0
de reis wij reizen soms van hot naar haar vaak is een reis prettig maar dan weer erg zwaar. wij krijgen koffers en tassen te sjouwen niet is makkelijker alles vol te stouwen we merken het niet we vinden het raar maar de koffers wegen ineens te zwaar schik de bagage zonder te vragen zodat jezelf weer je koffers kunt dragen en als het je dan weer lukt merk je dat jij zelf er weer de vruchten van plukt
We stellen u ons jaarverslag van 2008 voor,
We hopen in 2009 opnieuw met vele gezinnen ‘op reis’ te kunnen gaan en hen te ondersteunen in het ‘maken van hun koffers’, zodat ze ze zelf kunnen dragen!
Dieter Rigole Directie – CKG Don Bosco
1
1. CKG Don Bosco In ons eerste hoofdstuk stellen we ons voor aan de lezer. Een Centrum voor Kinderzorg en Gezinsondersteuning biedt opvoedingsondersteuning en – hulp bij gezinnen met kinderen tussen 0 en 12 jaar die het door omstandigheden moeilijk hebben met de opvoeding en/of opvang van hun kinderen. We onderscheiden drie werkvormen waarmee we die hulp aanbieden. Die drie werkvormen zijn nu in moduletaal gegoten en houden eigenlijk negen modules in. We schetsen ze even kort voor u: 1. Mobiele en ambulante pedagogische begeleiding en/of training voor kinderen (0-12j.) en hun gezin. Een gezinsondersteuning aan huis vanuit een pedagogisch uitgangspunt. Een gezinsbegeleider gaat samen met het gezin op zoek naar antwoorden op hun opvoedingsvragen en ondersteunt het gezin in het uitwerken van een passende aanpak.
2. Mobiele intensieve gezinsbegeleiding voor baby’s en hun gezin. Dit is een zeer intensieve gezinsondersteuning aan huis bij gezinnen, alleenstaande moeders of tienermoeders met een baby. De nadruk ligt hier op het intensieve (we gaan tot driemaal per week langs in het gezin) en de training waarin het omgaan met de baby in al zijn facetten aan bod komt.
3. Ambulante opvang voor kinderen (0-12j.) en integrale begeleiding voor hun gezin (mobiel en ambulant). In deze module verblijven kinderen enkel overdag in ons centrum, ze verblijven ook nog een groot deel van de dag thuis. Binnen de leefgroep wordt er intensief gewerkt op verschillende vlakken van ontwikkelingsstimulatie. Tijdens de opname wordt er samen met het gezin gewerkt aan de problemen in functie van een verantwoorde terugkeer naar huis.
4. Zeer korte residentiële opvang voor kinderen (0-12j.) uit gezinnen in een crisissituatie. Bij een acute, onverwachtse gebeurtenis binnen een gezin, kunnen de kinderen onmiddellijk residentieel opgevangen worden. De kinderen verblijven dan tijdelijk in een leefgroep. Ondertussen wordt er samen met de ouders en de verwijzende dienst gezocht naar een meer permanente oplossing voor de problemen.
5. Korte residentiële opvang voor kinderen (0-12j.) en integrale begeleiding voor hun gezin (mobiel en ambulant). Dit is de begeleidingsvorm waarbij kinderen voor een korte termijn opgevangen worden in een leefgroep waar ze dag en nacht kunnen verblijven. Tijdens de opname wordt er in de leefgroep op verschillende vlakken van ontwikkeling gefocust en wordt er samen met het gezin gewerkt aan de problemen, in functie van een verantwoorde terugkeer naar huis.
6. Lange residentiële opvang voor kinderen (0-12j.) en mobiele en ambulante, integrale begeleiding voor hun gezin (perspectief naar huis is bij aanvang nog open). Hierbij worden de kinderen voor een iets langere termijn opgevangen in een leefgroep waar ze dag en nacht kunnen verblijven. Er wordt eveneens samen met het gezin gewerkt aan de problemen in functie van een verantwoorde terugkeer naar huis.
2
7. Lange residentiële opvang voor kinderen (0-12j.) en mobiele en ambulante, integrale begeleiding voor hun gezin (in afwachting van een andere aangepaste residentiële opvang). Dit is de begeleidingsvorm waarbij kinderen opgevangen worden in een leefgroep waar ze dag en nacht kunnen verblijven. Tijdens de opname wordt er samen met het gezin gewerkt aan de problemen in het gezin, alhoewel het perspectief een andere residentiële opname is.
8. Onderbroken residentiële opvang voor kinderen (0-12j.) en integrale begeleiding voor hun gezin (mobiel en ambulant). Dit is een begeleidingsvorm waarbij kinderen opgevangen worden in een leefgroep waar ze dag en nacht kunnen verblijven. ‘Onderbroken’ geeft aan dat de opname niet aan één stuk doorloopt, er is wel vooraf duidelijkheid rond de opnamemomenten. (Bijvoorbeeld een kind dat om de twee weken een weekend opgevangen wordt in het CKG) Tijdens de opname wordt er samen met het gezin gewerkt aan de problemen in het gezin.
9. STOP4-7 (Samen sterker Terug Op Pad) – een vroege interventie voor jonge kinderen (4-7j.) met gedragsproblemen. STOP 4-7 staat voor “Samen sterker Terug Op Pad” en richt zich tot kinderen van 4 tot en met 7 jaar die probleemgedrag stellen thuis en/of op school. Het programma wil preventief optreden, zodat ernstigere problemen op latere leeftijd worden voorkomen. Tijdens de training wordt niet alleen aan de slag gegaan met het kind, maar werken we ook met de thuiscontext en de schoolcontext. In het programma ligt de nadruk op het aanleren en versterken van gewenst gedrag.
Dit is een overzicht van ons aanbod. Voor meer uitgebreide informatie hierover kunt u steeds telefonisch bij ons terecht of kunt u surfen naar onze website www.ckgdonbosco.be.
Deze 9 modules worden op verschillende locaties aangeboden. Vanuit onze hoofdzetel (Sint-Anna 41, 8500 Kortrijk) worden modules 1, 3, 4, 5, 6, 7 en 8 aangeboden. Steunpunt De Fonkel (Graaf Boudewijn IX-laan 4, 8500 Kortrijk) werkt modules 1, 2 en 3 uit. Steunpunt De Fakkel (Mandellaan 204, 8800 Roeselare) staat in voor modules 1 en 9.
Dit is in een notedop het aanbod dat we in 2009 blijven verzekeren en waarvoor we steeds op zoek zijn naar het aanhouden en verbeteren van de kwaliteit ervan.
3
2. 2008 2008: een overzicht We hadden in ons jaarverslag van 2007 al een aantal aankondigingen gedaan over veranderingen in 2008. We keren daar nu graag even op terug en schetsen jullie wat er in de loop van 2008 zo allemaal gebeurd is in ons CKG. Capaciteitsuitbreiding: Vanaf 1 januari 2008 werden we een CKG met een capaciteit van 70 plaatsen. Deze uitbreiding met 5 plaatsen was in de loop van 2007 goedgekeurd en had de bedoeling onze mobiele werking uit te breiden in de regio Roeselare. We moesten vanaf 1 januari 10 gezinnen mobiel begeleiden in die regio. Deze uitbreiding heeft ons CKG meer evenwicht geboden, in verschillende aspecten. We hebben nu een algemene bezetting van ongeveer 100%, wat aangeeft dat we onze uitbreiding optimaal benutten en heel wat meer gezinnen hulp bieden. Als we de verhouding van de drie werkvormen (mobiel, ambulant en residentieel) bekijken zien we dat onze mobiele begeleidingen de residentiële begeleidingen bijna evenaren. Deze verhouding sluit beter aan bij de verhoudingen die we overal in Vlaanderen zien opduiken en toont ook de verdere opmars van de mobiele begeleidingen aan. Deze uitbreiding heeft ook zijn impact gehad op de andere werkvormen, we hebben meer uren ter beschikking kunnen stellen van onze pedagogen om enerzijds alleen maar de residentiële werkvorm en anderzijds alleen maar de ambulante en mobiele begeleidingen te ondersteunen. Vanuit De Fakkel worden nu gemiddeld 15 gezinnen begeleid in de regio Roeselare-Tielt. We kunnen zien dat de uitbreiding zijn nut al ten volle heeft bewezen. Start nieuw steunpunt (De Fakkel): Fakkel): Die uitbreiding heeft de oprichting van een nieuw steunpunt met zich meegebracht. Onze werking in Roeselare-Tielt startte eind 2007 met enkele mobiele begeleidingen. Er kwam begin 2008 een uitbreiding waardoor ongeveer 12 gezinnen begeleid werden maar we verhuisden pas begin april effectief naar Roeselare. De aanmeldingen stroomden binnen en er werd beslist in juli uit te breiden qua personeel zodat er 16 begeleidingen konden opgenomen worden. In de Mandellaan is er in de loop van 2008 steeds verder gewerkt om van een particulier huis een volwaardig steunpunt te maken waar voldoende bureau- en vergaderruimte was en een mogelijkheid om ambulant kinderen en gezinnen te begeleiden onder de vorm van ons STOP47-project. Ik durf stellen dat we daar in geslaagd zijn. De diensten die op 19-09 naar onze open deur kwamen hebben dat kunnen vaststellen.
4
Opstart STOP4STOP4-7: Tijdens die open deur hebben we onze STOP4-7-werking ook kunnen voorstellen. Vele diensten waren heel geïnteresseerd in de werking en dat hebben we kunnen merken in het aantal aanmeldingen die we voor de training kregen. Tijdens onze eerste trainingsperiode hadden we een groep van 8 kinderen op training. Hun ouders en leerkrachten sloten aan bij de ouder- of leerkrachttraining. Onze medewerkers zijn al aan de slag sinds begin 2008 maar de opstart van de effectieve kind-, ouder- en leerkrachttraining in Roeselare moest wachten tot oktober. In juni 2008 besliste CKG Kapoentje om alleen, vanuit Oostende, Stoptraining aan te bieden. CKG Don Bosco ging in de samenwerking verder met CKG Sint-Clara uit Brugge. Jullie kunnen in het volgend hoofdstuk een blik werpen op een dagje STOP4-7 voor kinderen en hun ouders. De Fonkel: Ons steunpunt in het centrum van Kortrijk kreeg in 2008 een (nieuwe) naam. Voordien was het gekend als ‘dagcentrum’ of ‘de kleine Don Bosco’… nu werd het gedoopt tot ‘De Fonkel’. Niet alleen de naam maar ook de gevel kreeg een opfrissing. Op de website kun je de nieuwe gevel bekijken. Het team van De Fonkel werd ook uitgebreid met een maatschappelijk assistente. Op die manier zijn er twee gezinsbegeleiders die de ambulante dossiers opvolgen en diezelfde gezinsbegeleider kan dan eventueel aansluitend nog verder mobiel werken. De nieuwe gezinsbegeleidster is ook vernatwoordelijk voor de intensieve mobiele begeleiding voor gezinnen met een baby. Ons CKG is heel wat geëvolueerd in de loop van 2008. We hopen een positieve evolutie aan te houden en ook in 2009, samen mét de gezinnen, de nodige antwoorden te helpen bieden op opvoedingsvragen in de regio Kortrijk-Roeselare-Tielt.
5
3. Een dagje STOP4STOP4-7 1. Inleiding Aan de hand van onderstaande tekst, geïllustreerd met fotomateriaal willen we u het dagverloop van een STOP-training schetsen. De opbouw van de drie trainingspakketten staat beschreven in het handboek uitgegeven door Wim De Mey. Deze handleiding vormt de ruggengraat van STOP4-7 en wordt ook in grote lijnen zo uitgevoerd. Eén dag in de week komen kinderen, 10 weken aan een stuk, samen in groep. Een bijeenkomst neemt telkens een volle dag in beslag, van 9.30u tot 15.00u. In de kindtraining worden op een speelse wijze activiteiten georganiseerd om kinderen te helpen bij het aanleren van sociaal-cognitieve vaardigheden. In de oudertraining wordt voornamelijk gewerkt rond belangrijke opvoedingsvaardigheden. Deze ouderbijeenkomsten vinden eveneens wekelijks één namiddag van 13.00u tot 15.00u plaats. Daarnaast worden ook de leerkrachten van de kinderen drie woensdagvoormiddagen tijdens deze 10 weken verwacht. De leerkrachten volgen een vergelijkbaar traject als de ouders maar krijgen een iets uitgebreidere theoretische achtergrond mee. De drie trainingspakketten vinden in Roeselare allen plaats in het steunpunt De Fakkel. Daarnaast vinden, naast het algemene aanbod en volgens de nood en vraag die ouder(s) en leerkrachten hebben, ook huisbezoeken en schoolbezoeken plaats. Hieronder vindt u een overzicht terug van het algemene verloop van de kind- en oudertraining.
2. Dagverloop Kindtraining 8.00-9.00u: De coördinator, kindtrainer en twee ondersteunend trainers starten de dag met het voorbereidende werk. Het materiaal voor de komende dag wordt klaargezet. Het team overloopt per kind de belangrijkste aandachtspunten. Teamleden worden er nogmaals op gewezen indien zij een specifieke taak dienen te vervullen naar bepaalde kinderen toe (vb. individueel beloningssysteem toelichten aan een kind, observeren van specifieke gedrag bij een kind, enz). 9.00u – 9.30u: De kinderen worden samen met hun ouder(s) door de kindtrainer en coördinator vanaf 9.00u ontvangen. De kinderen krijgen de gelegenheid om aan een tafel met spelmateriaal aan de slag te gaan. De bedoeling hiervan is dat kinderen komen tot samenspel.
6
Over de volledige dag wordt het positief gedrag van kinderen beloond aan de hand van punten (zie foto) en een verbaal compliment. Naarmate de trainingen vorderen nemen het aantal punten af, de verbale complimenten blijven verder overvloedig aanwezig.
9.30u- 10.30u: • “herkennningsmelodie” De kinderen ruimen de spelletjes op en worden in de kring verwacht. • “Goeiemorgen Wiebel” • De Dagkalender: deze wordt gedurende de trainingsdag regelmatig hernomen, op deze wijze worden de kinderen zich bewust van de aanwezige dagstructuur.
1ste leeractiviteit: •
“De afsprakendobbelsteen”: Op speelse wijze worden de 6 afspraken herhaald
Aub en Dank u wel
Dikke duim 7
Luisteren
We roepen niet
We boksen niet
Vinger opsteken
•
“egeltje stekeltje”: De kinderen leren de verschillende stappen van luisteren kennen en kunnen deze ook toepassen tijdens het vertelmoment in de kring. De kinderen krijgen de mogelijkheid een verhaal te vertellen met de handpop, op voorwaarde dat zij het verhaal van hun voorganger kunnen navertellen.
•
“Probleemoplossing”: Vanaf de tweede training oefenen de kinderen de verschillende stappen van probleemoplossing in aan de hand van verschillende activiteiten.
8
•
Taakverdeling: De kinderen kiezen een taakje die zij tijdens de dag dienen uit te voeren, deze worden gevisualiseerd op het takenbord.
10.15- 10.30u: Moment van “koek en drank” De kinderen leren de afspraak “alsjeblief en dankjewel” toepassen in het drankenwinkeltje, het is eveneens een oefening waarbij de kinderen hun beurt dienen af te wachten. 10.30 – 11.15u 2de leeractiviteit: Opnieuw wordt er geoefend op een nieuwe vaardigheid of wordt een reeds aangeleerde vaardigheid verder geoefend. • •
Activiteiten probleemoplossing, Het benoemen en herkennen van gevoelens 9
• • •
Leren samen spelen De “schildpadhouding” …
11.15u – 11.45u Spelen in de hoeken: Kinderen kunnen spelen in de poppen-, lees-, bouw- of tekenhoek. Er is keuze tussen drie of vier hoeken, afhankelijk van het aantal deelnemende kinderen. Er mogen maximaal drie kinderen in een hoek. Deze activiteit geeft gelegenheid tot het oefenen van allerlei vaardigheden, bijvoorbeeld rustig de beurt afwachten om een hoek te kiezen, omgaan met frustratie als de hoek naar keuze reeds vol is, kunnen samenspelen en spelmateriaal kunnen delen. Sociaal gewenst gedrag wordt door de trainers bekrachtigd met punten.
10
Net voor het middagmaal heeft een aantal kinderen weer een taakje, namelijk de tafel dekken. 11.45u – 12.30u De kinderen eten samen, ook dit vormt een oefengelegenheid voor gewenst gedrag, en een gelegenheid om dit gewenst gedrag te bekrachtigen. Storend gedrag wordt voornamelijk genegeerd. 12.30u – 13.00u De kinderen krijgen over de middag de gelegenheid om buiten te spelen. Binnen deze vrije spelsituatie wordt eveneens geoefend op de aangeleerde vaardigheden. 13.00u – 13.15u De kinderen nemen plaats op een matje en doen samen met de trainer een ontspanningsoefening. Er wordt geoefend op het in- en uitademen, het leren contact maken met het eigen lichaam en het zoeken naar een gepaste wijze om rustig te worden. Hier houdt dit in dat kinderen de zonnegroet aanleren.
13.15u – 13.45u Na de ontspanningsoefening voeren de kinderen op hun matje een rustige activiteit uit. Alleen, en zonder praten moeten ze gedurende een halfuur rustig spelen, puzzelen, met de blokken spelen, of bijvoorbeeld tekenen. 13.45u -14.15u 3de leeractiviteit (zie vorige) 14.15u – 14.45u Koek en drank. 14.45u – 15.00u 4de leeractiviteit. (zie vorige)
11
15.00u Tellen van de punten. De kinderen krijgen per 10 punten een duploblok. Met alle verdiende blokken samen wordt een toren gebouwd. De trainers bouwen ook een toren. Er wordt vergeleken welke toren het hoogst is. Bij het afscheid krijgen de kinderen hun Heen-en-weer-schriftje mee, evenals tekeningen en ander materiaal.
Oudertraining: 13.00u – 15.00u In de oudertraining worden belangrijke opvoedingsvaardigheden behandeld en geoefend. Er wordt gestart met enkele leertheoretische inzichten die nodig zijn voor de verdere bijeenkomsten. Om gericht te kunnen werken aan gedragsverandereing bij de kinderen, moeten ouders dit gedrag eerst in hun context en met zijn consequenties kunnen observeren. Complimenten geven en het gebruik van beloningssystemen vormen samen met het bieden van structuur het fundament van de training. Daarnaast wordt ook stilgestaan bij het gebruik van Time-out, negeren en straffen. In de latere bijeenkomsten wordt gepoogd een integratie te maken van de behandelde opvoedingsvaardigheden om storend gedrag aan te pakken en positief gedrag te stimuleren. 15.00u: De ouders wonen de puntentelling van de kinderen bij. Belangrijk is dat ouders op dit moment te horen krijgen wat hun zoon of dochter de voorbije dag goed heeft gedaan. Alle kinderen worden naar voor geroepen en worden bekrachtigd voor hun positief gedrag door middel van een applaus door de ouders. 15.30u Afscheid ouders en kinderen. Nabespreking 15.30u – 17.00u Er wordt eerst en vooral stilgestaan bij het algemene dagverloop, daarna worden alle kinderen besproken: • Zijn de vooropgestelde doelstelling voor elk kind bereikt? • Wat zijn de individuele doelstellingen? • Formuleren van de aandachtspunten naar volgende training toe.
Indien u geïnteresseerd bent in dit aanbod… U kan steeds info en folders bij ons verkrijgen!
12
STOP4STOP4-7-team BruggeBrugge-Roeselare: Roeselare: Afdeling Roeselare: Steunpunt De Fakkel Mandellaan 204 8800 Roeselare 051/43.75.77
[email protected] [email protected] Contactpersonen: De Brabandere Emily Van Ooteghem Laurence Coördinator van STOP4-7 in West-Vlaanderen: Schutyser Evelien
[email protected]
13
4. Kwaliteitsdoelstellingen 2008 Elk jaar omschrijft de stuurgroep een aantal kwaliteitsdoelstellingen, projecten die we wensen te realiseren om de werking van het CKG te verbeteren. Bij het terugblikken op 2008 staan we graag ook eens stil bij de realisatie van de vooropgestelde kwaliteitsdoelstellingen.
Doelstelling 1 = Respecteren van de privacy
In 2008 hebben we als voorziening stil gestaan bij het thema ‘privacy’. Alle werknemers werden in team bevraagd over de manier waarop zij omgaan met de privacy van gebruikers en van collega’s. Aan de hand van concrete vragen werden sterktes en knelpunten op vlak van privacy bevraagd. Er was ook de mogelijkheid om suggesties te doen naar verbeteringen toe. Dit heeft zich vertaald in een aantal concrete actiepunten die doorheen het jaar werden uitgevoerd. Voorbeelden: de Fonkel heeft nu gordijntjes waardoor inkijk van op straat niet meer mogelijk is en verslaggeving wordt onmiddellijk weggestoken zodat deze niet blijft liggen op plaatsen waar iedereen het kan lezen.
Doelstelling 2 = Optimaliseren van de gebruikerstevredenheid
Het nagaan van de tevredenheid van gebruikers is voor elke voorziening een belangrijk aandachtspunt. Vanuit de werkgroep ‘tevredenheid’ werden dan ook de voorbije jaren verschillende documenten ontwikkeld om die tevredenheid te kunnen nagaan. Er is veel aandacht besteed aan de afstemming van de verschillende documenten op onze doelgroep. Zo worden er oa. pictogrammen gebruikt voor kleuters en is er een vragenlijst voor lagere schoolkinderen. Ook voor ouders is er een vragenlijst die in verschillende talen is opgesteld. Al deze documenten zijn in de loop van het jaar aan de medewerkers voorgesteld. Er werd ook veel aandacht besteed aan hoe belangrijk het is stil te staan bij dit thema. Een thema als gebruikerstevredenheid kan je echter nooit als afgewerkt beschouwen. Ook het komende jaar zal het blijvend belangrijk zijn stil te staan bij het verder uitwerken van methodieken om zoveel mogelijk aandacht te hebben voor inspraak en tevredenheid van gebruikers.
14
Doelstelling 3 = Realiseren van een open communicatie
Samenwerken start met een goede communicatie. Om in een voorziening zoals het CKG goed te kunnen werken, is een open communicatie enorm belangrijk. Communicatie vinden we terug op alle vlakken. Er is communicatie tussen de ver-schillende personeelsleden onderling, maar ook tussen de ver-schillende teams en functies, tussen beleid en medewerkers, …. In 2008 is er dan ook voor gekozen om extra aandacht te geven aan ‘open communicatie’ in de werksituatie met extra aandacht voor communicatie binnen de teams. In het najaar van 2008 hebben alle opvoedende teams (residentieel en ambulant) een teambuildingmoment gehad als startpunt van het werken rond “open communicatie”. Dit was echter geen op zich staand initiatief. In 2009 zal er verder gewerkt worden aan ‘communicatie’ in de opvoedende teams (zie kwaliteitsdoelstellingen 2009).
Doelstelling 4 = Bekendmaking van onze mobiele werking en uitbouw van Steunpunt De Fakkel in Roeselare
Zoals eerder al aangegeven zijn we op 01-01-08 gestart met een nieuw steunpunt in Roeselare. In dat kader hebben we het voorbije jaar veel energie gestopt in bekendmaking van onze werking daar. Onze mobiel begeleiders hebben in verschillende diensten de mobiele werking en de STOP4-7werking gaan voorstellen. De STOP4-7-begeleiders deden dat ook, vooral in CLB’s en scholen. We hebben ons nieuw steunpunt ook een duidelijke plaats op onze website gegeven, verschillende folders en affiches verspreid en de mond-aan-mond reclame zijn werk laten doen. Dit heeft al resultaat opgeleverd onder de vorm van 16 lopende mobiele begeleidingen, een korte mobiele wachtlijst en goed bezette STOP4-7-trainingen.
15
Een korte vooruitblik op 2009 2009:
Doelstelling 1 = Implementatie van de visietekst rond privacy Doelstelling 1 = Verdere opvolging van de doelstelling ‘respecteren van privacy’ Aanpak: 1Ste stap = opstellen van een visietekst over hoe we met privacy omgaan in de voorziening. 2de stap = deze tekst wordt voorgesteld 3de stap = toezicht op naleven en evalueren Coördinator: Pedagogisch team
Doelstelling 2 = De kracht in de opvoedende teams bundelen Verdere opvolging van de doelstelling ‘realiseren van een open communicatie’ Aanpak: 1ste stap = Op zoek gaan naar en benoemen van de sterke competenties van elk teamlid 2de stap = Op zoek gaan naar de verschillende rollen binnen het team 3de stap = Op zoek gaan hoe de individuele rollen elkaar kunnen aanvullen binnen het team
Doelstelling 3 = Opvolging van de actiepunten vanuit de enquête medewerkerstevredenheid (2008) 1ste stap = Samenstelling werkgroep 2de stap = Oplijsten van de actiepunten en bundeling per thema 3de stap = Bespreking van de actiepunten met de diverse betrokken partijen. 4de stap = Tussentijdse evaluatie en terugkoppeling van de verschillende aspecten naar de medewerkers 5de stap = Eindevaluatie
16
5. Registratiegegevens 2008 2008 5.1. Bezettingsgraad 2008 2008 Januari
90,0 %
Juli
95,3 %
Februari
102,4 %
Augustus
90,5 %
Maart
109,8 %
September
101,7 %
April
104,7 %
Oktober
101,1 %
Mei
98,5 %
November
102,2 %
Juni
99,0 %
December
102,9 %
Totaal 2008
99,8 %
Een bezettingsgraad van 100% komt overeen met 70 kinderen (= onze erkende capaciteit in 2008). We haalden in 2008 een dagelijks gemiddelde van 69,9 ‘kinderen’. In 2008 haalden we de hoogste bezettingsgraad sedert 1997. De stijging van de voorbije jaren komt vooral door het toenemend aantal mobiele begeleidingen (zie verder). 99,8%
100% 96%
94,4% 93,0% 91,6%
92%
89,8%89,2%
91,4% 89,7% 88,8%88,1%
86,4%
88%
82,4%
84% 80%
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
5.2. Verhouding tussen de werkvormen
Residentieel Ambulant (=semi-residentieel)
Mobiel Intensieve gezinsbegeleiding Totaal • •
Totaal aantal (dagelijks) begeleidings- Verhouding gemiddeld dagen aantal ‘kinderen’ 10.180 dagen 39,8 % 27,8 kinderen 5.647 dagen
22,1 %
15,5 kinderen
8.974 dagen
35,1 %
24,5 gezinnen
770 dagen
3,0 %
2,1 gezinnen
25.571 dagen
100 %
69,9 ‘kinderen’
Een begeleidingsdag is elke dag tussen opname en ontslag. Bij mobiel telt 1 gezin voor ‘1 kind’ Bij intensieve gezinsbegeleiding telt 1 gezin voor ‘2 kinderen’. 17
mobiel (+ int. gezinsbeg.); 38,1%
residentieel; 39,8%
Ambulant; 22,1%
Evolutie van de verschillende verschillende werkvormen (dagelijks) gemiddeld aantal ‘kinderen’
residentieel
ambulant
mobiel + int. gezinsbeg.
45 41,1 40,1 40,3 37,3 36,1 40 34,1 33,6 32,2 31,4 35
28,1 28,5 27,8
30 25 26,6 17,0 20 14,3 15,7 15,5 15,3 14,6 15,4 13,3 13,1 12,7 12,0 15 9,7 15,6 15,9 10 12,6 10,2 10,2 5 7,3 6,2 6,5 8,5 7,2 0 4,1 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 De mobiele werkvorm (inclusief intensieve gezinsbegeleiding) nam fors toe in 2008. Er is een stijging van ongeveer 11 gezinnen t.o.v. 2007. Dit komt voornamelijk door de oprichting van het steunpunt ‘De Fakkel’ in Roeselare van waaruit mobiele begeleidingen worden aangeboden aan gezinnen uit de regio Roeselare-Tielt. De mobiele werkvorm komt daarmee dicht in de buurt van de residentiële werkvorm. 18
5.3. Aantal kinderen en gezinnen gezinnen • In 2008 werden 161 verschillende gezinnen begeleid door ons CKG. • Er kwamen 236 verschillende kinderen voor op de aanwezigheidslijst. Vergelijking met de voorbije jaren: jaren :
aantal kinderen aantal gezinnen
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
227
208
232
226
225
235
236
127
128
152
154
149
159
161
In 2008 was zowel het aantal verschillende kinderen als gezinnen die begeleid werden door het CKG het hoogst. Dit heeft voor een deel te maken met de capaciteitsuitbreiding van 65 naar 70 plaatsen, maar vooral toch door de hoge bezetting die we haalden.
5.4. Geslacht Van de 236 kinderen waren er 134 (56,7%) jongens en 102 (43,3%) meisjes.
5.5. 5.5. Leeftijd van de kinderen Zie grafieken op de volgende pagina: Zowel bij de residentiële als ambulante werkvorm valt het groot aantal 1 tot 4 jarigen op (geboortejaren 2004 tot 2007). Bij de mobiele werkvorm scoren de 7 tot 8 jarigen het hoogst. De kindjes van het geboortejaar 2008 zijn voornamelijk deze van de intensieve gezinsbegeleiding. gezinsbegeleiding We kijken naar het het geboortejaar geboortejaar van de 236 kinderen die in 2008 door ons CKG begeleid werden. We maken een opsplitsing per werkvorm.
Residentieel
18 16 14 12 10 8
A a n t a l
18
18
18
16 12
13
12 8
7
6
6
4
5
4
4
2
2 0
08 07
06
05
04
03
02
01
Geboortejaar
19
00
99
98
97
96
95
Ambulant 12
A a n t a l
12 10 8
9
9
6
4
4
4
2 2
1
1 0
0
0
00
99
0
0
0
97
96
95
0
08 07
06
05
04
03
02
01
98
Geboortejaar
Mobiel + int. gezinsbeg. gezinsbeg.
7 6 5 4
A 6a n t a l
7
5
7
5 4 3
4 3
3
3
2
2
1
1
1
0
0
08
07
06
05
04
03
02
01
00
99
98
97
96
95
Ge boorte jaar
5.6. .6. Regio Het gaat om alle 161 gezinnen. We splitsen West-Vlaanderen op in 4 regio’s op basis van de netwerken rechtstreeks toegankelijke hulp: - Regio Kortrijk - Regio Roeselare-Tielt - Regio Ieper-Veurne-Diksmuide - Regio Brugge-Oostende (De regio’s Kortrijk en Roeselare-Tielt vormen samen het netwerk Kortrijk-Roeselare-Tielt)
20
Regio Kortrijk Kortrijk Menen Waregem Wevelgem Zwevegem Harelbeke Kuurne Wervik Wielsbeke Oostrozebeke Spiere-Helkijn
Regio RoeselareRoeselareTielt Izegem Roeselare Ledegem Moorslede Lendelede Ingelmunster Meulebeke Tielt
Regio IeperIeperVeurneVeurneDiksmuide Mesen
Regio BruggeBruggeOostende Ichtegem Oostende
Andere Moeskroen
Totaal
residentieel 54
ambulant 31
mobiel 28
totaal totaal 113 113
(67, (67, 5 %)
(96, (96,9%)
(57,1%) (57,1%)
(70,2%) (70,2%)
26 7 5 5 2 2 3 1 1 1 1
28
11 5 3 2 2 2
65 12 10 7 5 4 3 3 2 1 1
2 1
2 1
22
1
21
44
(27, (27,5%)
(3, (3, 1%)
(42,9%) (42,9%)
(27,3%) (27,3%)
11 3 2 3 1 1
20 11 4 3 3 1 1 1
9 8 2 1
1
1 1
1
0
0
1
(1,25% 1,25%)
(0%)
(2,3%) (2,3%)
(1,3%) (1,3%)
1
1
2
0
0
2
(2,5%) (2,5%)
(0%)
(0%)
(0,6%) (0,6%)
1 1
1 1
1
0
0
1
(1,25%)
(0%)
(0%)
(0,6%)
1
1
80
32
49
161
(100%)
(100%)
(100%)
(100%)
Bij de residentiële werkvorm komen 67,5 % van de gezinnen uit de regio Kortrijk en 27,5 % uit de regio Roeselare-Tielt. De mobiel mobiele werkvorm situeert zich voor 57,1 % in de regio Kortrijk en voor 42,9 % in de regio Roeselare-Tielt. Door de oprichting van het steunpunt ‘De Fakkel’ te Roeselare is het aantal mobiele begeleidingen in de regio Roeselare-Tielt sterk toegenomen: van 25,0 % in 2007 naar 42,9 % in 2008. Bij de ambulante werkvorm komen de gezinnen bijna uitsluitend (96,9 %) uit de regio Kortrijk. 21
5.7. Aanmeldingen (per module) Bij dit item hebben we enkel gegevens over een deel van de kinderen. De reden is dat we vanaf 01/09/2008 overschakelden van een ‘eigen registratiesysteem’ naar het ‘basisregistratiesysteem van Kind & Gezin’. Gezien de overgang in de loop van 2008 gebeurde, bevat het basisregistratiesysteem niet alle gegevens van 2008 en is een combinatie met ons vroeger registratiesysteem niet altijd mogelijk.
Aantal aanmeldingen
Module Mobiel Ambulant
Residentieel
Mobiele begeleiding Mobiele intensieve gezinsbegeleiding voor baby’s en hun gezin. Ambulante opvang Zeer korte residentiële opvang (crisissituatie) Korte residentiële opvang Lange residentiële opvang (perspectief naar huis is bij aanvang nog open). Lange residentiële opvang (in afwachting van een andere aangepaste residentiële opvang). Onderbroken residentiële opvang
47
(34,1 %)
3
(2,1 %)
12
(8,7 %)
5
(3,6 %)
33
(23,9 %)
18
(13,1 %)
19
(13,8 %)
1
(0,7 %) (100 %)
Totaal: 138
De meeste aanmeldingen waren voor de modules: • Mobiele begeleiding (34,1 %) • Korte residentiële opvang (23,9 %) Niet al deze aanmeldingen resulteerden in een intake en begeleiding, omwille van plaatsgebrek, negatieve indicaties, hulpvraag valt weg,…
22
5.8. .8. Aanmelder Ook hier hebben we, omwille van de overschakeling van het ene registratiesysteem naar het andere, enkel gegevens over een deel van de kinderen. Bij de kinderen waarbij de aanmelder/ verwijzer een dienst is, kunnen we de volgende indeling maken: Aantal aanmeldingen
Type aanmelder Bijzondere Jeugbijstand Comité voor Bijzondere Jeugdzorg, soc. dienst bij de Jeugdrechtbank,…
61
(34,7 %)
32
(18,2 %)
24
(13,6 %)
18
(10,2 %)
16
(9,1 %)
12
(6,8 %)
10
(5,7 %)
2 1 176
(1,1 %) (0,6 %) (100 %)
Algemeen Welzijnswerk Centrum voor Algemeen Welzijnswerk, OCMW, Centrum voor Integrale Gezinszorg,…
Onderwijs CLB, scholen
Kind & Gezin Regiohuis, Pleegzorg, CKG, Vertrouwenscentrum Kindermishandeling,…
Geestelijke gezondheidszorg Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg, Kinderen jeugdpsychiatrie,…
Geneeskundige zorg Huisarts, Kinderarts, Algemeen Ziekenhuis,…
Politionele en justitiële overheden Politie, Parket, Jeugdbrigade,…
Vl. agentschap voor personen met een handicap Andere
We merken dat de bijzondere jeugdbijstand één van de belangrijkste aanmelders/verwijzers is. Gezinnen kunnen uiteraard ook rechtstreeks, zonder verwijzer, contact opnemen met het CKG.
5.9. 5.9. Gezinsvorm Ook bij dit item opnieuw gegevens over een deel van de gezinnen. Gezinsvorm Met 2 ouders samen Alleenstaande, 1 ouder 1 ouder met nieuwe partner Co-ouderschap Alleenstaand kind, geen ouders
Aantal 55 (45,9 %) 47 (39,2 %) 16 (13,3 %) 1 (0,8 %) 1 (0,8 %) 120 (100 %)
5.10. .10. Probleemcategorieën Ook hier gegevens over een deel van de kinderen. 23
We maken een indeling van de probleemcategorieën zoals die bij de intake geregistreerd werden:
Probleemcategorie
Aantal
Opvoeding Factoren die te maken hebben met de interacties tussen ouder en kind: pedagogisch besef, gebrek aan pedagogische vaardigheden, inzicht in de ontwikkeling van een kind, betrokkenheid, beschikbaarheid, relatie tussen gezinsleden, tegengesteld opvoedingspatroon bij ouders
71
Ouders Gezondheid/fysiek functioneren, persoonlijkheid en vitaliteit, gevangenisstraf, relationele problemen, opvoedingsgeschiedenis, fysieke handicap
Context-karakteristieken Specifieke gezinssamenstelling, verblijsstatuut
69
61
Kind Gezondheid/fysiek functioneren, gedrags- en/of emotionele problemen, ontwikkelingsvertraging
54
Situationele factoren Huisvesting, opname ouders in (psychiatrisch) ziekenhuis, verandering in gezinstoestand, zwangerschap en bevalling, verhuis, andere
50
Specifiek geregistreerd:
Aantal Kwalitatief onvoldoende of geen sociaal netwerk Kansarmoede Psychische en/of psychiatrische problemen (Dreigende) verwaarlozing (materieel, pedagogisch, emotioneel) Verslavingsproblematiek (Dreigend) geweld t.o.v. het kind (fysiek, psychisch, seksueel) Lichte mentale handicap ouder(s)
24
44 39 31 13 12 11 4
6. Vorming en activiteiten 6.1. Vormingsactiviteiten voor het personeel Voor directie en stuurgroepleden: stuurgroepleden • Decreet Rechtspositie van de Minderjarige (11-01) • ‘Rouw, verlies en schokkende ervaringen bij kinderen en jongeren’ (14-02, 28-02, 1303) • Functioneringsgesprekken en evaluatiegesprekken (21-02, 06-03, 20-03, 17-04) • ‘Basisregistratiesysteem’ (30-06, 08-07) • ‘Teamoverleg als sturingselement’ (16-09) • Vormingscyclus ‘Erfgoed van Don Bosco’ (07-10, 04-11, 02-12) • ‘Motiveren van medewerkers’ (14-10) Voor gezinsbegeleiders: gezinsbegeleiders • Decreet Rechtspositie van de Minderjarige (11-01) • Supervisie (29-01, 26-02, 18-03, 29-04, 27-05, 24-06, 23-09, 14-10, 11-11, 09-12) • ‘Risicotaxatie en –hantering bij kindermishandeling: who cares?’ (18-04) • ADHD, wat doe je er mee? (22-04) • Introductie Jeugdhulpwijzer en signaallijst verontrustende opvoedingssituaties (09-05) Voor opvoedsters: opvoedsters • Supervisie (22-04, 11-04, 21-04) • ‘Babybrabbels en peuterprietpraat’ (28-02) • ‘Kinderen onder elkaar’ (22-04) • ‘Koffer Schaap’ (06-05) • ‘Positief omgaan met kinderen’ (15-05) • ‘Omgaan met gezinnen die anders zijn’ (22-05) • ‘Elk kind is anders’ (30-09) • ‘Emotie en sociaal gedrag’ (14-10) • ‘Lieve lasten, zorg dragen voor je rug’ (14-11) • ‘Documenteren en informeren’ (17-11) Voor alle personeelsleden: personeelsleden • Personeelsvergadering (01-02) • Incontro con Don Bosco (10-04) • Teamdag (20-09)
25
6.2. Activiteiten met de kinderen en/of ouders • • • •
Don Bosco feest: naar de Speelplaneet met de kinderen (31-01) Film: Bee Movie: organisatie door Lions Mercurius (25-06) Zomerfeest: kinderen en ouders zetten de vakantie in in het CKG met tal van activiteiten en barbecue (27-06) Verschillende grote activiteiten met de kdn in de grote vakantie… Vakantie!! “Deze vakantie in het CKG was echt te gek! We deden van alles, er was natuurlijk ook speelpleinwerking Dat maakte alles nog leuker. Op het speelplein deden we zotte dingen, heel leuke spelletjes zols fotozoektocht en nog veel meer. We deden ook veel uitstappen zoals naar het Kluisbos, en dat was heel leuk, we hebben daar ook gezwommen en ook een fotozoektocht gedaan met dieren. We doen ook veel uitstappen met de leefgroep bijvoorbeeld eens naar de zee gaan met iedereen van de leefgroep of eens gaan zwemmen of… en nog veel meer!! We hebben ook al eens een picknick gedaan met alle leefgroepen, dan aten we lekkere pizza hmmmmmmmmmmmmmmmm!! Om alles kort samen te vatten: het was en is nog altijd een leuke vakantie!!”
• • • • •
Kamp naar Bruly de Pesche (18-08 tot en met 22-08) (gesponsord door Ladies Circle) Activiteiten voor de kinderen georganiseerd vanuit IPSOC Hogeschool (20-11, 27-11, 0412, 11-12) Sint in het CKG (03-12) Kerstfeest: kerstmarkt voor kinderen en hun ouders in het CKG (De Fakkel)(16-12) Kerstfeest: kerstmarkt voor kinderen en hun ouders in het CKG (Hoofdzetel en De Fonkel)(17-12)
26
6.3. Ouderactiviteiten in De Fonkel Nieuwjaarsreceptie (21 januari) Carnavalfeest (4 februari) Minigolf (19 februari) Snoezelen (11 maart) Knutselen van mandjes en paaseieren zoeken (25 maart) Hond in ’t kegelspel (8 april) Bowling (29 april) Domein “De Gavers” (13 mei) Snookeren (27 mei) Stadswandeling Brugge (10 juni) Zomerfeest (27 juni) Speelplaneet (8 juli) Uitstap zee (15 juli) Speelplaneet (12 augustus) Kookactiviteit (19 augustus) Bowling (2 september) Parkwandeling met picknick (16 september) Snoezelen (30 september) Receptie ( 7 oktober) Boswandeling (21 oktober) Plopsaland (28 oktober) Minigolf (25 november) Sinterklaasfeestje (2 december) Dessertbuffet maken voor kerstfeest (16 december) Kerstfeest (17 december) Verjaardagfeestje (23 december)
27
7. Onzeetentje 2008 2008
“Het tweede weekend van oktober”.
Dit was het antwoord dat we aan velen al hadden gegeven dit jaar op de vraag “Wanneer is er weer etentje op jouw werk?” Vanaf nu kunnen we het jaren op voorhand plannen want het zou nu steeds tijdens het tweede ‘volledige’ weekend van oktober doorgaan. Voor de achtste keer organiseerden we Onzeetentje tijdens het weekend van 10 en 11 oktober 2008. Ons enthousiasme, onze inzet en vooral ons doel lokte opnieuw 600 mensen naar Sint-Anna. Het steuntje in de rug van al die mensen zet ons aan om met veel inzet te blijven ‘gaan’ voor de kinderen en de gezinnen. Mensen hebben wat over voor ons en geven daarmee aan dat ze, samen met ons, tenvolle geloven in het werk waarvoor we staan. Het financiële steuntje in de rug zorgt ervoor dat we aan de begeleidde kinderen en hun ouders terug enkele extra activiteiten kunnen aanbieden. Hiernaast kunnen ook tal van andere ‘doelen’ hiermee gerealiseerd worden. Het deed weer enorm deugd om het plezier bij de bezoekers en de collegialiteit en samenwerking bij de medewerkers te zien. We willen jullie al uitnodigen voor de negende editie tijdens het weekend van 10 en 11 oktober 2009; om aan den lijve het plezier en de bedrijvigheid te ondervinden!!!
28
8. Compagnia (dell’ (dell’ allegria) Vanuit een twee jaar lopende cursus rond Don Bosco ontstond de ‘Compagnia de dell llll’’
allegria’ wat eigenlijk wil zeggen ‘de club van de vrolijkheid’. Hiervoor gaan we even terug in de tijd … De club van de vrolijkheid was het eerste groepje jongeren die Don Bosco bij zich nam om hen bijles te geven. Hij leerde hen lezen en rekenen en achteraf bleef iedereen nog wat rondhangen om te kletsen. Er werden ook spannende verhalen verteld en goocheltrucs getoond. De compagnia heeft als doel dit erfgoed van Don Bosco levendig te houden, maar ook ervoor te zorgen dat andere mensen (ouders, kinderen, vrijwilligers, medewerkers, …) het erfgoed voelen.
We vertalen dit in onze werking door jaarlijks een drie tal vormingsmomenten voor de medewerkers te organiseren waarbij we het pedagogisch concept een plaats geven. We werken dit telkens op een ludieke manier uit in de vorm van een quiz, een spelmoment, een opdracht.
29
Daarnaast organiseren we voor de kinderen en medewerkers op regelmatige basis een aantal activiteiten om de Christelijke waarden binnen onze voorziening levendig te houden. (Week van Don Bosco, advent, vasten, paasontbijt, …)
Een medewerker getuigt...
Feest van Don Bosco Het CKG stond in rep en roer. De betrokkenheid werd in het spotlicht geplaatst, in zijn verschillende aspecten… vb hartelijkheid, verbondenheid, enz. Dit werd iedere dag geuit door prachtige foto’s en ingekaderd door ieders talent en creativiteit. Het was een toffe sfeer voor groot en klein, een sterke verbondenheid met iedereen, op zijn eigen werkterrein. Dank aan de compagnie Ze zijn gezien, doorheen speelse, creatieve momenten. Don Bosco leeft in ieder kind, iedere ouder, iedere collega.
30
9. Dank! We willen in deze rubriek al de mensen die ons op de één of andere manier door het jaar heen steunen even in de bloemetjes zetten… --- Dank aan Christiane Preneel voor de vele autoritjes naar school met de kinderen! --- Dank aan Lions Mercurius voor de kerstpaketten, de filmvoorstelling, de vele attenties en warme sympathie! --- Dank aan Voedselbank die er voor zorgt dat wij heel wat gezinnen door het jaar heen kunnen steunen! --- Dank aan Sybille voor de vele attenties! --- Dank aan de Ladies Circle Kortrijk, voor de sponsoring van onze kampplaats! --- Dank aan De heer en mevrouw Kerkhof – Vandenberghe voor de ‘grote cent’ met het Sinterklaasfeest! --- Dank aan bakker Jan voor de lekkere broodjes op zondagmorgen, zomaar! --- Dank aan de vele vrijwilligers die ons kamp ieder jaar opnieuw organiseren en er een fantastisch ervaring voor de kinderen van maken! --- Dank aan de sponsors voor Onzeetentje.
Hartelijk dank!!!
31
10. Wie is wie in CKG Don Bosco? Bosco? Raad van Bestuur Zr. Lutgardis Craeynest Zr. Hilde Uyttersprot Zr. Gerda Smeets Zr. Hilde Huysentruyt Mevr. Elisabeth Scherpereel Dhr. Jacques Buyck Zr. Josée Cornelissen Dr. Jan Fabry
voorzitster afgevaardigd bestuurder
Directie Dieter Rigole
Directiemedewerker/Administratie en boekhouding Wim Lefevere
Pedagoge en kwaliteitscoördinator Nele Pieters
HOOFDZETEL Hoofdopvoedster
Brenda Decoutere
De Vuurtoren
Gezinsbegeleidsters Leefgroepbegeleidsters
Els Vandevyvere Joke Verschaeve Sofie Debels Mieke Gryp Sofie Van Glabeke Brenda Vansteenkiste Leen Verstraete
Het Kraaiennest
Gezinsbegeleidster Leefgroepbegeleidsters
Els Vandevyvere Valerie Blomme Katrien Derycke Els Deschamps Lut Smeets
De Boomhut
Gezinsbegeleidster Leefgroepbegeleidsters
Joke Verschaeve Hilde Delarue Stefanie Deman Eline Dutoit Inge Wittebolle
Vlinderopvoedster
Sophie Delatter
32
Nachtopvoedsters
Zr. Katia Catteau Joke Denoulet Zr. Mia Moons
Gezinsbegeleidsters mobiele begeleidingen Annelies Delva Cindy Van Snick
Verpl Verpleegkundige eegkundige Dokter
Katrien Depaemelaere Jan Fabry
Kok Onderhoud
Bruno Devos Ingrid David Gisèle Depreytere Marleen Deweerdt Sonia Messiaen Feline Verlinde
STEUNPUNT DE FONKEL Coördinator
Christa Wille
Gezinsbegeleids Gezinsbegeleidsters ters
Tine Custers An Vercaempst
Leefgroepbegeleidsters
Heidi Vandecasteele (vervangster: Ilse Struyve) Emmely Vandorpe (vervangster: Leen Demeestere) Mieke Verhulst Brenda Verlinde (vervangster: Fleur Brouns)
Onderh Onderhoud oud
Rita Herman
STEUNPUNT DE FAKKEL Coördinator
Zr. Carina Aerts
Gezinsbegeleidsters
Jennifer Neirynck Isabelle Staelens
STOP4 STOP4--7-trainers
Emily De Brabandere Laurence Van Ooteghem
33
Inhoudstafel: Inhoudstafel: Voorwoord 1. CKG Don Bosco 2. 2008: een overzicht 3. Een dagje STOP4-7 4. Kwaliteitsdoelstellingen 2008 5. Registratiegegevens 2008 5.1. Bezettingsgraad 5.2. Verhouding tussen de werkvormen 5.3. Aantal kinderen en gezinnen 5.4. Geslacht 5.5. Leeftijd van de kinderen 5.6. Regio 5.7. Aanmeldingen (per module) 5.8. Aanmelder 5.9. Gezinsvorm 5.10. Probleemcategorieën 6. Vorming en activiteiten 6.1. Vormingsactiviteiten voor het personeel 6.2. Activiteiten met de kinderen 6.3. Ouderactiviteiten in De Fonkel 7. Onzeetentje 2008 8. Compagnia (dell’ Allegria) 9. Dank! 10. Wie is wie in het CKG?
p. 1 p. 2 p. 4 p. 6 p. 14 p. 17 p. 17 p. 17 p. 19 p. 19 p. 19 p. 20 p. 22 p. 23 p. 23 p. 23 p. 25 p. 25 p. 26 p. 27 p. 28 p. 29 p. 31 p. 32
34
35
