De Inloper Maandblad van Inloophuis Emmen
Mei 2013
Dit is een uitgave van: Het Inloophuis de Emmerdennen, Boslaan 135, 7822 EP Emmen. Tel.:0591-616602 Internetplekje : www.inloophuisemmen.nl Aan dit nummer werkten mee: Henk, Team Inloop, Frieda, Paul v.d. S, Johan, Milan en Tinus Eindredactie: Henk Staats. Stukjes voor de Inloper graag sturen naar
[email protected] Hallo Inlopers
We zijn nu halverwege april en de maand mei nadert. Maart gaf ons aan het eind nog een paar weken winter en er werd zelfs geschaatst met Pasen. Ook zijn er enkele koude records gesneuveld. Een unieke Pasen dus. Het is nu 14 graden en ze hebben ons 20 beloofd voor vandaag. Ik heb mijn handschoenen opgeborgen en heb veel zin in de lente. Het is al wat langer licht en ook de vogels laten zich weer van hun beste kant horen. Het mei nummer is af en het is ons weer gelukt er een afwisselend nummer van te maken. Het diepte-interview met Achiena is zeker de moeite waard en daarnaast hebben Frieda en Paul zich verder ook weer van hun beste kant laten zien. Tinus heeft er weer een leuke moppentrommel van gemaakt en Milan is Inloper van de maand. Johan is gek op chili con carne en dit is dus tevens het menu van de maand. Zelf heb ik iets geschreven over de week van de psychiatrie en over mijn kijk op de toekomst van natuurlijk het Inloophuis. Ook de rubriek jaren 70 en 80 ontbreekt niet en ook heb ik weer wat wetenswaardigheden van Internet geplukt Ik wens een ieder veel leesplezier en tot de volgende keer Henk Staats 2
Inloper van de maand Milan Hummel
1. Waar ben je geboren? Wanneer? Ik ben geboren op 13 april 1967 in Emmen 2. Welke school heb je gedaan? Eerst heb ik op de Houtduif gezeten. Toen naar de klokkebeker, een lagere school daarna de Gemeentelijke scholengemeenschap in Emmen Atheneum 4 en overgestapt naar Havo 4. Ik ben ook nog naar de HMBO geweest. En daarna MBA en thuisstudie SPD 2 (administratie segment) 3. Wat is jouw woonsituatie? Zelfstandig met ambulante begeleiding sinds 1986 4. Hoe ziet jouw weekindeling er uit? Inkopen voor huishouden. Bezoeken Inloophuis verder volleybal ik en doe ik mee aan bowlen en klaverjassen 5. Hoe gaat het met je? Redelijk goed. een zeven of een acht
6. Wat betekent het inloophuis voor jou? Dag invulling, oriënteren op de maatschappij en morele steun. En opbouw van kennissenkring
7. Wat wil je dat de mensen van het inloophuis van jou weten? Dat ik last heb van hyperventilatie en soms onrustig ben van de medicatie 8. Heb je ook hobby's? Uitgaan, aqua work out en open dagen bezoeken 9. Wat zijn de opvallende zaken in jouw leven tot nu toe? Ik kan goed opslaan met tennissen en goed basketballen. 10. Wat zijn jouw toekomstplannen? Ik wil graag een Lat relatie. En eventueel een parttime baan van 8 uur
11. Hoe zou jij je karakter omschrijven? Ik probeer flexibel te zijn en af en toe ben ik melancholisch maar niet melodramatisch
12. Wil je nog iets kwijt? Ik had niet verwacht dat Promens Care zo groot is Ik wil hierbij Milan bedanken voor dit interview. 3
Angst voor gevaarlijke gek is overdreven Psychiatrische patiënten moet je uit de weg gaan: ze zijn onberekenbaar en gevaarlijk. Dat is althans het stigma dat aan hen kleeft. Het is hoog tijd voor een programma dat met voorlichting en contact de werkelijkheid toont achter het brandmerk, dat de psychiatrische patiënt gewoon een van ons is. Medio jaren zeventig van de vorige eeuw werd de psychiatrie in Nederland hevig bekritiseerd omdat ze als opbergplaats zou fungeren voor mensen die door de samenleving vanwege hun afwijkend gedrag werden gestigmatiseerd en uitgestoten. Die discussie over de stigmatisering van de psychiatrische patiënt is na een korte pauze weer helemaal terug (Trimbos, 1975). De negatieve gevolgen van een stigma Een stigma is een merkteken dat iemand negatief van anderen onderscheidt. Een onderscheid dat, gekoppeld aan maatschappelijk ongewenste eigenschappen, veelal leidt tot afwijzing en achterstelling. Vooral psychiatrische patiënten zijn historisch het slachtoffer van stigmatisering: zij worden bijna altijd en overal door de overige leden van de samenleving afgewezen. Uit nationaal en internationaal onderzoek blijkt telkens weer dat burgers psychiatrische patiënten als gevaarlijk, onvoorspelbaar en incompetent beschouwen. Dit stereotype beeld heeft grote gevolgen voor de kwaliteit van het leven van de psychiatrische patiënt. Hem vallen werkloosheid, inkomensverlies, sociale angst, isolement, demoralisatie, zorgmijding en lage zelfachting ten deel. De vraag is of er iets te doen valt aan de stigmatisering van psychiatrische patiënten en of de kwaliteit van hun leven daardoor kan worden verbeterd. Mondiaal en vooral in de Verenigde Staten zijn er diverse anti-stigma programma’s ontwikkeld. Ze zijn gebaseerd op een van de volgende strategieën: protest, voorlichting en contact. Proteststrategieën onderstrepen de onrechtvaardigheid van stigmatisering en doen een moreel beroep op burgers om psychiatrische patiënten niet negatief te behandelen. De effectiviteit van deze strategieën is twijfelachtig. Ze zijn geschikt om negatieve uitingen te bestrijden, zoals stigmatiserende boodschappen in de media, maar brengen geen positieve attitudeverandering teweeg. Mogelijk treedt zelfs een rebound effect op: als mensen wordt opgedragen negatieve stereotypen te onderdrukken, worden zij er juist gevoeliger voor. In voorlichtingsstrategieën worden mythes over psychische aandoeningen door feiten ontkracht en vervangen. Voorlichting leidt weliswaar tot meer kennis, maar vaak niet tot positievere attitudes. Stereotypen over psychische aandoeningen wortelen vaak zo diep dat deze niet louter via voorlichting te bestrijden zijn. In contactstrategieën ten slotte worden interacties tussen psychiatrische patiënten en andere burgers bevorderd. Ze zijn gebaseerd op het gegeven dat mensen die bekend zijn met psychiatrische patiënten, gunstiger oordelen over de hele groep. Dat positieve effect kan voortkomen uit gewenning, vooral als het contact plezierig is.
4
De cognitieve dissonantietheorie leert dat mensen hun opvatting wijzigen, als ze nieuwe informatie anders geen plaats kunnen geven. Ofwel, meer contact tussen samenleving en psychiatrische patiënten kan leiden blijvend tot minder vooroordelen leiden dan voorlichting, en tot grotere bereidheid bij de burgers om te helpen. En volgens de recategorisatietheorie kunnen goede contacten ertoe leiden dat ‘zij’ nu bij ‘ons’ worden ingedeeld. Tot slot kan door contacten de mythe mogelijk worden ontkracht dat patiënten hun psychische conditie altijd onder controle hebben. Hierdoor worden zij niet langer geheel verantwoordelijk geacht voor hun toestand, en kan boosheid in sympathie en steun omslaan. Interventies moeten geloofwaardig zijn Het bevorderen van interactie tussen mensen met en zonder psychische aandoening is dus de effectiefste strategie voor een anti-stigma programma, althans wanneer de interactie in een positieve context plaatsvindt. Contactinterventies werken het beste als ze een lokaal karakter hebben en gericht zijn op belangrijke groepen (zoals buurtbewoners, werkgevers, politieagenten, schoolleiders). Verder moeten de contacten geloofwaardig zijn, zoals op het werk: contacten met werkende patiënten en werkgevers die psychiatrische patiënten in dienst hebben. Voorts moeten contacten niet eenmalig zijn, maar een continu karakter hebben (Corrigan, 2011). Stigmatisering is heftiger wanneer burgers veronderstellen dat een psychiatrische aandoening een slechte prognose heeft. Het is dus zaak dat psychiaters en andere behandelaars een genuanceerd beeld geven van de oorzaken en herstelkansen van psychische aandoeningen. Ook het vertellen van persoonlijke verhalen heeft vaak een gunstig effect op attitudes; uit die persoonlijke narratieven zal blijken dat patiënten niet met hun ziekte samenvallen en dat er veel is dat hen met andere burgers verbindt. In de contacten met het publiek moeten behandelaars ook informatie verschaffen over geweld bij psychiatrische patiënten. Geweld komt namelijk iets vaker voor bij deze groep, maar het aandeel van de ‘factor psychiatrie’ is bescheiden vergeleken met andere risicofactoren, zoals leeftijd en geweldsverleden. Bovendien zijn psychiatrische patiënten vaker slachtoffer dan dader van geweld. De boodschap moet dan ook niet zijn dat er geen risico is, maar dat de angst voor de ‘gevaarlijke gek’ overdreven is. Tot slot moeten anti-stigma programma’s stilstaan bij wat Goffman (1963) ‘omgangsongemak’ noemde. Sommige gedragingen van patiënten zijn zo lastig of onbegrijpelijk dat anderen erdoor in verlegenheid worden gebracht. Naast betrokkenen en andere burgers moeten manieren aangereikt krijgen om hiermee om te gaan. Psychiaters en andere behandelaars kunnen daarbij een belangrijke rol vervullen. Overigens zal een anti-stigma aanpak pas effect sorteren als deze veelzijdig is, lang wordt volgehouden en is ingebed in activiteiten gericht op de sociale insluiting van patiënten. Geschreven door Jaap van Weeghel Jaap van Weeghel is bijzonder hoogleraar Rehabilitatie en maatschappelijke participatie van mensen met ernstige psychische aandoeningen aan de Universiteit van Tilburg. 5
De toekomst van ons Inloophuis Voordat ik het over de toekomst wil hebben wil ik jullie even meenemen naar 1994. Ik was toen vrijwilliger op het werk-leerproject in Emmerhout. Dit was de voorloper van RDAC “de Brug” en ons inloophuis. Er maakten toen op een gegeven moment meer mensen gebruik van de Inloop dan van de dagbestedings activiteiten en in overleg met de toenmalige medezeggenschapsraad werd besloten de dag activiteiten en de inloop te splitsen. We kwamen toen zelf met het voorstel voor het pand aan de Boslaan en hier is naar geluisterd. In januari 1995 kreeg men de sleutel en als raad hadden we inspraak en hebben we ons ingezet om het Inloophuis zo snel mogelijk te openen en op 1 maart 1995 ging het Inloophuis officieel open. Het was toen de bedoeling om voor de kantoor uren dagbesteding te bieden en voor de vrije tijds uren te zorgen voor een goede inloop voorziening en daarnaast twee dagen in de week een goede maaltijd aan te bieden. De tijd gaat verder en door de komst van een nieuwe medewerkster en meer geld werd er besloten om elke dag een maaltijd aan te bieden en om daarnaast heeft men er voor gekozen om dagelijks van 11.00 uur tot 19.00 uur de Inloop te openen. In 2015 gaat de financiering veranderen en dat betekent dat er weer wat gaat veranderen. Buitenstaanders hebben het wel eens over de ggz sfeer in het Inloophuis. Veel bezoekers zijn vastgelopen in de samenleving. Meestal omdat ze door hun “ziekte” niet meer mee kunnen doen. Alles draait om economie, kennis, kapitaal en presteren en dat is niet voor iedereen een goede manier. Ook wordt je door je ziekte vaak gestigmatiseerd. Binnen het Inloophuis draait het meestal om huiselijkheid en menselijkheid. De buitenstaander kan dat zien als nutteloos of niet begrijpen. De meeste bezoekers hebben behoefte aan een omgeving waarin geestelijke gezondheid voorop staat en de meeste bezoekers zijn dan ook nog alleenstaand en voor iedereen is het Inloophuis hun tweede thuis geworden. De Inloophuizen van Promens Care kosten gemiddeld 100.000 euro per jaar en dat lijkt veel geld maar er zijn veel mensen voor wie dit maar een klein deel van hun jaarsalaris is en als het dan gaat om inleveren.,,, We zien als raad wel mogelijkheden om dit bedrag naar beneden te brengen zonder dat dit dan ten koste gaat van de kwaliteit. Sluit je het inloophuis dan zal dat voor veel bezoekers een ramp zijn met alle gevolgen van dien. Ik denk dan aan niet meer zelfstandig kunnen wonen en extra begeleiding en nog erger nieuwe opname’s en crisissen. Dit kost de gemeente dan geen geld maar de samenleving des te meer. We zullen ons als raad gaan inzetten voor het voortbestaan van het Inloophuis en we hopen dat Promens Care dit ook gaat doen !!!!!! En dat men ons hierin serieus neemt en ……. Namens de bezoekersraad
Henk Staats
6
Frieda’s gedicht van de maand De Meimaand heeft bij onze natie, Een wondergoede reputatie. De reden (waar ge naar zult vragen) Is: enkle schaarse schone dagen. Maar die zijn dan zeer wellekom, En blijven in heugenis daarom. Een schoon begin is vaak ons lot, En ook een prachtig warm slot. Maar voorts het grote middendeel, Is in de regel niet heel veel. Eens in de tien jaar, bij geluk Is het verrukkelijk aan ‚‚n stuk. Daarom, en om de bloemenpracht, Wordt hulde aan de Mei gebracht. Terwijl seringen ons vertroosten Schiet steeds de wind weer naar 't noord-oosten We zien de grasjes angstig trillen, Terwijl we in merg en been verkillen Wil U inzonderheid beveilgen Tegen dat clubje van ijsheilgen! "Neen maar zo koud als het nu toch is!" Aldus Mamertius cum suis. Polaire lucht uit Noorse streken, Bezorgt u koude zure weken. Krijgt soms de zon de overhand, Dan is het dat de droogte brandt. Mocht dit wat langer aan gaan houden, Dan wordt ge van de stof verkouden. De zon is u zeer welgezind, Maar 't blijft toch nog noord-oostenwind. Soms, na de twintigste is het heet Zodat ge voor het eerst goed zweet. De Meiregen, zacht, lief en zoet Is iets dat men maar schaars ontmoet. Is Meimaand bijna uitgeteld, Dan heeft zich 't weer heel mooi hersteld. (P. de Haas)
7
Column Wisten jullie dat … ? Paul van der Sluis Mei en juni zijn vanouds de maanden van de finales van de verschillende Europa cups in voetbal. Daarom juist in deze editie van De Inloper een geschiedenis van het Europa cup voetbal. Op het moment van schrijven zijn net de halve finales geloot van de Champions League en de Europa League. Hmmm? Hoezo Europa cup geschiedenis? Stap voor stap is de naam van Europa cup vervangen door modieuze namen als bovenstaande. Dit terwijl de naam Europa cup zoiets stoer, vertrouwds heeft, of klink ik nu te nostalgisch? De meeste “inlopers” zullen min of meer opgegroeid of nog meer volwassen zijn geworden met de termen Europa cup 1, 2 en 3 (ook wel de Uefa cup genoemd). De Europa cup 1 was bestemd voor de nationale landskampioenen van alle landen van Europa plus Israël (om geopolitieke redenen door de spanningen in het Midden-Oosten). De Europa cup 2 was bedoeld voor de nationale bekerwinnaars (soms de verliezers van de finale bijvoorbeeld indien de landskampioen de dubbel pakte) en de Europa cup 3 voor de ploegen die onder de kampioen eindigde. Bij deze laatste cup kregen de landen die hoger stonden in de ranglijst van Uefa meer ploegen. Soms was dit ook een winnaar van een bekercompetitie die niet de nationale beker was (zoals de League cup in Engeland). De voorloper van de Europa cup 3 heette overigens de Jaarbeursstedenbeker, zoals de naam al zegt bestaande uit clubs die uit een stad kwamen waar een jaarbeurs was. Deze competitie ontstond in 1955 twee weken nadat de Europa cup 1 een feit was. Het oorspronkelijke toernooi hiervan duurde 3 jaar met de wedstrijden plaatsvindend rondom de jaarbeurzen. De eerste editie werd door Barcelona (slechts spelers van de FC) tegen London gewonnen met 8-2. Het 2e toernooi werd gehouden met clubs, maar wel uit jaarbeurssteden. Na de tweede editie werd overgegaan op een jaarlijkse competitie. In het begin kwamen de winnaars uit Zuid-Europa met in 1968 als eerste Noord-Europese winnaar het Engelse Leeds United. Na Leeds werd de “Europa cup 3” 6 keer op rij gewonnen door een Engelse club en het zou tot 1976/1977 duren eer een Zuid-Europese club deze cup weer eens zou bemachtigen, Juventus. In de 1971/1972 editie veranderde de naam in Uefa cup met als eerste winnaar het Engelse Tottenham Hotspur. De naamswijziging was om te laten zien dat de Uefa de organisatie deed en het niet langer verbonden was aan de jaarbeurssteden. Vanaf het seizoen 1999/2000 deden ook de nationale bekerwinnaars mee, daar de later te bespreken Europa cup 2 opgeheven was. Daarbij kwamen ook afvallers uit de Champions League. Sinds 2009/2010 heet het de Europa League. 4 Nederlandse clubs hebben de Uefa cup gewonnen, PSV, Ajax en twee keer Feyenoord als eerste Nederlandse club en als laatste (tenslotte heet het nu anders) in 1973/1974 als eerste. Dat sloot meteen aan op een geweldige reeks van Europa cup overwinningen van Nederlandse clubs te beginnen met (weer) Feyenoord van De Europa cup 1 in 1970, gevolgd door 3 keer Ajax van dezelfde cup en na Feyenoord won ook PSV de Uefa cup
8
in 1978. Met recht een ruim decennium van Nederlandse dominantie in de Europa cups, ook met finaleplaatsen en halve finales. Dus de Nederlandse clubs domineerden vooral eind jaren zestig en de jaren zeventig van de vorige eeuw, met cupwinsten, finale en halve finaleplaatsen. Maar terug naar de Europa cups. Ruim het laatste decennium van de 20e eeuw werd de Uefa cup gedomineerd door Italiaanse clubs, met 8 van de 11 seizoenen winst. Op 2 keer na was deze cup een finale met een uit en een thuiswedstrijd tot 1998 er een finalewedstrijd was. De Europa cup 2 was er dus voor de nationale bekerwinnaars. Deze cup 2 werd ondanks de 2 en dat op de eerste editie na er slechts een finalewedstrijd voor stond tegenover de Uefa cup lange tijd 2, gezien als de minste van de cups. Alleen Ajax wist deze cup als Nederlandse club te winnen, terwijl Belgische clubs deze 3 keer wonnen en ook ruim een decennium eerder (Anderlecht) dan de enige Nederlandse winst. Deze cup werd na 1999 opgeheven, de laatste winnaar het Italiaanse Lazio Roma, en gingen de bekerwinnaars naar de Uefa cup toe. In het eerste seizoen van 1960/1961 was het de enige keer dat de finale bestond uit een uit en thuiswedstrijd met als winnaar het Italiaanse Fiorentina tegen het Schotse Glasgow Rangers. Het eerst bedacht werd echter de Europa cup voor landskampioenen (EC 1), de belangrijkste. In eerste instantie was dit een initiatief van het Franse sportblad L' Equipe met een uitnodiging aan de in hun ogen 16 beste Europese clubs, niet noodzakelijk kampioenen. Er waren bijvoorbeeld geen clubs uit Engeland!, 2 clubs uit Duitsland en namens Nederland deed PSV mee (uitgeschakeld in de eerste ronde door Rapid Wien uit Oostenrijk) en als eerste winnaar het Spaanse Real Madrid. Deze club won maar meteen de eerste 5 edities. In de 2e editie deed wel een Engelse club mee, het Manchester United van de legendarische trainer Matt Busby met een 10-0 winst op het Belgische Anderlecht als debuut, dit tegen het advies van de eigen voetbalbond. Een andere debutant was Rapid JC uit Kerkrade voor Nederland, die verloren van het Joegoslavische Rode Ster Belgrado, die gingen door tot de halve finales. In het 3e seizoen zou Manchester United weer tot de halve finales komen. Nu werd dit overschaduwd en belast met het vreselijke vliegtuigongeluk van het succesteam, de zogenaamde “Busby babes”, bij München na winst in de kwartfinale op Rode Ster. Ajax deed nu voor het eerst mee en won de eerste ronde van Wismut Aue uit de toenmalige DDR (die op hun beurt de voorronde had gewonnen na een gelijkspel in de replay door het gooien van een munt). Het seizoen daarop deed DOS uit Utrecht mee en verloor in de voorronde. In 1959/1960 behaalde Real Madrid de 5e op een rij, na een halve finale winst tegen de regerende Spaanse kampioen FC Barcelona. In dat seizoen haalde Sparta Rotterdam de kwartfinales, om daar na verlies thuis in het Feyenoord stadion! en winst uit, in de replay wedstrijd met 3-2 verloor van Glasgow Rangers. Toen moest een replay beslissen bij gelijke stand. In de volgende editie het vervolg. Bron o.a.:
www.uefa.com en Wikipedia. 9
Verslag van de week van de Psychiatrie Op maandag 18 maart vond de breingeindag plaats in Utrecht met ondermeer een lezing met de stelling “waar rust het stigma op”. Het begon met een terugblik op de jaren 70 waarin men sprak van onderdrukking met medicijnen door de Psychiaters en overheid. Denk dan aan de spreuk “Ooit een Normaal mens ontmoet en beviel het” naar 2013 waarin men de medicatie ziet als vertroeteling. Ook het gebruik van bijvoorbeeld anti- depressiva is gestegen van 524.000 mensen in 1994 tot meer dan 900.000 gebruikers in 2013. Ook worden de successen van verschillende boeken over de gelukspilletjes genoemd. Ook de gezondheidspolitiek komt ter sprake. Verhalen over gezond leven en bewegen en dat dat steeds meer de norm wordt. Ze noemt de rennende dame op de ov chipkaart. De ideale levensstijl. Ook willen veel mensen die anders zijn weten waarom ze afwijken van het gemiddelde en hoe men dan zo snel mogelijk weer tot het gemiddelde kan behoren. Ook kun je spreken over het maakbare brein. De meeste mensen denken dal alles maakbaar is dus ook de psyche en het brein en als dat wat afwijkt van het Normale kan dat door middel van medicatie weer aan het Normale voldoen.
Niet weinig inkomen maar álle ongelijkheid (niet meetellen, er niet toe doen)maakt dat mensen ongelukkig worden en slecht gaan functioneren. Dit was ook een van de stellingen van de middag. Rust het stigma zich dan op het anders zijn of op de diversiteit. Verder werd er nog aandacht besteedt aan foto voice en kwartiermaken. Het was een leuke dag met veel stof tot nadenken
Verloren Jaren Op dinsdag 19 maart werd de film Verloren Jaren vertoond in Inloophuis Emmen en we hadden Bas Labruyère uitgenodigd om samen met ons de film na te bespreken. De film is gebaseerd op de ervaringen van. Het is een waargebeurd verhaal van Bas Labruyère. Op het moment dat hij voor het eerst psychotisch werd studeerde hij aan de kunstacademie. De film begint met een scene van de hoofdpersoon in de isoleercel en hierna zie je hoe het zover heeft kunnen komen. Het geeft een beeld van iemand die jarenlang psychotisch rondloopt en je ziet ook alles misgaan. Iedereen zegt tegen hem dat het niet goed gaat en dat hij hulp moet zoeken en hij denkt zelf dat het een complot is. Alleen op zijn kamer hoort hij constant geroesemoes zoals in een vol café in zijn hoofd afgewisseld met duidelijke stemmen. Na drie jaar komt hij nadat hij zijn huis is kwijtgeraakt bij vrienden terecht en die krijgen hem zover dat hij naar een psychiater gaat. Het is voor veel bezoekers confronterend en het geeft een goed beeld van een psychose en de worsteling die dit bij iemand te weeg kan brengen. In de nabespreking zegt Bas dat hij opmerkelijk genoeg voor de psychose goed op de hoogte was van schizofrenie en psychoses en ondanks die kennis toch psychotisch werd. Verloren jaren omdat iedereen zei dat hij ziek was en het toch niet goed tot hem doordrong. Niemand die doorpakte en hem over de drempel hielp. 10
Publieksavond met een wethouder in Emmen. Op woensdagavond was er een multiloog in een zaal in Emmen. Er waren ongeveer 17 mensen aanwezig. Het begon met een verhaal over een kijk op stigma en er wordt een vergelijking gemaakt met etikettering en dat is iets wat onvermijdelijk is. Een stigma is in mijn ogen vele malen erger dan etikettering maar dat terzijde. Hierna gingen we met zijn allen in gesprek over wat je tegen stigma kunt doen en hoe je hiermee om kunt gaan.
Hieronder een aantal tips die genoemd werden:
- goede informatie geven, luisteren - geestelijk ziek zijn als toestandsbeeld zien ( mens is meer dan de diagnose) - aandacht voor eigen talent en daar trots op zijn - aandacht voor de omgeving en deze er zoveel mogelijk direct bij betrekken en betrokken houden. - acceptatie van jezelf, diversiteit is nodig en mag/moet er zijn. - leren omgaan met beperkingen en deze ook bekend maken. - talenten van je zelf versterken en overdragen. - respect en aandacht hebben voor anderen die in je omgeving dit niet goed snappen of direct begrijpen. - een zeker chaos accepteren. - duidelijk maken dat de negatieve kant van stigma niet werkt of helpt - aanspreken op gedrag niet op stigma.
De film Joris Hoe een vakantie een nachtmerrie wordt. Joris is een korte film gemaakt door cliënten en ex cliënten van Lentis Groningen. Het gaat over een groepje voor elkaar onbekende mensen die samen een actieve week geboekt hebben op het Drentse platteland. Na het voorstelrondje verliest iemand een bijsluiter van Risperdal. Een anti psychotica en het echtpaar dat de bijsluiter vindt verdenkt Joris van het verliezen van de bijsluiter. In plaats van het hem te vragen gaan ze hem stigmatiseren en op een gegeven moment ziet de hele groep hem als een gevaarlijke gek. Joris voelt zich steeds ongelukkiger en snapt het even niet. Hij draait door en gooit een stapel borden stuk. De groep raakt in paniek en belt de politie en Joris wordt afgevoerd. De reisleidster heeft van het hele gebeuren niets meegekregen en schrikt als ze hoort over de bijsluiter en zegt dan dat die bijsluiter van haar is. Deze korte film heb ik vertoond in Inloop Assen en Inloop Hoogeveen en voor een aantal was het erg herkenbaar en confronterend. In de nabespreking bleek iedereen wel eens gestigmatiseerd te zijn en bijna iedereen had hier nare ervaringen mee.
11
Diepte-interview met Achiena Hoving door Paul van der Sluis en Frieda Reiche Achiena is op 15 maart 1975 thuis geboren in Veenoord (toen nog gemeente Sleen). Zij groeide op in een gezin met een jongere broer Hendrik in een vrijstaand huis met daarachter een klein stukje van de boerderij van de familie: kortom een boerendochter dus. Dichtbij stond een 2 onder 1 kap huis, daar bracht zij ook veel tijd door bij haar oom en tante en haar grootmoeder die daar woonden. Daar was ook het grootste deel van de boerderij gelegen. Achiena was een verlegen type. Zij speelde veel buiten met haar broertje, zijn vriendjes en een neef. In de zandbak met zandkastelen, een echte (zand)architect dus, hoewel ze ook met Lego bouwde. Hutten bouwen, op de hooizolder spelen, pony borstelen (haar pony heette Polly) en onder begeleiding dieren voeren. Zij heeft op de boerderij ook de koeien gemolken en kalfjes gevoerd. Rugbyen in het weiland met vallen tussen (en op) de koeienvlaaien en paardenkeutels. De boerderij is begonnen als een gemengde boerderij, akkerbouw en veeteelt. Daarna zijn ze overgestapt op veeteelt toen zij een kleuter was. Suikerbieten, aardappels en mais en paarden, koeien en varkens. Zij zat ook op vanaf haar 5e op de ponyclub en kreeg lessen op een manege en in het weekend op haar eigen pony Polly. Tot haar 14e heeft zij dat gedaan, daarna is zij overgestapt op paarden. Zij heeft clubkampioenschappen gewonnen in de dressuur. Springen was verplicht, maar zij heeft nog nooit een vol parcours afgelegd. Zij lag er meer naast dan dat zij er op zat. Een keer heeft zij het gepresteerd dat zij gediskwalificeerd werd voor de eerste hindernis genomen was, wegens drie keer weigeren bij een hindernis. Op school had ze moeite met rekenen en zij hield zich meer op de achtergrond. Zij was wel goed in taal, maar had er weinig zin in, vond het allemaal tijdverspilling en wilde liever naar de paarden. Als rode draad door haar leven, loopt het reizen naar stoeterij Vosbergen in Heerde Gelderland, daar gaat zij nog steeds heen. Daar staan de goede hengsten, voor de fok met merries. Een geweldige omgeving met naast het kasteel van een barones. Achiena heeft een leuke jeugd gehad, vrij doch rechtvaardig. Zij is door oom en tante, de 9 jaar oudere neef en de grootmoeder, naast haar ouders, opgevoed. In principe is zij zonder teugels opgevoed, maar wel wisten zij door de blik van hun vader wat wel en niet mocht. Hoewel teugelloos? Niet echt, want Achiena heeft letterlijk aan de teugels gelegen. Als peuter van 2 of 3 liep zij het weiland in tussen de paarden en de koeien. Dat is levensgevaarlijk, want je kunt trappen krijgen. Als gevolg daarvan werd ze vastgelegd aan de teugels die aan een waslijnpaal gebonden was. Aan dezelfde teugels lag later de gezinshond, maar al met al is zij heel ontspannen opgevoed, door de verlegenheid hebben haar ouders haar laten verkennen hoe de wereld is. Vanwege de boerderij gingen zij nooit op vakantie, maar wel elk jaar een vast dagje uit in de zomervakantie. De leukste was in het dolfinarium, maar ook Paleis het Loo, een echte aanrader als je van oude dingen houdt. 12
OBS De Werkhorst (nu De Bascule, na een fusie met De Wencke) was haar lagere school. Favoriete leraar was meester Iwema, de vader van motorcoureur Jasper, dit vond zij een hele leuke, geduldige en zachte man, zeer behulpzaam. Schoolreisjes van zelfs 1 dag vond ze maar niets, vanwege de heimwee die ze had, zelfs bij de grootouders in Odoorn logeren was eigenlijk al te lang. De leukste reis was een schoolreisje naar pretpark de Julianatoren. Zij heeft vanaf haar zestiende toneel, vooral Drentse kluchten, gespeeld tot een 3 jaar geleden. Als mannelijk kunstschilder optreden was haar leukste (hoofd)rol, verdere rollen waren huishoudster, ambtenaar en secretaresse. Achiena ging het eerst naar de LDS (detailhandelsschool) in Emmen, want zij wilde reclametekenaar worden. Door een gebrek aan rekenkundige kwaliteiten moest zij daar weg na 2 jaar en ging zij naar het LHNO de “Iemshuuv” begin jaren negentig. Zij koos de verzorging, omdat zij het wel leuk vond om met oudjes om te gaan en wellicht via een omweg iets met dierenverzorging te gaan doen. Mevrouw Wortelboer van huishoudkunde was een dictator, geen eigen inbreng, overigens heeft mede interviewer Paul ook, toen hij nog zelfs de LEAO deed in de jaren zeventig in de eerste klas huishoudkunde (koken) gehad met ook niet echt plezierige herinneringen aan deze. Maatschappijleer vond zij het leukste vak en wiskunde van een “sputteraar” (consumptief praten zeg maar), sprak haar het minste aan. Tijdens haar middelbare schoolleeftijd ging zij nog niet uit. Zij heeft samen met vriendinnetjes in Veenoord midden in de nacht belletje getrokken, tot nu toe zelfs onbekend bij haar ouders. Na de LHNO ging zij naar de MDGO (IW/AB) in Zwolle, “Het Knooppunt”, dat is dienstverlening en gezondheidszorg. In Emmen was de “Hagedoorn” was vol en haar vader wilde niet 100 gulden extra betalen om haar daar toch op te laten komen en de school in Hardenberg was Achiena te religieus. Deze school had ook een heel brede opzet, zodat zij nog alle richtingen op kon. Drama was geen drama, dat beschouwt zij als het leukste vak. Op die school deed zij mee aan een musical, 'The Sound of Music', zij speelde een van de jongens. Dat vond zij heel leuk en daarmee hebben zij in de omgeving ook opgetreden. Eigenlijk op die school heeft zij de tot nu toe enige en langste vakantie gehad op Schiermonnikoog. Vanwege de heimwee was het leukste in zee zwemmen en een “stamppotgevecht”, andijvie in de eetzaal, die was namelijk niet te eten. Misschien een waarschuwing voor de koks en de eters in het inloophuis als Achiena aanwezig is bij het eetcafé als er stamppot andijvie is. Met haar eerste vriend en zijn neven heeft zij dikke lol gehad en veel gezopen. Uitgegaan in de Zak, Bermuda en de Boogie Bar, dat was een leuke tijd. Het leukste concert (op Sweelpop) was Di-rect. Top ruiter in de dressuur en lesgeven in de manege waren haar vroegere dromen. Daarna wat losse flodders en kwam zij Gerwin tegen in het Podium in Hardenberg, bij Van Dik Hout. Hij was stomdronken en zij kwam met hem een beetje mee aan de praat. De volgende keer op dezelfde plek leerde zij ook meer van zijn karakter kennen en begon zij wat voor hem te voelen. Na 9 maanden gingen zij al samenwonen, met eerst “ups and downs”, zij is vrijzinnig hervormd en hij was gereformeerd. Zijn familie maakten daar een punt van vanwege dat twee geloven niet op 1 kussen kunnen, overigens heeft zij het nu erg leuk met haar schoonfamilie. Door snel samen te gaan wonen gaven ze ook blijk voor elkaar te gaan. Het huisje in Odoorn van haar oma kwam vrij te staan, die ging in een bejaardentehuis wonen, en de vraag kwam of zij daar wilde gaan wonen. Daar waar ze als kind heimwee had gehad op vakantie. Flinke heimwee had ze in het begin ook. Nu gaat zij overigens met Hemelvaartsdag voor het eerst sinds haar jeugdtijd ergens een of een paar nachten weg. Dan heeft zij zoals ze zegt, ironisch genoeg, heimwee naar Odoorn, waar zij heimwee had toen ze daar in haar jeugd logeerde.
13
Zij en haar vriend hebben een samenlevingscontract, want zij zien niets in trouwen. Vertrouwen in elkaar, de humor en het wederzijdse begrip, het elkaar blindelings aanvoelen zijn de kernpunten in hun relatie. Hij kan haar als het nodig is afremmen en kan het ook beter relativeren en nuanceren. Gerwin heeft haar een keer leren timmeren. Aangezien zij een leuk roddeldorp (Odoorn) hebben, ontstond er een gerucht toen zij timmerles kreeg op een wijze zoals wel gebeurt met tennissen of golf. Met Gerwin er achter, de arm vasthoudend, ging het hardnekkige gerucht dat deze handelingen bij hun slaapkamerroutine hoorde. Tijdens haar studie liep zij stage bij het Oldersheem in NieuwAmsterdam, een bejaardentehuis, als activiteitenbegeleider. Dat vond zij leuk en dat was toen wel een van haar doelen. De onderlinge lol van de collega's die op een laatste dag van een collega deze het bad in donderden en bejaarden die soms de brandslang op de medewerkers zetten. Peterselie, knoflook en kaas en water was het gevulde bad als afscheid voor Achiena overigens. Achiena en Gerwin hebben een nare ervaring gehad, toen zij in een zwaar auto-ongeluk terecht kwamen, voor een andere betrokkene met dodelijk afloop. Dit maakte heel erg veel impact op hun en vooral haar leven, het heeft nog jaren geduurd dat zij de plek bij de grens met Nieuw-Schoonebeek, waar het ongeluk was, heeft gemeden. Verder heeft zij daar een whiplash en geestelijke problemen van ondervonden. Achiena heeft na de stage met veel plezier op dezelfde plek ook vrijwilligerswerk gedaan en ook een baan gehad. Na 1 jaar in verzorgingstehuis De Bleerinck in Emmen te hebben gewerkt, ging zij werken bij De Trans in Emmen. Eerst achter de balie en daarna 3 jaar in een groep. Zij ziet deze tijd als fijn en zeer leerzaam, als tegenhanger van met oudere mensen te werken. Daarna werkte zij op De Baalderberg in Hardenberg, bij een groep en 1 op 1 met een zwaar verstandelijk gehandicapte jongen. Dat was erg fijn, maar ook kwam ze geregeld bont en blauw thuis. In 2007 zag Achiena een vacature in de krant voor activiteitenbegeleider bij het toenmalige RIBW bij de werkprojecten aan de Nijverheidsstraat. Dat leek haar totaal iets anders en goed voor haar ontwikkeling. Alleen heeft zij daar nooit gewerkt toen bleek dat zij haar wilden voor een vacature in het inloophuis.
Achiena toen zij 26 was.
Achiena in 2006, jaar voor ze ziek was
Zij heeft hierna nog een ernstige allergische reactie gehad naar aanleiding van een medicatie, waardoor haar nieren het bijna begaven. Ondanks haar zorgen dat het verplicht thuisblijven en herstellen haar de nieuwe baan zou kosten, kon zij later terug naar het inloophuis. Dit met veel plezier overigens. Zij lees ook graag bladen over paarden en het landleven, terwijl roerbakgroenten, vis en rauwkostsalades tot haar favoriete eten hoort. Tot haar hobby's horen natuurlijk paarden, tuinieren, in de natuur wandelen en Zweedse en andere puzzels. Zij kan niet echt tegen stil zitten, ze moet iets te doen hebben. Haar levensmotto is “Geniet van het leven en durf te leven. Het kan zo snel veranderen of voorbij zijn. Probeer er zoveel mogelijk uit te halen wat erin zit”. 14
Jaren 70 en 80 weetjes 7 april 1970 - Filmlegende John Wayne, goed voor meer dan 200 films, wint zijn eerste en enige Oscar. Wayne krijgt de filmprijs voor zijn rol in 'True Grit'. 22 maart 1975 - Nederland is winnaar van het Eurovisie Songfestival. Onze inzending is het liedje 'Dinge-a-Dong' van Teach In. Het Songfestival wordt massaal bekeken. Het programma haalt een kijkdichtheid van 68 procent. 3 april 1975 - De Rus Anatali Karpov wordt wereldkampioen schaken. Het was een eenvoudig overwinning. Zijn tegenstander, Bobby Fischer weigerde namelijk te spelen omdat de wereldschaakbond niet wilde ingaan op een aantal van zijn wensen. 23 maart 1976 - Het Christen-Democratisch Appel (CDA), een samenwerkingsverband tussen de Christelijke partijen ARP, CHU en KVP, maakt zijn eerste verkiezingsprogramma bekend. 3 april 1977 - Nederland, België, Luxemburg en Frankrijk voeren de zomertijd in. De klok gaat een uur vooruit, waardoor het 's avonds een uur langer licht is en we in het zomerhalfjaar een uur langer van het zonlicht kunnen genieten. Vanaf 1996 begint de zomertijd op de laatste zondag van maart en eindigt de zomertijd op de laatste zondag van oktober. 2 april 1982 - Argentijnse troepen bezetten de Falklandeilanden. Ze dwingen de Britten zich over te geven en dopen de naam van de eilandengroep om in Las Malvinas. De Britse premier Thatcher reageert verontwaardigd. 23 maart 1983 - De Amerikaanse president Ronald Reagan houdt zijn beroemde Star Wars Toespraak. Daarin maakt hij bekend dat de Amerikanen werken aan een systeem waarin vanuit de ruimte kernraketten onschadelijk gemaakt konden wordden.. 4 april 1984 - Theo Koomen komt om het leven bij een auto-ongeluk. Op 4 april 1984 versloeg Theo Koomen in Enschede de wedstrijd FC Twente-MVV. Tijdens de nachtelijke rit naar huis kwam zijn auto in botsing met een tegenligger. Koomen overleed ter plaatse. Op zijn vroege dood - anderhalve maand voor zijn 55e verjaardag - werd met grote verslagenheid gereageerd. Bij alle eredivisiewedstrijden het weekend erna werd een minuut stilte in acht genomen. Behalve bij FC Utrecht, daar scandeerde het publiek één minuut lang zijn naam. 8 april 1986 - Clint Eastwood wordt gekozen als burgemeester van Carmel, Californië.
15
Pinksteren Wie niet precies weet wat er met Pinksteren gevierd wordt, hoeft zich niet te schamen. Pinksteren leunt op vele tradities.... In principe is Pinksteren een christelijke versie van het joodse Sjavoeot, zoals Pasen dat is van Pesach. De joden zien de zeven weken tussen Pesach en Sjavoeot als een wat ongunstige periode waarin het spookt. Ook de Romeinen kenden begin mei een aantal onheilspellende dagen, waarin de geesten boven aarde kwamen. Het is dus niet verbazingwekkend dat de christenen spookverhalen aan Pinksteren verbonden: De Heilige Geest zou op Pinksteren zijn neergedaald over Maria en de apostelen. Dezen raakten bezeten van de Geest en spraken delirische engelentaal. In de oosters-orthodoxe kerk worden met Pinksteren de geesten van de voorouders opgeroepen. In Nederland houden leden van de Pinkstergemeente zich behalve met exorcisme van kwade geesten ook bezig met het oproepen van goddelijke bezetenheid. Het pinksterfeest duurt vier dagen, beginnend met Luilak. Op de vooravond van Sjavoeot blijven joodse mannen de hele nacht op om de Torah te lezen, omdat zij zich 3308 jaar geleden op Sjavoeot verslapen zouden hebben. In de christelijke traditie is dat Luilak geworden, al zijn daar een heleboel heidense tradities aan toegevoegd. Het bekende nachtelijke gedonder van straatjongens was oorspronkelijk een Germaans ritueel waarin de winterdemonen verslagen werden. In de 17de eeuw liep Luilak vaak uit op straatgevechten, waardoor het in Amsterdam herhaaldelijk verboden werd. In 1868 schreef J. ter Gouw dat er een einde was gekomen aan het kattekwaad: 'Dank aan 't verbeterd onderwijs, of aan de verbeterde policie.' In werkelijkheid ging het onverminderd door. Wie op Luilak als laatste zijn nest uitkwam, moest tracteren. De Hollandse dienstmeid trakteerde haar collega's op melk met anijs of lavas. Melk en melkprodukten zijn nauw verbonden met het joodse Sjavoeot. In de christelijke traditie kent men het pinkstermelken; jongens die 's ochtends vroeg boeren tegenkwamen, vroegen hun om melk. De boeren gaven het bij wijze van pinksteroffer, omdat dat een goed melkjaar zou garanderen.
16
Ook bestond de gewoonte om de koe die 's ochtends het laatst in de wei aankwam, voor een dag terug te sturen naar de stal. Dit luie dier zou de melkproduktie negatief beïnvloeden. Andere laatkomers tracteerden op luilakbollen. Dat waren een soort krentenbollen die warm gegeten werden met boter en stroop. Luilakkoek kon ook. Koek, brood en meelspijzen zijn toepasselijke tractaties op Pinksteren, want de oudste bijbelse betekenis van het feest is de viering van de graanoogst, waarbij twee broden geofferd moesten worden. Op verschillende plaatsen in Nederland kende men broodrituelen. Hoewel de bijbelse pinksterbroden gemaakt waren van de eerste tarwe van de nieuwe oogst, was het graan met Pinksteren in onze landen nog niet rijp. Hier dienden de broodoffers niet om de oogst te vieren, maar ter bescherming van het onrijpe gewas. In Limburg trokken de boeren op Pinksteren biddend door de akkers. Ook werden er kruisen opgesteld in het veld, als bescherming tegen hagel. Verder moest er gebeden worden tegen ziektes. In de vroege middeleeuwen werden de gebieden langs de Rijn geteisterd door een epidemie die veroorzaakt werd door een graanschimmel: ergot. Het besmette graan bevatte een aantal giffen, waaronder LSD-25. Het eten ervan leidde tot ergotisme; hevige pijnen, delirische aanvallen en uiteindelijk de dood. Juist op Pinksteren, het feest van het graan en exorcisme, werd om bescherming gevraagd tegen ergotisme. Men ging in processie naar het graf van Willibrord te Echternach. De gelovigen sprongen op de maat van muziek heen en weer. Volgens het principe van 'similia similibus curant' hoopten ze juist door gekken na te doen, van gekte (ergotisme) vrij te blijven. De springprocessie is nog altijd populair en zal derde pinksterdag weer duizenden pelgrims naar Luxemburg trekken. Het springen geeft niet alleen bescherming tegen ergotisme of tegen de ziekte van Echternach, epilepsie, ook het vee heeft er baat bij. Volgens de legende werd, bij de dood van St. Willibrord in 739, het vee getroffen door een ziekte waardoor het zich doodsprong. De boeren trokken springend ter bedevaart en het vee werd weer gezond. Zij beloofden om ieder jaar met Pinksteren de springprocessie te herhalen. Zouden zij een keer overslaan, dan konden de koeien weer gek worden.
17
Psychische aandoening en herstel: kan dat wel? Kun je herstellen van een psychische aandoening? Ja! Kun je herstellen van een psychische aandoening, ook wanneer de aandoening niet overgaat? Ja!
Maar hoe kun je dan herstellen van een aandoening, ook al gaan de symptomen van je aandoening niet weg? Als herstel niet betekent dat je aandoening (en je klachten) verdwijnen, wat betekent herstel dan wel? Herstel betekent in de psychiatrie niet dat je klachten verdwijnen, maar dat je een manier hebt gevonden om om te gaan met je psychische aandoening en beperkingen. Bij herstel gaat het niet alleen om wat je niet kunt, maar vooral ook om te kijken naar de mogelijkheden die je hebt. Het gaat over het vinden en het inzetten van eigen kracht bij de uitdagingen die het leven biedt.
Hoe kun je werken aan je herstel?
Herstel kan beginnen met enerzijds het vertellen van wat je is overkomen, maar anderzijds ook wat je over de jaren over je aandoening hebt geleerd. Dit kan in de vorm van het schrijven van een herstelverhaal: een verhaal over je aandoening, maar vooral ook een verhaal over wat jou geholpen heeft. Een verhaal over waar jouw kracht ligt. Bij Promens Care wordt een cursus aangeboden die je in de gelegenheid stelt om dat verhaal op papier te zetten: de E-health cursus: digitaal schrijven van je herstelverhaal, waarbij je via het internet (mail) wordt begeleid door een ervaringsdeskundige coach.
Hoe ziet deze cursus eruit?
De cursus is opgebouwd uit 7 bouwstenen. Deze bouwstenen zijn als het ware thema’s van waaruit het verhaal geschreven wordt. Voorbeelden van thema’s zijn onder meer: bronnen van steun, vooroordelen, valkuilen en rollen. Elke bouwsteen wordt eerst uitgelegd en dan afgesloten met een aantal vragen om je op weg te helpen met schrijven. Het verhaal wat je schrijft, stuur je per mail op naar je coach die het van een reactie voorziet. Dat zijn meestel vragen die gericht zijn op het ontdekken van eigen kracht, op het ontdekken van oplossingen die je hebt gevonden voor het leven met een beperking. Belangrijk is te weten: wat heb ik er nu eigenlijk aan? Soms kan het prettig zijn om je verhaal te delen. Of om vanuit een afstandje te kijken naar jouw ervaringen en wat jou geholpen heeft in het herstelproces. Het schrijven van een herstelverhaal kan ook gebruikt worden om alles op een rijtje te krijgen en het kan, tenslotte, ook een rol spelen bij de acceptatie van je aandoening. 18
Ervaring met de bouwsteen Rollen: Bij rollen dacht ik dat het ging over de rol die je speelde in het leven. Zoals acteurs dat doen, met maskers. Maar daar ging het helemaal niet over. Het ging over de rollen die je had, als bijvoorbeeld de rol van vriendin, de rol van dochter en werknemer. Er werd gevraagd naar de rollen die ik vroeger had en wat ik was kwijtgeraakt. Maar óók naar de rollen die ik vandaag de dag had. Door dit op papier te zetten, kwam ik er achter dat er best wat veranderd was. Dat ik óók rollen had teruggewonnen, heroverd. En hoe ik dat had gedaan. Dit besef gaf me een gevoel van kracht.
Wat zijn de voordelen van de digitale cursus?
Er zijn verschillende voordelen te noemen. Het eerste voordeel is de flexibiliteit qua tempo: je bepaalt zélf het tempo van schrijven. De één vindt het prettig om eerst eens na te denken, de ander begint met schrijven. Over het algemeen: als je regelmatig schrijft, duurt de cursus tussen de 3 en 5 maanden. Een ander voordeel is dat je vanuit je eigen omgeving aan je verhaal kunt werken. Je wordt, tenslotte, begeleid door ervaringsdeskundige coaches die de cursus zélf ook doorlopen hebben. Zij zullen vanuit hun ervaringsdeskundigheid reageren.
Tot slot: grote misverstanden over het schrijven van het herstelverhaal.
Ik moet goed Nederlands kunnen schrijven om het herstelverhaal te schrijven Ik moet minstens een heel A-4 schrijven voor ik het in mag sturen. Ik moet een talent voor schrijven hebben, wil ik mee kunnen doen. De coaches gaan kritiek geven op mijn schrijven: wat ik goed doe of fout. Ik moet eerst voldoende hersteld zijn om mee te kunnen doen.
Bij het schrijven gaat het niet om je talent voor schrijven of om de taalfouten. Er wordt gekeken naar de inhoud. Een verhaal is ook niet gebonden aan een aantal woorden. De één is nu eenmaal bondiger, de ander heeft wat meer woorden nodig. De coaches geven ook geen kritiek, maar een reactie. Vaak bestaat deze reactie uit vragen. Er bestaat bij het schrijven geen goed of fout: ieders verhaal is immers uniek. En tot slot: er bestaat geen eindpunt bij herstel. Herstel is een proces. Het schrijven van het herstelverhaal kan je helpen om wat verder in dat proces te komen. Mocht je naar aanleiding van deze informatie interesse hebben of gewoon nog wat vragen/onduidelijkheden: mail gerust! Wij geven je graag meer uitleg over de cursus. E-mail voor vragen naar Ina Marten of naar Sietske Zwart. E-mailadres:
[email protected] of
[email protected] 19
Gezegdes en uitdrukkingen Buitenbeentje
Wanneer iemand opvalt door zijn gedrag of zijn uiterlijk zeggen we in het Nederlands dat iemand echt ‘een buitenbeentje is.’ Deze uitdrukking gaat al ten minste terug tot de 17e eeuw en over de herkomst ervan bestaan verschillende theorieën. Het Woordenboek der Nederlandse Taal vermeldt dat de uitdrukking ‘hij is een buitenbeentje’ te maken heeft met het maken van ‘buitenbeense bewegingen’. Hierbij gaat het om lichaamsbewegingen. Een voorbeeld van zo’n buitenbeense beweging is het ‘pootje over gaan’ bij het schaatsen. Verder wijst hetzelfde woordenboek er eveneens op dat ‘buitenbeens’ naast letterlijk ook figuurlijk kan worden gebruikt. Hierbij heeft het vooral betrekking op trouw of juist ontrouw binnen een huwelijk. Een kind dat verwekt werd tijdens overspel werd vroeger een buitenbeens kind genoemd. Binnenbeens spelen Spreekwoorddeskundige F. A. Stoett geeft als uitleg voor de uitdrukking ‘hij is een buitenbeentje’ puur deze figuurlijke betekenis. Volgens hem bestaat er een verband tussen ‘hij is een buitenbeentje’ en de zegswijze ‘binnensbeens spelen’. Deze laatste uitdrukking dit betekent het hebben van gemeenschap met je eigen vrouw. ‘Buitenbeens spelen’ was dus een manier om juist uit te drukken dat iemand gemeenschap had met een andere vrouw dan zijn eigen vrouw. Hierdoor ontstond de term ‘buitenbeentje’ in haar eerste betekenis, een kind dat verwekt was buiten het huwelijk om. Anders gezegd een bastaard. Stoett wijst er verder op dat vroeger over buitenechtelijke kinderen wel gezegd werd dat ze ‘buitenbeens geraapt of gemaakt’ waren. Opvallend Vanuit deze betekenis van ‘buitenbeentje’ is er volgens Stoett langzaam een verschuiving opgetreden naar een meer algemene benaming voor iemand die opvalt. De uitdrukking werd eerst voornamelijk in de familiaire kring gebruikt maar groeide langzaam uit tot een term die algemener gebruikt werd om mensen aan te duiden die om een bepaalde reden opvallend waren. 20
Moppentrommel
Een vrouw zegt tegen haar man: "Wil jij vandaag de boodschappen halen en wil je dan ook een doosje tampons meenemen?" "Dat is goed", zegt de man en vertrekt. Een tijdje later komt hij terug van het boodschappen doen. Hij ruimt alle boodschappen op en legt daarna een zak watten en een rol touw op tafel. "Wat is dat?", vraagt de vrouw, "Dat zijn toch geen tampons?" Zegt de man: "Als ik vraag of je een pakje sigaretten voor me wilt halen, kom je ook altijd thuis met shag en vloei." Man en vrouw zijn in een echtscheidingsprocedure verwikkeld. De kinderen komen ter sprake en de vrouw vindt dat zij recht heeft op de kinderen, omdat zij ze gebaard heeft. De man is een andere mening toegedaan: "Edelachtbare, het is toch allemaal heel simpel? Stel, ik gooi vijf gulden in een sigarettenautomaat. Van wie is dan het pakje sigaretten, van mij of van de automaat?" Een professor vraagt aan een student : Wat is het beste product dat de ,dat de natuurwetenschappen de wereld hebben geschonken? Gelukzalig antwoordt de jongeman : Blondjes!! Op de Albert Cuyp staat een man appelpitten te verkopen. "Appelpitten, mensen, goed voor de hersenen !", brult hij de markt over. Een belgisch blondje (kan 't erger ?) staat er even stil en vraag wat ze kosten. "Vier voor tweevijftig", reageert de koopman en voegt er snel aan toe: ".. Is geen geld als je bedenkt hoe slim je ervan wordt !" Onze blonde zachte 'g' besluit er vier te kopen en peuzelt ze terplaatse op terwijl ze van de kraam wegloopt. Even later is ze weer terug bij de koopman. "Zeg beste man, voor dien tweevijfig had ik natuurlijk ook appels kunnen kopen, en dan had ik zeker en vast veel meer pitten gehad !" "Zie je wel", antwoord de koopman, "'t werkt "Dokter, mijn handen trillen de laatste tijd zo." "Drinkt u veel, meneer?" "Nee niet echt, dokter, het meeste valt ernaast." Er komt een man bij de dokter en die zegt: "Dokter, ik wil me graag laten castreren." "Castreren?" vraagt de dokter: "Weet u dat wel zeker?" "Ja," zegt de man, "een goede vriend van mij heeft dat ook laten doen. En hij heeft een enorm succes bij de meiden." "Maar toch," zegt de dokter: "Castreren is een zware ingreep." "En toch wil ik het," zegt de man. Dus de dokter castreert de man: hup, z'n hele zakie eraf. Een week later komt die man zijn vriend tegen. "En?" vraagt die vriend, "heb je je nog laten tatoeëren?" Zegt die vent: "Ach, jij ook altijd met je moeilijke woorden!" Viola Holt komt bij de dokter. "U wilt zeker weer afvallen?" vraagt de dokter. "Nee, dat is het niet," zegt Viola, "ik wil mijn borsten laten vergroten. Maar ik wil geen siliconen, want daar hoor ik de laatste tijd zulke enge berichten over..." "Dan blijft er nog maar een methode over," zegt de dokter, "en dat is, dat je iedere dag met een WC-papiertje tussen je borsten moet wrijven." "Wat?" zegt Viola, "dat bestaat niet!" "Tuurlijk wel," zegt de dokter, "dat is met je kont toch ook gelukt?"
21
Activiteitenprogramma voor de maand mei 2013
Op woensdag 15 mei is het weer tijd voor een leuke sjoelmiddag. Donderdag 16 mei is het ook weer tijd voor onze maandelijkse klaverjas avond Aanvang: 19.30 uur
Op zondag 5 mei en zondag 19 mei zijn we geopend van 13.30 tot 16.30 uur Op dinsdag 30 april zijn we gesloten Donderdag 8 en vrijdag 9 mei zijn we gesloten Maandag 20 mei zijn we gesloten Op woensdag 29 mei zijn we gesloten in verband met een teamuitje Zingen: Het zingen is even stopgezet in verband met ziekte Volleybal: Iedere dinsdag is er volleybal van 18.00-19.00 uur in de sportzaal van het GGZ. Op dinsdag 8 januari beginnen we weer.
Eetcafé: Het eetcafé is dagelijks van maandag t/m vrijdag om 17.00 uur. Kosten eetcafé € 2,50. Opgeven voor het eetcafé moet voor 13.00 uur van de dag dat je wilt mee-eten. Attentie: Op dinsdag is het eetcafé om 16.30 uur.!!!!! ( dit i.v.m. volleybal). Internetcafé Sinds kort staan er vier computers in de computerhoek. Met alle vier kun je op internet. Internetten is gratis. Ook voor bijvoorbeeld tekstverwerking kun je hier terecht. Lunchcafé: Iedere werkdag is er van 11.00 tot 13.00 uur lunchcafé. Met elke dag; soep van de dag en op maandag en dinsdag als specialiteit een broodje gezond, woensdag een broodje kroket of een broodje Frikandel, op donderdag een huisgemaakte gehaktbal en op vrijdag en broodje haring. Verder natuurlijk een kleine kaart.
22
Menu van de maand Chili Con Carne Ingrediënten voor 4 personen - 1 pot bruine bonen, - mix voor chili con carne, - 1/2 pond gehakt, - 1 ui, - chilipoeder, - 1 groene paprika, - 2 tomaten, - klein beetje cayennepeper. Bereidingswijze Ui fruiten en het gehakt rul meebakken, voeg de paprika en tomaten erbij. Daarna de gewelde mix, chilipoeder en cayennepeper toevoegen. Bruine bonen afspoelen en erbij doen. Goed doorroeren en opwarmen. Heerlijk! Serveertips Serveer er een frisse komkommersalade bij ----------------------------------------------------------------Hemelvaart religieuze betekenis en evenementen De Christelijke feestdag Hemelvaart Met Hemelvaartsdag(40 dagen na Pasen en 10 dagen voor Pinksteren) wordt in de Christelijke kerk gevierd dat Jezus Christus terugkeert naar zijn vader in de hemel (de goddelijke, nietaardse werkelijkheid waar tijd en ruimte geen rol spelen). De betekenis van het feest vindt zijn oorsprong in het Nieuwe testament. In het Lucas evangelie en in de Handelingen (1.1-14) van de Apostelen wordt verteld dat Jezus meerdere keren is verschenen aan zijn Apostelen. Eén van de oudste bronnen daarnaast zijn de geloofsformules van Nicea (uit 325 na Chr.) en die van Constantinopel (381 na Chr.) waarin de HEMELVAART van Jezus vermeld wordt. Hemelvaartsdag wordt in het Latijn aangeduid als Ascensionis Domini). Evenementen en tradities op Hemelvaart Met HEMELVAART worden er op vele plaatsen in Nederland allerlei oude tradities in ere gehouden. Bekende evenementen en festivals vinden hun oorsprong op deze dag zoals het Luilaktoernooi, de Fiat 500 tour en dauwtrapfeesten in Oost-Nederland zoals in Deurningen (Twente). Daarnaast organiseert Staatsbosbeheer vaak traditionele dauwtrap excursies in de vrije natuur. Omdat de dag na Hemelvaart vaak een verplichte vrije dag is bij veel bedrijven, gebruiken veel mensen deze dagen ook als een mini vakantie. Hemelvaartsdag is altijd op een donderdag en is in veel landen een algemene erkende vrije dag zoals in: Nederlands, België, Luxemburg, Colombia, Denemarken, Duitsland, Finland, Frankrijk, Groenland, Haïti, IJsland, Indonesië, Liechtenstein, Luxemburg, Madagaskar, Namibië, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk en Zwitserland. In andere landen zoals Hongarije, Italië, Polen, Portugal en Spanje, wordt Hemelvaart op de zondag gevierd op de zondag 7 dagen voor Pinksteren. 23
Menulijst Mei 2013. Woensdag 1 mei:
Maggi schotel, gehakt, saté en sperziebonen.
Donderdag 2 mei:
Aardappelen, wortelen en vlees.
Vrijdag 3 mei:
Penne carbonara.
Maandag 6 mei:
Nasi goreng.
Dinsdag 7 mei:
Aardappelen, witlofsalade en pangafilet.
Woensdag 8 mei:
Krieltjes uit de oven, rode bieten salade en gehaktbal.
Donderdag 9 mei:
Gesloten.
Vrijdag 10 mei:
Gesloten.
Maandag 13 mei:
Gebakken aardappelen, bloemkool en vlees.
Dinsdag 14 mei:
Kip Tandori op Turkse wijze.
Woensdag 15 mei:
Aardappelen, spinazie en vlees.
Donderdag 16 mei:
Recept van een bezoeker Chili con Carne.
Vrijdag 17 mei:
Spaghetti á la Ozkan.
Maandag 20 mei:
Gesloten.
Dinsdag 21 mei:
Surinaamse Roti.
Woensdag 22 mei:
Aardappelen, broccoli en vlees.
Donderdag 23 mei: Boerenschnitzel á la Peter. Vrijdag 24 mei:
Maggi bloemkool schotel met rundergehakt.
Maandag 27 mei:
Kip Kerrie met rijst.
Dinsdag 28 mei:
Prei “maaltijdsoep” á la Ozkan.
Woensdag 29 mei:
Gesloten.
Donderdag 30 mei: Aardappelen, sperziebonen en vlees. Vrijdag 31 mei:
Aardappelen met Piri Piri (kipfilet). 24