De rol van de school bij polarisatie en radicalisering van jongeren
Haagse Hogeschool 11 november 2015 Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. www.schoolenveiligheid.nl
• • • •
Hoe raakt radicalisering de school ? Pedagogische opdracht versus repressie De grenzen van de school Professionele eenzaamheid
Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. www.schoolenveiligheid.nl
De wereld komt de school binnen..
Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. www.schoolenveiligheid.nl
Maatschappelijke opdracht van de school: • Kwalificerende, socialiserende en vormende taak • Leerlingen voorbereiden op een actieve deelname aan de samenleving (burgerschap) • Samenwerken met andere organisaties, hulpverlening, politie, wijk etc. Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. www.schoolenveiligheid.nl
Waar raakt radicalisering de school ? • Sociaal- emotionele problematiek bij leerlingen/studenten belemmert het leren • Signaleren en het onderzoeken van nietpluisgevoelens is core business van de school • De school heeft wettelijke verplichtingen m.b.t burgerschap en schoolveiligheid • Afwenden van de samenleving belemmert het toekomstperspectief en is een veiligheidsrisico • Evt. vertrek van leerlingen naar Syrië raakt medewerkers en leerlingen diep
De grenzen van school: repressie • Strafbare feiten en aangifte • Taak van justitie en politie • OM en politie hebben een andere opdracht dan het onderwijs
Het proces van radicalisering • Getroffen worden door negatieve ontwikkelingen die als voedingsbodem kan werken voor radicalisering (slechte thuissituatie, discriminatie, e.d.). • Zoekend zijn en in meer of mindere mate vatbaar zijn voor radicale ideeën. • Geraakt worden door radicaal gedachtegoed, al min of meer radicaliseren en dit gedachtegoed verspreiden • Bereid zijn via ondemocratische middelen geweld te gebruiken om de idealen te verwezenlijken. Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. www.schoolenveiligheid.nl
Aangrijpingspunten in het onderwijs • Pro-actief • Preventief • Curatief
Interventies op verschillende niveaus • Schoolniveau: visie en beleid, leiderschap • Klasniveau: debat, dialoog, kerndoelen burgerschap • Leerlingniveau: contact, gesprek, monitoring, consultatie en doorverwijzing.
Schoolniveau • (Gedeelde) visie rond onderwijskundige en pedagogische opdracht • Ondersteuning van leerkrachten • Kennis van en interesse in de (thuis-)wereld van de leerlingen • Serieus nemen en tegengaan van discriminatie, racisme, pesten e.d. • Partnership met ouders
Klasniveau
• De wereld komt de klas binnen • Niet alleen bij levensbeschouwing/maatschappijleer • Niet reageren /vermijden is ook reageren • Professionele eenzaamheid • Op de agenda van teamoverleg • Ondersteuning van management
Leerlingniveau • Aandacht voor voedingsbodem • Aandacht voor identiteitsontwikkeling en gedragsveranderingen • Werkelijke interesse • Doorvragen zonder afwijzing en oordeel • Signaleringslijstjes ?
Profiel van de radicaliserende leerling • • • •
Er bestaat geen eenduidig profiel Grote verscheidenheid, maatwerk Gevaar van stigmatisering Voorzichtig met afvinklijstjes
Gedragsveranderingen • De houding tegenover de maatschappij en autoriteiten : niet overtuigd zijn van hun doeltreffendheid • Het gevoel ergens bij te horen of het gebrek aan gevoel erbij te horen, of juist een toenemend gevoel bij een bepaalde politieke groep te horen • Vriendengroep: oude vriendschappen verbreken ten gunste van nieuwe vrienden uit de radicale groep; • Kleding en uiterlijk: verandering in haarstijl, tattoos symbolisch voor een bepaalde groep • Woordgebruik, specifiek over etnische, religieuze of politieke bewegingen • De manier van contact maken met jou, sociale groep/gezin en familie • Schoolprestaties en schoolverzuim; vrijetijdsbesteding
Onderzoeken van nietpluisgevoelens • • • •
Collegiale consultatie Beelden spiegelen aan die van anderen Contact met thuis Radicx als intervisie-instrument
Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. www.schoolenveiligheid.nl
Intervisietool Radicx
Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. www.schoolenveiligheid.nl
En als er dan toch een leerling naar Syrië vertrekt… • Evalueer met elkaar of er handelingsalternatieven waren geweest • Breng risicoleerlingen in kaart • Voor welke docenten/schoolleiders is dit extra zwaar ? • Bereid goed voor hoe je dit met leerlingen bespreekt. • Maak gebruik van je netwerk en stem activiteiten af, zoals contact met de familie Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. www.schoolenveiligheid.nl
Waar kun je terecht ? • Vertrouwensinspectie 0900 111 31 11 (tijdens kantooruren) • NCTV (Nationale Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid)
[email protected] / 070 751 50 50 • Expertise Unit ‘sociale stabiliteit’ van SZW
[email protected] • Meldpunt Radicalisering van Samenwerkingsverband van Marokkaanse Nederlanders (SMN) 06 81 89 35 29 / www.smn.nl/discriminatie/meldpunt • Meld Misdaad Anoniem 0800 7000 • Lokale Veiligheidshuizen www.veiligheidshuizen.nl
Ondersteuning School & Veiligheid: Informatie: een actuele webpagina, met gratis hulpmiddelen en lesmaterialen zoals Radixc Tool en diverse publicaties www.schoolenveiligheid.nl/radicalisering. Advies: een helpdesk waar u terecht kunt met vragen over dit onderwerp (proactief en preventief) Dagelijks te bereiken (9.00-16.00) op 030 2856 616 of per mail naar
[email protected]. Ondersteuning: schoolondersteuning /maatwerk Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. www.schoolenveiligheid.nl
Verder lezen….
Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat. www.schoolenveiligheid.nl
