De Nederlandse Moedermelkbank
Ineke van Vliet Coördinator Nederlandse Moedermelkbank “Zorgen in de 21e Eeuw”, 2 oktober 2013, Nieuwegein
De Moedermelkbank – Geschiedenis • Tot ongeveer 1800 lieten rijke vrouwen hun kind door de min voeden • 1947: Oprichting Nederlandse Moedermelk Centrale • 1973: Opheffing NMC • Jaren ’80: wereldwijde opheffing van Moedermelk Banken • Heden: heroprichting Moedermelkbanken
1e NL moedermelk service: 1948 - 1973
Amsterdam 1954
Moedermelkbanken in Europa
De Nederlandse Moedermelkbank Onderdeel van de NICU, VU Medisch Centrum Amsterdam
• Start opzetten melkbank: eind 2009 • 1e goedkeuring donor: mei 2011 • Officiële opening melkbank: nov 2011
Team Hoofd: prof. dr. Hans van Goudoever promovendi: Willemijn Corpeleijn & Marita de Waard
Team Coördinator: Ineke van Vliet Diëtiste: Stefanie Kouwenhoven
Subhoofd: dr. Marijn Vermeulen Administratief medewerkster: Anne Schoonderwoerd
Donor melk, voor wie?
•Pasgeborenen < 1500 gram, welke deelnemen aan de Early Nutrition Study (ENS) vergelijkt donormelk versus kunstvoeding als aanvulling op eigen moedermelk • 5 NICU’s in NL nemen deel aan de ENS • Start inclusie: maart 2012
Selectie donors • Vrouwen die recent bevallen zijn en een natuurlijk melkoverschot hebben • www.moedermelkbank.nl : informatie en nalezen geschiktheid • 1e telefonische screening door moedermelkbank: - Vriezer -18 °C of kouder - Roken, alcohol en drugs - Medicatie gebruik (alleen anti-conceptiepil is toegestaan) - Dieet - Blootstelling aan chemicaliën voor werk of hobby
Sanquin bloedvoorziening Bij geen bezwaar: doorverwijzing naar Sanquin •Uitgebreide keuring door keuringsarts Sanquin: risicocontacten, medische voorgeschiedenis, buitenlandsverblijf en bijzondere ziekten •Bloedtest (HIV, HBV, HCV, Syphilis, HTLV) Samenwerking met Sanquin bloedvoorziening Voordelen: •De donorartsen zijn bekend met het screenen van de donors •Capaciteit om te screenen kan gemakkelijk worden uitgebreid •Laboratorium: snel en niet duur •Up-to-date informatie over infectie prevalentie in Nederland en elders in de wereld (van belang bij reizen)
Sanquin bloedvoorziening Locaties screening donors: •Amsterdam •Rotterdam •Utrecht •Nijmegen
Na de screening:
• Test resultaten worden per e-mail naar de melkbank gestuurd
• Indien goedgekeurd: de donor ontvangt een ‘start pakket’ van de melkbank per post
• Herkeuring van de donor bij Sanquin: iedere 3 maanden
Start pakket
naslagwerk
Moedermelkbank: web-based training Instructie video’s via website www.moedermelkbank.nl
• • • •
Algemene informatie Persoonlijke hygiëne Hoe de melk af te kolven en op te slaan Wanneer contact opnemen met de melkbank
Track & trace • Donormelk is altijd traceerbaar van donor tot ontvanger en andersom
• Poolen van donormelk: alleen van een donor nooit van meerdere donors
Vervoer melk: Postcode gebied: koerier aan huis
daarbuiten: donor kan de melk zelf naar de melkbank in VUmc, Amsterdam brengen, mits het goed bevroren blijft (koelbox met ijselementen)
Koerier • Transport bij -20°C • Controle van de temperatuur d.m.v. logger in de vriezer (uit te lezen op computer) • Afstandsverklaring donor • Nieuwe flessen • Klein cadeautje bij 1e keer melk ophalen
Donors
• 1e donor goedgekeurd in mei 2011 • Totaal: 150 donors (oktober 2013) • Gemiddeld 20 a 30 donors tegelijk actief • Gemiddeld 7 liter melk per donor • Gemiddelde periode kolven is 9 weken
Moedermelkbank: voortgang
2012 donoren donatieduur jan t/m juni 2012 : gemiddeld 9 weken/ donor
40 35
aantal donoren
30 25
35
goedgekeurd actief (gemiddeld)/ maand NIETS gedoneerd (geteld in maand van goedkeuring)
20
16
15 15 10
8
7 3
5 0
jan tm juni 2012:
juli tm dec 2012
Moedermelkbank: logistiek Afgifte melk op de melkbank controle temperatuur en labelling, opslag in vriezer
Ontdooien (binnen 3 maanden na afkolven) Bacteriële kweek Pasteuriseren Eliminatie van CMV en bacteriën
Herhaling bacteriële kweek, analyse (oa) eiwit gehalte invriezen Transport to 5 NICU’s Gebruik binnen 3 maanden na pasteurisatie
Opslag van donormelk • Vriezers -20 °C • Aangesloten op centraal controle systeem
Verwerken van de melk
Laminar flow kast
Polen melk van 1 donor
Verwerken van de melk
iedere pool wordt uitgeschonken: - 250 mL flessen - kweken voor en na pasteurisatie -melk voor analyse
labeling pool’s
sealing dop
Na pasteurisatie
Afname kweken
Pasteurisatie Holder methode Gedurende minimaal 30 minuten in warm water bad van 62-63 ℃
Moedermelkbank: effect van pasteurisatie Is donormelk beter dan kunstvoeding? Onveranderd: Verminderde werking: • EGF • Antistoffen ↓ 30% • LC-PUFA’s • Lactoferrine ↓ 60% • Oligosacchariden • IGF-1 ↓ 40% • Lactose • Lymfocyten ↓ 100% • Lipases ↓ 100% • En ook eliminatie van bacteriën/ virussen (HIV, CMV)
Analyse donormelk
Homogenizeren
Analyse by Miris: Eiwit, vet, lactose, total solids, energy
Labeling & transport
Contact & informatie: • Website: www.moedermelkbank.nl • E-mail:
[email protected] • 2 gsm’s: • 1 voor donors • 1 voor professionals
Prematuriteit: morbiditeit en mortaliteit? • 7% van de kinderen wordt te vroeg geboren • In Nederland zijn dat 13.000 kinderen / jaar
• Op 19 jarige leeftijd1: - 13% heeft een matig tot ernstige handicap - 53% heeft tenminste een mild probleem - 3x vaker werkloos / niet op school 1
Hille et al. Pediatrics 2007
Prematuriteit: structurele onrijpheid HERSENBLOEDINGEN
VOEDINGS INTOLERANTIE
SEPSIS
NECROTISERENDE ENTEROCOLITIS BLINDHEID BEADEMINGSBEHOEFTE
Sepsis • Incidentie: 20 – 60% • Mortaliteit: 10 – 30% • TPN- related vs gut derived
• Geassocieerd met ontwikkelingachterstand op 2 jarige leeftijd
Schlapbach et al. Pediatrics 2011
Necrotiserende enterocolitis • Incidentie: 5-10% • Mortaliteit: tot 40% • Sudden onset
• Geen duidelijke trigger • Geassocieerd met enterale voeding
Effecten moedermelk bij prematuren Minder infecties: ↓18% - Hylander et al. Pediatrics 1998 Incidentie Necrotiserende Enterocolitis: 6x↓ - Lucas et al., Lancet 1990 Sneller op volledig enterale voeding - Schanler et al., Pediatrics 1999 Aantal heropnames na ontslag↓ - Vohr et al,. Pediatrics 2006
Voordelen van dieet met alleen humane melk 20% 15% 10%
NEC NEC surgery
5% 0% bovine milk (n=69) Sullivan et al. J Pediatr 2010
human milk (n=138)
Moedermelk: 100.000 verschillende stoffen • Voedingsstoffen
• Maar ook….
• Eiwitten
• Enzymen
• Koolhydraten
• Hormonen
• Vetten
• Groeifactoren
• Mineralen
• Cytokines
• Vitaminen
• etc. etc.
Moedermelk in de NICU 100% 90% 80% 70%
100% FF Mix 100% OMM NPO
60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
Day 1
Day 5
Day 10
Corpeleijn et al. Neonatology 2012;102:276–281
Cochrane Review: Donormelk ↔ Kunstvoeding • 8 grote studies: 1017 kinderen, < 32 weken
• Voeding met donormelk: - Minder NEC - Tragere groei
• Echter: - Zeer oude studies - Donormelk was niet verrijkt - Verzamelde gegevens zijn beperkt
Quigley et al. 2007
Early Nutrition Study: Is donormelk beter dan kunstvoeding?
• Hypothese: Een dieet gebaseerd op humane melk gedurende de eerste 10 levensdagen resulteert in: - Lagere incidentie van ernstige infecties (sepsis/meningitis) en/of NEC en/of overlijden - Een meer diverse kolonisatie van de darm
Early Nutrition Study: multicenter • 400 kinderen < 1500 gram: -
VU medisch centrum AMC Emma Kinderziekenhuis Sophia Kinderziekenhuis St Radboud Ziekenhuis UMCG Beatrix Kinderkliniek
Early Nutrition Study: criteria • Inclusie: - Geboortegewicht < 1500 gram - Informed consent
• Exclusie: - Maternaal drugs/ alcohol misbruik - Grote aangeboren afwijkingen - Early onset sepsis - TORCHES - Perinatale asphyxie (pH<7.0) - Toediening van koemelk product (kunstvoeding/ BMF)
Early Nutrition Study: design randomisatie
Geboorte gewicht < 1500 g Antenataal: Consent
Moedermelk + Kunstvoeding Moedermelk + Donormelk
Dag 0: Start interventie
• N = 396 • Multicenter
Indien beschikbaar: moedermelk + BMF Anders: kunstvoeding
Dag 10: Einde interventie
Dag 60: Einde follow-up
Early Nutrition Study: praktijk
Vragen?
