De ideale scheiding … utopie of een reële mogelijkheid? Onze missie is om een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de dienstverlening naar ouders en kinderen op het gebied van scheiden. De samenwerking tussen professionals te bevorderen om ouders en kinderen de zorg te kunnen bieden die ze nodig hebben. Op deze wijze het vecht scheiden in Nederland terug te dringen en een stap voorwaarts te maken naar een Ideale Scheiding.
Amsterdam, 12 juni 2015
De ideale scheiding … utopie of een reële mogelijkheid? Scheiden kan beter! Sinds september 2014 is het Platform ‘Scheiden kan beter’ door een groep bevlogen professionals actief. Herken jij als scheidingsprofessional deze problematiek en wil je meewerken aan het bevorderen van de Ideale Scheiding in Nederland? In dit rapport vind je 4 verbetervoorstellen die het platform heeft ontwikkeld om tot een ideale echtscheiding te komen;
Inleiding
Ieder jaar stijgt het
Onze missie is om:
Een bijdrage te leveren aan het verbeteren van de dienstverlening naar ouders en kinderen op het gebied van scheiden. De samenwerking tussen professionals te bevorderen om ouders en kinderen de zorg te kunnen bieden die ze nodig hebben. Op deze wijze het vecht scheiden in Nederland terug te dringen en een stap voorwaarts te maken naar een Ideale Scheiding.
aantal vechtscheidingen (15% in 2014), tegelijkertijd neemt het welzijn van kinderen
tijdens een scheiding steeds meer af (20%). Dit betekent dat wij er
De ideale scheiding
Heldere scheidingseducatie voor ouders zodat zij betere bewustwording krijgen van de dynamiek van hun scheiding en daardoor minder snel in conflicten terecht komen. Een kwalitatief goede en praktische samenwerkingsovereenkomst voor ouders (voorheen het ouderschapsplan) dat zorgt voor een betere samenwerking tussen ouders en waarin bijvoorbeeld ook een passage is opgenomen over het belang van de grootouders. Verbeterde de-escalatietechnieken die professionals kunnen hanteren om te voorkomen dat ouders in een vechtscheiding belanden. Een helder stappenplan dat de samenwerking tussen professionals structureert en optimaliseert waardoor ze tijdig kunnen bijsturen in het scheidingsproces.
als scheidingsprofessionals blijkbaar onvoldoende in slagen om ouders en kinderen de begeleiding te geven
die ze nodig hebben.
1
Onze doelen zijn:
De belangrijkste aanbevelingen uit het rapport (maart 2014) van Marc Dullaert (Kinderombudsman) vorm geven en praktisch toepasbaar maken voor professionals. Samenwerking tussen professionals stimuleren door het organiseren van netwerkevents. Een platform te creëren dat scheidingsprofessionals met elkaar verbindt en ouders helpt de juiste professional te vinden.
Onze visie is:
Scheiden is een nare ervaring voor zowel ouders als kinderen, een vechtscheiding is echter niet nodig als ze de juiste begeleiding krijgen van professionals. De huidige dienstverlening is teveel probleemgericht. Het platform is positief en levert praktische oplossingen: Scheiden kun je leren! De negatieve toon die vaak gehanteerd wordt bij scheiden (zielig-kindermishandelingdrama) werkt stigmatiserend en draagt niet bij aan een positieve oplossing.
De ideale scheiding
Wij staan voor de Ideale Scheiding!
2
Marjoleine de Boorder, Pien Hoogenboom, Eveline Jurry, Janneke Schmitz, Nicolette Kalkman, Harry Vink, Wanda Vendrig.
Scheidingseducatie: ‘Je zou de ouders bij de schouders willen pakken en ze wijzen op de schade die ze hun kind berokkenen, zich vaak onbewust van de impact van hun gedrag.’ ‘Ouders kiezen zelf een erkende scheidingsmediator of overlegscheidingspraktijk. Als één sessie volstaat om tot afspraken te komen is dat voldoende. In de eerste bijeenkomst krijgen ouders verplicht voorlichting over de gevolgen die een scheiding voor kinderen kan hebben. In de eventuele tweede en derde sessie werken de ouders aan het ouderschapsplan’. Rapport Kinderombudsman 2014 Scheidingseducatie kent drie speerpunten: Bewustwording, Educatie en Commitment. (BEC) Bewustwording: Ouders hebben bewustwording en inzicht nodig over het scheidingsproces zodat zij zich kunnen voorbereiden en hun kinderen de begeleiding kunnen geven die ze nodig hebben.
Educatie: Ouders hebben educatie nodig over de gevolgen die een scheiding heeft voor hun kinderen, welke fouten ze niet moeten maken en wanneer ze hulp in moeten schakelen voor zichzelf of hun kinderen. Het platform ‘Scheiden kan beter’, maakt zich sterk voor meer educatie tijdens de eerste (drie) sessies bij een mediator/advocaat of therapeut.
De ideale scheiding
Eveline Jurry, auteur van ‘Positief scheiden, je wordt weer gelukkig’, maakt ouders bewust van de veranderingen die plaats vinden tijdens het scheidingsproces en pleit voor een winning team om ze erdoor heen te begeleiden.
De educatie heeft tot doel om verantwoordelijk gedrag als ouders te stimuleren en is niet bedoeld om ouders angstig te maken maar bewust. Veel ouders beseffen niet wat de impact van de scheiding is voor hun kinderen, ze onderschatten het of sluiten hun ogen ervoor omdat ze nog teveel bezig zijn met hun persoonlijke verwerkingsproces. Als professional kun je deze zaken bespreken met de ouders. Ook zouden de navolgende stukken als informatie materiaal kunnen worden uitgereikt aan ouders. Commitment: Professionals dienen ouders te stimuleren om van ex partners om te schakelen naar samenwerkende ouders in een gescheiden gezin. Dit kunnen ze doen door:
Foto’s van de kinderen op tafel te zetten zodra de scheiding wordt besproken, op deze manier zijn de kinderen aanwezig en zullen ouders eerder geneigd zijn tot samenwerking. De eerste drie bijeenkomsten moeten in het teken staan van de risico’s die kinderen lopen, bewustwording van ouders, educatie over de fouten die ze niet willen maken en het opstellen van het ouderschapsplan. Interventies toe te passen die commitment stimuleren zoals neutralisatie van emoties, communicatie vaardigheden en de-escalatietechnieken (conflicthantering).
3
Ouders bij vroege/dreigende escalatie door te verwijzen naar andere professionals zoals gespecialiseerde kindercoaches/therapeuten. Als optie kan een mediator/advocaat er voor kiezen om niet meer zelf het ouderschapsplan op te stellen, maar dit te laten doen door een ouderschapscoach of kindertherapeute. ( zelf doen versus uitbesteden).
De ideale scheiding
Stukken:
4
1.
Het winning team bij een scheiding.
2.
Risico’s die kinderen lopen bij een scheiding, per leeftijdscategorie.
3.
10 fouten die je als ouders niet wilt maken.
4.
10 belangrijke tips voor ouders.
5
De ideale scheiding
6 De ideale scheiding
7
De ideale scheiding
10 fouten die je als ouder niet maken wilt bij een scheiding Ze zijn schadelijk voor je kinderen! 1. 2. 3. 4. 5. 6.
7.
De ideale scheiding
8. 9. 10.
De relatie tussen je ex partner en je kind openlijk of onbewust saboteren. Je kind gebruiken als middel om je ex te kwetsen of ´terug´ te pakken. Je kind gebruiken om informatie los te krijgen over je ex partner of om je ex te beïnvloeden of manipuleren. Jouw gekwetste gevoelens en frustraties over je ex of de scheiding projecteren op je kind, dit kan snel gebeuren als je kind qua uiterlijk of gedrag veel op je ex lijkt. Je kind dwingen om partij te kiezen als er conflicten zijn over agenda´s of andere zaken die met planning te maken hebben. Voor grote spanning zorgen bij familiegebeurtenissen waarbij beide gescheiden ouders aanwezig zijn. Denk bv. aan verjaardagen, vakanties, evenementen op school, ouderavonden, sport wedstrijden of buitenschoolse activiteiten. Een te groot beroep doen op je kinderen voor gezelschap en steun omdat jij je gekwetst voelt of alleen. Geen mentaliteit creëren van ´wij samen tegen de rest van de wereld´. Dit is geen gezonde houding voor jou of voor je kinderen. Je kind teveel als volwassene behandelen uit eenzaamheid of omdat je graag hulp wilt. Het is niet oké om kinderen taken te geven van volwassenen. Emotioneel zo behoeftig worden dat je kind zich schuldig voelt omdat het tijd wil doorbrengen met je ex, vriendjes-vriendinnetjes, opa en oma of anderen. Je schuldgevoel over de scheiding omzetten in verwennerij met betrekking tot de materiële wensen van je kinderen(omkopen).
10 belangrijke tips voor ouders 1.
2.
3. 4.
8 5.
Ga met je ex om tafel zitten, eventueel met een professional, en stel een constructief samenwerkingsplan op dat voorbij gaat aan jullie onderlinge verschillen, en is gericht op de behoeften van jullie kinderen. Richt je op datgene wat moet gebeuren in plaats van op het verleden en op de vraag op welke manier jullie ervoor kunnen zorgen dat jullie kinderen niet de dupe worden van de scheiding. Spreek met elkaar af dat jullie elkaar niet omlaaghalen tegenover de kinderen. Verbied je kinderen om lelijke dingen over de andere ouder te zeggen, ook al klinken deze opmerkingen als muziek in je oren. Leg afspraken vast in een kwalitatief goed ouderschapsplan. En hou je aan de gemaakte afspraken. Communiceer actief en persoonlijk (niet via mail of Whatsapp) met de andere ouder over de ontwikkeling van jullie kinderen. Beide ouders dienen op de hoogte te zijn en betrokken bij alle positieve en negatieve gebeurtenissen die plaatsvinden in het leven van het kind. Problemen op school, met vriendjes of iets groots gepresteerd, het moet allemaal gedeeld worden door de ouders en niet VIA de kinderen. Kinderen proberen situaties te benutten of uitbuiten om te kijken hoever ze kunnen gaan qua grenzen en regels, zeker als ze een kans maken om iets te krijgen wat ze normaal niet krijgen of mogen. Als er een incident is geweest bespreek dan eerst samen
7.
8.
9.
10.
De ideale scheiding
6.
met je ex over wat er is gebeurd, trek geen conclusies en veroordeel de ander niet. Probeer samen gevolgen en consequenties te bespreken en oplossingen te vinden. Ook al is het emotioneel pijnlijk, hou elkaar op de hoogte van wijzigingen in de persoonlijke leefomstandigheden zoals een nieuwe partner, verhuizing, vakantie of andere baan zodat je kind nooit de eerste bron van informatie hoeft te zijn. Indien je ex dit van je kind te horen krijgt, krijgt deze ook de eerste reactie over zich heen en dat kan heel schadelijk zijn. Bovendien gaan kinderen ervan uit dat jullie, net als vroeger, alles delen en dat je op de hoogte bent. Erachter komen dat de andere ouder van niets weet komt op een kind zeer kwetsend en onbegrijpelijk over. Wees emotioneel integer! Als jij en je ex iets hebben afgesproken hou je er dan aan! Zeg wat je bedoelt en bedoel wat je zegt. Probeer nooit stiekem je kind naar jouw kant toe te trekken door meer toe te staan dan is afgesproken, het om te kopen of andere vormen van passief/agressieve sabotage toe te passen. Je kind wordt hier de dupe van, gaat het een keer doorkrijgen en zal het jou enorm kwalijk nemen. Je voedt geen kinderen op, maar volwassenen van de toekomst. Hoe wil jij dat jouw kind later met zijn of haar kinderen omgaat tijdens een scheiding. Wees het goede voorbeeld en laat zien dat je op een goede manier met respect voor de andere ouder kunt scheiden. Wat jij je ex aandoet, doe je ook je kinderen aan! Als jij je ex op een kille, saboterende of kwetsende manier buitensluit, doe je dit ook je kinderen aan. Kinderen hebben een krachtige emotionele band met allebei hun ouders en hebben recht op een gezonde relatie met beide ouders. Als jij uit bent op wraak naar je ex of je kind vervreemdt van de andere ouder door gekwetste gevoelens en woede, vervorm je het vermogen van je kind om een goed aangepast mens te worden. Indien je je ex ondermijnt, weghoudt of vervreemd zullen je kinderen zich uiteindelijk tegen je keren en wrok gaan koesteren. Het is een zoet vergif! Vandaag voelt het goed dat je kinderen liever bij jou zijn dan bij je ex en zul je gevoel willen stimuleren, maar uiteindelijk keert het tegen als je kinderen erachter komen (wat altijd gebeurd) en het jou kwalijk gaan nemen. Draag bij aan een gezonde relatie met de andere ouder, dan hoef jij en je kinderen deze hoge prijs niet te betalen.
© Wanda Vendrig 2014, Succesvol Scheiden
9
De-escalatie technieken voor professionals ‘Advocaten en mediators zijn een van de eersten die kunnen signaleren dat een scheiding ontaardt in vechtscheiding. Bijvoorbeeld wanneer een ouderschapsplan niet tot stand komt of wanneer de strijd tussen ouders juridiseert. Advocaten en mediators kunnen zelfs een belangrijke rol spelen in het escaleren of de-escaleren van een conflict’. (Vechtende ouders, het kind in de knel, Kinderombudsman, maart 2014). De meeste professionals zijn het erover eens; ‘Het is het chronische conflict tussen de ouders wat het meest schadelijk is voor de kinderen, niet de scheiding zelf’ (maart 2013, Nederlands Jeugdinstituut, onderzoek Denic Inez, ‘Wat werkt bij scheiding’) De-escalatie technieken die familie mediators inzetten richten zich op de volgende 3 gebieden:
De ideale scheiding
1.
Communicatie technieken: Van verwijt naar vraag Positief herformuleren Het geven van emotionele reflecties en doorkoppelen aan wat hen werkelijk bezig houdt. De manier van communiceren met elkaar (negatieve circulariteit)
2.
Inventarisatie van issues: Triggers opsporen en koppelen aan zorgen en belangen Waar wil je het nu echt met elkaar over hebben? Wat is wel onderhandelbaar en wat niet (visies/waarden)
3.
Systeemdenken Circulariteit benoemen Drogredenen Beliefsystem (dit gaat bij echtscheiding altijd ver terug)
Vaak wordt een combinatie van deze 3 leergebieden gemaakt. Professionals leren vooral hoe ze deze technieken kunnen toepassen tijdens hun werk als mediator. Het platform adviseert alle professionals die met ouders in een scheiding werken om de OUDERS zelf ook vaardigheden en inzichten te geven die ervoor zorgen dat ze actief gaan participeren in de de-escalatie van conflicten. Dit kan door de inzet van 3 interventies voor ouders die advocaten/mediators/coaches kunnen inzetten voor 1 of beide ouders.
10
De drie interventies van de methode Succesvol Scheiden zorgen ervoor dat ouders van ex partners de stap zetten naar samenwerkende ouders. 1.
2.
3.
Negatieve emoties die het conflict voeden worden opgespoord en geneutraliseerd in de boodschappen die ouders elkaar onderling verbaal of non verbaal geven. Hierdoor leren ouders neutraal met elkaar om te gaan zodat kinderen er geen last meer van hebben. Ouders krijgen inzicht in de stijl waarin zij bij voorkeur communiceren, de allergie van hun ex partner qua communicatie en welke stijl het beste werkt om conflicten te voorkomen. Dit heeft een de-escalerend effect op een groeiend conflict. Bovendien ervaren ouders meer voldoening als ze weten wat ze zelf kunnen bijdragen aan een succesvolle communicatie. Het haalt het machteloze gevoel weg en plaatst de ouder in zijn volwassen rol. Ouders leren welke conflictstijl zij bij voorkeur hanteren bij escalatie, welke stijl het beste werkt om te de-escaleren en op welke wijze zij deze kunnen toepassen zodat het conflict niet verder opschaalt. Kinderen hebben er baat bij dat hun ouders zelf kunnen ingrijpen als het dreigt te escaleren. Ouders ervaren ook meer voldoening omdat ze zelf kunnen ingrijpen als het uit de hand dreigt te lopen.
Kunnen niet meer hun eigen aandeel zien; geven de ander voortdurend van alles de schuld; ervaren hun eigen gedrag als rechtvaardig en volkomen normaal; zijn zich bewust van de schade die ze hun kind aandoen, maar weten niet hoe ze eruit kunnen stappen.
De ideale scheiding
Alle interventies zijn erop gericht de ouders handvatten te geven om uit de emotie, uit de negatieve communicatie en uit het conflict te stappen. Ouders die tijdens een scheiding in conflict zijn met elkaar:
Hun perceptie is DE waarheid geworden. Door dit te doorbreken ontstaat ruimte om opnieuw te kijken naar de situatie, het eigen aandeel en datgene wat de ouder zelf nog kan doen om de situatie te verbeteren. Tijdens de interventies wordt gewerkt met een aantal mind sets (=nieuwe overtuigingen). Deze zijn:
Je kunt alleen jezelf veranderen, niet de ander. Waarheid = perceptie. Als de een verandert, verandert de ander mee (principe van energie).
© Succesvol Scheiden © The Lime Tree - Mediation & Training
11
"Verplicht ouderschapsplan na scheiding heeft helaas geen nut! Ex-partners belanden nog even vaak in juridische conflicten als voorheen, concludeert jurist Marit Tomassen in promotieonderzoek. Het is soms wel duidelijk hoe dat komt: een groot deel van de ingediende ouderschapsplannen die Tomassen voorbij zag komen bestond uit van het internet geplukte standaardplannen, die niet of heel summier waren ingevuld." Ondanks de uitkomst van dit onderzoek stelt het platform "de Ideale Scheiding" toch voor, dat ouders in samenwerking met een mediator een ouderschapsplan opmaken. Geen vage plannen van internet, maar een helder en concreet ouderschapsplan opgemaakt door beide ouders en te bespreken bij de mediator in samenwerking met beide ouders.
De ideale scheiding
Het platform heeft niet gekozen voor een "juridische" lay out van het ouderschapsplan, maar voor een praktische en vriendelijke uitstraling, waarin de kinderen centraal staan.
12
OUDERSCHAPSPLAN De ondergetekenden zijn wonende te geboren op te Hierna te noemen “vader” en wonende te geboren op te
Nemen het volgende in aanmerking:
De ouders zijn op te met elkaar gehuwd/een geregistreerd partnerschap aangegaan/hebben een affectieve relatie gehad; De kinderen verblijven bij de ouders/vader/moeder aan het adres te Uit hun huwelijk/geregistreerd partnerschap/relatie zijn de volgende, thans nog minderjarige, kinderen geboren:
De ideale scheiding
Hierna te noemen “moeder” Hierna gezamenlijk ook te noemen: “de ouders”
Naam kind wonende te geboren op Naam kind wonende te geboren op Naam kind wonende te geboren op
13
1. Belangen van het ouderschapsplan De ouders ……………….. & ……………….. (namen) zijn ten aanzien van hun minderjarige kind(eren) het volgende overeengekomen: DOELEN Ouders omschrijven hun doelen als volgt: Vaststellen van een goede communicatie over afspraken in de omgang met hun kind(eren) ……… (namen). UITGANGSPUNTEN VAN DE OUDERS •
( Indien belangen van de ouders overeenkomen)
Vader en moeder hebben de volgende belangen geformuleerd ten aanzien van het ouderschap van hun kind(eren) …………( namen)( differentiëren per kind is ook mogelijk):
De ideale scheiding
Deze belangen vormen het uitgangspunt voor de hierna vastgelegde afspraken. •
( Indien de belangen van de ouders apart moeten worden genoteerd)
Vader en moeder hebben de volgende belangen geformuleerd ten aanzien van het ouderschap van hun kind(eren) ……..( namen): Vader: Moeder: -
14
De ouders zijn het, ondanks de accentverschillen, ook eens met de geformuleerde belangen van de andere ouder. Deze belangen vormen het uitgangspunt voor de hierna vastgelegde afspraken
Hulpvragen hierbij: Wat willen jullie het/de kind(eren) meegeven? Wat vinden jullie belangrijk voor jullie kind(eren)? Wat hebben ze nodig?
2. Totstandkoming ouderschapsplan (wettelijke verplichting)
Bij kinderen vanaf 4 jaar concreet vermelden in hoeverre de ouders de afspraken m.b.t. de zorg met het kind doorgesproken hebben.
Bijv.: Het zorgschema uit dit ouderschapsplan is uitvoerig uitgelegd aan het kind/de kinderen (namen), zodat het voor hen helemaal duidelijk is wanneer zij bij welke ouder zullen verblijven. (indien nodig aanpassen in eigen woorden) Bij kinderen van 16 jaar en ouder ook specifiek aangeven hoe de kinderalimentatie met hem/haar besproken is.
Bijv.: Het zorgschema uit dit ouderschapsplan is uitvoerig besproken en toegelicht aan het kind/de kinderen (namen), zodat het voor hem/haar/hen helemaal duidelijk is wanneer zij bij welke ouder zullen verblijven. Bij de totstandkoming van dit ouderschapsplan is waar mogelijk rekening gehouden met de wensen en omstandigheden van het kind/de kinderen (namen). Daarnaast is uitgelegd hoe de ouders ieder bijdragen in de kosten van het kind/de kinderen (namen). (indien nodig aanpassen in eigen woorden)
De ideale scheiding
3. Gezag ( wettelijke verplichting) De ouders voeren samen het gezag uit. Als dat niet zo is, achten zij het van belang om na de scheiding of na het feitelijk uit één gaan het gezamenlijk gezag uit te oefenen. Volgens de wet houdt het gezamenlijk gezag het volgende in:
dat zij gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor hun kind(eren) (namen).; dat zij als ouders bewust zijn van de plicht die zij als ouders naar elkaar hebben om de ontwikkeling en de banden van zijn/haar kind(eren) (namen) met de andere ouder te bevorderen; dat zij als ouders tevens bewust zijn van het feit dat hun kind(eren) (namen) volgens de wet het recht hebben op een gelijkwaardige verzorging en opvoeding door beide ouders.
NB: Gelijkwaardig ouderschap betekent niet per definitie ook een gelijke tijdsverdeling. De belangen van het kind horen centraal te staan en kwantiteit is niet per se kwaliteit.
15
4. Hoofdverblijfplaats Het kind/ de kinderen (namen) zal/zullen zijn/haar/hun hoofdverblijfplaats hebben bij de moeder/vader, (adres noemen). (Indien ouders kiezen voor co-ouderschap) [Kind 1] zal ingeschreven worden bij moeder/vader (adres noemen). [Kind 2] zal ingeschreven worden bij moeder/vader (adres noemen) of het kind/beide kinderen zullen ingeschreven worden bij moeder/vader (adres noemen). Feitelijk en werkelijk wonen de kinderen bij beide ouders.
5. Dagelijkse zorg ( wettelijke verplichting) Waar verblijven/verblijft de kinderen/het kind (namen):
Moeder
Vader
Halen om en
De ideale scheiding
door
Brengen om en door
Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag Zaterdag zondag En gedurende de oneven week de navolgende basisregeling: Moeder
Vader
Halen om en door
Maandag Dinsdag Woensdag Donderdag Vrijdag
16
Zaterdag zondag
Brengen om en door
Vorig schema wordt hieronder verder toegelicht:
Het kind/De kinderen (namen) zijn de volgende dagen bij: moeder van ........................ uur tot …………............ uur. vader van .................. uur tot ............ uur. Vader/moeder haalt/brengt het kind/de kinderen( namen) bij wisseling van het verblijf op ...... dag om ............ uur. Het kind/De kinderen( namen) hebben dan wel/niet gegeten. Vaste belmomenten, tijdstippen? Ouders informeren elkaar van afwijkende verblijfplaatsen gedurende de omgang. Ook stellen ouders elkaar op de hoogte van het adres en de verblijfplaats van een vakantie. Bij de overdracht achten ouders het van belang dat de laatst verzorgende ouder de andere ouder in kennis stelt over de meest actuele situatie van…….(namen kinderen) ( bv over ziekte, slaapgedrag, eetgedrag, complete indruk etc). Dit doen zij door middel van …….(mondeling, mail, schriftje etc)
Voorjaarsvakantie o periode o periode Meivakantie o periode o periode Zomervakantie o periode o periode Herfstvakantie o periode o periode Kerstvakantie o periode o periode
bij bij bij bij bij bij
De ideale scheiding
6. Verdeling vakantie
bij bij bij bij
7. Verdeling feestdagen Moeder
Verjaardag kind(eren) o Toelichting Verjaardag moeder o Toelichting Verjaardag vader o Toelichting Verjaardag oma/opa (kant moeder) Verjaardag oma/opa (kant vader) Verjaardagen familie Vaderdag Moederdag
Vader Daar waar kind(eren) zijn vlg. regeling
17
Sinterklaas 1e kerstdag 2e kerstdag Oud & Nieuw Koningsdag Goede vrijdag/Pasen Hemelvaartsdag Pinksteren Overige familiedagen/religieuze bijeenkomsten
De zorgverdeling voor de vakanties en de feestdagen worden per kalenderjaar in onderling overleg vastgesteld. Ouders geven de voorkeur deze planning op te maken in de maand ……….
8. Wie beslist wat? (dus niet wie betaalt wat): Moeder
De ideale scheiding
18
Medisch o Huisarts: o Aanschaf/toediening medicijnen: o Inentingen: o Consultatiebureau: o Tandarts: Uiterlijke verzorging o Kleding aanschaffen: o Kleding wassen en strijken: o Kapper: Verzekeringen o Ziektekosten o WA School o Huiswerkbegeleiding o Remedial teaching o ………… Hobby/(sport)clubs o Zwemles: o Aanmelden bij club/muziekschool: o Brengen/halen naar clubs: o Betalen contributies: Divers: o Aanschaf fiets: o Onderhoud fiets: o Aanschaf cadeautjes: o Exceptionele uitgaven: Huisdieren o Zorgregeling: o Verzekering: o Dierenartskosten:
Vader
Beiden
Met/zonder overleg
De ouders spreken af op de onderstaande punten één gezamenlijk beleid te zullen hanteren, welk beleid dit is staat onderstaand omschreven:
Dagelijks o Bedtijden: o Aantal uren schermtijd per dag (pc-gebruik/tv-kijken/computerspelletjes): o Huiswerk: o Mobiele telefoon: Lichamelijke verzorging o Oorbellen: o Tatoeages/piercings: Uitgaansgedrag o Tijdstip van thuiskomen: o Roken/drugsgebruik: o Alcoholgebruik: o Overige:
De vader en de moeder zullen zich beiden inzetten om de familieband met de grootouders van het/de kind(eren)……..(namen) te stimuleren. De ouders zijn zich ervan bewust dat het/de kind(eren)………..( namen) in een situatie als een echtscheiding in contact moeten kunnen blijven met hun grootouders. De verzorgende ouder heeft de inspanningsverplichting om de grootouders of diegene die een vergelijkbare rol spelen van de niet verzorgende ouder een band op te laten bouwen met het/de kind(eren)……..( namen). Dit houdt oa in dat er quality momenten zullen worden ingericht voor de kinderen en de grootouders .
De ideale scheiding
9. Grootouders
10. Overleg opvoeding/belangrijke beslissingen ( wettelijke verplichting) Met betrekking tot de algemene opvoeding en het nemen van belangrijke beslissingen ( school, sport, gezondheid etc) achten de ouders het van belang dat zij hierover regelmatig overleg hebben. Zij zullen iedere week/maand oid hierover overleggen door middel van communicatiemiddel noemen, bijv. mondeling, mail, schriftje etc.
11. Afspraken over paspoort/id kaart kind(eren) De moeder/vader heeft de identiteitspapieren van het kind/de kinderen(namen) in bewaring en dra(a)g(t)en de zorg voor de kosten van vernieuwing van het document . Zij/hij zal de/het paspoort(en)/ID kaart(en) afgeven aan de andere ouder indien nodig voor een vakantie, minimaal 1/2 we(e)k(en) van te voren. Na de vakantie zal het document uiterlijk binnen 1 week retour gaan naar de vaste plek.
19
12. Verhuizen Vader/moeder zal tot het kind/de kinderen (namen) ouder is/zijn dan…jaar niet verder dan …km vanaf ………verhuizen. Het streven is een voor het kind/kinderen (namen) goede bereikbaarheid van beide ouders. Met instemming van de andere ouder kan hier van worden afgeweken.
13. School Een keuze voor een (type) school maken de ouders gezamenlijk. De ouder, die de rapporten, nieuwsbrieven, het schoolrooster, of andere schoolinformatie zoals de informatie over evenementen of bijzondere bijeenkomsten ontvangt, zal deze direct, per email/per kopie(rapport), ter kennisname doorleiden naar de andere ouder, voor zover de andere ouder deze informatie niet rechtstreeks van de school kan ontvangen. De ouders zullen de school vragen aan ieder gelijktijdig de berichtgeving toe te zenden.
De ideale scheiding
Beide ouders zullen zelf ook via de website van de school trachten de benodigde informatie in te winnen. De ouders zullen de informatieavonden (bij voorkeur) gezamenlijk bezoeken. Eventuele nieuwe partners zullen niet aanwezig zijn bij de ouderavondbezoeken dan na uitdrukkelijke toestemming van de andere ouder. Ouders informeren elkaar over en weer over besprekingen e.d. Ouders verschaffen elkaar indien nodig kopieën van de schoolrapporten, diploma’s en overige voor de opvoeding en ontwikkeling relevant te achten rapporten en verslagen.
14. Rapporten en diploma’s Deze documenten zullen in origineel verblijven bij de vader/moeder. De andere ouder ontvangt een kopie van het rapport of het diploma.
15. Medische aangelegenheden Ten aanzien van beslissingen betreffende het kind/de kinderen (namen) omtrent medische aangelegenheden geldt primair dat de ouders deze in onderling overleg nemen. Ingeval zich een acuut medisch probleem voordoet zal de ouder onder wiens hoede het kind op dat moment is, de noodzakelijke maatregelen treffen en de andere ouder terstond, dat wil zeggen zo spoedig als de omstandigheden dat mogelijk maken, informeren.
20
Ieder van de ouders heeft toegang tot een ziek kind dat verpleegd wordt of langer dan ………dagen ziek thuis is. Bij een bezoek aan de huisarts/ tandarts/ ziekenhuis is een van de ouders aanwezig, tenzij zich een noodsituatie voordoet.
16. Informatie De ouders zullen elkaar over en weer op de hoogte houden van alle aangelegenheden met betrekking tot het kind/de kinderen (namen).
het kind/de kinderen (namen) hebben recht op het contact met beide ouders; het kind/de kinderen (namen) worden niet betrokken bij de conflicten tussen ouders; ouders praten niet negatief over elkaar in het bijzijn van het kind/de kinderen (namen); ouders zullen nooit het kind/de kinderen (namen) als boodschapper gebruiken; fysiek en verbaal geweld is schadelijk voor de ontwikkeling van het kind/de kinderen (namen) en wordt door ouders niet gebruikt; het kind/de kinderen (namen) krijgen de ruimte om een eigen relatie met de andere ouder te ontwikkelen/behouden en worden hierin gestimuleerd door de andere ouder; de ouder denkt bewust na over de invloed die hij/zij (in)direct op het kind/de kinderen (namen) kan uitoefenen door de problemen die de ouder zelf ervaart in het contact met de andere ouder en zoekt zo nodig hulp bij het verwerken van de scheiding zodat hij/zij ruimte houdt om aandacht aan het kind/de kinderen (namen) te geven in deze moeilijke periode van hun leven; ouders gaan op een positieve manier met elkaar om bij een ontmoeting waar het kind/de kinderen (namen) bij aanwezig zijn; bij onverhoopt overlijden van een ouder zal de overblijvende ouder het contact tussen het kind/de kinderen (namen) en de familie van de overleden ouder stimuleren. ouders zullen het contact tussen het kind/de kinderen (namen) en de familieleden van de andere ouder niet in de weg staan.
De ideale scheiding
17. Respectvol ouderschap
18. Nieuwe partners Gelet op de grote betekenis die de komst van een nieuwe partner (al dan niet met kinderen) voor het kind/de kinderen (namen) heeft/hebben, spreken de ouders hierover het volgende af: Hulpvragen hierbij:
wat vindt één ieder hierin belangrijk? hoe stellen jullie de wijze van introductie van de nieuwe partner voor? wat spreken jullie af mbt de periode na melding aan elkaar?
Ouders zijn daarnaast met elkaar overeengekomen dat zij ( toekomstige) nieuwe partners zullen respecteren en ook zullen accepteren dat deze een belangrijke rol kunnen gaan spelen in het leven van het kind/de kinderen (namen) en in het bijzijn van het kind/de kinderen (namen) neutraal op de nieuwe partner zal reageren.
21
19. Kinderkosten
De ideale scheiding
(bij betaling kinderalimentatie van de ene ouder aan de andere ouder waarna de alimentatieontvanger alle kinderkosten betaalt). De vader en de moeder komen overeen dat de vader/moeder met ingang van datum maandelijks een bedrag van € xxx,- per kind als bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van hun minderjarige kind(eren), bij vooruitbetaling zal voldoen aan de vader/moeder. Dit bedrag is onderhevig aan de wettelijke prijsindexatie in de zin van artikel 1: 402a BW, voor het eerste per 1 januari …….. Van dit bedrag dienen alle kosten met betrekking tot het kind/de kinderen (namen) betaald te worden zoals voeding, persoonlijke verzorging, kleding, telefoon, zakgeld, schoolkosten, contributies etc. In dit bedrag zijn niet opgenomen de kosten voor kinderopvang. Bij co-ouderschap: (bij overmaken van de kinderkosten door beide ouders naar een kinderrekening waarna van de kinderrekening alle kinderkosten worden betaald) Partijen komen overeen dat de vader met ingang van datum maandelijks een bedrag van € xxx,en de moeder met ingang van datum maandelijks een bedrag van € xxx,- naar IBAN nummer overmaakt als bijdrage in de kosten van verzorging en opvoeding van hun minderjarige kind/ kinderen (namen). Dit bedrag is onderhevig aan de wettelijke prijsindexatie in de zin van artikel 1: 402a BW, voor het eerst per 1 januari …….. Van dit bedrag dienen alle kosten met betrekking tot de kinderen betaald te worden zoals kleding, telefoon, zakgeld, schoolkosten, contributies etc. Partijen dragen ieder zelf de kosten van de woonlasten, voeding, vakantie & uitjes en kinderopvang voor het kind/de kinderen (namen) wanneer het kind/de kinderen (namen) bij hen zijn. De kinderalimentatie, ten bedrage van € …….. ( zegge: …………. euro), zal op een gemeenschappelijke en/of rekening worden gestort, te beschouwen als “kinderrekening”, ten name van de heer ………… en mevrouw ………… Het dagelijks beheer van de gezamenlijke kinderrekening wordt gevoerd door beide ouders. Het bedrag van € ……… is bedoeld om de volgende kosten mee te betalen: Bijvoorbeeld:
Kleding kinderen Schoolgeld kinderen Abonnementen (lees) Contributies sport Zakgeld Telefoon
Kinderkosten jongmeerderjarige
22
Vanaf het tijdstip waarop een kind meerderjarig wordt betaalt de vader/moeder de hierboven genoemde alimentatie aan het kind zelf ex artikel 1:395a BW op een door het kind aan te wijzen bankrekening. De wettelijke indexeringsregeling blijft van toepassing totdat het kind de 21jarige leeftijd heeft bereikt.
OPTIONEEL ARTIKEL: Studiekosten na 21 jaar De ouders verplichten zich aan een kind van 21 jaar of ouder een (studie) bijdrage te betalen zolang het kind met redelijke resultaten en in overleg met hen met een beroepsopleiding bezig is of studeert, doch uiterlijk tot een tijdstip waarop het kind de 25- jarige leeftijd bereikt. Dit beding ten behoeve van ieder der kinderen van de ouders is onherroepelijk, zodat het kind/de kinderen (namen) het recht heeft/hebben om zo nodig nakoming van dit beding te vorderen. De ondertekening van dit convenant geldt tevens als aanvaarding van dit beding door partijen als wettelijk vertegenwoordigers van hun minderjarige kinderen.
20. Kinderbijslag De kinderbijslag komt toe aan die ouder waar het kind/de kinderen ( namen) staat/staan ingeschreven.
De kinderbijslag en het kindgebonden budget (indien een van beide ouders daarvoor in aanmerking komt) wordt naar de kinderrekening overgemaakt.
21. Spaarrekening kind(eren)
De ideale scheiding
(Bij co-ouderschap):
(Indien er een spaarrekening is voor de kinderen/het kind hier graag vermelden wie van de ouders of beiden welk bedrag maandelijks naar de spaarrekening over zal maken)
22. Zakgeld/kleedgeld Het kind/de kinderen (namen) ontvang(t)en wel/geen zakgeld. Het bedrag aan zakgeld wordt vastgesteld door beide ouders. Vader/moeder/beiden betalen het zakgeld uit/het zakgeld wordt van de kinderrekening betaald. Kleedgeld: ………………
23. Wijzigingen De ouders zullen dit ouderschapsplan, dat op maat is gemaakt en onderhevig is aan de ontwikkeling van het kind/de kinderen (namen), jaarlijks in de maand ……… met elkaar evalueren en daar waar nodig aanpassen. De ontwikkeling van het kind/de kinderen (namen) of een wijziging in de situatie van de ouder, kan een heroverweging van de afspraken nodig maken.
23
Optioneel: Gedurende de eerste…… jaar hebben de ouders afgesproken het ouderschapsplan jaarlijks in de maand………. met de mediatior te evalueren.
24. Tussenfase De ouders zullen zo nodig hulp inroepen van een (wederzijds) vertrouwde derde/neutrale tussenpersoon (wellicht naam), als de communicatie tussen ouders stroef verloopt. Deze derde persoon zal de ouders ondersteunen in deze fase, om de communicatie spoedig weer op gang te helpen in het belang van het kind/de kinderen (namen) en de ouders.
25. Procedure bij conflicten
De ideale scheiding
De ouders zullen deze regeling in onderling overleg kunnen aanpassen. Incidentele wijzigingen zullen informeel overeengekomen kunnen worden, structurele wijzigingen uitsluitend schriftelijk. Bij onoverbrugbare conflicten of een ingrijpende wijziging van omstandigheden zullen ouders zich wenden tot een mediator om deze meningsverschillen op te lossen. Aldus overeengekomen en ondertekend in tweevoud te
te
op
op
--------------------------------
------------------------------
Mevrouw
De heer
© Janneke Schmitz, Schmitz Mediation
24
SCHEIDEN KAN BETER Wij zijn er inmiddels van overtuigd dat de huidige scheidingspraktijk beter kan, voor ouders, kinderen, maar ook voor alle professionals die met een scheiding te maken krijgen. In dat kader zijn er zijn al veel goede initiatieven genomen, denk bijvoorbeeld aan de nieuwe mediationwet en de introductie van de overlegscheiding/collaborative divorce in Nederland. Het ontbreekt echter nog wel eens aan een goede samenwerking tussen de verschillende professionals. Een echtscheiding heeft een emotionele, juridische en een financiële kant. Dit vereist een multidisciplinaire aanpak, een samenwerking tussen een (kinder) psycholoog, een advocaat en soms een financieel deskundige. Daarnaast heeft de vechtscheiding de laatste tijd veel aandacht gekregen.
1. Voordat ouders toegang tot de rechter krijgen, is het opstellen en ondertekenen van een ouderschapsplan verplicht. Dit staat in de wet en is verder niet ingevuld. Loopt dit mis, dan kunnen ouders alsnog een niet ondertekend ouderschapsplan in het geding brengen. Als het mis gaat moeten ouders worden verplicht gerichte professionele ondersteuning te zoeken gedurende drie sessies of gedurende zes uren. Doel van deze sessies is ouders verplicht voor te lichten over de gevolgen van een echtscheiding voor kinderen (en mogelijk ook voor henzelf). Tweede doel is te komen tot een reële discussie over het opstellen van een ouderschapsplan. De professionele begeleiding kan plaatsvinden door een coach/psycholoog, in ieder geval een professional met een gedragswetenschappelijke achtergrond, dan wel een register mediator in de zin van de nieuwe mediationwet of een mediator die is aangesloten bij de Vfas.
De ideale scheiding
Het rapport van de Kinderombudsman over dit onderwerp heeft een brede discussie op gang gebracht, niet alleen onder de scheidingsprofessionals maar ook in de media is er veel aandacht aan besteed. Het is tijd om concrete stappen te maken met een andere aanpak. In het navolgende werk ik in dat kader een concreet stappenplan uit.
2. Mediation wordt in geval van ouders met kinderen verplicht voordat de toegang tot de rechter mogelijk is. Dit in navolging van andere ons omringende landen zoals Noorwegen en Engeland. De rechter vraagt standaard aan de ouders of ze mediation beproefd hebben en wat daarvan de uitkomst is geweest. Ook hier maken partijen gebruik van een register mediator in de zin van de nieuwe mediationwet of van een Vfas mediator. 3. In het algemeen moet informatie over scheiden en de gevolgen daarvan voor kinderen meer toegankelijk zijn en standaard beschikbaar worden gesteld aan ouders. Dit door de Rijksoverheid en alle professionals die met scheiden te maken hebben. Hier ligt o.a. een taak voor de overheid. Informatie is te vinden op rijksoverheid.nl en opvoeden.nl. De professionele beroepsverenigingen zullen zich actiever moeten inzetten om informatie ter beschikking te stellen aan ouders. Er worden wel al veel initiatieven genomen. 4. Het ouderschapsplan bevat niet alleen technisch juridische regels, maar ook kwalitatieve aspecten en is praktisch en duidelijk. Een ouderschapsplan geldt een jaar. Intussen kan hierover niet worden geprocedeerd. Na een jaar worden de afspraken in het ouderschapsplan door de ouders geëvalueerd en dan kunnen deze worden bijgesteld. Wederom verplichte mediationsessies alvorens ouders toegang kunnen krijgen tot de rechter. De
25
De ideale scheiding
rustperiode van een jaar geeft alle betrokkenen tijd om te wennen aan de nieuwe situatie, maar ook ruimte voor verandering in de toekomst. 5. Als mediation mislukt en er kan geen ouderschapsplan worden opgesteld en partijen kiezen voor de gang naar de rechter, komen zij terecht bij een rechter die sterk de regie neemt. Immers, het niet kunnen opstellen van een ouderschapsplan is een teken dat een vechtscheiding dreigt. Zodra het echtscheidingsverzoekschrift bij de rechtbank wordt ingediend, wordt binnen zes weken een mondelinge behandeling bepaald. De rechter bespreekt in de regiezitting met de ouders de gevolgen van de echtscheiding en geeft hen instructies. Primair zal de rechter partijen instrueren om alsnog tot het opstellen van een ouderschapsplan over te gaan en indien dit niet mogelijk is, zal de rechter na afloop van de zitting een beslissing nemen over de kinderen. Dit kan betekenen dat de rechter een forensisch mediator benoemt of de Raad voor de Kinderbescherming inschakelt. Zijn partijen bereid om zelf tot afspraken te komen met druk van de rechter in de rug, dan stuurt de rechter partijen naar huis en roept hen binnen zes weken opnieuw op voor een mondelinge behandeling. Binnen drie maanden worden ook de overige gevolgen van de scheiding behandeld, zoals de alimentatie, de verdeling van gezamenlijke goederen, verrekening conform de huwelijksvoorwaarden etc. De bedoeling is dat een echtscheidingsprocedure niet langer dan zes maanden duurt. De ervaring leert namelijk dat ouders/ex-partners in de scheidingsprocedure niet goed functioneren, onzeker zijn en verdere escalatie op de loer ligt. De rechter kan tijdens de eerste, maar ook tijdens de tweede zitting actief optreden en zo nodig een forensisch mediator inschakelen, een coach of de Raad voor de Kinderbescherming. Ook kan de rechter een makelaar benoemen, opdracht geven tot het verzamelen van specifieke financiële informatie etc. Indien de Raad wordt ingeschakeld, wordt er naar gestreefd dat binnen zes weken een rapportage is opgemaakt. Partijen hebben steeds dezelfde regierechter. 6. Alle betrokkenen zijn zich er van bewust dat een dreigende vechtscheiding een multidisciplinaire aanpak vereist. Dit vereist ook van de rechter niet alleen juridische kennis, maar ook inzicht in psychologische aspecten van zo’n ingrijpende gebeurtenis als een echtscheiding. De rechter moet dus op de hoogte zijn van de verschillende doorverwijsmogelijkheden. Ook moet de rechter niet schuwen om actief op te treden. 7. De kinderen hebben een stem. De rechter hoort de kinderen ouder dan 12 jaar, maar kan ook kinderen horen die jonger zijn dan 12 jaar. Indien een vechtscheiding dreigt, kan de rechter een bijzonder curator benoemen voor het kind. Zo’n bijzonder curator is niet per definitie een jurist. Het heeft de voorkeur dat zo’n bijzonder curator een gedragswetenschappelijke achtergrond heeft en kennis heeft van de problematiek van kinderen in een echtscheiding.
26
8. Ouders die voor gefinancierde rechtsbijstand in aanmerking komen, moeten toegang krijgen tot hulp die niet direct tot een procedure leidt. Op dit moment loont het voeren van een procedure voor een toevoegingsadvocaat. De vergoedingen voor echtscheiding zonder tegenspraak en echtscheiding op gezamenlijk verzoek dient te worden opgewaardeerd. Voor dergelijke zaken dient een advocaat meer honorarium te ontvangen dan voor een procedure op tegenspraak. © Marjoleine de Boorder, De Boorder Schoots Familierechtadvocaten, Mediators en Collaborative Divorce Lawyers
