‘Ik droom van een theater dat de waarheid is, en de waarheid ligt niet in het midden’ (Wim Van Gansbeke)
Kruisstof in Speykerbrouck
Zwak moment
Ik heb heel wat geluistervinkt gisteravond. Om te beginnen op de voorstelling ‘Toneelstof II’. De gevierde presentator Sven Speybrouck betrad daarin samen met Warre Borgmans het toneel, e dagen gaan, de dagen komen, en verklaarde de nostalgische avond voor geopend. Het thema was namelijk ‘Sympathy for the seventies’, een titel die de lading meer dan dekt. knagen gestaag aan mijn bestaan. Sympathie zou het codewoord worden. Dat begon al met de kledij. ‘Voor de gelegenheid zal De jonge scheuten worden bomen. iedereen hier in seventies-kledij gehuld zijn’, grapte Borgmans, waarop hij zijn olifantenpijpen Ik zit daar en ik kijk het aan etaleerde. Wat hij, arme stakker, nog niet wist, was dat hij voor de rest van de voorstelling nog maar voor weinig meer dan gelegenheidsnar annex portier annex ober gebruikt zou worden, én en denk terug aan al die dromen dat niemand zich aan de dresscode zou houden. Nog in het minst Sven Speykerbrouck. waarachter ik ben aangegaan, Kijk, we weten allemaal dat deze Speykerbrouck in de befaamde Woestijnvis-stal meeloopt, de lokroep volgend van fantomen, maar daar is hij lang geen paradepaardje, dus van hem vergeef ik minder dan van pakweg het de spinsels van mijn eigenwaan. genie Bart De Pauw. Monkellachjes en halve plezanterieën kunnen bijvoorbeeld niet. De reden waarom de organisatie wellicht voor hem koos, is dat hij al eens een boeken-programma heeft Was ik maar liever loot gebleven, gepresenteerd, en dus credibel voor het Canvas-publiek dat ook al eens naar het theater trekt. had ik mij niet tot stam gespoed, Maar dat voordeel van de twijfel geniet hij niet lang. dan zat ik nu niet hier, omgeven Aanschouw: Speykerbrouck die zich neervlijt. Er staat een salonfähige zetel in jaren ‘70-motief, dus hij kan dat, hij moet dat, denkt hij. Fout gedacht. Een Pantalon de jeans allongé is het door spaanders van mijn overmoed. laatste wat de toeschouwer nodig heeft (een beetje duiding over het theater in de jaren Maar ja, zo gaat dat in het leven: zeventig, echter…). Of liever: het zou niet zo storen als het niet gepaard ging met dat het deugt niet of het is niet goed. vreselijke airtje dat eigen is aan sommige televisiepresentatoren, en waarvan ik hoopte dat het [WVG] ondertussen alweer gedemodeerd was. Hoe meer Speykerbrouck zich uitrekte, hoe meer deze voorstelling op een uitgerekte versie van ‘De Laatste Show’ begon te lijken. Gisteren presenteerde Het Begrijp me niet verkeerd. Sven is een toffe jongen met een toffejongenskapsel. En Theaterfestival de sonnettenbundel sportschoenen. Maar hij articuleert niet, en doordat hij gaat neerliggen creëert hij de suggestie ‘God is een constructiefout’ van de dat het OK is voor andere mensen om óók niet te articuleren. Hij heeft met andere woorden een overleden theatercriticus Wim Van kwalijke invloed, en moet dus van publieke plaatsen verbannen worden. Of om het publiek te Gansbeke in HETPALEIS. Op deze plek citeren: ‘Luider spreken, er zitten zestigplussers in de zaal!’, of, helemaal aan het begin, krijgt u telkens een sonnet. ‘genânte boel hier’. Dat had te maken met de musicalmicrofoons die klaarblijkelijk niet aanstonden, zoals dat gebruikelijk is bij musicalmicrofoons. En op het einde werd het reeds eerder gealarmeerde verschil (in hoogte, in belichting, in verhouding dus) tussen publiek en zogenaamd panel pijnlijk duidelijk. Wat deden die vreemde mensen daar in de hoek aan een tafeltje waarop eten stond dat we niet konden zien, laat staan ruiken? Keuvelen, en dan niet eens met volle goesting. In het midden van de voorstelling pruttelde de denkbeeldige stoof dan weer iets meer, kregen we hartverwarmende gesprekken, waardoor ik me dingen herinnerde van een tijd dat ik er nog niet was. Ik dommelde bijna in, zoals wanneer ik bij mijn bomma op bezoek ben, en droomde over een open haard, en een cameraploeg voor een reclamespot voor Werther’s echte, of voor Kasteelbier. Of voor Filliers jenever. Op het terras van café De Duifkens, in het échte theatercentrum van Antwerpen, kwamen na afloop enkele van de oudgediende ervaringsdeskundigen uit de voorstelling langs, waar zij onder meer moesten kiezen tussen ‘jonge of oude’ (jenever dus in dit geval). Ik herinner me hun keuze niet, maar het was een symbolische vraag, en het antwoord erop smaakte zo te zien en te horen veel beter dan het bruiswater uit de jaren zeventig (dixit Warre Borgmans) waarop de voorstelling voortkabbelde. Pas ernà kwam er echt uit wat erin zat: een kammerspiel met bloemetjesmotief, zatte nonkels, discussie heen en weer, een oprecht warme avond. Vandaag wil ik in deSingel witloof in de oven, met apfelstrudel als dessert. [GDW] Morgen leest u meer over Toneelstof II.
D
Kris Verdonck en AC/DC Het geklik van schroeven die aangedraaid worden. Het geluid van metaal op metaal. “Pas oep, achteroat!”. Er komt een trek naar beneden. Een wat? Een trek. Een balk waar theaterspots aanhangen. Dit en vele andere dingen leer ik wanneer ik even achter de schermen duik om te zien hoe de voorstelling I/II/III/IIII van Kris Verdonck opgebouwd wordt. Op de eerste trekken hangen al spots, aan de laatste doeken, en daartussen komt diagonaal een ijzeren constructie. Die moet stevig zijn, want er moet aan gehangen worden. Straks wordt ze een tweede maal getest. “We hangen er nu gewichten aan om ze te testen. Geen mensen.” Een vijftiental mannen staan op het podium. Een groepje ligt en staat te sleutelen aan de
constructie, een groep loopt af en aan en een andere groep staat te discussiëren. Er wordt bedrijvig naar boven gewezen, er wordt heel wat op een papier getekend en aangeduid. Tussen dit alles sloft een schoonmaakster over het podium. Intussen wordt ook het geluid getest. AC/DC schalt door de boxen. Shoot to thrill. De technicus die onder de constructie ligt, begint spontaan te luchtdrummen. Een winkelkarretje rolt over scène. Daarin worden de beugels vervoerd. Iemand port een ander met een ijzeren staaf tussen de ribben. Het zijn harde jongens, die technici. Een trek met spots wordt naar beneden gelaten terwijl de boxen omhoog getrokken worden. Onafhankelijk van elkaar maar toch synchroon. Het ballet van de techniek. Iemand begint in een nonsenstaaltje te zingen. AC/DC is al een tijdje opgehouden. [TB]
All we hear is Radio Angelo LUISTER vanaf 17h naar Radio Angelo via www.theaterfestival.be of www.studiovillanella.be of blijf in de buurt van de festivalsite!! Vandaag heeft Angelo Leen Verbist en Klaartje Debonnaire te gast. -2-
Radio Angelo sprak met Arne Sierens
‘Ik overleg alles met mijn spelers, maar ik ben wel de operating chief’ Vic: Het is niet de eerste keer dat een voorstelling van jou ANTWERPEN - Vic Van Avermaet, co-piloot bij Radio Angelo, zat geselecteerd is voor Het Theaterfestival, geloof ik. Doet jou dat samen met Arne Sierens. Een gesprek over theater, muziek, films nog iets? en uitgaan, met op de achtergrond lieflijk Gentse geluiden uit Sierens: Ja, maar het blijft op bescheiden schaal. Het gaat om de Altijd Prijs. Het radio-interview kon u gisteren horen op Radio tien beste voorstellingen van Vlaanderen, Vlaanderen is niet zo’n Angelo, hier krijgt u nogmaals het relaas. groot land… (lacht). Maar het is natuurlijk wel een platform, een Vic: Ga je vanavond naar Altijd Prijs kijken? manier om een ander publiek te winnen. Het is een erkenning, ik Sierens: Ja! vind het fijn dat er een jury is die zegt ‘dit vinden wij een Vic: Ga je altijd kijken als je er bent? belangrijke voorstelling’. Dat flatteert natuurlijk. Sierens: Nee niet altijd, de eerste dertig voorstellingen volg ik Vic: Waar gaan jullie zoal op tournee? altijd, daarna laat ik het los en ga ik maar af en toe. Sierens: De laatste jaren spelen we heel intensief in Vlaanderen, Voorstellingen zijn bij de première eigenlijk nooit af. Ik heb altijd daarnaast voornamelijk Frankrijk. Ons theater slaat daar vrij goed het gevoel dat de voorstelling pas begint te werken eens er aan. We spelen voorstellingen tussen de 120 en 230 keren, dus publiek voor zit. Dan vind ik het heel belangrijk om te blijven dat is wel heel intensief. spreken met mijn acteurs en met het publiek om te weten wat er Vic: Je hebt het heel druk. Is er tijd om buiten het theater nog over komt. Als het nodig is blijven we dan repeteren, eventueel dingen te doen? schrappen we wat, we blijven werken aan de voorstelling tot we Sierens: Absoluut wel! Ik vind theater een fantastische bezigheid, vinden dat het goed zit. het is mijn hoofdbezigheid. Daarnaast doe ik heel veel andere Vic: Is dat dan in samenspraak met de acteurs of zijn het toch dingen, zoals alle mensen zeker. Een beetje sporten, uitgaan, op vooral jouw ideeën? restaurant, ik ga ook heel graag naar concerten. Sierens: Nu, ik ben wel een beetje de operating chief, de kapitein, Vic: Je hebt niet de intentie om iets te doen met een ander medium? maar ik overleg alles met mijn spelers en de mensen die mij Een film maken, een roman schrijven? omringen, zoals technici en muzikanten. Ik luister heel goed hoe Sierens: Literatuur is niet mijn medium, film daarentegen wel. Ik zij de voorstelling ervaren hebben. Op basis daarvan beslis ik dan heb twee jaar geleden samen met Felix van Groeningen het dingen. scenario geschreven voor Dagen zonder lief. Er zijn nog Vic: Je maakt gebruik van live muziek in deze wel filmplannen met Felix, maar theater blijft mijn voorstelling, waarom? medium. Sierens: Ik werk altijd met muziek. Nu, de muziek van Vic: Je hebt Theater Aan Zee dit jaar mee georganiseerd Jean-Yves Evrard (muzikant in Altijd Prijs) ken ik al tien als centrale gast. Hoe was die ervaring? jaar, ik weet waar hij mee bezig is. Ik vraag hem al heel Sierens: Dat was natuurlijk iets heel bijzonders. Als lang om een samenwerking, maar hij is nooit vrij. Toen ik curator van zo’n festival ben je een beetje de hem voor deze productie belde zei hij: ‘je suis libre’. Ik programmator, dat is heel fijn. Gabriel Rios en ik hebben weet dat hij een verschrikkelijk goede muzikant is en dat toch samen ‘ferm onze klauw kunnen leggen’ op het hij iets aan de voorstelling kan toevoegen. Ik ben niet festival. Ik denk dat de meeste curatoren dat wel zozeer voor live muziek, maar wel voor Jean-Yves doen, maar ik heb het gevoel dat Gabriel en ik dat Evrard omdat ik hem een musicien doué vind. Ik ben niet zozeer voor wel vrij hard hebben ingepalmd. Ik ben heel fier dat Vic: Zullen we hem nog terugzien in komende voorstellingen? live muziek, maar wel we dit jaar bijvoorbeeld de workshops hebben kunnen toevoegen, en ook de talkshow. Ook nieuw Sierens: Ik zou heel graag opnieuw met hem werken, ja. We zijn al in gesprek voor een volgende voor Jean-Yves Evrard. Ik voor Oostende waren de hele straffe internationale vind hem een musicien voorstellingen en concerten. productie. Ik vind hem een onwaarschijnlijke Vic: Wat vind je van Theater Aan Zee als componist en muzikant. doué. theaterfestival? Vic: Naast Jean-Yves Evrard is er nog een nieuwe Sierens: Ik vind het een zeer belangrijk festival. Het is ontstaan speler: acteur Robrecht Vanden Thoren. uit een soort armoede, met een heel klein budget. Ze hebben dan Sierens: Ja, dat is ook iemand die ik al een hele tijd volg. Ik was gezegd ‘kom, laat ons jonge makers programmeren, pas hem een beetje uit het oog verloren, hij heeft in Nederland afgestudeerden en projecten van scholen’. Doordat het in de gestudeerd. Twee jaar geleden ontmoette ik hem opnieuw en hij zomer is, heerst er een zeer gemoedelijk sfeertje. Jonge makers was vrij. Ik stelde dan voor om aan iets te beginnen, en dan beginnen naar elkaars werk te kijken. Alle makers van de toekomst hebben we Altijd Prijs gemaakt. zitten aan Theater aan Zee in Oostende. Er waren dit jaar dertien Vic: Waar zou je de voorstelling plaatsen binnen je oeuvre? voorstellingen van jonge makers, dat is redelijk wat. Ik heb zelf Sierens: Al mijn voorstellingen zijn even belangrijk, maar het is ook vijf voorstellingen geprogrammeerd waarvan ik vond dat de wel zo dat we de laatste jaren een aantal kleurrijke spektakels jonge makers ze moesten zien. Ik heb dus niet enkel aan het grote gemaakt hebben, met redelijk wat mensen en heel veel panache. publiek gedacht. Ik heb het gevoel dat de kern van zo’n festival Bij deze voorstelling had ik iets heel grimmigs, iets heel zwartwit. Ik denk dat dat wel anders is. Het is heel gebald, het is echt het werk van de jonge makers moet zijn, die hun stukken brengen, maar ook naar workshops kunnen gaan en ook naar andere een zwart gat: twee acteurs, één muzikant. Op dat vlak is het wel voorstellingen komen kijken. Die doorstroom vind ik vrij uniek in iets anders, of nieuws. Europa. Vic: Deze voorstelling is kleinschaliger dan je vorige stukken. Is Vic: Is er een stuk dat jij mist op Het Theaterfestival ’08? dat bewust? Sierens: Voor dit jaar weet ik het niet meteen, vorig jaar vond ik Sierens: Ik maak altijd een mix tussen groot- en kleinschalige wel dat Blessed van Meg Stuart erbij had moeten zitten. Ook voorstellingen. Ik heb massa’s voorstellingen gemaakt met twee begrijp ik niet waarom Nine Finger van Benjamin Verdonck geen acteurs. Dat is een medium dat mij wel ligt. Maar ik werk ook deel uitmaakte van de selectie. [Vic en MR] foto op www.vooruit.be graag symfonisch, ik vind de afwisseling heel fijn.
-3-
CARLOS EN WIM – Salon kunstkritiek Op donderdag 28 augustus presenteert Het Theaterfestival i.s.m. VTi een derde salon: Kunstkritiek. Hierin wordt de positie van kunstcritici en hun teksten besproken en gedebatteerd over de noodzaak en de toekomst van kunstkritiek. Een (fictieve) dialoog tussen Wim Van Gansbeek en Carlos Tindemans geeft u een voorsmaakje van dit debat. WIM Ze zeggen dat recensenten ambitieus zijn stel dat dit waar is, dan is dat behoorlijk fout. Ambitie is immers een niet aflatend streven naar het hogere, het hoogste, de volmaaktheid zowel in het goede als in het kwade en zolang het leven duurt. Een recensent heeft geen ambitie, indien de recensent ambitie had dan was hij kunstenaar geworden. niet meer of niet minder. Kunstenaar word je uit genialiteit waaruit visie voortvloeit. Dramaturg word je uit vermoeidheid. Directeur uit verveling of tijdgebrek. Recensent word je uit roeping. CARLOS Theatercriticus van beroep word je in Vlaanderen pas zodra je gepensioneerd onderwijzer bent. Dat houdt meteen in dat, als je niet past in dit sociaal statuut, je enkel in het legertje theaterknaagdieren terecht kan, als je er om allerlei minder begrijpelijke redenen de roeping toe voelt. WIM De recensent is de man of vrouw die niets wilde worden. Hij of zij wordt geroepen. CARLOS Alleen al dat er toch nog ergens theater gespeeld wordt, lijkt voor vele verslaggevers al een waardig mirakel en op ieder probeersel wordt er ingegaan als gold het een belangrijke gebeurtenis. Dus zalven ze maar en strooien bloempjes en ze vinden het allemaal erg leuk. Van bij het begin heb ik de behoefte gevoeld om niet mee te doen aan dit gezelschapsspelletje. Ik hou namelijk van theater. WIM voor de kunst en tegen de kunstmatigheid, voor de zorg en tegen de nalatigheid, voor de droom en tegen de wetmatigheid, voor het beeld en tegen de schetsmatigheid, tegen de keer en voor de verwatenheid, voor het zoeken en tegen het vergaren, voor het vinden, maar tegen het bewaren, voor het rukken en tegen het knikken, en voor de dronkenschap maar ook voor het hikken (...) U merkt het, ik begin te ijlen. Dat doen geroepenen wel vaker… Bon. Theater. CARLOS Theater bestaat voor mij uit een combinatie
van de auteur, de regisseur en de acteur, in deze volgorde. Kan de toeschouwer daar ook nog bij, heerlijk, maar helaas liggen de toestanden daar niet zo gunstig. Wie over het theater wil schrijven, moet in staat zijn door de acteur heen te kijken in de regisseur, door de regie heen in het drama, door de auteur heen in de mens, in jullie, in mij, in ons. Bezit de scribent dat talent niet, dan helpen hem geen geleerdheid noch belezenheid, geen voorbereiding noch woordenvloed. Dan is hij maar een kleurenblinde die over de regenboog praat, een assisenstenograaf die zich als rechter lanceert, een schoolmeester-met-vrijaf die het prettig vindt giftige rapporten uit te schrijven. WIM De recensent dient te spreken over wat hij weet, te weten waar hij het over heeft en positie te kiezen. Niet in de loopgraven maar in het schootsveld van de kunst, niet met de witte vlag van de neutraliteit, maar met de provocerende Mariannemuts. De essentie van recensie is provocatie, zonder dewelke de kunst aan hartsvervetting sterft. CARLOS Sommigen trachten hun doorsneelezer te vertegenwoordigen, zonder te weten wie daarachter schuilgaat. Anderen oordelen uitsluitend in functie van eigen willekeur, dramatisch programma of geconstipeerde idealen. Een enkele wil eens een reportage brengen. Velen wensen de directeur in de rug te dekken. Ik wens te schrijven voor het theater zelf. Ik tracht de re-creatie te brengen van mijn sym-pathie. WIM Recensie is beslist niet self-sufficient laat staan self-fulfilling dat ze evenmin self-supporting is dat is ondertussen wel al duidelijk. CARLOS Het heeft weinig te maken met indrukken, met flarden van onbehagen of instemming, met personencultus, met esthetische details. Het komt op die accenten aan die een oordeel formuleren. Maar in dat subjectieve oordeel zelf, in de opinie over een voorstelling, ligt niet de betekenis van een kritische bijdrage. Het gaat om de verantwoording van dat oordeel. In het waarom van het hoe. WIM In dat geval mag schelden ook als het maar terzake is. CARLOS Elke kritiek impliceert daarom ook een principiële discussie met de auteur. Het ethisch standpunt bij een theaterrecensie is mij heel wat fundamenteler dan toevallige esthetische genoegens. WIM De recensent, hoor ik wel eens, stelt zich aan als de politie van de kunst. Natuurlijk, de politie is uw vriend!
4
Want het is vriendschap die de recensent dient te drijven, met alle implicaties vandien: het goed menen en het slecht uitdrukken of vice-versa. Maar ook met alle ambiguïteit vandien. CARLOS Wie van zijn kritiekjes onmiddellijk effect verwacht, stelt zich beter kandidaat bij de komende verkiezingen. De criticus is geen filantroop, geen mecenas, evenmin een beul, een vampier met een balpen. Een spitse boutade heeft maar zin als ze een standpunt formuleert. WIM De macht van de recensent is een verzinsel van lijders aan vervolgingswaan die hun nerveuze aandoening voor een vorm van kunst houden en de ermee gepaard gaande spasmen voor een vorm van expressie. CARLOS Alleen het allerbeste kan goed genoeg zijn voor ieder van ons. Wat daaraan niet beantwoordt dient afgewezen. Ik vertik het nog langer mij neer te leggen bij goede bedoelingen en brave vlijt. Daarom ben ik wel gedwongen streng te zijn. Het object van mijn belangstelling wordt trouwens alleen maar geëerd door hoge eisen. WIM De recensent-criticus als niet aflatend bestrijder van middelmatigheid, als gunner van het recht op mislukking bij oprechte en avontuurlijke pogingen,
als zijn eerste zelfcriticus, en als onvermoeibaar verdediger van het grenzeloze avontuur van de geest dat als enige ware kunst kan baren. CARLOS Werkelijk goed theater kan aanmoediging missen, terwijl slecht theater op de lange duur toch niet kan blijven weerstaan aan ongenoegen en ergernis. Daarom richt ik mij wel tot de lezer, maar mik ik op het theater zelf. Daarom ben ik nooit gast in het theater, maar medewerker. Daarom wil ik wat ik schrijf, verstaan zien als een dialoog met het theater. WIM Dit is het dilemma van de recensent: hoe de kunst te provoceren zonder in haar plaats te gaan staan? De recensent dient er wat hij ook doet en hoe hij ook te keer gaat van doordrongen te zijn dat hij de verbeelding van de kunstenaar, die hij zelf niet bezit, nodig heeft om het ergens over te kunnen hebben. De recensent is de leenman van de kunst, die toeziet op haar welvaart, maar haar niet bezit. De essentie van recensie is provocatie: hoe de kunst te provoceren zonder in haar plaats te gaan staan. Wim Van Gansbeke (Uit: ‘Portret van de recensent als provocateur’, Etcetera 46, 1994) Carlos Tindemans (Uit: ‘Dialoog met het theater’, De Linie, 17 maart 1964). Samengesteld door Jeroen Van der Ven, Michiel Soete en Jef Aerts.
Spetterend fiasco: Bad van Marie Na vijf jaar neemt Bad van Marie afscheid van de theatersector. Dit doen ze met veel bravoure in een Renaultgarage waar ze met de overschot van hun subsidiegeld een auto verloten. Hier ontvouwt zich voor de toeschouwers, die zich trouwens heel erg op hun gemak voelen met hun drankje in de hand, een wervelende show geleid door presentator Bas Teeken. Het belangrijkste van de avond, drukt hij ons op het hart, is dat het feest is en dat iemand straks in die spiksplinternieuwe auto zal wegrijden. Ann Verhelst, die instaat voor de muzikale intermezzo’s, weet het publiek alvast op te warmen met haar nummer Take me home. In afwachting van die bijzondere gebeurtenis worden we voorgesteld aan de mensen die dit evenement mee hebben mogelijk gemaakt: de artistieke leider van Bad van Marie, de directeur van de Renaultgarage en als kers op de taart, een afgevaardigde van het bureau van Ansjooo – “ik spreek geen Frans”, reageert Bas Teeken op het gegniffel uit de zaal. In deze gesprekken worden de dikwijls moeilijke maar holle woorden van de verschillende deelgenoten uit de sector aan de kaak gesteld. De kunstenaar durft zich hier regelmatig van te bedienen om enige inhoud te geven aan het gemaakte of gesubsidieerde project, net als de sponsor en de afgevaardigden van cultuur. Hun pleidooi van de avond wordt doorspekt met, bewust, flauwe humor van de zelfgenoegzame presentator en een opeenstapeling van clichés en absurditeiten. Wanneer het festijn uit de hand dreigt te lopen probeert iedereen te redden wat er te redden valt en kunnen ze maar één ding doen om het publiek terug naar hun hand te zetten: misbruik maken van de situatie. Met www.win-een-auto.com doen ze een poging om de consumptiemaatschappij en de kunstenaarswereld van binnenuit aan te vallen en onderuit te halen. Het concept is leuk bedacht maar spijtig genoeg blijft de voorstelling op dat niveau steken. De situationele en spottende humor is te vrijblijvend en te gemakkelijk en de absurde situaties zijn te doorzichtig waardoor het geheel probleemloos kan doorprikt worden. De voorstelling mist te weinig gelaagdheid om de smalle grens tussen fictie en werkelijkheid te ontrafelen en schiet daarom te kort om tot het gewenste inzicht in de blootgelegde systemen te komen. Ze gaan net niet ver genoeg in hun parodie waardoor de voorstelling naar de verkeerde kant van de grens flauw/hilarisch overhelt, braaf tussen de lijntjes kleurt en moet inboeten aan geloofwaardigheid. [CVC] Er hangt een tweede reactie op deze voorstelling in de lucht. Als het morgen regent, heeft u geluk! Zie www.buienradar.nl
5
Sfeerbeheer Wim Van Gansbeke: de vergoddelijking kan beginnen. Al is er dan sprake van een constructiefout… Het was een schone avond onder vrienden dinsdag op het zogeheten schoon verdiep van HET PALEIS. Familieleden, vrienden en bewonderaars van Wim Van Gansbeke kwamen er samen om de man die van vele theatermarkten thuis is na zijn dood een stem te geven. Om op de vraag die Wim zichzelf stelt - “Zou ik verder leven ooit in mijn gedichten?” - volmondig ja te antwoorden. Een panel met Gilda De Bal, Vic De Wachter, Kris Cuppens, Dirk Buyse, Madelijne Sergooris, Eddie Vaes en Paul Gelissen onder leiding van Gommer Vanrousselt, gaf het verzamelde publiek een zeer gevarieerd beeld van de mens Wim Van Gansbeke. Als vriend, familielid en voorbeeld. Als scherprechter en provocateur, als romantische Don Quichote, als verlegen controlefreak. Als een engel, als een duvel –zijn merk-, als een God in Frankrijk, en nu dichter bij God. Al is die dan een constructiefout. God is een constructiefout is de titel van een bundeling van 23 sonnetten en 9 verklaringen van de hand van Van Gansbeke. Hij heeft deze bundel zelf nog voorbereid, maar moest dit werk door zijn overlijden aan anderen overlaten. Gisteren was het moment aangebroken dat de eerste bundels officieel verspreid werden en het eerste exemplaar aan Wims weduwe Hilde overhandigd werd. En bij dit gebeuren hoorde ook het voorlezen van de sonnetten, waarvan u er overigens elke dag een kan vinden op de tweede pagina van onze dagkrant. “Ik zou willen ontsporen, of is dat overvraagd?”, vraagt de man die zo hard geleefd heeft en zoveel gewild heeft. Zijn sonnetten kenmerken zich in vele gevallen als existentiële beschouwingen van een man die terugkijkt op zijn leven. Van een man die zovele
dromen heeft gekoesterd dat ze nooit allemaal konden uitkomen. Die zegt: “Ik heb eigenlijk niets bereikt” en daar een beetje bitter door klinkt, maar deze bitterheid weet te verwerken tot humor. Want humor zit er in, in zijn sonnetten. Humor met weerhaakjes die gaan van ironie over sarcasme tot cynisme. Toch is er geen overdreven sentimentaliteit aanwezig in zijn gedichten en gebruikt hij vooral de taal als wapen, voorstander als hij was van een uitgepuurde schoonheid. Van alliteraties en assonanties. Een doordachte woordkeuze. En een rijm dat waar het gedwongen klinkt de humor helpt onderstrepen. Ze gaan ook vaak over zijn grote passie, deze sonnetten, over het theater. Het theater waar Van Gansbeke van droomde is een theater “dat helder is zonder stom te zijn”. Een theater dat hem “uitzinnig aan het lachen brengt” en dat “de waarheid is, en de waarheid ligt niet in het midden”. Hij is dichter geweest, dramaturg, radiomaker, en acteur, maar hij zal wellicht het meest bijblijven als theatercriticus. “Onze keukentafel kreunde vaak onder het gewicht van zijn theaterkritiek”, vertelt zijn ex-vrouw Madelijne Sergooris. Als criticus zocht hij naar het wezen en de waarheid van de dingen en slaagde hij erin te kijken en te zien. “Het zien is het zijn waaraan het kijken vormgeeft”, zo verwoordt hij het zelf. In de hulde die de sprekers aan Van Gansbeke brachten, haalden ze ook een aantal hete hangijzers van het hedendaagse theater aan. Zo richtten zij zich tot de jonge theatermaker die hard moet knokken voor zijn subsidies, aangezien de theatercriticus zeer begaan was met deze materie, en hadden ze het in een afsluitend woordje ook over de theaterkritiek die steeds minder ruimte krijgt. De avond eindigde met de stem van de meester, op band, die nog eens op zachte toon hard is voor een voorstelling. En als het zijn stem niet is die we zullen herinneren is het wel zijn “scherpe nietsontziende pen waarmee hij de podiumkunsten aaide”. [TB]
Theatertater Onze journalisten gaan dagelijks op pad en snuiven de festivalsfeer op in de coulissen, temidden van de festivalsite, naast en onder elk podium. Ze zoeken daarbij het antwoord op een centrale vraag. Zonder schroom steken ze hun notitieboekje onder de neus van artiesten, barpersoneel, technici, productieleiding, en andere aanwezige of verdwaalde zielen op de Theaterfestivalsite. Misschien klampen ze op een van deze dagen ook u aan. De vraag die hen vandaag allen werd gesteld was: “Met welke acteur/actrice ziet u een tête-à-tête wel zitten en hoe loopt de avond af?” Wannes en Jochem, twee medewerkers van Villanella, zuchten bij de vraag eens diep en drinken dromend verder van hun koffie. De dag is nog jong, de ogen nog niet helemaal open. Na lang gepeins, gewik en geweeg komt een voorzichtig antwoord er uit. Wannes denkt aan een avond met Willy Thomas van Global Anatomy. “En hoe de avond afloopt? Goh...zattekes zeker?” Jochem heeft Titoune van het Franse Cirque Trotola voor ogen. “Samen kunnen we dan met haar huisdier, een zwijn, in het park spelen.” Angelo's antwoord komt er vlot uit: hij wil wel eens op date met Leah Thys. Over de afloop van de avond is hij wat vaag. “Schrijf maar 'Molensteen, nek en Schelde', de mensen mogen dan zelf kiezen waar dat naartoe gaat”. Hij verandert nadien nog een paar keer van gedachten en gooit er geluidsdichte kamers en zelfs plastische chirurgie tegenaan. Aangezien die informatie niet aangewezen is voor gevoelige lezers, onthouden we u die. Maar ga gerust eens langs bij Angelo, hij doet met plezier zijn verhaal, en meer, uit de doeken. Peggy achter de bar komt na wat twijfel toch over de brug. “Richard Gere, daar ga ik graag eens mee eten. En aan het einde van de avond hoop ik dat hij me een rolletje aanbiedt in één van zijn films”. Elke, werkend op haar laptop aan een tafeltje: “Geef mij maar Benjamin Verdonck. Samen kunnen we dan op zolder wachten in een schip totdat het uitvaart”. Tom, schrijver voor UrbanMag*, countert de aanvallen van Angelo op Leah Thys. “Na alle aandacht die deze vrouw gekregen heeft de laatste tijd, ben ik benieuwd om ze eens echt te ontmoeten. Aan het einde van de avond houd ik me klaar om de kogel, afgeschoten door Angelo, op te vangen.” U ziet, een held, deze Tom. Een technieker die rondloopt in deSingel kijkt bij het horen van de vraag zeer verveeld. “Die acteurs, ik ben ze allemaal kotsbeu”. Hij draait zich om en loopt zonder meer door. Achter een naam durfde ondergetekende niet meer gaan vragen. Don Verboven gaat graag eens uit met Frieda Pittoors. “En daarna geef ik haar een deugddoende massage die haar van haar hernia verlost, dat verdient ze wel”. Eén van de koks in de keuken (hij wenst liever anoniem te blijven, maar als enige man in de keuken is 1+1 snel 2) weet niet wie te kiezen. “Eén actrice maar? Ik kan je zonder probleem een hele lijst geven. Maar goed, Wine Dierckx lijkt me zeker fijn gezelschap. De avond zou al dansend op tafel eindigen.” [RL]
-6-
VOORSTELLINGEN woensdag 27 augustus KEUZE ‘08 Kris Verdonck (B): I/II/III/IIII 27/08 | 20:00 | deSingel – rode zaal € 15/12 | Geen tekst
Kris Verdonck (o.a. 5, II, Stills) werkt op het grensgebied tussen beeldende kunst en theater, tussen installatie en performance, tussen dans en architectuur. I/II/III/IIII is een veelgelaagde theatrale installatie waarin vier levende identieke ‘danseressen’ opgehangen zijn/onderworpen worden aan een gigantische machine. Een choreografie ontvouwt zich: solo, duet, trio, pas-de-quatre. Met een ongelooflijke fantasie laat Verdonck via zijn ‘marionetten’ thema’s aanrukken als klonen, identiteit, mens vs. robot, streven naar perfectie. I/II/III/IIII staat garant voor een bevreemdende ervaring die de relatie mens/machine treffend blootlegt en laat beelden na die nog jaren zullen nazinderen. Installaties van Kris Verdonck waren dit jaar al te zien op het Festival d’Avignon. I/II/III/IIII is voor de eerste keer in Antwerpen te gast. Van/met: Kris Verdonck (concept/regie), Marianne Van Kerkhoven (Kaaitheater/dramaturgie), Annabelle Chambon, Claire Croizé, Alix Eynaudi, Gemma Higginbotham, Nikoleta Rafaelisova, Eveline Van Bauwel (dans), Stefaan Quix (muziek), Serge Grootaert, Simon Salaert, Bart Verhaegen (machinisten), Luc Schaltin (lichtontwerp), Shampoo & Conditioner (kostuums). Productie: Margarita Production voor stilllab. Coproductie: Kaaitheater, Vooruit, Buda Kunstencentrum.
JAN (B): Thierry 27, 28/08 | 20:30 | Monty | € 12/9
Regisseur Peter Seynaeve maakt met JAN voorstellingen voor volwassenen met jongeren op scène. Na de bejubelde producties As you like it en Je ne comprends pas, ging hij aan de slag met vier jongeren en één professionele actrice. Thierry is een intense en aangrijpende voorstelling over de laatste dagen uit het leven van de 17-jarige Thierry. Na het overlijden van zijn vader slaagt hij er niet in de draad van zijn leven weer op te nemen. Terwijl de verhuis naar een andere stad voor zijn moeder net de oplossing lijkt, maakt het voor Thierry alles alleen maar ingewikkelder… ik zou tot honderd willen tellen tot honderd en er dan niet meer zijn Van/met: Peter Seynaeve (regie), Daan Appels, Thomas Janssens, Hans Mortelmans, Leonard Muylle, Isabelle Van Hecke (spel), Ans Vroom (dramaturgie)
Bad van Marie (B): www.win-een-auto.com 25, 26, 27/08 | 21:00 Locatie: Renault garage | € 15/12
!! WIN EEN AUTO !! GRIJP UW KANS Elke avond één kans op 180 om een wagen te winnen! op 25, 26, 27/08 in de Renault garage vooraf inschrijven aangewezen
Van: Peter Boelens. Met: Bas Teeken, Filip Jordens,Johan De Boel, Roger Vermeulen, Vanessa Broes, Peter Boelens, Ann Verhelst
PARALLEL Salon 2: Dans 27/08 | 17:30 | gratis
Wat is de positie van dans vandaag binnen de (podium)kunsten? Welke plek krijgt dans in een theaterfestival? Wat zijn de pijnpunten in het dansbeleid? Rudi Laermans schrijft een voorzettekst, onze panelleden hebben ongetwijfeld ongezouten meningen. En misschien heeft u ook wel iets te zeggen? Met o.a.: Rudi Laermans, Barbara Raes (kunstencentrum BUDA), Jan Goossens (KVS),… deSingel – salon festivalcentrum
!! TIPS VAN HET HUIS !! * LAATSTE TICKETS voor Droom van een Zomernacht!! * EXTRA VOORSTELLING voor VILLANELLA: Design God (Space) op vrij 29/8 om 19u en 21u – vertrek onthaal festivalcentrum
* Op 29 en 30 augustus treedt er een groep op in het festivalcentrum, daarna neemt de dj de sfeermuziek voor zijn rekening. (dit valt onder de programmatie van Studio Villanella) * EXTRA VOORSTELLING ALTIJD PRIJS (Compagnie Cecilia & HETPALEIS) op 27/08 om 20:15 in HETPALEIS. * Ga eens langs in de BOEKHANDEL (de opvallend gekleurde serre in het festivalcentrum): BOEKEN AAN DUMPINGPRIJZEN * De salons komen eraan!! GRATIS TOEGANG – 17u30 – salon festivalcentrum. VANAVOND: 27/08: Dans – 28/08: Kunstkritiek – 29/08: Scenografie – 30/08: Het spel van de waanzin. -7-
WOENSDAG 27 augustus 17h
17h30
19h
20h
20h15
20h30
20h45
21h
I / II / III / IIII deSingel – rode zaal
21h15
21h30
21h45
22h
22h15
22h30
22h45
Nabespreking I / II / III / IIII deSingel rode zaal
Thierry - Monty Salon: Dans deSingel – salon festivalcentrum
Win een auto – Renault garage
Doorlopend (Studio Villanella) vanaf 12:00
Radio Angelo vanaf 17:00
deSingel – festivalcentrum
DONDERDAG 28 augustus 17h
17h30
19h
20h
20h15
20:30
20h45
21h
21h15
21h30
21h45
22h
2215
22h30
22h45
Tourniquet – deSingel – zwarte zaal
Nabespreking Tourniquet deSingel – zwarte zaal
Thierry - Monty Salon: Kunstkritiek
Fred – deSingel Kleine zaal
Nabespreking Thierry Monty_ABN
deSingel – salon festivalcentrum
Droom van een zomernacht : Arne Sierens – deSingel – vertrek onthaal festivalcentrum Doorlopend (Studio Villanella) vanaf 12:00
Radio Angelo vanaf 17:00
deSingel – festivalcentrum
-8-
