de Persoonlijke Digitale Werkruimte (PDW)
lezing in track 4 op het LAC2011 23 november 2011
Daan Rijsenbrij architect in de digitale wereld
[email protected] verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
1
info over mijn architectuurdenken Rijsenbrij-Associates.nl Rijsenbrij-Academy.nl Digital-Architecture.net kijk ook op:
Via-Nova-Architectura.org - de CIO spreekt - de Architect antwoordt - de Business bepaalt verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
2
vereenvoudigd metamodel onderneming onderneming
bedrijfsproces (value stream)
proces
business domein
organisatie unit
business services
werkruimte
(afdeling)
informatie services kern- & basisregistraties verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
bron: Daan Rijsenbrij (1990)
3
werkplek versus werkruimte
bedrijfsgebeuren informatieverkeer, communicatie, kennisuitwisseling applicatielandschap werkplek
digitale werkruimte
technologische infrastructuur
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
4
gedachte - experiment Je manager stuurt je voor één jaar naar een ‘onbewoond’ zonnig paradijseiland. Het enige dat je meekrijgt is een laptop op zonne-energie met satellietverbinding. Overigens is er op een naburig eiland een zeer vriendelijke stam die jou van voedsel voorziet, maar die nog in het stenen tijdperk leeft en waarmee je behalve glimlachen niet echt kunt communiceren. Je manager wil dat je blijft doorwerken alsof je in de kamer naast hem zit. Welke digitale services en welke digitale informatie (inclusief kennisitems) heb je nodig en hoe dienen die op je laptop te worden gepresenteerd? bron: kanttekeningen (2005) bij mijn tweede oratie ‘Architectuur in de Digitale Wereld’. verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
5
noodzaak PDW?!
verhoging van de effectiviteit verhoging van de efficiency verhoging van de arbeidssatisfactie
emancipatie van de kenniswerker werkplek als leeromgeving geen grens tussen werk en privé
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
6
beoogd bedrijfsdoel PDW
ultieme doel: een hogere opbrengst per kenniswerker nevenresultaten: meer echt teamwerk / meer onderlinge openheid grotere slagvaardigheid van de kenniswerkers meer prestaties in minder tijd meer rust en balans van en tussen de kenniswerkers beter gebruik van de middelen oplossingen zijn creatiever / innovatiever verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
7
mijn houtskoolschetssuggestie voor DWR departement
informatie diensten kennis
informatie diensten kennis
digitale ruimtes rijksbreed communicatie faciliteiten
werkbakje
BPO diensten
PDW
P-direct
onderhanden werk buitenwereld
standaard functionaliteiten
device
eigen spullen
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
WWW
8
mijn conceptschets voor de PDW in DWR werkbakje
naar portalen
takenlijst
onderhanden werk
eigen spullen (incl. kladaantekeningen & ezelsbruggetjes)
werk veld
digitale ruimtes
kennissen kringen
communicatie functionaliteiten
standaard faciliteiten
te personaliseren beginscherm (teken vervolgens de belangrijkste navigatiepaden en de helpschermen) verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
9
conceptuele structuur casco een werkblad omringd met knoppen onder elke knop een digitale faciliteit (service, informatie-/kennisbron) de digitale faciliteit wordt geprojecteerd op (een deel van) het werkblad de eventuele output van een digitale faciliteit wordt tijdelijk bewaard in het werkblad ter verder ver-/bewerking in het werkblad kunnen een groot aantal nadere bewerkingen worden uitgevoerd het (tussen)resultaat van die bewerking kan worden opgeborgen het casco zorgt voor automatische back up’s, security en andere basale vereisten
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
10
PDW, casco en verbinding PDW van Jan
PDW van Katrijn
casco roltype 3
casco roltype 6
(intelligente) infrastructuur
services
informatie kennis
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
11
PDW per roltype, schematisch mens in proces
benodigde informatie
roltype
benodigde communicatie
toegang tot kennis bron: Daan Rijsenbrij (2002) verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
12
4 (conceptuele) werklocaties op kantoor
thuis
(meeting place)
(extended office)
klantlocatie
elders (onderweg)
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
13
PDW, gezien door de informaticus vier niveaus van services - elementaire services van ‘buiten’ (SAAS, ASP, Cloud, pakketsoftware) - samengestelde services, die je nodig hebt als onderneming - services in de PDW, maat gesneden naar een roltype - services in de PDW, gemaakt door een individu
vier niveaus van informatie, bereikbaar vanuit de PDW - informatie van ‘buiten’ (ecosysteem en het web) - informatie op ondernemingsniveau - informatie van de groep waarin je werkt - persoonlijke informatie, waaronder je kladaantekeningen
twee niveaus van adaptiviteit - van de werkruimte voor een bepaald roltype - personalisatie voor/door het individu
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
14
PDW, gezien door de architect
functionele inrichting - op de gebruiker toegesneden digitale faciliteiten technisch casco (engineering) - in WebSphere (IBM) òf - in SharePoint (Microsoft) òf - in WebCenter (Oracle) òf - in Open Source? infrastructuur = o.a. een virtuele actieve bibliotheek - business services - informatie/kennisservices - documenten en e-formulieren - applicatieservices +/+ intelligentie (coördinatie)
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
15
enkele (architectuur)principes voor de PDW 1. noodzakelijke kennis / informatie just-in-time aanwezig, op muisclick afstand 2. maximale ondersteuning community building (inclusief virtuele teams & remote experts) 3. optimale ‘secretariële’ ondersteuning (remote virtuele ‘secretaresse’) 4. optimale bereikbaarheid van & door anderen 5. eigen kennis en informatie overal virtueel aanwezig 6. maximale ondersteuning thuiswerk 7. optimale bescherming tegen oneigenlijk gebruik 8. minimaal systeembeheer vanuit de onderneming verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
16
obstakels op weg naar PDW & HNW 1.
Lastig om een business case te maken voor een PDW, zeker in een tijd van kostenreductie. 2. Gebrek aan architecten die uitdagende, mensvriendelijke werkruimtes kunnen ontwerpen. De hiërarchisch ingestelde manager, vaak ook niet zo IT-bedreven, is bang voor de IT-emancipatie van de medewerker. Het digitale werken (PDW & HNW) is nog niet vanzelfsprekend. Klantvriendelijkheid en ondersteuning van operationele systemen gaan altijd voor de arbeidssatisfactie van de eigen medewerkers. De slagvaardigheid van de medewerkers wordt niet geactiveerd op de balans. Dus wat levert PDW & HNW op? Techniek staat centraal bij de huidige werkplek i.p.v. de mens. Een PDW vergt een servicegeoriënteerd aanbod. Dat vereist vaak een forse rationalisaties in het applicatielandschap).
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
17
werkzaamheden rond de PDWuitdaging concretisering van het nieuwe werken bepaling roltypen, met digitale benodigdheden aanstellen werkruimtearchitect vaststellen architectuur en generieke specificaties PDW
architectuur, specificatie en engineering van het casco architectuur/specificaties ‘groepswerk’ (w.o. kantoorautomatisering) specificatie van de intelligente infrastructuur architectuur van de digitale informatiehuishouding, incl. kennis en documenten experimenten/pilots en de bouw exploitatie, beheer en verbouw hoe zit het met het eigenaarschap?
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
18
social media dienen te worden geïntegreerd in de PDW
sociale wereld
water schap
digitale wereld
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
19
enkele sterke uitspraken veel huidige PDW’s zijn slechts primitieve casco’s +/+ MS-Office, die (door de gebruiker) niet goed zijn ‘aan te kleden’ de PDW is vaak het stiefkindje bij IT-investeringen een PDW is een absolute must voor een slankere onderneming een aantrekkelijke, rustgevende, uitdagende PDW zou hèt lokkertje moeten zijn voor sollicitanten verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
20
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
21
verkenning architectuuraspecten Persoonlijke Digitale Werkruimte, LAC 23 november 2011, © Daan Rijsenbrij
22