De rol van de gedragskundige LVB en Verslaving Workshopronde 1 Slotbijeenkomst Trimbos 16-04-2013
Spin in het web?
Agenda • • • •
Korte uiteenzetting LVB en verslaving Functie-eisen Rol gedragskundige Discussie
Inleiding Wat is een verstandelijke beperking? 3 criteria: 1. Beperkingen in het intellectuele functioneren (verstandelijke achterstand), IQ lager dan 70. 2. Beperkingen in de aanpassing; dus beperkte sociale, praktische en conceptuele vaardigheden. 3. De beperking moet ontstaan in de ontwikkelingsleeftijd (voor de leeftijd van 18 jaar).
• Middels een intelligentieonderzoek (IQ) vaststellen of er sprake is van een VB, en wat de ernst van de VB is.
Inleiding • LVB = lichte verstandelijke beperking – Significante cognitieve beperkingen – Problemen in het aanpassingsvermogen – Vaak forse bijkomende problemen… waaronder: verslavingsproblematiek
Inleiding Verslaving: Verslaving wordt niet meer gezien als een aangeleerd patroon bij zwakke persoonlijkheden die hun behoeftebevrediging niet onder controle hebben maar als een stoornis in het brein. Het is een chronische, recidiverende neurobiologische aandoening met zowel neurobiologisch, psychologische als sociale aspecten.
Inleiding Verslaving (DSM-IV afhankelijkheid): 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.
Willen stoppen maar niet kunnen Meer gebruiken dan je wilt Minder aandacht aan hobby’s of werk Doorgaan ondanks problemen Veel tijd besteden aan gebruik of bijkomen van gebruik Ontwikkelen tolerantie Last hebben van onthoudingsverschijnselen
Inleiding SUMID: • Substance use and misuse epidemiology • Intellectual disability epidemiology • Substance (mis)use AND Intellectual Disability?
Inleiding • Verslaving & géén VB: • Verslaving & wél VB:
10% ??%
SumID epidemiologie onderzoek
Inleiding LVB en verslaving: Komt voor…Mogelijke oorzaken? - Inclusie & extramuralisatie - “Erbij willen horen” - Internet - Meer bekendheid en media-aandacht Prevalentie echter onbekend - Onderschatting - Overschatting - Door gebruik referenten - Schattingen tussen 0 – 60%
Inleiding Cijfers dubbeldiagnose • • • • • • • •
Ong. 25% patiënten GGZ ook verslavingsproblematiek (alcohol/drugs) (VS) Bij schizofrenie 47% ook verslavingsproblematiek (VS) Tussen 20 – 50% patiënten GGZ ook verslavingsproblematiek (NL) Bij bipolaire stoornis 50 -70% ook verslavingsproblematiek (NL) Tussen 60 – 80% van de drugsverslaafden ook psychiatrische stoornis (NL) 33% van de alcoholverslaafden ook psychiatrische stoornis (NL) Onder verslaafden 20% ADHD (NL) Bij depressie 30 – 50% alcoholverslaafden (NL)
Inleiding • Verslaving & wél VB:
??%
• Enquete onder medewerkers (2009) – Tactus: 6.5% LVB – Aveleijn: 4.1% problematisch gebruik
• TactIQ – ± 30% van cliënten op diagnostiek afdeling – ± 40% van cliënten op forensische afdeling
• Binnenplein – ± 7.5% Aveleijn problematisch gebruik
Inleiding Mensen met een dubbele diagnose • • • • •
Vallen eerder terug in gebruik of psychiatrische symptomen Worden meer opgenomen en zijn minder therapietrouw Zijn vaker dakloos, depressief, suïcidaal en agressief Hebben meer problemen met hun familie Hebben meer chronische, maatschappelijke moeilijkheden, zoals werkloosheid en langdurige conflicten in de privésfeer
LVB & Verslaving Risicofactoren • Aanleg • Opvoeding • Sociaal netwerk • Weerbaarheid • Impulscontrole • Besef risico’s • ….
Cliënten met LVB vormen een risicogroep voor (problematisch) middelengebruik
Samen + Werken: Theorie • LVB & Verslaving – Twee soorten problemen – Twee soorten hulp nodig
Dubbele problematiek: Dubbele hulp
Samen + Werken: Praktijk Dubbele problematiek: minder hulp! • Medewerkers – Vooroordelen & Kennistekort
• Organisaties – Cultuurverschillen & Werkwijze
• Maatschappij – Organisatie van zorg
• Cliënt – Dubbel stigma
Conclusie: Dubbele problemen, minder hulp • Cliënten met Down gebruiken niet • Hard drugs verbieden we, alcohol-gebruik kunnen we wel toe staan • Wij kunnen niets met LVBers • Wij plaatsen geen verslaafden “WIJ ZIJN HIER NIET VOOR”
Gedragskundige • Dubbele problemen, dubbele hulp! – Wat betekent dit voor de (rol van de) gedragskundige??
Gedragskundige in de VZ Functie-eisen (van een willekeurige vacaturetekst): • Ervaring of tenminste aantoonbare affiniteit met verslavingsproblematiek en het 12 Stappen Minnesota Model. • Ervaring met (groeps-) behandeling en kennis van de cognitieve gedragstherapie. • Pro-actieve en oplossingsgerichte houding. • Een BIG-registratie
Gedragskundige in de LVB-zorg Functie-eisen (van een willekeurige vacaturetekst): • Een GZ Registratie of afgeronde NVO Orthopedagoog Generalistenopleiding (pré); • Minimaal zeven jaar ervaring als Gedragsdeskundige, Orthopedagoog of Psycholoog; • Aantoonbare kennis en ervaring binnen de LVB-sector; • Bereidheid om te reizen naar de locaties, de beschikking over een auto en geldig rijbewijs B; • Een grote mate van flexibiliteit en beschikbaarheid per direct.
Verschillen Verslavingszorg
Gehandicaptenzorg
Meer behandeling Meer cure (GGZ) DBC ROM (Routine Outcome Monitor) Kortdurend
Meer begeleiding Meer care AWBZ nauwelijks ROM Langdurig
Vraag 1 • Welke verschillen zien jullie in het werk? Bespreek dit met je buurman/buurvrouw aan je linkerzijde (indien je aan de linkerzijde van de zaal zit/oneven aantal, bespreek je dit met z’n 3-en)
Noodzakelijke vaardigheden • Kennis (van middelen, medicatie, wettelijk kader, syndromen, signalen, diagnostiek en behandelwijze, beleid etc) • Verwijzer (kennis van sociale kaart) • Coach (van medewerkers en cliënt) • Beleid (kennis van beleidsmogelijkheden en implementatie) • Samenwerken
Vaardigheden • Kennis: http://www.curecare.nl/workshops_informati e.php?workshops_id=153 • Netwerkbijeenkomsten • Intervisie • Toolkit (zoals van Trimbos)
Vraag 2 • Hoe kijken jullie zelf tegen je rol als gedragskundige aan? Bespreek dit met je buurman/buurvrouw aan je rechterzijde (indien je aan de rechterzijde van de zaal zit/oneven aantal, bespreek je dit met z’n 3-en)
Dilemma’s • Behandelaar van de cliënt vs. teamcoach • Beleidsontwikkelaar vs. behandelaar van de cliënt • Verwijzer vs. teamcoach
Vraag 3 • Welk dilemma hebben jullie zelf al wel eens meegemaakt? • Hoe is dit opgelost?
Stellingen • Mensen met LVB en verslaving vind ik een lastige doelgroep als gedragskundige • Mensen met LVB en verslaving horen thuis in de verslavingszorg • Ik heb eigenlijk te weinig kennis van de doelgroep LVB en verslaving • Het behandelen van LVB en verslaving is als water naar de zee dragen
Vragen?
[email protected] (via) 074-2556600
