Verslag werkconferentie
De Onmisbare Schakel Zuidoost 2011
Voorwoord, Muriël Dalgliesh | Portefeuillehouder Diversiteit In dit verslag krijgt u een terugblik op een bijzondere conferentie. Er spreekt enthousiasme uit en de bereidheid om met elkaar in gesprek te gaan. Dat geeft mij veel vertrouwen in de samenwerking tussen lokale organisaties, reguliere instellingen en het stadsdeel. Ik wil graag mijn beeld voor 2012 met u delen vanaf deze plaats. Het is nu van belang om te kijken naar een betere inbedding van de samenwerking tussen de verschillende partijen. Veel meer dan nu moeten afspraken worden vastgelegd en ingekaderd. We hebben de eerste stappen gezet en die wil ik graag verankeren, zodat iedereen weet wat de taken en verantwoordelijkheden zijn van alle partners. Ik wil ook graag met u de diepte in. Dat doen we door meerdere kleine netwerkbijeenkomsten te organiseren die ingaan op een specifiek thema. Zo kunnen we met elkaar dieper ingaan op verschillende onderwerpen en vooral nog meer duidelijke afspraken maken. In 2012 wil ik de nadruk leggen op de samenwerking tussen verschillende lokale informele organisaties. Men moet elkaar niet zien als concurrent, maar als een partner. Betrokken partners die samen iets willen doen voor de kwetsbare bewoners in Zuidoost. We weten inmiddels dat we allemaal de betrokkenheid delen om Zuidoost mooier en beter te maken, met dat uitgangspunt wil ik met u verder bouwen aan een stevig netwerk van lokale en reguliere organisaties. We hebben elkaar laten zien wat we waard zijn, nu moeten we structureel onze krachten bundelen. We komen elkaar tegen in 2012 en ik verheug me er op!
Inleiding, Leendert Roosenbrand | Samenwonen-Samenleven In Amsterdam Zuidoost zetten talloze vrijwilligers zich vanuit informele netwerken van zorg en welzijn in voor kwetsbare bewoners: in de buurt en de wijk, vanuit geloofsgemeenschappen, in zelforganisaties van migranten, vrouwen, vaders en jongeren. Ze zijn actief op uiteenlopende gebieden zoals sociaal isolement, armoede, opvoeding, gezondheid etc. Deze informele zorg vormt de onmisbare schakel tussen kwetsbare bewoners en professionals zorg en welzijn. Nu de bezuinigingen op zorg en welzijn zich laten voelen, groeit de aandacht voor samenwerking met deze informele zorg- en welzijnsstructuren. Dit biedt kansen, maar vormt tegelijkertijd ook een gevaar; met name voor de informele netwerken. Want vaak zijn de informele netwerken kwetsbaar, juist omdat ze gedragen worden door vrijwilligers: vertrouwenspersonen, intermediairs en sleutelpersonen met een groot hart en sterke, maar smalle schouders; zij voeren het gevecht met zeer beperkte en schaarse middelen. Bijna altijd is er te weinig tijd, te weinig geld, te weinig waardering en erkenning, te weinig...
WERKCONFERENTIE DE ONMISBARE SCHAKEL
De tweede werkconferentie De Onmisbare Schakel werd georganiseerd om daar gezamenlijk iets aan te doen. In de werkconferentie De Onmisbare Schakel hebben we drie organisaties uitgenodigd die een gevestigde praktijk van zorg en welzijn hebben in Zuidoost: Buurvrouwennetwerk Gaasperdam, stichting Savo en stichting Vice Versa. In een ‘praktijk-atelier’ gingen zij in gesprek met professionals en ambtenaren en beleidsmakers over de knelpunten die zij in hun praktijk ervaren en werd gebrainstormd over hoe deze overwonnen kunnen worden. In dit verslag staat een beknopte samenvatting van de gesprekspunten en afspraken uit dit atelier. In het ambitie-atelier werd een aantal ambitieuze vrijwilligers uitgenodigd; vrijwilligers die de ambitie hebben om zich in te zetten voor kwetsbare bewoners, vaak vanuit hun eigen ervaringsdeskundigheid, maar nog niet de contacten, praktijk en ervaring hebben van de organisaties in het praktijk-atelier. In het verslag ook enkele korte impressies vanuit dit atelier. Daaromheen brachten we, in wat we het inspiratie-atelier noemden, informele zorg en welzijn van dichterbij in beeld, met film en foto’s hadden we een dialoog over de samenwerking tussen vrijwilligers en professionals. De foto’s met citaten van 6 vrijwilligers die actief zijn in informele zorg en welzijn zijn in het verslag te zien. Een videoverslag van de conferentie is te zien op www.sw-sl.nl/ Verslag De Onmisbare Schakel Zuidoost 2011
2
Een paar reacties uit het praktijk en ambitie-atelier
In de week na de conferentie vroegen we een aantal deelnemers van de praktijk en ambitie-ateliers hoe ze de conferentie en in het bijzonder de ateliers hadden ervaren. Buurvrouwennetwerk Gaasperdam - Goed om ook eens op deze manier naar onze eigen toekomst te kijken. Leuk om te merken, dat we kennelijk zoveel fans hadden die ons willen volgen. Een minpuntje was dat veel deelnemers vooral iets kwamen halen. Ik was dan ook blij dat er duidelijk werd gemaakt dat samenwerking meer inhoudt dan dat. Ik ben benieuwd wat de gesprekken ons opleveren. Astrid en Sandra waren aanwezig om nieuwe contacten te leggen voor hun nieuwe stichting. Astrid: “Het was een ervaring apart. Ik had het voor geen goud willen missen. We hebben veel instanties gesproken en veel advies gehad hoe we de zaken ook kunnen aanpakken, andere invalshoeken. Wij komen net kijken en van wie kan je het beter leren dan van degene die er langer mee bezig zijn?” Buurtambassadeurs Nieuw-Grunder- In Nieuwe Grunder zet Sophia A-Tjak-Hiwat zich als buurtambassadeur in voor meer participatie en leefbaarheid. “Voor mij was het een vruchtbare dag. Ik heb veel nieuwe mensen leren kennen. Ik vond de film ook heel informatief. Ook aan de dialoog tafel in het inspiratie-atelier heb ik veel opgestoken.” Verder zegt ze: “Goed dat de gewone man de gelegenheid krijgt om een cursus vertrouwenspersonen te volgen.” Dan heeft ze het over de Basiscursus Vertrouwenspersonen die SW-SL een aantal keer per jaar organiseert voor vrijwilligers die zich in (willen) zetten voor kwetsbare bewoners in het stadsdeel. Namens Markant was Margreet Zickhardt aanwezig. Zij vertelt dat ze het ‘inspirerend en nuttig’ vond. “Een goede broedplaats voor contact en inspiratie. Het begon en beetje rommelig, maar ik had daar geen last van. Het was ontspannen en informeel, daar hou ik van. ”
Verslag De Onmisbare Schakel Zuidoost 2011
3
Portretten, actieve vrijwilligers informele zorg
Verslag De Onmisbare Schakel Zuidoost 2011
4
Verslag De Onmisbare Schakel Zuidoost 2011
5
Verslag De Onmisbare Schakel Zuidoost 2011
6
Praktijk-atelier. Buurvrouwennetwerk Gaasperdam Buurvrouwennetwerk Gaasperdam richt zich op bevordering van de sociale cohesie en participatie van vrouwen alle verschillende nationaliteiten woonachtig in Holendrecht, Reigersbos, Gein en Nellestein. Met dit doel worden ontspannings-, ontmoeting-, (talent)ontwikkelings- en empowerment-activiteiten georganiseerd.
UITDAGINGEN VAN BUURVROUWENNETWERK
hoe kan de inzet van Buurvrouwennetwerk structureel worden gemaakt zowel op organisatorisch als op financieel vlak;
Vertaalslag naar een meer duurzame organisatievorm & financiering;
Meer samenwerking met andere vrouwenorganisaties;
Meer samenwerking met professionele instellingen zorg & welzijn.
GESPREKSPUNTEN EN AFSPRAKEN
Profor en Buurvrouwennetwerk gaan in overleg over de mogelijkheden om ondersteuning te realiseren voor de vrijwilligers van Buurvrouwennetwerk.
Ook Spirit Jeugdzorg geeft aan in gesprek te willen over mogelijke samenwerking, in het bijzonder voorlichting over opvoeding;
VenZo kan mogelijk een rol spelen in het ‘formaliseringsproces’ van Buurvrouwennetwerk Gaasperdam. (hartstikke goed!
Praktijk-Atelier. Stichting Vice Versa Stichting Vice Versa treedt op als intermediair tussen de Ghanese gemeenschap en instellingen zorg en welzijn. De stichting houdt zich bezig met de opvoedingsondersteuning en wijst ouders de weg naar voorzieningen voor jeugd en gezin. Vice Versa heeft 25 sleutelfiguren (intermeidiars genoemd) uit de Ghanese gemeenschap getraind op het terrein van opvoedingsondersteuning. Zij worden ingezet als vertrouwenspersoon voor Ghanese ouders en als intermediair tussen deze ouders en voorzieningen voor jeugd en gezin. UITDAGINGEN VAN VICE VERSA
Hoe kunnen we meer samenwerken met andere vrouwenorganisaties en professionele instellingen zorg & welzijn?
Hoe kunnen we de inzet van de getrainde intermediairs continueren en verduurzamen?
Hoe kunnen we blijvende training en ondersteuning voor intermediairs realiseren?
Verslag De Onmisbare Schakel Zuidoost 2011
7
Hoe kunnen we een doorstroomtraject voor getalenteerde en ambitieuze intermediairs realiseren?
Hoe kunnen we de coördinatie van de inzet (training, ondersteuning en doorstroom) van intermediairs en daarmee het benutten van de potentie en de kracht van de groep intermediairs duurzaam realiseren?
GESPREKSPUNTEN EN AFSPRAKEN:
Vanuit het stadsdeel werd aangegeven dat het voornemen bestaat om in de subsidiebepalingen voor reguliere instellingen ook de samenwerking met informele zorginitiatieven op te nemen. Dat biedt kansen voor informele netwerken van zorg en welzijn zoals Vice Versa.
Natuurlijk zijn er hobbels in het vormgeven van de samenwerking. ‘Te snel willen gaan’ bijvoorbeeld. En het blijft een uitdaging om het enthousiasme van vrijwilligers vast te houden en vrijwilligers blijvend waardering en uitdaging te bieden. Bijvoorbeeld in de vorm van training en intervisie.
Te vaak wordt Vice Versa pas ingeschakeld in uiterste nood, bijvoorbeeld als een gezin in aanraking komt met justitie. Dat moet anders! De intermediairs kunnen een rol spelen in voorlichting en preventie: - Vroegsignalering - Toeleiden naar reguliere vormen van hulpverlening - Investeren in eigen kracht van mensen
Vice Versa kan ook trainingen geven aan professionals over de Afrikaanse doelgroep (vroegsignaleren in Afrikaanse gemeenschap, bereiken van moeilijk bereikbare groepen, onbespreekbare bespreekbaar maken etc.);
Deelnemers vanuit professionele instellingen geven aan over deze samenwerkingsmogelijkheden in gesprek te gaan met hun collega’s en leidinggevenden.
De Bascule is voornemens om veel meer outreachend te gaan werken, onder andere op scholen. Wellicht liggen hier mogelijkheden voor samenwerking met Vice Versa.
Praktijk-atelier. Stichting Savo Stichting Savo richt zich op het doorbreken van sociaal isolement in migrantengemeenschappen en het bespreekbaar maken van het onbespreekbare of taboes zoals huiselijk geweld, rouw- en verliesverwerking, echtscheiding, suïcidaliteit en opvoeding. Deelnemers verbreden hun sociale netwerk en leren zich emotioneel te uiten. Ze ontdekken dat ze gedeelde ervaringen hebben en elkaar daarin tot steun kunnen zijn.
Verslag De Onmisbare Schakel Zuidoost 2011
8
UITDAGINGEN VAN SAVO
Hoe kunnen we de interne organisatie versterken met ervaringsdeskundigen, vrijwilligers, stagiaires en professionals?
Hoe kunnen we meer overheidsondersteuning realiseren? Ambtenaren die meedenken, meewerken, een partnerschap;
Hoe kunnen we de samenwerking met de reguliere zorg en lokale organisaties verbreden en versterken?
Hoe kunnen we de expertise van SAVO verbreden naar andere doelgroepen? Samenwerking met andere informele netwerken.
GESPREKSPUNTEN EN AFSPRAKEN
De Bascule geeft aan open te staan voor samenwerking met stichting Savo, genoemd wordt voorlichting over de verschillende therapievormen van De Bascule (op Savo-radio en themabijeenkomsten);
Knelpunt is de inzet/medewerking van professionals buiten kantooruren (advies, toeleiding en/of voorlichting);
Centrum voor Jeugd en Gezin en de Bascule geven aan dat er rond het punt van ruimte voor kantoor en spreekuren en werkplekken mogelijkheden zijn voor samenwerking. Dan is er ook makkelijker te schakelen naar specialistische professionals.
Er wordt aangegeven dat informele netwerken van zorg en welzijn ook slim moeten omgaan met het grote aanbod aan reguliere hulp. Als organisatie A niet flexibel genoeg is, maak gebruik van organisatie B. Of: wees niet te bescheiden: reguliere instellingen zorg en welzijn hebben informele netwerken nodig!
Ambitie is goed, maar kan ook een valkuil zijn (gevaar van overbelasting.
Het is de taak van het stadsdeel om zaken te ondersteunen. Het stadsdeel kan hierin een ambassadeursrol vervullen.
De vertegenwoordigers van het stadsdeel geven aan dat een vast aanspreekpunt binnen het stadsdeel belangrijk is.
Door stichting Savo wordt benadrukt dat ze niet de wens hebben om een hulpverlenende organisatie of een verlengstuk van reguliere instellingen te worden, maar dat ze op professionele en gelijkwaardige wijze willen samenwerken met reguliere instellingen versterken – als aanvulling op het bestaande aanbod.
Verslag De Onmisbare Schakel Zuidoost 2011
9
