De ontwikkeling en toepassing van games voor gezondheid Een verkenning van de Nederlandse situatie in internationaal perspectief
HKU, Applied Games R&D programma Lector Jeroen van Mastrigt In opdracht van iZovator
CONCLUSIE Uit het onderzoek blijkt dat er sinds 10 jaar
vraag naar zorg vergroten en de kosten enorm
een Nederlandse game sector is ontstaan van
toenemen.
redelijke omvang. Dit is mede te danken door trends binnen de mondiale game industrie
Termen als health games worden steeds
die toetredingsdrempels verlagen (nieuwe
vaker gebruikt in discussies over innovatieve
distributie methoden, nieuwe platforms, nieuwe
ontwikkelingen in zorg & welzijn die een bijdrage
businessmodellen, nieuwe toepassingsgebieden
zouden kunnen leveren aan het effectiever en
etc.).
efficiënter maken van zorg. Sinds een jaar of vijf groeit het aantal toepassingen van “Games
Hierdoor heeft Nederland kennis kunnen
for Health” dan ook snel. Daarbij komt er
ontwikkelen en weten vast te houden. In de
steeds meer specifieke hardware en software
komende jaren moeten deze pionierende
voorhanden waarmee health games kunnen
bedrijven zich gaan bewijzen in de internationale
worden ontwikkeld en neemt het aantal bedrijven
markt en in opschaal trajecten.
en organisaties dat zich hiermee bezig houdt toe.
Het applied health game domein vormt een van
De HKU heeft in opdracht van de gemeente
de interessante toepassingsgebieden voor de
Hilversum en iZovator, het kennis- en
Nederlandse game sector gezien de sense of
innovatieplatform voor de zorgeconomie in
urgency en de omvang.
de regio Gooi en Vechtstreek, een verkenning uitgevoerd om inzicht te krijgen in de structuur
AANLEIDING
en omvang van de Nederlandse game industrie
Het is bekend dat de Nederlandse
in internationaal perspectief. Daarbij staan de
gezondheidszorg de komende jaren voor een
kansen die er liggen voor het toepassen van
aantal flinke uitdagingen komt te staan. Terwijl de
games voor zorg en well being centraal.
beroepsbevolking kleiner wordt zal de 2
RESULTATEN VAN HET ONDERZOEK Uit het onderzoek blijkt dat in het afgelopen
(developers) en weinig bedrijven die videogames
decennium er vrijwel uit het niets een
uitgeven (publishers).
Nederlandse game sector van redelijke omvang is ontstaan, waarin zo’n 150 bedrijven en
De Nederlandse developers zijn meestal ‘klein’
enkele tientallen organisaties, opleidingen en
en richten zich over het algemeen op het
onderzoeksprogramma’s actief zijn. Recente
ontwikkelen van ‘kleinere’ games voor onder
studies schatten het aantal banen in de
andere internet, mobiel, downloadable console
Nederlandse game sector op circa 3.000.
en in mindere mate op handheld en boxed console titels.
Onder deze Nederlandse bedrijven treft men met name veel studio’s die videogames maken
3
Zeer opvallend is dat bijna de helft van de
zakelijke dienstverlening, die zich richt op het
Nederlandse bedrijven te typeren is als creatief
ontwikkelen van applied games.
Hierbij kunt u onder andere denken aan
tot een bepaalde mening (persuasive games)
serious games en health games, maar ook aan
en games die een gedragsverandering willen
games die worden gebruikt om te adverteren
realiseren bij spelers (games for change).
(advergames), spelers proberen over te halen
De Nederlandse game sector heeft hierdoor een
van onder andere nieuwe distributie methoden,
vrij uniek karakter dat is ontstaan en gegroeid
nieuwe platforms, nieuwe businessmodellen en
door een aantal trends in de hedendaagse game
nieuwe toepassingsgebieden.
industrie. De oorzaak hiervan is het ontstaan
4
APPLIED HEALTH GAMES Als we kijken naar de applied game bedrijven
goed ontwikkeld en internationaal zichtbaar.
dan blijkt dat 56% van deze bedrijven (ook)
Een goed voorbeeld hiervan is het nationale
games ontwikkelt voor opdrachtgevers in het
game onderzoeksprogramma GATE dat
domein gezondheid en welzijn. Nederlandse
aandacht besteedt aan applied health games
opdrachtgevers en bedrijven lijken dus bereid
(onder andere in twee pilots). Maar ook binnen
om de kansen die er liggen op het gebied van
verschillende onderzoeksgroepen (VU, UU-
applied health games te omarmen. Steeds meer
Umc) en lectoraten (HKU, NHL, Fontys, Haagse
worden deze games ontwikkeld in zogenaamde
Hogeschool) zie je de aandacht voor toegepaste
‘value creating ecologies’ waarin creatieve
games voor de zorg.
bedrijven samenwerken met onderzoekers en partijen uit de gezondheidszorg bij het realiseren
GEOGRAFISCHE LOCATIE
van innovaties. 60% van de applied game
De meeste bedrijven die zich richten op de
bedrijven geeft aan samen te werken met
creatief zakelijke dienstverlening op het gebied
opleidingsinstituten en kennisinstellingen.
van games in het algemeen en health games in het bijzonder zijn gevestigd in Amsterdam,
Bovendien is de Nederlandse opleidings- en
Utrecht en Hilversum.
kennisinfrastructuur op het gebied van games
5
In deze regio is ook de kennisinfrastructuur
op een kleine schaal. Veel van de bedrijven
sterk ontwikkeld. We zien echter ook activiteit
werken binnen de Nederlandse landsgrenzen,
in andere regio’s. De aanwezigheid van
maar de toepassingen uit Nederland zijn
(academisch) medische centra of industrie op het
zichtbaar op internationale conferenties en
gebied van gezondheid en welzijn lijken gunstige
beurzen.
vestigingsfactoren.
Uniek aan health games is dat ook de traditionele entertainment game industrie het
Het percentage Nederlandse game bedrijven dat
omarmt. Door de opkomst van motion controlled
zich richt op creatief zakelijke dienstverlening
devices is de entertainment game industrie zich
op het gebied van applied game design &
gaan richten op het realiseren en uitbrengen
development is (mondiaal gezien) opmerkelijk.
van games die zich richten op het doen van
De omvang van het Nederlandse segment
oefeningen, zogenaamde exergames. Inmiddels
applied health games in termen van omzet is nog
vormen exergames een aanzienlijk deel van de
moeilijk in te schatten. Het gaat hoe dan ook nog
gehele markt voor videogames (6,5 miljard $).
om een kleine markt. Het is hierbij echter van
In Nederland worden (nog) niet- of nauwelijks
belang om in het oog te houden dat de waarde
exergame titels ontwikkeld. Maar het feit dat de
van de ontwikkeling van toegepaste games met
mondiale entertainment game industrie health- en
name ligt in de mate waarop zij doelstellingen
exergames als markt omarmt (in tegen stelling tot
bereiken en kunnen zorgen voor effectievere en
bijvoorbeeld educatieve games) biedt kansen.
efficiëntere zorg. Een van de factoren die het succes van de FASE VAN ONTWIKKELING
Nederlandse game bedrijven (binnen het domein
De contouren van de mogelijkheden voor het
zorg en welzijn) zullen gaan bepalen is de mate
produceren en toepassen van games voor de
waarin Nederlandse bedrijven in staat zijn om
zorg worden langzaam zichtbaar. De activiteiten
hun innovaties en producten op te schalen. Er
binnen het Nederlandse applied health game
liggen hiervoor deels kansen binnen de mondiale
domein bevinden zich nog in de pioniersfase. Het
game industrie en deels binnen de aansluiting op
gaat veelal om innovatieve maatwerkoplossingen
de internationale health- en welness industrie.
6
Stichting iZovator Mevrouw D. Brandjes T 035 – 691 00 24 E
[email protected] W www.izovator.nl
