De High-End Speciaalzaak De toekomst voor de tabakspeciaalzaak

1

Eindrapportage High end Speciaalzaak oktober 2012

De High-End Speciaalzaak De toekomst voor de tabakspeciaalzaak

Conclusies, Kansen & Aanbevelingen

NSO, Leidschendam, oktober 2012

2


Inleiding & Leeswijzer:

Dit rapport is een uitwerking van het EIM-rapport ‘Genot, Gewin en Gemak in 2020, perspectieven voor de tabaks- en gemaksdetailhandel’ van oktober 2011 en is gebaseerd op de uitkomsten van een aantal brainstormsessies met ondernemers met een tabakspeciaalzaak. Deze sessies hebben plaatsgevonden in de periode mei 2011 tot en met mei 2012. In dit rapport worden de kansen en mogelijkheden voor ondernemers met een tabakspeciaalzaak verder uitgewerkt. De tabakspeciaalzaak anno 2012 kan zich dóórontwikkelen tot een high-end speciaalzaak. Wanneer de ondernemer met een tabakspeciaalzaak van nu alle kansen en mogelijkheden optimaal benut, is deze klaar voor de toekomst. Hoofdstuk 1 bevat een korte samenvatting van het hoofdstuk High-end speciaalzaak uit het EIM-rapport. Hoofdstuk 2 is een beschrijving van de conclusies en kansen die voortvloeien uit de brainstormsessies. Van hieruit wordt in Hoofdstuk 3 een drietal mogelijke investeringsrichtingen beschreven. Tot slot wordt in hoofdstuk 4 een schets gegeven van een mogelijke follow-up van dit rapport. Onze ambitie is dat dit rapport gelezen wordt door ondernemers met een tabakspeciaalzaak en dat zij met de kansen aan de slag gaan! De NSO wil ondernemers daarbij graag helpen en stimuleren. Niet alleen door de publicatie van dit rapport, maar ook door te bevorderen dat de conclusies en aanbevelingen, in goede samenwerking tussen betrokkenen, uitgewerkt gaat worden.

De NSO-expertgroep High-end speciaalzaken: Edwin van den Berg, John Bodar, Gert Koudijs, Harold Lensen, Sandra van Maurik, Harrie van Ravenstein, Marjolein van Renssen, Rob Roskamp, Gerrien van Schaik, Peter van Spronsen, Gijs van Vliet. Gebruikte afkortingen: HES: High-end Speciaalzaak TSZ: Tabakspeciaalzaak

3


Hoofdstuk 1 De high-end speciaalzaak moet de klant verleiden met exclusief assortiment en sfeer. Het in oktober 2011 gepresenteerde EIM-rapport schetst voor winkels in de tabaks- en gemaksdetailhandel een drietal ontwikkelingsmogelijkheden:   

De high-end tabakspeciaalzaak; de full-service gemakswinkel; de on-the-spot gemakswinkel.

In het EIM-rapport wordt de high-end speciaalzaak neergezet als een doorontwikkeling van de huidige tabakspeciaalzaken. Een speciaalzaak met een ondernemer die een verdere professionaliseringslag heeft gemaakt en zich meer richt op de consument van morgen. Daarbij wordt verleiding van de consument de belangrijkste uitdaging voor de speciaalzaak. Verleiding geschiedt o.a. door een exclusief assortiment en een exclusieve sfeer die uitnodigt tot een langer verblijf in de zaak en tot meer verkenning van het aanbod. De klant in de high-end speciaalzaak gunt zich meer tijd om zich te oriënteren vóór hij een aankoop doet. Vaak zal hij zich daarbij graag laten adviseren. Het succes van de high-end speciaalzaak is daarmee grotendeels afhankelijk van de ondernemer en de medewerkers die in de winkel werken. Zij moeten kennis hebben over, en passie hebben voor hun producten en een echt persoonlijk contact leggen met de klant. Beeldbepalende kwaliteiten van de high-end tabaksspeciaalzaak 

    



De high-end tabaksspeciaalzaak is een tabaksspeciaalzaak pur sang met een zwaar accent op allerlei exclusieve tabaksproducten en rokersbenodigdheden. Daarvoor hoeft niet per se een breed en diep assortiment worden aangehouden. Met een beperkte(re) voorraad kan ook exclusiviteit worden uitgestraald. In de winkel staat beleving en genieten centraal. De klant komt naar de winkel omdat hij het leuk vindt om er te komen, omdat het er prettig vertoeven is en omdat de winkel uitnodigt tot ontdekken en beleven. De high-end tabaksspeciaalzaak onderscheidt zich niet alleen met exclusieve tabak en rokersbenodigdheden, maar ook met andere productgroepen met een vergelijkbare avontuurlijke sfeer-, geur- en smaakbeleving. De inrichting van de high-end tabaksspeciaalzaak is warm en sfeervol en nodigt uit tot een langer verblijf, door middel van exclusieve rookcorners waar de klant smaken kan proberen of gewoon rustig kan genieten van de rookwaren. De high-end tabaksspeciaalzaak bedient een doelgroep die verspreid is over een groter verzorgingsgebied en bevindt zich steeds vaker in een middelgrote of grote stad. De ondernemer en zijn personeel zijn echte kenners met een passie voor hun producten. Zij zijn de vinologen op tabaksgebied. Zij zijn geen verkopers meer, maar gastheren en gastvrouwen met een hoge mate van deskundigheid en betrokkenheid bij de klant en het product. Alles draait om het persoonlijke contact met de klant.

4


Uitbreiden verzorgingsgebied: de mogelijkheden van internet Vanwege de verschuiving van het gedrag van de roker - en daarmee ook de doelgroep van de high-end tabaksspeciaalzaak - is de HES bij voorkeur gevestigd in een grote of middelgrote stad. Een uitbreidingsmogelijkheid van het klantenbestand van de speciaalzaak ligt in het opzetten van een website of webshop op Internet. Tabaksproducten en rokersbenodigdheden die niet in de gemakswinkel worden aangeboden kunnen zo bekend worden bij een publiek in een uitgestrekter verzorgingsgebied. Het internet kan daarbij op twee manieren bijdragen aan de omzet en afzet:  

In de eerste plaats kan een ondernemer zich via een website positioneren op een gespecialiseerde tabaksmarkt die afhankelijk van het product kan reiken tot ver buiten de eigen regio. In de tweede plaats kan de speciaalzaak internet gebruiken als verkoopkanaal. Met name voor de exclusievere rokersbenodigdheden en aanvullende assortimenten liggen hierin kansen.

Investeringsrichtingen Er zijn drie richtingen waarin de tabaksspeciaalzaak van nu moet investeren om uiteindelijk uit te groeien tot een high-end tabaksspeciaalzaak. 

 

Richting 1: Vergroting van het bereik van de winkel door een breder verzorgingsgebied te bedienen of nieuwe doelgroepen aan te boren, is absoluut noodzakelijk. Dit betekent dat er vooral gewerkt moet worden aan naamsbekendheid, zowel lokaal als regionaal en door zichtbaar en vindbaar op Internet te zijn. Richting 2: Vergroting van de opkomst naar de winkel door de aantrekkingskracht van de winkel als tabaksbelevingsplaats te versterken. Aandachtspunten hierbij zijn vooral het assortiment, de inrichting en de sfeervoorzieningen. Richting 3: Vergroting van de conversie oftewel verhoging van het bonbedrag van de producten die de klant afneemt door een aanbod aan exclusieve tabakswaren en daaraan gelieerde hoogwaardige producten.

Conclusies uit het EIM-rapport Het succes van de high-end speciaalzaak hangt sterk af van de ondernemer en zijn of haar vaardigheden om klanten aan te spreken, te adviseren en te verleiden. Het nieuwe typespeciaalzaken zal klanten meer moeten uitnodigen om tabak te verkennen en om tabak te gebruiken. Internet biedt kansen om het verzorgingsgebied uit te breiden en klanten tot ver over de grens van het huidige verzorgingsgebied te bereiken met specifieke nicheproducten. High-end speciaalzaken kunnen zich het beste ontwikkelen binnen een sterke, landelijke formule. Daarbij moet de formule de ondernemer voldoende ruimte bieden om zichzelf lokaal te profileren. Lokale marketing en samenwerking met andere ‘verleid’-winkels in de buurt, zoals bijvoorbeeld slijterijen en delicatessenwinkels, zijn belangrijk en een pré voor de verdere ontwikkeling. (Het volledige EIM-rapport, met uitgebreide beschrijvingen van de high-end speciaalzaak, kunt u lezen op www.tabakplus.nl).

5


Hoofdstuk 2

Kansen en Conclusies

2.1. Kenmerken en definiëring van de High End Speciaalzaak. Volgens het EIM-rapport voldoet de high-end speciaalzaak aan de volgende criteria: o o o o o o o o

Specialist met een hoge mate van deskundigheid Winkel met een duidelijk profiel Sfeer, beleving, genieten, keuzerijkdom, kwaliteit en klasse staan centraal Zwaar accent op shopping goods: exclusieve tabaksproducten en rokersbenodigdheden Groot verzorgingsgebied Alles draait om persoonlijk contact met de klant Inrichting van de winkel nodigt uit tot langer verblijf Richt zich op de bovenkant van de markt

Ter definiëring van de high-end speciaalzaak worden daar in dit rapport door de werkgroep de volgende criteria aan toegevoegd:    

Omzet aandeel tabak is >75% Lokatie: middelgrote tot grote stad vanaf ca. 75.000 inwoners De HES heeft altijd een klimaatkamer. Wanneer er geen ruimte is voor een walk-in humidor in een afgescheiden ruimte, kan dit ook een gedeelte van het winkeloppervlak kunnen zijn. Het assortiment sigaren bestaat uit tenminste 350 versies (SKU’s).

Als doelgroep voor de HES wordt geformuleerd: man én vrouw. Verdeling in bezoekersaantallen: 70% man en 30% vrouw. Vrouw koopt vaak voor man. Mannen hebben een hogere gemiddelde besteding. Leeftijd: 35-40 jaar koopt het meest en het meest gemakkelijk. 45-60 jaar is ondervertegenwoordigd volgens de ondernemers!  KANS!! Welstandsklasse: boven modaal. In het weekend is er een hogere gemiddelde besteding (vrijdag en zaterdag).

2.2. Assortiment Welke productgroepen zijn altijd aanwezig? Rookwaren (Sigaretten, Shag, Sigaren, Pijptabak) en Rokersbenodigdheden. Ter discussie kan staan of sigaretten en shag deel moeten uitmaken van het assortiment van de HES. Deze productgroepen vragen een andere klantbenadering. Een sigarettenklant is een klant die snel geholpen wil worden. Deze klant verstoort vaak het aankoopproces van de (sigaren)klant die deskundig geholpen wil worden en een langere aandachts- en verblijfstijd vraagt. Vragen bij deze discussie zijn: Hoe groot is het omzetaandeel sigaretten? Hoe groot is het aandeel sigaretten in de Brutowinst? Kan ik een medewerker minder inzetten wanneer ik sigaretten uit mijn assortiment verwijder? Van belang hierbij is het omzetaandeel of brutowinstaandeel van sigaretten en shag. Wel kan worden aangegeven dat vooral door het hoge omzetaandeel van sigaretten en shag de gemiddelde OPK (omzet per klant) in de HES € 14-16 euro is. We gaan nog even door op de vraag of consumptiegoederen wel onderdeel kunnen zijn van het assortiment van de High end speciaalzaak? Kan de exploitatie van de High end

6


speciaalzaak zonder de fast mover productgroep sigaretten? Koopt de sigarenklant ook sigaretten en vice versa? Het retaillandschap verandert in snel tempo. Het aantal consumenten dat de fysieke retail bezoekt is afgenomen. Het is op dit moment daarom niet verstandig om de productgroepen sigaretten en kerftabak uit het assortiment te halen. Deze groepen zorgen o.a. voor traffic op de winkelvloer. Ook is het omzetaandeel van deze productgroepen zodanig (sigaretten en kerftabak hebben samen een gemiddeld omzetaandeel van 30-35%), dat een sanering hiervan zal leiden tot een lagere netto opbrengst. Daarnaast kijken we vooral vanuit consumentenperspectief: de consument verwacht/wenst in een High end speciaalzaak ook sigaretten en kerftabak te kunnen kopen. Vanuit de werkgroep wordt in ieder geval bepaald, dat Longfillers altijd onderdeel zijn van het assortiment van een HES. Kansspelen Zorgen Kansspelen voor traffic op de winkelvloer van de HES? Welke invloed hebben een hoge Jackpotstand of Oudejaarsloten op mijn kernassortiment? Heb ik klanten die niet roken en wel Kansspelen kopen? Of is dit een artikel dat ik kan gebruiken als upselling bij bestaande klanten? Ook kansspelen zorgen voor traffic op de winkelvloer. Het is aan de ondernemer zelf hierin een keuze in te maken. Kansspelen zullen daarom niet altijd onderdeel zijn van het assortiment van een High end speciaalzaak. Echter: vooral waar er behoefte is aan deze productgroep vanuit de consument, zal deze toegevoegd kunnen worden aan het assortiment van de High end speciaalzaak. Aanvullende productgroepen Naast het traditionele assortiment van rookwaren en rokersbenodigdheden, kunnen er aanvullende productgroepen in de HES aanwezig zijn. Dit moeten dan wel producten zijn die in dezelfde lijn liggen als Sigaren; dus producten met sfeer, beleving, genieten, kwaliteit en klasse. Productgroepen die een aanvulling zouden kunnen zijn: Koffie, thee, chocolade, lederwaren, luxe wenskaarten, luxe tijdschriften, luxe schrijfwaren, enz. Daarbij moet de ondernemer net zoveel passie voor deze producten hebben als dat hij voor Sigaren heeft. Geen aandacht/passie ≠ verkoop! Producten die geen onderdeel van een HES zouden moeten zijn, vallen onder de productgroepen: Stomerij, Post en pakket- en/of afhaaldiensten en Parfumartikelen. Assortimentsuitbreiding moet altijd gekoppeld zijn aan een resultaat(sverbetering) voor de ondernemer. Het meest commerciële assortiment wordt bereikt door het waarmaken van de klantverwachting, het verhogen van de aantrekkelijkheid en vernieuwende manieren vinden om het keuze- en koopproces te vergemakkelijken en daarover te communiceren. Een rendementsverbetering wordt o.a. gerealiseerd door margeverbetering, verhogen van de omloopsnelheid en optimalisatie van assortiment. Aandachtspunten: 1. Het ruimteaandeel op het verkooppunt van de aanvullende productgroepen moet niet het ruimteaandeel Sigaren overstijgen. 2. De uitstraling van de winkel moet wel Sigaren/Tabak blijven. 3. Aanvullende productgroepen mogen het aankoopproces van de sigarenklant niet verstoren. 4. Productgroep mag op generlei vlak affiniteit hebben met doelgroep kinderen.

7


De High end speciaalzaak heeft een duidelijk profiel. Eén van de criteria is dat 75% van het assortiment tabak is of tabaksgerelateerd. Afhankelijk van het aantal m2 VVO zouden productgroepen die in dezelfde lijn liggen als sigaren (dus producten met sfeer, beleving, genieten, kwaliteit en klasse) kunnen worden toegevoegd aan het assortiment. Hierbij kan een keuze worden gemaakt uit de volgende suggesties: Koffie en Thee Een aantal ondernemers met een speciaalzaak verkoopt al Koffie en Thee. Dit is bij uitstek een product dat aan het assortiment kan worden toegevoegd van alle High-end speciaalzaken. Daarbij zijn naast een uitstekende productkennis en deskundig advies de volgende randvoorwaarden van belang: -

Voldoende m2 om dit product serieus neer te zetten Voldoende passie voor het product om het te verkopen.

Chocolade Chocolade is een product dat een prima aanvulling kan zijn op het assortiment. Aandachtspunt is de presentatie: het product moet voldoende zichtbaar zijn zowel qua volume als uitstraling. Het product behoeft echter geen dominante plek. De productgroep zou modulair aangeboden kunnen worden, eventueel in combinatie met luxe mondverfrissers. Daarnaast is de locatie van het product een aandachtspunt: hoe zorg je ervoor dat het product zichtbaar is en een hoge impulswaarde krijgt, zonder het direct op de toonbank te plaatsen? Voorwaarden om deze productgroep op te nemen zijn:     

Permanent artikel (geen seizoen) Impulswaarde Maximale ruimte toekenning (niet overheersend, wel aanwezig) Prijssegment: maximaal € 10,-- (ivm impuls en/of cadeau) Het product dient bij voorkeur voorverpakt te zijn.

Lederwaren (portemonnees, creditcardmapjes, organisers e.d.) Dit is een mogelijke aanvulling van het assortiment. Wel moet hierbij de kanttekening worden gemaakt, dat deze productgroep zeer geschikt is om in te zetten als seizoenartikel. Er kan gekozen worden voor een uitgebreidere seizoenpresentatie en een kleinere, modulaire vorm voor de overige momenten in het jaar. Voorwaarden om deze productgroep op te nemen: * Vast assortiment (klantenkring en collectie opbouwen) * Cadeau artikel * Productcombinaties in presentatie (bijv. riemen, portemonnee, manchetknopen). Lederwaren en luxe schrijfwaren Ook luxe lederwaren (schrijfmappen e.d.) worden gezien als een mogelijke aanvulling op het assortiment. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat het aanbod qua artikelen weliswaar groot is, maar dat veel kantoorvakhandels/specialisten die deze producten in hun winkels voerden inmiddels zijn gesloten. Lederwaren zijn nu overwegend te koop bij grote warenhuizen en high end specialisten in de kantoorvakhandel. Luxe wenskaarten Dit artikel kan een hoge impulswaarde hebben door het aanbieden van de juiste thema’s en het plaatsen van dit artikel in de directe omgeving van de kassa. Dit artikel vereist wel een aangepaste presentatievorm. Een wenskaartenmolen in een HES is niet gewenst. Voorwaarden om deze groep op te nemen: * Hoge marge artikel * Inzetten voor upselling (OPK verhogen) * Cadeaumoment benadrukken.

8


Luxe tijdschriften en boeken Een beperkt assortiment luxe tijdschriften en boeken kan een aanvulling zijn. Maar moet wel passen in de gewenste sfeer en uitstraling van de HES. De aanbieders van deze producten moeten dan wel een logistiek op maat kunnen leveren. Voorwaarden om deze groep op te nemen: * Deze presentatie is maximaal 100 cm breed en bevindt zich bij voorkeur in een wandmeter (of één wandelement indien lid van formule/samenwerkingsverband); * De presentatie bevat bij voorkeur zowel tijdschriften als boeken; * Bij voorkeur alleen maand- of kwartaaltitels; * Logistiek van deze bladen/boeken is maximaal één levering per week; * 100% retourrecht; * De tijdschriften/boeken staan altijd full-face gepresenteerd; * Er is geen voorraad anders dan de schapvoorraad; * Thema/onderwerp van de tijdschriften/boeken is: Lifestyle, Beleving, Luxe of Opinie of liggen in segmenten als: Auto/Reizen/Koken/Wonen enz. Horloges Ook dit product kan gezien worden als een voorbeeld voor aanvullend assortiment van de High end speciaalzaak. Met name bij dit product geldt dat overige lokale aanbieders èn de consument bepalend zullen zijn voor het te voeren assortiment. Voorwaarden om deze groep op te nemen: * Lokaliteit van de doelgroep meenemen in assortiment * Collectie man/vrouw, met accent op man * Prijsstelling: maximale verkoopprijs € 100,--. Wijn en port Een aantal ondernemers verkoopt al wijn en/of port. Dit is een product is dat de consument niet verwacht en vaak maar smal aangeboden kan worden i.v.m. ruimte/ presentatie. Advies: Onderzoeken of een modulaire presentatie kansen biedt voor dit product. Voorwaarden om deze groep op te nemen: * Kleine wijnleverancier/exclusiviteit * Lokaliteit opzoeken * Samenwerking met andere specialist. Persoonlijke verzorging (scheerkwasten) Een enkele tabakspeciaalzaak voert al een exclusieve collectie scheerkwasten. Consumenten zijn enthousiast over dit product. Zichtbaarheid in de winkel is belangrijk. Bijvoorbeeld middels een vitrinepresentatie naast de toonbank. Voorwaarden om deze productgroep op te nemen: * Vitrinewand (eventueel afsluitbaar: verkoopprijzen kunnen oplopen tot € 400,--).

2.3. Vergroten van het bereik: Internet Internet kan op diverse manieren ingezet worden. Drie mogelijke varianten zijn: 

Een interactieve zuil op de winkelvloer. Deze zuil kan zowel door de consument als de ondernemer gebruikt worden. De belangrijkste functie van deze zuil is het beschikbaar maken van de longtail in de diverse assortimenten. Bijvoorbeeld: de ondernemer heeft 20 Zippo’s op voorraad, alle andere beschikbare typen zijn te vinden via de interactieve zuil. De klant en/of ondernemer hebben het volledige assortiment Zippo’s inzichtelijk en kunnen bestellen. Daarna kan de consument de keuze maken of de bestelling wordt thuisbezorgd of dat hij/zij de bestelling wil afhalen op de winkelvloer. De laatste optie (winkelvloer) heeft de voorkeur. Consumenten besteden bij afhalen van bestellingen op de winkelvloer vaak extra.

9




Click & Collect. De consument kan thuis bestellen via een website (van ondernemer, commerciële organisatie of merk) en afhalen op de winkelvloer. Voordelen hiervan zijn: 1. De consument komt toch op de winkelvloer; 2. Artikel is al in winkel aanwezig of kan direct besteld worden bij leverancier; 3. Beter voorraadbeheer: lagere voorraad in de winkel; 4. Geen opslag en beperkte logistiek; 5. Er hoeft nog geen PSP (betaalplatform) ingericht te worden.



Online bestellen. Thuis (of vanaf mobiel) bestellen bij website van de winkel of fabrikant/Brand-owner en thuis laten bezorgen. Deze methodiek is zeer geschikt zijn voor herhaalaankopen van consumenten die niet in het directe verzorgingsgebied van de winkel zitten. Belangrijke factor hierbij is dat wanneer een consument direct bestelt bij leverancier/fabrikant en kiest voor thuisbezorgen er een vergoeding plaatsvindt naar de ondernemer, bijvoorbeeld in de vorm van een kick back fee. Dit kan o.a. gerealiseerd worden door de bestelling naar de fabrikant te laten koppelen aan: 1. een verzorgingsgebied: de opbrengsten worden verrekend en uitbetaald naar aanleiding van de verkopen over een bepaalde periode aan alle ondernemers die het betreffende product in de fysieke winkel of een website opnemen. 2. een verkooppunt: bij iedere bestelling krijgt de consument een optie om aan te geven bij welk verkooppunt hij koopt. De fee die de ondernemer krijgt is op basis van gerealiseerde verkopen over een bepaalde periode. Ondernemer voorkomt zo dat klanten in een andere winkel zullen gaan aankopen.

2.4 Verbreding van de doelgroep Oriëntatie op niet westerse markten Vanuit het EIM is als kansrichting een oriëntatie op niet westerse markten (allochtone inwoners) gegeven. Er zijn diverse ervaringen met deze doelgroep. Belangrijk is om te kijken naar het verzorgingsgebied van de winkel. De spreiding van allochtonen in Nederland is divers en wordt gekleurd door de aanwezigheid van AZC (asielzoekercentra). Feit is wel dat in de 4 grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht) de meeste allochtonen wonen (40%). De 2 e generatie allochtonen heeft de meeste potentie om in aanmerking te komen als consument. Zij zijn vaak even hoog opgeleid als de autochtone bevolking in dezelfde leeftijdsklasse en willen zich onderscheiden van de eerste generatie door niet te kopen bij zgn. verkooppunten van hun eigen bevolkingsgroep (toko’s, buitenlandse supermarkten e.d.). Daarnaast zijn groepen toeristen wellicht ook een kans voor de speciaalzaak. Zij hebben vaak een hoger bestedingsniveau. Opmerking: Volgens het EIM onderzoek is de doelgroep allochtonen een kans. Overweging: inventariseren en in kaart brengen van onderzoeken over de doelgroep allochtonen. Oriëntatie op niet rokers Is de uitstraling van de tabakspeciaalzaak ook uitnodigend genoeg voor de groep nietrokers in Nederland (=73%)? Het antwoord hierop is een volmondig nee! De tabakspeciaalzaak is te hoogdrempelig voor deze groep (Assortimentsgroepen als Koffie en Thee maken een speciaalzaak over het algemeen wel laagdrempeliger). Kunnen we deze doelgroep wel bereiken? Ja! Hoe kunnen we deze doelgroep bereiken? Door de tabakspeciaalzaak laagdrempeliger te maken voor de niet roker.

Dit zou kunnen op de volgende manieren:

10


 

De uitstraling van het verkooppunt op producten die de niet roker aanspreken te verbeteren, zowel op de winkelvloer, in de communicatie en in de uitstraling naar buiten; Het bewust toevoegen van product/assortimentsgroepen die ook de niet-roker zullen aantrekken.

Lokale samenwerking met andere specialisten Lokale marketing en samenwerking met andere ‘verleid’-winkels in de buurt, zoals bijvoorbeeld slijterijen en delicatessenwinkels, zijn belangrijk en een kans voor de verdere ontwikkeling van de High-end speciaalzaak.

Doelspecialisatie 





Jonger en progressief ingestelde groepen. Dit is zeker een kans waard. Dit is een onderwerp waarbij het inzetten van een consumentenpanel meer focus kan geven. Welk assortiment spreekt deze doelgroep aan? Een groep die hierbij zou kunnen aansluiten, zijn studenten. Daarbij is de focus niet zozeer op klantenbinding aan een verkooppunt, maar meer in het algemeen: studenten vertrekken na de studie vaak naar andere woonplaats. Doel is dus: hoe houd ik als ondernemer studenten vast als klant voor mezelf of mijn collega met een High-end speciaalzaak, ook als zij geen student meer zijn? Sigarengenootschappen. In Nederland zijn circa 20 sigarengenootschappen actief (bron: Elsevier sigarenspecial oktober 2011) Deze genootschappen zijn vaak óf zelfstandig opgericht óf voortgekomen uit een initiatief van een ondernemer met een tabakspeciaalzaak. Het aandeel genootschappen t.o.v. speciaalzaken is klein. Ondernemers organiseren vaak wel proeverijen, maar dit is vrijblijvend en geen vaste basisgroep.  Kans! Pijproken. Er zijn steeds minder verkooppunten die Pijpen verkopen. Is dit een middel om pijprokersgilden (13 stuks in NL, bron: www.pijprokers.nl) uit te breiden vanuit verkooppunt.

Doelspecialisatie Er wordt door de werkgroep besloten dat als eerste doelspecialisatie de Genootschappen worden geselecteerd. Iedere High end speciaalzaak zou minimaal gekoppeld moeten zijn aan één genootschap.   

Wat zijn de voorwaarden om een genootschap op te zetten? Welke genootschappen zijn er? Welke verkooppunten hebben geen genootschap in hun omgeving? Kan een verkooppunt zelf een genootschap opzetten?

Vergroten van de opkomst Om de aantrekkingskracht van een verkooppunt als belevingsplaats te vergroten (én om de winkel laagdrempeliger te maken), kunnen de volgende acties ingezet worden:  Assortiment aanpassen door toevoeging van nieuwe productgroepen.  Inrichting aanpassen. Waardoor wordt de consument van 2012 (en verder) geïnspireerd? Thema’s die positief werken en een meegenomen zouden kunnen worden in de inrichting van de winkel zijn: 1. Inspiratie: de High-end speciaalzaak zou een inspiratiebron moeten zijn voor de consument. Hij moet op de winkelvloer geprikkeld worden door artikelen of uitstallingen die een aankoopimpuls realiseren. Op dit moment zijn er weinig prikkels (enkele uitzonderingen op verkooppuntniveau) die de consument van nu krijgt.

11


Voorbeelden van winkels als Rituals, Kijkshop (nieuwe formule!), Lifestyle en Intratuin zijn de moeite waard om te bekijken. Hier wordt optimaal gebruik gemaakt van het middel inspiratie op de winkelvloer. Kun je het assortiment sigaren ook indelen op bijvoorbeeld model of op rookmoment? 2. Beleving: Net als inspiratie zou beleving op de winkelvloer een toegevoegde waarde kunnen zijn voor de consument. In combinatie met inspiratie zal dit leiden tot meer verkoopimpulsen, dus een hogere gemiddelde besteding per klant. 3. Duidelijkheid en Presentatie: Deze twee onderwerpen hebben een positieve invloed op het aankoopgedrag van de consument. Orde, overzicht, pricing zijn factoren die deze twee onderwerpen nog kunnen versterken. Vraag die daarbij opkomt: voldoet de Highend speciaalzaak aan deze eisen? En kunnen we de presentatie op de winkelvloer zodanig bijstellen dat hij daaraan voldoet? Afwijkende productpresentatie en accenten zijn zeker in te voeren. Daarbij moet zeker vanuit de consument gedacht worden: wat wil hij/zij zien en ervaren?

2.5 Duidelijkheid en overzicht in presentatie op de winkelvloer Presentatie en beleving: Door middel van sfeerbeeld, benoeming van artikel van de maand (met second placement) krijgen consumenten een extra aankoopimpuls. De ambiance in een winkel wordt een steeds belangrijker verkoopaspect. Zo brengen supermarkten met een uitgekiende muziekkeuze hun klanten in een vrolijker koopstemming en weten winkeliers dat de geur van koffie of gebraden kip positief werkt. Ook wordt ingespeeld op de gemoedsstemming op het moment van kopen en op relevante gebeurtenissen (bijv. EK voetbal). Hoe voeg je inspiratie en beleving toe? Wat betekent dit voor: - De voorraad; - De promotiebijdrage; - Kosten van reclame e.d.? Op dit moment zijn er nagenoeg geen verkooppunten die ruimte in hun winkel specifiek toewijzen om beleving en inspiratie op te doen. Wel wordt door bijvoorbeeld een blokpresentatie van sigarenkistjes op het midden van de winkelvloer geprobeerd de impuls bij de consument op te wekken. De consument van nu is echter verwend en verwacht meer dan een statische presentatie. Inspiratie en beleving kunnen extra verkoop genereren. Mits op de juiste wijze gepresenteerd en aangeboden. Presentatie met beeldmateriaal: de ondernemer laat zien dat er meer mogelijkheden zijn qua kleur of model door een beeld toe te voegen aan een presentatie. Bijvoorbeeld: er staat een blauwe waterpijp in het schap met daaraan toegevoegd een beeld met de overige kleuren. Dit kan zowel een vaste als flexibele presentatie zijn. Deze mogelijkheid kan ingezet worden wanneer er een beperkt aan m2 beschikbaar is op het verkooppunt, of kan dienen als idee voor de klant: Er zijn meer mogelijkheden met dit/deze producten. Voorwaarde: de ondernemer dient te weten wat de doorlooptijd van een bestelling bij leverancier is, of kan het assortiment aanbieden via een catalogus of beter: Een interactieve zuil op de winkelvloer met daarin de beschikbare long tail van een bepaald assortiment.

2.6 Inzet van social media en Internet Ook voor de ondernemer met een speciaalzaak is de inzet van internet en sociale media een belangrijk instrument in de communicatie met (potentiele) klanten. De NSO onderneemt verschillende activiteiten om alle ondernemers in de branche hier wegwijs in te maken. Binnen op opzet van dit rapport gaan we hier verder niet op in.

12


Hoofdstuk 3

Investeringsrichtingen

Uit het voorgaande hoofdstuk zijn de drie voornaamste investeringsrichtingen af te leiden, waarin de tabaksspeciaalzaak van nu moet investeren om uiteindelijk uit te groeien tot een high-end tabaksspeciaalzaak. Richting 1: Vergroten van bereik door een breder verzorgingsgebied te bedienen of het aanboren van nieuwe doelgroepen is absoluut noodzakelijk door:  Verbreding van de doelgroep en oriëntatie op niet westerse markten;  Doelspecialisatie;  Internet Richting 2: Vergroten van opkomst door de aantrekkingskracht van de winkel als belevingsplaats vergroten d.m.v.:  Assortiment  Inrichting  Sfeervoorzieningen Richting 3: Verbeteren van de conversie/verhoging van het bonbedrag door een aanbod aan exquise tabakswaren en daaraan gelieerde meer accent op hoogwaardige producten. Daarbij is de communicatie en pricing van de producten op de winkelvloer onmisbaar.

Ideeën en kansen om uit te werken: RICHTING 1 FOCUS OP NIEUWE DOELGROEPEN     

Oriëntatie op niet westerse markten: 2e generatie allochtonen Jongeren (18+) en progressief ingestelde rokers Pijprokers Sigarengenootschappen koppelen aan verkooppunt Niet rokers

INTERNET  

Inzet van een interactieve zuil op de winkelvloer Optimalisatie en zichtbaarheid van verkooppunten op Internet door het inzetten van een mobiele website brancheplatform

RICHTING 2 ASSORTIMENT De uitwerking van de module elementen met aanvullende productgroepen beperkt zich tot het aandragen van ideeën voor leveranciers en/of voorbeelden vanuit andere branches. Als brancheorganisatie kan de NSO geen rol vervullen in het selecteren van leveranciers en fabrikanten. Wel is in een aantal verkennende gesprekken met de NSO door leveranciers/fabrikanten aangegeven dat zij bereid zijn om met de CO’s /Samenwerkingsverbanden de mogelijkheden te onderzoeken tot het invullen van een module van de volgende productgroepen:

13


       

Koffie en Thee Chocolade Lederwaren/organisers Luxe wenskaarten Luxe tijdschriften en boeken Horloges Wijn en Port Persoonlijke verzorging

INRICHTING EN SFEERVOORZIENINGEN De presentatie van producten en productgroepen in de High-end speciaalzaak is vrij traditioneel: er zijn weinig vernieuwende presentatievormen te vinden. Waar andere kanalen zich al verdiept hebben tot het binden, boeien en verrassen van de consument is dit nog niet het geval in de tabaksdetailhandel. Met name voor de High-end speciaalzaak ligt hier een grote uitdaging. Er zou meer gestuurd kunnen worden op de presentatie van artikelen. Hierdoor zal de impulswaarde van artikelen zeker verhoogd worden, met als gevolg een hogere omzet per klant (OPK). Als aandachtspunten moeten benoemd worden:  Second placement  Interactieve zuil  Inspiratie en beleving  Communicatie en pricing van artikelen Second placement: dit kan op verschillende manieren plaatsvinden op de winkelvloer. Consumenten worden door het aanbieden van een tweede locatie verrast, hetgeen de impulswaarde zal verhogen. Denk daarbij aan:  Productcombinaties (bijvoorbeeld: Zippo aansteker/Zippo benzine)  Inspelen op cadeaumomenten (kant en klaar cadeaupakketten)  Ruimte voor productpresentaties met beeld  Inspiratie en beleving (sfeerbeeld toevoegen aan product) Presentatie sigaren In plaats van de traditionele presentatie per Fabrikant/merk kan de ondernemer ook kiezen voor een presentatie op:  Op model en/of  Op rookmoment Hierbij staat de vraag: ‘wat verwacht mijn/de consument?’ centraal. De traditionele manier van presenteren in de tabaksdetailhandel, is gebaseerd op een geholpen bediening. Zonder kennis van zaken, is de presentatie van producten weinig tot niet toegankelijk voor de consument. Daarnaast wordt als presentatievorm vaak gekozen voor een zogenaamde blokpresentatie per fabrikant. Hiervoor wordt door de fabrikanten veelal een vergoeding betaald. De consument van nu verwacht echter steeds vaker een ‘geholpen zelfbediening’ in retail. Dat wil zeggen: de consument wil ook zelf kunnen zoeken en vinden. Deze vorm van consumentengedrag sluit op dit moment niet aan bij de huidige/traditionele presentatievorm, die terug is te vinden in zowel de High end speciaalzaak als de gemakswinkel. Daarnaast heeft het rookgedrag van de afgelopen jaren een ontwikkeling doorgemaakt, o.a. door invoering van het Horecaverbod om binnen te mogen roken. Het rookgedrag van de consument is daarmee meer afhankelijk geworden van locatie en moment. Het is verstandig om vooral de presentatie van Sigaren hierop aan te passen. Voor bestaande en nieuwe klanten zou een nieuwe vorm van presenteren overzichtelijker, attractiever en beter inzichtelijker kunnen zijn. Dit zou met name de impulswaarde van producten kunnen verhogen. Een andere/nieuwe presentatievorm zal ten koste gaan van de schapvergoeding van de Fabrikanten. Deze is nu gekoppeld aan een vast schappenplan. Echter: daarbij moet een

14


ondernemer zichzelf altijd de vraag stellen: blijf ik mijn assortiment op de huidige wijze presenteren en ben ik daardoor verzekerd van een vaste bijdrage per jaar? óf: Kan ik door een andere manier van presenteren wellicht meer verkopen en mijn omloopsnelheid en opbrengst per m2 zodanig verhogen dat mijn meter meer opbrengt dan de schapvergoeding die ik ontvang? Meten is weten: Om de discussie vaste schapvergoeding t.o.v. vernieuwende presentatie met hogere opbrengst per m2 inzichtelijk te maken, is het wenselijk om 2 winkels van gelijkwaardige grootte en omvang in te zetten als pilotstore. In winkel A blijft de presentatie van sigaren hetzelfde; winkel B gaat over op een nieuwe presentatievorm op rookmoment of model. Hiervoor is het noodzakelijk dat de schapvergoeding in kaart wordt gebracht, zodat bekend is hoeveel er meer verkocht moet worden om in ieder geval eenzelfde opbrengst per m2 te realiseren. RICHTING 3 VERBETEREN VAN DE CONVERSIE Communicatie en pricing van de artikelen Deze twee onderwerpen hebben een positieve invloed op het aankoopgedrag van de consument. Orde, overzicht, pricing zijn factoren die deze twee onderwerpen nog kunnen versterken. De High-end speciaalzaak voldoet op dit moment niet tot nauwelijks aan deze eisen. Vanuit een collectieve inzet zoals bijvoorbeeld een samenwerkingsverband, is er de mogelijkheid tot het benaderen van een leverancier voor drukwerk en ontwerp om hiervoor een aantal formaten/modellen te maken die via een PC en printer door ondernemers zelf bewerkt en geprint kunnen worden.

15


Hoofdstuk 4

Follow-up

In dit rapport wordt een aantal kansen en ontwikkelingsmogelijkheden beschreven voor de tabakspeciaalzaak op weg naar de high end speciaalzaak. Duidelijk is dat verschillende partijen (actoren) daarbij een verantwoordelijkheid hebben. We onderscheiden daarbij de volgende partijen: 1. 2. 3. 4.

De ondernemer Het commercieel samenwerkingsverband (Compaenen) De brancheorganisatie (NSO) Fabrikanten en leveranciers

Middels dit rapport geeft de NSO een duidelijk signaal af dat de brancheorganisatie de komende tijd actief wil bijdragen aan de ontwikkeling van de speciaalzaken in Nederland. De rol van de NSO is daarbij ondersteunend en coördinerend (voor zover door betrokkenen gewenst en wettelijk mogelijk). Voor de NSO staat daarbij voorop dat de ondernemers op de eerste plaats verantwoordelijk is voor de ontwikkeling van zijn of haar winkel. Daarbij is het goed dat gelijkgestemde ondernemers die de ambitie hebben zich te ontwikkelen richting de highend speciaalzaak, zich aansluiten bij c.q. samenwerken in een commercieel samenwerkingsverband. Daarbij komt de vraag naar voren of de organisatie Compaenen, zoals we die nu kennen, geschikt is, c.q. voldoende geëquipeerd, om de komende jaren een leidende rol te spelen op weg naar de high end speciaalzaak. Er zal de komende jaren veel geïnvesteerd moeten worden (tijd, kwaliteit, kennis, geld) om de kansen die zich voordoen volledig uit te nutten. Daarbij is een goede samenwerking tussen betrokken stakeholders een absolute voorwaarde. De NSO stelt zich daarbij een plan- en projectmatige aanpak voor. Na de presentatie van dit rapport (op TabakPlus 2012) wil zij daartoe graag in overleg treden met ondernemers en overige stakeholders die ook deze kansen zien en bereid zijn hier naar toe te gaan werken. In overleg met alle betrokkenen kan de opzet van zo’n projectmatige aanpak verder worden uitgewerkt. Voor de follow-up wil de NSO onderstaande overwegingen meegeven:

‘Hoe maak ik mijn high-end speciaalzaak Toekomstproof?’ De komende periode staan daarbij drie hoofdvragen centraal: 1. Wat willen we na 2012 voor de High-end speciaalzaak bereiken? 2. Hoe doen we dat? 3. Nut en noodzaak van dit project.

16


1. Wat willen we na 2012 voor de High-end speciaalzaak bereiken? Vanuit consumentenperspectief: Een aantrekkelijk verkooppunt dat de klantverwachting waarmaakt en waarbij vernieuwende manieren worden gebruikt om het keuze- en koopproces te vergemakkelijken. Het verkooppunt nodigt uit tot een langer verblijf door sfeer, beleving, keuzerijkdom en kwaliteit. De consument maakt daarbij graag gebruik van de kennis en kunde van de ondernemer en zijn medewerkers. Het assortiment bestaat uit ‘shopping goods’ en ‘specialty goods’; het zijn producten waar klanten zich op willen oriënteren en waarover zij zich graag laten voorlichten. Vanuit ondernemersperspectief: Het meest commerciële assortiment voor alle verkooppunten met als gewenst resultaat een rendementsverbetering, dus hogere opbrengst per m2. Het meest commerciële assortiment wordt bereikt door het waarmaken van de klantverwachting, het verhogen van de aantrekkelijkheid en vernieuwende manieren vinden om het keuze- en koopproces te vergemakkelijken en daarover te communiceren. Een rendementsverbetering wordt o.a. gerealiseerd door margeverbetering, verhogen van de omloopsnelheid en optimalisatie van de voorraad en het assortiment. Vanuit Innovatie/NSO: Een doorontwikkeling in de samenwerkingsgraad van de High-end speciaalzaak betekent een grote vooruitgang op het gebied van efficiency, kostenreductie en een verbeterde uitstraling van het winkelbeeld voor de consument. Een belangrijke verandering die de laatste jaren heeft plaatsgevonden in de tabaksdetailhandel is de toename van de organisatiegraad. Op dit moment is meer dan 80% van de winkels aangesloten bij een formule of samenwerkingsverband. Deze ontwikkeling uit zich in een grotere herkenbaarheid van de winkels, een professionelere inrichting en een stijging van de omzet. 2. Hoe doen we dat? De realisatie van deze doelstelling (1) ligt in de volgende drie aandachtsgebieden: Product (Assortiment), Presentatie en Promotie. De onderdelen die daarbij benoemd zijn luiden als volgt: • • 

• •

Het modulair aanbieden van productgroepen als aanvullend assortiment; Duidelijkheid en overzicht op de winkelvloer: Winkelpresentatie, meer accent op Inspiratie en Beleving; Winkelbeeld: meer Duidelijkheid in Presentatie; Vergroten van bereik: Presentatie van een interactieve zuil op de winkelvloer*; Opzetten van een mobiele website voor de branche*; Het positief stimuleren van social media door het aanbieden van workshops*; Verbreding van de doelgroep Oriëntatie op niet-westerse markten; Oriëntatie op niet-rokers; Doelspecialisatie  Via welke strategie onderscheidt de high-end speciaalzaak zich?

17


Visie: De vraag naar tabaksproducten neemt niet toe. Als aankoopkanaal wordt de High-end speciaalzaak steeds minder belangrijk doordat consumenten steeds meer kiezen voor one-stop-shopping. Om toch een plaats te blijven behouden op de markt zal de High-end speciaalzaak zich vooral moeten profileren als de gespecialiseerde aanbieder van genot op het gebied van rookwaren, en niet als verkoper van tabaksproducten. Positionering: De high-end tabaksspeciaalzaak is de superspecialist op het gebied van genot dat rookwaren biedt aan de klant. Belangrijke waarden zijn: sfeer, beleving, keuzerijkdom en kwaliteit. Het assortiment bestaat uit ‘shopping goods’ en ‘specialty goods’, het zijn producten waar klanten zich op willen oriënteren en waarover zij zich graag laten voorlichten. Doelgroep: de verwende roker, de kieskeurige roker, de avonturier en de gewone roker. In de directe en bredere omgeving; vaste klanten, maar vooral ook bijzondere en incidentele bezoekers. Producten en diensten: Standaard en exclusieve tabakswaren (door eigen import), aangevuld met exclusieve bijbehorende producten, gefaciliteerd door middel van een speciale – maar niet per definitie ook afgescheiden - rook(proef)ruimte met ondersteunende horecadiensten (beperkte coffeecorner); eigen events: thematische avonden. Personeel: Vooral gastvrije vakmensen. Hun taak is ontvangen, voorlichten, verkopen en uitnodigen tot proeven, tot verkennen van rookproducten in de breedste zin des woord. Presentatie: Sfeervolle presentatie in gecombineerde verkoopruimte/proefruimte, uitnodigend tot langer verblijf. Geen strakke merkenpresentatie, maar thematische presentatie (dit kunnen wisselende thema’s zijn: landen, smaken, wijze van roken, rookculturen etc.). Promotie: Eigen naam en imago staan centraal in de promotie. Samenwerking met collega’s binnen groep kan, maar bepaalt niet de promotie. Internet en social media als standaard reclamemedium. Instore marketing gericht op diensten, niet op producten. Organisatie: Samenwerking: met gespecialiseerde leveranciers van exotische rookwaren; met gelijkgestemde zaken, wat betreft inkoop, wellicht ook verkoop. Inkoop: Voor exclusiviteiten: eigen importen/of gespecialiseerde leveranciers. 3. Nut en noodzaak van dit project High end speciaalzaken zouden veel beter kunnen presteren als ze ‘het verhaal’ rond hun product beter vertellen, zich nadrukkelijker onderscheiden van de full service gemakswinkel en meer ‘fans’ creëren. De consument heeft behoefte aan bedrijven die goederen, diensten, advies, sfeer en beleving bieden. Hij zal kiezen voor aanbieders die het beste en het snelste tegemoetkomen aan zijn hoog gestelde verwachtingen. Om het vertrouwen van de

18


consument te winnen zullen winkels zich als sterk merk moeten neerzetten. Ze zullen hun merk moeten oprekken naar doelgroep verwante producten en diensten. Ondanks dat de consument vanwege het deskundig en professioneel advies veel in de fysieke winkel blijft kopen, neemt in algemene zin de loyaliteit van de consument af. Een gedeelte van de consumenten blijft het verkooppunt trouw, maar een ander gedeelte koopt waar het op dat moment het beste uitkomt. Om hen te kunnen blijven bedienen moeten retailers moeten ervoor zorgen dat ze de aanwezige kanalen integreren. De juiste integratie zorgt voor meer omzet. Faciliteiten als internetzuilen in winkels om zo via de winkelsite te kunnen kopen (44%) of via de website van een merk (41%) worden gewaardeerd. In 2020 heeft de detailhandel met een consument te maken die op een heel andere manier te werk gaat bij het kiezen en kopen. Het is een consument die zich gaat/laat informeren vóór hij een keuze maakt. Dat doet hij niet alleen bij de winkelier, maar veel eerder bij vrienden of via andere consumenten via Internet of mobiel. De informatie-, verkoop- en servicefunctie in de detailhandel zal hierdoor drastisch veranderen. De klant is veranderd, nú de ondernemer nog. Ondernemers: Change, before you have to!

19


Figuur 1. Om te komen tot een SMART definitie van de High-end speciaalzaak is onderstaand schema opgesteld. Indien op alle vragen en/of stellingen in dit schema met JA kan worden geantwoord, dan alleen voldoet het verkooppunt aan de definitie van High-end speciaalzaak.

Definitie van de high end speciaalzaak

JA

NEE

Assortiment De winkel heeft een breed assortiment Tabak: Sigaretten, kerftabak, pijptabak, sigaren zijn aanwezig De winkel heeft een zwaar accent op shopping goods en specialty goods*: exclusieve tabaksproducten en rokersbenodigdheden De winkel heeft tenminste 350 verschillende versies sigaren Het tabaksassortiment richt zich op de bovenkant van de markt: Naast een volledig assortiment tabaksproducten is een assortiment sigaren in de hogere prijsklasse/segment aanwezig De winkel heeft een exclusieve en/of onderscheidende collectie Sigaren De winkel heeft een duidelijk profiel: Tenminste 75% van het assortiment is tabak of tabaksgerelateerd De winkel verkoopt Longfillers en Cubaanse sigaren Fastmovers zoals Sigaretten en Kerftabak kunnen aanwezig zijn, maar zijn geen verplicht onderdeel van het assortiment Aanvullende productgroepen kunnen aanwezig zijn, maar moeten in dezelfde lijn liggen als sigaren: dus producten met sfeer, beleving, genieten, kwaliteit en klasse Productgroepen in de winkel kennen een volwassen doelgroep: er zijn geen producten aanwezig die een affiniteit met kinderen hebben Presentatie en uitstraling

De winkel heeft een (walk-in) humidor met een sigarenpresentatie De uitstraling van de winkel wordt gedomineerd door de productgroep tabak of tabaksgerelateerde artikelen De inrichting van de winkel nodigt uit tot een langer verblijf Sfeer, beleving en klasse staan centraal Vakkennis De ondernemer en zijn medewerkers zijn specialisten met een hoge mate van deskundigheid op het gebied van tabak en tabaksgerelateerde artikelen. De ondernemer heeft een passie voor de artikelen die hij in zijn assortiment heeft. Kernbegrippen Deskundig advies, persoonlijke service, kwaliteit

*shopping goods: Producten waarvoor de consument bij aanschaf bereid is om enige moeite te doen. specialty goods: Producten waarvoor de consument bij aanschaf bereid is om veel moeite te doen.

20


Bijlage: In de bijlage vindt u een overzicht van de tabaksspeciaalzaken in Nederland die de potentie hebben door te groeien naar een high-end speciaalzaak. Opmerking: Dit overzicht is met de meeste zorgvuldigheid opgesteld. Hierbij kan op dit moment nog niet worden gepretendeerd dat dit overzicht correct en volledig is. Bij een aantal verkooppunten kan ter discussie staan of dit een speciaalzaak is met de potentie door te groeien naar een High-end speciaalzaak. Opmerkingen en suggesties bij dit overzicht zijn dan ook welkom.

De High-End Speciaalzaak De toekomst voor de tabakspeciaalzaak

Recommend Documents