De Tjongerschans sterk in beweging.
Medisch beleid 2007-2010
Inhoudsopgave 1 Samenvatting 3 2 Inleiding 4 3 De Tjongerschans, sterk in beweging. Onze missie en visie 5 3.1 Onze patiënten: wij weten wat hen beweegt 5 3.2 Ketenzorg 5 3.3 Onze beweegredenen 5 3.4 We doen niet alles zelf 6 3.5 Faciliteren is een vak 6 4 De Tjongerschans beweegt zich in een veranderende wereld 6 4.1 Marktwerking 6 4.2. De kiezende patiënt 6 4.3 Eisen aan professionaliteit 7 5 Onze kwaliteiten 7 5.1 Een toplocatie 7 5.2 Bellen is komen 7 5.3 Een breed en compleet aanbod 7 5.4 Kwaliteit leveren is bij ons de gewoonte 8 5.5 Communiceren kan altijd beter 8 6 Beweging 8 6.1 Sportgeneeskunde 8 6.2 Leefgewoonten en gezondheid 8 6.3 Mobiel oud worden 9 6.4 Uitbreiden operatieve mogelijkheden 9 6.5 Reumatologie 9 7 Circulatie 9 7.1 Gestroomlijnde diagnostiek 9 7.2 Behandeling 10 7.3 Preventie, vroeg of laat 10 7.4 Coach 10
2
8 Vitaal oud worden 8.1 Integraal en integer 8.2 Geriatrie 8.3 Veilig geneesmiddelen gebruiken 8.4 Kanker wordt chronische ziekte 9 Integratie Huisartsenpost en Spoedeisende Hulp 9.1 We hebben de ruimte 9.2 We hebben de tijd 10 Intensieve zorg 10.1 Nieuwe normen 10.2 Nieuwe vormen 11 Pijnservice 11.1 Acute pijnservice 11.2 Palliatieve zorg 11.3 Chronische benigne pijn 12 Klantgericht stroomlijnen 12.1 Zorg dichtbij 12.2 Diagnostisch onderzoek voor huisartsen 12.3 Verwijstrajecten 12.4 Implantologie 12.5 Preoperatieve screening 12.6 Allergiepolikliniek 12.7 Incontinentiepoli 12.8 Proctologie one stop 13 Dank
11 11 11 11 11 12 12 12 12 12 12 13 13 13 13 14 14 14 14 14 14 14 14 14 15
1
Samenvatting
Onze missie: De Tjongerschans levert een breed palet aan tweedelijns basiszorg en gespecialiseerde vakkennis aan iedereen in ons verzorgingsgebied. De patiënt staat bij ons voorop. Preventie is een speerpunt, evenals extra aandacht en zorg voor ouderen. De Tjongerschans werkt nauw samen met andere schakels in de zorgketen. We kennen de nieuwste ontwikkelingen en voldoen aan de hoogste eisen. De Tjongerschans is een efficiënt georganiseerd, vernieuwend en ondernemend ziekenhuis met een vlotte service voor patiënten en verwijzers. De Tjongerschans is sterk in beweging: wij bevinden ons in een proces van keuzes maken voor de toekomst. Bij het maken van onze toekomstplannen gaan we uit van de behoeften aan tweedelijnszorg van alle patiënten in ons verzorgingsgebied. Wij willen zo goed als mogelijk en verantwoord is aan die behoeften blijven voldoen. Dat betekent: basiszorg, in de volle breedte. Wij kennen onze patiënten en we weten wat hen beweegt: ze zijn bewuster en beter geïnformeerd en worden tegelijkertijd ouder met meer chronische aandoeningen en multimorbiditeit. Met onze verwijzers verandert de relatie langzamerhand: huisartsen en andere eerstelijns aanbieders breiden hun takenpakket uit richting anderhalfdelijns zorg1. Wij willen in die beweging participeren en leverancier van tweedelijns expertise zijn voor de huisartsen. Daarnaast richten we ons op het opzetten van zorgketens, vooral in de chronische zorg. We doen niet alles zelf: hoogcomplexe zorg verwijzen we naar centra en laagcomplexe zorg blijft, als het kan, bij de eerste lijn. Bij het maken van keuzes letten we allereerst op kwaliteit: hebben we voldoende in huis om deze zorg te leveren? Daarnaast tellen ook zaken als doelmatigheid, kosten/baten en de prijs-/kwaliteitverhouding. Wij moeten tenslotte als organisatie ook financieel gezond blijven.
Sommige zorgvormen lenen zich goed voor private initiatieven: wij onderzoeken dan actief de mogelijkheid om buiten de bestaande organisatie, maar wel in harmonie met de mensen uit De Tjongerschans, dat zorgaanbod te verwezenlijken. Kernthema’s uit ons zorgaanbod zijn: beweging, circulatie en vitaal oud worden. Ook daarin zijn we sterk.
1
Onder anderhalfdelijns zorg wordt die tweedelijns laagcomplexe zorg verstaan die met enige aanpassing/scholing ook door huisartsen op verantwoorde wijze kan worden geleverd.
3
Werner Zwertbroek, gynaecoloog en stafvoorzitter: ‘Een nieuw medisch beleidsplan geeft ons allen weer extra energie om de zorg voor onze patiënten nog beter te maken.’
2
De Tjongerschans staat voor een aantal belangrijke keuzes. Keuzes die bepalend kunnen zijn voor de toekomst van het ziekenhuis. We moeten keuzes maken, omdat er veel aan het veranderen is in de zorg. Na een turbulente tijd met bestuurswisselingen willen staf en directie van De Tjongerschans met enthousiasme en ondernemerschap eensgezind een nieuwe periode inluiden. Toekomstplannen maak je samen: dit document is tot stand gekomen na intensieve raadpleging van directie en alle vakgroepen (interne analyse), diverse kernstafbijeenkomsten, raadpleging van Cliëntenraad, huisartsen, verzekeraar en Raad van Toezicht (externe analyse). Hieruit is een overzicht van kansen, bedreigingen en sterke en zwakke kanten gemaakt (SWOT-analyse). Vanuit deze analyse zijn de strategische lijnen uitgezet, die in de beleidsdagen op 21 en 22 september 2006 verder zijn geconcretiseerd in de vorm van zelf geformuleerde uitgangspunten voor samenwerkingsrelaties, transmurale zorg, nieuwe initiatieven en private initiatieven. De redactiecommissie medisch beleidsplan heeft de onderwerpen verder geordend en omgezet naar een beleidsplan.
2.1
4
Inleiding
Hoe gaan we onze ambities realiseren?
In dit beleidsplan staan veel nieuwe initiatieven en plannen benoemd. Duidelijk is, dat het in een kennisintensieve organisatie als het ziekenhuis veel toewijding en inzet vergt om gewenste veranderingen door te voeren. Voor het realiseren van veranderingen is naast urgentiegevoel en een goed plan ook tijd en aandacht nodig, gericht op het tot stand brengen van de gewenste resultaten binnen een bepaalde periode. Zicht krijgen op alle plannen en een realistische samenhangende resultatenplanning maken, horen daarbij. Daarom wordt steeds gekozen voor het maken van een business case2 voor ieder nieuw plan: hiermee kan snel duidelijk worden welke immateriële en materiële baten en kosten te verwachten zijn voor onze patiënten, voor specialisten en de ziekenhuisorganisatie. Pas daarna wordt besloten of het voorstel kan doorgaan. De ziekenhuisorganisatie zal zich in haar faciliterende rol moeten gaan aan-
passen, onder andere door de formatie van projectteams, die binnen een vastgestelde periode nieuw zorgaanbod gaan opzetten. Het is duidelijk dat we niet alle (nieuwe) initiatieven in één keer en in hetzelfde jaar kunnen realiseren. Hiervoor heeft De Tjongerschans rekening te houden met haar financiële mogelijkheden. Samenwerkingsverbanden met andere partners in het (zorg)veld kunnen De Tjongerschans helpen om goede plannen sneller en kosteneffectiever te realiseren.
2
Een business case bevat een overzicht van de mogelijkheden van een nieuw idee of plan met een immaterieel en financieel kosten-/batenoverzicht. Een business case is bedoeld ter ondersteuning van het nemen van belangrijke besluiten.
3
De Tjongerschans, sterk in beweging. Onze missie en visie
De Tjongerschans levert een breed palet aan tweedelijns basiszorg en gespecialiseerde vakkennis aan iedereen in ons verzorgingsgebied. Dit loopt van het gebied rond Heerenveen in Zuid Friesland, het noorden van Flevoland, tot de kop van Overijssel en West Drenthe. De patiënt staat bij ons voorop. Preventie is een speerpunt, evenals extra aandacht en zorg voor ouderen. Met de eerste lijn willen we gezamenlijk invulling geven aan het herschikken van laagcomplexe zorg. Daarnaast willen we voor iedere verwijzer uit ons gebied de voorkeursleverancier van tweedelijnsexpertise zijn. Op een aantal gebieden hebben wij speciale kennis en vaardigheid in huis, waarvan ook mensen van buiten de directe regio profiteren. Leidende thema’s zijn: beweging, circulatie en vitaal oud worden. We kennen de nieuwste ontwikkelingen en voldoen aan de hoogste eisen. De Tjongerschans is een efficiënt georganiseerd, vernieuwend en ondernemend ziekenhuis met een vlotte service voor patiënten en verwijzers.
medicatie of beïnvloeding van ongezonde leefgewoonten. Op die gebieden helpen wij onze patiënten bewuste keuzes te maken.
3.2
Onze verwijzers zijn voor het grootste deel huisartsen. Marktwerking is ook bij huisartsen een feit. Naast klant zijn zij vooral ketenpartner. Samen zijn wij, als ketenpartners, verantwoordelijk voor de zorg aan onze patiënten. Dit bereiken we door goede werkafspraken te maken en een goede afstemming van zorgaanbod te creëren. Wij participeren met onze ketenpartners in het aanbod van anderhalfdelijns zorg. Met hen verdelen we taken, waarbij ons uitgangspunt is: ieder doet waar hij/zij goed in is, ondersteund door zakelijke afspraken. Wij faciliteren de huisartsen door goed toegankelijk en vlot georganiseerd zorgaanbod te leveren, optimale communicatie en informatievoorziening te organiseren en door het gericht aanbieden van tweedelijns expertise op die gebieden waar de huisarts dat nodig heeft, zoals in de diabeteszorg. Een wens van de huisartsen is vlot toegankelijke diagnostische mogelijkheden te realiseren en dat doen we dan ook. Op het gebied van de spoedeisende zorg gaan we intensievere samenwerking en stroomlijning aanbrengen tussen eerste en tweede lijn, waardoor service aan de patiënt en de communicatie verbeteren en dubbel werk wordt voorkomen.
3.3 3.1
Onze patiënten: wij weten wat hen beweegt
Onze patiënten zijn in vergelijking met vroeger actiever, zelfbewuster en beter geïnformeerd. Zij worden steeds ouder, hebben meer chronische aandoeningen en steeds meer aandoeningen tegelijkertijd. Toch bestaat bij hen de behoefte om langer zelfstandig en met een goede kwaliteit van leven te blijven functioneren. Dat kan, doordat er steeds meer mogelijk is op het gebied van zelfzorg, telemedicine en ambulante begeleiding. In dit licht is het voorkómen van aandoeningen of complicaties van hun aandoeningen voor onze patiënten erg belangrijk en dat heeft dus bij ons de hoogste prioriteit. De Tjongerschans maakt werk van vroege opsporing van risicofactoren, waardoor erger kan worden voorkomen. Dat kan liggen op het gebied van hart- en vaatziekten,
Ketenzorg
Onze beweegredenen
Wij bedienen onze klanten optimaal door een slanke, efficiënte, initiatiefrijke en ondernemende organisatie te zijn, die dicht bij patiënten en verwijzers staat. Wij bereiken onze doelen door actuele, uitstekende, effectieve en veilige zorg te bieden. Daarbij telt voor ons het resultaat. We willen ook graag op dat resultaat worden afgerekend. Wij kiezen voor het zorgaanbod dat we snel, toegankelijk en goed kunnen leveren, waarvoor we voldoende draagvlak, expertise en ondersteunende middelen (bijv. apparatuur) hebben en waarin het volume van aanbod zo groot is dat professionele kwaliteit volgens landelijke normen kan worden gewaarborgd. Bij nieuwe initiatieven kiezen we voor zorgaanbod met een positieve kosten-/batenverhouding (kwalitatief en financieel), een goede prijs-/kwaliteitverhouding en aanbod dat zoveel als redelijk
De patiënt: ‘Ik wil graag dat De Tjongerschans me in alle acute situaties zorg kan verlenen. Voor ingewikkelde dingen wil ik voor een afspraak wel naar Leeuwarden of Groningen, maar het liefst heb ik alle zorg dichtbij, zeker omdat ik ouder word en dan de kans heb op een ‘Tjongerschansabonnement’ voor bijvoorbeeld cardioloog, neuroloog, internist, reumatoloog of longarts. Ik wil graag vriendelijk worden behandeld en liever niet lang wachten of vaak terugkomen voor dezelfde kwaal. De specialisten van De Tjongerschans weten van elkaar precies wat ze doen en de huisarts en thuiszorg weten dat ook, zodat er geen fouten worden gemaakt.’
5
De verzekeraar: ‘Wij willen dat een ziekenhuis steeds blijft vernieuwen en verbeteren, en dat het transparant is over wat het doet. Zorgvernieuwingstrajecten paren vaak verbeterde kwaliteit aan doelmatigheid. Zo komt uiteindelijk geld vrij voor ander nieuw beleid en dat is ook goed voor onze verzekerden.’
en mogelijk is aansluit op het beleid van de verzekeraar. We zijn flexibel in de manier waarop we ons zorgaanbod realiseren: wij zien zowel binnen als buiten ons gebouw mogelijkheden om de zorg dicht bij onze patiënten te brengen. Ook bekijken we samen met andere zorgaanbieders in welk organisatieverband het ziekenhuis of de specialist het best kan deelnemen: dat kan zowel binnen als buiten de bestaande ziekenhuisorganisatie plaatsvinden. Daarbij geldt, dat het zorgaanbod altijd moet passen bij missie en visie van De Tjongerschans.
3.4
3.5
6
We doen niet alles zelf
Niet alle zorg leveren we zelf. We verwijzen als het nodig is naar topklinische of topreferente centra. De meeste mensen met een hartinfarct bijvoorbeeld worden in Leeuwarden gedotterd. Patiënten met politrauma en ernstig schedel/hersenletsel of complexere oncologische problematiek en extreme prematuren verwijzen we naar grotere centra. Anderzijds is er een trend van verschuiving van laagcomplexe zorg naar huisarts en praktijkondersteuner; daar werken wij van harte aan mee. Wij zoeken actief naar mogelijkheden om hierin met de eerste lijn samen te werken.
Faciliteren is een vak
Ons ziekenhuis is een kennisintensieve organisatie waarin allerlei soorten gemotiveerde professionals samenwerken, ieder met zijn of haar eigen verantwoordelijkheid. De ziekenhuisorganisatie heeft als taak die professionals optimaal te ondersteunen bij hun complexe taak. Organisatie en planning worden bij ons zo ingericht dat professionals handen en hoofd vrij hebben voor hun vak. De patiënt staat centraal bij het structureren van onze zorg. Wij streven naar snelle, efficiënte en doeltreffende diagnostiek en behandeling bij alle aandoeningen waar dat maar enigszins geregeld kan worden. Onze verwijsprojecten en one stop poli’s zijn daar een goed voorbeeld van. Zo zorgen we voor maximale benutting van onze capaciteit en vlotte service voor patiënten en verwijzers. De operatie- en opnameplanning worden steeds verder verfijnd en verbeterd, zodat de doorstroomtijd wordt bekort.
4
De Tjongerschans beweegt zich in een veranderende wereld
De invoering van het nieuwe Zorgstelsel, de invoering van DBC’s, IGZ Prestatieindicatoren, de oprichting van de Zorgautoriteit en een nieuwe rol voor de verzekeraar: de afgelopen twee jaar is er veel gebeurd in de tweedelijns zorg. Na de Tweede Kamerverkiezingen van november 2006 kunnen we nieuwe maatregelen verwachten, waarop wij moeten meebewegen.
4.1
Marktwerking
De gefaseerde invoering van marktwerking geeft De Tjongerschans de kans te laten zien wat zij waard is: in een ondernemende sfeer nieuw en steeds beter zorgaanbod ontwikkelen. Naast kansen brengt marktwerking ook onzekerheden. Niets is meer vanzelfsprekend, want nieuwe en oude aanbieders dingen om de gunsten van patiënten, verwijzers en verzekeraars. Er ontstaan nieuwe ‘product’/marktcombinaties. Het basispakket wordt kleiner, waardoor nieuwe aanbieders kansen krijgen. Intussen worden budgetkortingen afgekondigd, waardoor alleen groei door efficiency mogelijk is. Dat vraagt een duidelijke en toekomstgerichte koers van De Tjongerschans, waarin naast kwaliteit van zorg de economische kant van het zorgaanbod steeds belangrijker wordt.
4.2
De kiezende patiënt
Nooit eerder hadden patiënten zoveel te kiezen als nu. De overheid bevordert bewuste keuzes door actief kwaliteitsinformatie te verstrekken, zoals op de website Kiesbeter.nl. Ook de huisarts kan meer kiezen: de organisatie van transmurale zorg kan op allerlei manieren ingericht worden, met regionaal verschillende accenten en werkafspraken. Ziekenhuizen helpen hun patiënten door informatie over toegangstijden, kwaliteit en bijzonder zorgaanbod te verstrekken. Digitale media spelen hierin een grote rol. Wij weten
wat onze patiënten graag willen en hoe we onze verwijzers het best van dienst kunnen zijn. Daarnaast gaan we onze kwaliteit goed zichtbaar etaleren.
4.3
Eisen aan professionaliteit
De Inspectie voor de Gezondheidszorg, wetenschappelijke verenigingen met hun visitaties van vakgroepen en verzekeraars vragen ons om bewijzen van geleverde zorgkwaliteit in de vorm van indicatoren en richtlijnen. Professionals worden vanzelfsprekend geacht zich aan de nu geldende normen en richtlijnen te houden en daar verantwoording over af te leggen: steeds meer gegevens zijn openbaar toegankelijk. Niet altijd zijn de normen en richtlijnen ook meegenomen in tarieven en budgetparameters. Hierdoor kunnen ziekenhuizen en professionals in een vervelende spagaat terecht komen: enerzijds de vraag om kwaliteit, anderzijds efficiencykortingen. We moeten doelgericht, creatief en met financiële expertise blijven zoeken naar oplossingen.
5
Onze kwaliteiten
Bij het bepalen van ons toekomstig beleid hebben we ons gericht op onze sterke kanten. Die willen we verbreden of intensiveren. Wat je graag en veel doet, doe je goed. Dat geldt ook voor ons.
5.1
Een toplocatie
Heerenveen is een fantastische locatie voor een ziekenhuis: we zijn via snelwegen goed toegankelijk, we zijn het enige ziekenhuis in onze regio en we hebben in Sportstad Heerenveen veel internationaal bekende sportaccommodaties, waarvan de bekendste zijn: het Thialfstadion, het Abe Lenstrastadion en de turnschool. De nieuwbouw van het ziekenhuis is vrijwel afgerond en er is volop ruimte in de kliniek. Ons ziekenhuis is ruim, nieuw en aantrekkelijk voor patiënten en bijvoorbeeld andere zorgaanbieders. De locatie is ook zeer geschikt voor het herbergen van andere 24-uurdiensten.
5.2
De professional: ‘Ik wil graag die zorg bieden waar ik goed in ben, specialistische geneeskunde. Ik wil me geen zorgen hoeven maken over budgetten of organisatie, maar wel over de kwaliteit van zorg. De vergoeding is transparant geregeld. Bij de ontwikkeling van nieuw zorgaanbod brengen we de financiële consequenties ook in beeld. Toch is het leveren van kwaliteit het belangrijkst.’
Bellen is komen
Van verwijzers en patiënten horen we dat we een zeer toegankelijke organisatie zijn: wie zorg nodig heeft, klopt nooit vergeefs aan. Iedereen kan vlot terecht. Voor een groot deel van de poortspecialismen hebben we verwijsprojecten, waarin specialist en huisarts samen bepalen hoe verwijzen het snelst en meest efficiënt loopt. We werken vrijwel overal zonder wachtlijsten. De interne doorstroming en coördinatie kunnen we nog verbeteren.
5.3
Een breed en compleet aanbod
Vrijwel alle specialismen houden polikliniek in De Tjongerschans, waardoor iedere patiënt uit de regio met zijn of haar probleem bij ons terecht kan. Als het nodig is, verwijzen we door: we werken op belangrijke punten samen met andere ziekenhuizen in Friesland en derdelijns centra buiten de regio. Veel van onze poortspecialismen bestaan uit groepen jonge, enthousiaste specialisten. Nieuwe behandelingen zijn snel beschikbaar.
7
5.4
Kwaliteit leveren is bij ons de gewoonte
De Tjongerschans is NIAZ-geaccrediteerd. Verschillende van onze afdelingen vallen ook nationaal op door hun goede kwaliteit of baanbrekende werk: bijvoorbeeld de afdeling Chirurgie met haar dystrofiebehandeling, Kaakchirurgie met zijn vernieuwende operaties, Radiologie, KNO en Oogheelkunde met traanwegtherapie en de afdeling Klinische Farmacie met haar projecten op het gebied van patiëntveiligheid. Op het gebied van nieuw en innovatief zorgaanbod kunnen we nog veel meer realiseren dan we nu doen. De staf wil daarnaast actief gaan werken aan het opzetten van een intern systeem van onderlinge beoordeling, waardoor zaken die beter kunnen tijdig worden opgespoord en optimale patiëntenzorg steeds gegarandeerd blijft.
5.5
Communiceren kan altijd beter
Ontslagbrieven zijn bij ons snel geschreven en verstuurd, liefst digitaal. Onze ICT wordt in hoog tempo gemoderniseerd. We werken toe naar een polikliniek zonder papier. Toch vinden we dat we er nog niet zijn. Optimale ketenzorg verlangt van ons dat gegevensuitwisseling tussen huisarts en ziekenhuis verder wordt verbeterd. Een digitaal medicatiedossier, het digitaal en gestandaardiseerd beschikbaar komen van onze gegevens voor de huisartsen: zaken die we in de nabije toekomst gaan realiseren.
6
Bewegen is voor velen een bron van ontspanning en plezier. Rust roest en dagelijks bewegen houdt hoofd en hart gezond. Wij gaan ons in de komende periode nog meer richten op de actieve mens of de mens die actief wil of moet worden. Omdat we dat al jaren met plezier doen. Omdat het voor veel mensen nodig is. Omdat we het goed kunnen.
6.1
Sportgeneeskunde
Binnen De Tjongerschans is specifieke expertise aanwezig op sportgeneeskundig gebied. Meerdere specialismen, waaronder orthopedie, cardiologie, longgeneeskunde, radiologie, revalidatie en chirurgie, zijn al jaren betrokken bij acute of chronische zorg voor sporters. De locatie van De Tjongerschans, vlak bij nationaal bekende sportaccommodaties, en de opleiding tot sportarts trekken patiënten uit heel het land aan. De actieve en bewegende mens vindt in De Tjongerschans alles wat hij/zij nodig heeft op medisch gebied: acute hulp bij blessures en snelle revalidatie, operatieve ingrepen, testmogelijkheden en gespecialiseerde expertise op het gebied van hart en longen.
6.2
8
Beweging
Leefgewoonten en gezondheid
Veel ziekten en aandoeningen zijn een gevolg van verkeerde leefgewoonten. Wij helpen onze patiënten te gaan of te blijven bewegen. We optimaliseren hartrevalidatieprogramma’s voor patiënten na een infarct of met hartfalen. We adviseren chronische longpatiënten over verbetering van hun conditie en we helpen hen bij het stoppen met roken op onze “stoppen met roken” poli. Wij zijn bezig met het opzetten van extra operatiecapaciteit voor patiënten met zeer ernstig overgewicht. Wij overwegen dat buiten de reguliere ziekenhuisorganisatie te doen. Ook deze patiënten hebben voor en na hun ingreep speciale multidisciplinaire begeleiding nodig (psycholoog, diëtist, internist, fysiotherapeut), en daar zorgen we in ons ‘overgewichtteam’ dan ook voor. De obesitasverpleegkundige is de coördinator van dit team en begeleidt de patiënt door het hele proces. Ook onze jeugd wordt steeds dikker. Sommige kinderen zijn zo dik
dat het hun psychische en lichamelijke gezondheid schaadt. De Tjongerschans wil bij dikke kinderen duurzame resultaten bereiken met een begeleidingsprogramma, in nauwe samenwerking met psychologen, kinderartsen en eerste lijn. Bij al deze activiteiten sluiten we maximaal aan bij de initiatieven die er al zijn in de eerste lijn.
7
Circulatie
Ouderen hebben soms problemen met mobiliteit: wij zoeken naar kansen om ouderen zo lang mogelijk mobiel te houden, bijvoorbeeld door secundaire preventie op onze valpoli en door proactieve revalidatieprogramma’s na ingrepen aan het bewegingsapparaat. Wanneer osteoporose een rol speelt bij de fractuur, bieden we een secundair preventieprogramma aan.
Wat stroomt, leeft. Bloedtoevoer is voor veel organen en functies essentieel verbonden met vitaliteit en leven. Hart- en vaatziekten zijn ons dagelijks werk. Een flink deel, naar schatting 20%, van onze patiënten heeft een of andere vorm van arterieel of veneus vaatlijden: hoge bloeddruk, een myocardinfarct, een CVA, trombose, varices, of perifere vaatafsluitingen. Ook impotentie en zwangerschapscomplicaties kunnen met vaatlijden te maken hebben. Van spataderen tot aortastents, van TIA tot nazorg na een hartinfarct: wij bieden onze patiënten in de volle breedte de zorg die zij nodig hebben, zodat zij zoveel mogelijk functies terugkrijgen en behouden.
6.4
7.1
6.3
Mobiel oud worden
Uitbreiden operatieve mogelijkheden
Ondanks nauwkeurige indicatiestelling blijkt de behoefte aan operatieve behandeling van rughernia groot. Dat blijkt uit de wachtlijst voor deze ingrepen. Patiënten uit ons verzorgingsgebied wijken uit naar Duitsland of naar andere (privé) klinieken. Wij willen de mensen in ons verzorgingsgebied goed bedienen. Daarom gaan we op korte termijn stappen ondernemen om de bestaande capaciteit voor rugherniaoperaties uit te breiden.
6.5
Reumatologie
Reumatologische aandoeningen komen veel voor en zijn steeds beter behandelbaar. Huisartsen en de Cliëntenraad geven aan dat zij behoefte hebben aan uitbreiding van de reumatologiepolikliniek. Wij willen deze uitbreiding laten samengaan met een transmurale verwijsafspraak. Zo kan de beschikbare specialistische capaciteit zo efficiënt mogelijk worden benut.
Coen Rupert, chirurg: ‘Wij vinden dat onze patiënten recht hebben op de beste zorg. Dat wil zeggen: goed georganiseerde zorg, multidisciplinair als het nodig is, maar altijd door zeer ervaren professionals die werken volgens de nieuwste inzichten. Dat zijn wij aan onze patiënten (en onze reputatie) verplicht.’
Gestroomlijnde diagnostiek
Bij sommige groepen vaatpatienten is snelle en complexe diagnostiek van levensbelang, zoals bij pijn op de borst of een perifere vaatafsluiting. Voor anderen is het comfortabel om alle diagnostiek in één bezoek te hebben afgerond, zoals bij de one stop poli’s voor spataderen en bij cardiologische problemen. Steeds is ons zorgaanbod integraal, zo nodig multidisciplinair, en op de situatie toegesneden. We kunnen risicogroepen voor later vaatlijden steeds beter opsporen en al vroeg met secundaire preventie starten. Daarbij zijn bijvoorbeeld ook de urologen en gynaecologen betrokken; denk aan zwangere vrouwen met pre eclampsie en mannen met potentieklachten. Wij willen de diagnostiek en screening voor deze groep verder stroomlijnen: korte, moderne en efficiënte diagnostische trajecten en multidisciplinaire protocollen voor de vroege opsporing en behandeling van vaatlijden. Efficiënt gebruik van bedden betekent dat opname- en ontslagprotocollen ook in het weekend moeten kunnen doorgaan. Voor cardiologische patiënten betekent dit, dat ook in het weekend functieonderzoek moet kunnen plaatsvinden. Dan hoeft de patiënt niet te wachten tot na het weekend voor hij/zij naar huis kan. Deze investering in personeel kan worden terugverdiend doordat minder
9
verpleegdagen worden geconsumeerd. Het belangrijkste: onze service aan de patiënt wordt er een stuk beter door. Snurken, slaap-apnoe syndroom, overgewicht, hart- en vaatziekten: een deels samenhangend symptomencomplex. Tijdige behandeling van gestoorde slaap verbetert de kwaliteit van leven en voorkomt mogelijk ook complicaties van apnoe, zoals het acute myocardinfarct en/of een CVA. In De Tjongerschans is expertise, enthousiasme en apparatuur aanwezig voor deze groep patiënten. Een slaapcentrum is dan ook het logische vervolg.
7.2
Behandeling
We streven naar een compleet aanbod: alle frequent voorkomende vaatproblematiek kan door ons worden behandeld, inclusief de endovasculaire behandeling van vaatlijden, carotischirurgie en dotterprocedures voor de perifere vaatafsluitingen. De complexe problematiek van vaatpatiënten die grote ingrepen ondergaan maakt dat ook hoogwaardige 24-uurszorg moet kunnen worden geleverd. Het niveau van de Intensive Care moet aansluiten bij deze patiënten die in een bepaalde fase intensieve 24-uurszorg en bewaking nodig hebben.
7.3
Preventie, vroeg of laat
Veel vaatproblematiek is te voorkomen: op onze vaatrisicopoli krijgen mensen met een verhoogd risico op (extra) vaatlijden een advies over medicatie en leefstijl. Vaatlijden voorkomen gaat niet alleen over de behandeling van hoge bloeddruk of een hoog cholesterol, maar ook over roken, bewegen en overgewicht. Ook daarin zijn we actief. We weten dat veel patiënten na een hartinfarct last krijgen van psychische klachten. Wij willen dat vóór zijn en screenen bij opname op vroege verschijnselen, zodat we gericht en tijdig kunnen verwijzen.
7.4 10
Coach
Wij willen alle patiënten die een ingrijpende ervaring achter de rug hebben op het gebied van falende circulatie coachen bij hun terugkeer naar het normale leven. Patiënten met hartfalen leren we om zo zelfstandig mogelijk te blijven. Intensieve transmurale begelei-
ding van onze hartfalenpatiënten maakt dat zij minder vaak en minder acuut hoeven te worden opgenomen. Dat is onze bijdrage aan hun levenskwaliteit. Na een behandeld myocardinfarct verblijft een patiënt nog maar enkele dagen op de klinische afdeling. Door onze korte verpleegduur wordt een groter beroep gedaan op zelfredzaamheid en het thuisfront. De vragen komen pas als de eerste schok voorbij is. Wij willen onze patiënten vlak na een opname kortdurend laten begeleiden door een verpleegkundig specialist. Hij/zij informeert, motiveert en houdt de vinger aan de pols. Langer leven, ondanks chronische aandoeningen zoals COPD en hartfalen. Meer zelfredzaamheid. Wij helpen onze patiënten zelfstandig te zijn en beschouwen hen als de ‘manager van hun eigen ziekte’. Daarvoor willen wij een professioneel revalidatieprogramma opzetten. Pas als het echt nodig is roepen zij hulp in van huisarts, specialist of thuiszorg. Onze revalidatieprogramma’s zijn gericht op een betere levenskwaliteit. Dit maakt onze patiënten tevreden.
8
Vitaal oud worden
patiënt op redelijke afstand poliklinisch behandeld en opgenomen kan worden. Dat is ook van belang voor de familie.
Steeds meer oude patiënten die steeds ouder (willen) worden. Steeds meer mogelijkheden, maar ook steeds meer (chronische) aandoeningen en steeds meer multimorbiditeit. Ouderen hebben behoefte aan een ziekenhuis dat speciale voorzieningen heeft voor vaste bezoekers en mogelijkheden heeft voor de behandeling van mensen met een combinatie van somatische en psychische pathologie. Dat vraagt zorgvuldige zorg, die een evenwicht zoekt tussen wat mogelijk en wenselijk is bij ieder individu.
8.3
8.1
8.4
Integraal en integer
De zorg voor ouderen is bij ons in goede handen. Wij streven naar een integrale en multidisciplinaire benadering van de ouderen, met als uitgangspunten respect, zelfredzaamheid, zo ‘thuis’ mogelijk en service aan deze groep frequente bezoekers. Dat doen we in intensieve samenwerking met de eerste lijn. Sneldiagnostiek voor veel voorkomende problemen op oudere leeftijd, zoals een valpoli, maken het leven voor patiënten en verwijzers aangenamer. Andere problemen zijn te complex voor een zorgpad. De Tjongerschans wil voor ouderen one stop shops waar dat kan, maar maatzorg waar nodig realiseren. Wij richten ons ook op het voorkomen van complicaties bij kwetsbare ouderen, onder andere door ons preventieve beleid op het gebied van postoperatief delier, onze deelname aan het Groningen Frailty Indicator Project, de geheugenpolikliniek en de valpoli.
8.2
Veilig geneesmiddelen gebruiken
Ouderen gebruiken vaak veel verschillende geneesmiddelen tegelijkertijd. Dat gaat ook nogal eens mis, bijvoorbeeld door geheugen- en concentratievermindering. Wij zorgen ervoor dat de geneesmiddelenvoorziening extra veilig en betrouwbaar verloopt, door een systematische aanpak en de inzet van expertise op het gebied van geneesmiddeleninteracties. Zo checken we preoperatief grondig op ongewenste of risicovolle combinaties.
Kanker wordt een chronische ziekte
Ook kanker komt steeds meer voor, vooral ten gevolge van de vergrijzing. Door de verbeterde behandeling blijven veel meer mensen dan vroeger langer leven na de diagnose. Binnen enkele jaren is het aantal mensen dat leeft met de diagnose kanker verdubbeld. Wij behandelen de meest voorkomende vormen van kanker volgens de laatste richtlijnen, multidisciplinair. De zorg voor kankerpatiënten vraagt in de eerste fase intensieve ondersteuning, bijvoorbeeld bij de grote operaties aan longen, maag en darmen. Daarvoor is een goede en continue intensive care voorziening een eerste voorwaarde. Voor patiënten met een verhoogd risico op coloncarcinoom willen we een speciale polikliniek opzetten, gericht op screening. Dit zou ook buiten de reguliere ziekenhuisorganisatie kunnen, eventueel zelfs op speciale tijden, bijvoorbeeld op zaterdagochtend. Zo kunnen we de bestaande faciliteiten optimaal gebruiken.
De bestuurder: ‘Wij zorgen ervoor dat ons adherentiegebied zo goed mogelijk van zorg wordt voorzien. We blijven bij als het gaat om nieuwe ontwikkelingen, maar we houden de zakelijke kant ook in het oog. Bij de ontwikkeling van nieuw zorgaanbod bekijken we of er voldoende vraag is, of het goed is voor het imago van het ziekenhuis en of het financieel haalbaar is.’
Geriatrie
Onze consultatieve en poliklinische geriatrische service is populair. We willen graag veel meer betekenen voor de ouderen in ons verzorgingsgebied. Een korte geriatrische opname bijvoorbeeld, zodat we snel kunnen uitzoeken wat het probleem is en waarbij de patiënt zo kort mogelijk uit zijn of haar thuissituatie wordt gehaald. In samenwerking met de afdeling geriatrie uit het MCL willen wij komen tot een goed geoutilleerde klinische afdeling geriatrie, met gegarandeerde continuïteit in de ouderenzorg. De centrale ligging van De Tjongerschans maakt mogelijk dat de ouder wordende
11
De verwijzer: ‘Ik communiceer vrijwel dagelijks met de professionals in De Tjongerschans, per telefoon of elektronisch. Ik ben exact op de hoogte van wat er met mijn patiënten gebeurt. De specialisten en ik kennen elkaar goed, ook door de samenwerking van huisartsenpost en SEH. Mijn praktijkondersteuner en ik krijgen regelmatig bijscholing van de specialisten op het gebied van chronische ziekten en nazorg. Nieuwe ontwikkelingen dringen zo heel snel door in onze praktijken. Door de ketenzorgprojecten is dat voor ons ook financieel interessant geworden.’
12
9
Integratie Huisartsenpost en Spoedeisende Hulp
Voor het efficiënt en effectief afhandelen van de stroom acute patiënten gaan we een acute zorgketen formeren. Ieder doet waar hij of zij goed in is: de huisarts doet triage en behandelt wat hij kan, de specialist neemt alleen over als specialistische zorg nodig is. Samen de acute zorg vormgeven op één locatie, met één procedure en één ondersteunende organisatie, dat is ons toekomstbeeld. Dat wil voor ons zeggen: minder verwijzingen, maar gemiddeld complexere patiënten.
9.1
We hebben de ruimte
Ons nieuwe ziekenhuis heeft de mogelijkheden om ook andere zorgaanbieders te huisvesten. Maar dat is niet de belangrijkste reden voor ons plan: de service aan onze patiënten en verwijzers kan beter en efficiënter. Een onverwachte medische klacht is al vervelend genoeg. We willen onze patiënten sneller helpen. Dat doen we door dubbel werk te voorkomen en intensief samen te werken. Dat verlaagt de kosten en verhoogt onze kwaliteit.
10 Intensieve zorg Meer ouderen, meer long- en vaatlijden, meer therapeutische mogelijkheden. Daar hoort soms kortdurende intensieve zorg bij, de klok rond. Het gaat bijvoorbeeld om bewaking bij acute hartproblemen, na een CVA, zorg na een grote operatie en bij andere levensbedreigende acute situaties. Die zorg kunnen en willen wij onze patiënten leveren. We gaan onze opnamecapaciteit aanpassen aan nieuwe richtlijnen en de zorg die op ons afkomt.
10.1
10.2 9.2
We nemen de tijd
Voor we dit ambitieuze plan kunnen realiseren, moeten er nog veel nieuwe afspraken worden gemaakt tussen medisch specialisten onderling, huisartsen, ambulancevoorziening en verzekeraars. Huisartsen en medisch specialisten gaan meer als een team functioneren. We passen de huisvesting en de ICT-voorzieningen aan. We werken stapsgewijs aan steeds verdere integratie.
Nieuwe normen
De nieuwe IC (Intensive Care)Richtlijn uit 2006 stelt terecht hoge eisen aan schaalgrootte, voorzieningen, personele expertise en bezetting van de IC. Aan veel van deze nieuwe eisen kunnen we gelukkig al voldoen. We werken er hard aan om spoedig ‘op het nieuwe niveau’ te zijn voor alle patiënten die zich aan onze zorgen toevertrouwen. Dat betekent uitbreiding van onze IC-capaciteit en kwaliteit. Intensieve afstemming met andere IC-afdelingen is een vanzelfsprekend onderdeel van onze toekomststrategie.
Nieuwe vormen
We willen van onze Intensieve Zorg-afdeling een zenuwcentrum maken voor alle patiënten uit De Tjongerschans die intensievere bewaking, behandeling en verzorging nodig hebben. Naast de ICU voor patiënten, die zo nodig kunnen worden beademd, is er behoefte aan Medium Care-voorzieningen voor patiënten die een korte intensievere observatie nodig hebben. Op deze afdeling kunnen ook de patiënten die geopereerd worden buiten kantooruren verantwoord ‘uitslapen’. Wij onderzoeken ook de mogelijkheid om de coronary care unit en de stroke unit aan elkaar te verbinden. Veel CVA-patiënten hebben ook een cardioloog nodig. Zo zetten we kostbare expertise altijd nuttig in en we ontlasten de verpleegafdelingen.
11 Pijnservice Naast genezing is pijnstilling een van de belangrijkste wensen van patiënten. Goede pijnstilling zorgt niet alleen voor tevreden patiënten, maar bevordert ook snellere genezing. Denk maar aan snelle mobilisatie na orthopedische ingrepen, iets dat zonder perfecte pijnstilling onmogelijk is. Goede pijnstilling levert dus ook nog eens een bijdrage aan het verkorten van de gemiddelde verpleegduur. Pijnstilling moet!
11.1
11.3
Chronische benigne pijn
Chronische, benigne pijn is complex van aard en vraagt om een doelmatige, en regelmatig ook multidisciplinaire, aanpak. Deze service gaan we breder aanbieden, omdat er veel vraag naar is. Op dit moment functioneert al onze dystrofiepoli: een voorbeeld van multidisciplinaire aanpak waar chirurg, revalidatiearts en anesthesioloog gezamenlijk in één sessie het behandelplan opstellen voor patiënten met deze invaliderende aandoening. Wij blijven zoeken naar regionale samenwerkingsverbanden om voldoende expertise en continuïteit te waarborgen bij de behandeling van chronische pijnsyndromen.
Auke Reidinga, intensivist: ‘Intensieve zorg geven we zo kort als mogelijk, maar ook zo lang als nodig. Wij kunnen niet zonder een goed geoutilleerde afdeling. Het team op de IC werkt enthousiast en doelgericht aan steeds verdere verbetering.’
Acute pijnservice
Onze Algemene Pijnservice (APS) levert desgewenst pijnstilling op maat aan iedere patiënt die aan onze zorgen is toevertrouwd. De pijnverpleegkundige organiseert protocollaire pijnstilling: zij zorgt voor metingen, registratie en zij maakt afspraken op de verpleegafdeling. De anesthesiologen superviseren deze service en komen naar patiënten bij bijzonderheden of voor de toepassing van bijzondere technieken. Deze service is beschikbaar voor klinische en poliklinische patiënten, maar strekt zich ook uit tot de thuissituatie. Wij passen niet alleen medicamenteuze pijnstilling toe, maar beschikken over het volledige arsenaal van locoregionale technieken. Een voorbeeld is de locoregionale techniek na schouderoperaties, waarbij patiënten met een katheter ook thuis goede pijnstilling kunnen krijgen.
11.2
Palliatieve zorg
Pijn bij patiënten met een oncologische aandoening staat nooit op zichzelf. De pijnservice vervult graag haar rol in de palliatieve zorg voor patiënten met kanker (of een andere terminale aandoening) vanuit een holistisch perspectief. De pijnservice participeert dan ook in het Palliatief Netwerk van onze regio. Ook hier is multidisciplinaire samenwerking van essentieel belang voor de kwaliteit van zorg. 13
Sjouke Schiere, anesthesioloog en pijnconsulent: ‘ De meeste mensen zijn bang voor pijn, of dat nou door een operatie komt of door andere oorzaken. We letten op alle factoren die pijn beïnvloeden en behandelen daardoor ieder individu met maatwerk. Die behandeling kan bestaan uit geneesmiddelen of andere vormen van pijnbestrijding.’
12 Klantgericht stroomlijnen Van aanbod naar vraagsturing. Niet meer de specialist, maar de patiënt of de klant centraal. Dat gaan we regelen, onder andere door de manier waarop we zorg aanbieden. Ook als dat betekent dat we minder patiënten gaan zien, omdat de huisarts meer zelf doet. Tevreden patiënten krijg je niet alleen door hoogwaardige zorg aan te bieden. De organisatie van die zorg is minstens zo belangrijk. Niet meer steeds terug hoeven komen, goed geïnformeerde professionals, weten waar je aan toe bent: dat zijn de ingrediënten van onze one stop poli’s, die vaak ook nog multidisciplinair zijn.
12.1
Zorg dichtbij
De patiënten in ons achterland worden ouder en minder mobiel. Wij willen, samenwerkend met de eerste lijn, onze zorg dicht bij de patiënt brengen. Dat scheelt hen tijd en kilometers. Zo onderzoeken we of we voor sommige specialismen activiteiten buiten de muren van ons ziekenhuis kunnen gaan opzetten, waarbij huisartsen worden bijgestaan door bijvoorbeeld internisten, cardiologen en longartsen.
12.2
Diagnostisch onderzoek voor huisartsen
Bij huisartsen bestaat behoefte aan het zelfstandig aanvragen van meer diagnostisch onderzoek. Binnen afzienbare tijd realiseren wij zoveel service als mogelijk is op dit gebied zoals echoscopie, echocardiografie, fietsergometrie, ritmediagnostiek en endoscopisch onderzoek. Wij zullen met de huisartsen afspraken maken over de wijze van aanvragen, indicatiestelling en terugrapportage, zodat de kwaliteit gehandhaafd blijft. 14
12.3
Verwijstrajecten
Voor veel voorkomende klachten en/of aandoeningen hebben wij al een zeer groot aantal verwijsafspraken tussen eerste en tweede lijn,
vaak gecombineerd met een one stop zorgaanbod. Dat heeft door de doelmatigheid en service veel positieve gevolgen voor patiënten. We gaan deze service verder uitbreiden, onder andere met one stop vervolgafspraken. Het vervolgonderzoek en het polikliniekbezoek wordt in een keer gecombineerd.
12.4
Implantologie
Kaakchirurgen kunnen steeds meer. Aan verantwoorde kaakchirurgische implantaten is steeds meer behoefte, een groeimarkt zogezegd. Wij willen deze service verder uitbreiden, al dan niet in het kader van een private-activiteit.
12.5
Preoperatieve screening
Eén keer komen voordat je geopereerd wordt, de anesthesioloog spreken en gescreend worden op risico’s: dat betekent voor de patiënt een veiliger operatie. Minder medicatiefouten, minder verpleegdagen, minder onnodige operatie-uitval en meer zekerheid. De poli preoperatieve screening vraagt echter wel inzet van anesthesiologen, een verpleegkundige en van consulenten. Het resultaat is de moeite waard.
12.6
Allergiepolikliniek
Zoeken naar een speld in een hooiberg? Soms lijkt het erop bij patiënten met een allergie. Toch kan een gestructureerde aanpak veel oplossen. En daar is veel behoefte aan. We hebben er de expertise voor, dus zijn we van start gegaan met onze allergiepolikliniek.
12.7
Incontinentiepoli
Een van de meest onderschatte problemen met veel gevolgen voor de levenskwaliteit: incontinentie. Elders heeft een protocollaire aanpak veel succes gehad: in één ochtend geanalyseerd en met een therapieadvies naar huis. Dat gaan we in De Tjongerschans ook doen door het opzetten van een incontinentiepoli.
12.8
Proctologie one stop
Aambeien, jeuk, pijn: niemand praat er graag over. Wij zorgen ervoor dat het probleem vlot kan worden uitgezocht en zo nodig behandeld in dezelfde zitting. Dermatoloog en chirurg zorgen voor maximale service in één bezoek.
13 Dank Zonder de brede inzet van mensen binnen en buiten De Tjongerschans zou dit beleidsplan nooit tot stand zijn gekomen. Alle vakgroepen leverden volop ideeën aan in de eerste inventarisatieronde. De kernstaf heeft het proces steeds op de voet gevolgd, begeleid en bijgestuurd. De Raad van Toezicht was steeds positief belangstellend en heeft een actieve bijdrage geleverd, onder andere op de beleidsdagen. Externe partijen, zoals de Raad van Bestuur van verzekeraar De Friesland, de Cliëntenraad en de regionale huisartsen leverden hun visie en vele suggesties, en waren aanwezig op de beleidsdagen, die werden geleid door Aart Sliedrecht (De Praktijk). Aan de beleidsdagen werd daarnaast enthousiast deelgenomen door kernstaf, Ondernemingsraad en managers. Directie en stafbestuur waren vaste partners in het hele proces van beleidsvorming. De redactiecommissie, bestaande uit Werner Zwertbroek, Xander de Vries, Sjouke Schiere en Carel Groeneveld, leverde intensief commentaar op concept en tekst. Tiny Stoelwinder hielp bij de uitgave. De betrokkenheid en flexibiliteit van Ineke Geerlings (stafsecretariaat) en Monique Wiendels (secretariaat directie) waren van onschatbare waarde.
De Tjongerschans had in 2005: 188.000 polibezoeken 68.000 eerste polibezoeken 11.000 opnames 16.000 operaties 8.000 dagopnames Bij De Tjongerschans werken: 1247 personeelsleden 67 medisch specialisten
Productie: Comfirm, Heerenveen Tekst en eindredactie: Liesbeth van Erp (De Praktijk, Doesburg)
15
Uitgave: Ziekenhuis De Tjongerschans, januari 2007 Deze uitgave is gedrukt op chloorvrij papier
Thialfweg 44 Postbus 10500 8440 MA Heerenveen Telefoon (0513) 685 685 www.tjongerschans.nl
