De NVWA, Voedselveiligheid, Vertrouwen en Verantwoordelijkheid Normen of gedrag? Ria Westendorp, 29 mei 2015
1
Inhoud
• Etiket als leidraad:
- Voedselveiligheid: allergenen - Vertrouwen: claims en misleiding - Verantwoordelijkheid: traceerbaarheid
• Vernieuwing:
- Verantwoordelijkheid: kwaliteitssystemen - Vertrouwen: openbaarmaking - Voedselveiligheid: risicogericht
2
Voedselveiligheid (allergenen)
vertrouwen consument 3
Verantwoordelijkheid start tracering
Prioriteiten NVWA
traceren
allergenen
claims misleiding
fraude
4
allergenen
Ei gluenbevattende granen lupine; melk, inclusief lactose mosterd Noten pinda schaaldieren selderij sesamzaad soja sulfiet (in hoeveelheden van > 10 mg/kg vis weekdieren
5
Claims op voedingsmiddelen
6
Maar ook…..
7
Wat zijn claims op voedingsmiddelen? "claim": elke boodschap of aanduiding die niet wettelijk verplicht is (…) waarmee gesteld, de indruk gewekt of geïmpliceerd wordt dat een levensmiddel bepaalde eigenschappen heeft
Claimsverordening gaat over heilzame eigenschappen / gunstige effecten
Voedingsclaims
Gezondheidsclaims 8
Waarom wetgeving? Verordening (EG) nr 1169/2011: Verbod op misleiding van de consument Verbod op medische claims bij levensmiddelen Verordening 1924/2006/EC: Nadere uitwerking verbod op misleiding dmv voedings- en gezondheidsclaims
Consumentenbescherming en keuze vergemakkelij ken 9
Goede werking van de interne EU markt
Claimsverordening Claim is gebaseerd op algemeen aanvaard wetenschappelijk bewijs
Positieve lijst van 222 goedgekeurde gezondheidsclaims
Claim moet begrijpelijk zijn voor consument 10
Naleving en sancties NVWA toezichthouder claimsverordening
Naleving verhogen - Bestuursrecht - Openbaarmaking - Zelfregulering Overheid is voorstander van een systeem van zelfregulering - Door Stichting KOAG/KAG en Stichting Reclame Code - Nog niet voor alle branches 11
Traceerbaarheid
12
Suspects wrap hamburger
13
Wrap 15 bedrijven tenminste betrokken Supermarkt- DC – producent - grondstoffenleveranciers Tomatenpuree: hawaisaus: xanthaargom+ guargom Wrap : emulgator bleek er niet meer in te zitten Kaas: annatto Ui: oke Rundergehakt : handelaar Duitsland, uitsnijderij, slachthuizen?
14
Hamburger 21 bedrijven in ieder geval betrokken Supermarkt - DC -
producent - grondstoffenleveranciers
Gistextract: Frankrijk Stabilisatoren: Duitsland Vlees: Varkensvlees: 1 slachthuis Schouders: 1 slachthuis MSM: 6 slachthuizen Rundvleessnippers: 2 handelaren, 2 uitsnijderijen, 3 slachthuizen
15
FVO missie traceerbaarheid • 13 producten • Tijdsdruk • Veel bedrijven
• Interne traceerbaarheid • Priotiteit NVWA • Bij inspecties simulatie traceerbaarheid! 16
Misleiding Minister Schippers wil minder misleiding op pak vruchtensap
"Soepele etikettering zorgt voor fraude visproducten" 11.05.2015
PvdA Kamerlid wil herkomst voedsel op etiket
17
|
Fraude Ierland: survey op vleesproducten
18
Route paardenvlees • • • • • •
19
herkomst Roemenie via een Cypriotische handelaar/broker naar een koel-vrieshuis in Nederland geleverd naar Frankrijk vervolgens naar o.a. Luxemburg: hamburgers, kant-enklaar maaltijden etc etc etc vervolgens…..
20
abatoir, Nantwich, UK
Export of slaughtered horse carcasses from abatoir, Nantwich, UK, to Selten, Netherlands
Selten, Oss, Netherlands Live 21 horses from probably Ireland and UK to be slaughtered at abatoir, Nantwich, UK
Export of slaughtered horse carcasses from Hatherleigh, UK to Selten Netherlands
Situatie in Nederland •
50.000 ton vlees totaal
waarvan • 26.200 ton in buitenland • 21.800 ton in Nederland • 2.000 ton in beslag genomen •
22
NVWA heeft eerstelijns Nederlandse ontvangers geïnformeerd (132) over hun verantwoordelijkheid in het kader van de GFL (brief and telefoon)
Recall procedure Nederland
Totaal 1871 bedrijven • •
•
23
132 eerste lijn ontvangers 283 tussenhandelaren (brokers, koel- en vrieshuizen, uitsnijderijen en producenten) 1456 eind-ontvangers (horeca, slagerijen, supermarkten, diervoeder)
24
Bierviltje: rekensom
Nederland 132 eerstelijns naar 1871 eindontvangers = factor 14 Buitenland 370 eerstelijns x 14 = 5180 Totaal 1870 + 5180= 7050 betrokken bedrijven
25
Impact: handelsketen international en gecompliceerd: 1 producent: > 7000 ontvangers 1 product: 5 grondstof kwam uit 5 landen 71 RASFF notificatielijnen, meer dan 7000 individuele notificaties gaat via heel veel tussenhandel w.o veel brokers productenstroom #documentenstroom#financiële stroom
26
Impact NL
• • • •
27
consumenten vertrouwen geschaad gevaar voor voedselveiligheid/volksgezondheid imago Nl als exportland aangetast economische belangen Nl geschaad
Task Force Voedselvertrouwen
• Vertegenwoordigers bedrijfsleven • Vertegenwoordigers overheid Dutch Meat Association (COV), Product Boards for Livestock, Meat and Eggs (PPE), and Trustfeed
28
Belangrijkste resultaten
• Ketenborging.nl • Kwaliteitssystemen, striktere criteria, opnemen onaangekondigde inspecties en incl. fraudemodule • Meer informatie-uitwisseling • Hogere boetes • Meer samenwerking tussen toezicht en opsporing 29
Vernieuwing
Kwaliteitssystemen
30
Acceptatie van private systemen 1. organisatie NVWA (Centraal Team met deskundigen in Divisie, Toetsingscommissie) 2. toetsingsproces (formele stappen, go/no go) • • • •
zelfbeoordeling door systeem intakegesprek bureaustudie verificatie in praktijk
3. Aangepast toezicht
privaat wordt ondersteunend aan het toezicht
31
Uitwisselen van informatie Twee richtingen: schema <> NVWA > Schema informeert NVWA over onveilige situaties > meta-data uit systeem voor risicobenadering NVWA > NVWA informeert schema bij ernstige zaken, gevolgen voor certificatie? Verder beroep op de keten: > melden van cowboys, frauduleuze handelingen en verdachte partijen, NVWA meldpunt (evt. anoniem) > zaken doen met betrouwbare partners
32
kwaliteitssystemen
• • • • • • • • 33
Op ketenborging.nl, in behandeling Riskplaza FSSC22000 GLOBALG.A.P. Feed Chain Alliance (GMP Dierenvoeders) EFISC GMP+ Qlip
Vernieuwing
openbaarmaking
34
Doel & Uitdaging •
Het bieden van transparantie aan partijen binnen de (voedsel)productieketen zodat zij hierop keuzes kunnen baseren;
•
Het leveren van een bijdrage aan het vertrouwen van consumenten in het handelen van de overheid, in het voedsel en andere producten en diensten;
•
Het bevorderen van de naleving door bedrijven.
•
Samen met stakeholders
35
Transparantie
Openbaarmaking
Naleving
Vertrouwen
36
Weergave en grondslag Stoplichtenmodel onbekend voldoet te verbeteren verscherpt toezicht
Grondslag » Inspectie NVWA » Veilig Voedsel Verklaring » Geaccepteerd controlesysteem/convenant 37
Proces Veilig Voedsel Verklaring Verklaring invullen
Bevestiging Binnen 60 dagen gerichte inspectie
Goed: groen Niet goed: volledige inspectie en oranje
38
39
Openbaarmaking nu
visafslagen
En naar de toekomst
lunchrooms
ALLES?
Formulebedrijven
bestrijdingsmiddelen
Supermarkten, bakkerijen, cateraars, horeca, tankstations, slagerijen
HACCP slachterijen en uitsnijderijen
40
consumenten producten
visverwerkers
Vernieuwing
Risicogericht handhaven
41
Hoe doen we dat: bewaken en handhaven
• Vrijwillige naleving stimuleren • Verantwoordelijkheid waar die hoort • Weten waar de risico’s zitten • Stevig optreden
42 42
Hoe doen we dat: bewaken en handhaven
43 43
Kennisgedreven en risicogericht
Voorbeeld 1 Fraude in de vleessector
44 44
Kennisgedreven en risicogericht
Voorbeeld 2 Poortwachter van Europa
45 45
Kennisgedreven en risicogericht
Voorbeeld 3 Verboden stof in diervoeder 46 46
Kennisgedreven en risicogericht
Voorbeeld 4 Monitoren
47 47
Doel: prioriteren van projecten (doelgroepen / thema’s)
Handhavingsregie Risicoanalyse Doel: evalueren van de werkwijze & meten van het effect
Doel: in kaart brengen van de doelgroep
Evaluatie & effectmeting
Doel: uitvoeren van de interventie 48
Uitvoering
Doelgroepanalyse
Ontwikkeling
handhavingsaanpak
Doel: ontwikkelen effectieve Interventie & stellen van doelen
Beïnvloedend
Voorbeeld Gedragsbeïnvloeding shoarmaondernemers
49 49
Tenslotte
• HACCP • Micobiologische criteria 2073
• Niet nieuw, maar wel onverkort van belang en blijvende prioriteit NVWA!
50
