De energiekwaliteit van het bestaande woningenpark Prof. dr. ir. arch. Griet Verbeeck Faculteit Architectuur & Kunst, Universiteit Hasselt
Jaarvergadering BMP-PMC, Brussel, 1 oktober 2015
We zijn op de goede weg, maar nemen te kleine stapjes
ALPI Stakeholder meeting - WP2
Brussels, September 7th
Isolatie in de drie gewesten Dak/zoldervloerisolatie Brussels region
Walloon region
Flemish region
25% 33%
geen
volledig
geen
volledig
1% 57%
3%
volledig
geen
1/2 dwelling has roof or attic-floor insulation
4%
59%
2%
1%
33%
Complete dwelling has roof or attic-floor insulation 3/4 dwelling has roof or attic-floor insulation
68%
6%
1/4 dwelling has roof or attic-floor insulation
2% 4%
No roof or attic-floor insulation
2%
Isolerend glas
Brussels region
Flemish region
Walloon region
3%
3%
7%
8%
9%
4%
7% 7%
9%
Complete dwelling
3/4 of the dwelling
volledig 81%
Bron: Eurostat enquête 2012 (VITO)
volledig 79%
volledig 83%
1/2 of the dwelling 1/4 of the dwelling
Isolatie in de drie gewesten Muurisolatie
Brussels region
Flemish region
Walloon region
0%
0%
0%
2% 12%
volledig
Complete dwelling outer wall insulati 3/4 dwelling has o wall insulation 1/2 dwelling has o wall insulation 1/4 dwelling has o wall insulation No insulation
2%
1%
27%
volledig 34%
geen geen
geen
58%
volledig 5%
63%
83%
2% 3%
1%
4%
3%
not known
Vloerisolatie Brussels region
Flemish region
Walloon region
2% 11%
volledig
1%
2%
geen
Bron: Eurostat enquête 2012 (VITO)
18%
volledig
volledig
2% 2%
geen 74%
84%
20% 2%
Complete dwelling has floorinsulation
1%
2%
2%
geen 77%
3/4 dwelling has floorinsulation 1/2 dwelling has floorinsulation
1/4 dwelling has floorinsulation No floorinsulation
Isolatie in Vlaamse woningen 17jr
30jr 110jr
70jr
+8%
+4% +8%
Bron: Woonsurvey 2005 en Grote Woononderzoek 2013
+11%
Verwarming in de drie gewesten Gasketels
Flemish region
Brussels region
HR
niet
30%
32%
37%
HR
niet
57%
Walloon region
niet 51%
cond
cond
13%
HR
28%
cond 21%
31%
Brussels region
Stookolieketels
Flemish region
30%
niet 58%
niet
HR cond
12%
Bron: Eurostat enquête 2012 (VITO)
62%
HR
28%
Walloon region
niet
cond7%
cond
10%
HR 23%
70%
Verwarming in Vlaamse woningen Aanwezigheid label bij ketels: -
CE, HR+, HR-TOP, Optimaz, Optimaz Elite: als indicatie voor energie-efficiëntie 6 3 Bij 58% van de gasketels Bij 29% van de stookolieketels 23
68
Aardgas
Stookolie
Elektriciteit
Andere
→ 46% van de ketels heeft een energie-efficiënt label Bron: Grote Woononderzoek 2013
Duurzame energie in Vlaamse woningen 2005 → 2013: van 5% naar 9% maar blijft globaal nog beperkt aanwezig Voornaamste hernieuwbare energie: 1. Zonnepanelen: 8% 2. Zonnecollectoren: 2% 3. Warmtepomp: 1%
Bron: Woonsurvey 2005 en Grote Woononderzoek 2013
Niet elke woning is even goed geïsoleerd.
Bouwperiode – isolerend glas Aandeel woningen waar isolerend glas (bijna) overal aanwezig is naar bouwperiode, in %, Vlaanderen, 2005 en 2013 100 90 80
K-peil 70 60
Renovatie
50
40
Oliecrisis
30 20
10 0 Voor 1919 1919-1945 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 2000-2005 Woonsurvey 2005 Bron: Woonsurvey 2005 en Grote Woononderzoek 2013
Grote Woononderzoek 2013
Na 2005
Bouwperiode – dakisolatie Aandeel woningen waar dakisolatie (bijna) overal aanwezig is naar bouwperiode, in %, Vlaanderen, 2005 en 2013 100 90 80
K-peil 70 60
Renovatie
50 40
Oliecrisis
30 20 10 0 Voor 1919 1919-1945 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 2000-2005 Woonsurvey 2005
Bron: Woonsurvey 2005 en Grote Woononderzoek 2013
Grote Woononderzoek 2013
Na 2005
Bouwperiode – muurisolatie Aandeel woningen waar muurisolatie (bijna) overal aanwezig is naar bouwperiode, in %, Vlaanderen, 2005 en 2013 100 90 80
K-peil
70 60 50 40 30 20 10 0 Voor 1919 1919-1945 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 2000-2005 Woonsurvey 2005
Bron: Woonsurvey 2005 en Grote Woononderzoek 2013
Grote Woononderzoek 2013
Na 2005
Bouwperiode – vloerisolatie Aandeel woningen waar vloerisolatie (bijna) overal aanwezig is naar bouwperiode, in %, Vlaanderen, 2005 en 2013 100 90 80
70 60
Oliecrisis
50
K-peil
40 30 20 10 0 Voor 1919 1919-1945 1946-1960 1961-1970 1971-1980 1981-1990 1991-2000 2000-2005 Woonsurvey 2005
Bron: Woonsurvey 2005 en Grote Woononderzoek 2013
Grote Woononderzoek 2013
Na 2005
Niet iedereen heeft een even goede woning.
Eigendomsstatuut - isolatie
-10% -17% -11% -8%
Bron: Grote Woononderzoek 2013
Eigendomsstatuut – ketels Aanwezigheid label bij ketels Gasketels 58% • Eigenaars: 61% • Private huur: 51%
Bron: Grote Woononderzoek 2013
Stookolieketels 29% • Eigenaars: 30% • Private huur: 19%
Eigendomsstatuut – duurzame energie
Eigenaars
Private huurders
Zonnepanelen
10,6%
1,1%
Zonnecollectoren
2,2%
0,6%
Warmtepompen
1,4%
0,1%
Bron: Grote Woononderzoek 2013
Inkomensklasse – isolatie Volledig of gedeeltelijke isolatie van de woningen naar inkomen, in %, Vlaanderen, 2013 100 90
95 85 89 92 82
Vl 72
80
75
84
87
Vl
69
70
71 52
60
61
45 47
50
Vl
54
44 37
40
31 32
30 20 10 0
Isolerend glas
Dakisolatie 1
Bron: Grote Woononderzoek 2013
Muurisolatie 2
3
4
5
Vloerisolatie
Vl
Socio-economisch - duurzame energie Gemiddelde toepassing duurzame energie = 9% Inkomensquintiel 4 en 5: 12% Tewerkgestelden: 13% 2 werkenden in het huishouden: 19%
Opleidingsniveau hoger onderwijs: 14% Koppels met kind(eren): 17%
Bron: Grote Woononderzoek 2013
Inkomensklasse – gebruik subsidies 40 35
Gebruik van financiële steunmaatregelen door gezinnen die investeren in energiebesparing – volgens inkomensquintiel (in %)
30 25 Vlaamse premie dakisolatie
20
Belastingsvermindering
15
Premies netbeheerder
10 5 0 1
2
3 4 inkomensquintiel
Bron: Grote Woononderzoek 2013
5
Zijn we ambitieus genoeg?
Langetermijn doelstellingen 25
Verdeling EPC score over energiescoreklasse – (in % woningen)
Percentage woningen (%)
21
20
19 16
15
14 11
10 7
4
5
3
1
2
2
0
Energiescoreklasse (kWh/m²)
Renovatiepact: woningen renoveren tot 100-110kWh/m² tegen 2050
Langetermijn doelstellingen Renovatiepact: woningen renoveren tot 100-110kWh/m² tegen 2050 Een rekensommetje: Jaarlijks verbruik 100-110kWh per m² vloeroppervlakte Gemiddeld vloeroppervlakte voor eengezinswoningen 170m² Gemiddeld vloeroppervlakte voor appartementen 90m² → Jaarlijks verbruik 17.000kWh ≈ 1.700 l stookolie ≈ 1.700m³ gas voor een woning 9.000kWh ≈ 900 l stookolie ≈ 900m³ gas voor een appartement Momenteel 70% eengezinswoningen en 30% appartementen in Vlaanderen → gemiddeld ±15.000kWh ≈ 1.500 l stookolie ≈ 1.500m³ gas
Evolutie energiegebruik in woningen
Percentage woningen (%)
Waarom riskeert de winst zo klein te zijn? 25 19
20
21
16 14
15
11 10 5
7 4 1
3
0
2
2
Oude woningen verbruiken in praktijk minder dan berekend, om te hoge factuur te vermijden, maar zijn ook niet comfortabel.
Energiescoreklasse (kWh/m²)
Bij energierenovatie wordt deel van de inspanning omgezet naar comfortverhoging en deel naar effectieve energiebesparing = reboundeffect Risico dat woningen comfortabeler zullen zijn, maar slechts beperkt energiezuiniger.
Hoe moeilijk maken we het voor onze (klein)kinderen? Als onze inspanningen te beperkt zijn, maken we het de volgende generatie extra moeilijk om de volgende stap te zetten. = lock-in effect
Dank voor uw aandacht
“The greatest threat to our planet is to believe that someone else will save it.” Robert Swan