DE SCHADUW VAN DUURZAME ENERGIE My statement paper
Yanick Van Hoeymissen & Louis Ghesquiere 2013-2014
2013-2014
De schaduw van duurzame energie My statement paper
INLEIDING Het algemene topic van ons blog is de vraag wat duurzaamheid precies is. Sommige zaken worden nu eenmaal voorgesteld als zijnde zeer duurzaam maar zijn het eigenlijk niet. Zoals het voorbeeld van de windmolens die voor enkele Chinese dorpen een ware ramp betekende. De dorpen waren nu eenmaal de enige plaatsen waar er een zeldzaam soort magneet gevonden werd. Daardoor is het hele Chinese dorp Baotou nu één groot industrieterrein (1). De uitvoerders beweren dat die duurzaam is, maar dit is het niet in werkelijkheid. Dit is een psychologisch fenomeen, als een intelligent aangeschreven persoon meent dat een zonnepaneel of windmolen duurzaam is en geen CO2 uitstoot levert, dan gelooft bijna iedereen dat. Een recente studie toont dit ook aan: een intelligent persoon is meer geneigd een ander persoon te geloven (2). Dit geldt ook op vlak van energie, hoewel er naar onze mening toch verder moet gekeken worden. Het nut van duurzame energie wordt in deze paper en ons blog helemaal niet ontkent! Dieper analyseren van de energie en zijn oorsprong, is het opzet van deze paper.
MAATSCHAPPELIJK ASPECT Duurzaamheid heeft veel aspecten. Ook een maatschappij dient duurzaam te zijn en vaak wordt ook daar benadrukt hoe duurzaam ze wel niet is. Maar al te vaak is dit in werkelijkheid niet het geval. Een post op het blog over vervoersmaatschappij De Lijn bracht veel reacties op. Net omdat De Lijn door iedereen aanzien wordt als iets wat zeer milieuvriendelijk is, want veel mensen rijden samen en nemen dus geen “slechte” auto. Onze mening daaromtrent is dat De Lijn meer moet evolueren naar efficiëntere lijnen. Maar al te vaak zitten er in een lijnbus minder dan 8 mensen en is men beter af met een auto (3). Er moet durven afgeweken worden van bussen die een vast parcours volgen. Via GPS systemen en dergelijke kan een nieuw busnetwerk ontworpen worden. Dergelijke netwerken bestaan reeds in Bogota (4) en hebben daar een enorme positieve impact en is de bus ook echt een groen vervoersmiddel. Maar uit de reacties op het blog is te zien dat de mensen eerder voorrang geven aan een bus die er steeds voor iedereen is en overal komt. Ook al is dat soms alles behalve efficiënt. Dit is ook een typevoorbeeld van een switch die nodig is in de maatschappij en in onze hoofden. Waar moet de focus op liggen? Voorzien op iedereen, ook al is het helemaal niet efficiënt, of op een echte besparing. Deze discutie kan op vele vakken gevoerd worden. Een gelijkaardige discutie kan gevoerd worden over de straatverlichting. Moet die steeds branden op onze wegen , ook voor die ene wagen die rond 4 uur s ’nachts voorbij rijdt?
1
2013-2014
Dit zijn allemaal aspecten die thuishoren bij een mogelijk duurzame maatschappij. Een maatschappij die ook efficiënt is op een verantwoorde manier. De overheid speelt hierbij een belangrijke rol. Zij moeten ervoor zorgen dat men De Vlaming ziet stadswarmte deze omschakeling allereerst kan zeer zeker zitten maar er is geen maken en dat men er ook toe wettelijk kader voor. Waardoor aangemoedigd wordt (5). U kan zelf oordelen of er in Vlaanderen een het praktisch nooit toegepast dergelijke duurzame samenleving wordt. bestaat. Onze mening is dat er al een weg is ingeslagen naar de duurzame samenleving maar dat dit nog niet helemaal afgewerkt is. Daar is onze thesis een goed voorbeeld van. Warmtenetten zijn helemaal nog niet goed gekend in Vlaanderen, er is een grote achterstand in Vlaanderen. (6) Reden voor deze achterstand is het achterblijven van een wettelijk kader. Want de Vlaming ziet het concept van stadswarmte wel degelijk goed zitten (7). Dit is dus zeer zeker een teken dat onze duurzame maatschappij nog niet optimaal wordt aangeboden door de overheid. Onze conclusie is dan ook dat de sleutel tot een duurzame maatschappij ligt bij de Vlaamse overheid. Alleen slaagt de Vlaamse Overheid hier onvoldoende in.
ECONOMISCHE ASPECT Uiteraard heeft duurzaamheid ook zijn prijs. Dit is een belangrijke reden waarom de overheid de overschakeling naar duurzaamheid vaak niet durft te maken. Ook het feit dat sommige bedrijven daardoor vaak benadeeld worden, speelt uiteraard een rol. Zo zijn de benadeelde bedrijven vaak overheidsbedrijven. Het is bewezen dat duurzaamheid een hoge prijs heeft (8). Denk maar aan de prijs van elektrische wagens of windmolens. Om de prijs en dergelijke op pijl te houden moet er echter meer concurrentie zijn op de markt van de groene energie. Dit is ook een doelstelling van de Europese Unie (9). Het resultaat is dan ook dat de prijs van groene energie daalt (10). Het moet dan ook de bedoeling zijn om meer groene energiebedrijven te creëren en de concurrentie nog meer aan te scherpen. Toch is onze mening dat er nog veel te weinig concurrentie is bij andere energiebronnen. Duurzame energie komt niet enkel van windmolens of zonnepanelen maar ook van geothermie bijvoorbeeld. Er is al meermaals gewezen op een gebrekige concurrentie tussen de boorfirma’s. Wij hebben enkele firma’s bezocht maar geen enkele nam diepe geothermie ernstig. Het werd steeds opzijgeschoven omdat er geen subsidies komen vanuit de overheid. Aangezien er geen subsidies of informatie vanuit de overheid komt, kan er niet ingezet worden op geothermie. De overheid zou een
2
2013-2014 voortrekker moeten spelen op vlak van nieuwe energiebronnen maar doet dit nog te weinig. Een andere taak is de bevolking informeren over het potentieel van andere energiebronnen. Ook daar komt ze te kort. Een goed voorbeeld hiervan is geothermie. Geothermische installaties zijn vaak duur bij de investering, duurder dan aardgas en huisbrandolie, maar leveren sneller winst op. Mensen vergeten dat de jaarlijkse kosten voor aardgas en huisbrandolie hoog liggen terwijl die er praktisch niet zijn bij een geothermische installatie. Een goede geothermische installatie is dus na 30 jaar zeker winstgevend ten opzichte van aardgas of huisbrandolie. Een uitgebreide promotie zou dus zeer nuttig zijn. De overheid heeft een belangrijke taak in het informeren van de bevolking. Geothermie is voor vele mensen nog veel te onbekend. Hierdoor heeft België een zware achterstand met betrekking tot het gebruik van geothermische energie (11). Onze conclusie luidt dan ook dat de alternatieve energiebronnen op papier zeer zeker economisch interessant zijn, maar om deze in de praktijk om te zetten, is een voortrekker nodig. Dit initiatief moet meestal van de overheid komen maar die is er onvoldoende. Hiervoor is er een gecoördineerde informatiecampagne nodig. Enkel op deze manier kunnen de meeste mensen het grote potentieel zien.
ETHISCH ASPECT Deze paper wil niet het beeld scheppen dat duurzaamheid niet nuttig is. Zo zijn we van mening dat er verder moet gekeken worden dan alleen maar de raad van enkele mensen. Windmolens bijvoorbeeld lijken goed maar veroorzaken, zoals eerder aangegeven in enkele Chinese dorpen een catastrofe. Uiteraard speelt dan ook de vraag of dit ethisch verantwoord is. Een ander voorbeeld hieromtrent is de biobrandstof. Er worden strenge normen opgelegd vanuit de EU om meer biobrandstof te produceren. Alleen kan de wereld deze vraag niet aan omdat hierdoor van sommige mensen voedsel wordt afgehouden (12). Een omschakeling naar een duurzame maatschappij kan ook alleen maar slagen als dit globaal gebeurd en niet alleen in België. Deze globale omschakeling is zeer moeilijk te realiseren. Onze mening is dan ook dat er op een doordachte manier te werk moet gegaan worden tijdens deze omschakeling. Vertrekkend vanuit een duurzaam België en de vraag opentrekken naar Europa en de hele wereld. Deze omschakeling moet op een ethisch verantwoorde manier doorgevoerd worden. Zo moet men bij elke bestelling van bijvoorbeeld windmolens of biobrandstof alle gevolgen onderzoeken. Om bijvoorbeeld te vermijden dat de Belgische duurzaamheid andere maatschappijen geruïneerd worden. Onrealistische doelstellingen nastreven van bv. de EU heeft geen nut. Want door onmogelijke limieten te stellen gaan er oplossingen gezocht worden die ethisch niet verantwoord zijn.
3
2013-2014 Denken we bv. aan de kwestie rond propere lucht. De Kyoto doelstellingen vroegen dat België tussen 1990 en 2012 België kocht voor 194 miljoen 7,5% van zijn uitstoot zou reduceren. Deze doelstelling kon echter niet euro aan “propere lucht” om gerealiseerd worden. Door akkoord te aan het Kyoto akkoord te gaan met zulke doelstellingen ging België op zoek naar onethische voldoen oplossingen. België kocht propere lucht uit andere landen. België kocht voor maar liefst 194 miljoen euro schone lucht over (13). Dit geld had echter evengoed in veel nuttigere zaken geïnvesteerd kunnen worden. Dit lijdt tot onze conclusie dat er meer nagedacht moet worden bij het stellen van doelstellingen. En dat een globale omschakeling praktisch onmogelijk is. Daarom moet België slim durven omschakelen en ook niet steeds blindelings de EU of andere instellingen volgen. Het opleggen van onhaalbare doelstellingen resulteert in onethische oplossingen die vaak zeer duur zijn. Dat verspilde geld kan veel beter geïnvesteerd worden in het tot stand brengen van een duurzame maatschappij.
CONCLUSIE In alle aspecten wordt de rol van de overheid als cruciaal bestempeld. Vaak is dat ook zo maar de overheid is ook maar een afspiegeling van zijn maatschappij. De kamer en senaat bestaan uit mensen die verkozen zijn door het volk. Alle schuld op de overheid steken is dus niet fair. We moeten meer naar onszelf kijken. Willen wij wel echt duurzaam zijn? De mens is vaak egocentrisch. Misschien wordt er daardoor ook minder gedacht aan de noden van de toekomstige generaties. Wij blijven er echter in geloven mits voldoende communicatie en promotie. De Belg is ook conservatief en daarom heeft hij dus veel tijd nodig om over te schakelen op alternatieve energiebronnen. De vraag is echter of de wereld ons deze tijd zal gunnen en of de beleidsmakers ons niet meer in een bepaalde richting moeten duwen. Een voorbeeld hiervan zijn de groene stroomcertificaten voor zonnepanelen die duidelijk gemaakt hebben dat zonnepanelen een enorm potentieel hebben op verschillende vlakken. Zulke zaken moeten er meer gebeuren.
4
2013-2014
BIBLIOGRAFIE 1. Groene Rekenkame. De dodelijke keerzijde van windenergie. 2013. 2. Caroline Kraaijvanger. Intelligente mensen zijn vaker geneigd de ander te vertrouwen. 2014. 3. Vic Heylen. Is de bus wel zo milieuvriendelijk? De Standaard. 9 juni 2009, p. 1. 4. TransMilenio: The Good, the Bus and the Ugly. Alex Hutchinson . 2011. 5. Naar een duurzame samenleving. Climate challenge. 2013. 6. Warmtenetten in Vlaanderen. Milieuzorg Roeselare & Menen. 2012. 7. Warmtenetten in Vlaanderen: Context en barrières. Pieter Santens. sl : Hoogeschool Gent, 2012. 8. Ook overstappen op duurzame energie kost veel energie. Worldpress. 2012. 9. Duurzame groei voor een concurrerende groene economie die zuinig omgaat met grondstoffen. Europa 2020. 2012. 10. Groene stroom 50% goedkoper dan Grijze stroom. Ludovic Vigneron. 2012. 11. Ondiepe geothermie: basisbegrippen. Smart Geotherm Project. 2013. 12. "Biobrandstof grootste oorzaak voedseltekort". Het laatste nieuws. 2008. 13. België kocht voor 194 miljoen euro "schone lucht". Jeroen Van Horenbeek. sl : De Standaard, 2013. 14. is de mens van nature uit egoïstisch of altruïstisch. Dr. Johnson. 2010. 15. België is conservatief, dat heeft voor- en nadelen. Vlaams netwerk van ondernemingen. 2013.
5
