De knappe kapperswoning van Rudy en Tanja toont aan dat je ook met stro een strakke, hedendaagse woning kan bouwen. Foto's Marc Sourbron

DUURZAAM GEBOUWD

De knappe kapperswoning van Rudy en Tanja toont aan dat je ook met stro een strakke, hedendaagse woning kan bouwen. Foto's Marc Sourbron

PASSIEVE STROBALENWONING MET STRAKKE UITSTRALING EN GEZONDE ALLURE

Selfmade kapperswoning in Kasterlee Twee jaar geleden verhuisden Rudy en Tanja hun inboedel en kapperszaak naar een passieve strobalenwoning in Kasterlee, het orgelpunt van een grotendeels autonoom bouwproject dat vijf jaar duurde. Het resultaat van hun hard labeur is navenant. Hun knappe, ecologische kapperswoonst bewijst dat strobalenbouw en moderne architectuur wel degelijk samengaan. ■

Tekst: Tim Janssens

H

et leven is een schakel van toevalligheden. Geen idee welke filosoof dit ooit tot zijn mantra heeft gemaakt, maar Rudy en Tanja kunnen er alvast van meespreken. Wat begon bij een aantal spottende opmerkingen eindigde in een ambitieus, eco-

logisch bouwproces dat hen vijf jaar dag en nacht bezighield. “Mijn broer had destijds een cursus rond strobalenbouw gevolgd en was laaiend enthousiast,” doet Tanja het verhaal. “Hoewel we hem er eerst mee uitlachten, zijn we ter gelegenheid van ‘Mijn Huis Mijn Architect’ toch maar eens

Wonen met de Natuur • nr. 72 - 2014

7

DUURZAAM GEBOUWD

een strobalenwoning in Tongeren gaan bezoeken. Tot onze grote verbazing waren we meteen overtuigd. Vooral van het aangename, niet-artificiële gevoel in dat huis sprak ons geweldig aan.”

Ideaal perceel Rudy en Tanja lieten er geen gras over groeien en gingen op zoek naar een geschikte bouwgrond. Deze vonden ze in Kasterlee, op een tiental kilometer van hun vorige woonst in Turnhout. “Naar mijn aanvoelen was zelfs Turnhout al een beetje te

druk en beklemmend, ik wilde liever terug naar de natuur,” vertelt Tanja. “Anderzijds moesten we natuurlijk een kapsalon runnen en mocht onze woning ook niet té afgelegen zijn. In dat opzicht hebben we wel het ideale perceel gevonden: op een steenworp van kerk en centrum, maar aan de achterkant grenzend aan een eigen stukje Kempisch naaldbos.” Nadat Rudy en Tanja in Henk Van Aelst ook een geschikte architect hadden gevonden, kon het ontwerpen beginnen. “Het was voor ons zeer belangrijk dat er veel licht was. In onze lange, smalle rijwoning in Turnhout hadden we dat niet, en dat voelde bij wijlen nogal claustrofobisch aan. Voorts wilden we voornamelijk met natuurlijke materialen werken en toch een moderne afwerking nastreven. De meeste strobalenwoning hebben een vrij organisch uitzicht, maar wij wilden het graag wat strakker. Een laatste aandachtspunt was dat we liefst zo veel mogelijk zelf de handen uit de mouwen wilden steken. In dat opzicht hadden we aan Henk een uitstekende hulp. Als Rudy hem belde met een vraag over een detail in de houtskeletconstructie, onderzocht hij zonder aarzelen of dat mogelijk was en stuurde hij ons een nieuwe, aangepaste ontwerptekening door. Veel andere architecten zouden allicht voet bij stuk houden en er verder geen tijd en moeite willen insteken, maar bij Henk was dat absoluut niet het geval. Echt knap!”

Slapen op kelderniveau

De achterwand van de leefruimte bestaat haast volledig uit glas, zodat je een ruim zicht hebt op het terras met zwemvijver en de tuin.

8


Het huis van Rudy en Tanja bestaat uit twee delen. Het kapsalon bevindt zich aan de straatkant, terwijl het achterliggende gedeelte is voorbehouden voor de eigenlijke woning. Opvallend is dat de twee slaapkamers zich op de kelderverdieping bevinden en dus voor twee derde ingegraven zijn in de grond. “Dit was een bewuste keuze,” vertelt Tanja. “Het is er in de winter warmer en in de zomer frisser, echt ideaal qua slaapcomfort! Een raam aan de bovenkant zorgt voor voldoende lichtinval. Je hebt er dan ook niet echt een ‘keldergevoel’.“ Het toilet, de modern ogende badkamer en de berging met geïntegreerde technieken en zichtbare OSB-structuur bevinden zich op het gelijkvloerse niveau. De leefruimte met open keuken en ruim terras ligt nog een niveautje hoger. De achterwand bestaat haast volledig uit glas, zodat je een ruim

DUURZAAM GEBOUWD

zicht hebt op het terras met zwemvijver en de tuin. “Hoewel het in passiefhuizen niet echt gebruikelijk is om veel ramen te plaatsen aan de noordkant, primeerde voor ons het contact met het achterliggend groen. Aangezien we voor drievoudig glas geopteerd hebben, heeft dat uiteindelijk weinig gevolgen voor de thermisch-energetische kwaliteit van onze woning.”

Bijna nulenergie De woning is in de basis opgebouwd uit een met strobalen opgevulde houtskeletstructuur. Aan de binnenkant hebben we de wanden afgewerkt met leem of gipsvezelplaat, aan de buitenkant met ThermoWood en traskalk. “Voor ons heeft stro heel wat voordelen: het isoleert zeer goed omdat je wanden automatisch een halve meter breed zijn, het is goedkoop, natuurlijk en gezond en levert je haast geen afval op. In plaats van een vrachtwagen met bouwmaterialen kwam hier een tractor met een opligger vol stro aangereden,” lachen Rudy en Tanja. In energetisch opzicht maakt hun passiefwoning aanspraak op het predikaat ‘nulenergie’. Verwarmen doen ze met vloerverwarming in de leefruimte en in de badkamer (aangedreven door een warmtepomp) en een houtkachel, al blijkt dit laatste enkel nodig wanneer de buitentemperatuur het vriespunt nadert. “Twee blokjes hout volstaan, want anders wordt het binnen veel te warm. Dat is natuurlijk wel een teken dat we qua isolatiepeil en luchtdichtheid zeer goed zitten. De warmtepomp produceert ook het warm water voor het kapsalon, terwijl 25 zonnepanelen op het dak ons van stroom voorzien. Onze energiekost bedroeg afgelopen jaar amper acht euro. Wetende dat er in ons kapsalon heel de dag licht brandt en haardrogers blazen, is dat toch lang niet slecht.”

Handen uit de mouwen De bouw van de woning nam uiteindelijk vier jaar in beslag. Dit is te wijten aan het feit dat Rudy en Tanja haast alles zelf deden. “De kelderverdieping metsen, de houtskeletconstructie ontwerpen, op maat zagen en monteren, de strobalen plaatsen en opvullen, keuken en meubels maken uit met geolied rubberwood, een deel leembepleistering aan de binnenkant, het installeren van het ventilatie-

Ook in het kapsalon zijn de wanden afgewerkt met leempleister, zodat het overtollige vocht op een natuurlijke manier opgevangen wordt.

systeem op basis van een maquette met rietjes: al die zaken hebben we op eigen kracht en tempo gedaan,” somt Rudy op. “Als we dan al eens een aantal offertes opvroegen, viel dat zodanig tegen dat we meestal beslisten om die extra stap in het bouwproces toch ook maar zelf te nemen. Het speelde in ons voordeel dat we eerst een en ander konden uittesten bij de bouw van onze carport met berging achteraan in de tuin. We hebben zo kunnen leren uit onze fouten.” Het heeft met andere woorden bloed, zweet en tranen gekost, maar het resultaat mag er zeker zijn. Rudy en Tanja zijn nog steeds voor de volle honderd procent tevreden: “Achteraf bekeken hadden we die stap misschien vroeger moeten zetten. Hoewel we nu natuurlijk wel ten volle konden investeren in energiezuinigheid, zouden we anderen toch aanraden om er jonger mee te beginnen. Je zal dan wel een aantal keuzes moeten maken, maar voor jezelf als persoon lijkt het ons een stuk aangenamer om die constante zoektocht naar bio-ecologische alternatieven en dat complexe bouwproces jong en onbezonnen te kunnen aanvatten. Maar laat één ding wel duidelijk zijn: het resultaat loont absoluut de moeite!”


9

DUURZAAM GEBOUWD

TECHNISCHE FICHE ALGEMENE GEGEVENS Architect: Henk Van Aelst Bouwheer: Rudy Van Zummeren en Tanja Willems Aannemer: zelfbouw Adres: Kasterlee Bouwjaar: 2009 - 2012 Jaar / duur (ver)bouw(ing): 4 jaar Bereikbaarheid openbaar vervoer: bus Oriëntatie gevels: voorgevel zuid, achtergevel noord (Bebouwde) Oppervlakte: 160 m²

De twee slaapkamers bevinden zich op de

OPBOUW EN MATERIAALGEBRUIK

kelderverdieping en zijn voor twee derde

Soort constructie: houtskeletkeperwerk met

ingegraven in de grond. Een raam aan de bovenkant

strobalen

zorgt echter voor voldoende lichtinval.

Buitenwanden, inclusief afwerking (van buiten naar binnen): • silicaatverf, drie lagen traskalk, geschoren strobalen

• dampscherm

tussen dubbel houtskelet, leem en leemverf

• gipsvezelplaat afgewerkt met natuurverf

• silicaatverf, drie lagen traskalk, geschoren strobalen

Isolatiewaarde glas: U = 0,6 W/m²K

tussen dubbel houtskelet, OSB3 formaldehydevrij (naden luchtdicht afgeplakt) + eventueel nog een

ENERGIE

gipsvezelplaat afgewerkt met natuurverf

Isolatiepeil: K28

• ThermoWood, gebitumeerde houtvezelplaat,

Verbruik: 8€/jaar voor woning en kapsalon samen,

geschoren strobalen tussen dubbel houtskelet, OSB3

E-peil 70 intussen verbeterd dankzij de zonnepanelen.

formaldehydevrij (naden luchtdicht afgeplakt) +

Hoofdverwarming: warmtepomp

eventueel nog een laag gipsvezelplaat afgewerkt

Koeling: warmtepomp, vierseizoensglas

met natuurverf

Warm water: warmtepomp

Binnenmuren, inclusief afwerking:

Elektriciteit: zonnepanelen

• leemverf

Inzet hernieuwbare energie: fotovoltaïsche

• gipsvezelplaat

zonnepanelen, warmtepomp

• keper

Ventilatie: balansventilatie met kruiswarmtewisselaar

• gipsvezelplaat • leemverf

WATER

Vloeren (van boven naar onder):

Regenwateropvang: regenwaterput 10.000 liter

• gelijkvloers en kelder:

Gebruik regenwater: wasmachine, buitenkraan en wc

tegel, chape, PE, XPS*, PE, beton

Infiltratie: water op het dak van het tuinhuis infiltreert

• Verdieping:

in de zandgrond

gipsvezelplaat, kepers met minerale wol*, OSB, chape ts. Latwerk, OSB, marmoleum

ANDERE

Raamkaders en eventuele afwerking:

Groendaken: nee

Afromosia FSC

Ecologische aspect: Zwemvijver met argex en

Daken (van buiten naar binnen):

plantenfiltersysteem

• EPDM

10

• OSB3 formaldehydevrij

Noot: Achter de niet-bio-ecologische materialen zetten

• strobalen tussen houten gordingen

we een sterretje *.


*

geleemd

EPDM folie polyesterfolie 200g/m2 2 cm beplanking 4.4cm hellingsspieën 1.5cm/m + stro opvulling (of rotswol) 36x4.4cm gelamineerde balken + strobalen planken 2x10 cm hoh 30 cm intello+ dampscherm 2.2 cm latwerk: leidingszone 1.25 cm fermacell

273

279

407

ZITRUIMTE

KEUKEN schuifraam

vast

osb beplating

7

6

36

26

DUURZAAM GEBOUWD

502

2 mm traanplaat 16 mm osb 18 mm osb 4 mm kurkstrips 22.5 cm vloerroostering met stroleem en vloerverwarming 18 mm geschuurde osb

18 mm parket 18 mm geschuurde osb 4 mm kurkstrips 22.5 cm vloerroostering met stroleem en vloerverwarming 18 mm geschuurde osb

13

18

1.54

SLAAPKAMER 2 ZONNEBANKRUIMTE

0.05

BERGRUIMTE

249

22

0.00

-0.30

SLAAPKAMER 1

straatpas

190

22 mm parket 18 mm OSB 20 cm geëxtrudeerde PS 19 cm betonplaat visvijverfolie 11 cm betonplaat

-1.42

9


208

208

8

44

36 68

69

36 8

rietmat plaatsen bij overgang houtwolplaat/ leem

22 2 2

SNEDE C-C'

geleemd

428

405

502

470

KAPSALON

osb beplating mat glas

spiegel

220

mat glas

220

spiegel

22

14 5

0.00

-0.30

15

37

0.05

20 12 117

51

5

1 cm tegelvloer 12 cm gewapende estrichvloer 2 x 10cm geëxtrudeerde PS epdm vijverfolie 15 cm gewapende betonplaat

23

36

straatpas

geleemd

250

mat glas

286

BADKAMER

77

mat glas

HOBBYRUIMTE 83

60

502

76

TRAPHAL 1.54

BADKAMER

47

HOBBYRUIMTE

0.05

open trap

1 cm tegelvloer 12 cm gewapende estrichvloer 2 x 10cm geëxtrudeerde PS epdm vijverfolie 15 cm gewapende betonplaat

291

1cm trascement + wapening 3cm klei + wapening 47 cm strobalenisolatie + dubbel keperwerk 1 cm tegelvloer osb beplating, gevernist, 12 cm gewapende estrichvloer dampdicht verkleven + vloerverw. pe folie begetube 2 x 10cm geëxtrudeerde PS epdm vijverfolie 15 cm gewapende betonplaat

149

140

277

340

hoge kast

428

hoge kast


340

81 77

142

80

-0.30 straatpas

139

Type 5

83

0.00

73

161

dubbele muurplaat

Type 5

47

69

36

rietmat plaatsen bij overgang houtwolplaat/leem

dubbele muurplaat

147

gesloten trap -1.24

2 cm parket 1,8 cm OSB 20 cm geëxtrudeerde PS 19 cm betonplaat visvijverfolie 11 cm betonplaat

SNEDE B-B'

DIKTES ISOLATIE BOUWDEEL Daken Buitenmuren Vloeren

DIKTE min. 360 mm + hellingslatten 360 mm 200 mm

MATERIAAL stro strobalen XPS*


11

De knappe kapperswoning van Rudy en Tanja toont aan dat je ook met stro een strakke, hedendaagse woning kan bouwen. Foto's Marc Sourbron

Recommend Documents