De nieuwe IFRS leasestandaard: stevige wĳn of water?

De nieuwe IFRS leasestandaard: stevige wĳn of water? Naar verwachting komt in het eerste kwartaal van 2013 een tweede voorstel voor nieuwe verslaggevingregels van leaseovereenkomsten. De oorspronkelĳke voorstellen waren te complex. Inmiddels heeft de IASB water bĳ de wĳn gedaan. Maar het uitgangspunt blĳft dat alle leaseverplichtingen straks op de balans komen. Rik van Hal - Accounting and Valuation Advisory Services, Assurance Jay Tahtah - Accounting and Valuation Advisory Services, Assurance

1. Forse kritiek op eerdere leasevoorstellen grotendeels geadresseerd

Spotlight nummer 4/2010

In augustus 2010 heeft de International Accounting Standards Board (IASB) samen met de Financial Accounting Standards Board (FASB) een concept van de voorgestelde wĳzigingen omtrent de verwerking van leaseovereenkomsten in de jaarrekening uitgebracht. (Zie ook Spotlight 4/2010.) De belangrĳkste wĳziging is dat alle leaseverplichtingen in de balans verwerkt worden. Beide boards willen nog steeds tot één gemeenschappelĳke en internationaal aanvaarde standaard (onder International Financial Reporting Standards (IFRS) en US GAAP) voor verslaggeving over leases komen. Daarbĳ willen ze de bezwaren van de huidige standaarden inzake leaseaccounting wegnemen. 800 commentaarbrieven De IASB en FASB hebben 800 commentaarbrieven ontvangen op de exposure draft uit 2010. Zo vonden

10

Spotlight Jaargang 20 - 2013 uitgave 1

de critici enkele elementen uit de 2010-voorstellen te complex. De voorgestelde wĳzigingen zouden ook een significante invloed hebben op het gepresenteerde vermogen en resultaat van ondernemingen die rapporteren onder IFRS. De kritiek richtte zich vooral op: • de verwerking van alle leases als 'financiering' in de winsten-verliesrekening (interest en afschrĳving); • het opnemen van verplichtingen voor waarschĳnlĳke verlengingsperioden; • het opnemen van verplichtingen voor variabele leasevergoedingen; • het onduidelĳke onderscheid tussen een lease en servicecontracten; • de verantwoording door lessors en consistentie met lessee-accounting. Tweede voorstel De IASB en FASB hebben mede op basis de commentaarbrieven en andere feedback nieuwe voorstellen gemaakt. Omdat de

kritiek op de eerdere voorstellen zo groot was, en omdat de nieuwe voorstellen op een aantal belangrĳke punten afwĳken van de eerdere voorstellen, heeft de IASB besloten de voorstellen nogmaals voor te leggen aan belanghebbenden. Naar verwachting worden de nieuwe voorstellen in het eerste kwartaal van 2013 uitgebracht. Hoewel de verwachting is dat het tweede voorstel water bĳ de wĳn doet door tegemoet te komen aan veel kritieken op het voorgaande voorstel blĳven ook de verwachte voorstellen niet onbekritiseerd. De beslissingen van de IASB zĳn publiek te volgen en er is wederom veel kritiek op het feit dat de IASB te veel compromissen heeft gedaan. Er zullen meerdere pragmatische oplossingen voorgesteld worden zoals het

Kritiek op voorstel verwerking leases als 'financiering' in de winst-en-verliesrekening Een van de 2010-voorstellen waar bezwaar tegen is, is het voorstel om alle lease- en huurverplichtingen in de balans op te nemen en leases als financiering te verwerken. Dit betekent dat huurkosten in de winsten-verliesrekening gesplitst worden in interestkosten op de leasefinanciering en afschrĳving van het gebruiksrecht, zoals bĳ de verwerking van een financiële lease of een aangeschaft actief met (hypothecaire) financiering. Alleen, onder de voorstellen in 2010 neemt een onderneming niet het onderliggende gehuurde actief op in de balans, maar een gebruiksrecht. Daarbĳ verantwoordt de onderneming niet alleen de basishuurperiode en vaste huurkosten, maar ook alle waarschĳnlĳke verlengingsperioden en variabele huren op de balans. Dit brengt veel subjectieve schattingen met zich mee. Schattingen die iedere rapportageperiode herbeoordeeld moeten worden.

Oproep van voorzitter IASB Hans Hoogervorst om IASB te steunen De IASB en FASB hebben niet alleen kritiek gekregen op de inhoud van de voorstellen tot op heden, maar ook op het proces. Zĳ hebben bĳvoorbeeld verschillende voorstellen gedaan en die vervolgens weer ingetrokken. Hieruit blĳkt dat dit een complex onderwerp is. Er spelen ook vele belangen. Hans Hoogervorst, voorzitter van de IASB, gaf aan dat de crisis is veroorzaakt door excessieve leverage en dat transparantie omtrent leases noodzakelĳk is. Daarom heeft hĳ nationale en internationale regelgevers en investeerders opgeroepen de IASB te steunen. Hĳ stelt dat in het verleden vergelĳkbare moeilĳke dossiers 'bevochten' zĳn die hebben geleid tot meer transparantie in financiële verslaggeving. Dit betreft zaken waarvan we het nu heel normaal vinden dat ze op de balans gepresenteerd worden. Denk aan pensioenverplichtingen en de verwerking van op aandelen gebaseerde beloningen.

Samenvatting De IASB en de FASB komen met aangepaste voorstellen voor de verslaggeving omtrent leaseovereenkomsten. Deze voorstellen wĳken naar verwachting sterk af van de eerder uitgebrachte voorstellen in 2010. Maar het principe dat alle leaseovereenkomsten op de balans verantwoord moeten worden is ongewĳzigd in de nieuwe voorstellen opgenomen. Belangrĳke wĳzigingen zĳn gelegen in de verantwoording van leaseovereenkomsten in het resultaat. Deze wĳzigingen kunnen voor zowel lessors als lessees resulteren in een beperkter gevolg voor het getoonde resultaat bĳ het toepassen van deze nieuwe voorstellen. Dit artikel gaat in op de verwachte wĳzigingen in de aangepaste voorstellen voor een nieuwe lease standaard. Het is gebaseerd op de voorlopige beslissingen van de IASB tot op heden (januari 2013).

handhaven van twee modellen voor de winst-en-verliesrekening, echter hiervoor ontbreekt het veelal aan een conceptuele grondslag binnen IFRS.

jaar. Hiermee lĳkt de ED 2013, hoewel pragmatischer in de praktĳk, inhoudelĳk complexer dan de ED 2010. Wel leiden de voorgestelde wĳzigingen tot een reductie van de complexiteit en kosten van de implementatie en toepassing van een nieuwe leasestandaard.

2. Significante verschillen tussen ED 2013 en ED 2010

•

Het tweede voorstel (exposure draft 2013, oftewel ED 2013) wĳkt naar verwachting op een aantal belangrĳke punten sterk af van de eerdere voorstellen (ED 2010). Dit betekent niet dat de ED 2013 minder ingrĳpende veranderingen voorstelt ten opzichte van de huidige IFRS-standaard voor leaseaccounting, IAS17 ‘Leases’. Uitgangspunt is nog steeds dat alle leaseverplichtingen op de balans verantwoord worden. Daarnaast komen er meerdere uitzonderingen zoals een vrĳstelling voor leases korter dan één

De belangrĳkste wĳzigingen betreffen: de verwerking van de kosten van een leaseovereenkomst in de jaarrekening van de lessee; • de verwerking van leases in de jaarrekening van de lessor; • de termĳn van de leaseovereenkomst; • de bepaling van de variabele en voorwaardelĳke leasevergoedingen; • de definitie van een leaseovereenkomst.

Spotlight Jaargang 20 - 2013 uitgave 1 11

Overzicht van wijzigingen ED 2013 ten opzichte van ED 2010 en huidige leasestandaard ED2013

ED2010

IAS 17

Definitie van een

Deze is gelijk aan IAS 17 echter de definitie

Gelijk aan de huidige IAS 17.

Er is sprake van een leaseovereenkomst

lease

van een specifiek actief is nader verduidelijkt

indien:

en de definitie van het recht van gebruik

•

is aangescherpt door voor het begrip zeggenschap aan te sluiten bij de definities

•

zoals gehanteerd in de nieuwe standaard voor consolidatie en omzetverantwoording.

Lessee-accounting:

Alle leases worden in de balans verwerkt.

Alle leases worden in de balans verwerkt.

nakoming van de overeenkomst afhankelijk is van het gebruik van een specifiek actief; en de overeenkomst het recht van het gebruik van het specifieke actief omvat.

Alleen financiële leases worden in de balans

verwerking in de

verwerkt. Operationele leases worden niet in

balans

de balans verwerkt.

Lessee-accounting:

Leases waarbij alleen een insignificant

Alle leases leiden tot een combinatie van

Operationele leases leiden tot periodiek

verwerking in

gedeelte van het actief wordt verbruikt,

(lineaire) afschrijvingslast op het leaseactief

lineaire/constante leasekosten.

de winst-en-

leiden tot periodiek lineaire/constante

en interestkosten op de bijbehorende

verliesrekening

leasekosten.

leaseschuld.

Financiële leases leiden tot een combinatie van (lineaire) afschrijvingslast op het

Alle overige leases leiden tot een

leaseactief en interestkosten op de

combinatie van (lineaire) afschrijvingslast

bijbehorende leaseschuld.

op het leaseactief en interestkosten op de bijbehorende leaseschuld. Lessor-accounting:

Leaseovereenkomsten waarbij alleen een

Indien de onderneming significante risico’s

De baten uit operationele leases worden

verwerking in

insignificant gedeelte van het actief wordt

en significante voordelen behoudt dan past

lineair in het resultaat verantwoord.

de winst-en-

verbruikt, leiden tot periodiek lineaire/

deze de ‘performance obligation’-benadering

verliesrekening

constante leasebaten.

toe. Dit leidt tot interestopbrengsten op de

Financiële leases leiden tot rentebaten die

leasevordering, afschrijvingkosten op het

zodanig verwerkt worden dat een constant

Voor alle andere overeenkomsten

leaseactief en leaseopbrengsten gerelateerd

perioderendement (interestbate) behaald

verantwoordt de lessor (eventueel) een bate

aan de vrijval van de prestatieverplichting.

wordt.

voor het gedeelte van het leaseactief dat aan de lessee is overgedragen en behaalt

Voor alle andere overeenkomsten wordt de

deze een constante perioderendement

derecognitionbenadering toegepast. Hierbij

(interestbate) op de leasevordering.

verantwoordt de lessor (eventueel) een bate voor het gedeelte van het leaseactief dat aan de lessee is overgedragen en behaalt deze een constante perioderendement (interestbate) op de leasevordering.

Variabele/

In de waardering van de leaseverplichting

De onderneming maakt een inschatting van

Deze kasstromen zijn geen onderdeel

voorwaardelijke

worden alleen de volgende leasebetalingen

de verwachte variabele en voorwaardelijke

van de minimale leasebetalingen.

leasevergoedingen

opgenomen:

leasebetalingen en neemt deze mee in de

Restwaardegaranties afgegeven door de

•

bepaling van de leaseverplichting.

lessee zijn wel onderdeel van de minimale

• •

12

feitelijk vaste leasebetalingen die gestructureerd zijn als variabele leasebetalingen; betalingen afhankelijk van een bepaalde koers of index; of verwachte betalingen met betrekking tot een afgegeven restwaardegarantie.


leasebetalingen.

vermoeden bevatten dat leases van onroerend goed per definitie niet leiden tot de consumptie van een significant gedeelte van het leaseactief tenzĳ: • de leasetermĳn het grootste gedeelte van de economische levensduur van het leaseactief beslaat; of • de contante waarde van de vaste leasebetalingen nagenoeg gelĳk is aan de reële waarde van het leaseactief.

Figuur 1. Grafische weergave effectieve-interestmethode

Kostenontwikkeling

-220 -230 -240 -250 -260 -270

Het tegenovergestelde is het geval voor leases van activa anders dan onroerend goed. Hiervan zal de ED 2013 aangeven dat bĳ deze leaseovereenkomsten in principe altĳd een significant gedeelte van het actief geconsumeerd wordt tenzĳ: • de leasetermĳn een insignificant gedeelte van de economische levensduur van het leaseactief beslaat; of • de contante waarde van de vaste leasebetalingen insignificant is ten opzichte van de reële waarde van het leaseactief.

-280 1

2

3 4 Effect op de winst

Under the current standard

Verwerking kosten leaseovereenkomst in jaarrekening lessee Er worden voor de verwerking van de kosten van een leaseovereenkomst in de jaarrekening van de lessee een paar significante wĳzigingen voorgesteld. Leaseovereenkomsten in de balans Volgens de ED 2010 moest de lessee het in de balans opgenomen actief lineair afschrĳven en de interestkosten op de leaseschuld op basis van de effectieveinterestmethode verwerken (de ‘interest en amortisatie’-benadering). Deze verwerking zou leiden tot een ‘front-loading’ effect van de leasekosten. Hierbĳ zou het totaal van de afschrĳvingskosten en de interestkosten aan het begin van de leaseperiode hoger zĳn dan aan het einde van de leaseperiode. Naar verwachting moet deze methode ook volgens de ED 2013 toegepast worden. Maar wanneer een onderneming alleen een beperkt (insignificant) gedeelte van het leaseactief tĳdens de leaseperiode consumeert dan moet zĳ de ‘Straight Line Expense’-methode (lineaire-kostenbenadering) toepassen. Bĳ deze methode is het totaal van de afschrĳvingskosten en de interestkosten periodiek gelĳk. Ook worden de leasekosten (gecombineerde afschrĳvingskosten en

5

6

Under the new proposal

interestkosten) op één regel als lease-/ huurkosten verantwoord. Deze methode leidt tot een verwerking in de winst-enverliesrekening die vergelĳkbaar is met de huidige operationele leases. Bĳ beide modellen worden alle leaseovereenkomsten in de balans opgenomen. Dit is een significante wĳziging ten opzichte van de huidige standaard, waarbĳ alleen financiële leases in de balans van een lessee worden verantwoord.

Deze principes voor leaseclassificatie leiden voor de winst-en-verliesrekening tot een nieuwe scheidslĳn en ‘bright line’. Dit terwĳl het doel van de boards juist was om ‘bright lines’ te elimineren en te komen tot één model voor de verwerking van álle leaseovereenkomsten. Veel belanghebbenden zĳn ook van mening dat geen basis bestaat voor het onderscheid tussen onroerend goed en andere activa.

Nieuwe scheidslĳn en ‘bright-line’ in de winst-en-verliesrekening De ED 2013 zal tevens het weerlegbaar

Figuur 2. ‘Interest en amortisatie’-benadering Balans:

Huidige situatie

Toekomstige situatie

- Materiële vaste activa

x

- Leaseverplichting

(x)

Winst-en-verliesrekening: - Huurkosten

Huidige situatie


x

- Afschrijvingskosten

x

- Intrestkosten

x

* betreft een vergelĳking met operationele lease op basis van IAS 17


een leasevordering op die het recht vertegenwoordigt op leasebetalingen. De lessor beschouwt een gedeelte van het leaseactief als overgedragen aan de lessee.

Figuur 3. Voorbeelden van activa met een indicatie van de classificatie van de lease voor de verwerking in de winst-en-verliesrekening

Onroerend goed Commercieel onroerend goed (10 jaar)

LK

Op basis van deze benadering maakt ook de lessor net als de lessee een onderscheid tussen leases waarbĳ de lessee het leaseactief grotendeels consumeert en leases waarbĳ dit niet het geval is. Indien de lessee slechts een insignificant gedeelte van het leaseactief consumeert, behoudt de lessor het leaseactief in zĳn balans, en verantwoordt hĳ de omzet op een lineaire wĳze. Deze situatie is vergelĳkbaar met de verwerking van een operationele lease in de jaarrekening van de lessor onder de huidige standaarden (en verwerking door een vastgoedlessor). Indien de lessee meer dan een insignificant deel van het leaseactief consumeert, dan hanteert de lessor de ‘vordering en residu’-benadering (VRmodel). Deze benadering is grotendeels vergelĳkbaar met de ‘derecognition benadering’ in de ED 2010.

IA

Commercieel onroerend goed (30 jaar)

Overige activa Vrachtwagen

LK Schip (5 jaar)

IA

Vliegtuig

Schip (20 jaar) Auto

Insignificant Leasetermijn*

Significant Leasetermijn*

NCW leasebetalingen

NCW leasebetalingen

* Leasetermijn in verhouding tot de economische levensduur

Een belangrĳk verschil zal ontstaan bĳ huidige operationele leases voor activa anders dan onroerend goed. Een lease van een actief voor drie jaar met een economische levensduur van tien jaar zal naar alle waarschĳnlĳkheid classificeren als een operationele lease onder de huidige verslaggevingregels. Onder de aangepaste voorstellen zal naar alle waarschĳnlĳkheid de conclusie zĳn dat de lessee een meer dan insignificant deel van het actief consumeert gedurende de leasetermĳn. Daarom zal een dergelĳke overeenkomst verwerkt worden onder het ‘interest en amortisatie’- model in de winst-en-verliesrekening (als interest en afschrĳving). Ad Verwerking leases in jaarrekening lessor De ED 2010 bevatte een tweemodellenbenadering: de lessor hanteert de performance-obligationbenadering of de derecognitionbenadering. Indien de lessor bĳ het aangaan van een leaseovereenkomst zich bloot blĳft stellen aan significante risico’s en het recht behoudt op significante voordelen die met het geleased actief samenhangen gedurende of na afloop

14


van het leasecontract, dan hanteert hĳ de performance-obligationbenadering. Bĳ deze benadering neemt de lessor het geleasede actief en een leasevordering op. Hiernaast neemt de lessor een ‘performance obligation’ op. Deze geeft aan dat de lessor een verplichting heeft om de lessee het gebruik toe te staan van het leaseactief. In alle overige gevallen past de onderneming de derecognitionbenadering toe. Bĳ deze benadering neemt de lessor

Ad Termĳn leaseovereenkomst De termĳn van de leaseovereenkomst werd op basis van de ED 2010 gesteld op de verwachte leasetermĳn. Hierbĳ moest rekening worden gehouden met eventuele mogelĳkheden tot verlenging waarvan het bĳ het aangaan van de overeenkomst meer dan waarschĳnlĳk was (groter dan vĳftig procent) dat deze uitgeoefend wordt.

Figuur 4. De ‘vordering en residu’-benadering Balans:

Huidige situatie

- Materiële vaste activa


x

- Restant leaseactief (onderdeel MVA)

x

- Leasevordering

x

Winst-en-verliesrekening:

Huidige situatie

- Huuropbrengsten

x

- Resultaat op de desinvestering

x

- Intrestbaten * betreft een vergelĳking met operationele lease op basis van IAS 17


x x

In de ED 2013 sluit de leasetermĳn meer aan bĳ de huidige definitie. De leasetermĳn betreft de niet-opzegbare periode gedurende welke de lessee zich heeft verbonden het actief te leasen, samen met eventuele verdere perioden waarvoor de lessee het recht heeft om de lease te verlengen en significante economische motieven bestaan om deze verlengingsrechten uit te oefenen (dan wel dat significante economische belemmeringen bestaan om de verlengingsrechten niet uit te oefenen). Ad Bepaling variabele en voorwaardelĳke leasevergoedingen De ED 2010 vereiste dat een inschatting van alle variabele leasebetalingen en betalingen gerelateerd aan afgegeven restwaardegaranties en boetes voor vervroegde beëindiging in de waardering van de leaseverplichting meegenomen moesten worden. In de waardering van het leaseactief en de leaseschuld worden op basis van de ED 2013 alleen nog leasebetalingen opgenomen die: • feitelĳk vaste leasebetalingen zĳn maar gestructureerd zĳn als variabele leasebetalingen; en • afhankelĳk zĳn van een bepaalde koers of index; en • verwacht worden met betrekking tot een afgegeven restwaardegarantie. Variabele vergoedingen die afhankelĳk zĳn van het gebruik of de prestaties van het leaseactief (omzetgerelateerde huren, kilometergerelateerde leasebetalingen) behoren niet tot de leasebetalingen die in de waardering van de leaseverplichting worden opgenomen. Ad Definitie leaseovereenkomst In de ED 2010 was de definitie van een lease nagenoeg ongewĳzigd overgenomen uit IAS17. De ED 2013 zal een verbeterde definitie bevatten van een lease. De definitie van een ‘specifiek actief’ wordt verder

verduidelĳkt en het begrip ‘zeggenschap’ wordt verder uitgewerkt. Een specifiek actief zal gedefinieerd worden als een actief dat expliciet of impliciet identificeerbaar is. Een specifiek actief kan ook onderdeel zĳn van een groter actief (verdieping in een gebouw). Maar capaciteit op een niet identificeerbaar deel van een pĳpleiding is geen specifiek actief. Hiernaast is sprake van zeggenschap over een actief indien de lessee de mogelĳkheid heeft om het gebruik van het actief te bepalen en de voordelen van dit gebruik verkrĳgt. Deze gewĳzigde definitie van zeggenschap sluit aan bĳ de definitie van zeggenschap zoals opgenomen in de voorgestelde IFRS-standaard inzake omzetverantwoording en de nieuwe IFRSstandaard inzake consolidatie (IFRS 10). Het is de verwachting dat door de verdere aanscherping van de definitie minder overeenkomsten als een lease zullen worden aangemerkt ten opzichte van de huidige situatie onder IAS 17. Zo zullen sommige overeenkomsten inzake het beschikbaar stellen van capaciteit veelal niet als een lease beschouwd worden. Echter ook contracten waarbĳ een partĳ alle opbrengsten/productie afneemt terwĳl deze partĳ geen beschikkingsmacht heeft over hoe het actief gebruikt wordt zullen waarschĳnlĳk geen lease zĳn.

3. Leasevoorstellen hebben nog steeds forse impact Ook de aangepaste voorstellen voor een nieuwe leasestandaard zullen zowel financiële als bedrĳfsmatige gevolgen

hebben voor ondernemingen. Hierbĳ is de verwachting dat lessees het hardst geraakt worden omdat deze alle leaseovereenkomsten in de balans moeten verwerken terwĳl dit momenteel nog niet het geval is voor de operationele leases. De impact op de winst-en-verliesrekening hangt af van de classificatie van een lease onder de nieuwe regels. Financiële gevolgen lessees Lessees dienen net als bĳ de ED 2010 alle leaseovereenkomsten in de balans te verwerken. Dit principe was al in het discussiedocument uit 2009 opgenomen en is sinds die tĳd ongewĳzigd gebleven en wordt breed door de belanghebbenden gedragen. Het is dan ook de verwachting dat dit principe ongewĳzigd in een nieuwe standaard opgenomen wordt. Afhankelĳk van het aantal leases zal dit in veel gevallen een forse toename betekenen van het balanstotaal en schuldpositie. Dit heeft een negatief effect op de solvabiliteit van een onderneming. Of ook het resultaat van de onderneming beïnvloed zal worden is afhankelĳk van de nieuwe leaseclassificatie zoals weergegeven in figuur 5 (of de lessee het leaseactief nagenoeg consumeert) en de regels inzake de eerste toepassing voor een nieuwe leasestandaard. Financiële gevolgen lessor De gevolgen voor de financiële cĳfers van lessors zullen beperkter zĳn dan die van de lessees. Desalniettemin is de impact voor lessors nog steeds omvangrĳk. Vanuit het perspectief van de balans zullen de

Figuur 5. Overzicht van de impact op de winst-en-verliesrekening voor lessees in vergelijking met de huidige leaseclassificatie Classificatie op basis van de huidige leasestandaard

Classificatie op basis van de nieuwe voorstellen

Verwachte impact op resultaat

Operationele lease

Lineaire-kostenmodel

Laag

Operationele lease

Interest-en-amortisatiemodel

Hoog

Financiële lease

Interest-en-amortisatiemodel

Gemiddeld

Financiële lease

Lineaire-kostenmodel

n.v.t.


Figuur 6. De impact van de voorgestelde leasestandaard op de financiële cijfers van lessees Lineaire kostenbenadering

Interest-en-amortisatiebenadering

- Totaal van activa

©

©

- Totaal van passiva

©

©

- Leasekosten

=

ª

- Afschrijvingskosten

=

©

- Interestkosten

=

©

- EBIT

=

©

- EBITDA

=

©

- Cashflow uit operationele activiteiten

=

©

- Cashflow uit financieringsactiviteiten

=

ª

Balans

Winst-en-verliesrekening

Kasstroomoverzicht

wĳzigingen minder verstrekkend zĳn omdat lessors op dit moment al een materieel vast actief (operationele lease) of een leasevordering (financiële lease) op de balans hebben staan. Voor lessors die veelvuldig overeenkomsten aangaan die classificeren voor de ‘vordering en residu’-benadering, kunnen forse effecten verwachten op het getoonde resultaat. Dit omdat al een resultaat wordt behaald op het gedeelte van het leaseactief dat aan de lessee is overgedragen bĳ het aangaan van de leaseovereenkomst. Gedurende de leaseperiode zal de lessor dan alleen nog interestbaten verantwoorden voor

de leasevordering. Dit zal leiden tot forse volatiliteit in de resultaten van deze lessors. Maar als een lessor een overeenkomst aangaat waarbĳ de lessee niet meer dan een insignificant deel van het actief consumeert tĳdens de leaseperiode dan heeft dit geen effect op het getoonde resultaat.

4. IASB heeft nog lange weg te gaan naar definitieve standaard in 2014 Vanaf het uitbrengen van de ED 2013 kunnen belanghebbenden gedurende 120 dagen feedback geven. Mede op basis hiervan wordt een definitieve standaard opgesteld die wordt opgenomen in zowel IFRS als US GAAP. Een minderheid van de boardleden heeft al aangegeven dat ze niet alle voorstellen in de ED 2013 zullen onderschrĳven. Enkele van hen vinden dat de conceptuele basis ontbreekt voor de aanpassingen en ziet liever één model voor de verslaggeving van álle leaseovereenkomsten. Door enkele belanghebbenden in Europa is reeds kritiek geuit op de aangepaste voorstellen zoals de Engelse en Duitse nationale regelgevers (FRC en DRSC). Deze kritiek heeft grotendeels betrekking op de vraag of de voordelen van een nieuwe leasestandaard opwegen tegen de nadelen (en kosten). In Nederland heeft Eumedion, vertegenwoordiger van een groep gebruikers (institutionele beleggers), in een open brief aan de IASB steun geuit voor de koers van de IASB en Eumedion vindt dat de IASB met het leaseproject de goede kant opgaat. Gezien de vaak tegengestelde belangen en kritieken op de aangepaste voorstellen zal 2013 een belangrĳk jaar worden voor het leaseproject. Vooralsnog wordt een definitieve leasestandaard verwacht in 2014, maar de IASB zal nog diverse hobbels moeten nemen. Een nieuwe leasestandaard zal waarschĳnlĳk niet voor 2016 van kracht zĳn (met vergelĳkende cĳfers per 1 januari 2015).

Figuur 7. Overzicht van de impact op de winst-en-verliesrekening voor lessors in vergelijking met de huidige leaseclassificatie

Ondernemingen moeten nagaan wat de impact is op de eigen financiële cĳfers en de gevolgen daarvan voor financieringsovereenkomsten (convenanten), budgetten en langetermĳnplannen, bonus- en andere beloningsregelingen.

16


Classificatie op basis van de huidige leasestandaard

Classificatie op basis van de nieuwe voorstellen

Verwachte impact op resultaat

Operationele lease

Operationele lease

Laag

Operationele lease

Vordering-en-residubenadering

Hoog

Financiële lease

Operationele lease

Hoog

Financiële lease

Vordering-en-residubenadering

Gemiddeld

Er zal geen uitzondering gelden voor bestaande leases op moment van initiële toepassing. Dit is een belangrĳke overweging om mee te nemen voor contracten die nu worden aangegaan met een verwachte looptĳd tot na 2014. De nieuwe standaard zal naar verwachting wel enkele transitiebepalingen bevatten om de (retrospectieve) implementatie te vereenvoudigen.

5. Afsluiting Hoewel de IASB met de ED 2013 aan veel van de kritiek op de voorgaande voorstellen tegemoet is gekomen, bestaat ook al kritiek op de aangepaste voorstellen. De IASB en de FASB zĳn echter vastbesloten om met een nieuwe standaard voor leaseovereenkomsten te komen. Uitgangspunt daarbĳ is het elimineren van leases die momenteel buiten de balans blĳven. De aangepaste voorstellen,

hoewel daarin nog sprake is van veel onduidelĳkheden, lĳken het benodigde draagvlak te hebben binnen de grote groep van belanghebbenden. Ondanks de verwachting dat na het verkrĳgen van feedback op de ED 2013 mogelĳk nog aanpassingen zullen plaatsvinden, lĳkt consensus te zĳn bereikt op de voorgestelde modellen voor verwerking van leases in de jaarrekening van ondernemingen. Toegenomen transparantie door het op de balans brengen van de leases die nu nog buiten de balans blĳven staat nog steeds als een huis. De wĳze waarop dat gebeurt lĳkt echter van ondergeschikt belang voor de IASB gezien de vele (pragmatische) concessies aan de eerdere voorstellen. Het ontbreekt soms aan conceptuele basis voor de wĳzigingen, maar de rechten en verplichtingen uit hoofde van leases hebben een uniek karakter. De pragmatische insteek van de IASB leidt wel tot de vraag of

dit nog wel een verbetering is ten opzichte van de huidige verslaggeving en of dit de kosten van implementatie rechtvaardigt. Nogmaals, ook de aangepaste voorstellen zullen leiden tot het op de balans brengen van leases die momenteel nog buiten de balans blĳven. Dit zal de transparantie en het inzicht in verplichtingen van ondernemingen doen toenemen. De IASB heeft sinds de voorstellen in 2010 dus duidelĳk water bĳ de wĳn gedaan om tegemoet te komen aan alle bezwaren. Daarmee is het een wat minder stevige wĳn dan in 2010. Maar er is nog wel wĳn over; een lichte.


De nieuwe IFRS leasestandaard: stevige wĳn of water?

Recommend Documents