‘de Geest is erbij’ katern over leidinggeven aan de gemeente
Katern
Grotere rol voor geestelijk leiderschap • Den Helder pilotgemeente voor cursus leidinggeven • Lelystad denkt goed na over beleid • In Sint Pancras maakt zakelijk zijn ruimte voor geestelijke groei • Toerusting op het terrein van (geestelijk) leidinggeven •
2|
Geestelijk leiderschap krijgt steeds grotere rol In de samenleving is een groeiende belangstelling voor geestelijk leiderschap. Bij de overheid en in het bedrijfsleven krijgt dit ‘bezielend, door waarden geleid’ leiderschap een steeds grotere rol. Ook in de kerk wordt steeds meer een beroep gedaan op de competentie om de gemeenschap spiritueel te leiden, ook als het om de beleidsmatige kant gaat. Niet alleen een zaak van de predikant dus, maar ook van de kerkenraad. Het uitvoerende werk in plaatselijk gemeenten vraagt veel, zo niet alle tijd. In veel kerkenraden overheerst de waan van de dag. Avonden vol regelzaken bepalen de agenda. Het gemeenteleven heeft z’n gang, taken worden uitgevoerd. Leiding geven lijkt dan te bestaan in zorgen voor voortgang van wat al heel lang in de gemeente wordt gedaan. Er zijn veel definities te vinden van leiding geven, maar het is beslist iets anders dan maar laten gebeuren wat op je pad komt. Leiding geven begint bij de leiding nemen. Het houdt in dat de kerkenraad zichzelf ziet als het orgaan dat leiding geeft. Daarbinnen zijn de ambtsdragers dan de leidinggevenden.
De Geest is erbij Als kerkenraad leiding geven aan het leven en werken van de gemeente betekent dat de waan van de dag wordt ingeruild voor werken vanuit een gedeelde visie op de gemeente en haar toekomst. Het is leven van het visioen en weten waar dit droombeeld op rust. De kerk heeft deel aan de missie van Christus. In wezen is het Christus zelf die leiding geeft, door zijn Geest en via mensen. Leidinggeven in de kerk is dus ook geestelijk leiding geven: de Geest is erbij. Veel kerkenraadsvergaderingen begin nen met een bezinnend moment, met aandacht voor de Bron die God in ons leven en werk is. Het is mooi als dat ge
volgd wordt door het geloofsgesprek: ambtsdragers die aan elkaar vertellen wat hen bezielt, waar de Geest hen raakt. De oorsprong van het gezamenlijk leiding geven ligt in het weten dat je zelf leiding ontvangt om dit werk te doen. Het is samen de weg zoeken in geloof. Gezamenlijk leiding geven zal van enkele ambtsdragers of anderen met een taak in de gemeente een meer uitgesproken geestelijk leiderschap vragen. Voorgan gers, predikanten en kerkelijk werkers kunnen hier een belangrijke bijdrage leve ren. Maar ook een voorzitter of andere ambtsdrager kan vanuit haar of zijn gees telijk leiderschap anderen inspireren.
Spirituele groei Geestelijk leiderschap vraagt om de geestelijke dimensie, het spirituele aspect, in het eigen leven te kunnen duiden. De bekwaamheid om erover te spreken is essentieel om het aan anderen over te kunnen brengen, maar ook om hen te helpen hierin te groeien. Het draagt ambtsdragers in perioden waarin leiding geven ook volhouden is. Als gezamenlijk een pad is gekozen, dan vergt het inspanning om op de weg te blijven. Weerstanden of conflicten kunnen doorbroken worden door te kijken met je hart, door te kijken met de ogen van God. Geestelijk leiderschap, het wordt ge kenmerkt door leven en werken vanuit een gezamenlijke visie en het bevorderen van spirituele groei van de leider zelf en van anderen. Het is waardevol voor de kerk en het gemeenteleven. Het voegt een dimensie toe die de één misschien uit het oog verloren was en die een ver rassende ontdekking is voor de ander. Elke dag is het weer nieuw, want de Geest is erbij. Jenneke Span gemeenteadviseur in de Protestantse Kerk
De geest is erbij Kerkinformatie • december 2013
|
Den Helder pilotgemeente voor cursus leidinggeven De kerkenraadsvergaderingen hadden te weinig structuur, en als er beslissingen genomen moesten worden liep de ver gadering vaak erg uit. Marleen Weijling, voorzitter van de wijkkerkenraad Nieuw Den Helder – Huisduinen, besloot haar gemeente aan te melden als pilotgemeente voor de cursus ‘leidinggeven aan de gemeente’. “Toen ik in Kerkinformatie over deze cursus en de vraag naar pilotgemeenten las, vond ik dat in eerste instantie handig voor mezelf – ik vond dat ik wel wat beter leiding kon geven aan de kerken raad. Maar het leek me voor het proces in de vergaderingen ook winst. Deze hadden te weinig structuur, en als er beslissingen genomen moesten worden liep de vergadering erg uit. Aan het eind ervan had ik dan soms het idee dat er nog steeds geen vastomlijnd besluit op tafel lag. Ik heb vervolgens Den Helder aangemeld als mogelijke pilotgemeente. Dat kon als ik een aantal mensen bij elkaar wist te halen. Ik heb de moderamina van de wijkkerkenraden en van de algemene kerkenraad ingelicht over het plan en die wilden meedoen. We waren daar mee met een kleine twintig mensen.”
Verandering in brengen De eerste avond van de cursus bestond uit een algemene kennismaking die bedoeld was om de deelnemers na te laten denken over hun ‘plaats’ in de vergadering: ben je bijvoorbeeld af wachtend en luister je liever, of heb je juist een duidelijke inbreng? Weijling: “Voor mezelf was dat al een eye opener. Ik ging als het om de bestuurlijke kant van de gemeente gaat niet ‘aan de top’ staan, terwijl ik daar in werkelijkheid door mijn functie wel te vinden ben. Blijkbaar vond ik zelf dat ik daar niet zo veel in te brengen heb. Ik wil graag iedereen bij elkaar houden en niet te
We vergaderen nu veel korter en efficiënter.
directief zijn. Maar voor een voorzitter is ‘sturen’ wel een handige eigenschap. Ik heb geleerd hoe je daar verandering in kunt brengen zonder jezelf geweld aan te doen. Zo denk ik nu ruim voor een kerkenraadsvergadering veel beter na over wat de kerkenraadsleden al we ten van bepaalde zaken. Hoe kan ik hen het beste bij een onderwerp betrekken? Ze lopen toch vaak een fase achter qua informatie. Ook van de andere kerken raadvoorzitters hoor ik dat ze daar nu beter over nadenken.”
Geheel op maat Na de eerste bijeenkomst volgden er nog drie. Die bijeenkomsten waren vol ledig gebaseerd op wat er uit de eerste bijeenkomst kwam. “Zo hadden we er echt wat aan in onze situatie. We hebben het bijvoorbeeld uitgebreid gehad over de verhouding tussen de wijkkerken raden en de algemene kerkenraad, maar
ook over de verhouding tussen de predikanten en de wijkkerkenraden. Verder hebben we tools aangereikt gekregen. Als er in de kerkenraad iets besloten moet worden over een nieuw onderwerp, dan trekken we daar twee vergaderingen voor uit. In de eerste vergadering kan iedereen vragen stellen bij het onderwerp, in de tweede verga dering valt het besluit. We vergaderen nu veel korter, en efficiënter. En ik let er goed op dat iedereen aan bod komt.” Weijling hoopt dat de gemeente ook het gevoel heeft dat de kerkenraad meer een eenheid vormt dan voorheen, en met een helderder geluid naar buiten treedt. “Volgens mij maken we een evenwichtiger indruk.” Janet van Dijk communicatieadviseur in de Protestantse Kerk De geest is erbij Kerkinformatie • december 2013
3
4|
Lelystad denkt goed na over het beleid Wat doen we eigenlijk en met welk doel? Soms is er een aanleiding om daar eens goed over na te denken. Als Protestantse Gemeente Lelystad hebben we dat gedaan. In eerste instantie hadden we de neiging om op die vraag te antwoorden ‘dat we maar wat doen en dat dat toevallig goed uitpakt’. Maar toen we ons er wat in verdiepten bleek dat we beleidsmatig wel goed bezig zijn. In het kader van hun deskundigheids bevordering, deze keer met als thema ‘leiderschap’, hadden de gemeente adviseurs binnen de Protestantse Kerk onze kerkenraad gevraagd een presen tatie te geven over de wijze waarop wij aan dat leiderschap vorm en inhoud geven. Zij waren ons op het spoor gekomen naar aanleiding van een in terview met onze kerkenraadsvoorzitter waarin het o.a. ging over leiderschap. Het gesprek dat vooraf ging aan de presentatie en de vragen die ons erna werden gesteld, deden ons weer met andere ogen kijken naar hoe het beleid bij ons is georganiseerd. Onze structuur is een zogenaamd werkgroepenmodel, voorgesteld als een bloem. De (voedings)bodem is de relatie tussen God en mensen. De sten gel wordt gevormd door de gemeente die we zoveel mogelijk proberen te be
trekken bij het beleid. Het hart van de bloem is de kerkenraad, de bloembla den worden gevormd door de colleges en taakgroepen. De kernwoorden van ons beleid zijn VERDIEPEN, ONTMOE TEN en DELEN, drie woorden die met elkaar ‘werken’, die ons inspireren en waarmee wij de ander inspireren. Deze drie woorden willen we terug laten komen in alles wat we doen.
Verdiepen De kerkenraadsvergadering begint altijd met een half uur bezinning. Dit kan persoonlijke verdieping zijn of verdie ping in een onderwerp waarover later een besluit moet worden genomen. Bij de agendapunten staat duidelijk aan gegeven wat het doel is: ter menings vorming, informatie of voor besluitvor ming. Eventuele gespreksvragen of een besluitvoorstel worden vermeld op de
agenda. Dit vergroot de effectiviteit van het vergaderen.
Ontmoeten De jaarwerkplannen worden aan het begin van het seizoen gepresenteerd tijdens een gemeenteavond. De jaarverslagen worden aan het eind van het seizoen besproken tijdens een kerkenraadsavond die met een maal tijd begint. Het moderamen begint het seizoen altijd met een gezamenlijke maaltijd.
Delen Er vinden jaargesprekken met de predi kanten plaats. Wat informeler en min der gepland zijn de gesprekken met de ambtsdragers. We zijn bezig ook daarin structuur aan te brengen, omdat we het heel belangrijk vinden de ambtsdrager te vragen hoe het met hem of haar is. Zoals we elkaar binnen de kerkenraad benaderen met aandacht, respect en zorgzaamheid, zo benaderen we ook de gemeente. Vanuit de gemeente krijgen we dit terug: er is rust, er is vertrou wen, er is ruimte om een eventuele kri tische noot ten aanzien van het bestuur te laten horen.
Bewustwording Het gesprek met de gemeenteadviseurs maakte ons bewust van hoe het bij ons georganiseerd is, wat daarin goed gaat, wat we nog beter kunnen inzetten én waaraan we nog moeten werken. Ver der leerden we hoe het geestelijk leider schap verdiept kan worden. We zullen ons de vragen die in de gemeente leven ter harte moeten nemen, zodat de ker kenraad toegerust is om de gemeente hierin voor te leven en te ondersteunen. Gea Bussink-Veerbeek tot voor kort secretaris van de Protestantse Gemeente Lelystad De geest is erbij Kerkinformatie • december 2013
|
Zakelijk zijn maakt ruimte voor geestelijke groei De Protestantse Gemeente Sint Pancras volgt de cursus ‘leidinggeven aan de gemeente’ op initiatief van kerkrentmeester Arjen Dekker. Als operationeel directeur van een scheepswerf vond hij dat er veel meer rendement uit de vergaderingen gehaald kan worden. Met alleen maar ‘lief zijn voor elkaar’ red je het niet in de kerk. De Protestantse Gemeente heeft een kleine en een grote kerkenraad en werkt met taakgroepen. Dekker trad ruim een jaar geleden aan als kerkrentmeester: “Het viel mij op dat er te weinig structuur in de vergaderingen is. Veel kerkenraads leden weten bijvoorbeeld niet goed wat een besluit is, en ook niet dat je een vergadering moet voorbereiden. Ik vond dat er veel meer rendement te halen is uit de vergaderingen, met de beperkte tijd die iedereen heeft. Het ontbrak veel kerkenraadsleden aan de kennis hoe het werkt in de kerk. Wat is een mode ramen, hoe lopen de lijnen, hoe liggen de verhoudingen… Het is basiskennis, en die kun je leren.” Collega-kerkrentmeester Jasper Nieuwen huizen, in het dagelijks leven senior adviseur bij Ernst & Young, sloot zich onmiddellijk bij de wens van Dekker aan. “Anders dan in een bedrijf heb je in de kerk te maken met vrijwilligers die hun klus niet voltijds en niet dagelijks doen. Bovendien moet je het doen met de mensen die er zijn – je zoekt ze niet uit op basis van een profiel. Dat wil niet zeggen dat je geen ‘zakelijke’ aanpak kunt hebben. Met alleen maar ‘lief zijn voor elkaar’ red je het niet.” Ze kregen de kerkenraad mee. Dekker nam vervolgens contact op met de dienstenorganisatie: we hebben behoefte aan een cursus. Daarop kwam een voorstel van de gemeenteadviseur die Sint Pancras in haar classis heeft.
het aantal gebouwen en het aantal mensen, en bij geld. Maar we moeten ons richten op geestelijke groei.” Die ‘draai’ ging niet vanzelf. Sommige kerkenraadsleden voelden zich persoon lijk wat aangevallen. Nieuwenhuizen: “In het bedrijfsleven hoort ‘kritiek’ erbij. Dat is nooit persoonlijk bedoeld, wel opbouwend. Het wrijft wel eens, maar wrijving geeft ook glans.”
Meer tijd voor bezinning De cursus is nog niet afgelopen, maar nu al voelen Dekker en Nieuwenhuizen een verandering in de vergaderingen. Deze zijn meer ontspannen en de leden weten hun rol beter. Dekker: “Eigenlijk zou elk nieuw kerkenraadslid verplicht moeten zijn een cursus te volgen: hoe
ga je binnen de kerkenraad met elkaar om, hoe vergader je, hoe zit alles in elkaar? Als standaarduitrusting.” Daar naast is de vergaderkalender veranderd waardoor er tijd overblijft voor bezinning. “Door meer gestructureerd te werken is er meer ruimte voor geestelijke zaken. We hadden daar de afgelopen jaren echt onvoldoende aandacht voor. Zakelijk zijn maakt ruimte, geeft rust en structuur. Je kent je rol beter en je kunt beter afstemmen. En uiteindelijk creëert het ook een betere sfeer. Het is allemaal winst!”
Janet van Dijk communicatieadviseur in de Protestantse Kerk
Anders gaan werken Inmiddels is de eerste cursusavond voor de hele kerkenraad geweest. Die begon met een actieve vorm die mensen loskreeg en wederzijds begrip kweekte. Het college van kerkrent meesters is al anders gaan werken. Dekker: “Er is een beleidsplan, maar daar deden we niets mee. Terwijl dat toch onze leidraad zou moeten zijn. We hebben dat erbij gepakt, en een strategie bepaald: zus en zo gaan we werken, met als focus de ontwikkeling van de gemeente. We blijven vaak steken bij De geest is erbij Kerkinformatie • december 2013
5
6|
Toerusting op het terrein van (geestelijk) leidinggeven Een belangrijk aspect in de opbouw en ontwikkeling van het gemeentezijn is ‘leiding’. In onze kerktraditie is de leiding van de gemeente toevertrouwd aan de ambtelijke vergadering, de kerkenraad. Kerkenraden worden in toenemende mate geconfronteerd met de vraag: hoe ge ven we invulling aan onze opdracht om leiding te geven? Dat heeft een aantal oorzaken, waaronder het verlies aan betekenis van het ambt en de ver schillende opvattingen die er zijn over het ambt. Wat voor kerkenraden geldt, geldt ook voor predikanten. Enerzijds maken zij deel uit van de kerkenraad, anderzijds vervullen zij ook een eigen – leiding gevende – rol in de gemeente. Ook bij hen is er vaak de vraag hoe die rol op een goede manier in te vullen. En dat terwijl er grote uitdagingen liggen voor de Protestantse Kerk en haar gemeenten, die vragen om (geestelijk) leiderschap. Om die reden investeert het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE) in een aanbod op het terrein van (geestelijk) leidinggeven voor predikanten, kerkenraden en anderen met leidende rollen in de gemeente.
Leidinggeven aan veranderingen Een aanbod dat al wat langer meegaat is de training ‘Leidinggeven aan ver anderingen’, opgezet en uitgevoerd in samenwerking met Bert Bakker van Ekklesia Advies. Verandering gaat meestal niet vanzelf. Het eens worden over plannen of beleidsvoornemens is één ding, ze uitvoeren is nog iets anders. Zowel binnen als buiten de kerk lukken de meeste voorgenomen ver anderingen niet. Dat is niet per se een kwestie van gebrekkig leiding geven. Verandering is niet maakbaar. Dat wil echter niet zeggen dat we er niets aan kunnen doen. De kansen op verandering kunnen door predikanten en kerkenraads leden zeker worden beïnvloed, met name door hun wijze van aanwezig zijn en reageren. Tijdens de training vergroten deelnemers hun persoonlijke effectiviteit als het gaat om leidinggeven aan en De geest is erbij Kerkinformatie • december 2013
realiseren van beoogde veranderin gen.
Leidinggeven aan de gemeente Een nieuw aan bod op het terrein van leidinggeven is de cursus ‘Leidinggeven aan de gemeente’ (zie ook de achterkant van dit katern). Het doel van deze cursus is om de kwaliteit van leidinggeven aan de gemeente door de kerkenraad te verbeteren. Daarbij komen zowel het functionele perspectief als de persoonlijke motivatie aan de orde. De deelnemers worden zich bewust van hun positie als leiding gevende, die is samen te vatten als cruciaal en kwetsbaar. De cursus kan – op basis van een intake dagdeel – op maat samengesteld worden uit een aantal bouwstenen (modules), waarin verschillende aspecten en werkvormen rond het thema aan de orde komen.
Geestelijk leiderschap Een laatste voorbeeld van aanbod rond leidinggeven is de training ‘Geestelijk leiderschap’ die is ontwikkeld en wordt uitgevoerd in een samenwerkingsver band tussen het PCTE en de Stichting Oecumenische Spiritualiteit. Bezielend, door waarden geleid leiderschap dat bijdraagt aan verantwoord en duurzaam bestuur en ondernemerschap speelt in
onze samenleving een steeds grotere rol. Ook in de praktijk van kerk en ge meente wordt steeds vaker een beroep gedaan op het spiritueel kunnen (bege)leiden van personen en gemeenschap pen. Dit geldt voor het voorgaan in de liturgie, het pastoraal begeleiden, het leiding geven aan vormingsactiviteiten en het mede bepalen van het beleid. Deze training wil aan de groeiende behoefte aan geestelijk leiderschap tegemoet komen door predikanten en kerkelijk werkers daarvoor toe te rusten. Meer informatie over dit en ander aanbod op het terrein van leidinggeven is te vinden op www.pkn.nl/pcte.
Egbert van der Stouw projectmedewerker bij het PCTE
|
Sturend bezig zijn Als gemeenteadviseur adviseer ik verschillende kerkelijke gemeenten ten aanzien van diverse thema’s in steeds andere omstandigheden. Ik geef in die processen niet expliciet leiding, maar door de manier waarop ik processen structureer, inhoudelijke informatie ver strek en lijnen leg, ben ik zeker sturend bezig. Ik probeer dat altijd zo zorgvuldig en transparant mogelijk te doen en de daadwerkelijke leiding in de gemeente altijd neer te leggen waar die hoort: bij de kerkenraad.
Op taakniveau is dat helder: de kerken raad draagt een bepaalde verantwoor delijkheid en heeft een klus te klaren. Belangrijker en inspirerender vind ik het om het leidinggeven in de gemeente terug te voeren naar wat ambtsdragers vanuit hun geloof inspireert om verant woordelijkheid te nemen en wat dat be tekent voor hun gezamenlijk geestelijk leiderschap in de kerk. Ik schep er als gemeenteadviseur graag de randvoor waarden voor dat individuele ambtsdra gers en de kerkenraad stilstaan bij de
bron en van daaruit het leiderschap in de gemeente dienend oppakken. Is dat dan leiderschap? Ik refereer aan een uitspraak van de Chinese filosoof Lao Tse*: ‘Een leider is het meest effec tief als mensen ternauwernood weten van zijn bestaan. Als zijn doel is bereikt, zullen de mensen denken dat zij het zelf hebben gedaan…’ Anneke van der Velde gemeenteadviseur in de classes Kampen en Zwolle
Dominee met dubbele leiderspet Ds. Erik Schuitemaker is predikant in Elburg, zijn vijfde gemeente. Hij heeft veel ervaring met kerkenraden, was er zelf lang voorzitter van. Ruim een jaar geleden legde hij de voorzittershamer neer. “Het werd me al met al wat teveel maar ik heb het altijd met veel plezier gedaan. Als je als dominee ook voorzitter van de kerkenraad bent, ben je aanspreekpunt voor het hele beleid, pastoraal en bestuurlijk. Je hebt dan wel een dubbele rol, maar die rollen hoeven niet uit elkaar te lopen.” Een dominee is sowieso geroepen om leiding te geven aan de gemeente, vindt Schuitemaker. En hij of zij is geroepen
om geestelijk leiderschap te laten zien. “Vroeger was leiderschap meer ‘op de winkel passen’. Nu is er meer gevoel voor geestelijk leiderschap, bezielend: er wordt een eigen inbreng op het geeste lijke vlak verwacht. Mensen verwachten dat ook van een predikant. Als predikant heb je een aanvullende rol, voeg je een geestelijke lijn toe vanuit de Bijbel. Dat betekent dat je als predikant aandacht moet hebben voor je eigen spiritualiteit, anders houd je het niet vol. Geestelijk leiderschap is geen kwestie van ervaring maar van openheid voor je eigen geloof.” Janet van Dijk
Geestelijk leiderschap en Werkbegeleiding Gemeenten en kerkenraden verwachten van hun predikanten en kerkelijk werkers ook geestelijk leiderschap. Hoe gaan deze werkers met die verwachting om? Het is belangrijk dat ze dicht bij zichzelf blijven en doen waarvoor zij zich in geestelijk opzicht van betekenis weten. Dan kan er iets van hen uitgaan naar de mensen voor wie zij werken. Eenvoudig weg en zonder overdrijving. Daarin licht iets op van geestelijk leiderschap: de
gemeente voorgaan op de weg van Gods koninkrijk. En dat altijd in gedeelde ver antwoordelijkheid met de kerkenraad bij wie de leiding van de gemeente berust. In de dagelijkse hectiek van het werk als predikant of kerkelijk werker kan de aandacht voor de eigen geestelijke beweegredenen en inhoudelijke plaats bepaling in het gedrang komen. Ook als predikanten en kerkelijk werkers gaan samenwerken is een nieuwe oriëntatie
nodig op datgene waar zij met elkaar voor staan en gaan vanuit hun geloof. Om hen daarbij te helpen heeft de Werkbegeleiding een divers aanbod. In individuele trajecten of in teambe geleidingen kan heel gericht worden stil gestaan bij de geestelijke kant van het werken in de kerk. Om bij op te leven en het vol te houden. Zie www.pkn.nl/werkbegeleiding.
De geest is erbij Kerkinformatie • december 2013
7
8|
Leidinggeven aan de gemeente een training voor de kerkenraad De Protestantse Kerk heeft een nieuwe training ontwikkeld die een (her)oriëntatie op de kerntaak van de kerkenraad geeft: geestelijk leidinggeven aan de geloofs gemeenschap. Deze kerntaak komt nogal eens in het gedrang door de grote nadruk op organisatorisch-bestuurlijke taken. De training duurt minimaal twee, maximaal drie bijeenkomsten. Doel ervan is het verbeteren van de kwali teit van leidinggeven. De nadruk ligt meer op ‘zijn’ en ‘doen’ en minder op ‘weten’. Het gaat erom de bewust wording en reflectie ten opzichte van de individuele en gezamenlijke houding als leidinggevende(n) te versterken. Richting geven en ruimte scheppen zijn kernwoorden. Na een eerste intake-avond met alle deelnemers wordt een keuze gemaakt uit verschillende modules. Aan de orde kunnen bijvoorbeeld komen: de individuele en gezamenlijke motivatie en inspiratie, de kernfuncties van de kerkenraad, stijlen van leidinggeven, samenspel tussen de ambten, de wijze van vergaderen en communicatie met de gemeente.
Voorproeven Om vast iets van de training te proeven volgt hieronder een test. U kunt die invullen en deze bijvoorbeeld tijdens een kerkenraadsvergadering in kleine groepjes met elkaar bespreken. Wat valt op? Wat vindt u verrassend?
Recente literatuur over dit onderwerp
• Jan Hendriks, Goede wijn, waarderende Gemeenteopbouw, Uitg. Kok. • Joke van Saane, Geloofwaardig leiderschap, Uitg. Meinema. • Yvonne Nieuwenhuijs, Benedictijns leiderschap, De Regel van Benedictus als inspiratiebron, Uitg. Ten Have. • Brochure Geestelijk leiding geven vandaag, tegen kostprijs te bestellen bij het bureau van de Gereformeerde Bond. Dat kan door € 6,25 over te maken (incl. porto) op ING-rekening 2937021 t.n.v. Bureau Gereformeerde Bond te Apeldoorn, o.v.v. Leiding geven. • Magazine Nieuwe Leiders. Kan besteld worden tegen betaling van € 12,50 (incl. verzendkosten) op Rabobank nr. 1425.28.323 t.n.v. S & S Produc ties o.v.v. uw naam en adres. Zie ook www.gcsl.eu > Nieuwe Leiders.
De geest is erbij Kerkinformatie • december 2013
Wat motiveert u om leiding te geven aan de gemeente? Omcirkel per uitspraak het cijfer dat nu het meest van toepassing is. Betekenis van de cijfers: Niet van toepassing 1 Weinig van toepassing 2 Neutraal 3 Van toepassing 4 Helemaal van toepassing 5 1. Ik ben ambtsdrager omdat de pastorale of diaconale nood van mensen een vraag is waar wij in Gods naam antwoord op moeten geven. 1 2 3 4 5 2. Ik ben ambtsdrager omdat ik het prettig vind om dingen te regelen. 1 2 3 4 5
3. Ik ben ambtsdrager omdat ik iets van roeping door God ervaar. 1 2 3 4 5 4. Ik ben ambtsdrager omdat ik de kerkenraad zie als leer- en oefen plaats om te geloven. 1 2 3 4 5
5. Ik ben ambtsdrager omdat ik vind dat je in een organisatie een keer een taak op je moet nemen. 1 2 3 4 5 6. Ik ben ambtsdrager omdat ik zo van alles in de gemeente goed op de hoogte blijf. 1 2 3 4 5 7. Ik ben ambtsdrager omdat ik zo het beste van mijn kwaliteiten kan inzetten. 1 2 3 4 5 8. Ik ervaar mijn ambt als een geestelijke verrijking. 1 2 3 4 5 9. Ik ervaar mijn ambt als iets waar we sámen voor gaan. 1 2 3 4 5 10. Ik kan terugvallen op een medeambtsdrager als ik het even niet zie zitten. 1 2 3 4 5 Meer informatie over deze cursus vindt u op www.pkn.nl > PCTE > cursussen en studiedagen > bestuur en leiderschap.
