De grootdistributie in Frankrijk

De grootdistributie in Frankrijk Een praktische gids voor beginners

augustus 2008

Flanders Investment & Trade Rijsel Frank Van Eynde Vlaams Economisch Vertegenwoordiger

De Grootdistributie in Frankrijk Een praktische gids voor beginners

Frank Van Eynde Vlaams economisch vertegenwoordiger Rijsel, 14 augustus 2008 (vernieuwde en sterk uitgebreidde versie van het basisdocument dat initieel werd opgesteld door Dirk Verlee)

Inleiding Structuur van de Franse grootdistributie Ketens en aankoopcentrales Hyper- en supermarkten (hypermarchés, supermarchés) Stadswinkels (magasin populaire) Grootwarenhuizen (grands magasins) Hard discount Biologische producten Positionering, producten en klassering winkels Positionering Klassering Marktaandeel per soort (formaat) winkel in Frankrijk (%) Vakpers Vaksalons Sial: Salon international de l’alimentation MDD Rencontres Intersuc: Le salon de la boulangerie Sirest Sirha: Food service trade show World Ethnic Food & Speciality Show Benadering van de Franse markt Frankrijk: een stelselmatige aanpak, algemene marktbenadering Franse bedrijven: l’approche à la Française Benadering van de aankoopcentrale, recenten tendenzen en specifieke tips Tendenzen Tips Marges arrières en nieuwe evoluties in de wetgeving Situatie tot 2008 Nieuwe evoluties De verkoopsvoorwaarden De factuur Overzicht mogelijke kanalen Directe verkoop Invoerder Commerciële tussenpersoon De handelsagent (l’agent commercial) De V.R.P. (voyageur, représentant et placier) Een bureau de liaison, een bijhuis (succursale) of een filiaal? Domiciliëring en bedrijvencentra Portage Bureau de liaison Représentant isolé de firme étrangère (RFE) Filiaal Rechtvormen Nuttige websites en adressen Ambassade van België in Parijs Vlaamse vertegenwoordiging Invest in France network Advocatenbureaus in Parijs Business centers (verhuur kantoren, diensten, telefonisch onthaal, domiciliëring…) Loon- en personeelsadministratie, boekhoudkantoor Vertalend woordenboek van de grootdistributie Bronnen

Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

3 4 5 6 21 21 23 29 30 30 31 36 37 38 38 38 38 39 39 39 40 40 41 44 44 46 47 47 48 51 54 54 54 55 55 56 59 61 62 62 62 63 63 63 65 65 65 65 66 68 69 78

2

INLEIDING Dit is de vierde editie van de gids voor beginners in de grootdistributie. Sinds de eerste versie in 2004 zijn de grootste wijzigingen in het landschap vooral de nieuwe wetgeving rond de marges arrière en een nieuwe wijze van zakendoen in het algemeen. In de loop van 2008 ontstond een hele nieuwe regelgeving (vooral gebaseerd op de wet Chatel van 4 januari 2008) die een ware schok zal betekenen voor de Franse grootdistributie. Daarover meer in deze gids. De grootdistributie in het algemeen is al een ingewikkeld gegeven. De Franse grootdistributie in het bijzonder is écht een vak apart. Vanuit deze wetenschap ontstond in 2004 de idee om deze branchestudie op te stellen: een praktische gids in de doolhof van dit marktsegment. Bezint in elk geval voor u begint. Vraag u af of u klaar bent voor de stap naar de grootdistributie in het algemeen, of u de nodige investeringen wil doen, of u het juiste productengamma hebt, of u logistieke oplossingen kan bieden en vooral... of u op termijn winst zal maken, want de Franse markt is niet alleen een doolhof, hij zit bovendien vol valkuilen. Vooral contractueel moet u uiterst voorzichtig zijn omdat u zich op vreemd terrein bevindt. Daarom zal in deze update getracht worden u op een paar veel voorkomende valkuilen te wijzen. De Franse grootdistributie is verder veel strikter onderworpen aan wetten en regels dan in andere landen. Daarom werd een hoofdstuk gewijd aan de “Conditions de Vente” omdat hier heel wat (ons onbekende) regels van toepassing zijn. Als wij erin slagen u met dit overzicht een beetje in de goede richting te helpen, dan is onze opdracht vervuld. De gegevens in deze editie werden, naast belangrijke algemene toevoegingen, ook aangevuld met nieuwe adressen en cijfers. Het glossarium werd verrijkt en de laatste tendenzen werden ontleed. In dit werk willen wij u een handige gids bezorgen met enerzijds factuele informatie over de verschillende inkooporganisaties of aankoopcentrales, waarbij wij niet alleen de groten behandelen, maar ook oog hebben voor stadswinkels, grootwarenhuizen en hard-discount. Van elke keten wordt de historiek en de evolutie door de jaren heen gegeven. Hierdoor krijgt u meer inzicht in de werkwijze en bedrijfsfilosofie van elke keten. Het wordt steeds gewaardeerd door de inkoper dat u zijn bedrijf kent. Verder gaan wij iets dieper in op de positionering van de meeste winkels die wij vermelden qua oppervlakte en prijsklasse. Een korte historiek per keten kan veel in een juist daglicht plaatsen en voor diegenen die geinteresseerd zijn om alles in detail te leren kennen geven wij een lijst van de vakpers en de vaksalons. Hoe u de markt best bewerkt en waar u moet op letten, vindt u in ander hoofdstuk, volledig aan die problematiek gewijd. Ten slotte krijgt u ook nog adressen en websites mee en een glossarium, handig voor wie wél Frans spreekt, maar niet het jargon van de Franse specialisten van de grootdistributie onder de knie heeft. De editie 2008 telt 30 pagina’s meer dan de editie 2006 dus u kan er zeker van zijn dat er heel wat nieuwe informatie te rapen valt.


3

STRUCTUUR VAN DE FRANSE GROOTDISTRIBUTIE Om uw product juist te positioneren en uw marktstrategie te bepalen, moet u eerst een idee hebben over de structuur van de grootdistributie in Frankrijk. Immers, binnen de verschillende Europese landen bestaan er grote verschillen! Zo is het aandeel van de hard-discount in Duitsland veel groter dan in Frankrijk (Duitsland is tevens de “uitvinder” van dit type verkoopskanaal). Ook hechten de Fransen meer belang aan verse groenten en fruit, bakkerijen slagerijproducten waardoor Franse hard-discounters dit veel meer in hun assortiment zullen opnemen dan bijvoorbeeld Duitse. Een vergelijking tussen de grootdistributie binnen de traditionele Europese markten is dus aangeraden: In Europa zijn er drie dominante systemen binnen de grootdistributie – de HardDiscount (vooral in Duitsland populair), de hypermarkten (vooral in Frankrijk toonaangevend) en de supermarkten (vooral in het VK en Nederland). In Frankrijk zijn er per 1000 inwoners veel meer Hypermarkten dan in België, ongeveer evenveel supermarkten, veel minder discounters en iets minder buurtwinkels. In vergelijking met Duitsland zijn er per 1000 inwoners in Frankrijk veel meer hypermarkten, minder supermarkten, veel minder discounters en ongeveer evenveel buurtwinkels Terwijl Duitsland zijn hard-discount concept exporteert naar al zijn buurlanden, exporteert Frankrijk zijn concept van hypermarkten naar bijvoorbeeld de nieuwe lidstaten (zoals Polen). Anderzijds is het zo dat het discount productengamma overal aan een opmars bezig is en dat het segment discount tot 30% van het productgamma zal innemen in 2015 in vergelijking met 10% in 2004. Om de verschillende segmenten te kunnen beleveren, zal men dus moeten differentieren voor wat betreft marketing en productimago. Verschillende ketens hebben zowel hyper- en supermarkten alsook discounters. Deze opereren vaak onder een andere naam en hebben vaak (maar niet altijd) een eigen aankoopdienst. Het is belangrijk te weten tot welke groep uw potentiele partner behoort omdat dit uw verkoopstrategie bepaalt. Indien men bijvoorbeeld aan de keten ED wil verkopen moet men zich rekenschap geven van het feit dat ED een deel is van de Carrefour groep hoewel ED een eigen aankoopcentrale heeft. Wat betreft marketing en logistiek kunnen er ook belangrijke verschillen zijn binnen Europa. Een Duitse aankoper zal heel anders benaderd moeten worden dan een Franse aankoper. Verder is de Franse wetgeving die de relaties bepaalt tussen leverancier en distributeur in volle ontwikkeling en moet men zich goed informeren over de zich wijzigende spelregels. Het niet naleven van deze regels kan immers torenhoge boetes opleveren.


4

KETENS EN AANKOOPCENTRALES GROOTDISTRIBUTIE

BINNEN

DE

Met grootdistributie wordt bedoeld het geheel van winkels die op georganiseerde wijze producten verkopen op een relatief grote oppervlakte, meestal met zelfbediening. In Frankrijk onderscheidt men een aantal types winkels, waarvan de bekendste zijn: de hypermarkt (meer dan 2500 m²), de supermarkt (400 tot 2499 m²), de grand magasin of department store en de hard-discountwinkel. Er zijn ongeveer 1920 hypermarkten in Frankrijk die gemiddeld een oppervlakte hebben van 5770 vierkante meter. Om de naam hypermarkt te verdienen, moet de oppervlakte van het verkoopspunt meer dan 2500 vierkante meter bedragen en moeten er minstens 20.000 referenties (producten) aanwezig zijn. De omzet van de Franse hypermarkten bedroeg in 2007 negentig miljard Euro. Onder de ketens die hypermarkten bezitten, bevinden zich Auchan, Cora, Carrefour, Casino en E.Lerclerc. Vele van deze ketens zijn in het buitenland aanwezig. De supermarkten (met een oppervlakte tussen 400 en 2500 vierkante meter) zijn veel talrijker aanwezig dan de hypermarkten. De gemiddelde grootte van de Franse supermarkten is 1000 vierkante meter en ze hebben een gezamenlijke omzet van 65 miljard Euro. Heel wat supermarkten worden gerund op franchisebasis. Bekende namen in deze categorie zijn Champion (deel van de groep Carrefour), Casino, Atac en andere. De superettes of buurtwinkels bevinden zich in het centrum van de steden en in de dorpen. Voorbeelden zijn hier Shopi, Marché U, Huit à huit en Ecomarché. Hun verkoopsoppervlakte bedraagt 120 tot 300 vierkante meter. Hun hoofdactiviteit is meestal voeding en ze trachten de traditionele kruidenier- en voedingszaak te vervangen. Deze superettes behoren echter ook toe aan de grote groepen waardoor ze concurrentiele prijzen kunnen bieden. Hun gezamenlijke omzet bedroeg in 2007 29 miljard Euro. Ook hier heel wat franchises. De harddiscountketens trachten de consument vooral via hun prijzen te bekoren. De opzet van de winkel is vaak rudimentair en “basic”. De oppervlakte bedraagt 400 tot 1200 vierkante meter met een gemiddelde van 600 vierkante meter. Het aantal referenties is een stuk lager dan bij de traditionale supermarkten en kan in bepaalde gevallen zelfs onder de duizend gaan. Bekende namen zijn Ed, Leaderprice, Franprix, Aldi, Lidl etc. De mode van harddiscount is overgewaaid uit Duitsland waar harddiscount een grote plaats inneemt in de grootdistributie (veel meer dan in Frankrijk trouwens). Het zijn zeker niet enkel de lagere inkomens die hun inkopen doen bij de harddiscount. Hoewel het grootste deel van het publiek bestaat uit jongere mensen (25 tot 40 jaar) en studenten komen ook kaderleden hier hun inkopen doen. De harddiscount evolueert trouwens meer en meer naar een softdiscount waarbij zelfs bekende merkproducten een plaats beginnen te krijgen in de rekken. De Cash & Carry: Deze markt wordt in Frankrijk vooral door de Metro keten gedomineerd. De “grands magasins”: Zo worden de handelszaken genoemd die vooral non-food verkopen (minder dan een derde van de omzet uit voeding) en die een oppervlakte Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

5

hebben van tenminste 2500 vierkante meter. Er zijn meer dan 100 dergelijke zaken in Frankrijk waaronder de Galeries Lafayette, BHV, Printemps en Le bon marché (www.lebonmarche.fr). De winkels in deze categorie die minder dan 2500 vierkante meter groot zijn, noemt men “magasins populaires” (meestal rond de 1500 vierkante meter groot). Ook deze winkels hebben een uitgebreid assortiment non food (vb. www.monoprix.fr). Tenslotte zijn er nog de gespecialiseerde ketens (“grandes surfaces spécialisées”): Deze handelszaken richten zich op een bepaald segment zoals sport, cultuur etc. Bekende namen zijn Fnac, Virgin, Decathlon, Go sport, Darty en Conforama. Alle segmenten zijn mogelijk en de oppervlakte bedraagt van 1000 tot 10.000 vierkante meter. Alle ketens van dit type gebruiken aankoopcentrales om het assortiment van producten uit hun winkels samen te stellen en te onderhandelen. Buiten een nationale aankoopcentrale zijn er vaak ook regionale aankoopcentrales die al dan niet (beperkte) autonomie hebben. Om op efficiënte wijze te prospecteren, dient men een duidelijk onderscheid te maken tussen de vennootschappen, de winkels/ketens en de aankoopcentrales. Aankoopcentrales bestuderen de markt en de prijzen, zetten producten op een referentielijst en stellen deze ter beschikking van winkels of lokale aankoopplatforms. Het is de alfalbetische lijst van deze centrales die wij hierna vermelden. De vennootschappen die achter de centrales en winkels zitten, behandelen wij hier niet ; nuttige informatie hierover vindt u in de gespecialiseerde publicaties, w.o. LSA – Atlas de la Distribution, Linéaires of Points de Vente. De aankopers van elk van de producten of productengroepen worden systematisch snel vervangen of verplaatst om zeker te zijn dat er geen te sterke band zou ontstaan tussen leveranciers en aankopers. Daarom werd er voor gekozen de namen die ons vandaag bekend zijn niet te verwerken in dit document. Wij zijn graag tot uw beschikking om – case by case – deze inlichting in te winnen op eenvoudige aanvraag uwentwege via de provinciale kantoren van Flanders Investment and Trade. Daarbij is het belangrijk dat u zo precies mogelijk bent in de beschrijving van uw activiteiten, uw keuzes en uw al bestaande referenties.

Hyper- en supermarkten (hypermarchés, supermarchés) AUCHAN 200 rue de la recherche 59650 VILLENEUVE D’ASQ Tel: 00 33 3 28 37 67 00 Fax: 00 33 3 20 67 55 20 www.auchan.fr + www.groupe-auchan.com Winkels: Auchan (Hypermarkt), Atac en Simply Market (supermarkt - discount) Omzet 2007: 36,7 miljard Euro omzet wereldwijd (+5,7 % ten opzichte van 2006) en 14,9 miljard Euro in Frankrijk. Aantal verkooppunten: 121 hypermarkten en 293 Atac/simply supermarkten


6

In 1961 creerde Gérard Mulliez zijn eerste winkel van 600 vierkante meter in Roubaix in de wijk “Haut Champs” wat meteen de herkomst is van de naam “Auchan”. In 1967 werd een tweede winkel geopend die 6000 vierkante meter groot was en al onder de noemer hypermarkt kon gecatalogiseerd worden. De nationale expansie begon in 1971 toen voorzichtig nieuwe winkels werden geopend. Dit gebeurde volgens het principe van “autofinanciering”. De vorige winkel moest eerst afbetaald zijn voor er een nieuwe werd opgericht. In 1977 werden de werknemers van Auchan ook aandeelhouders en de grote betrokkenheid van het personeel bij de resultaten van het bedrijf zijn sindsdien een typisch kenmerk van Auchan. In 1996 nam Auchan de firma Docks over die de supermarktketen Mammouth uitbaatte. Hierdoor was de keten meteen in verschillende nieuwe Franse regio’s vertegenwoordigd (immers de keten Mammouth veranderde in 1998 van naam en werd ook Auchan). De internationale expansie van Auchan begon in 1981 met de opening van zijn eerste Spaanse hypermarkten. In 1989 volgden er ook vestigingen in de VS (tot 2003) en Italie. In 1996 volgden Portugal, Luxemburg en Polen (waar Auchan nog altijd een grote speler is). Ondertussen was de keten ook aanwezig in Hongarije, Argentinië, Mexico, Marokko en China (sinds 1999). Rusland volgde in 2002 en nu de groep daar ook de Turkse Ramstor keten heeft overgenomen, is de groei in Moskou niet te stoppen. De groep Mulliez heeft echter belangen in heel diverse ondernemingen waaronder heel bekende: Leroy-Merlin (sinds 1979), Boulanger (sinds 1983), Decathlon, Kiabi, Pimkie, Flunch, Pizza Pai, Saint-Maclou, Norauto, Alinéa, Picwic, Kiloutou en 3 Suisses. Het is dus een groep waar rekening mee moet gehouden worden. De onroerende goederen worden ontwikkeld en beheert door een eigen vastgoedbedrijf; Immochan. Binnen de grootdistributie wordt de laatste jaren meer en meer gedifferentieerd. Zo is er een Auchan Drive, Cave d’Auchan (meer dan 3000 soorten wijn), Auchan interactive (cybermarchés), Auchanmobile (eigen simkaarten). In het supermarkten discountsegment zijn Atac (www.atac.fr) en Simply Market (www.simply-market.fr) actief. CARREFOUR Aankoopcentrale voeding 26 quai Michelet 92300 LEVALLOIS-PERRET CEDEX Tel: 00 331 58 63 30 00 Fax: 00 331 58 63 67 50 Stalen: 158 rue Danton – 92695 Levallois-Perret Cedex www.carrefour.com www.carrefour.fr Aankoopcentrale non-food ZAC Saint Guénault 91002 EVRY CEDEX Tel: 00 33 1 60 91 37 37 Fax: 00 33 1 60 79 44 98 Aankoopcentrale buitenlandse (andere dan de Franse) markten Direction Marchandises Internationales 2 avenue du Pacifique Les Ulis


7

91977 COURTABOEUF CEDEX Tel: 00 331 64 86 90 00 Fax: 00 331 64 86 90 01 Winkels: Carrefour (hypermarkt), 1000 Champion (supermarkt), 656 Shopi (supermarkt, aanvankelijk deel van Promodes), 760 «8 à Huit» (kleine supermarkt), 320 Marché Plus (superette), 800 Ed (discount), Prodirest (leverancier voor horeca), Promocash (horeca, grossist voor winkels). Omzet 2007: 92,27 miljard euro (waarvan 42,085 miljard euro in Frankrijk) Aantal verkoopspunten (in Frankrijk, cijfers eind 2007): 218 hypermarkten, 1021 supermarkten, 897 hard-discounters, 3245 convenience stores, 134 cash and carry. Marcel Fournier is een van de twee stichters van de Carrefour groep. In 1946 zag Fournier in de Verenigde Staten de opkomst van de supermarkten en besloot hij in Frankrijk hetzelfde te doen. Samen met Louis Defforey richtte hij een kleine zelfbedieningszaak op. In Frankrijk was ondertussen Edouard Lerclerc al met een gelijkaardig project bezig (zie supermarktketen E.Lerclerc) maar Fournier dacht beter te kunnen. Terwijl Lerclerc vooral kruiden verkocht in grote hangars besloten Fournier en Defforey een supermarkt op te richten naar Amerikaans model, goed verlicht en aangenaam qua interieur waar goederen aan discountprijzen konden worden gekocht. In 1959 werd in Annecy een eerste supermarkt opgericht die zich op het kruispunt van 5 wegen bevond. Vandaar dus ook de naam Carrefour. Op de parking van die eerste supermarkt bevond zich trouwens toen al een benzinestation, een praktijk die ondertussen bij de meeste Carrefours in voege is. In 1963 werd de eerste hypermarkt geopend en voor de eerste keer werd in Frankrijk in een overdekte ruimte van 2500 vierkante meter een keuze van food en non-food aangeboden in zelfbedieningsformule. In 1966 ging er een hypermarkt van 10.000 vierkante meter open, een unicum in Frankrijk waar de bevolking verstomd van stond. Immers de winkel had 2000 parkingplaatsen, 50 kassa’s, 2500 winkelwagentjes en 20.000 referenties wat in die tijd ongezien was. Om de expansie beter op te vangen en de aankopen efficiënter te organiseren, richtte Carrefour in 1967 zijn eigen aankoopcentrale op; de Samod ( Société d’achats modernes). In 1970 ging Carrefour naar de beurs. De drang naar grotere oppervlakten ging door en in 1972 opende Carrefour in Portetsur-Garonne een hypermarkt van maar liefst 23.000 vierkante meter die nog steeds de grootste hypermarkt van Europa is. De expansie in Frankrijk vond vooral in de jaren zeventig en tachtig plaats en in het begin van de jaren negentig verdubbelde de groep zijn aantal hypermarkten in Frankrijk door de overname van de hypermarkten Montlaur en Euromarché. Verdere overnames volgden nog in dat decennium (comptoires modernes en andere). De internationale expansie van de groep begon in 1973 in Spanje met de oprichting van hypermarkten onder de naam “Pryca” en de overname van de keten “Continente” van Promodes. In 2000 kregen deze winkels de naam Carrefour. Vanaf 1989 vestigde Carrefour zich in Taiwan, China, de VS (tot 1993), Portugal, Italie, Mexico en een hele rits andere landen. De groep is ondertussen in tientallen Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

8

landen aanwezig waaronder Belgie (sinds 2001 toen 60 Maxi GB winkels werden overgenomen). Ook internationaal speelt Carrefour vaak een pioniersrol. In Frankrijk beschouwt men trouwens de ketens E.Lerclerc en Carrefour als de meest innovatieve binnen de nationale grootdistributie. Zo lanceerde Carrefour in 1976 bijvoorbeeld als eerste de merkloze “witte producten”. Dit gebeurde onder druk van de oliecrisis en bood de consument de mogelijkheid om kwaliteitsproducten aan een lagere prijs te kopen. In 1985 gaf Carrefour zijn naam aan een hele reeks producten met als boodschap: “Als wij er onze naam aan willen geven dan gaat het om goede producten”. Dit kan beschouwd worden als een voorloper op de private label mode. Heden ten dage heeft Carrefour zo’n 3000 referenties lopen onder eigen naam zowel in de food als non-food afdeling. Deze dragen echter niet allen meer de naam Carrefour maar worden ook verkocht onder de namen “Tex” (textiel), “First Line” (electrische huishoudtoestellen), “Carrefour Bio”, “Filière qualité Carrefour”, “Reflets de France” (lokale producten uit de streek, een naam geerfd van Promodes), “Destinations Saveurs” en “Escapades gourmandes”. In Frankrijk beschikken de Carrefour winkels over een vrij homogeen productassortiment dat gemiddeld 100.000 referenties telt. Meer nog, eenmaal bij Carrefour gereferentieerd, moet een product in alle hypermarkten aanwezig zijn. Dat wil zeggen dat regionale referentie niet mogelijk is (zoals in vele andere supermarktketens). Carrefour streeft actief naar een homogeen imago per land. Buiten de hypermarchés telt de groep ook harddiscounters (Ed) en supermarkten (Champion) alsook buurtwinkels (Plus, Shopi, 8 à huit). In 2000 kwam daar nog de distributie van brandstof bij door het overnemen van 17 benzinestations langs de autosnelweg (alsook de winkels die erbijhoren). De distributie van benzine op de terreinen van de hypermarchés zelf bestaat al lang. Het aanbieden van benzine aan lagere prijzen blijft een succesfactor en lokt vele mensen naar de hypermarkten. Carrefour blijft de eerste Europese distributeur en de tweede wereldwijd met winkels in meer dan 30 landen, 400.000 medewerkers en meer dan 12.000 verkoopspunten. PRO à PRO DISTRIBUTION (ook gekend onder Codi-France, lid van Francap) SA PRO A PRO Zone Industrielle Nord 3 Rue Voltaire F- 82032 MONTAUBAN CEDEX Tel: +33 5 63 21 32 00 Fax: +33 5 63 20 08 99 E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Web: www.codifrance.fr Winkels: 45 Coccinelle (supermarkten), 28 Colruyt (discount), Panier Sympa


9

Pro à Pro distribution is een filiaal van de Belgische groep Colruyt en is in Frankrijk actief binnen twee segmenten: 1) Bevoorrading van supermarkten en buurtwinkels met als namen Colruyt, Coccinelle, Cocci market en Panier Sympa 2) Distributie en restauratie buitenshuis (restauration hors domicile). Hiervoor wordt samengewerkt met regionale firma’s maar er wordt een algemene strategie ontwikkeld. Pro à Pro heeft ook een eigen transportafdeling. Codi France is lid van Francap en ontwikkelt (samen met andere regionale distributeurs) de supermarktketen Coccinelle. Er zijn 141 Cocinelle supermarkten die echter niet allemaal door Codifrance worden beleverd. Er zijn nog 4 andere regionale distributeurs die Coccinelle beleveren: -

Degrenne Distribution Disval: www.disvalsilor.com Le Mistral: www.lemistral.fr Segurel: www.segurel.com

EMC DISTRIBUTION 28 rue des vieilles vignes Croissy Beaubourg 77316 MARNE LA VALLEE CEDEX 2 Tel: +33 1 61 44 70 00 Fax: +33 1 61 44 70 01 www.emc.groupe-casino.fr www.groupe-casino.fr Winkels: Casino (supermarkt), Géant (hypermarkt), Franprix (supermarkt discount), Leader Price (discount), Spar (buurtwinkel), Vival (buurtwinkel), Ecoservice (buurtwinkel), Petit Casino(buurtwinkel), Cdiscount (DIY). Verse producten worden in Saint-Etienne aangekocht CASINO (Produits Frais Transformés) 24, rue de la Montat 42008 SAINT-ETIENNE CEDEX Tel: + 33 4 77 45 31 31 Fax: + 33 4 77 45 38 38 Omzet 2007: 24,972 miljard euro in Frankrijk (= +11% ten opzichte van 2006) en 7,057 miljard euro buiten Frankrijk, een stijging van 43,8%. Aantal verkoopspunten: 9850 in Frankrijk (een afname ten opzichte van 2006) en 1453 in het buitenland (een lichte stijging ten opzichte van 2006). Casino is vooral een keten die zich specialiseert in de buurtsupermarkt. De geschiedenis van deze groep begint met de oprichting van een kruidenierszaak in het oude “Casino Lyrique” in de rue des Jardins in Saint-Etienne. Hier komt trouwens ook de naam vandaan. In het jaar 1900 telde de Casino groep al 50 buurtwinkels en gaat daarmee veel verder in de geschiedenis terug dan de meeste andere supermarktketens.


10

De oprichter van de Casino groep, de heer Geoffroy Guichard kan als een echte visionair beschouwd worden. Al in 1901 lanceerde hij een gamma van producten met de naam “Casino” waarschijnlijk het eerste private label gamma ooit in Europa. In 1939 had Casino 1670 afdelingen en 839 concessies en al in 1948 werd de eerste zelfbedieningszaak geopend. Vanaf 1959 vermeldde Casino een versheidsdatum op al zijn producten, nog voor de publicatie van een wet in die zin! De eerste echte supermarkt opende in 1960 in Grenoble zijn deuren en in 1970 werd de eerste hypermarkt “Géant casino” geopend in Marseille. De geschiedenis van de Casino groep gaat gepaard met heel wat overnames en partnerschappen zoals de overname van La Ruche Méridionale in 1990. In 1992 werd de Rallye groep overgenomen (supermarkten Rallye super, hypermarchés Rallye) en in 1995 werd een akkoord getekend met Médis, Codim 2, Francap en de Coopérateurs de Normandie - Picardie. In 1996 creërde Casino de structuur Spar France en in 1997 verwierf de groep de ketens Franprix en Leader Price en nam ze een participatie van 21,4% in Monoprix (50% in 2003). In 1999 fusioneerde Casino zijn aankoopcentrale met die van Cora en werd de aankoopcentrale Opera opgericht die echter al in 2002 ter ziele ging. In 2002 richtte ze dan de eigen aankoopcentrale EMC Distribution op. In 2000 kocht Casino 475 buurtwinkels van Auchan over zodat de groep zich nog meer specialiseerde in het concept van de buurtwinkels. Vanaf 2005 kan men rustig stellen dat de Casino groep in alle segmenten van de voedingsdistributie aanwezig is met Petit Casino, Spar, Vival, Eco Service, Casitalia, Franprix, Leader Price, Casino Supermarché, Daily Monop’, Géant, Géant discount en Casino Cafétaria. Wat het buitenland betreft is Casino aanwezig in de VS (Thrifty Market), Nederland (Super De Boer), Argentinie, Brazilie, Colombie, Thailand, Uruguay, Vietnam, Madagascar en Mauritius. Casino heeft trouwens de Quick keten in Frankrijk gelanceerd in 1980 maar heeft die activiteit ondertussen weer verkocht. FRANCAP DISTRIBUTION 40 Avenue des terroirs de France Bercy Expo F- 75 611 PARIS CEDEX 12 Tel: 00 331 44 74 17 12 Fax: 00 331 44 74 17 19 www.francap.com Winkels (toelevering door Francap): 360 supermarkten (Coccinelle, G20, Diagonal, Colruyt France), 1170 superettes: Panier Sympa, Coccimarket, Schlecker, Atoo, Sitis, Viveco, Votre Marché


11

Opmerking: Merkenproducten (de zgn. Marques nationales) voor deze supermarkten worden via Provera ingekocht. Francap koopt enkel private label en premier prix. Francap is een nationale groepering van regionale kmo’s die gespecialiseerd zijn in de distributie van voedingswaren naar buurtwinkels en lokale supermarkten toe. Francap telt 40 bedrijven onder haar leden die samen goed zijn voor 12.000 werknemers, 340.000 vierkante meter opslagplaats, 700.000 vierkante meter verkoopsruimte en meer dan 6000 winkels waaronder 360 supermarkten, 1170 superettes en 4500 verkooppunten “libre service”. De coordinaten van de aankopers (per productcategorie) zijn terug te vinden op de website van Francap onder de rubriek “organigramme” (links boven). De merken Coccinelle en Coccimarket werden door Franpac opgericht voor de regionale distributeurs die wilden leveren aan een supermarktketen met een eigen merk. Francap is dus NIET de aankoopgroepering van 1 bepaalde supermarktgroep zoals bijvoorbeeld Galec die enkel voor de groep E.Lerclerc inkoopt. SEGUREL (lid van Francap) Route de Rambouillet – Maulette 78550 HOUDAN Tel: + 33 1 30 46 17 60 Fax: + 33 1 30 59 74 53 E-mail: [email protected] (gegevens 2008) www.segurel.com – [email protected] Segurel is een van de regionale aankoopcentrales die Coccimarket belevert en ontwikkelt. Voor de volledigheid moeten we ook de andere regionale aankoopcentrales vermeldden die Coccimarket bevoorraden: Aldouest: www.aldouest.fr Codi France: www.codifrance.fr Degrenne Distribution Disval: www.disvalsilor.com Le Mistral: www.lemistral.fr Segurel: www.segurel.com Sniw: www.sniw.fr (bevindt zich in de Nord en koopt ook internationaal aan) Sodical


12

SC GALEC (Groupement d’achats CENTRES LECLERC) Service administratif – 26 quai Marcel Boyer 94200 IVRY SUR SEINE Tel: +33 1 49 87 50 00 Fax: +33 1 49 87 50 50 www.e-leclerc.com Buiten deze nationale aankoopcentrale zijn er nog 16 regionale aankoopcentrales (Les SCA) die voor 20% hun eigen productgamma bepalen. De samenwerking met System-U via de aankoopcentrale Lucie werd in 2006 stopgezet. Winkels: 576 Leclerc Hyper- en supermarkten (waarvan 69 in het buitenland). De hypermarkten maken 80% uit van het totaal. Omzet 2007: Leclerc : 29,375 miljard euro (waarvan het overgrote deel in Frankrijk). E.Leclerc had in dat jaar 17,2% van de Franse markt in handen. Het succesverhaal van E.Lerclerc begon met een kruidenierszaak in 1949 (Epicerie de Landerneau) die nadien uitgroeide tot de grootste supermarktketen in Frankrijk. De groep E.Lerclerc heeft een unieke structuur waarbij de 510 “aangeslotenen” (adhérents) de basis vormen. Deze adhérents zijn onafhankelijke leden die een grote beslissingsmacht hebben. Deze sterkte is echter tegelijkertijd ook een zwakte aangezien de meeste van de onafhankelijke leden de pensioengerechtigde leeftijd bijna bereikt hebben en het overnemen van een supermarkt zo duur is dat de jongeren er niet de middelen voor hebben. Een hypermarché kost immers fortuinen, met name gemiddeld 1 jaar omzet en indien men weet dat die omzet van 20 miljoen tot 130 miljoen Euro kan bedragen, wordt het duidelijk dat overname door onafhankelijke kandidaten geen sinecure is. Enkel de concurrentie heeft de middelen om deze hypermarkten over te nemen maar dat is natuurlijk niet wat de groep wil. De expansie in het buitenland wordt ook geremd door de unieke structuur van de groep E.Lerclerc aangezien hiervoor veel kapitaal moet beschikbaar gesteld worden wat niet evident is gezien de spreiding van het kapitaal onder de onafhankelijke leden. Dit is ook de reden waarom E.Lerclerc niet massaal aanwezig is in het buitenland (behalve in Polen waar wel zwaar werd geinvesteerd). Het heeft er anderzijds wel voor gezorgd dat alle middelen geconcentreerd werden in Frankrijk waardoor men erin geslaagd is om Carrefour voor te blijven in eigen land (Carrefour dat vooral in het buitenland investeert en uitbreidt). Even wat meer over de ontwikkeling van de groep in de twintigste eeuw: In 1956 werd een kledingwinkel geopend onder de naam “Lerclerc vêtements”. Dit had zo’n succes dat er in 1958 al zo’n vijftig winkels waren die de naam Leclerc droegen. In 1959 werd een distributiecentrum opgericht in Grenoble met prijzen die 20 tot 35% onder die van de concurrentie lagen. In 1964 (een jaar na de opening van de eerste hypermarkt Carrefour) werd de eerste hypermarkt E.Lerclerc geopend in Landerneau. In 1969 scheurden 75 onafhankelijke winkels zich af onder de naam “Ex”. Die naam werd al snel gewijzigd in “Intermarché” (zie later).


13

In 1992 begon de internationale expansie met een winkel in Spanje. Ondertussen zijn er zo’n 20 winkels in het buitenland waaronder Portugal, Slovenië en Polen. Edouard Lerclerc is steeds sociaal bewogen geweest en heeft de verschillende wetten die de vrijheid van de grootdistributie beperkten steeds aangevochten. Zo bevocht hij in 1973 de wet Royer die de expansie van de supermarkten wou beperken. Ook tegen de beruchte wet Galland had hij veel bezwaar omdat die als pervers effect had dat de “marges arrières” exponentieel toenamen omwille van de onmogelijkheid voor de distributeurs om hun prijzen te verlagen door het vastleggen van een basis waaronder niet verkocht mocht worden (“seuil de revente à perte”). De nieuwe wet Chatel wil deze “marges arrières” uit de wereld helpen door hen in de verkoopsprijs van de leverancier te integreren maar ook hier protesteert MichelEdouard Lerclerc (zoon) omdat de nieuwe basis (triple net) bijna onmogelijk te bepalen is en zal afhangen van de druk die distributeurs op hun leveranciers kunnen uitoefenen over de te betalen “marges arrières”. Dit zal resulteren een prijsnadeel voor de kleinere spelers. Hierover echter meer in een speciaal hoofdstuk gewijd aan deze problematiek. Zoals al eerder vermeld stoelt de groep Lerclerc op een netwerk van onafhankelijke leden die 1 of meerdere super- of hypermarkten in bezit hebben. In totaal gaat het om 510 personen die 576 hyper- en supermarkten bezitten. De leden zijn verenigd in een associatie die A.C.D. Lec heet en opgericht werd in 1964 en voorgezeten wordt door Michel – Edouard Lerclerc ( zoon van Edouard Leclerc). Deze associatie neemt de grote strategische beslissingen en beslist over de prijzenpolitiek. Ze verleent ook het recht om de merknaam te gebruiken aan nieuwe leden. Integenstelling tot Intermarché (dat ook gebaseerd is op een ledenstructuur) worden beslissingen niet gedelegeerd aan een raad van bestuur. Ze worden genomen door het volledige ledenaantal tijdens tweemaandelijkse vergaderingen. De Galec (aankoopcentrale) is het commerciele instrument van de groep met 16 regionale afdelingen. Deze regionale divisies (les SCA) kunnen voor 20% hun eigen gamma bepalen. In 1999 werd een toenaderingspoging gedaan tot Système - U en werd er een gemeenschappelijk aankoopcentrale opgericht (Lucie: L’union des Cooperateurs Indépendants Europeens). In 2006 werd deze samenwerking beperkt tot een juridische samenwerking vooral omwille van meningsverschillen met betrekking tot de wet Galland. De aankoopecentrale Lucie werd opgedoekt. In hetzelfde jaar werd (op initiatief van Michel – Edouard Leclerc) een Europees samenwerkingsverband opgericht, Coopernic. Vijf onafhankelijke supermarktketens uit evenveel Europese landen verenigden hun krachten: Colruyt (Belgie), Conad (Italie), COOP (Zwitserland), E.Lerclerc (Frankrijk) en REWE (Duitsland). In 2008 nam deze groepering voor 80% het Litouwse IKI over wat bewijst dat binnen Coopernic wel degelijk concrete stappen worden genomen. Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

14

Buiten de traditionele hyper- en supermarkten is Leclerc ook in andere segmenten actief: -

Auto Leclerc (83 centra) Brico – Jardi (70) Espaces Culturels E.Leclerc (123) Agences de voyage Leclerc (156) Le manège à bijoux Leclerc (258) Centres optique Leclerc (5) Parapharmacies Leclerc (101) Parfumeries Une heure pour soi (42) Espaces Sports et Loisirs Leclerc (10)

E.Leclerc stelt anno 2008 meer dan 85.000 mensen te werk. ITM ENTREPRISES (Enseigne INTERMARCHÉ) 21 allée des Mousquetaires Parc de Tréville 91078 BONDOUFLE CEDEX Tel: siege social +33 1 69 64 10 72 Fax: +33 1 69 64 26 19 Fax siège: +33 1 69 64 25 52 www.groupedesmousquetaires.com + www.mousquetaires.com Agenor Centrale d'achats internationale alimentaires (voor winkels buiten Frankrijk) E-mail: [email protected] Tel: + 41 22 799 46 40 (Zwitserland) A.R.E.N.A Centrale d'achats internationale non-alimentaires (voor winkels buiten Frankrijk) Parc de Treville 2 alléé des Mousquetaires 91078 BONDOUFLE CEDEX Tel (algemeen): + 33 1 69 64 11 17 Tel assistente:+ 33 1 69 64 19 03 (Anna GERBOUIN, gegevens 2008) Tel inkoopmanager: +33 1 69 64 20 00 (Jean Luc yver, gegevens 2008) Fax: +33 1 69 64 28 91 Web: www.alliance-arena.com E-mail: [email protected] A.R.E.N.A is een alliantie opgericht in 2000 op initiatief van Intermarché en Hagebau uit Duitsland. Binnen deze alliantie zitten verschillende internationale grootdistributeurs. ITM France Centrale d'achats nationale alimentaires [email protected] Er zijn ook nog 8 regionale aankoopcentra (Nord, Est, Parisienne, Ouest, CentreOuest, Centre – Est, Sud – Est en Sud – Ouest). Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

15

Nord: [email protected] (gegevens 2008) Est: [email protected] Parisienne: [email protected] Ouest: [email protected] Centre – Ouest: [email protected] Centre – Est: [email protected] Sud – Est: [email protected] Sud – Ouest: [email protected] Winkels (in Frankrijk): 1474 Intermarché (hyper), 321 Ecomarché (super op platteland, voornamelijk met verse producten), 407 Netto (discount), 350 Relais des Mousquetaires, 539 Bricomarché, 134 Roady, 152 vêti, 79 Restaumarché, 8 espace temps. Winkels (in het buitenland): Spanje: 57 Intermarché Portugal: 130 Intermarché, 58 Ecomarché, 3 netto, 24 Bricomarché, 15 vêti, 23 stationmarché Polen: 115 Intermarché, 40 Bricomarché Bosnië-Hercegovina: 21 verkoopspunten Serviê: 5 verkoopspunten Roemenië: 8 verkoopspunten Omzet 2007: 32,7 miljard euro De oervader van Intermarché is Jean-Pierre Le Roch die in 1958 Edouard Lerclerc ontmoette en onder zijn impuls een eerste verkooppunt oprichtte in Issy-lesMoulineaux. De zaak kende een onmiddellijk succes en de verkoopscentra van de groep Leclerc (waar Le roch toen nog toe behoorde) groeiden snel. Toch groeide de onenigheid binnen de groep en in 1969 scheidden 75 onafhankelijke distributeurs zich af van Leclerc. Zij groepeerden zich rond Le Roch en vormden der supermarktketen “Ex”. In 1973 werd de keten omgedoopt tot Intermarché. Er werd onmiddellijk ook een aankoopcentrale gecreërd onder de naam Scaex die werd uitgebreid met regionale aankoopcentra. Het handelsmerk “Les mousquetaires de la distribution” verscheen in 1974. De leden van de groepering bleven echter voor een groot deel zelf verantwoordelijk voor de goede werking. Zo besteedde elk lid zeker twee dagen per week aan de algemene werking. Om de koopkracht te garanderen (als echte musketiers die vechten voor het goede doel) koos de groep vooral kleine maar performante leveranciers die producten konden aanbieden die van dezelfde kwaliteit waren als de grote merken maar 20% goedkoper. In 1986 werden superettes opgericht onder de naam Ecomarché en in 1991 ook hard discounters met als naam CDM (comptoir des Mousquetaires). CDM werd in 2001 vervangen door Netto. Aan deze nieuwe handelsmerken werden nog een hele rits andere toegevoegd zoals Bricomarché, restaumarché, stationmarché, vêtimarché en Logimarché. De dag van vandaag tellen de “Mousquetaires” 3000 leden waarvan 1100 geassocieerd zijn in de holding SCM. Deze holding is voor 100% eigenaar van ITM enterprises die de gemeenschappelijke structuren beheert.


16

Intermarché wil zoveel mogelijk alles in eigen handen houden. Zo is de holding eigenaar van eigen fabrieken die voedingswaren produceren waaronder visverwerkende fabrieken, slachterijen, charcuterie- en pâtisserie producerende bedrijven (in totaal 44). Na het begin van de internationale expansie (vanaf 1988) werd de noodzaak ingezien om een internationale aankoopcentrale op te richten. Daarom werd in 1997 Agenor opgericht die verantwoordelijk is voor de aankoop van voedingswaren. Deze centrale is gebaseerd in Zwitserland. Eind 2000 werd ook A.R.E.N.A opgericht voor de non-food. Hier zitten ook buitenlandse distributeurs in. De meeste winkels van het merk “Intermarché” zijn van het supermarkt type met een oppervlakte van 1500 tot 2500 vierkante meter. Sinds 2004 tracht men deze supermarkten een nieuw elan te geven door ze te renoveren. Hierbij wordt aandacht besteed aan het koopcomfort met een verbreding van het gamma verse producten. Intermarché was (net zoals Lerclerc) een pionier op verschillende vlakken. Zo introduceerde de keten in 1980 een prijszetting per kilogram en liter. Dit zou pas twee jaar later verplicht worden bij wet. In 2001 blokkeerden de musketiers de prijs van 10.000 producten om zo de overgang naar de Euro transparanter te maken. Die prijsblokkering bleef duren tot juni 2002. Hoewel Intermarché niet de grootste keten is in Frankrijk bezitten de “Mousquetaires” toch het meest dichte netwerk van allemaal. Er is een verkoopspunt elke 17 kilometer! Er werken ongeveer 112.000 mensen voor de groep. In Maart 2009 zullen de namen Intermarché en Ecomarché verdwijnen en vervangen worden door een totnogtoe (door het grote publiek en de pers) niet gekende naam. De nieuwe naam zal officieel op 21 januari 2009 worden bekendgemaakt. PROVERA Provera Alimentaire 1, rue du Chenil Domaine de Croissy-Beaubourg 77435 MARNE-LA-VALLÉE CEDEX 2 Tel. +33 1 64 62 79 00 Fax +33 1 64 62 79 01 E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Cora Non-Alimentaire 34, rue des Vieilles Vignes Croissy-Beaubourg 77435 MARNE-LA-VALLÉE CEDEX 2 Tél. +33 1 60 53 80 00 Fax +33 1 60 53 80 01 E-mail: [email protected] Web: www.provera.fr Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

17

Web: www.cora.fr Web: www.supermarchesmatch.com Winkels: Hypermarkten Cora (59), Record (2), 151 supermarkten Match, 56 Ecomax (Antillen en Guyana), Houra (supermarkt op internet), Francap (= aankoopcentrale), Maximo, Migros. Omzet 2007: 11 miljard euro (= cijfer voor de hele groep Delhaize). 1, 4 miljard Euro in Frankrijk. In het begin van de twintigste eeuw staken Georges en René Delhaize (van de Belgische delhaize groep) de Franse grens over om in het Noorden en Oosten van Frankrijk een zaak op te richten. Vanaf 1968 begon de groep zich te interesseren in het concept van de supermarkten. Via de firma Cora werd een franchisecontract met Carrefour getekend en op die manier werd in 1969 een eerste hypermarkt geopend. Deze hypermarkt kende onmiddellijk success en in de vijf jaar die daarop volgden werden nog tien supermarkten geopend. In 1974 verliep het franchisecontract met Carrefour en dat was meteen de geboorte van de naam Cora. Tussen 1975 en 1985 werd er elke maand een nieuwe hypermarkt geopend. Deze winkels behoorden toe aan de groep Louis Delhaize die de distributie verzorgde en zorgde voor kwaliteitsproducten. De Cora groep stelt in Frankrijk momenteel 22.000 mensen te werk. De groep is erg gedecentraliseerd en de winkeldirecteurs hebben een grote zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. De keten Match maakt ook deel uit van de groep Delhaize en wordt ook bevoorraad door Provera. Match wil vooral een buurtwinkel zijn met een menselijke afmeting. Daarom hebben de Match winkels een gemiddelde oppervlakte van 1427 vierkante meter. Het productgamma bestaat uit ongeveer 7500 referenties. De keten heeft 2000 referenties onder eigen naam aangevuld met thematische producten zoals “patrimoine Gourmand” (streekproducten), “Nature Bio” (Biologische producten), “Kido” (producten voor kinderen) en “Influx” (textielproducten). De meeste Match supermarkten bevinden zich in de regio’s Lorraine, Alsace, Picardie en Nord-pas-de-Calais. Er zijn meer dan 55 Match supermarkten in Belgie en 14 in Luxemburg. Er zijn ook 16 Matchwinkels op de Antillen en in Guyana. Ook in Hongarije is Match aanwezig met 18 verkoopspunten.


18

SYSTEME U Parc tertiaire Silic 72/92, avenue Robert Schuman 94533 RUNGIS CEDEX Tel: +33 1 45 15 95 00 Fax: +33 1 45 15 95 10 www.magasins-u.com www.systeme-u.fr Opmerking: Voor private label en merken (onderverdeling in food en non food) Winkels: 43 Hyper U, 659 Super U, 147 Marché U (buurtwinkels), Utile, Midiprix Omzet 2007: 16,76 miljard euro in Frankrijk (8,7% van de Franse markt) In 1920 stichtten 35 kruidenierszaken een gemeenschappelijke aankoopcentrale, de “comptoir coopératif d’achats” en in 1928 werd de gemeenschappelijke naam Unico aangenomen. In 1950 telde Unico al 130 cooperatieve leden en 10.000 retailers die onafhankelijk lid waren van de organisatie. In 1962 werd Unico de grootste vereniging van onafhankelijke retailers in de voedingssector. Tegelijkertijd werd de formule van zelfbediening veralgemeend binnen de organisatie. In 1974 werd het handelsmerk “Super U” gecreerd en werd de organisatie geherstructureerd rond de regionale aankoopcentrales die daardoor aan belang wonnen. In 1995 werd dan “Système u “ in het leven geroepen door de leden die toen al 900 moderne winkels in bezit hadden en verenigd waren in 15 regionale afdelingen. Het doel was om de organisatie een meer nationaal karakter te geven. De U stond voor “unité”. In 1989 werd het handelsmerk “Marché U” overgenomen door de buurtwinkels van de groepering die tot dan de naam Unico gebruikten. In 1991 werd de groepering opgesplitst in 5 regionale centrales waarvan er in 1994 nog 4 van overbleven. In 1999 werd een alliantie opgezet met Leclerc en werd een gemeenschappelijke aankoopcentrale in het leven geroepen (Lucie). Echter, al in 2006 werd dit project opgegeven en wou men zich beperken tot een juridische alliantie (een soort niet aanvalspact). Heel belangrijk te weten bij de benadering van Systeme U is dat het gaat om een cooperatieve structuur met 3 niveau’s: Op het lokale niveau is de eigenaar van elke winkel onafhankelijk op juridisch en financieel vlak. Hij heeft wel een charter aanvaard waar de algemene principes van de cooperatieve instaan die moeten geerbiedigd worden. De regionale centrale speelt een scharnierrol binnen de organisatie: De centrale verzorgt de bevoorrading en de diensten die noodzakelijk zijn voor de geassocieerden. De werkgroepen bevinden zich vooral op regionaal niveau. Het nationale niveau houdt zich bezig met de cohesie tussen de regionale afdelingen en de leden. Dit niveau wordt geleid door een beheerraad (conseil d’administration) Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

19

die bestaat uit de 4 presidenten van de regio’s en geassocieerde administrators die ook lid zijn van de verschillende strategische comités van de groep. Hier worden beslissingen genomen over het organisatieschema van de groep (financiën, communicatie, werkomgeving etc). De meeste winkels van Système U hebben een 3000 referenties in hun gamma waaronder 2000 referenties uit de food en 1000 uit de non food. De supermarkten “Super U” bevinden zich vooral in kleine en middelgrote steden en zelfs in landelijke gebieden. De oppervlakte bedraagt 1000 tot 4000 vierkante meter en biedt vooral discountproducten aan (gemiddeld 12.000 referenties). In 2006 werd Système U lid van EMD (European Marketing Distribution, www.emdag.com) maar in juni 2008 werd het nieuws bekend dat de groep van plan is deze aankoopgroepering te verlaten en lid te worden van AMS (Associated Marketing Services) wat ervoor zal zorgen dat nieuwe leveranciers hun kans kunnen wagen. Ook Delhaize zet de stap naar AMS dit jaar waardoor deze groepering een van de grootste aankoopgroeperingen in Europa wordt. EMD daarentegen verliest zijn Frans en Belgisch lid. UNION DES COOPERATEURS D’ALSACE 3 rue de la Coopérative 67017 STRASBOURG Tel: +33 3 88 45 95 00 Fax: +33 3 88 60 41 96 Web: www.coop-alsace.fr Opmerking: Regionaal verankerde groep (Elzas) Winkels: Rond Point (7 hypermarkten), Maxi (25 Supermarkten), Le mutant (10 discounters), 73 Coop-supermarkten, 99 Point Coop, 26 benzinestations en 8 cafetaria’s (Le peroquet). De keten “Mutant” is maar gedeeltelijk van de Union des Coopérateurs d’Alsace want er zijn in totaal 3 eigenaars (nog twee andere cooperatieven). Hierover meer in het hoofdstuk “discounters”. De union des coopérateurs d’Alsace werd opgericht in 1902 als een coöperatieve die op dit moment eigendom is van 157.000 families in de Elzas. Aanvankelijk waren het 125 familes die zich associeerden om de productie en aankoop van levensmiddelen te organiseren zodat ze konden worden aangeboden aan de beste prijs. In 1914 had de coöperatieve al 14 winkels en in 1952 waren er dat al 365. In 1961 werd de eerste supermarkt geopend in Straatsburg en kwamen er fusies met coöperatieven uit andere steden van de Elzas (Colmar, Mulhouse). In 1976 wordt de eerste hypermarkt “Rond point” geopend in Colmar en in 2006 is het de beurt aan de zevende hypermarkt “Rond Point” (in Obernai). De coöperatieve is de belangrijkste onafhankelijke distributeur in de Elzas en de tweede privé werkgever van de regio (4290 werknemers in 2008).


20

De eigen slagerij verwerkte in 2007 3300 ton vlees en 4900 ton charcuterie. Het magazijn van 30.000 vierkante meter bevindt zich in Reichstett.

Stadswinkels (Magasin populaire) MONOPRIX SA Direction commerciale marchandise (voor voeding) 14/16, rue Marc Bloch 92116 CLICHY CEDEX Tel: + 33 1 78 99 90 00 Fax: +33 1 78 99 93 81 Web: www.monoprix.fr Monoprix vraagt in de eerste plaats schriftelijk het product voor te stellen. Natuurlijk is het aan te raden de ontvangst van de catalogus telefonisch te laten bevestigen en de naam van de aankoper te weten te komen. Winkels: 283 Monoprix (supermarkt – stadswinkel), 6 Inno (supermarkt – stadswinkel), 3 daily Monop, 1 Monop, Omzet 2007: 3,575 miljard euro. De groep Monoprix bestaat uit 50% kapitaal van de groep Casino en 50% kapitaal van de Galeries Lafayette. Ze is aanwezig in meer dan 85% van de steden met meer dan 50.000 inwoners, heeft 300 verkoopspunten onder 4 namen. De groep telt 20.000 werknemers. In 2007 kwam Monoprix nog in het nieuws omdat ze de winkels in de Parijse binnenstad per trein bevoorraadt en niet per vrachtwagen. Hierdoor komen er jaarlijks 12.000 vrachtwagens minder de Franse hoofdstad binnengereden. De laatste kilometers worden afgelegd met bestelwagens die op gas rijden. Monoprix hecht veel belang aan biologische en duurzame producten en tracht ook zijn winkels en organisatie op een duurzame wijze te structureren. Producenten van deze categorieën producten zullen dus relatief gezien meer kans maken bij Monoprix dan bij andere (grotere) ketens. Zo verkoopt Monoprix bijvoorbeeld producten van Max Havelaar.

Grootwarenhuizen, (grands magasins) BHV Bazar de l’Hotel de Ville 55 rue de la verrerie 75004 PARIS CEDEX 04 Adresse Postale: 14, rue du Temple – 75189 – PARIS CEDEX 04 Tel: + 33 1 42 74 90 00 Fax: + 33 1 42 74 96 79 Web: www.bhv.fr Winkels: BHV en BHV Médical (1 winkel met medisch materiaal voor particulieren en professionele wereld) Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

21

Verschillende warenhuizen (is niet hetzelfde als supermarkt!) kwamen op in de negentiende eeuw: 1855: Les magasins du Louvre 1856: Le bazar de l’hôtel de ville (=BHV) 1865: Le Printemps 1869: La Samaritaine 1895: Les galeries Lafayette Dit illustreert min of meer in welk segment BHV zich bevindt. De meeste vestigingen van BHV bevinden zich trouwens nog steeds in de regio Parijs. BHV is 100% eigendom van Galeries Lafayette. AU BON MARCHE Siège social: 38, rue de Sèvres 75007 PARIS CEDEX 07 (+ vêtements) Tel: 00 33 1 44 39 80 00 Fax: 00 33 1 44 39 80 50 Web: www.lebonmarche.fr Winkels: Au bon marché – kleding, decoratie… La Grande Epicerie de Paris (alimentation) 38, rue de Sèvres 75322 PARIS CEDEX 07 Tel: 00 33 1 44 39 81 00 Fax: 00 33 1 44 39 81 17 Web: www.lagrandeepicerie.fr Fijnkost en vers fruit, groenten, kazen en vis GALERIES LAFAYETTE Siège social: 40 boulevard Haussman 75446 PARIS CEDEX 09 Tel: + 33 1 42 82 34 56 Fax: + 33 1 42 82 83 84 Web: www.galerieslafayette.com Winkels: 63 Galeries Lafayette, Monoprix, BHV De group Lafayette bevat buiten de galeries Lafayette ook BHV (voor 100%), Louis Pion/Royal Quartz (voor 100%), Laser (voor 50%) en Monoprix (voor 50%). In 2007 bedroeg het zakencijfer 4,956 miljard Euro (Europrix en Laser voor 50% meegerekend), een stijging van 6,5% ten opzichte van 2006. 34% van dat zakencijfer is voor rekening van monoprix, 34% voor galleries Lafayette en 9,5% voor BHV. De groep heeft 524 winkels en 43.600 medewerkers.


22

SAPAC PRINTEMPS Aankoopdienst 102, rue de provence 75009 PARIS Tel: 00 33 1 42 42 82 50 00 Fax: 00 33 1 42 82 64 13 Web: www.printemps.fr Winkels: Printemps (17) Printemps is een keten van 17 « grands magasins » in eigen bezit en 5 grootwarenhuizen in samenwerkingsverband met andere spelers. Er zijn ook twee warenhuizen buiten Frankrijk, 1 in Andorra en 1 in Tokyo. Aanvankelijk was Printemps bezit van de groep Pinault-Printemps-Redoute die ook eigenaar is van Gucci en Fnac maar daarna kwam ze in handen van de Italiaanse zakenman Maurizio Borletti, de eigenaar van de Italiaanse grootwarenhuizen “La Rinascente”.

Hard Discount De hard-Discount nam in juni 2008 zo’n 13, 9 % van de Franse grootdistributiemarkt in en kent voor het tweede jaar op rij een groei ten opzichte van de andere spelers. Aldi Centrale d’achats et Cie S.A.S. 13, rue Clément Ader Parc d’activité de la Goëlle 77230 DAMMARTIN-EN-GOËLLE Tel: + 33 1 60 03 68 21 – + 33 1 60 03 68 01 - + 33 1 60 03 68 25 Fax: + 33 1 60 03 78 23 Web: www.aldi.fr Aantal winkels 2008: 700 Aldi winkels Omzet 2005: 2,05 miljard euro Marktaandeel (eind juni 2008): 2,4 % van de Franse markt De broers Albrecht lanceerden in 1947 de keten Aldi (“Albrecht Discount”) en op dit moment is er een Aldi in elk Duits dorp/stad van tenminste 2500 inwoners. In 1967 opende de eerste Aldi in Oostenrijk, in 1975 in Nederland en in 1976 in België. De eerste Franse winkel werd geopend in 1988 in Croix (Nord). In de jaren negentig werd ook het Verenigd Koninkrijk ingepalmd. Het assortiment van Aldi is erg beperkt en telt gemiddeld slechts 700 referenties. De kwaliteit van de producten wordt gegarandeerd door het principe: “Geld terug indien niet tevreden”. Een van de geheimen van het lage prijsniceau is het feit dat er grote bestellingen worden geplaatst op lange termijn bij een aantal geslecteerde fabrikanten waardoor belangrijke kortingen worden verkregen. Ook worden de kosten van het onroerend goed tot een minimum beperkt. Zo worden de winkels meestal aan de rand van de stad geplaatst (goedkoper) en worden ze sober maar ruim uitgerust. Elke overbodige Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

23

luxe wordt geband. Zo staan de producten in dozen en zijn de gangen nauw. Het assortiment is beperkt en de rotatie snel waardoor de kosten kunnen beperkt worden. Gemiddeld telt een Aldi winkel 650 vierkante meter en zijn er 8 personen tewerkgesteld. Elke regio beschikt over een eigen logistiek platform waarond winkels worden ingeplant. Als het platform verzadigd is, wordt een nieuw logistiek platform opgericht. Gemiddeld worden 100 winkels per platform bevoorraad. Er zijn een 700 Aldi verkooppunten in Frankrijk waarmee Aldi op de vierde plaats komt in de Franse Hard Discount markt (na Lidl, Leader Price en Ed). Op wereldvlak blijft Aldi een belangrijke rol spelen met een zakencijfer van 42 miljard Euro. ED (Carrefour) 120 rue du Général Malleret Joinville 94400 VITRY-SUR-SEINE Tel: 00 33 1 47 18 17 17 Fax: 00 33 1 47 18 17 58 Web: www.ed-fr.com Winkels (2006): 800 Ed winkels (hieronder zijn ook de 27 winkels van het merk Treff Marché dat werd overgekocht van de Duitse groep Edeka). Marktaandeel eind juni 2008: 2,5 % (in Frankrijk) In 1975 creërde Simon Bertault de firma Erteco samen met Radar naar het voorbeeld van het Duitse Aldi. Aanvankelijk werden er 5 winkels in Parijs geopend onder de naam “Archi-Bas”. Aangezien de toenmalige commerciële directeur van Carrefour aan een gelijkaardig project bezig was, werd voorgesteld om de handen in mekaar te slaan. Carrefour nam een aandeel van 35% in Erteco. In 1980 veranderden de winkels “Archi-Bas” in “Ed-L’épicier” en in plaats van 650 referenties waren er nu nog maar 450 (zonder de grote merken). De winkels Ed hadden in die tijd een gemiddelde oppervlakte van 350 vierkante meter en een assortiment dat uit de helft uit “Ed” producten bestond en de andere helft uit kleine merken. In 1981 werd Erteco volledig uitgekocht en had Carrefour evenveel aandelen als Radar (de andere partner). In 1987 waren er al 100 Ed winkels en in 1989 werd de naam “Euro Discount “ gelanceerd, een supermarket aangepast aan de buitenwijken en provinciale steden met 600 vierkante meter oppervlakte en een parking. In 2000 werden de namen “Ed-L’épicier” en “Europa Discount” samengevoegd tot “Ed, le marché discount”. Het interieur van de Ed winkels is erg ruw: de producten zitten in hun kartons en er is zo goed als geen «merchandising». Toch tracht Carrefour het concept van “zeer harde” discount terug te brengen naar een “soft discount”. Het assortiment werd ondertussen uitgebreid naar 1000 referenties waaronder 50 “grote” merken. Stilaan komen er ook weer afdelingen met verse groenten en fruit en de diepvriesproducten bevinden zich meer en meer in Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

24

gesloten kasten in plaats van open diepvriesbakken (waardoor het moeilijk was de winkels te verwarmen). Momenteel zijn er zo’n 800 Ed winkels waarvan de meeste zich in de grotere provinciesteden bevinden en een gemiddelde oppervlakte van 680 vierkante meter hebben. In 2005 werd de keten “Penny Market” overgenomen waardoor Ed de tweede speler werd in de hard-discount, na Lidl maar voor Aldi. LEADER PRICE (Casino) ZI – 2 route de Presle 77220 GRETZ-ARMAINVILLIERS Tel: +33 1 64425152 Fax: + 33 1 64425159 Winkels: 400 Leader Price supermarkten (waarvan 119 met franchise) Marktaandeel eind juni 2008: 2,7% (in Frankrijk) In 1989 werd een nieuw concept van hard - discount gelanceerd in Frankrijk met als naam “Leader price”. De eerste winkel werd in Parijs geopend en de nieuwe keten ontwikkelde zich aanvankelijk vooral in de regio van Parijs in het kielzog van Franprix. In 1997 werden Leader Price en Franprix door Casino opgekocht maar de twee supermarktketens konden wel hun eigen naam blijven gebruiken. De Leader Price winkels hebben een gemiddelde oppervlakte van 777 vierkante meter en bieden zo’n 2800 referenties aan, wat twee tot vier keer meer is dan de concurrentie. De keuze aan verse groenten en fruit is erg ontwikkeld. De prijzen zijn constant ook al omdat er nooit promoties zijn. De presentatie van de producten is redelijk verzorgd net zoals de winkelinrichting. De gangen zijn ook een stuk breder dan bij de andere hard - discounters en er wordt gezorgd voor voldoende verlichting en verwarming. Omwille van al deze elementen kan “Leader Price” beschouwd worden als de enige echte vertegenwoordiger van de “soft discount” hoewel ook de andere Harddiscounters streven naar een verzachting van de formule. De ontwikkeling van Leader Price gebeurt vooral door de wijziging van naam van Franprix of Casino supermarkten, niet door het oprichten van nieuwe supermarkten. De aankoopcentrale bevoorraadt de winkels elke twee dagen. Leader Price is verder ook aanwezig in Senegal waar de Mobil tankstations een Leader Price winkel hebben, alsook in Spanje, Portugal, Nederland, Belgie en Litouwen (waar het een deel is van de IKI groep). LE MUTANT Rue de la Coopérative 76120 LE GRAND QUEVILLY Tel: + 33 2 32 11 12 87 Fax: + 33 2 35 69 15 53 www.coop.fr (= Coopérateurs de Normandie-Picardie, stichters) Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

25

www.coop-alsace.fr (= Coopérateurs d’Alsace) Winkels: 215 Le Mutant – 20 mutant express - Maxicoop – Point Coop – Sobodis – Rosbif – Coopérateurs de Normandie et Picardie De coopérateurs de Normandie - Picardie liggen aan de basis van de oprichting van de keten Mutant in 1986. Mutant onderscheidt zich van andere ketens door het feit dat ze wordt uitgebaat door 3 verschillende coöperatieven met name de coopérateurs de Normandie - Picardie, coopérateurs d’Alsace en (tot juli 2006) de coopérateurs de Champagne. Deze laatsten melden op hun website dat hun winkels omgedoopt werden tot «Leader Price» (franchise). In 1990 hielden de coopérateurs d’Alsace hun eerste winkel boven het doopfont gevolgd door de coopérateurs de Champagne in 1993. De Mutant winkels hebben over het algemeen een oppervlakte van 570 vierkante meter met een assortiment van 1000 referenties. Sinds enkele jaren worden er ook enkele grote merken aangeboden. De coopérateurs de Normandie - Picardie focussen zich erg op de verse producten en hebben vaak slagerijen « Rosbif » binnen de supermarkten. Mutant kende een interregionale uitbreiding dank zij de samenwerking tussen drie cooperatieve organisaties. Er wordt ook gebruikt gemaakt van franchise maar dit enkel met groeperingen en niet met zelfstandige personen. Mutant heeft momenteel 215 winkels waarvan de helft in het Noorden en NoordOosten van Frankrijk. Sinds 1995 bestaat Mutant ook in Portugal via een samenwerking met de cooperatieve Grula. LIDL 35 rue Charles Péguy 67200 STRASBOURG Tel: + 33 3 88 30 94 00 Fax: + 33 3 88 29 00 29 Web: www.lidl.fr Winkels: 1200 Lidl winkels in Frankrijk (anno 2007) Opmerking: De referentiëring van sommige producten gebeurt bij de aankoopdienst gevestigd in Duitsland: LIDL STIFTUNG Stift Bergstrasse, 1 D-74167 Neckarsulm Omzet 2005: 3,6 miljard euro. In 2007 had Lidl 4,3 % van de Franse markt. De eerste Lidl opende in Duitsland in 1973. De groei was erg intensief en in de jaren tachtig had de keten afdelingen in heel Duitsland. In 1988 werd ook aan een Franse expansie begonnen met de opening van een eerste winkel in Colmar. In 1989 begon Lidl met verschillende openingen in het Oosten terwijl zijn grote concurrent Aldi hetzelfde deed in het Noorden.


26

In de jaren negentig veroverde Lidl echter ook het Noorden en kwamen er ook vestigingen in de rest van Frankrijk. In elke Lidl winkel zijn er over het algemeen 700 referenties op een gemiddelde oppervlakte van 700 vierkante meter. Het Duitse “hard-discount” model werd aangepast aan de Franse smaak met bijvoorbeeld een grotere aandacht voor fruit en groenten alsook inhouse bakkerijen en zelfs slagerijen (“Steak Plus”). Sinds 1998 zijn er ook een aantal producten van grote merken terug te vinden. Om de vestigingswetten (die erg streng zijn in Frankrijk) te omzeilen heeft Lidl een concept ontwikkeld van winkels met een oppervlakte van 300 vierkante meter (de gemiddelde maat van een Duitse hard-discounter) met nauwe gangen, minder kassa’s en hogere rekken. Omdat de oppervlakte minder groot is, zijn er ook minder nooduitgangen nodig waardoor meer plaats kan worden gewonnen. Lidl breidt uit in verschillende regio’s tegelijk wat een grote investering vraagt aangezien er ook meerdere magazijnen moeten gebouwd worden. Daarom wordt eerst een magazijn gebouwd waarrond een 60 à 70 winkels in een actieradius van 150 tot 200 kilometer worden opgericht. Pas daarna wordt overgegaan tot de bouw van een nieuw depôt. Met zijn 1200 winkels en 10.500 medewerkers is Lidl de nummer een in Frankrijk voor wat betreft de hard-discount (en de nummer 2 in Duitsland). In totaal heeft Lidl meer dan 3000 winkels in 8 landen waaronder Belgie, Nederland, het VK, Frankrijk en Duitsland. NORMA 9, rue de Rochefort 67000 STRASBOURG Tel: + 33 3 88 39 82 81 Fax: + 33 3 88 65 91 36 Web: www.norma.fr Winkels: 125 Norma winkels in Frankrijk (2007) Omzet 2005: 0,34 miljard euro De eerste verkoopspunten van Norma openden in de jaren zestig in Duitsland. Pas in 1989 werd een eerste winkel in Frankrijk geopend (in Riedisheim). Het assortiment in de Norma winkels bestaat vooral uit voedingswaren waarvan velen een eigen merk hebben. De afdeling verse producten is goed ontwikkeld met fruit, groenten,vlees en gevogelte die elke dag worden geleverd. Vaak zijn er acties met non - foodproducten zoals huishoudartikelen en uitrusting voor het gezin. Kwaliteit wordt bij Norma hoog aangeschreven. Veel van de artikels hebben dan ook het kwaliteitslabel van het officiële Duitse instituut “Stiftung Warentest”. In Frankrijk worden ook controles uitgevoerd op de voedingswaren via het laboratorium Larebron (Straatsburg) dat geacrediteerd is door het instituut Pasteur. Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

27

De gemiddelde verkoopsoppervlakte van de Norma winkels bedraagt 650 vierkante meter. Ze worden bevoorraad door 17 regionale platformen met elk een eigen depôt en administratie. Van die 17 platformen bevinden er zich 2 in Frankrijk. Elk van die depôts is verantwoordelijk voor een bepaalde regio. Er zijn 125 Norma winkels in Frankrijk de de as Carcassonne – Reims volgen. In totaal zijn er zo’n 1200 winkels, vooral in Duitsland maar ook in Tsjechië. PENNY MARKET (ED, Carrefour sinds 2005) 120 rue du Général Malleret Joinville 94400 VITRY-SUR-SEINE Tel : 00 33 1 47 18 17 17 Fax : 00 33 1 47 18 17 58 Web: www.ed-fr.com Penny Market France heeft sinds de overname door Carrefour geen eigen aankoopdienst meer. Winkels: Penny Market (91) Omzet 2006: 0,933 miljard euro In 1973 zag Penny Market het levenslicht in Duitsland (groep Rewe). In de jaren tachtig kwam er een grote expansie in Duitsland met vooral winkels van 300/400 vierkante meter die meestal in het centrum van de Duitse steden werden ingeplant. In 1991 werd de eerste Penny market opgericht in het Noorden van Frankrijk (Flersen-Escrébieux). In Frankrijk werd gekozen voor implantingen aan de rand van de steden van winkels met een gemiddelde oppervlakte van 650 vierkante meter waarvan sommige ook bekende merken verkopen. De Penny Market keten heeft 91 winkels in Frankrijk met 600 medewerkers. De helft van deze winkels bevindt zich in de regio Nord-Pas de Calais. In Duitsland blijft dit merk goed vertegenwoordigd met 2500 winkels. Niet onbelangrijk: In 2005 werd Penny Market gekocht door ED (groep Carrefour) en behoort Penny Market France dus niet langer tot de Duitse Rewe groep.


28

Cash & Carry Metro 5 rue des grands prez ZA du petit Nanterre F-92000 NANTERRE Tel: +33 1 47 86 63 00 Fax: + 33 1 47 86 65 97 Web: www.metro.fr Winkels: 89 Metro winkels in Frankrijk (2007) Omzet (2007): 3,846 miljard Euro De Duitser Otto Beisheim ontdekte de mogelijkheden van de groothandelsmarkt in 1964 tijdens een reis naar de VS. Een jaar later opende hij zijn eerste magazijn Metro in Mûlheim. In 1971 werd het eerste Metro magazijn in Frankrijk geopend en in de jaren tachtig telde Metro 7 verkoopspunten met een gemiddelde oppervlakte van 16.000 vierkante meter. Vanaf die periode ontwikkelde metro ook een nieuw concept met winkels met een kleinere oppervlakte waardoor de expansie nog sneller vooruitging. Ook werden gespecialiseerde Metrowinkels opgericht zoals de “Metro Eco” voor de voedingdetailhandel. De eerste Metro Eco werd in 1987 in Lyon opgericht. Andere depôts specialiseerden zich in goederen voor de zogenaamde CHR (Cafés, hôtels et restaurants). Deze winkels werden “Metro Equipement” gedoopt en hadden een oppervlakte tussen 3300 en 9000 vierkante meter. De eerste “Metro Equipement” ging in 2000 in Rouen open. In Frankrijk is Metro de onbetwiste leider in de Cash & Carry sector met 89 sites en een omzet van 3,846 miljard Euro in 2007 (een stijging van 3,8% ten opzichte van 2006). Er werken 9300 mensen bij metro France en er zijn 17 logistieke platformen. In 2007 had Metro meer dan 1 miljoen klanten waarvan 400.000 professionelen uit de voedingssector. De keten verkoopt meer dan 30.000 referenties waaronder 13.000 voor de voedingssector. Er zijn 8500 leveranciers waarvan 7900 Franse kmo’s.

Biologische producten Biocoop 9/23 rue Paul Lafargue F-93200 SAINT-DENIS Tel: + 33 1 55 93 21 90 Fax: + 33 1 55 93 21 94 E-mail: [email protected] Web: www.biocoop.fr Winkels: 270 Biocoop winkels (2007) in Frankrijk. 9 biocoop winkels in spanje en portugal. Omzet: 0,247 miljard euro in 2007


29

POSITIONERING, PRODUCTEN EN KLASSERING WINKELS Volgens de criteria «prijs» en «oppervlakte» kan men de verschillende winkelketens in Frankrijk op een schaal uitzetten, die er als volgt uitziet:

Positionering

Duur

Printemps, Lafayette, La Samaritaine, Au Bon Marché, BHV

Monoprix Casino

Shopi, G20, Champion

ITM

Klein

Leclerc

Ed

Cora

Carrefour

Groot

Auchan

Lidl Aldi Norma

Goedkoop


30

Klassering 2006 (per type winkel)

Rang

Enseigne

Secteur

CA 2006 en M€

Nbre de magasins en 2006

Evolution magasins 2006/2005

1

E.Leclerc

Hyper/Super/HD

28 500

497

2

Carrefour

Hyper/Super/HD

23 670

216

3

Intermarché

Hyper/Super/HD

21 815

1 480

4

Auchan

Hyper/Super/HD

14 500

120

5

Champion (Carrefour)

Hyper/Super/HD

13 371

1 024

+2

6

Super U (Système U)

Hyper/Super/HD

12 040

665

+6

7

Géant (Casino)

Hyper/Super/HD

7 003

126

+5

8

Lidl

Hyper/Super/HD

5 600

1 200

+70

9

Cora (L.Delhaize)

Hyper/Super/HD

5 230

59

10

Francap (Coccinelle, Coccimarket)

Ali/Proximité

5 096

6 030

11

Franprix L.P. (Casino)

Ali/Proximité

4 482

12

Fnac et Fnac Eveil & Jeux (PPR)

Cult./Jouet/Multimédia

3 917

68

+1

13

Monoprix (Galeries Lafayette/Casino) Hyper/Super/HD

3 674

303

+4

14

Carrefour Proxi

Ali/Proximité

3 500

3 226

15

Metro France

Cash & Carry

3 500

84

+1

16

Leroy Merlin

Brico/Jardin

3 408

98

+7

17

ATAC (Auchan)

Hyper/Super/HD

3 360

419

+8

18

Super Casino

Hyper/Super/HD

3 232

360

+19

19

Aldi France

Hyper/Super/HD

3 097

-12

20

Décathlon (Mulliez)

Sport

2 770

221

+4

21

ED (Carrefour)

Hyper/Super/HD

2 474

804

+162

22

Castorama (Kingfisher)

Brico/Jardin

2 343

102

-1

23

Darty (Kesa)

Maison

2 339

206

+2

24

Hyper U (Système U)

Hyper/Super/HD

2 300

44

+1

25

Galeries Lafayette et Nouvelles Galeries

Grands Magasins

2 239

26

Conforama (PPR)

Maison

2 038

142

+2

27

Brico Dépôt (Kingfisher)

Brico/Jardin

2 001

72

+8

28

Brico Logimarché (Les Mousquetaires)

Brico/Jardin

1 770

532

29

Casino Proxi

Ali/Proximité

1 712

4 932

30

La Redoute (PPR)

VAD

1 587

31

Ikea France

Maison

1 534

17

+3

32

Mr. Bricolage

Brico/Jardin

1 478

386

-7

33

Match (Cora)

Hyper/Super/HD

1 260

155

-2

34

Lapeyre (St Gobain)

Brico/Jardin

1 200

119

35

Boulanger (Mulliez)

Maison

1 176

75

+1

36

Netto France (Intermarché)

Hyper/Super/HD

950

360

+42

37

3 Suisses France (Otto Versand/Mulliez)

VAD

942

155

-2

38

Picard

Ali/Proxi

894

624

+46

39

Intersport

Sport

887

447

+21

40

Marionnaud

Personne

849

556

-9

41

But (Kesa)

Maison

847

106

+2

42

Optic 2000

Personne

814

1 248

+67


+121

32

43

Camif

VAD

800

44

Halle Chaussures. (Vivarte)

Personne

788

45

Printemps (PPR)

Grands Magasins

752

17

46

Marché U (Système U)

Ali/Proxi

710

145

-2

47

Sephora (LVMH)

Personne

701

196

+10

48

La Halle! (Vivarte)

Personne

690

294

49

Norauto

Centre-auto

690

193

50

Weldom

Brico/Jardin

684

51

Go Sport (Rallye)

Sport

661

123

+3

52

Gamm vert (In Vivo)

Brico/Jardin

643

747

+41

53

Relay (Hachette)


640

550

-2

54

Feu Vert

Centre-auto

614

300

55

Yves Rocher

Personne

611

541

+1

56

Krys (Guilde des Lunettiers)

Personne

570

818

+41

57

Kiabi (Mulliez)

Personne

565

122

+10

58

H & M France

Personne

561

71

+7

59

Le Mutant (Coop)

Hyper/Super/HD

552

541

+1

60

Allain Afflelou

Personne

540

612

+30

61

Etam

Personne

538

650

62

Zara (Inditex)

Personne

530

95

+11

63

BHV (Galeries Lafayette)

Grands Magasins

527

64

Camaïeu

Personne

518

386

-36

65

C & A France

Personne

516

86

+5

66

Gitem

Maison

510

500

-1

67

Gemo (Groupe Eram)

Personne

495


33

68

Quelle France (KarstadtQuelle)

VAD

486

5

69

Espace culurelle Leclerc


480

102

+27

70

GiFi

Maison

474

224

+14

71

Jardiland

Brico/Jardin

470

124

+9

72

CDiscount (Casino)

VAD

470

0

73

Nocibé

Personne

466

345

+86

74

Planet Saturn (Metro)

Maison

464

24

+2

75

Expert France

Maison

460

205

-3

76

Bricorama

Brico/Jardin

441

80

77

Sport 2000

Sport

440

435

78

Toys'R' Us


430

33

79

Fly (Rapp)

Maison

425

126

80

Foir'Fouille

Maison

410

178

81

France Loisirs (Bertelsmann)


401

202

82

Virgin Megastore France (Hachette)


385

33

83

Cuisines Schmidt (Salm)

Maison

382

240

+16

84

Damart

VAD

380

71

+5

85

Armand Thiéry

Personne

380

256

+20

86

Truffaut (Cora)

Brico/Jardin

375

50

+6

87

Jouéclub


360

309

88

Celio

Personne

350

220

+20

89

Ludendo (La Grande Récré, Jouetland, Starjouet)


330

240

+17

90

Babou

Personne

305

61

+7

91

Micromania


300

235

+35

92

Brico-Jardi (Leclerc)

Brico/Jardin

297

68


+40

+4

34

93

Connexion

Maison

290

94

Surcouf (PPR)

Maison

275

5

95

Rueducommerce

VAD

275

0

96

Pimkie

Personne

270

272

97

Atlas (Rapp)

Maison

270

56

98

Internity/Avenir Telecom

Maison

258

144

99

Mr. Meuble

Maison

255

136

+2

100

Foot Locker

Sport

250

83

+3


+1

35

Marktaandeel per soort (formaat) winkel in Frankrijk 2006 (%) Situatie grootdistributie Frankrijk

Type

Aantal

Oppervlakte

Gemiddelde Oppervlakte

Aantal werknemers

Gemiddeld aantal werknemers

Hypermarchés

1 372

7 918 000

5 771

276 227

201

Supermarchés

5 573

6 859 240

1 231

164 505

30

Maxi Discount

3 741

2 442 288

653

34 627

9

Grands Magasins

104

775 500

7 457

23 802

229

Magasins Populaires

273

480 636

1 761

15 164

56

Freezer Centers

755

197 625

262

2 321

3

Bricolage

3 178

7 050 496

2 219

67 810

21

Jardineries

1 302

4 070 605

3 126

15 633

12

Lisa

1 852

1 024 135

553

6 717

4

Electro-ménager

1 481

2 338 185

1 579

15 372

31

Habillement

2 380

2 406 789

1 011

29 778

13

Sport

2 462

1 782 970

724

29 799

12

Jouet

926

596 232

644

5 181

6

Culture & Loisirs

364

460 791

1 266

13 244

36

1 718

281 084

164

12 295

7

272

42 883

158

1 406

5

Parfumeries Parapharmacies

Totaal

27 753

38 727 459

1 395

713 881

28

Précisions: Hors Cash & Carry + chaînes de franchise (400 enseignes) + logistique + outil de production amont Chaîne de distribution = entité de 10 magasins et 100 collaborateurs au moins Sources Diverses 2006


36

VAKPERS Points de Vente Le Magazine des Magasins 84, bd de Sébastopol F- 75003 PARIS Tel : +33/1 42 74 28 00 Fax +33/1 42 74 28 95 Web: www.pointsdevente.com LSA Le Journal du grand Commerce Libre-Service Actualités 12-14 rue Médéric 75815 PARIS CEDEX 17 Tel: + 33 1 56 79 43 00 Fax: + 33 1 56 79 43 10 Web: www.lsa.fr (goede informatiebron) Linéaires Editions du Boisbaudry 13 square du chêne germain - CS 77711 35577 Cesson-Sévigné CEDEX Tel: + 33 2 99 32 21 21 Fax: + 33 2 99 32 89 20 Web: www.lineaires.com (goede informatiebron) Rayon Boissons Editions du Boisbaudry Le Magazine des Boisssons en Grande Distribution 2 rue des Landelles 35577 Cesson-Sévigne CEDEX Tel: + 33 2 99 32 21 21 Fax: + 33 2 99 32 89 20 Web: www.rayon-boissons.com

VAKSALONS SIAL Salon international de l'alimentation - 19 tot 23 October 2008 Paris, Paris-Nord Villepinte Parc des Expositions Publiek: Professionneel en internationaal Organisator: EXPOSIUM (PARIS LA DEFENSE) Flanders Investment and Trade is traditioneel op deze beurs aanwezig met een groepsstand. Indien u zich wenst in te schrijven kan u contact opnemen met de heer André De Schryver bij Flanders Investment and Trade Brussel. Tel: +32 2 504 88 07 Fax: +32 2 504 88 94 E-mail: [email protected] Adres organisatoren: EXPOSIUM (Levallois-Perret) 70 avenue du Général de Gaulle 92508 PARIS LA DEFENSE CEDEX Tel: + 33 1 49 68 51 00 Fax: + 33 1 49 68 54 49 E-mail: [email protected] Web: www.sial.fr Web: www.exposium.com

MDD RENCONTRES - 26 tot 27 Maart 2008 (geen datum voor 2009) Paris, Paris expo, Porte de Versailles Salon international des marques de distributeurs alimentaires Publiek: Professionneel - Internationaal, maar overwegend Frans 6100 bezoekers - 800 exposanten Website beurs: http://www.foods-goods.com/francais/mdd Adres organisator: AGOR (deel van GL events) 38-40 Avenue de New York F- 75016 Paris - France Tel: + 33 1 44 31 53 15 Fax: + 33 1 44 31 83 18 E-mail: [email protected] Web: www.gl-events.com

INTERSUC / LE SALON DE LA BOULANGERIE - International Chocolate, Sugar and Bakery Trade Show - 8 tot 10 maart 2009 (jaarlijks) Paris- Porte de Versailles Web: www.salonboulangerie.com Exposanten: Salon National de la Boulangerie Pâtisserie +33 1 49 68 49 72 [email protected]


38

Intersuc +33 1 49 68 52 26 [email protected]

SIREST - 30 Maart tot 2 April 2008 (tweejaarlijks) Internationaal: Restaurant & Catering (aankoopontmoeting METRO) Paris-Porte de Versailles Organisator: Sepelcom 10 quai Charles de Gaulle 69006 Lyon, France Tel: + 33 4 72 22 32 41 Fax: + 33 4 72 22 32 18 Internet: www.sirest.com Web: www.sepelcom.com

SIRHA - Food Service Trade Show - 24-28 Januari 2009 Lyon, Parc Expo Tweejaarlijks Organisator: Sepelcom Tel: + 33 4 72 22 32 68 Fax: + 33 4 72 22 32 18 E-mail: [email protected] Internet: www.sepelcom.com SIRHA of Salon International de la Restauration, de l’Hôtellerie et de l’Alimentation richt zich op volgende sectoren: agrovoeding, brood & banket, snoep & suikerwaren, uitrusting & materialen, diensten en hoteluitrusting.

WORLD ETHNIC FOOD & SPECIALITY SHOW - 25 en 26 maart 2009 International Ethnic & Specialty Foods, Halal Products Porte de Versailles, Paris Jaarlijks Organisator: Emap Agor Tel: + 33 1 55 62 46 46 Tel: + 33 1 44 31 82 04 (tel dienst die zich met deze beurs bezighoudt) Fax: + 33 1 55 62 46 47 E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] (mail van Antoinne Bonel, verantwoordelijke) Internet: www.parisethnicexpo.com Opmerking: Een ‘minor event’ aan het worden voor wat ‘ethnic food’ betreft, maar sinds editie 2004 is er ook een Kosher en Halalsalon verbonden aan dit evenement. De eerste editie daarvan was veelbelovend.


39

BENADERING VAN DE FRANSE MARKT Hier bespreken we enkele algemeenheden maar ook bijzonderheden om als Vlaams bedrijf de Franse markt te benaderen. In een eerste deel hebben we het over de geografische aanpak. Frankrijk blijft als buurland immers prima exportkansen bieden. In een tweede deel geven we enkele wenken over hoe u best een Frans bedrijf kan benaderen, gaan we dieper in op de Franse zakelijke gedragscode en geven wij u enkele specifieke tips in verband met uw marketing en de aanpak voor de ‘listing’, of référencement. Daarna geven we een overzicht van de kanalen om de Franse markt te bewerken. Uiteraard is het ontwikkelen van een ideale exportstrategie bovenal maatwerk. De exportstrategie van een bedrijf hangt immers zeer sterk samen met de sector waarin het opereert, de specifieke goederen (en/)of diensten die het aanbiedt (merk – private label) en de positie van het bedrijf in de markt. U moet ook bereid zijn om voldoende tijd en moeite te steken in de Franse markt.

Frankrijk: een stelselmatige aanpak, algemene marktbenadering Een bedrijf dat zich geroepen voelt om met export naar Frankrijk te beginnen, is doorgaans gediend met een stelselmatige aanpak. Frankrijk is als economisch gegeven immers te groot en te verscheiden om als één entiteit gezien en bewerkt te worden. In de praktijk komt dit vaak neer op een regionale aanpak. Ook in de benadering van de grootdistributie valt deze dimensie niet te onderschatten. Elke winkelketen heeft op dat vlak zijn eigen politiek, maar enkele kunnen inderdaad nog winkel per winkel of regio per regio benaderd worden. Vaak heeft een supermarktketen regionale aankoopcentra (bijvoorbeeld Systeme U) die soms tot 20% hun eigen assortiment kunnen kiezen. Indien men meteen via de nationale aankoopdienst gaat dan moet men erop voorbereid zijn dat de keten zal willen dat uw product op tijd en overal aanwezig is. Indien u een kmo bent, kan dit logistieke- en/of capaciteits problemen geven. U moet dus vooral uw mogelijkheden realistisch inschatten (ook qua prijszetting). Voor veel producten en diensten blijkt starten vlak over de grens nog steeds een goed recept: zowel fysiek als cultureel is de afstand immers gering. Niet alleen betekent dit dat de behoeften gelijkaardig zijn - en dus de vraag analoog. Belangrijk is ook het voordeel op gebied van transport en logistiek. U moet er immers rekening mee houden dat onderhandelingen, leveringen en naverkoopszorg een serieuze kost met zich mee kunnen brengen. Aanraders qua startgebied zijn daarom de regio’s Nord, Pas de Calais, Picardië en Ardennen, maar ook Elzas-Lotharingen zijn gebieden met grote kansen. Het is wel zo dat Frankrijk met al zijn eigenheden en eigenaardigheden vlak over de grens begint en dat de Nord daar ook onder valt. U moet dus niet zakendoen zoals u gewoon bent in Vlaanderen. De Franse mentaliteit blijft anders. Het feit dat Frankrijk onze derde handelspartner is, na Nederland, zegt genoeg. Het bewijst dat Frankrijk een gesloten markt is waar onze exportmogelijkheden nog altijd niet voldoende aan bod komen. Immers, hoe verklaart men anders dat een buurland met 15 miljoen inwoners meer afneemt dan een buurland met 64 miljoen inwoners?


40

Het spreekt voor zich dat de streek rond Parijs (Île-de-France) qua marktkansen de belangrijkste is van Frankrijk. Ile-de-France telt 11 miljoen inwoners, en is een economisch en cultureel centrum van wereldformaat. Wegens de centralisatiedrang van de Franse staat zijn alle belangrijke overheidsdiensten er gevestigd, en daarnaast kent ook het privé-initiatief de reflex om zich in (de omgeving van) Parijs te vestigen. Een ruime poel dus, vol met vissen, maar ook veel hengelaars… Voor wat de grootdistributie betreft is dit a fortiori het geval. De meeste aankoopcentrales bevinden zich in de regio Ile-de-France; grootste uitzondering hierop is Auchan, in Nord-Pas de Calais gevestigd, en verder ook een aantal regionale (Casino), of kleinere aankoopcentrales.

Franse bedrijven: l’approche à la française Fransen hechten doorgaans veel belang aan goede persoonlijke contacten. Een prospectiebezoek of persoonlijke kennismaking is onontbeerlijk om een listing te verkrijgen, dus a fortiori om als zakenpartner het vertrouwen te winnen. Anders gezegd: zonder afspraak gaat de bal niet aan het rollen. Mailings werken in 99,99 % van de gevallen niet. U moet telefonisch contact opnemen en trachten een afspraak te krijgen. In de industriële sector is het een goede zaak om na een geslaagde meeting uw zakenpartner uit te nodigen voor een lunch. Deze regel geldt niet voor de grootdistributie; een aankoper gaat quasi nooit in op een voorstel om te lunchen. Überhaupt een afspraak krijgen is de boodschap. Als eerste stap kan u een schrijven, vergezeld van een documentatiepakket en stalen richten tot de juiste verantwoordelijke/aankoper in het bedrijf. Dikwijls betekent het al een hele kunst om de naam van die persoon en de contactgegevens te pakken te krijgen, maar daar kan de Vlaams economisch Vertegenwoordiger u behulpzaam mee zijn. Kort na het opsturen doet u er goed aan de goede ontvangst telefonisch te verifiëren, en de contacten intensief en actief op te volgen. Dit betekent: opbellen, nog eens opbellen, peilen naar mogelijke interesse en proberen een afspraak te versieren. Bij telefonisch contact, zeker in het kader van de vastlegging van een afspraak, is het soms niet eenvoudig zich niet te laten afschepen door een secretaresse die vaak als waakhond optreedt. Enig diplomatisch aandringen en doorzettingsvermogen zijn hier op hun plaats. Het verdient aanbeveling om mondeling gemaakte afspraken schriftelijk, ook na onderhandelingen, te bevestigen, en eventueel ter herinnering te brengen. Zelfs dan kan het zijn dat een afspraak niet doorgaat. Twee bijkomenden aspecten: Ten eerste, we merken op dat de Franse bedrijfsorganisatie meestal erg hiërarchisch gestructureerd is. De diverse functies zijn sterk aan kaders gebonden en een groot deel van het personeel wordt slechts summier ingelicht over de gang van zaken. De beslissingsmacht is in handen van een beperkt aantal mensen. Specifiek in de grootdistributie zal u wellicht niet de kans of de keuze krijgen om op een bepaald niveau te onderhandelen; de aankoper van uw product doet het werk, zijn overste - de aankoopdirecteur of de responsable achats van een bepaalde Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

41

productenfamilie - beslist. Practisch dient u er daarom voor te zorgen dat u 3 sets van uw firma- en productenvoorstelling – in Frankrijk vaak een ‘book’ genoemd heeft. Eén voor u, één voor de aankoper waarmee u een onderhoud heeft en één voor zijn hiërarchische overste. Verder is het goed om voor ogen te houden dat de aankoper zich (en uw product) zal moeten verdedigen tegenover zijn overste. Geef hem dus de juiste argumenten en tracht een soort bondgenoot te worden van hem naar zijn supérieur toe. Geef hem m.a.w. redenen waarom uw product beter zal verkopen dan het gemiddelde (of concurrentieel) product. Ten tweede doet u er goed aan om u ‘zo Frans mogelijk’ te profileren. Belangrijke aspecten hierbij zijn taal en stijl. De meeste Franse zakenlieden beheersen alleen het Frans. Een goede kennis ervan door een buitenlander wordt niet alleen zeer gewaardeerd, het is ook noodzakelijk. Correspondentie gebeurt in een zeer formele schrijfstijl en met uitvoerige beleefdheidsformules. Alle documenten zoals naamkaartjes, uitnodigingen en brochures moeten opgesteld worden in foutloos Frans. Een “huis-tuin- en keukenvertaling” van iemand binnen het bedrijf volstaat meestal niet. Veel beter is een vertaling door een professioneel vertaalbureau met uw input voor wat het vakjargon betreft. Besteed ook voldoende zorg aan de stijl en vormgeving ervan. De meeste Fransen zijn erg gevoelig voor dit soort zaken die wij Vlamingen vaak als “overbodige” details bestempelen. Het opsturen van documenten in het Engels wordt als onbeleefd ervaren. Typisch Vlaamse en moeilijk uit te spreken namen kunnen een handicap zijn; probeer ze dan ook - indien mogelijk - te vermijden. Daarnaast is ook een postadres in Frankrijk een grote troef, evenals een telefoonnummer, eventueel met doorschakeldienst. Verder in dit document vindt u gegevens van bedrijven die deze diensten aanbieden. Legt u de eerste contacten op een handelsbeurs, dan is het belangrijk professioneel, vriendelijk en joviaal over te komen. Een praatje maken en een glas champagne aanbieden, kan hier deuren openen. Belgische streekbieren worden ook gewaardeerd. Onderhandelen in Frankrijk kost tijd, en een Fransman is niet geneigd direct ter zake te komen. Onderhandelingen verlopen niet steeds volgens een vastgelegde agenda en soms weinig gestructureerd. Bij bepaalde aankoopcentrales is het zelfs de regel niet tot een akkoord te komen bij het eerste contact. Vooral bij langere onderhandelingen zijn humor en ongedwongenheid behulpzaam. Een zekere flair, welsprekendheid en luchtig optreden behoren tot de Franse levensstijl – zeker ook in de zakenwereld. Als handelspartner staan Fransen bekend als chauvinisten die het protectionisme hebben uitgevonden. Enig doorzettingsvermogen is daarom noodzakelijk om als Vlaamse onderneming hun vertrouwen te winnen. Belgen in het algemeen en Vlamingen in het bijzonder hebben al bij al een goede reputatie voor wat betreft zakendoen. De politieke strubbelingen van 2008 zijn ook de Fransen niet ontgaan en u zal hier hoogstwaarschijnlijk vragen over krijgen. De Fransen hechten belang aan een unitaire staat en zien de Walen als bijna landgenoten. Zoals gezegd zijn Fransen gevoelig voor goede persoonlijke contacten. Met een Franse zakenrelatie kunt u daarom relatief snel de persoonlijke toer opgaan. Zij dienen frequent en grondig te worden onderhouden. Vermijd echter de vertrouwelijke Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

42

wijs, m.a.w. men gebruikt in een zakenrelatie nooit ‘tu’. Dat is voorbehouden aan hechte vrienden. Een tussenvorm is dat men de persoon met de voornaam aanspreekt, maar toch ‘Vous’ blijft zeggen, maar laat het intiatief hiervoor aan uw Frans contact. Uw Franse partner zal ook zelf voorstellen om over te stappen naar de “tu” vorm indien hij de tijd daar rijp voor acht. Het kan echter heel goed zijn dat die tijd nooit zal komen. Dit moet u niet als beledigend opvatten. Indien u bij een eerste poging tot referentiëring geen succes heeft gehad, poog dan na verloop van tijd – zes maand bijvoorbeeld - opnieuw, met een ander of vernieuwd product, een betere verpakking of een andere logistieke oplossing. Dit zal u niet kwalijk worden genomen, wel integendeel, het zal een teken van professionalisme zijn. Geen antwoord van een aankoper betekent echter NIET “geen succes”! Het betekent dat u niet voldoende kort op de bal speelt en dat u het contact dringend moet opfrissen, liefst via telefonische contactname. Fransen zijn door de band genomen betrouwbare en trouwe afnemers. Eens de overtuiging van ernstige handelspartner gewonnen zijn de kansen tot duurzame samenwerking zeker mogelijk. Voor wat listing (référencement) betreft, is een aankoper echter – soms onder invloed van hogerop – hardvochtig en poogt hij het onderste uit de kan te halen. U weet het best waar u de lat legt. Een kordaat, maar doordacht “neen” uwentwege is op termijn misschien beter voor de overlevingskansen van uw bedrijf. “Naar de grootdistributie? Ja, maar niet tegen om het even welke prijs”, zou een goed motto kunnen zijn. Fransen hebben ten onrechte de reputatie slechte betalers te zijn. Een Franse klant is relatief correct; vooral in grote organisaties komt men de afgesproken deals na. Interpreteer echter goed de betalingsvoorwaarden die men u aanbiedt en aarzel niet om te vragen wat de desbetreffende clausule écht betekent en wat de reële betalingstermijn is. Het probleem zit immers in de betalingstermijnen die soms erg lang zijn (en gewoon opgelegd worden door de distributeur). De nieuwe wet Chatel wil hier paal en perk aan stellen door vaste leveringstermijnen op te leggen. Let op voor een aantal malafide praktijken op het internet. Ook voor zogezegde éénmalige grote bestellingen moet u op uw hoede zijn. De betaling of de beloofde resultaten zouden namelijk wel eens kunnen uitblijven. Daarom deze belangrijke tip: vooraleer een samenwerkingscontract te bedingen, blijft het aangeraden notoriëteitsinlichtingen in te winnen over de toekomstige partner. Behoedzaam blijven is dus de boodschap. In de voorbije drie jaar heeft dit kantoor talrijke klachten ontvangen van aanbieders van verkoop op afstand (catalogus) op het web. Laat de contracten nalezen door een specialist. Dit zijn vaak advocatenkantoren die zich in de grootdistributie hebben gespecialiseerd. De wetgeving is erg gecompliceerd en de kleine lettertjes kunnen u ruineren. Wees dus niet gierig en vraag op tijd professioneel advies. Immers, de grootdistributie speelt op eigen terrein en maakt zeer zeker gebruik van advocaten en specialisten!


43

Benadering van de aankoopcentrale, recente tendenzen en specifieke tips Tendenzen Prijs, prijs, prijs Uit enquêtes die sinds 1979 tweejaarlijks worden uitgevoerd door Motivaction bij aankoopcentrales, blijkt dat de sterkste groeier van alle elementen die een aankoper belangrijk vindt, prijs is, misschien wel onder invloed van wat volgt onder de paragraaf die over hard-discount handelt. Sterke daler was kwaliteit. Toch blijven in de klassering, de verhouding prijs/kwaliteit en kwaliteit op één en twee staan, maar in het licht van wat voorafgaat verliezen deze aan belang. Met de daling van de koopkracht en de stijgende inflatie blijft het prijsargument aan belang winnen. Indien u weet dat u van de distributeur ook nog facturen zal krijgen voor diffuse zaken zoals “plaatsing”, “promotie” etc, dan is het sterk aan te raden uw marges niet teveel te laten afromen of u zou wel eens verlies kunnen lijden aan uw relatie met uw Franse distributeur. MDD blijft groeien Dit segment is nog steeds groeiend. In Frankrijk heeft de private label zijn hoogtepunt nog niet bereikt. Er is nog steeds ruimte vooraleer het plafond is bereikt. Volgens het onderzoekscentrum Consoscan bereikten de producten in 1999 reeds 22,6% van het omzetcijfer van de grootdistributie en bleef hun aandeel sindsdien elk jaar stijgen en dit tot 40 % van het volume van verkochte waren in 2007 (ACNielsen voor PLMA). Carrefour wil dat dit percentage de komende jaren nog stijgt tot 50%! Ook bij Casino is de penetratie van MDD al opgelopen tot 40%. De MDD wordt vooral gewaardeerd door jongere gezinnen die steeds trouwer worden aan dit type producten. Hard-discount is in Er gaan jaloerse blikken uit naar de Franse hard-discount vanwege de grotere centrales. Hard-discount groeit in marktaandeel van 9,2 in 1999 naar 13,9% in juni 2008 ! Waarnemers denken dat we op termijn gaan naar een marktaandeel tot 15%. Het blijft natuurlijk niet bij jaloerse blikken. De aankooppolitiek van de grotere centrales staat onder de directe invloed hiervan. Hogerop gaven wij hierbij reeds enige toelichting. Alle groeperingen spelen hierop in met het creëren van eigen ketens of afdelingen binnen de winkels (bijvoorbeeld ED van de groep Carrefour). Men heeft het sinds kort ook vaak over soft-discount. Momenteel is de enige echte vertegenwoordiger van de soft discount de keten “Leader Price” maar ook de harddiscounters verzachten hun standpunt met het uitbreiden van hun assortiment (bijvoorbeeld met verse groenten en fruit) en het ietwat “upgraden” van hun locaties. Tussen 2001 en 2006 heeft de “maxi discount” 73,6 % aan aandeel gewonnen terwijl de hypermarkten er met 5% op achteruitgingen en de supermarkten zelfs 11,7%. De buurtwinkels gingen met 12,7% naar beneden terwijl internet en catalogusverkoop met 50% erop vooruitging (maar toch nog een beperkte positie blijven innemen). Biologisch De sterke opgang die deze producten kenden in het begin van dit millenium, lijkt te vertragen, maar het blijft een interessant segment. In het gamma private label lijken gezondheidsproducten en biologische producten te blijven groeien. Volgens een Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

44

onderzoek gezamenlijk uitgevoerd door het bureau CSA en het agentschap Bio is hun penetratiegraad gestegen tot 47 %. M.a.w. 47% van de Fransen zeggen één keer per maand biologische producten te hebben gekocht in de loop van 2005. In 2003 was dit percentage 37% en in 2004 was dat nog 44%. De biologische producten die het meest verbruikt worden zijn kruidenierswaren, brood, fruit en groenten en eieren. Van alle aankopen die worden gedaan in de sector bio, nemen de supermarkten en hypermarkten 65 % voor hun rekening, hoewel er een verschuiving is naar de biomarkten en de gespecialiseerde zaken die meer en meer de kop opsteken. Carrefour ontwikkelt bijvoorbeeld zijn eigen biomerk: AGIR Bio. Monoprix heeft in 2008 de bioketen “Naturalia” opgekocht en wil zo ook dit segment actief bewerken. De term bio duikt nu overal op gaande van haarverzorgingsproducten tot parfums. Rechtvaardig Producten met labels als Max Havelaar en Alter Eco vinden steeds meer in hun ingang in de hyper- en supermarkten. Uit een onderzoek uitgevoerd door TNS Sofres blijkt dat 66% van de verbruikers dit als positief inschatten. Hetzelfde onderzoek kwam ook tot de vaststelling dat slechts 5% van de verbruikers pro-actief op zoek gaan naar deze producten.1 Deze producten orden gepromoot op vaksalons zoals Marjolaine en Vivre autrement. Wij verwijzen hiervoor naar de website http://www.spas-expo.com. Meer informatie over dit type producten op de website www.maxhavelaarfrance.org. Bijna alle grote ketens hebben deze producten in hun rekken staan (zie ook website hierboven). Innovatie Wie innoveert heeft kansen om in de plaats te komen van meer traditionele concurrenten, dat is bekend. In een verzadigde verdringingsmarkt als de Franse is dat des te meer het geval. Als u binnengeraakt, betekent dat meestal in de praktijk dat een ander eruit vliegt. Het is belangrijk om zijn innovaties af te stemmen op maatschappelijke tendenzen. Achtergrond hierover is terug te vinden in de vakpers en wordt bestudeerd in publicaties van hoger aangehaalde consultants en instellingen, LSA, Linéaires en Points de Vente zijn de toonaangevende tijdschriften. LSA is ook besteller van studies rond grootdistributie én tevens organisator van de voorstelling van de resultaten van deze studies. Deze zijn steevast interessant. De studies kunnen ook achteraf aangekocht worden. Indien men een abonnement op het tijdschrift heeft, wordt men uitgenodigd voor deze evenementen. www.lsa.fr Vandaag liggen ‘gezondheid’ (en ‘suikervrij’) en rechtvaardige handel zeer goed in de markt. Biologisch en milieubewust zijn thema’s die sterk aan het opkomen zijn en de mensen meer en meer bezighouden; net zoals bij rechtvaardige producten 1

Bron: Baromètres Malongo – TNS SOFRES 2006


45

interesseert het de mensen meer en meer of een product milieuvriendelijk werd geproduceerd en of de verpakking voldoet aan de milieunormen. De supermarkten maken hier ook steeds actiever reclame voor en willen een milieubewust label opgeplakt krijgen. Zo zijn er ketens die de plastieken zakjes aan de kassa gewoon afgeschaft hebben.

Tips voor marktbenadering en onderhandeling ‘Book’ Een fundamenteel document, hét vehikel van uw marktbenadering bij de grootdistributie. Enkele tips in dat verband: Drie exemplaren in smetteloos Frans, met als inhoud: historiek van het bedrijf, relevante cijfers omtrent productie, omzetcijfers, referenties bij andere ketens, eventueel in België. Uw producten, zijn sterktes, de verpakking, logistieke oplossingen en uiteraard tarieven maken hier ook deel van uit. Logistiek Het is niet alleen belangrijk hierover nagedacht te hebben, het is goed in te spelen op de specificiteiten van elke groep, zoals de geografische inplanting van de platforms waarover zij beschikken. U kan bij gebrek aan informatie hieromtrent beter zelf vragen stellen. Als u binnengeraakt bij de nationale aankoopcentrale van een keten dan zal u ervoor moeten zorgen dat u alle regionale logistieke platformen vlot en zonder vertragingen kan beleveren. Immers op vertraging staan boetes. Gamma Uw productengamma is in hoge mate bepalend voor het soort segment waarin u in de winkels zal terechtkomen. Weinig bedrijven zijn ertoe in staat om als merkenproduct hun weg te vinden, zeker als er al Franse concurrenten bestaan. Om een merk nationaal te lanceren zijn enorme budgetten voor publiciteit nodig. Enkel indien uw product écht vernieuwend of bijzonder is, kan u hieraan in zekere mate ontsnappen. Producenten uit Vlaanderen zijn vaak sterk in het gamma private label of premier prix. De onderhandeling hiervan is uiteraard specifiek. Kennis In tarlrijke onderzoeken en vormingssessies komt naar voor dat “kennis van de noden en smaken van de consument vanwege de leverancier” van stijgend belang zijn. Hiervoor bestaat maar één recept: de professionele pers gadeslaan. In dit werk vindt u een lijst van toonaangevende vakbladen. De marktstudies van AC Nielsen, Ifop, TNS-Secodip en Ileic genieten een uitstekende faam op dat gebied. Het geeft blijk van professionalisme als u de inhoud van deze publicaties meeneemt in uw argumentatie bij de aankoper, vooral waar het gaat over nieuwe noden. Bevestiging Wat er ook van weze, het is van kapitaal belang dat u na elk onderhoud het initiatief neemt om de inhoud van het gesprek schriftelijk, maar stijlvol en vriendelijk te bevestigen per fax, brief of mail, zodat misverstanden uitgesloten worden. Immers, vaak geeft een aankoper toe, maar wordt hij teruggefloten door zijn overste. In die gevallen worden mondelinge afspraken soms herroepen of geïnterpreteerd. Als u aan de fase van contracten toekomt, moet u ervoor zorgen dat u alle kleine lettertjes leest en uitleg vraagt over alles wat onduidelijk is. Anders zou u dat onverwachts veel geld kunnen kosten.


46

MARGES ARRIÈRES EN WETGEVING (ANNO 2008)

NIEUWE

EVOLUTIES

IN

DE

Situatie tot 2008 De marges avant is alles wat zichtbaar is op de factuur (ook dus rémises en ristournes). De marges arrières staan op de factuur van de distributeur aan de leverancier. De marges arrières zijn een doorn in het oog van elke leverancier bij de Franse grootdistributie die met eigen merk de markt benadert. De bedragen die leveranciers betaalden aan de grootdistributie liepen soms op tot 50% (!) van het factuurbedrag en het gemiddelde ervan bedroeg vaak 35%. Private label ontsnapte niet aan deze bijdrages maar men hanteert lagere totale percentages. Twee wetgevingen liggen aan de basis van deze merkwaardige – typisch Franse – wijze om winst te maken. De “wet Galland” (1996) en later de “nouvelles régulations économiques” (mei 2001) verboden de winkels met verlies te verkopen en bovendien moest de fabricant aan alle aankoopcentrales dezelfde algemene verkoopsvoorwaarden (conditions générales de vente, CGV) toekennen. De bedoeling van de wet Galland was de kleinere distributeurs te beschermen door het opleggen van een “seuil de revente à perte” waaronder een keten niet mocht verkopen. Ook werd zogezegd de leverancier beschermd door het niet onderhandelbaar maken van de CGV, de conditions générales de vente, die voor alle klanten (distributeurs) uit een bepaalde sector dezelfde moesten zijn. Dit had tot gevolg dat enerzijds de winkels zeer lage marges hanteerden om te kunnen concurreren met collega’s en anderzijds dat zij hun winstmarge (vaak minder dan 2% op factuur) elders moesten gaan halen dan in de loutere verkoop. Vandaar dat de grootdistributie aan de leverancier een aantal diensten, al dan niet fictief, factureert uit hoofde van opname in de reclamefolders, goede plaatsing in de rekken, opname op de lijsten van beschikbare producten, codering van het product... De meest ingewikkelde terminologie wordt hiervoor gebruikt: een greep uit het repertorium van de ‘coopération commerciale’ (zonder tegenprestatie) en het ‘budget’ (gefactureerde echte diensten): • • • • • • •

Référencement: Opname in de lijsten van de producten die aankopers raadplegen. Kan oplopen tot 1000 euro per product en per verkoopspunt. Remise au titre des premières commandes: Een waar welkomstgeschenk aan de aankoopcentrale voor een eerste bestelling in de vorm van een hoog percentage korting hierop. Têtes de gondole: Prijs betaald voor de plaatsing van een product op de kop van een rek of op een goede plaats met veel passage (tot 150 euro per product voor 10 dagen) Remise linéaires: De hoogte van de plaatsing van de producten en het aantal meters rek worden duur betaald (vaak tot 20% bijkomende korting) Verjaardag van de winkel, opening van een winkel... Een aantal bijkomende percentjes worden gevraagd. Boetes (pénalités) voor late levering, ontbrekende goederen, logistieke problemen in het algemeen… ook hierdoor kan een stuk van de winst van de fabricant in rook opgaan en die van de aankoopcentrale aangedikt worden). Ristourne/remise pour règlement ponctuel, pour la mise en place et le suivi des références, tronc d’assortiment commun (T.A.C.), budget de mise en


47

avant (M.E.A.), remise de gamme ook nog assortiment de gamme, remise pour un stockage stratégique, d’anticipation, de déclinaison, ristourne de fin d’année (RFA), budget de développement... de verbeelding van de grootdistributie kent geen grenzen. Door het voortdurend toenemen van de marges arrières werd de leverancier verplicht om regelmatig prijsverhogingen door te voeren waardoor de verkoopsprijs steeg. Het is zaak om zonder schroom te vragen aan de aankoper om in detail uit te leggen waar het hier om gaat. Indien men niet zeker is van zijn stuk, stelt men bij onderhandelingen beter voor om een bijkomende ontmoeting te organiseren waar dit punt opnieuw wordt opgenomen. Dit geeft u de gelegenheid om uw berekeningen te maken en niet al te veel toe te geven. Vaak staat tegenover deze facturatie geen reële dienst en worden deze bedragen of percentages op de verkoop hard onderhandeld. Zij worden in elk geval achteraf geïnd, vandaar de term marges “arrières”. Het is zonder meer een perverse vorm om winst te maken op verkoop en een aantal van de marges zijn ronduit illegaal, wat de aankoopcentrales er niet van weerhoudt om ze zelfs in het midden van het jaar opnieuw te onderhandelen (!). Bepaalde winkels geven in beperkte kring toe dat zij hun winst haast uitsluitend maken dank zij deze marges. De pogingen van de regering (Minister Dutreil) om met een omzendbrief deze praktijken in te dijken, zijn eindelijk omgezet in een ‘circulaire’, waarvan de interpretatie nogal wat leveranciers en advocaten hoofdbrekens bezorgden. Voor diegenen die belangstelling tonen in het persbericht, kunnen dat lezen op http://www.pme.gouv.fr/actualites/dossierpress/dp06092005.pdf. Ex-minister van Financiën Nicolas Sarkozy had voordien een akkoord bereikt met de aankoopcentrales om de prijzen vanaf september 2004 met 2% te laten dalen. Zowel de fabricanten als de centrales zouden een duit in het zakje moeten doen, nl. 1%. Tegen het einde van het jaar moesten de “marges arrière” nogmaals met 1% dalen. De daling met 2% voltrok zich echter pas in januari 2005. Er werden verdere pogingen gedaan om de marges arrières in te dijken maar pas anno 2008 blijken er dan toch concrete dingen te gebeuren. De laatste ontwikkelingen in deze materie (wet Chatel goedgekeurd begin 2008) worden in het volgende hoofdstuk uit de doeken gedaan en zullen het voorwerp uitmaken van een seminarie dat Flanders Investment and Trade zal organiseren begin 2009 in samenwerking met het advocatenbureau Meffre & Grall, Franse specialist op het vlak van grootdistributie en de Franse wetgeving op dat vlak.

Nieuwe evoluties De “hervormingen van de commerciele relaties” tussen leveranciers en distributeurs zijn in 2008 in een stroomversnelling gekomen. Aan de basis liggen de wet Chatel en de zogenaamde “Loi de modernisation de l’économie” die op 4 augustus 2008 werd gepubliceerd in het staatsblad. Deze wet voorziet in (onderandere) volgende wijzigingen: -

Inkorting van de betalingstermijnen tussen professionelen naar 45 dagen (einde maand) of 60 dagen na factuurdatum (treedt in voege vanaf 1 januari 2009)


48

-

Vrij minimumkapitaal bij de oprichting van een SAS waarbij het bedrag door de vennoten bepaald wordt (vanaf 1 januari 2009) Vereenvoudiging van de oprichtingprocedures van kmo’s Wijziging van het regime van de solden: Elke handelaar kan twee extra weken solden aanbieden in een periode door hem te kiezen. Déstockage kan gedurende het hele jaar

Meer informatie op: www.inforeg.ccip.fr/le-point-sur--rubrique-23 www.legifrance.gouv.fr (wet nummer 2008-776 van 4 augustus 2008)

en

De belangrijkste wijzigingen voor Vlaamse leveranciers zitten echter vervat in de wet Chatel. De hoofdbedoeling van de Franse regering is het laten dalen van de prijzen binnen de grootdistributie maar de nieuwe wet zaait ongerustheid zowel bij de leveranciers die beducht zijn voor het feit dat de grootdistributie vrij zal kunnen onderhandelen over de aankoopprijs alsook bij de kleinere distributeurs die een verharding van de machtsverhoudingen vrezen. De factuur van een leverancier aan een Franse distributeur is een ingewikkeld gegeven en bestaat grosso mode uit volgende elementen: 100 - 5% 95 - 5% 90 - 15% - 15% 60

= = = = = = = =

Prix de vente de l’industriel (=vastgelegd in de CGV en vast) Rémise acquise lors de la vente Prix net sur facture Ristourne acquise après la vente (négociée en fin d’année) Prix double net Coopération Commerciale (services rendus par le distributeur) Services Distincts (prestations offertes au fournisseur) Prix trois fois net (=somme qui revient au final à l’industriel)

(Dit is een simulatie.) De triple netto prijs (60 in het voorbeeld) is dus vanaf nu (wet Chatel) de nieuwe “seuil de revente à perte”, prijs waaronder niet verkocht mag worden (anders dumping). VOOR de wet Chatel was dit dus de dubbel netto prijs (90 in het voorbeeld). Men hoopt dat deze nieuwe regeling de verkoopsprijs is de winkels zal doen dalen. Immers de prijsstijgingen in Frankrijk waren de laatste jaren hoger dan in de buurlanden (11,5% stijging in 5 jaar, drie maal meer dan de inflatie in dezelfde periode!). De coopération commerciale (publiciteit in de winkels, catalogi, vooraan in de rekken plaatsen) is op zich niet slecht omdat het een leverancier de kans geeft zijn product te lanceren op voorwaarde dat het totaal van de kost tot 10% beperkt blijft en het om reële diensten gaat (=natrekbaar). Het systeem is echter in de loop van de jaren gedegradeerd en is een eigen leven gaan leiden waarbij de distributeurs steeds hogere percentages vragen voor diensten die steeds minder echt zijn. Zo moet de leveranciers soms verplicht betalen voor marktstudies die hij niet nodig heeft omdat hij de markt beter kent dan zijn distributeur en waarvan de cijfers al 4 jaar oud zijn. Als reactie hierop verhogen de industriëlen (leveranciers) hun tarieven waardoor de consument indirect dan toch de uiteindelijke rekening betaalt. Dit zou niet in dergelijke mate het geval geweest zijn mochten de marges arrières kunnen gebruikt worden om de verkoopprijs te verlagen. Immers dan zijn ze zichtbaar in de


49

prijszetting waardoor berekening veel duidelijker wordt en misbruik minder gemakkelijk. Boze tongen beweren dat ketens als Carrefour en Auchan met deze marges arrières hun internationale expansie hebben gefinancierd. Het algemene resultaat is dat er een valse concurrentie is. De grote groepen die de marges arrières kunnen opleggen veroorzaken prijsstijgingen die door de kleinere groepen ook moeten betaald worden maar niet in dezelfde mate kunnen gecompenseerd worden door diezelfde marges arrières. De wetten Dutreuil (2005) en het eerste deel van de wet Chatel uit 2007 hebben deze patstelling een beetje gedeblokkeerd door maxima te stellen aan de marges arrières. Om echter tot een normalisatie van de situatie te komen, moet er nog een laatste fase komen, namelijk de mogelijkheid om te onderhandelen over de tarieven van de leveranciers. Dit zal natuurlijk in het nadeel werken van de kleinere ketens (en dat was net wat de wet Dutreuil wou vermijden). Een gevaar bij het vrij onderhandelen van prijzen is dat de leverancier of distributeur wordt beschuldigd van prijszetting. Immers de Franse aankopers zijn niet gewoon om zelf een prijs te moeten bepalen en durven aan de leverancier vragen om een richtprijs te geven (gebaseerd op zijn ervaring). Indien dit op papier gebeurde, kan dit boetes teweegbrengen die tot in de miljoenen euros kunnen gaan (maximum hoogte = 10% van de jaaromzet over de hele wereld van een bedrijf). In december 2006 kregen 5 fabrikanten van speelgoed (waaronder Lego) en 3 distributeurs (waaronder Carrefour) boetes van in totaal 37 miljoen Euro voor het afspreken van prijzen (= antitrustwet). Er zijn drie belangrijke principes die voor de Franse wetgever wijzen op prijsafspraken: 1) Het meedelen van een verkoopsprijs door een leverancier 2) De toepassing van die prijzen door de distributeur 3) De controle van de toepassing van die prijzen door de leverancier De boetes opgelegd aan onderandere Carrefour (27,4 miljoen euro) en Lego (1,6 miljoen euro) zijn geen geisoleerde voorvallen en men moet heel goed oppassen om niet in deze val te trappen! In het kort over de wijzigingen door de wet Chatel: -

-

-

De tarieven kunnen nog steeds niet genegocieerd worden (zie CGV). Het kan zijn dat dit door de “loi de modernisation de l’economie” wel mogelijk wordt in de toekomst. De CGV (conditions générales de vente) blijven de basis van de onderhandelingen. Het niet meedelen van de CGV wordt gedeeltelijk gedepenaliseerd (dat wil zeggen het wordt beschouwd als een “delit civil” wat nog heel duur kan uitvallen als straf!) De “seuil de revente à perte” wordt de “prix trois fois net” met een blijvend verbod om onder die prijs te verkopen waarbij de producten door de leverancier gefactureerd blijven en de diensten door de distributeur worden gefactureerd (dus niet alles op 1 factuur). Het principe van unieke factuur (voor de twee elementen) werd niet weerhouden. Een distributeur mag nog 0,9% onder de “prix trois fois net” gaan. Het “plan d’affaires annuel” wordt beter gedefinieerd en geformaliseerd * Voor landbouwproducten en terugbetaalde medicijnen werd een aparte regeling uitgewerkt.


50

-

-

De niet discriminatiewet blijft van toepassing: De leverancier mag geen voordeel toekennen zonder dat er een concrete prestatie tegenover staat (dit zou kunnen wijzigen maar voorlopig blijft dit behouden). = La non discrimination. Unificatie van de betalingstermijnen: 60 dagen na factuurdatum of 45 dagen einde van de maand (voordien waren de betalingstermijnen vrij behalve voor verse producten en accijnsproducten).

* Het “plan d’affaires” bestaat uit volgende elementen: -

Conditions Générales de vente (zie contract) Coopération Commerciale: de prestaties van de distributeur aan de leverancier Contracten die niet tot de Coopération Commerciale behoren (bijvoorbeeld logistieke diensten etc)

Dit plan d’affaires moet elk jaar voor 1 maart getekend worden. Indien het om een nieuwe klant gaat moet dit getekend worden binnen de twee maanden na de eerste factuur. Indien dit NIET gebeurt kan men een boete opgelegd krijgen van 75.000 Euro!

De verkoopsvoorwaarden (conditions de vente of CV) Er zijn verschillende documenten en stappen die nodig zijn vooraleer er tot een werkelijke verkoop kan worden overgegaan. De belangrijkste stap is het bepalen van de “Conditions de Vente” (CV). Een eerste stap in de onderhandeling zijn de “Conditions générales de vente” (CGV) die een deel zijn van de CV. Iedere producent, leverancier van diensten, groothandelaar of importeur moet aan iedere aankoper van producten of diensten zijn algemene verkoopsvoorwaarden meedelen. Deze maken immers de basis uit van de commerciele onderhandelingen. De CGV bestaan uit: -

De verkoopsvoorwaarden Het barema van de eenheidsprijzen (Le barème des prix unitaires) De kortingen (réduction des prix) De betalingsvoorwaarden (conditions de règlement)

Deze CGV staan meestal in de kleine letters van het contract. Het is dus zaak een contract grondig te lezen vooraleer het te tekenen. Indien de CGV ontbreken, kan er een straf van 15.000 Euro worden opgelegd maar de rechtbank kan een hogere straf opleggen. Het is de bedoeling dat de wet Chatel deze hoge straffen beperkt wat niet wil zeggen dat deze CGV niet meer moeten vermeld worden! Veel voorkomende vraag: Zijn de verkoopsvoorwaarden belangrijker dan de aankoopsvoorwaarden (CA, conditions d’achat) van de aankopers? NEEN! Indien men de CA tekent waar andere voorwaarden tellen dan gelden die evengoed want de contractrechten zijn even belangrijk. Daarom mag men niet zomaar elk contract tekenen dat men voorgeschoteld krijgt door de aankoper want het zou zeer goed kunnen dat daar andere voorwaarden instaan dan die van u!


51

Indien de aankoper uw CGV niet tekent dan betekent dat dat u daar afstand van hebt gedaan en dat enkel de Conditions d’Achat gelden. Oppassen in deze fase dus! De aankoper zal zeker druk uitoefenen om de Conditions d’Achat te tekenen die standaard zijn voor de meeste supermarkten. Het kan heel goed zijn dat die CA indruisen tegen uw CGV. Echter, indien u de CA niet tekent dan zal de deal niet doorgaan. Indien u de CA wel tekent dan hebt u later stof voor discussies voor de rechtbank aangezien u van elkaar afwijkende voorwaarden hebt ondertekend. Indien de CA afwijken van uw CGV en u toch een deal wil binnenhalen zou u deze CA kunnen tekenen en daarna een brief schrijven waarin u de aandacht vestigt op het feit dat de CA in tegenspraak zijn met uw CGV en die brief opsturen naar uw distributeur. Hierdoor kan men zich indekken bij conflicten omdat men de distributeur op de hoogte heeft gesteld. Natuurlijk mag de aankoper uw brief niet weerleggen binnen de zes maanden na ontvangst want dan ligt de bal weer in uw kamp. Meestal wordt die brief (uw “lettre de réserve”) maar in 20% effectief weerlegd (vele aankopers lezen ze niet door de grote werkdruk). INDIEN er toch een “Contre lettre de réserve” wordt gestuurd door de aankoper dan moet u controleren welke clausules precies worden weerlegd (het kunnen er andere zijn of de opsomming kan onvolledig zijn). Deze brief moet u absoluut bevestigen met een antwoord. Opgelet: Hoe langer gewacht wordt met het antwoord op deze “Contre lettre de réserve” hoe minder dit argument voor de rechtbank kan gebruikt worden bij een conflict. Liefst dus antwoorden binnen de 24 uur. Dit alles is zeer belangrijk omdat de CA erg rigide kunnen zijn en er belangrijke straffen aan kunnen verbonden zijn. Vb: Indien uw levering 30 minuten te laat is, kan daar volgens de CA een straf aan vasthangen die in de duizenden Euro’s loopt. Of uw vrachtwagen in de rij stond voor levering of niet doet er niet toe. Naast de CGV zijn er ook nog de “Conditions Catégorielles de Vente”: De CGV kunnen gedifferentieerd worden naargelang het type klant (grossist of kleinhandelaar etc). De verschillende types van klanten zijn in de wet vastgelegd volgens omzetcijfer, aard van de klanten en wijze van distributie. De CCV (conditions catégorielles de vente) kunnen een aanpassing zijn van de verkoopsvoorwaarden aan de verschillende categorieën van distributiekanalen waaronder: -

Grossisten (B2B) GSA : Leclerc/Carrefour/Auchan/Cora/Casino/Système U etc GSB: Bricorama/Leroy Merlin/Castorama GSS: Hifi/Spelen, Foto Harddiscount/Soft Discount Cash and Carry Buurtwinkels/Grootwarenhuizen Afstandsverkoop (VAD: Vente à distance) + Internet Andere gespecialiseerde verkoopskanalen

Het probleem is dat sommige firma’s EN groothandelaar EN (bijvoorbeeld) VAD zijn en dan de volledige condities willen (met de daarbijbehorende kortingen etc).


52

De oplossing bestaat erin te kijken wat nu de KERNactiviteit van de klant is en de condities (CCV) daarop baseren (men moet dit ook zo uitleggen aan de aankoper). Kortom: De CGV en de CCV zijn het skelet van de commerciele onderhandelingen. De Conditions Particulières (of Conditions Dérogatoires), kortweg CPV/CDV, dienen om te specifieren per concrete klant. (ook dit is voorzien in de Franse wet). Zowel de CGV als de CCV hebben CPV/CDV om per klant te specifieren (zie schema) Conditions de Vente (CV) Conditions Générales de Vente (CGV)

Conditions Catégorielles de Vente (CCV)

Conditions dérogatoires de vente (CDV)

Conditions dérogatoires de vente (CDV)

Conditions particulières de vente (CPV)

Conditions particulières de vente (CPV)

Het verschil tussen Conditions Particulières en Conditions Dérogatoires: • •

Conditions particulières (CPV) zijn condities die NIET werden voorzien in de CGV. Conditions Dérogatoires (CDV) zijn condities die WEL werden voorzien in de CGV maar werden gewijzigd.

De aankopers willen meer en meer “conditions particulières” want dit onderdeel werd al uit het strafwetboek gehaald. Deze CPV worden dus steeds belangrijker. Een voorbeeld: Het systeem van kortingen, per type klant bepaald (vb zoveel omzet, zoveel korting), is een deel van de CGV of de CCV. MAAR, indien een specifieke klant meer wil doen dan voorzien in de CGV dan moet dat gespecifieerd worden in de CPV. Hier kan immers gespecifieerd worden voor 1 bepaalde klant. Om deze CPV zonder risico toe te passen (= zonder dat uw andere klanten steigeren) moet er een concrete tegenprestatie van uw specifieke klant tegenover staan (bijvoorbeeld; zoveel omzet etc). Men kan zeggen: “Ik geef 10% omdat je zoveel omzet zal doen of die bepaalde promotie zal doen”. Het probleem is dat de grootdistributie zich niet wil engageren en TOCH grote kortingen wil. De wet Chatel zal dit trachten te formaliseren. De CPV zijn in feite niet meer dan een brief aan de aankoper. Het is belangrijk in die brief te vermelden “En contrepartie de............................., je Vous donne............%”. Dit om zwart op wit duidelijk te maken dat aan de korting een concrete tegenprestatie verbonden is. Men moet NIET zijn CPV spontaan voorleggen aan andere klanten uit een zelfde categorie.


53

De factuur Men moet goed opletten met de terminologie. Zo worden er veel fouten gemaakt tegen de begrippen “Rémise” en “Ristourne”: • •

Une rémise = une réduction immédiate (wordt meteen afgetrokken in de factuur). Une Ristourne = une réduction de prix à effet différé. Dat wil zeggen dat de klant eerst de volle pot betaalt om na een maand of een jaar (=Ristourne Fin Année) een korting te krijgen. Deze Ristournes moeten onderaan links op de factuur vermeld worden! Indien men dit niet doet kan men tot 350.000 Euro boete krijgen!

De meeste boetes in Frankrijk gaan naar incorrect opgestelde facturen. Hier hebt u dus de meeste kans om een boete te krijgen want dit wordt actief gecontroleerd. Informeert u zich op voorhand terdege van wat er allemaal op de factuur moet staan! Juridische informatie kan ingewonnen worden op het betalende (en lokale!) nummer 0899705100 (1,35 Euro per oproep + 0,34 Euro per minuut) van maandag tot donderdag van 9 uur tot 17.30 en vrijdag van 9 tot 13 uur. Ook informatie op de website: www.inforeg.ccip.fr Juridisch specialist is ook: MG AVOCATS - MEFFRE & GRALL Monsieur GRALL Jean-Christophe [email protected] Maître Emanuelle BORDENAVE-MARZOCCHI [email protected] Maître LAMY Thomas [email protected] 156 boulevard Haussman F-75008 PARIS + 33/1 53 57 31 70 + 33/1 47 20 90 40 Specialist distributie E-mail: [email protected] Web: www.mgavocats.fr Dit advokatenkantoor heeft al verschillende presentaties gegeven over de veranderende wetgeving binnen de grootdistributie en de valkuilen bij het tekenen van contracten. Een nieuw seminarie wordt gepland begin 2009. Informatie bij: [email protected]

Overzicht mogelijke kanalen Directe verkoop Een eerste wijze van benadering bestaat erin om zonder de steun van een verkoopsorganisatie in Frankrijk en in direct contact de buitenlandse klant te bewerken. Dit lijkt de meest evidente, maar is niet noodzakelijk de makkelijkste en efficiëntste wijze om de Franse markt te benaderen, zeker in het licht van de zeer gesloten markt die Frankrijk is en blijft.


54

Toch is deze aanpak op termijn de meest rentabele, op voorwaarde dat men zich voldoende gewapend acht om de grootdistributie aan te pakken. Tussenpersonen helpen vaak bij een eerste introductie, maar al snel blijkt dat een rechtstreekse benadering verwacht wordt door de centrales, los van de evidentie dat commissie die wordt betaald aan een agent, van de marge af moet. (Merk op: dit is niet te verwarren met wat men in Frankrijk Vente Directe noemt, wat erin bestaat ten huize te verkopen, eventueel door het organiseren van theekransjes en dergelijke.)

Invoerder (l’importateur-distributeur-grossiste) Dit tweede kanaal bestaat erin producten te verkopen aan een Franse distributeur die de totale verantwoordelijkheid voor de distributie op zich neemt. In dit geval is de fabrikant (Vlaamse firma) niet aanwezig in het land van export en kan hij dus ook zijn eigen commerciële politiek niet toepassen. Hij geeft zijn produkt volledig uit de hand en dus ook de prijs. Gewiekste concurrenten in Frankrijk zouden op die manier een Vlaams bedrijf zelfs uit de markt kunnen houden. De importeur, distributeur of concessiehouder koopt en verkoopt in zijn eigen naam, voor eigen rekening en op eigen risico. Het gaat hier dus om een onafhankelijke (groot) handelaar ten opzichte van zijn eigen cliënteel alsook ten opzichte van de Belgische leverancier. Wanneer het gaat om producten waar de verkoop gesteund is op een grote reclamecampagne, dan geniet de distributeur in het algemeen van de verkoopsexclusiviteit voor een bepaald geografisch gebied of een welbepaalde doelgroep. Het gaat hier dan om een exclusieve vertegenwoordiger of een concessionaris. De budgetten die men nodig heeft om enig impact te hebben op de Franse markt, zijn enorm hoog. Insiders beweren dat een minimum van 5 miljoen euro vereist is om een campagne te voeren op nationaal vlak voor de lancering van een product. Als compensatie voor dit monopolierecht legt de producent-exporteur aan de exclusieve distributeur welbepaalde verplichtingen op zoals o.a. het realiseren van een zeker zakencijfer, het onderhoud van het atelier en de organisatie van de klantendienst en de reclamecampagnes, de bescherming van het merk en het verzamelen van de nodige commerciële informatie. Deze vorm van marktbenadering lijkt niet aangewezen voor de gemiddelde Vlaamse onderneming, tenzij men natuurlijk de aandelen van zijn invoerder (grotendeels) bezit. PS: In andere sectoren wordt meer met distributeurs gewerkt maar dit gaat meestal om (technisch) vrij gespecialiseerde producten.

Commerciële tussenpersonen (agent/VRP) Een derde mogelijkheid is te verkopen via handelsagenten. U opteert hiervoor indien u niet over de nodige middelen beschikt om uw eigen distributienet op de buitenlandse markt te creëren en indien het oprichten van eigen vestigingen niet met uw exportstrategie overeenkomt. Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

55

Locale verkopers zijn beter op de hoogte van de noden en de mogelijkheden van de plaatselijke markt en ze staan ook dichter bij de sector of de aankoopdienst. Echter, de missie en het juridische statuut van deze tussenpersonen (personen of bedrijven) verschillen sterk van elkaar en zijn voer voor juristen Deze worden wel al eens opgevoerd, omdat de exporteur, eens hij een belangrijk omzetcijfer heeft, vaak van zijn vertegenwoordiger(s) af wil en daar geen rekening mee hield toen hij ooit de overeenkomst opmaakte. Bedrijven die wensen hun producten op de Franse markt te brengen via plaatselijke tussenpersonen hebben grosso modo de keuze tussen één van de volgende twee statuten: de handelsagent en de VRP. Enige toelichting krijgt u in de volgende paragrafen. Zeer veralgemenend moet men onthouden dat bij verbreking van het contract met een handelsagent, deze een schadevergoeding verwacht van 2 jaar commissie. Dit varieert van geval tot geval, maar de handelsagenten in Frankrijk beschouwen dit wel als een verworven recht.

De handelsagent (L’agent commercial) Definitie De handelsagent is een onafhankelijk tussenpersoon die zich engageert t.o.v. zijn opdrachtgever om in diens naam, voor diens rekening en, in principe, ook op risico van deze laatstgenoemde op een bepaalde markt te werken. Zijn activiteit zal vooral bestaan uit het doorgeven van bestellingen die de opdrachtgever zal uitvoeren en factureren, naast natuurlijk zijn rol van prospector. Essentiële eigenschappen Normaal gezien werkt de handelsagent op basis van commissies op de verkoop maar hij kan eveneens supplementaire vergoedingen ontvangen. Voor de rest verwachten we ook van de handelsagent dat hij aan zijn opdrachtgever de nodige commerciële informatie verschaft met betrekking tot de concurrentie, de prijs, nieuwe producten, enz. Dit betekent concreet: •

• •

Door het autonoom karakter van zijn activiteiten onderscheidt de agent zich van de reiziger of de loontrekkende handelsvertegenwoordiger. Hij organiseert zijn werk zoals hij het zelf wenst. Dus, men mag hem geen wekelijkse rapportering vragen (!) of hij zou wel eens kunnen vervallen in het statuut van een werknemer. De agentuur heeft een duurzaam karakter, de agent is dus niet zomaar een tussenpersoon, wat hem onderscheidt van een makelaar. De agent bemiddelt in de commerciële transacties. Hij bereidt de bestelling voor en verzekert de opvolging, hij zoekt contacten met mogelijke kopers en ontwikkelt bestaande contacten. Hij koopt dus geen goederen aan om ze dan nadien te verkopen. In de meeste gevallen is het de agent zelfs niet toegestaan om bestellingen te bevestigen. Een speciale clausule in het contract waarin dit onderwerp wordt geregeld is sterk aan te raden. Meestal gebeurt het zo niet en moeten de bestellingen goedgekeurd worden door de opdrachtgever. Deze


56

• • •

laatste heeft zo een laatste controle op de volumes van de bestellingen en de prijzen waardoor hij zijn productie beter kan plannen. De agent werkt in ruil voor een vergoeding, een commissie wat hem onderscheidt van een afgevaardigde. De comissie is, bij gebrek aan een clausule, verworven indien hij een bestelling doorgeeft aan zijn mandaatgever. De agent werkt, in tegenstelling tot de ondernemer, voor de rekening en het risico van de opdrachtgever en in tegenstelling tot de commissionair ook in de naam van de opdrachtgever. De vorm van het contract is vrij, een modelcontract kan u krijgen op eenvoudige aanvraag via het provinciaal kantoor van Flanders Investment and Trade.

De wetgeving Het statuut van autonoom handelsagent valt in Frankrijk onder het Decreet n° 581345 van 23 december 1958, gewijzigd door het Decreet n °68-765 van 22 augustus 1968 en het Decreet n° 92-506 van 10 juni 1992. Deze laatste wetswijziging had tot doel het decreet conform te maken met de Wet n° 91-593 van 25 juni 1991 om zo de Europese richtlijn i.v.m. de agentuur in het Frans recht te integreren. Deze wetgeving slaat op zo’n 20.000 mensen die het beroep van commercieel agent uitoefenen. Een handelsagent vinden Het is niet makkelijk om een handelsagent te vinden en zeker niet als buitenlands bedrijf. Het is belangrijk voor u om te weten dat uw slaagkans kan worden vergroot als u aan de Vlaams Economisch Vertegenwoordiger van de door u gekozen regio uw criteria i.v.m. een handelsagent kenbaar maakt. Wees zo nauwkeurig mogelijk in de beschrijving van het type agent die u zoekt, alsook in de beschrijving van uw product. De meeste agenten zijn ‘multi-cartes’ en breiden zoveel mogelijk hun portefeuille uit. Men kan dus gebruik maken van hun opgedane ervaring en kennis van de markt. Twee beroepsverenigingen verdedigen de belangen van agenten en kunnen nuttig zijn bij een zoektocht naar dit soort vertegenwoordiging in Frankrijk: A.P.A.C. Association Professionelle des Agents Commerciaux (APAC) www.apac.asso.fr Geven ook een contactblad uit waarin eventueel geïnteresseerde bedrijven, via de Vlaamse economische vertegenwoordigingen in Frankrijk een aankondiging kunnen plaatsen, ‘Offre de cartes profesionnelles’. F.N.A.C. Fédération Nationale des Agents Commerciaux 30, avenue de l’opéra 75002 Paris Tel: 00 33 1 44 94 05 00 Fax: 00 33 1 44 94 05 10 e-mail: [email protected] Web: www.comagent.com Federatie van handelsagenten, bijgestaan door de regionale kamers, is een kruispunt van uitwisseling tussen handelsagenten en hun lastgevers.


57

Hun blad “L’Agent Commercial” is een maandblad dat wordt verspreid bij de handelsagenten, bij de bedrijven, de kamers van koophandel, de professionele federaties, de I.U.C.A.B. (International Union of Commercial Agents and Brokers) en aan de professionele organismen van de Europese Unie. Deze federatie biedt de mogelijkheid aan tot het plaatsen van een annonce op hun web site: www.comagent.com, prijzen gaan van 61 tot 130 Euro en kunnen geraadpleegd worden op de site. Ook VRP’s hebben hun belangenverenigingen en vakbladen. Chambre Syndicale Nationale des Forces de Vente (V.R.P. et Commerciaux) “La tribune libre” du Conseil National des Forces de Vente Rédaction – Petites annonces 1/32 page: 275 Euro/HT 2, rue d’Hauteville Offres d’emploi: 32 Euro/ligne 75480 Paris Cedex 10 Tel: 00 33 1 48 24 97 59 Fax: 00 33 1 45 23 19 48 Met regionale afdelingen (30 000 leden) Chambre Syndicale Nationale des Forces de Ventes 2, rue d’Hauteville 75480 PARIS CEDEX 10 Tél. 00 33 1 48 24 97 59/00 33 1 47 70 98 63/ 00 33 1 47 70 01 23 Chambre Syndicale des V.R.P. de la Part-Dieu (Lyon) 35 B, rue montgolfier 69100 Villeurbanne Tel: 00 33 4 72 65 92 92 Permanence tél. Lundi 14/17h – vendredi 14/17h éventuellement Fax: 00 33 4 72 65 43 50 Verder zijn er ook een aantal privé-bedrijven die bijstand verlenen: Balland Consultant (Nationaal) 145, rue Vauban 69006 Lyon Tel: 00 33 4 72 74 00 29 Fax: 00 33 4 78 24 32 35 Web: www.ballandconsultants.com Praxion 27, avenue des Champs Pierreux 92300 Nanterre Tel: 00 33 1 47 21 05 05 Fax: 00 33 1 47 21 01 01 Web: www.praxion.com Eerder gericht op het vinden van vertegenwoordigers in loondienst Op de markt bestaan een aantal publicaties, los van voornoemde instellingen en bedrijven: Lancia: www.laniac.org Website van een privébedrijf, dat aankondigingen opneemt vanwege bedrijven en ook juridische en andere inlichtingen verstrekt.


58

Onafhankelijke publicaties: Commerciaux. Fr 22, rue des chênes 77680 Roissy en Brie Tel: 00 33 1 60 28 11 11 Fax: 00 33 1 60 28 12 12 e-mail: [email protected] www.commerciaux.fr Contact: M. Frank Henry Commerciaux verschijnt maandelijks en het eerste tarief voor het plaatsen van een advertentie is 410 Euro. De advertenties worden ook op de website gezet. Carrière commerciale Geschikt voor het vinden van een jonge commerciële kracht in dienstverband: www.carrierecommerciale.fr

De V.R.P. (Voyageur, Représentant et Placier) Wat de commerciële vertegenwoordiging betreft, opgesteld door het Frans recht, bestaat er een tweede manier, namelijk de vertegenwoordiging door een V.R.P. Hoewel, juridisch gezien, de V.R.P. onder het arbeidsrecht valt, beschikt de V.R.P. over een grote vrijheid qua werkorganisatie, wat hem in praktijk dichter brengt bij een handelsagent. In Frankrijk bestaan nog zowat 150.000 personen die met dit statuut werkzaam zijn. Echter, het statuut van V.R.P., eigen aan het Frans recht, is een vorm van vertegenwoordiging die met uitsterven bedreigd is en die wij niet aanraden. Wat ons niet weerhoudt om hierover een woordje uitleg te geven. Definitie De missie van de loontrekkende handelsvertegenwoordiger loopt in grote mate parallel met die van de zelfstandige handelsagent, het is te zeggen de prospectie en de professionele klantenbezoeken met het oog op het onderhandelen of besluiten van een commerciële transacties, in naam van of voor rekening van één of meerdere opdrachtgevers. De V.R.P. heeft een arbeidscontract met zijn werkgever. Op de V.R.P. zijn derhalve de gewone regels van het arbeidsrecht en sociaal recht van toepassing. De inkomsten van de V.R.P. zijn aan een apart fiscaal systeem onderworpen. De V.R.P. dient in het bezit te zijn van een carte d’identité professionelle de représentant af te geven door de Prefectuur van zijn woonplaats. Hiervoor dient hij in het bezit te zijn van een werkgeversverklaring. Essentiële eigenschappen De VRP is een bediende: • •

Het gaat om een fysieke persoon, een bedrijf kan geen VRP zijn. Hij is bediende en dus onderworpen aan de autoriteit opdrachtgever/werkgever.


van

zijn

59

• •

Zijn verloning is een salaris. Het kan gaan om een vast salaris, een commissie of een combinatie van beiden. Bovendien, vermits de VRP een bediende is, garandeert de wet in bepaalde gevallen een minimumloon. De VRP heeft recht op de sociale zekerheid. De bedrijven die van een VRP gebruik maken voor hun distributie in het buitenland zullen moeten rekening houden met de meestal dwingende bescherming van het arbeidsrecht die hun tussenpersonen kunnen inroepen.

De wetgeving Het statuut van V.R.P. is opgesteld door de artikels L 751 – 1 tot 751 en D 751 – 1 tot 751 – 12 van het Frans arbeidswetboek. Bovendien zijn er een bepaald aantal dwingende collectieve conventies getekend tussen de Franse patronale confederatie en de professionele confederaties van de V.R.P. Het gaat hier met name over het nationaal interprofessioneel akkoord (L’Accord National Interprofessionnel) van 22 juni 1970 over de werkzekerheid (la sécurité de l’emploi) van de V.R.P. en de collectieve conventie van de V.R.P. van 3 oktober 1975. Vergelijking tussen de statuten van een handelsagent en een V.R.P. Juridisch Statuut Statuut Geschreven contract Proefperiode Ondergeschiktheidsverband

Het nemen van nieuwe kaarten Trouwheidsverplicht-ing (concurrentieverbod) Persoonlijke aanwervingen van de onder-agent Commerciële acties voor eigen rekening Overdracht van de vertegenwoordiging of portefeuille Minimum gegarandeerd loon Toepassing van het arbeidsrecht (betaald verlof, arbeidsgeneesheer,…) Opzeg

V.R.P Bediende Minimum een brief met de essentiële elementen Niet verplicht, als ze bestaat max. 3 maand, niet hernieuwbaar Kan zending van gevraagde, periodieke rapporten niet weigeren

Handelsagent Geen bediende Niet nodig Naargelang contract

Verplicht kenbaar te maken aan werkgever Ja

Indien gevraagd, enkel commerciële rapporten! (Zo niet vervalt hij in statuut van V.R.P.) Niet verplicht om kenbaar te maken aan werkgever Ja

Nee

Ja

Nee

Ja

Akkoord van werkgever vereist

Recht dikwijls erkend in contract

Ja

Nee

Ja

Nee

Ja

Ja


60

Vergoeding voor de klantenportefeuille Vergoeding bij verbreking Bevoegde rechtsinstantie

Ja 2

Nee

Ja Prud’hommes (arbeidsrechtbank)

Ja Handelsrechtbank

Ongeveer 2/3 ten laste van de werkgever en 1/3 ten laste van de werknemer Ja

Totaliteit ten laste van de agent Nee

Ja

Nee

Categorie wedden en lonen Max. 30% of reële kosten Nee Niet onderworpen Gratis

Categorie niet commerciële opbrengsten Reële kosten

Sociaal Statuut Sociale bijdragen

Weddegarantie en vergoedingen in geval van faillissement van het bedrijf Werkloosheidsuitkeringen Fiscaal Statuut Inkomensbelasting In rekening nemen van professionele onkosten Professionele belasting B.T.W. Autovignet

Ja Onderworpen Gratis (indien minder dan drie auto’s)

In de regel raadt men het statuut van VRP aan buitenlandse bedrijven af, wegens niet doorzichtig en duur bij het onderbreken van de verbintenis. Een statuut van handelsagent beantwoordt beter aan de specificiteiten van de internationale handel, zeker sinds ook de Franse wetgeving grotendeels gebaseerd is op Europese regelgeving.

Een bureau de liaison, een bijhuis (succursale) of een filiaal - de ideale vorm om de grootdistributie te benaderen Elk van deze drie vormen is zonder twijfel een betere vorm voor de organisatie van verkoop in het buitenland. Het veronderstelt wel een belangrijker investering en de vaste kosten zijn meestal hoog. Redenen die leiden tot de inplanting van één of meerdere nabijgelegen opslagplaatsen zijn o.a. om de kopers de administratieve formaliteiten te besparen die de import van goederen met zich meebrengt en om de levertermijnen te verkorten. Verder komt het bij Fransen goed over een plaatselijke vestiging te hebben, hoe minimaal die ook is. (cfr. Bedrijvencentra en domiciliatie)

Het is dan ook belangrijk in uw contract een clausule op te nemen waarin u preciseert over welk cliënteel u al beschikt bij de aanvang van de overeenkomst met de VRP. Het is aan te raden een nominatieve lijst in bijlage aan uw contract toe te voegen. Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

61

De oprichting van een bedrijf in het buitenland geeft het moederbedrijf ook de mogelijkheid om zijn belangen daar optimaal te verdedigen en het moederbedrijf te ontlasten van een aantal zware taken die enerzijds de nationale activiteiten belastten en anderzijds in de weg stonden van een aangepaste aanpak van de geviseerde markt. Het Belgisch bedrijf zal zijn keuze dienen te maken tussen de oprichting van een bureau de liaison ofwel een succursale, een vestiging die geen apart juridisch statuut heeft of anderzijds de oprichting of het overnemen van de controle van een Franse firma die onder het Frans recht valt (filiaal) en die speciaal in deze optiek is ontworpen of die reeds voordien bestond.

Domiciliëring en bedrijvencentra Bij een aantal privébedrijven (SDM, SERVCORP, ASKEA, REGUS, GARONOR en GBC), maar ook bij de Belgisch-Luxemburgse Kamer van Koophandel te Parijs en de Chambre Franco-Belge te Rijsel kan u een voorlopige plaatselijke aanwezigheid creëren. Deze centra zorgen op vraag voor telefonisch onthaal, doorsturen van correspondentie en dergelijke. U betaalt een vaste prijs, die in elk geval lager is dan de vaste kosten van een eigen vestiging. Sommige verhuren ook volledig ingerichte kantoorruimte en opslagplaatsen. Mocht u de Franse markt willen bewerken vanuit Noord-Frankrijk dan is domiciliatie bij de Chambre Franco-Belge te Rijsel een goede optie (www.chambrefrancobelge.com ) Voor adressen: zie nuttige adressen.

Portage Door middel van deze formule zorgt een Franse vennootschap voor de aanwerving, sociale verplichtingen van een door u aangeworven persoon. U verbindt zich met het Franse bedrijf door een eenvoudig contract van dienstverlening. Deze formule wordt dikwijls aangeboden door en voor consultants die een tijdelijke opdracht uitvoeren. Op termijn is dit een dure formule, aangezien de ‘société de portage’ uiteraard een commissie aanrekent, maar voor korte, specifieke opdrachten is dit een ideale wettelijke oplossing. Voor echt commerciële opdrachten, zoals die van een handelsagent is het een veel minder aangewezen statuut, dan voor o.a. een consultingopdracht. Voor meer info : www.guideduportage.com

Bureau de liaison Een bureau de liaison heeft het voordeel een soepele vorm van echte ‘stabiele (stable)’ aanwezigheid te zijn. Deze vertegenwoordiging is vrijgesteld van betaling van B.T.W. en vennootschapsbelasting en kan zelfs één werknemer hebben, maar mag geen handelsverrichtingen plegen, zelfs geen bestelbons ontvangen.


62

Représentant isolé de Firme étrangère (RFE) Een ander statuut dat door de Franse wet voorzien wordt is dat van de Représentant isolé de Firme étrangère (RFE). Dit statuut voorziet in de aanwerving van een werknemer op Frans grondgebied, zonder betaling van de lokale vennootschapsbelasting. Hieraan zijn uiteraard een aantal voorwaarden verbonden: De vertegenwoordiger mag geen rechtstreekse verkoopsactiviteiten ontwikkelen (d.w.z. hij bevestigt geen bestellingen bijvoorbeeld), hij mag wel het locale netwerk opbouwen, helpt bij de promotie van het bedrijf en geeft pre-sales en after-sales technische ondersteuning. De oprichting van ondernemingen in Frankrijk is hoofdzakelijk geregeld in de artikelen L-151 en volgende van de ‘Code de Commerce’. U vindt heel wat nuttige informatie hieromtrent op de website www.apce.com.

Filiaal De keuze tussen een bureau de liaison, een filiaal of een succursale hangt eigenlijk vooral af van fiscale, juridische en commerciële beschouwingen. Er zijn wel veel voordelen die samenhangen met de keuze van een filiaal zoals o.a. het feit dat een filiaal een autonome juridische organisatie is, door zijn flexibiliteit een betere opsplitsing van de economische activiteit toestaat en vooral het feit dat een filiaal wordt aanzien als een Frans bedrijf. Het imago van een filaal is dan ook beter dan dat van een bijhuis (succursale). De term ‘filiaal’ dekt in de Franse taal een andere lading dan in België. Het ‘filiale’ is in Frankrijk immers een volwaardig bedrijf met eigen rechtspersoonlijkheid, in tegenstelling tot de ‘succursale’.

Rechtsvormen Keuze bestaat – naast het hierboven beschreven bureau de liaison e.a. - tussen o.a. een Société par Actions Simplifiée (S.A.S), een S.A.R.L. (Société à Responsabilité Limitée) of een S.A. (Société Anonyme), de meest courante rechtsvormen. S.A.S. Sinds 1 januari 1994 is een nieuwe rechtsvorm geïntroduceerd: de Société par Actions Simplifiée (S.A.S., vrij vertaald “Vereenvoudigde Naamloze Vennootschap”). Hiermee worden fusies en het opzetten van joint-ventures vergemakkelijkt. Voorwaarde voor het oprichten van een S.A.S. is dat het gestorte aandelenkapitaal minimaal 37 000 Euro bedraagt. Er kunnen één of meerdere vennoten zijn als er slechts één is wordt er van S.A.S.U. gesproken. De S.A.S. kan geen beroep doen op het openbaar spaarwezen. S.A.R.L. Een S.A.R.L. wordt opgericht door één (E.U.R.L.) of meer natuurlijke personen of rechtspersonen met een maximum van 50. De mogelijkheid tot oprichting met één persoon bestaat sinds 1985 (S.A.R.L. unipersonelle). De S.A.R.L. heeft geen aandeelhouders maar vennoten (associés). Het minimumkapitaal bedraagt 1 Euro. De statuten worden opgesteld bij onderhandse of notariële akte en moeten door alle oprichters-vennoten worden ondertekend. Vervolgens moeten deze bij de RCS ter registratie worden aangeboden. Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

63

S.A. Deze rechtvorm kan het best vergeleken worden met de N.V. onder Belgisch recht. Het aantal vennoten moet minstens 7 bedragen en een maximumaantal wordt niet opgelegd. Het minimumkapitaal bedraagt 37 000 Euro waarvan minstens de helft moet volstort zijn bij de oprichting. Een Société Anonyme kan een beroep doen op het openbaar spaarwezen. Wij verwijzen hier graag naar een aantal sites die u wegwijs maken in het kluwen van de oprichting van vennootschappen: Agentschap aantrekken investeringen naar Frankrijk www.investinfrance.org Plaats van inschrijving in handelsregister http://81.255.68.81/CFECompJSP/Controleur.jsp Kamer van Koophandel Parijs www.ccip.fr Kamer van Koophandel Parijs (juridische materies) www.ccip.fr/inforeg ANPE (Arbeidsbemiddeling – staat) www.anpe.fr Oprichting (Agence pour la création d'entreprise) www.apce.com Statuut van ondernemingen (modeldocumenten) www.contrats.biz Business Angels www.business-angels.com www.proxicap.com Over te nemen/te dragen bedrijven www.passerlerelais.ccip.fr


64

NUTTIGE WEBSITES EN ADRESSEN Ambassade van België te Parijs Rue de Tilsitt 9 75840 Paris Cedex 17 Federale diensten: politieke afdeling, kanselarij: Tel: 00 33 1 44 09 39 39 Fax: 00 33 1 47 54 07 64 Vlaamse vertegenwoordiging Vertegenwoordiger van de Vlaamse regering 6 rue Euler F-75008 Parijs Tel: 0033 1 56 89 14 30 Fax: 0033 1 56 89 14 33 Op hetzelfde adres Vlaamse economische vertegenwoordiging: Luc Fabry, Vlaams economisch Vertegenwoordiger Tel: 0033 1 56 89 14 51 Fax: 0033 1 56 89 14 52 [email protected] www.flandersinvestmentandtrade.com Ook kantoren in Rijsel, Bordeaux en Lyon. VLAM: Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing Directeur de heer Freddy Dutoit Tel: 00 33 1 56 89 14 68 Fax: 00 33 1 56 89 14 69 [email protected] www.vlam.be Invest in France network Een Frans overheidsagenschap dat nieuwe investeerders aantrekt en begeleidt. 77 Boulevard Saint-Jacques 75680 Paris Tel: 00 33 1 44 87 17 17 Fax: 00 33 1 40 74 73 27 www.invest-in-france.org [email protected] Bureau in Brussel: Invest in France Agency Louisalaan 475 1050 Brussel Tel: 02/646 59 40 Fax: 02/646 60 90 Contactpersoon: de Heer Dominique Frachon Mail: [email protected] Web: www.afii.fr/Benelux Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

65

APCE: www.apce.com Een complete site waar u alles vindt over het creëren van een bedrijf in Frankrijk. U vindt er informatie, persoonlijke projecten, business plans, keuze van een juridisch statuut, financiële en sociale gevolgen en hoe medewerkers aanwerven. CCIP: www.ccip.fr De site van de Chambre de Commerce et d’Industrie de Paris waar u een veelheid van informatie kan vinden. Als u surft naar het ‘Euro Info Centre’ en klikt op ‘Votre PME et L’Europe’ kan u een link vinden: ‘Agents commerciaux’.

Advocatenbureaus in Parijs MG AVOCATS - MEFFRE & GRALL Monsieur GRALL Jean-Christophe [email protected] Maître Emmanuelle BORDENAVE-MARZOCCHI [email protected] Maître LAMY Thomas [email protected] 156 boulevard Haussman F-75008 PARIS 033/1 53 57 31 70 0033/1 47 20 90 40 Specialist distributie E-mail: [email protected] Web: www.mgavocats.fr Dit advokatenkantoor heeft al verschillende presentaties gegeven over de veranderende wetgeving binnen de grootdistributie en de valkuilen bij het tekenen van contracten. Een nieuw seminarie wordt gepland begin 2009. Informatie bij: [email protected] Maître BILLIET Johan Avocat aux barreaux de Paris et de Bxl Louizalaan 146, bus 2 B-1050 BRUSSEL 0032/ 2 643 33 01 0032/ 2 646 24 31 [email protected] www.billiet-co.com [email protected] Handelsrecht, distributie en concessierecht, octrooien, arbitrage en faillissementen. Maître MAYNE Yves Avocat 29 bd Raspail F-75007 PARIS 0033/1 53 63 22 30 (0)6 08 22 17 66 0033/1 45 44 44 00 [email protected] Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

66

LEFEVRE PELLETIER & ASSSOCIES Maître MONTFORT Roland Avocat aux Barreau de Paris 136 avenue des Champs Elysées F-75008 PARIS 0033/1 53 23 12 46 0033/1 53 23 12 04 [email protected] www.lpalaw.com Fusions-Acquisitions, LBO, restructurations MORAY & ASSOCIES Maître MORAY Yves-Marie 66 avenue Victor Hugo F-75016 PARIS 0033/1 45 00 02 03 0033/1 45 00 60 99 [email protected] www.eurolaw.org J.F.A. Souillac Maître CABRIERES 94 avenue Kléber F-75016 PARIS 0033/1 47 66 56 45 0033 1 45 00 60 09 www.jfasouillac.com ALLEN & OVERY Monsieur DEMEYERE Luc Uitbreidingsstraat 80 B-2600 ANTWERPEN 0032/ 3 280 73 09 0032/3 280 73 76 [email protected] www.allenovery.com Internationaal bureau met kantoren te Parijs LOYENS & LOEFF Monsieur HOOGVELD Alfred 1 avenue Franklin D Roosevelt F-75008 PARIS 0033/1 49 53 91 25 0033/1 49 53 94 29 www.loyensloeff.com LOYENS & LOEFF - LOYENS BELGIE Woluwe Atrium Neerveldstraat 101-103 B – 1200 BRUSSEL Tél. 0032/ 2 743 43 43 Fax. 0032/ 2 743 43 10 www.loyensloeff.com


67

Website met bureau’s: www.avocats-francais.com Ordre des Avocats à la Cour de Paris 11, place Dauphine 75001 Paris 1er Tel: 00 33 1 44 32 48 48 Fax: 00 33 1 46 34 77 65 Website : www.avocatparis.org e-mail : [email protected]

Business Centers (verhuur kantoren, diensten, telefonische onthaal, domiciliëring...) SDM 38, rue de Berri 75008 PARIS Tel +33 1 42 89 20 14 Fax +33 1 42 56 05 44 E-mail: [email protected] Website: www.sdm.fr 12 centres à Paris Indien u vermeldt dat u werd doorverwezen door het kantoor van de Représentation économique de la Flandre près l’Ambassade Belgique geniet u van een voorkeurstarief. Servcorp 17/23, square Edouard VII 75009 PARIS Tel: + 33 1 53 43 90 00 Fax:+ 33 1 53 43 90 92 ASKEA, business center Centre d’affaires Perinord Françoise Jollit 2, bd de la Libération Immeuble Pégase 93284 St-Denis Cedex Tel: +33 1 49 33 73 13 Fax: +33 1 48 09 10 09 e-mail [email protected] REGUS 19, boulevard Malesherbes 75008 Paris Tel: +33 1 55 27 37 37 Fax: +33 1 55 27 37 00 Web: www.regus.com PS: Er zijn nog een tiental andere Reguskantoren in Parijs. Belgo - Luxemburgse Kamer van Koophandel 17 Square Edouard VII 75009 PARIS Tel. + 33 1 53 43 92 42 Sectorstudie – De Franse grootdistributie - 2008 Flanders Investment & Trade Rijsel

68

Fax + 33 1 53 43 93 93 E-mail: [email protected]

Loon- en personeelsadministratie, boekhoudkantoor SPIRALE Bedrijf dat dienstenpakket aanbiedt (sociaal secretariaat, HRM, vorming, alles wat met personeel te maken heeft). Benoît Grange 1 Rue royale 134, Bureaux de la Colline Bâtiment B, 1-ière étage 92213 SAINT CLOUD CEDEX Tel: + 33 1 55 57 22 00 Fax: + 33 1 55 57 09 17 E-mail: [email protected] Web: www.spirale-consultants.com Accountantskantoor AGN-ORIAL LE THELEMOS 12 et 15 Quai du Commerce 69336 LYON CEDEX 09 Tel. +33 4 78 43 45 55 Fax +33 4 78 64 83 42 Bureau de Paris 37, rue d'Amsterdam 75008 Paris Website: www.orial.fr P.D.G. Christian Ruyssen E-mail: [email protected] Dit accountantskantoor onafhankelijke kantoren.

maakt

deel

uit

van

een

wereldwijd

netwerk

van

Naast de klassiekere opdrachten die dit kantoor kan vervullen, is het gespecialiseerd in het begeleiden van Belgische en Nederlandse ondernemingen die in Frankrijk wensen te investeren. Jarenlange ervaring in het Belgische, Nederlandse en Franse bedrijfsleven staan borg voor een gepaste opvolging. Verschillende medewerkers spreken Nederlands.


69

VERTALEND WOORDENBOEK VAN DE GROOTDISTRIBUTIE Klein basiswoordenboek van de taal gangbaar in de Franse grootdistributie. Afkortingen worden vaak gebruikt (soms misbruikt) in lopende gesprekken. Het is allerminst onze bedoeling om exhaustief te zijn, maar een aantal courant gebruikte termen in de Franse context, waarvan de vertaling, de afkorting of de betekenis frappant zijn, werden in deze lijst opgenomen. Voor een completere lijst verwijzen wij graag naar de uitgeverij van het tijdschrift LSA dat een heus glossarium (enkel Franse taal) heeft gepubliceerd: Dictionnaire de la Distribution, auteurs: Sylvain Aubril en Yves Puget. A Affacturage Agence française de Sécurité sanitaire des Aliments

Factoring AFSSA

Agro-alimentaire Appellation d’Origine Contrôlée

Afgewerkte landbouwproducten of wat hiermee te maken heeft (Adjectief) AOC

B Bas De Gamme

Statuut voor wijnen (oorspronkelijk), nu ook toepasselijk op kazen, vlees en olijfolie Zie ook ‘entrée de gamme’. Product waarvan de prijs, kwaliteit en toegevoegde waarde laag is

Bonification de Fin d’Année

BFA

Beurre, Oeuf, fromage

BOF

‘Book’

Boisson raffraichissante sans alcool

Equivalent van Federale Agentschap voor Voedselveiligheid www.afssa.fr

Ristourne toegekend op het einde van een handelsjaar (wettelijk verboden in Frankrijk, maar schering en inslag)

Brochure over de historiek, referenties, activiteiten, producten, eventueel prijzen en verkoopsvoorwaarden. Dit document neemt u in drievoud mee naar een gesprek op een aankoopcentrale. Eén exemplaar voor de aankoper, één voor de overste van de aankoper en één van waarop uzelf uw voorstelling van het bedrijf doet. Uiteraard in vlekkeloos Frans (geen eigen vertaling van een tekst). = uw visitekaart. BRSA


Niet-alcoholische frisdrank

70

C Cafés, hôtels, restaurants

CHR

Centrale d’achat Chiffre d’Affaires

Horeca Organisatie die de aankopen verzorgt voor verschillende winkels of winkelketens

CA

Omzetcijfer

Cinquième rayon

Non-food producten

Code

- code-barres voor code EAN (European Article Numbering), - ook vertaald ‘wet’ of akkoord

Compte-clés

Key account, letterlijke verfransing van deze geijkte term

Conditions générales de vente

CGV

Algemene verkoopsvoorwaarden. Moeten voorkomen op bestelbon, leveringsbon en factuur

Convenience store

Magasin de proximité (type Shopi), buurtwinkel

Coopérations commerciales et Autres coopérations

Vastgelegd in een contract en gefactureerd door de centrales. Is het verschil tussen de SRP en de de Prix net net net. De ‘autres coopérations’ zijn specifieke diensten die niet verbonden zijn met de verkoop op zich. Samen vormen zij de marges arrières (zie ook onder marges arrière)

Coupe

Gebruikt voor de charcuterie, kaas… die wordt aangesneden, in tegenstelling tot de reeds verpakte charcuterie en kaas (“LS = Libre service”)

Couponing

Kortingbons

D Droguerie-parfumeriehygiène

DPH

In sommige ketens DHP

Date limite de consommation

DLC

Uiterste datum van verbruik

Date limite de Vente

DLV

Uiterste verkoopsdatum

Démarque

Onverkochte Goederen, wegens beschadiging, nakende vervaldatum, diefstal enz.

Dépliants

Reclamefolders, ook prospectus genoemd in het Frans


71

Déréférencement Direction Générale de la Concurrence, de la Consommation et de la Répresssion des Fraudes

Schrappen van een leverancier in de lijst van gereferenceerde producten DGCCRF

Dutreil E Etiquette électronique de gondole

Overheidsdienst afhankelijk van het Minsterie van Financiën dat controle uitvoert op handelspraktijken en de kwaliteit van producten Zie Loi Dutreil

EEG

Prijsbordjes op de winkelrekken die digitaal de prijs van het product aanduiden en via infrarode straling kunnen gewijzigd worden. Product van Price (Zweeds bedrijf)

Enseigne

Bord, uithangbord en door begripsvervaging bedoelt men er vandaag vaak de naam van de keten mee, bijvoorbeeld het enseigne Casino

Entrée de gamme

Eufemistische term voor ‘bas de gamme’, gebruikt vooral als men het over zijn eigen producten heeft. Product(en) met de laagste (eerste) prijs van het gamma van producten

Epicerie

Algemene voedingswaren delicatessen (épicerie fine)

F Famille (de produits)

waaronder

ook

Groep producten die een grote samenhang vertonen, bijvoorbeeld fruitsappen in de sector niet alcoholische dranken

Flux tendu

Techniek waarbij men de stock zo klein mogelijk houdt en de verkoop zo snel mogelijk laat volgen op de de levering door de fabrikant

Force de Vente

Verkoops- en animatieploegen (al of niet geëxternaliseerd) die een bepaald product in de winkel aan de man trachten te brengen

Freinte

Onverkoopbaar gedeelte van een product (vet aan ham bijvoorbeeld)

G Grand magasin

Grandes et moyennes surfaces

Warenhuis. Detailhandel met belangrijke verkoopsruimte en grote verscheidenheid in producten, dikwijls uit het hogere prijs- en kwaliteitsgamma en vaak met een afdeling ‘shop in the shop’ GMS


Grootdistributie (hyper- en supermarkten)

72

Grandes Surfaces Alimentaires

GSA

Winkelketens met zelfbediening (hypermarkten) die vooral voeding verkopen

Grandes Surfaces Bricolages

GSB

Winkelketens in DIY met zelfbediening en grote verkoopsoppervlakte

Grandes Surfaces spécialisées

GSS

Gespecialiseerde winkelketens met zelfbediening en grote verkoopsoppervlakte (kleding, sport, electro)

Grandes Surfaces de Sport

Sportwinkelketens met zelfbediening en grote verkoopsoppervlakte

Griffe

Merk op naam van een ontwerper, bijvoorbeeld Agnès b

H Haut de gamme Hors taxes

Waardevol, prestige product HT

Hypermarché

Weidewinkel. Detailhandel met verkoopsruimte > 2500 m2 gelegen aan de rand van een stad of voorstad met grote parkeergelegenheid

I Ilot Imprimé sans adresse

Producten die afzonderlijk en in groot aantal tentoon zijn gesteld in een winkel ISA

J Jardinerie

Reclamefolder die massaal in brievenbussen verspreid wordt, soms ook ‘tracte’ genoemd Gardencenter

L Label

Kwaliteitsbewijs voor landbouwproduct uitgereikt door een beroepsorganisatie onder Staatscontrole

Label AB Libre service

Exclusief BTW en taksen

Label agriculture biologique LS

Zelfbediening (toegepast op charcuterie en groenten)

Linéaire

Rek of nog ‘zelfbediening’ als type winkel

Loi Dutreil

Wet in voege sinds 1 januari 2006, waarbij de ‘marges arrière’ worden beperkt tot 20 % van de verkoopsprijs (zie ook hoger in de tekst)

Loi Chatel

Wet in voege sinds 3 januari 2008 waarbij het onderandere de bedoeling is de “marges arrières” volledig op de verkoopsfactuur te krijgen door de basis voor de “Seuil de


73

Revente à perte” te leggen bij de prix triple net (was voordien double net). M Magasins populaires

Bijvoorbeeld Monoprix, Nouvelles Galeries

Marge arrière

Kortingen en ristournes die door de leverancier aan de distributeur worden gegeven ‘buiten factuur’, t.t.z. los van de levering op zich en dikwijls op een ander tijdstip (einde van het jaar). In bepaalde gevallen worden die opnieuw onderhandeld (onwettelijke praktijk). Wettelijk moeten deze bedragen overeenkomen met een geleverde dienst, zoals opname in reclamebladen. Zij kunnen oplopen tot 30 à 50 % van het factuurbedrag. De wetgeving hieromtrent is in volle beweging (zie wet Chatel). Zie ook hoofdstuk marges arrières en nieuwe evoluties wetgeving.

Marge avant

Prijs in winkel, verminderd met BTW en de aankoopprijs

Marque nationale

Gebruikt (eigenlijk verkeerdelijk) voor elk commercieel merk dat niet MDD is (Marque de dsitributeurs), preciezer is: merken die over het hele land verdeeld worden. Deze laatste maken het grootste deel van het assortiment van de grootdistributie uit

Marque propre

Synoniem voor Marque de distributeurs

Marque de distributeurs

MDD

Private label

Mise en avant

MEA

Tijdelijke speciale actie, waarmee een bepaald product op een meer dan gemiddeld zichtbare plaats in de rekken wordt geplaats. Vaak gaat het over de kop van het rek (tête de gondole). Is voorwerp van betaling van marge arrière

N Négotiation commerciale

Négo

(Jaarlijkse) onderhandeling tussen aankoopcentrales en hun leveranciers

Nomenclature d’activités française

NAF

Code waarmee alle industriële en commerciële activiteiten in Frankrijk worden gerepertorieerd en verwerkt in de nationale statistieken

Normes françaises

NF

Nummer dat wordt toegekend door het Afnor (equivalent van Benor), waarmee men aangeeft dat een bepaald product overeenkomt met een welbepaald lastenkohier met productienormen.


74

O Organisme génétiquement modifié

OGM

P Panier moyen

Périssable Libre Service

Letterlijk ‘gemiddelde korf’, hiermee bedoelend de gemiddelde aankoopwaarde per bezoek aan een winkel. In hypermarkten in Frankrijk bedraagt deze ongeveer 75 euro, in supermarkten 50 euro PLS

Premier prix (zie ook entrée de gamme) Prêt-à-vendre

Genetisch gemodifieerd organisme

Zuivel, voorverpakte charcuterie, gevogelte, industrieel voorverpakt brood en gebak. Product dat het laagst in prijs is van zijn segment, met onbekend merk of B-merk

PAV

Kartonnen grootverpakking waarin exemplaren van een artikel te koop worden aangeboden. Self-ready Packaging in Engelse taal.

Prix net

Verkoopsprijs aan de centrale, verminderd met de kortingen toegestaan op datum van de verkoop in het kader van de algemene verkoopsvoorwaarden

Prix net net

Verkoopsprijs verminderd met de kortingen die wel ingeschreven staan op factuur en voorzien zijn in de verkoopsvoorwaarden, maar gelinkt zijn aan het volume van de verkoop. Deze prijs was de prijs onder dewelke verkoop niet was toegestaan voor centrales (zie Seuil de Revente à perte) tot aan de wet Chatel.

Prix net net net (triple net)

Prix net net verminderd met alle andere kortingen toegestaan (zoals de marges arrière), maar niet vermeld op de verkoopsfactuur en ook niet verworven op de datum van de verkoop. De wet Chatle probeert deze marges arrières wel op de verkoopsfactuur te krijgen. Onnodig te zeggen dat dit veel discussie veroorzaakt.

Proximité (magasins de …)

Buurtwinkels (Voorbeelden hiervan zijn Petit Casino, Spar, Vival, Eco Service)

Produit de première gamme

Verse producten

Produit de deuxième gamme

Conserven

Produit de troisième gamme

Diepgevroren producten


75

Produit de quatrième gamme

Gekoelde producten, verpakt en meestal rauw. Moet nog gewassen worden

Produit de cinquième gamme

Klaar-voor-gebruik, bereid

Produits de Grande Consommation

PGC

Consumentenproducten

Publicité sur lieu de vente

PLV

Geheel van reclame in de winkel (affiches, borden, vlaggen, etc.)

Puce fraicheur

Chip, etiket die de versheid van een product aangeeft op visuele wijze

R Rayon (cinquième) Restauration Hors domicile

Non-food (hygiëne, drogisterij, DIY, …) RHD

Restaurants, fastfood, hotels, catering voor collectiviteiten, spoorwegen en luchtvaart

Rémise

Réductions immédiates.

Ristourne (à taux multiples sur Chiffre d’affaires total, de collaboration au merchandising, de gamme complète, de progression…)

Réduction de prix à effet différé. Een korting die achteraf wordt toegekend (na een maand, een jaar etc). De klant betaalt dus eerst de volle pot en krijgt daarna een korting. De ristournes moeten links onderaan de factuur vermeld worden.

Ristourne fin année

RFA

Rupture (de stock) S Seuil de (re)vente à perte

Term voor toestand waarin een aangekondigd product uitverkocht is SVAP (SRP)

Stop rayon

Grens beneden dewelke een winkel niet mag verkopen (= prijs net sinds 2008 vermeerderd met taksen en transport). Bordje of ander middel dat aan de rekken wordt vastgemaakt om de aandacht van cliënten te trekken op een speciale aanbieding. Maakt deel uit van de PLV (zie aldaar)

T Tarif Prix unitaire HT (Hors taxes)

Taux Moyen Promotion Tête de gondole Toutes taxes comprises

Zie Ristourne

Lijst van producten en prijzen, verplicht op te stellen door de leverancier in uitvoering van zijn algemene verkoopsvoorwaarden en zijn prijsbarema TMP TTC


Betaling van ristourne op jaarlijkse omzet Kop van rekken ( zie ook onder mise en avant) Inclusief BTW en taksen 76

V Vente à distance/Vente par correspondance

VAD/VPC

Z Zone de chalandise


Verkoop via web en catalogi. Term die in de plaats kwam van Vente par correspondance vanwege de introductie van e-commerce. Kring binnen dewelke een winkel optimaal zijn cliënteel vindt

77

BRONNEN •

L’atlas de la distribution, les généralistes, les magasins 2008, LSA, Libre Services Achats

•

La distribution alimentaire en France

•

Dictionnaire de la distribution, LSA

•

Landendossier Frankrijk, Flanders Investment and Trade

•

Krantenartikels (Les échos, La voix du Nord, LSA, Industrie en andere)

•

Websites

•

Interviews met advocaten gespecialiseerd in de Franse grootdistributie

•

Interviews met CPAC (agentenassociatie)

•

Winkelbezoeken


78

De grootdistributie in Frankrijk

Recommend Documents