20130203 Jezus kwam niet uit de lucht vallen Vandaag gaan we beginnen met een serie preken over Jezus. Misschien vraag je je af waarom een serie over Jezus? Als je die vraag stelt dan is dit waarschijnlijk een van je eerste bezoeken aan onze kerk. In dat geval wil ik je van harte welkom heten! Mijn naam is Emmanuel. Ik ben een van de leiders van deze kerk. Ik ben de eerstgeborene uit een gezin met acht kinderen. Als enige van de acht heb ik, behalve mijn familienaam, maar één naam meegekregen bij mijn geboorte. “Want”, zo zeiden mijn ouders, “we hebben je vernoemd naar de Here Jezus, Emmanuel, God is met ons, en aan die naam heb je meer dan genoeg”. Waarom een serie over Jezus? 1. Allereerst danken we onze naam “christenen”, aan Jezus . Je hebt vast wel eens gehoord dat hij, “Jezus Christus” wordt genoemd. Nu, “Christus” is niet de achternaam van Jezus, maar, laten we zeggen, zijn “nickname”. “Χριστος” is Grieks voor het Hebreeuwse “Messias” en dat betekent “Gezalfde”. Kort gezegd is de “Gezalfde” degene die door God uitgekozen en gezonden is om deze wereld vrede en gerechtigheid te brengen, om ons te verlossen van het kwaad, van lijden, ziekte, etc., voor de vergeving van onze zonden, om Eeuwig Leven te brengen. Eeuwig Leven: niet alleen “heel lang”, maar ook “heel goed”. Een KwaliteitsLeven waar je nooit genoeg van krijgt! (kortom: allemaal dingen die in de serie aan bod zullen komen!) 2. Jezus is het fundament van ons geloof: haal je het fundament weg, zakt je huis in. Haal je Jezus weg, zakt je geloof in. Ons hele geloof staat of valt met Jezus! 3. Jezus is het middelpunt van ons geloof: alles draait om Hem! Alles wat we als Kerk doen, doen we niet alleen “vanwege” Jezus, maar ook “voor” Jezus. Hij is niet alleen de oorzaak, maar ook het doel van ons bestaan. We leven “dankzij” Jezus en “tot eer van” Jezus! Uiteindelijk zal iedereen zich verzamelen rondom de troon van Jezus en zich voor Hem neerbuigen! 4. Jezus is het einddoel van ons geloof: Jezus drukt niet alleen zijn stempel op ons verleden, of op ons heden, maar Hij is ook onze Toekomst. Dankzij Jezus leven we in een wereld van hoop, zelfs als die wereld er hopeloos uitziet! Gisteren hoorde ik op de radio een gesprek met Alexander Pechtold en hij zei ongeveer het volgende: “Nederland heeft een man nodig, die het land uit het slop trekt, inspireert en uitzicht geeft”. Ik kon mijn oren niet geloven: een D66 politicus die een pleidooi voor Jezus houdt! Er zijn nog veel meer redenen om over Jezus te preken, de tijd is te kort om ze allemaal te noemen. In de komende weken preken we ook niet over alles wat er over Jezus te zeggen valt, dat lukt ons zelfs in het Eeuwige Leven niet! Om een tipje van de sluier te lichten: • De serie eindigt met Pasen, dus dat wordt vast iets met Jezus en Pasen. • We gaan iets doen met de beroemde uitspraak van Nietzsche: “God is dood” • Een van onze sprekers zal spreken rondom een beroemd popliedje over Jezus • En om jullie uit je slaap te houden is er ook een preek over “the Exorcist” De titel van de preek van vandaag is: “Jezus kwam niet uit de lucht vallen”. Wat voor een titel is dat nu? Dat zal ik uitleggen. Mijn oorspronkelijk beroep is muzikant, ik heb klassiek piano en fortepiano gestudeerd. Jullie weten ongetwijfeld wat een musical is, een toneelstuk waarin gezongen wordt. In de tijd van de klassieke muziek heette dat een opera. Opera’s waren vaak gebaseerd op verhalen uit de klassieke Griekse en Romeinse literatuur. Een bekend stijlfiguur uit deze 1
verhalen is de “deus ex machina”: god uit een machine. Wat is dat? Een goed verhaal is een spannend verhaal. En wat er wel eens gebeurde is dat een schrijver een verhaal zó spannend maakte dat het onmogelijk werd om het verhaal goed te laten aflopen zonder kunstgrepen. En, dus, als iedereen op het puntje van z’n stoel wanhopig zat toe te kijken hoe binnen enkele seconden de lieftallige prinses zou worden omgebracht door een verschrikkelijke schurk die een minuut geleden haar dappere prins om zeep had geholpen, de enige persoon in de hele wereld die haar nog had kunnen redden...dan kwam daar helemaal uit het niets, zonder dat hij ook maar enige relatie met het verhaal had, een superheld uit de lucht gevallen om de boef een ongelofelijke rotschop te geven en de prinses te redden. In opera’s werd de acteur die deze rol speelde vaak met kabels en touwen binnen gevlogen. Hij kwam dan letterlijk “uit de lucht vallen”. Later, met de komst van de “comics” werd de uit-de-lucht-gevallen-superheld een heus genre op zich: de Hulk, Batman, Spiderman, en natuurlijk Superman die op meerdere manier letterlijk uit de lucht kwam vallen! Of het nu een opera is of een comicbook, het feit dat de superheld uit de lucht komt vallen, heeft één belangrijke consequentie voor het verhaal, namelijk dat hierdoor het hele verhaal niet meer geloofwaardig is en veel gevallen zelfs bespottelijk. In het ergste geval voelt het publiek zich bedrogen en in vroeger tijden liep het zelfs op rellen uit! De Bijbel is ook een verhaal, niet zomaar een verhaal, het is het verhaal dat claimt De Waarheid te vertellen. Niet alleen een verhaal dat claimt op zichzelf waar te zijn, maar dat claimt het Ware Verhaal van de hele schepping en de alle mensen te zijn! De held van ons verhaal is Jezus. En Jezus is niet zomaar een held, Hij is de held die claimt dat Hijzelf de Waarheid is! Hij claimt dus niet alleen de held van het verhaal te zijn, maar de held (of in Bijbelse taal: HEER) van de hele schepping en van alle mensen! Jezus moet dus als held ongelofelijk geloofwaardig zijn! Als Hij bijv. beweert dat Hij opgestaan is uit de dood, dan moet dat ook echt zo zijn. Anders is Hij niet alleen een grote leugenaar, maar dan is het hele verhaal een grote leugen! Toevallig gaat de Paaspreek gaat over de opstanding van Jezus, dus als je daarover meer wilt weten… Jezus moet ook een diepe relatie hebben met “het Grote Verhaal van de Bijbel” en vooral niet uit de lucht zijn komen vallen. Een beeld dat veel christenen, helaas, wel hebben van Jezus. “De Bijbel begint met Adam en Eva en iets met een appel, alles gaat mis, dan is er nog een jongen en een reus, Daniel in de leeuwenkuil en een boze God. En dan, ploeps, komt opeens Jezus het verhaal binnenwandelen… en alles is weer goed!” Terwijl de Bijbelschrijvers ontzettend veel moeite hebben gedaan om te laten zien dat Jezus niet uit de lucht is komen vallen! En dat wil ik vanochtend ook laten zien.
2
1. Jezus is een mens Het verhaal van Jezus begint met zijn geboorte, die vieren we met Kerst. Jezus komt niet van de planeet Krypton, maar “is geboren uit een vrouw, geboren onder de Wet” (Gal. 4:4). Een simpele vraag: zijn er hier vanochtend ook mensen die “geboren zijn uit een vrouw”? Iedereen? Jezus lijkt dus verdacht veel op ons! Als Jezus in zijn vaderstad Nazareth komt, onderwijs geeft en wonderen doet dan is de reactie niet: “Hij komt zeker van een andere planeet”, maar: “Is dat niet die timmerman, de zoon van Maria, en de broer van Jakob, Jozef, Judas en Simon? En wonen zijn zussen ook niet gewoon in ons dorp? (Markus 6-1:5) Jezus lijkt niet alleen verdacht veel op een mens, Hij is een mens! “Duh”, zul je zeggen. Maar het feit dat Jezus mens is, is ontzettend belangrijk. Het betekent namelijk dat wij ons met Jezus kunnen identificeren, en, nog belangrijker, dat Jezus zich met ons kan identificeren! Heb. 2:14 Omdat die kinderen mensen zijn van vlees en bloed, is de Zoon een mens geworden als zij om door zijn dood definitief af te rekenen met de heerser over de dood, de duivel, 15 en zo allen te bevrijden die slaaf waren van hun levenslange angst voor de dood.16 Het moge duidelijk zijn: hij [Jezus] is niet begaan met het lot van engelen, hij is begaan met het lot van de nakomelingen van Abraham.17 Daarom moest hij in alles gelijk worden aan zijn broeders en zusters; alleen dan zou hij in aangelegenheden tussen God en zijn volk een barmhartige en betrouwbare hogepriester zijn, die verzoening bewerkt voor hun zonden. 18 Juist omdat hij zelf op de proef werd gesteld en het lijden volbracht heeft, kan hij ieder die beproefd wordt bijstaan. In gewoon Nederlands: als Jezus geen mens is, dan is hij een ongeloofwaardige held en een ongeloofwaardige redder. Daarom doen Bijbelschrijvers ook veel moeite om te laten zien dat Jezus een mens is: hij had honger en moest eten, net als wij. Hij werd ziek, moe, Hij moest slapen, net als wij. Vlak voor zijn kruisiging stond hij doodsangsten uit, Hij leed, Hij huilde, Hij bloedde, Hij stierf… Jezus lijkt verschrikkelijk veel op ons!
2. Jezus is een Jood En dat niet alleen, Hij was een Jood geboren omstreeks het jaar 0 in Betlehem, Palestina. Jezus was met een dure term “standplaatsgebonden”: hij werd geboren in een specifieke tijd en op een specifieke plaats. En deze specifieke plaats en tijd hadden ook invloed op Jezus’ doen en laten. Hij droeg bijv. sandalen, at liggend aan tafel, sprak Aramees, en ging, zoals iedereen, op zaterdag naar de synagoge. Jezus was onderdeel van het volk Israel, en daarmee onderdeel van het verhaal van het volk Israel, het volk van God! Het Evangelie van Mattheus begint als volgt, Mattheus 1:1: “Geslachtsregister van Jezus Christus, de zoon van David, de zoon van Abraham.” (punt) In één, schijnbaar onnozele zin, beschrijft Mattheus 2000 jaar geschiedenis van het volk Israel. Eerst gaat hij 1000 jaar terug naar koning David: de grootste koning die Israel ooit gekend heeft, de Koning der Koningen, waarvan Jezus een zoon is. En vervolgens gaat Mattheus nog eens 1000 jaar terug naar Abraham, de allereerste Jood en stamvader van 3
Israel. Jezus is de zoon van Abraham, zijn stamboom is dik in orde, hij is een echte Jood en komt zeker niet uit de lucht vallen! Maar er is meer! Want iedere Jood die deze zin las, zou gelijk denken aan de beloftes die God aan David en Abraham gegeven had. David had de belofte dat zijn koninklijke geslachtslijn voor eeuwig zou duren: Er zal altijd een van jouw zoons op de troon zitten! Abraham had de belofte dat zijn nageslacht ontelbaar zou zijn, zoals het zand op het strand en de sterren aan de hemel, en, dat zijn nageslacht het land zou bezitten wat God aan Abraham had beloofd. Dus behalve dat Mattheus hier in één penstreek de lezer aan het verhaal en de helden van Israel herinnert, zet hij Jezus neer als de Zoon en Erfgenaam van de Beloftes! En dan noemt hij Jezus ook nog “Jezus Christus”: Jezus de Gezalfde! En daarmee zegt hij niet alleen iets over het verleden van Israel, maar ook over de toekomst! Want “de Gezalfde” dat is degene waarover de profeten van weleer geprofeteerd hebben toen het met het volk steeds meer bergafwaarts ging en het uiteindelijk in ballingschap werd weggevoerd naar Babylon. Deze “Messias” is degene die God beloofd heeft en zal sturen om alles weer recht te zetten, om vrede en gerechtigheid te brengen, om de vijanden van Israel te verpletteren! Als de profeet Jesaja profeteert over de komst van de Messias (Jes. 59), dan is dit het gevolg van zijn komst: 60:1 Sta op en schitter, je licht is gekomen! Over jou schijnt de luister van de HEER. 60:4 Open je ogen, kijk om je heen: ze stromen in drommen naar je toe; je zonen komen van ver, je dochters worden op de heup gedragen. 5 Je zult stralen van vreugde als je het ziet, je hart zal van blijdschap overslaan. 60:15-16 Eens was je verlaten en gehaat en werd je door niemand bezocht, maar ik zal je eeuwige roem verlenen, geslacht op geslacht zul je een bron van vreugde zijn. 16 Je zult de melk van vreemde volken drinken, je wordt gezoogd door koninklijke borsten. Dan zul je beseffen dat ik, de HEER, je redder ben... Jezus, de Messias, is niet slechts degene waarmee alles in vervulling gaat waar het volk op hoopt en naar verlangt. Hij is zó nauw verweven met de geschiedenis en de identiteit van het volk, dat alles, hun geloofwaardigheid, hun toekomst staat of valt met zijn komst of zijn afwezigheid! En vervolgens is de geschiedenis van Israel weer nauw verbonden met die van de wereld: “alle volken zullen geleid worden door jouw licht!” Dus ook onze toekomst staat of valt ook met de geloofwaardigheid van Jezus! 4
3. Jezus is de Zoon van God Uiteindelijk is Jezus ook degene waarmee God laat zien dat Hij geloofwaardig is, dat Hij doet wat Hij heeft beloofd. Om helemaal geloofwaardig te zijn, moet Jezus dus ook nauw verbonden zijn met God! Laat Hij nu toevallig de Zoon van God zijn! De schrijvers van de Bijbel zijn hier heel duidelijk over: Jezus is de Zoon van God. Lukas laat dit zien in het geslachtsregister van Jezus dat eindigt, of liever gezegd begint bij Adam, “de zoon van God!” Waarmee wordt aangegeven dat Jezus net als Adam de zoon van God is. Ook Johannes laat zien dat Jezus de Zoon van Gods is. “Jezus heeft nog veel meer wondertekenen voor zijn leerlingen gedaan, die niet in dit boek staan, 31 maar deze zijn opgeschreven opdat jullie geloven dat Jezus de messias is, de Zoon van God, en opdat jullie door te geloven leven door zijn naam. (Joh. 20:30-31) In de evangeliën praat Jezus als God: “Je zonden zijn je vergeven” , zegt hij tegen de lamme man in Lukas 5. “Wat?”, zeggen de religieuze leiders, “alleen God kan zonden vergeven!” Geen probleem, zegt Jezus, wat is makkelijker om te zeggen: “je zonden zijn je vergeven”, of, “Sta op en loop?”. Ik zal jullie laten zien dat de Mensenzoon de volmacht heeft om op aarde zonden te vergeven. En vervolgens zegt hij tegen de man: “sta op, pak je bed op en ga naar huis!” Jezus praat niet alleen zoals God, Hij doet ook als God! Hij is een echte Zoon van zijn Vader! “De Vader en ik zijn één!” (Joh. 10) “Eer Abraham was, BEN IK” (Joh. 8:58). Niet: “was ik”, maar “BEN IK”. Jezus gebruikt “gewoon” even de naam van God: “Ik ben, die ik ben” om duidelijk te maken wie Hij is! ‘Laat ons de Vader zien, Heer, meer verlangen we niet.’ 9 ‘Ik ben nu al zo lang bij jullie, en nog ken je me niet, Filippus? Wie mij gezien heeft, heeft de Vader gezien. (Joh. 14) Ik weet, we raken hier aan het mysterie van Jezus: hoe kan Jezus mens zijn en tegelijkertijd God? Dit zullen we in een andere preek uitwerken….Mijn punt is: in alle opzichten, op velerlei manieren wordt ons duidelijk gemaakt dat Jezus niet uit de lucht is komen vallen! Als mens is Jezus niet uit de lucht komen vallen, dat hebben we gezien. Maar ook in zijn God-zijn is Jezus niet uit de lucht komen vallen, Hij is nl. eeuwig! • “Hij bestaat vóór alle dingen en alle dingen hebben hun bestaan in Hem”. (Kol. 1:17) • “Ik ben de Alpha en de Omega, De eerste en de laatste” (Openbaring 1) Als je Jezus bestudeert zul je ontdekken dat Hij in alle opzichten een betrouwbare held is, en dat God de Vader een Geloofwaardige God is.
5
4. Toepassing Nu wil je natuurlijk graag weten: wat kan ik hiermee? Welk praktisch nut heeft het om te weten dat Jezus niet uit de lucht is komen vallen? 1. “Mensen zijn verhalen” Afgelopen donderdag was de “cursus Daten”. We begonnen met een voorstelrondje en de vraag: Wie ben je? Behalve een naam, vertelde iedereen wat hij/zij in het dagelijks leven deed, welke hobby’s ze hadden, welke personen belangrijk waren, etc… Kortom: allemaal verhalen! Om anderen te laten weten wie we zijn, vertellen we een verhaal. Niemand geeft als antwoord op de vraag “Wie ben jij?” zijn BSN, DNA-profiel! Dat zou als zeer vreemd worden ervaren! Hetzelfde geldt als we antwoord geven op de vraag wie iemand anders is, bijv. Wie is je vrouw? Dan vertel je een verhaal en geef je niet haar kledingmaten... 2. Jezus heeft ons geroepen om getuigen te zijn van Hem Een getuige is iemand die een verhaal vertelt. Een getuige van bijv. een moord vertelt aan de rechter wat hij vanuit zijn gezichtspunt gezien heeft Op dezelfde manier vertelt een “getuige van Jezus” wie Jezus is: hij vertelt zijn verhaal over Jezus: wat doet Jezus, wat zegt Jezus, wat is zijn passie, etc. Bij een Levende Jezus horen ook levende verhalen! 3. Een getuige moet betrouwbaar zijn om geloofwaardig te zijn Als je gaat daten wil je niet alleen dat die andere persoon relevante en aantrekkelijke dingen over zichzelf vertelt, maar ook dat het verhaal waar en betrouwbaar is! Het verhaal wordt niet alleen betrouwbaar door wat je zegt, maar ook door wat je doet! Als je zegt dat zij voor jou de enige is terwijl je ogen naar de overkant gaan, dan geef je daarmee een ongeloofwaardig getuigenis. Daarom hebben we ook een hekel aan mensen die zich beter voordoen dan ze zijn. Ze zijn niet keiharde leugenaars, maar, je ziet hoe nauw het steekt, hun verhaal is niet geloofwaardig! 4. “Jullie (mv!) zullen mijn getuigen zijn”, zegt Jezus Individualistisch als we zijn, vertellen we als christenen het verhaal van Jezus vaak in ons eentje, terwijl het een verhaal is van een gemeenschap. En dat is het vanaf het begin geweest: de Torah (eerste vijf boeken) gaan over God en zijn volk dat Hij uit Egypte redt. Toen de Rode Zee open ging, liep de een voorop, de ander linksachter, maar ze werden samen, als volk, gered! Wat is ons verhaal? 5. “Jezus speelt geen enkele rol in mijn leven, Hij is de regisseur” (visje) Er is ook een boek met dezelfde titel. De schrijver gaat zover dat hij zegt: “God wil geen enkele rol spelen in je leven, zelfs niet de hoofdrol. Hij is de regisseur”. Goed bedoeld, slecht bedacht. Het Ultieme, Waarheid-claimende verhaal van de Bijbel begint met God in de hoofdrol, het eindigt met God in de hoofdrol en in alles wat er tussen in zit speelt God ook de hoofdrol. 6
• “Met Christus ben ik gekruisigd: Ikzelf leef niet meer, maar Christus in mij” (Gal. 1:20). • “God is het, die zowel het willen als het werken in u werkt.” (Fil. 2:13) • “Jullie hebben de Geest van aanneming tot kinderen ontvangen, door Wie wij roepen: Abba, Vader!” … De Geest helpt ons in onze zwakheid; wij weten immers niet wat we in ons gebed tegen God moeten zeggen, maar de Geest zelf pleit voor ons met woordloze zuchten. (Rom. 8:15 en 26) Een regisseur vertelt je wat je moet doen, maar als het erop aankomt moet je het nog steeds zelf doen. Terwijl God zegt: Ik geef jullie een nieuw hart, Ik zal mijn Geest in jullie binnenste leggen! (Ezechiel) Het is God die het willen en werken in ons werkt en die ons verandert! En, als Jezus geen enkele rol speelt in je leven, zelfs niet de hoofdrol, wie speelt dan wel de hoofdrol? Iemand moet toch de hoofdrol spelen? Heb je ooit een verhaal gehoord waar in niemand de hoofdrol speelt? Dat is nog erger dan een verhaal waarin iemand uit de lucht komt vallen. Het is niet alleen slecht, het is saai!. Zelfs in communistische verhalen speelt iemand de hoofdrol: Grote Roerganger, Stalin, etc.! Jezus is het Levende Woord, het Levende Verhaal! Hij is de Hoofdrolspeler die groter is dan het verhaal. Hij was er al voordat het Verhaal verteld werd, Hij is de Auteur van het Leven (Hand. 2) die het verhaal geschreven heeft, Hij is Degene die het verhaal tot een goed einde zal brengen! 6. Het is belangrijk om Jezus stevig in het middelpunt van het verhaal te houden Dat behoedt ons voor moralisme, en nog een heleboel andere dwalingen…. De Bijbel gaat over Jezus. Op het moment dat we iets of iemand anders de hoofdrol laten spelen, missen we het doel van het verhaal. Bijv. het verhaal van de 2 broden en 5 visjes: Op het moment dat we de jongen met zijn brood en visjes de hoofdrol laten spelen, wordt het een moralistisch verhaal → “als je weinig deelt, kan God een groot wonder doen”. Terwijl het doel van het verhaal is: laten zien dat Jezus de Zoon van God is! Net zoals zijn Vader bovennatuurlijk manna gaf, zo geeft Jezus bovennatuurlijk brood. Toepassing van het verhaal: Ik ben het Levende Brood dat uit hemel neerdaalt! (Joh. 6) (En, Jezus doet een zelfde wonder als de profeet Elia in 1 Kon. 17 en Elisa in 2 Kon. 4:44-45! Hij is dus net als beide profeet een man van God!) Hetzelfde geldt voor ons verhaal: Jezus heeft ons niet geroepen om te moraliseren, maar om getuigen te zijn van Hem. Of, zoals Petrus zegt, om te vertellen van de hoop die in ons leeft! 7. Een goed verhaal staat of valt met een goede verteller Iedereen heeft een verhaal. Misschien kijk je naar je eigen verhaal en vind je dat het een slecht verhaal is. Misschien heb je geen idee waarom je hier op aarde bent, en heb je het gevoel dat je uit de lucht bent komen vallen. Geef je verhaal aan Jezus, de Meesterverteller, Hij maakt van een slecht verhaal een goed verhaal. Misschien vind je dat jouw verhaal een goed verhaal is, een succesverhaal. Zelfs de beste verhalen worden op een dag vergeten en niet meer verteld. Geef je verhaal aan Jezus, Hij maakt van jouw verhaal Zijn eigen verhaal. Een Eeuwig Verhaal dat nooit vergeten wordt!
7
