De bussen en de taxi’s zijn te gast op de De Keyserlei en blijven door de versmalde rijweg achter de fietsers
tekst: Jeroen Pasmans, AG Stadsplanning Antwerpen
De Keyserlei · Antwerpen
Opdrachtgever/bouwheer Autonoom Gemeentebedrijf Stadsplanning Antwerpen Jeroen Pasmans Grote Markt 1 2000 Antwerpen 03 338 21 96 jeroen.pasmans@ stad.antwerpen.be www.agstadsplanning.be
© AG_Stadsplanning_Antwerpen
De Keyserlei, Antwerpen
De De Keyserlei, een statige boulevard uit de 19de eeuw, is dé schakel tussen het Centraal Station, de Meir en de historische binnenstad van Antwerpen. In de voorbije decennia verhuisden heel wat handelszaken naar de rand van de stad, de auto werd steeds dominanter in het straatbeeld en de De Keyserlei verloor haar grandeur. Met de herinrichting is ze weer een aantrekkelijke en monumentale stadsboulevard geworden.
Hoofdopdrachthouder ontwerp Manuel de Solà Morales architects Guust Selhorst Carrer de Pamplona 92, 2/5A 08018 Barcelona - Spanje +34 93 320 88 01
[email protected]
De De Keyserlei is de belangrijkste schakel tussen het Centraal Station en de historische binnenstad van Antwerpen. Ze is een poort tot de stad, een plek waar velen naartoe komen, passeren of vertrekken. De afgelopen decennia verloor de Antwerpse stationsomgeving heel wat van haar glans. De aangename uitgaansbuurt verdween en de omgeving raakte zowel sociaal als econo-
Studiebureau ontwerp Grontmij nv Pascale De Paep Stationsstraat 51 2800 Mechelen 015 45 13 00
[email protected] www.grontmij.be
misch in verval. De ooit toonaangevende boulevard werd een onoverzichtelijke straat gedomineerd door auto’s, bussen en horeca-aanbouwen. Voetgangers hadden er geen plaats meer. De ambitie bij de herinrichting was dan ook groot. De stad wilde een echte ontvangstlocatie en een vlot leesbare stadsboulevard, met een grote meerwaarde voor de dichtbebouwde en -bevolkte omgeving.
Gouden loper
Hoofdaannemer uitvoering werken Vangeel Wegenbouw Uli Lenaerts Bleukenlaan 19 2300 Turnhout 0498 86 01 02
[email protected] www.vangeelwegenbouw.be
De De Keyserlei is weer een herkenbare en uitermate aantrekkelijke stadsboulevard, een gouden loper tussen het station en de binnenstad. Door de verkeersas van de straat te verleggen, ontstond er ruimte voor een brede centrale voetgangerszone. Het prachtige uitzicht op het Centraal Station en de Meir wordt daarmee het genot van de voetganger die kuiert over deze stadsboulevard.
92
© AG_Stadsplanning_Antwerpen
praktijkboek
Publieke Ruimte 2014
93
© AG_Stadsplanning_Antwerpen
© AG_Stadsplanning_Antwerpen © AG_Stadsplanning_Antwerpen
Boven: Tussen de open terrassen op de wandelboulevard en de gevelterrassen heeft de voetganger weer ruimte Onder: Open terrassen zijn over de hele as in harmonie door het uniform gebruik van materialen Rechts: Op de voetgangerspromenade staan design zitbanken uit zwart architectonisch natuursteenbeton
De nieuwe inrichting geeft op een leesbare manier een plaats aan de verschillende gebruikers van de stationsomgeving. De boulevard combineert een verblijfsfunctie met een verkeersfunctie en heeft tal van voorzieningen op buurt-, wijk- en stadsniveau (winkels, horeca en bioscoop). Gehaaste passanten worden ongehinderd naar het station geleid. Voor de kuierende bezoekers is er een ruim aanbod aan hoogwaardige terrassen, zitgelegenheid en winkels. De bestaande bomen, waarvan de meeste geen toekomstperspectief hadden, zijn vervangen door nieuwe Gleditsia triacanthos ‘skyline’. Alle (ondergrondse) randvoorwaarden zijn ingevuld om de jonge bomen te laten uitgroeien tot volwaardige exemplaren die toch voldoende licht en openheid
© Manuel_de_Solà-Morales
garanderen.
Het plan voor de volledige De Keyserlei; vandaag is het deel tot aan de Quellinstraat afgewerkt, het tweede deel volgt in 2015 bij de aanleg van het Operaplein.
94
© AG_Stadsplanning_Antwerpen © AG_Stadsplanning_Antwerpen
Boven: De straat was vroeger hoofdzakelijk ingericht voor de auto en het openbaar vervoer Onder: Met een groot straatfeest is de wandelpromenade, het einde van de eerste fase van de werken, geopend
Commerciële uitstraling Economisch heeft deze belangrijke verbinding alle troeven in handen om de allure van weleer terug te vinden. Gesloten horeca-aanbouwen zijn niet meer toegestaan, alle constructies werden verwijderd. De stad begeleidde de handelaars/eigenaars en ondersteunde hen financieel. Sommigen maakten van de nood een deugd en renoveerden meteen de gevel van hun pand of zelfs
Locatie De Keyserlei, Antwerpen, provincie Antwerpen
hun hele zaak. Er is gekozen voor open terrassen die dankzij de uniforme materialen over de hele as in harmonie zijn. Dit geeft horecazaken een bovenlokale commerciële uitstraling die in het verlengde ligt van de Meir. De eerste
Uitvoeringstermijn in kalenderdagen 367 dagen
tekenen hiervan zijn al merkbaar: sinds de heraanleg openden verschillende handels- en horecazaken de deuren. Investeerders hebben de weg naar de
Jaar van realisatie 2011-2012
De Keyserlei herontdekt.
Budget ontwerpopdracht (excl. BTW) 327.355 euro Budget uitvoering werken (excl. BTW) 3.379.516 euro Budget aanleg buitenterrassen (excl. BTW) 462.217 euro (50% stad - 50% horeca)
95
Leesbaar onthaal
De kuierende voetganger geniet van het prachtige zicht op het Centraal Station
De De Keyserlei is een gestructureerde stadsboulevard. Voetgangers krijgen de ruimte die ze verdienen. De doorstroming van de bussen is verbeterd. Het autoverkeer is beperkt en afgeleid. De mobiliteitskeuzes voor de boulevard zijn inherent verbonden met de mobiliteitskeuzes voor de hele stationsomgeving, die onder meer in de geplande projecten Operaplein en Franklin Rooseveltplaats vertaald zullen worden. De stad heeft de ambitie om de stationsomgeving te laten uitgroeien tot een samenhangend centrumgebied met een hedendaagse grandeur. De De Keyserlei is de eerste zichtbare strategische ingreep in dat totaalverhaal.
Een vaste werfafsluiting met beelden zorgde ook tijdens de werken voor een gezellige sfeer
Sprekende werf Onder de noemer ‘Sprekende Werf’ zette AG Stadsplanning Antwerpen zowel bij de voorbereiding als tijdens de uitvoering van de werken, sterk in op de betrokkenheid van alle gebruikers van de De Keyserlei. De aanpak met
© AG_Stadsplanning_Antwerpen
wervende acties, een duidelijke fasering, een uitkijkplatform, een doorloopcontainer, een beeldende werfafsluiting en openingsevenementen zorgde voor een positieve beeldvorming en creëerde een draagvlak. Mensen bleven het gebied gebruiken tijdens de hele looptijd van de werf. Het betrokken en geïnformeerd houden van alle gebruikers resulteerde bovendien in minder vragen en klachten.
96
© AG_Stadsplanning_Antwerpen
De Keyserlei, Anvers De Keyserlei relie la Gare centrale via le Meir au centre-ville historique d’Anvers. Depuis son réaménagement, ce boulevard majestueux a retrouvé sa grandeur d’antan. Il combine une fonction résidentielle et une fonction de circulation avec de nombreuses infrastructures d’envergure locale et citadine. Les passants pressés peuvent rejoindre la gare sans difficultés. Pour les visiteurs en balade, il y a un large choix de terrasses de standing, de magasins et de bancs où passer un bon moment. Depuis les travaux, l’activité économique a également repris vigueur le long du boulevard.
