De droom van Jozef. De telg van David. door René Venema predikant Vredeskerkgemeente

26e JAARGANG NUMMER 1 DECEMBER 2015 UITGAVE VAN DE PROTESTANTSE GEMEENTE TE LEIDEN EN DE EVANGELISCH-LUTHERSE GEMEENTE TE LEIDEN E.O.

De droom van Jozef door René Venema predikant Vredeskerkgemeente

Jozef ziet het niet zitten, zijn Maria zwanger, zonder dat ze getrouwd zijn. Dat had hij zich heel anders voorgesteld. Hij houdt van haar en een kind is gewenst, zeker weten, maar op deze manier leidt het alleen maar tot onmogelijk gedoe. De mensen zullen het niet pikken, Maria heeft geen leven, ze wordt een randfiguur. Onvoorstelbaar voor een mens uit de 21e eeuw, maar elke tijd kent zijn eigen grenzen als het gaat om maatschappelijk geaccepteerd gedrag. ‘Toen hij dit overwoog, verscheen hem in een droom een engel van de Heer. De engel zei: “Jozef, zoon van David, wees niet bang je vrouw Maria bij je te nemen, want het kind dat ze draagt is verwekt door de Heilige Geest.” ’ (Matteüs 1:20). Jozef droomde

De telg van David Kritische Bijbellezers weten dat de verwachting van een zoon van David als gezalfde koning van de eindtijd niet superduidelijk in het Oude Testament voorkomt. Waar deze wel voorkomt, is in enkele vroeg-joodse geschriften, bijvoorbeeld de tekst 4Q Genesiscommentaar. Hierin wordt gesproken over de komst van de rechtvaardige gezalfde, de telg van David. In Het boek van de oorlog staat dat de vorst van de gemeenschap en heel Israël de goddeloze vijanden zou verslaan. Na de overwinning van deze telg van David zou het vrederijk van God aanbreken. Dit waren ook de verwachtingen van volgelingen van Jezus. Zij meenden: dit is hem! Maar die overtuiging werd behoorlijk op de proef gesteld... Cor Hoogerwerf

er dus van, het liet hem niet los, hij bleef er mee bezig. Zo gaat dat: als iets belangrijk is en je écht raakt, dan neem je het mee naar bed en kun je er zelfs van dromen.

Stem uit de hemel Jozef is niet de eerste die op een cruciaal moment in een droom ‘de stem van God’ verneemt. Zijn naamgenoot uit het eerste Bijbelboek, Genesis, overkwam het ook al, die had er zelfs een talent voor. Jakobs zoon Jozef droomt hoe zijn grote broers hem niet langer negeren, maar zien staan, zodat hij geen randfiguur meer is binnen de familie. Ook de droom van deze Jozef is het begin van iets nieuws, de start van een nieuwe toekomst, waarin het duister wordt overwonnen. Het is een terugkerend motief in de Bijbel. De droom staat aan het begin van een nieuwe, ongedachte toekomst. De komst van Gods nieuwe wereld berust dus niet op planning. We hebben onze toekomst niet in eigen hand. Natuurlijk, het is ónze toekomst, en we moeten hem ook zelf helpen bouwen, dat wel. Jozef neemt Maria bij zich als zijn vrouw en toont zich daarmee een verantwoordelijk mens, een man die meer is dan een ‘verwekker’: partner van zijn vrouw, vader voor zijn kind. Zonder zijn droom was hij deze weg echter niet gegaan. Het begint met die diepe, ongrijpbare

Leids Kerkblad | 1

Vervolg van pagina 1

de Allerhoogste is gezonden, schenk er dan geen aandacht aan, want dromen hebben velen doen dwalen, wie erop vertrouwde kwam ten val.’ (Sirach 34:7).

ervaring. Door de ‘stem uit de hemel’ ziet Jozef het zitten, vat moed en gaat op weg.

Een droom wordt waar

Dromen zijn bedrog Nu zijn onze ervaringen met dromen lang niet altijd zo positief als bij Jozef. Je kunt er immers de meest verschrikkelijke dingen tegenkomen en er kunnen verlangens opduiken die totaal onrealistisch zijn. Het is bijzonder dat de Bijbel ook daar weet van heeft. In dromenland is niet alles pais en vree, en door te dromen kun je jezelf of een ander lelijk

Colofon Leids Kerkblad is een uitgave van de Protestantse gemeente te Leiden en de Evangelisch-Lutherse Gemeente te Leiden e.o. Dit blad verschijnt 8 x per jaar; tussentijds wordt (wijk-)informatie verspreid. Redactieraad De redactieraad wordt gevormd door de scriba’s of andere vertegenwoordigers van de wijken en kerkelijke organen en is verantwoordelijk voor deze uitgave. Redactie H.J. Heins-Wunderle, algemeen E. van der Plicht, algemeen mw. J.I. Schoonwater, waarnemend hoofdredacteur mw. E.E. Veenstra-Monteban, algemeen mw. S.G. Visscher, eindredactie en website e-mailadres van de redactie: [email protected] Fotografen Voor gebruik van de in dit blad gepubliceerde foto’s door derden is voorafgaande schriftelijke toestemming vereist van de redactie. N. Bavelaar H.W. Bertram (hwb) P.B. ’t Hoen H. Boter mw. H. van den Broek J. van Duuren E. Elstak J.H. Labots (jhl) R. Pijpers F. Voets mw. M. van Vliet Advertentieredactie Informatie bij Kerkelijk Bureau Leiden [email protected] Administratie, abonnementen en klachten over bezorging enz: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, telefoon: 071-5764145 [email protected] Het volgende nummer verschijnt op 15 januari De kopij moet uiterlijk op zaterdag 2 januari om 09.00 uur zijn ingeleverd: wijkberichten bij de scriba. Vormgeving [email protected] Druk Groen Media Leiden

2 | Leids Kerkblad

voor de gek houden. De profeet Jeremia windt zich op over collega’s, ‘valse profeten’, die mensen met hun dromen misleiden. God haat hun dromen: ‘Hoe lang nog zijn ze eropuit om met de dromen die ze elkaar vertellen mijn volk mijn naam te laten vergeten…’ (Jeremia 23:27). En ook zonder dat je kwaad beoogt kun je ervaren dat dromen misleidend zijn, niet meer dan een ‘spiegeling’, zoals de wijsheid van Jezus Sirach al leert. ‘Als een droom niet door

De vraag is nu: hoe weten we dat een droom ‘door de Allerhoogste is gezonden’? Dat kun je niet zomaar weten, dat valt niet vast te stellen met een objectieve, afstandelijke blik. Het punt is juist dat de dromende mens niet afstandelijk is of kan zijn. Hij weet zich betrokken, met hart en ziel, en dáarom droomt hij ook. Zo ook Jozef. Hij kan niet met de zwangere Maria verder, maar zonder haar ziet hij geen weg voor zich. Daarom droomt hij, hij gaat het niet uit de weg. En dan ervaart hij dat hem een toekomst wordt gewezen, een weg waarop hij trouw kan zijn aan zichzelf, aan zijn vrouw en hun ongeboren kind, maar bovenal: trouw aan de hemelse Vader. Jozef weet zeker dat hij in dat vertrouwen niet bedrogen uit zal komen. De nieuwe toekomst is geboren!

Bestuurder in beeld Even voorstellen. Mijn naam is Michael Korbee (43). Sinds 2013 ben ik scriba van het moderamen van de Algemene Kerkenraad (AK), ofwel secretaris van het dagelijks bestuur. Alles wat voor een AK gedaan, geregeld, georganiseerd, aangevraagd en ingediend moet worden, ligt bij de scriba. Tevens ben ik voorzitter van de Redactieraad, die verantwoordelijk is voor het (beleidsmatig deel van het) Leids Kerkblad. Hiervoor was ik vijf jaar scriba en drie jaar evangelisatie-ouderling van de Hervormde Marewijkgemeente, waar ik sinds 2000 kerk. Opgegroeid in Rijnsburg woon ik sinds mijn studie geschiedenis, begin jaren negentig, in Leiden. Klassieke auto’s zijn mijn grote passie, evenals mijn vrouw en twee kinderen (11 en 9). Ik ben werkzaam voor het Witte Weekblad.

Bezoek ook onze website: www.protestantsegemeenteleiden.nl

Jong!

Tamara Breton: [email protected]

Bliksemactie ‘Let them call home’ groot succes Net vóór het weekeinde van 24 en 25 oktober lanceerde M25 Leiden een bliksemactie met de titel ‘Let them call home’: een financiële inzamelingsactie voor het aanschaffen van simkaarten met € 10,00 beltegoed voor vluchtelingen die tijdelijk verblijven in de noodopvang in onze regio. De opbrengst overtrof onze stoutste dromen... Anderhalve week later stond de teller al op € 4.000,00! Ruim voldoende om alle gezinnen en alleenreizende vrouwen en mannen die op dit moment verblijven in de noodopvang in Leiden, een simkaart te schenken. Dankzij een 10=20 actie verdubbelt de provider het beltegoed! Het resterende bedrag blijft uiteraard gereserveerd voor een volgende groep vluchtelingen die tijdelijk onderdak vindt in onze omgeving.

Op woensdag 4 november trok een groep jongeren van M25 Leiden en M25 Rijnsburg langs de deuren van zo’n 250 gasten van de Leidse noodopvang aan de Wassenaarseweg. Alle volwassen bewoners werden verrast met een Lebara simkaart met € 20,00 beltegoed. Blijheid en dankbaarheid alom! Onze hartelijke dank gaat uit naar alle particuliere gevers, de wijkgemeenten voor hun diaconale collecte, de LSE, de HH Petrus en Paulus parochie, de diaconieën van Voorschoten, Leiderdorp en Leimuiden, de Stichting Leidse Maatschappij van Weldadigheid en het IPCI Leiden. Een bijzondere vermelding voor de eigenaar van D.T.C. Telecom (Breestraat 41, Leiden) en zijn team voor uitstekende service en advies, het regelen van 3-in-1 simkaarten, het belangeloos opwaarde-

ren van alle kaarten én het afstaan van een deel van zijn winst om de actie te ondersteunen.

De Jeugd van Tegenwoordig…..een beetje vreemd? Zondag 11 oktober was de eerste jongerenbijeenkomst in de Burchtzaal van de Hooglandse Kerk. De bijeenkomst is voor alle jongeren die op het Voortgezet Onderwijs zitten en is elke tweede

Diony Breedveld: [email protected] zondag van de maand om 10.00 uur (iedereen is welkom!!). Nu eens geen orgelmuziek of een preek van de dominee, maar muziek die de jongeren aanspreekt en onderwerpen die bij hen leven. De jongeren noemen zich “De Jeugd van Tegenwoordig”. De eerste bijeenkomst was direct een bijzondere bijeenkomst. Matthijs de Jong, gemeentelid van de LBG en werkend bij het Nederlands Bijbelgenootschap, kwam samen met de jongeren de Jeugddienst van 25 oktober voorbereiden. Het thema voor de Jeugddienst: Een beetje vreemd…. Samen hebben we 2 Korintiërs 11-12 uit de Bijbel in Gewone Taal gelezen. Paulus praat in dit bijbeldeel op een ‘gekke’ manier. Maar dat had een functie. Hij wilde de mensen bereiken. Matthijs

vroeg de jongeren of wij ook zoiets zouden kunnen doen in de Jeugddienst, een beetje anders, vreemd maar met een functie. Zo kwam het dat je in de Jeugddienst van 25 oktober bij de ontvangsttafel werd verwelkomd door jongeren. Ook was er geen gewone schriftlezing te horen, maar was er één te zien, natuurlijk uitgevoerd door jongeren. Er werden gezangen gezongen met orgelbegeleiding, maar ook schalden Blackbird van the Beatles en We could change the World van Matt Redman door de boxen, waarbij we een uitleg kregen van de jongeren. Matthijs gebruikte ‘gewone taal’ en het Onze Vader was ook in ‘gewone taal’. De jongeren collecteerden en ds. Alblas leidde het in goede banen. Het was een vreemde dienst maar….een groot succes!

Leids Kerkblad | 3

Bijzonder Kerkenwerk Leiden Predikant: ds. A. Alblas, Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, tel. 071 - 5232488, [email protected] Secretaris: E. van der Plicht, Raaphorst 35, 2352 KJ Leiderdorp, [email protected] Penningmeester: F. van Dijk, Koninginnelaan 88, 2313 AT Leiden Bankrekeningnr.: IBAN: NL 15 INGB 0000 7839 95 t.n.v. penningmeester Bijzonder Kerkenwerk Website www.openkerkleiden.nl

Cantatedienst 29 november

Late Kerstnachtdienst: 22.30 uur Het programma van de late Kerstnachtdienst is hetzelfde als van de vroege. Voor de late dienst worden gratis toegangskaarten uitgegeven, tijdens kantooruren af te halen bij het Visitors Centre/VVV (Stationsweg 41) en de Pieterskerk (Kloksteeg 16), en in de Hooglandse Kerk (op zondag bij de diensten van de LBG). Meer informatie op de website: www.kerstnachtdienst-pieterskerk.nl.

Om 19.00 uur begint in de Pieterskerk de cantatedienst rond Cantate 186a ‘Ärgere dich, o Seele, nicht’. Uitvoerenden zijn het Bredero Consort o.l.v. Henk Gijzen, met als solisten Marjon Strijk (sopraan), Arco Mandemaker (tenor), en Frits Karskens (bariton).

Oudejaarscantatedienst Het Leids Cantate Consort o.l.v. Iason Marmaras brengt ‘Der Herr denket an uns’ van J.S. Bach ten gehore. Solisten zijn: Andrea Tjäder (sopraan), Iason Marmaras (tenor), en Yonathan van den Brink (bas). Dat gebeurt tijdens het oudejaarsgebed, samen met de Leidse Binnenstadsgemeente, in de Hooglandse Kerk om 17.00 uur. Voorganger is ds. Ad Alblas en het thema luidt: ‘God denkt aan ons…’.

Kerstnachtdiensten Als donderdagavond 24 december de kaarsjes op de pilaren van de Pieterskerk zijn aangestoken, verandert de gewone avond in een heilige avond. Iets mystieks lijkt zich te nestelen in de monumentale kerk. Tijdens de kerstnacht dé plek voor veel Leidenaren, ook voor hen die niet of niet meer met een kerk verbonden zijn.

Kinderviering: 18.30 uur Allereerst is er een kerstfeest voor de kinderen met hun ouders en familie. Op het podium wordt het kerstverhaal uitgespeeld door kinderen, met dominee Alblas als verteller. Een jongerenensemble speelt kerstmuziek. Vroege Kerstnachtdienst: 20.30 uur Er is al ruim van te voren muziek, met orgel, samenzang en het koor. Deze dienst is zonder toegangskaarten toegankelijk, maar: vol is vol!

Muziek Medewerking verleent het Gospel & Soul Choir Elijah o.l.v. Trea Kuijsten, met toetsenist Gover van der Kolm. Trompetklanken door Anne Oelers en Arthur Kerklaan klinken samen met het Van Hagerbeerorgel bij de samenzang en ook solo. We zingen deze nacht vooral oude bekende kerstliederen. Voorganger en thema Dominee Ad Alblas is de voorganger. Hij koos samen met het voorbereidingsteam het thema ‘op de vlucht’. Daarin hoor je dat het kerstkind niet thuis geboren werd en snel erna moest vluchten. Vluchtelingen in Leiden worden uitgenodigd voor deze vieringen en voorzien van vertalingen in het Syrisch, Farsi en Engels.

Column Zesduizend eigen verhalen per dag In oktober bezocht ik Macedonië en Servië, landen op de zogenaamde ‘Balkanroute’. Zesduizend vluchtelingen per dag kwamen vanuit Griekenland, vooral Syriërs. Het was indrukwekkend om te zien. Niet alleen vanwege de aantallen. Deze duizenden mensen per dag nemen allemaal een eigen verhaal mee. Ze krijgen een gezicht. Een jongen van 16 jaar liet een foto op zijn smartphone zien van zijn vermoorde vader. De politie, in dienst van Assad, was het huis binnengedrongen. We spraken een Syrische christen met een tatoeage van een kruissymbool op zijn bovenarm. Toen hij naar het front werd gestuurd als militair in het leger van Assad is hij gevlucht, samen met zijn vader. Hij zei: ‘I don’t want to kill people’. Onderweg raakte hij bevriend met een andere Syriër, een soennitische moslim. Ze zeiden: ‘In onze regio zouden we elkaar moeten vermoorden, maar hier kunnen we vrienden zijn’. We zagen veel gezinnen. Kinderen waren jaren niet naar school geweest en zagen er uitgeput uit. Je zag ook hoop in hun ogen. Ze hebben het overleefd: ze hebben hun huis verlaten, zijn door oorlogsgebied getrokken, hebben veel geld betaald voor de oversteek naar Lesbos en hebben tijdens hun tocht door Europa geen bed en geen dak boven hun hoofd. Maar ze zijn er bijna. Wouter Langendoen

4 | Leids Kerkblad

Open Gesprek We doen een oproep aan de lezers van dit blad die ook ‘op Facebook zitten’ om ‘open gesprek’ te liken en mee te doen. Community-manager Amoorah moedigt aan: ‘Zonder mensen die af en toe aan het wiel draaien, staat dat wiel op een gegeven moment stil!’

Bezoek wekelijks OPEN KERK LEIDEN: www.openkerkleiden.nl

Kerk en wereld Nieuwe muur voor Artikel 1 door Jacqueline Schoonwater

Een belangrijk teken aan de wand Op donderdag 10 december om half acht ’s avonds vindt er een manifestatie plaats rond de tekst van Artikel 1 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Begin 2016 zal de tekst als muurschildering na 18 jaar weer in het hart van Leiden te zien zijn.

Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten, en behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap te gedragen.

Het begon twee jaar geleden Op dinsdag 10 december 2013 deden drie organisaties - Amnesty International Leiden, Diaconaal Centrum De Bakkerij en de MOV/ZWO werkgroepen van de Leidse kerken - een oproep aan het college van burgemeester en wethouders van Leiden om in de stad een plek vrij te maken voor Artikel 1 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Die oproep werd gedaan op de dag dat deze verklaring precies 65 jaar geleden werd vastgesteld door de Verenigde Naties.

In alle talen

de Langegracht. Door bebouwing was deze tekst weggevallen. Nu bijna twee jaar geleden zegde burgemeester Lenferink toe er zorg voor te dragen, dat er weer een goed zichtbare plaats in de stad gevonden zou worden om door middel van deze tekst iedereen te herinneren aan de noodzaak en de actualiteit om mensenrechten blijvend te waarborgen.

Geheugensteuntje Een poster met de tekst werd die dag door de drie betrokken organisaties nog even als geheugensteuntje aangeboden aan burgemeester Lenferink en wethouder Van Gelderen en in de loop van de week in de gehele stad verspreid in winkels, scholen en openbare gebouwen.

Tegen-Beeld aan de slag De mensen van Stichting Tegen-Beeld, die ook garant stonden voor de prachtige vormgeving van de talloze muurgedichten in Leiden, gaan binnenkort aan de slag om de tekst van Artikel 1 op de gevel aan te brengen.

Verdwenen tekst verdient een nieuwe plek Jaren geleden stond de eerste regel van deze tekst nog groot afgebeeld op een zijmuur bij het Leidse politiebureau aan

All human beings are born free and equal in dignity and rights. They are endowed with reason and conscience and should act towards one another in a spirit of brotherhood.

We hopen op 10 december op medewerking van zoveel mogelijk mensen die de tekst van Artikel 1 in andere talen willen uitspreken, een soort marathon. Wil je meedoen? Stuur een mailtje aan: [email protected]

Chinees:

人人生而自由,在尊严和权利上一律平等。 他们赋有理性和良心,并应以兄弟关系的精 神相对待

Russisch:

Все люди рождаются свободными и равными в своем достоинстве и правах. Они наделены разумом и совестью и должны поступать в отношении друг друга в духе братства.

Doe mee aan de Schrijfmarathon Amnesty Leiden organiseert voor diezelfde tiende december overdag in het Stadhuis van Leiden ook een schrijfmarathon. Wethouder Roos van Gelderen geeft het startsein. Brieven schrijven voor mensen wie groot onrecht is aangedaan. Dat doen honderdduizenden mensen wereldwijd op donderdag 10 december, de Dag van de Mensenrechten. En met succes. Gevangenen komen vrij. Mensen voelen zich gesteund. Doe dit jaar ook mee!

Leids Kerkblad | 5

Raad van Kerken in Leiden Voorzitter: ds. A. Alblas, Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, telefoon 071- 523 24 88; email: [email protected] Secretaris: Truus de Haan, Goudsbloem 7, 2317 KZ Leiden email: [email protected] Internet: www.raadvankerkenleiden.nl

Gebedsdienst met vluchtelingen Er worden inmiddels ook vanuit kerken en moskeeën initiatieven genomen om de vluchtelingen in Leiden iets goeds te laten ervaren. Op hun verzoek werd er tijdens hun verblijf in de 3 Octoberhal een gebedsdienst belegd met ds. Ad Alblas en pastoraal werker Marlène Falke. Uit hun ervaringen een impressie. Het begon met de vraag of er een dominee naar de 3 Octoberhal wilde komen. Enkele Syrische christenen hadden daarom gevraagd. Het antwoord kon niet anders zijn dan een onvoorwaardelijk ‘ja’, wat dat ook zou inhouden. Prettige contacten met de organisatoren leidden tot een goede afstemming. Een aarzelend voorstel om als ‘geestelijken’ in ons ambtsgewaad te komen werd enthousiast omarmd door de leiding van de opvang. ‘Dat is onderscheidend, daarmee komt een religieuze wereld zichtbaar binnen’. In de toegewezen ruimte legden we een paar fleurige doeken neer. Daarop zetten we enkele kaarsen, een Bijbeltje en een icoon. Een klein heilig plekje in een rustige kleine zaal van de sporthal.

huizen en zij naar hun stretcher in afwachting van het volgen­de transport. De vluchtelingen gaven ons een hand, kusten onze hand en drukten die vervolgens tegen hun voorhoofd.

Wereldgebedsdag Op 4 maart 2016 vieren we Wereldgebedsdag. Tot dan zijn er nog een paar maanden, denkt u misschien. Ja maar we willen de tijd nemen om die goed voor te bereiden en beginnen nu al met een eerste bijeenkomst. Daarbij informeren we ons over het land Cuba omdat de liturgie is geschreven door Cubaanse vrouwen, afkomstig uit verschillende kerken. Ze hebben als titel boven de dienst gezet: ‘Ontvang MIJ als een kind’. Door hun kijk op de Bijbel willen we ons laten inspireren. Wilt u meedoen, bel of mail dan met Barbara Heubeck-Duijts (tel. 071 5223403, e-mail: [email protected]) of met Else Pierrot (tel. 071 5144906).

We gingen tegen zevenen in onze ambtsgewaden de sporthal binnen met de uitnodiging om een kwartiertje met ons mee te komen bidden en zingen. Al snel werd de uitnodiging interreligieus: ‘Wij zijn christen, maar ook moslims zijn welkom; we bidden samen en voor elkaar om vrede en liefde’. Dat de deelnemers dat zo ook hebben ervaren, bleek bij het slot van de gebedsdienst. We hadden het ‘Onze Vader’ in het Engels en Syrisch gebeden. Toen kwam de vraag of ook de aanwezige moslims nog een eigen gebed wilden uitspreken in de kring. Daarop werd tot onze verbazing geschrokken tot geërgerd gereageerd. Dankzij de tolk ontdekten we de reden. Eén van de moslimvrouwen zei: ‘Maar ik héb al gebeden, samen met de christenen in het zojuist uitgesproken Onze Vader’.

Levensbeschouwelijk Platform Vergadering Het LBP brengt mensen uit verschillende godsdiensten en levensbeschouwingen bij elkaar. Over wat ons bindt, gaat het. Om beter wederzijds begrip te krijgen, praten we over wat ieder van ons dierbaar is. Maar het belangrijkste onderwerp is de vraag wat we samen kunnen ondernemen om de kwaliteit van de Leidse samenleving te dienen. We besloten om die reden tot een volgende editie van de Freedom Walk & Talk Leiden, rond de anti-racismedag. Er is een werkgroep gevormd o.l.v. Lex Ras, bij wie belangstellenden zich kunnen aanmelden ([email protected]).

C4CLeiden

We ontvingen tenslotte de reiszegen van St. Patrick. Daarbij legden we allen de rechterhand op de schouder van onze buurman of buurvrouw. We beseften dat onze wegen een totaal verschillende richting uit zouden gaan: wij naar onze warme

6 | Leids Kerkblad

Om verschillende redenen lukte het dit jaar niet om de Dag van Respect te organiseren in Leiden. Gelukkig gaat dit proces wel door. Dat blijkt uit de bezoeken die burgemeester en wethouders brachten aan basisscholen in de landelijke Week van Respect en uit de themadag op 11 december in het Vlietland College. Beelden hiervan zullen verschijnen op de website www.c4cleiden.nl

UITGAV A EN DE EV

Afscheid door Hessel Heins en Elias van der Plicht

Er is een tijd van komen en van gaan, ook voor redactieleden van het Leids Kerkblad. Zelfs voor redactieleden van het eerste uur zoals Hesther Eshuis of hoofdredacteuren zoals Ad Alblas. Of onzichtbare eindredactieleden, zoals Kathelijne Alblas, die na het vertrek van Herman de Geus, sinds 2011 de eindredactie officieus versterkte.

Een nieuw kerkblad Al zo’n vijftien jaar is Hesther betrokken bij de vormgeving van het toenmalige Leids Kerkblad als de Algemene Kerkenraad in 2006 de Commissie Presentatie instelt en het nieuwe Leids Kerkblad nog ‘geboren’ moet worden. Nieuw in de opzet van het Leids Kerkblad - de oude naam werd gehandhaafd - waren destijds de twee pagina’s per wijk, de columns en de redactionele artikelen. Een nieuwe vormgeving, in stijl met het protestants geloof, geïnspireerd op ‘Rondom de Kerk’ van de RoomsKatholieke parochie HH Petrus en Paulus. Maar een nieuw kerkblad formeren gaat niet zonder slag of stoot en het duurt dan ook tot december 2009 voor het eerste nummer, in zwartwit met blauwe steunkleur, verschijnt.

Duizendpoot In datzelfde jaar wordt Ad Alblas ook gevraagd als hoofdredacteur. Geen gemakkelijke functie, want als hoofdredacteur ben je letterlijk een duizendpoot. Je onderhoudt het contact met redacteuren, columnisten, scriba’s, je bent voorzitter van de fotoredactie, de advertentieredactie, redactie JONG, je zit de redactievergaderingen voor, adviseert de Redactieraad, legt contacten, hebt te maken met kerkpolitiek en nog veel meer, maar bovenal ben je eindverantwoordelijk voor de tekst en vormgeving en onderhoud je het contact met de drukkerij. Een taak die Ad erg serieus nam en die hem in de beginfase ettelijke malen naar Rijswijk voerde voor drukproefcontroles. Maar ook hoofdbrekens, zoals bij het faillissement van Drukkerij Karstens. Wat weer kansen bood om over te gaan op fullcolour met de komst van Drukkerij Groen.

of pater familias? Een veeleisende, maar mooie functie, hoofdredacteur. Waarbij wij als redactie de indruk hebben dat het wel erg helpt als je een aardig netwerk hebt, mochten er geïnteresseerden zijn in deze uitdagende vacante functie.

in e i l l e b e R

terug n

e testants ade pro Reform vieren e r d e b n a to ok arag v Op 31 oorted ring heeft Ma de geb e ssor in fe kerken ns de overlev ro p en lge monnik or Allerheilitie. Vo er, toen g vo aat ten Luth gie, op de da r de afl olo en ove g te in ll de the e erk st e Slotk 17, 95 gen 15 r van d en histo erkdeu kerd. Of dit e meer k e d n aa niet espij berg g ende, is rhalen. n leg Witten voor te toewijding Als redactie zijn we dankbaar passie of eede chen a is it te t fe n risch van proce urenkerkblad waarmee Ad zich als hoofdredacteur onderd e voor n en voor rkdeons voor h kborde t d ke ri a p d l, ls e a g redactielid ndhet ti e a ons als redactie heeft ingezet. zoals een k e lm b Feit is w Of e n lerg reg ellinge tenbpater vervobij t om st die Wit tenboel omschrijft: ‘Ad was meer een familias de ik n e ru d b u e g st n e r e d e r rd e rd e w ve waarov gte elkaar hield. Je hoefde nooit de . Het is want en, notulen deAd enlezen, te mak datum ssie gin cuaankwam ezeals is d d d belde altijd op als er een gdeadline of jeeftde vergan in ro r ens e e h th u p ho at L bisscver feit dging dering dreigde te vergeten. een Dat n zijn zo bleef,hij mij een itdat n aazelfs actie u ellinge re st n nder 5 e 9 e keer belde toen ik in Caïro aanurd het wasstein een en gen orestaurant. oeten T in . ll in kwam er de gestu r o th o u L rd e a Hij vroeg waar ik bleef, want eridwas redactievergadering. Het d sen. Da de is r verbre e n v n o e k l telefoontje ssie opnemen en beantwoorden dat aanta n discu kostte me 27 “kom tot in e eenvan e d n sla Duit euro(!). Ik weet dat die tijden voorgoed voorbij zijn, maarr ikde hemel is heelnu ang. gesc at op g h doo a fl a latere om zic kijk er met een glimlach op terug’. thode een e gie n m lo a o v n e e e rk th at was l n de ke vrij te loof. A De afla n een gift aa r e u g u v e va vag Dankbaar aat als in het dere vo middel fl n a jd a e ti d e d de tva tiseert moet el van ft opniet ekriHesther Ook de inzet en loyaliteit vandeKathelijne en gerech ther b ect hee zal pen. Lu een eff ls. In plaats o g e k ig ie d d j, onderschat worden. Beiden offerden geregeld vele keri amaavrije uren lie: geldma et hiern r het evange op voor eind-redactioneel werk, waarbij ing in hHesther aazelfs haar n ij h verloss ijst n verw vakanties aanpaste aan de deadlines daarva van het Leids Kerkblad.

Tekla n e s u l Pau e-eeuwse roman reHaekt ze haar vehrlaoge

Bijzondere toewijding, waar we als redactie dankbaar voor Pa en van zijn. ndeling v

eed inke n verb In de tw eloof. Metee t. Maar een fl ndigen g ch verko te heid en ndstapel tere rd o lai ra het wo r popu op de b pdracht zelf ijzonde bben. b g n la o e he en haar d zullen s eeuw oordig aal wa aarder Dit verh ensen tegenw stendom en w ri m h e c st t mee an he ecten v ten asp

Uiteraard zijn Ad, Kathelijne en Hesther tijdens een etentje op gepaste wijze voor al hun jaren trouwe ‘dienst’ bedankt door Michael Korbee namens de Algemene Kerkenraad en door Sytske Visscher namens de redactie van het Leids Kerkblad. Mede dankzij Ad, Kathelijne en Hesther en de redactieleden die hen voorgingen, heeft het Leids Kerkblad de huidige stijl, vormgeving en kwaliteit. Aan ons als redactie de schone taak om dit onder leiding van onze mater familias en interim-hoofdredacteur Jacqueline Schoonwater te behouden en voort te zetten. PS. Wilt u ook een bijdrage leveren aan het Leids Kerkblad? Neem dan vooral contact met ons op, wij kunnen zeker nog enthousiaste redactieleden gebruiken.

Leids Kerkblad | 7

Met respect voor uw wensen In rust en stijl afscheid nemen

du Prie BOUW & ONTWIKKELING B.V. ADMIRAAL BANCKERTWEG 23

Ichthus

Boekhandel

LEIDEN - TELEFOON 071-5222919

BijBels, Boeken en muziek www.ichthusboekhandel.nl hooigracht 35 REDKEN 2312 kn leiden

e •Leiden AMBASSADOR korevaarstraat leiden •• Telefoon: 071-5147061 Nieuwstraat 27 2•164 postbus

2300 ad leiden telefoon 071 514 32 44 telefax 071 514 35 49 e-mail [email protected]

Dat kan 24 uur per dag, Dat was pas een mooie uitvaart. 7 dagen per week in Maar hoe regel je zoiets? ons uitvaartcentrum.

Rhijnhof - centrum voor begraven en cremeren dan eer

Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens kunt u al uw wensen vastleggen. Kijk op monuta.nl of bel ons voor een afspraak.

*** r

Al m35 jaa

Bij Monuta in Leiden denken we graag met u mee.

Monuta Luit BelVan 071der - 521 32 31 WillemMonuta de Zwijgerlaan 179, Leiden Van der Luit Willem de Zwijgerlaan 179, Leiden 071-5213231 Bel’t071 - 573 08 30 Monuta Leidse Huys Monuta ‘t Leidse Huys & Soek Gitstraat 1, Leiden Gitstraat 1, Leiden www.monuta.nl 071-5730830 Monuta Soek Hoogmadeseweg 66, Leiderdorp 071-5730834

met recht van koop BARNING PIANO’S sinds 1921 Rijkstraatweg 22d, een 2171 AL Sassenheim Al meer dan 100 jaar is Rhijnhof bijzondere begraafplaats met www.barning.com een prachtige natuur.

De steun bij iedere uitvaart.8

ZAALBERG

Het nieuwe gedeelte met mooi aangelegde vijvers en hagen kwam in 2010 gereed. De begraafplaats biedt een ruime keuze aan mogelijkheden voor Verhuur van zaalruimte begraven en as-bestemmingen. voor vergaderingen, recepties, cursussen, bijeenkomsten e.d.

Lid LMV

makelaardij

Korevaarstraat 35 - Tel. 071-514 91 47

- snelle transactie - snelle taxaties - scherpe tarieven

“Rijks beëdigd makelaar” web: www.zaalbergmakelaardij.nl email: [email protected]

Ichthus

Boekhandel BijBels, Boeken en muziek www.ichthusboekhandel.nl korevaarstraat 2e • leiden • Telefoon: 071-5147061

Samen, stap voor stap

Fournituren DMC splitzijden Babykleding

Openingstijden kantoor in het Poortgebouw op werkdagen van 09.00 tot 16.00 uur e-mail: [email protected] website: www.rhijnhof.nl

Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s

Rooseveltstraat 12 - 2321 BM Leiden Tel. (071) 579 75 00 - www.groenmedia.nl

    





Setterlady / Setterlaine damesmode Hollandia / Ten Cate ondermode Hoge Rijndijk 114, 2313 KM



   

8

8 | Leids Kerkblad

              Leiden, Tel. (071) 5123578    

HAARHUIS VA N TO N G E R E N Kappersbenodigdheden Pruiken - Toupets

n r dra e e Al m35 jaa

[email protected] www.salut-uitvaartbegeleiding.nl

Beheerder : R. van Heyningen Watermolen 1, 2317 ST Leiden Tel. 071 - 52 128 58

Dusters Ochtendjassen Ondergoed Badkleding

leidend in communicatie productie

LAAN TE RHIJNHOF 2332 HZ LEIDEN TEL. 071 532 06 09 FAX 071 532 04 48

Breestraat 32 Leiden Telefoon 071-5125212

Restauratie / Renovatie / Utiliteitsbouw / Woningbouw [email protected]

Dijkmanschans 198 ZoeTermeer Telefoon 079-3312993

www.haarhuisvantongeren.nl

Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s

email: [email protected]

Kerk en wereld Kerst bij het Leger des Heils door Maarten Hocqué Voor het Leger des Heils is de decembermaand het hoogtepunt van het jaar. Juist in deze donkere maand merkt het Leger dat de geboden hulp harder nodig is dan ooit. Juist rondom de kerst zijn mensen eenzaam, juist in deze kou mag niemand buiten slapen, juist rondom Sinterklaas zou iedereen een cadeautje moeten kunnen kopen voor een ander. Maar ook de activiteiten van het Leger bereiken een hoogtepunt. Overal in het land vieren korpsen kerstdiensten. Soms aangevuld met een speciaal programma voor kinderen, soms met een concert van een brassband, soms met een kerstdiner voor eenzame ouderen. En voor de mensen die geen kerstdiensten willen bezoeken, is er op kerstavond ‘Kerstfeest op de Dam’ op televisie.

Kerstfeest op de Dam Dit jaar is het vijfde jaar op rij dat het Leger met de EO een muziekspektakel uitzendt over het kerstverhaal. René van Kooten, Leonie Meijer, Tim Douwsma en Ruth Jacott staan op het podium, samen met de Amsterdam Staff Band en Amsterdam Staff Songsters van het Leger des Heils en de band van Eric van Tijn. De vier bekende zangers bezoeken vooraf een project van het Leger. Hun bezoek en het concert is met kerst op tv te zien Maar je kunt jezelf terugzien op tv! Je kunt namelijk meezingen bij de opnames op de Dam. De sing-along is donderdag 17 december om 19.15 uur op de Dam in Amsterdam, de tv-opname is aansluitend om 20.00 uur.

Collecte Voor het Leger des Heils is december ook de week van de landelijke collecte. De collecteweek is dit jaar in de week van Sinterklaas. U kunt dus denken dat Sinterklaas of Piet aan de deur klopt, maar een collectant van het Leger aantreffen. Meecollecteren kan ook in Leiden! Geef je op via legerdesheils.nl/ ik-word-collectant. Geld doneren kan trouwens ook online: www.kerstpot.nl!

Hulp bieden Maar deze acties om het werk van het Leger des Heils onder de aandacht te brengen, gaan natuurlijk uiteindelijk om het werk zelf: de hulp die we bieden. Deze winter vangt het Leger des Heils duizenden vluchtelingen op. En dan is er ook nog de ‘gewone’ winteropvang voor dak- en thuislozen. Vrijwilligers bezoeken eenzame ouderen, we bieden hulp aan zieke kinderen, begeleiden mensen op hun sterfbed, helpen mensen van hun verslaving af en leren ex-gevangenen terug te keren in de maatschappij. Voor het Leger des Heils is dit dé manier om te laten zien wat het inhoudt dat Jezus Christus naar onze wereld in nood

kwam. Om ons te laten zien dat er verlossing is. En dat we bij God altijd een nieuwe kans krijgen. Als christenen zijn we geroepen om te laten zien wat het inhoudt om je naaste lief te hebben als jezelf.

Kom mee kerst vieren bij het Leger des Heils in Leiden Korps Leiden aan de Groenesteeg 66 is al jaren extra actief rond de kerstdagen. Het meest bekend zijn natuurlijk de Kerstpotten in onder meer de Haarlemmerstraat en bij de Koornbrug. Verder zijn er de kerstvieringen voor verschillende doelgroepen. De open activiteit het ‘11 uurtje’, de algemene kerstvie­ ringen voor volwassenen en ouderen en natuurlijk de traditionele kerstnachtdienst op 24 december. Het zangkoor en het muziekkorps zijn extra druk met deze dagen. Het muziekkorps verleent al vele jaren medewerking aan een kerstviering in Adegeest te Voorschoten. De klanten van onze kledingwinkel in de Groenesteeg ontvangen met deze dagen weer de speciale editie van de Strijdkreet en een presentje als dank voor de ondersteuning van de sociaal-maatschappelijke activiteiten. Vele vrijwilligers helpen bij het organiseren en uitvoeren van de kerstvieringen. Alle extra activiteiten rond de kerst­ dagen zijn te vinden op onze website: www.legerdesheils.nl/korpsleiden

Leids Kerkblad | 9

Diaconie Secretariaat: De Bakkerij, Oude Rijn 44b, 2312 HG Leiden, tel. 071 - 5144965, [email protected] Coördinator: Ton Snepvangers, [email protected] Diaconaal werker: Jacqueline Schoonwater, [email protected] Redactie diaconie-pagina: Henriëtte van den Broek, [email protected] Bankrekeningnrs: NL46INGB0000097065 t.n.v. Diaconie Protestantse gemeente Leiden; NL61INGB0007820129 t.n.v. Vrienden van De Bakkerij Website: www.debakkerijleiden.nl Stichting Hofjes Hervormde Diaconie: [email protected]

KENT U MEJUFFROUW HENTINA BACKER? Mejuffrouw Hentina Backer was een gefortuneerde Leidse dame. Haar vermogen is waarschijnlijk gedurende meerdere eeuwen in de familie opgebouwd door activiteiten in de suikerindustrie. De ‘Caramelfabriek’ Backer & Co was tussen 1860 en 1980 gevestigd in Leiden, het laatst aan de 3e Binnenvestgracht. Vóór deze Leidse periode had de familie Backer vanaf 1743 vergelijkbare fabrieken in Dordrecht en Oosterbeek. Mejuffrouw Backer woonde aan het Rapenburg in Leiden. Naast het geven van pianoles had ze aandacht voor weldadigheid. In 1881 roept zij bijvoorbeeld de ‘weldadige stadsgenoten’ op om behulpzaam te zijn voor ‘eene vrouw, die moedwillig door haren man verlaten, geheel broodeloos met vier zeer jeugdige kinderen achterblijft’.

Dames van 50+ In haar testament is terug te vinden dat zij haar vermogen ten goede wilde laten komen aan oudere dames. Na het overlijden van Mejuffrouw Backer werd in 1949 de Stichting Hentina Backer opgericht. In 1979 werden de statuten van de door drie regenten bestuurde stichting gewijzigd. Omdat het geringe aantal subsidie- en steunaanvragen meestal afkomstig was van de Diaconie Protestantse gemeente te Leiden werd in 2007 een drietal Leidse (ex)diakenen benoemd tot bestuurders van de stichting. Over de doelgroep is overigens in de statuten van de stichting opgenomen dat deze dames - gehuwd geweest of ongehuwd - minstens vijftig jaar oud en lidmaat moeten zijn van de Nederlandse Hervormde Kerk. Gelukkig krijgt het stichtingsbestuur in diezelfde statuten ruimte om hier enigszins naar eigen inzicht mee om te gaan. Het vermogen kan worden aangewend om de ‘dames’ een vakantiereis aan te bieden, opname in een tehuis te ondersteunen of met andere zaken te helpen, waar bestaande

10 | Leids Kerkblad

maatschappelijke en sociale voorzieningen niet in voorzien.

De Stichting Hentina Backer De Stichting Hentina Backer beheert het vermogen van Mejuffrouw Backer. De Stichting is te bereiken via het secretariaat van De Bakkerij (Oude Rijn 44 b, 2312 HG Leiden, tel. 071 5144965, e-mail: [email protected]).

Wat kan Hentina Backer voor u doen? Om het concreet te maken: zoekt u financiële ondersteuning voor iemand in uw wijkgemeente, of een activiteit vanuit uw wijkgemeente die ten goede komt aan ouderen, speciaal dames van 50 jaar en ouder? Mogelijk kan de Stichting Hentina Backer iets voor u betekenen. Schroom niet om het gewoon eens te vragen! Bert Verweij, secretaris bestuur Stichting Hentina Backer

KERSTCOLLECTE 2015 In samenwerking met de Stichting Urgente Noden Leiden (SUN) organiseert De Bakkerij de uitgifte van kerstbonnen. De bonnen gaan naar huishoudens die het, ook in de ogen van hulpverleners, echt nodig hebben. Daarbij wordt niet gekeken naar afkomst of religie.

De kerstbonnen Kerstbonnen zijn tegoedbonnen van € 10 die vrij te besteden zijn in een grote supermarkt in Leiden, Leiderdorp en

Voorschoten. De gezinssituatie is bepalend voor het aantal bonnen dat men krijgt. Mensen kunnen zelf beslissen welke levensmiddelen zij ervoor kopen. De afgelopen jaren is gebleken dat men het heel plezierig vindt om zelf een keuze te kunnen maken en dat men iets extra’s kan doen voor de feestdagen. De bonnen worden - bijvoorbeeld gegeven aan mensen die om hun probleemsituatie bekend zijn bij de diaconieën en andere hulpverlenende instanties.

Waarom dit doel van de Kerstcollecte Vorig jaar werden de diaconieën en SUN opnieuw overstelpt met aanvragen voor

kerstbonnen. In 2014 werden 927 huishoudens aangemeld, die gezamenlijk in aanmerking kwamen voor 2.717 bonnen. Dankzij giften van fondsen en particulieren konden alle aanvragen gehonoreerd worden. We hopen dat dit jaar het aantal aanvragen zich enigszins zal stabiliseren. SUN heeft € 16.000 ter beschikking gesteld. De diaconieën doen een beroep op fondsen en dragen zelf ook bij. Daarom wordt er ook dit jaar in de kerkdiensten van de Protestantse gemeente te Leiden tijdens de kerstdagen gecollecteerd voor de kerstbonnenactie. Doet u ook mee? Giften zijn welkom op NL46 INGB 0000 0970 65, van de Diaconie Protestantse gemeente te Leiden, o.v.v. Kerstcollecte 2015. Met onze hartelijke dank!

STICHTING BABYSPULLEN

deze spullen naar de Stichting Babyspullen in Alkmaar, waar er babypakketten van samengesteld worden. De Goemoers in De Bakkerij kunnen vervolgens deze pakketten uitgeven aan aanstaande moeders met een smalle beurs. Dat gebeurt overigens alléén na verwijzing door een hulpverlenende instantie. Sinds januari zijn we al driemaal met een volle auto naar Alkmaar gereden en hebben we negen babypakketten uitgegeven. Wat u altijd kunt brengen: babykleertjes (t/m maatje 92-98), babyverzorgingsproducten en kleine schone knuffeltjes. Voor meer informatie: Chantal Knulst van De Goemoers, info@debakkerijleiden of 071 5144965.

DE BAKKERIJ BEGINT 2016 MET ‘VLUCHT’

Op de oproepen in het Leids Kerkblad voor babyspullen wordt steevast met groot enthousiasme gereageerd: steeds zitten er zakken met kleertjes in de rode bak in het Atrium van De Bakkerij, waarvoor hartelijk dank! Zoals bekend gaan

Voor vrijdag 15 januari 2016 organiseert Diaconaal Centrum De Bakkerij weer haar vertrouwde Nieuwjaarsontmoeting. Een mooi moment om elkaar aan het begin van het nieuwe kalenderjaar informeel te ontmoeten en wat inspiratie op te doen voor het jaar dat voor ons ligt. Vorig jaar waren Bette Westera en Diederik van Essel bij ons te gast met de door Bette schitterend verdichte joodse vertelling ‘Dagelijks Brood’.

Vlucht Dit keer hebben we Mobiel Theater Geurend Hooi bereid gevonden om op creatieve wijze stil te staan bij de actuele toestroom van vluchtelingen naar ons land. Dat is wel aan hen toevertrouwd, want Geurend Hooi wist bezoekers vorig jaar al te verrassen met hun optreden tijdens de Straatmaaltijd op de binnenplaats van het Kinderrechtenhuis. De Nieuwjaarsontmoeting 2016 vindt plaats op 15 januari van 16.30 - 18.00 uur in Diaconaal Centrum De Bakkerij. U bent van harte uitgenodigd!

GEZOCHT: VRIJWILLIGERS VOOR DE LEIDSE BED, BAD EN BROODVOORZIENING Stichting Uitgeprocedeerde Vluchtelingen (STUV) gaat in december verhuizen naar een pand op het Maansteenpad. Daar zullen dertig tot veertig mensen van de Bed, Bad en Broodvoorziening (BBB) gebruik maken. Deze mensen moeten het pand zelf bewoonbaar houden. Voor begeleiding van onderstaande activiteiten zoekt STUV vrijwilligers die zich een dagdeel (dat wil zeggen zo’n twee uur) per week willen inzetten.

Wat kunt u doen? In samenwerking met de bewoners van de Bed, Bad en Broodvoorziening is er werk: aan de balie, voor het schoonmaken van de tuin, in de huiskamer en spreekkamer, het vegen en dweilen van de slaapkamers, ramen zemen, klussen in huis, en de was. Verder zijn wij ook op zoek naar maatjes voor de BBB-klanten en taalmaatjes voor de perspectiefopvang. Dit betreft individueel contact voor één of twee momenten in de week.

Interesse? Christiane van den Berg ([email protected]; 071 5125137) of Ingrid Verrijdt ([email protected], 071-5126265) vertellen graag meer.

Leids Kerkblad | 11

Leidse Binnenstadsgemeente Predikant: ds. A. Alblas, Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, mail: [email protected] tel. 071 - 5232488, bij voorkeur tussen 08.00 en 09.00 uur, bij spoed: 06 - 54797098 Pastoraal medewerker: Henny van der Mark; mail: [email protected] Secretariaat: Nieuwstraat 20, 2312 KC Leiden Scriba: M. Dijkstra, tel.: 06 - 25275203, [email protected] Penningmeester: mw. G.G. Betgen-Vroomans, Nijmanhof 2, 2375 WD Rijpwetering Bankrekeningnr.: IBAN: NL30INGB0000111806 t.n.v. penningmeester Binnenstadsgemeente; doel s.v.p. vermelden Wijkkerk: Hooglandse Kerk, Nieuwstraat/Middelweg Wijkgebouw: Het Hooglandsche Huys, Moriaansteeg 7, 2312 KD Leiden Website wijkgemeente: www.leidsebinnenstadsgemeente.nl Website Hooglandse Kerk: www.hooglandsekerk.com Koster/beheerder: R. Hartsuiker, tel. 071 - 5149636, [email protected]

GEMEENTELEVEN Gedoopt Op zondag 4 oktober ging het er over dat je het dichtst bij Gods nieuwe wereld kunt komen als je de houding terugvindt van een kind. Mooi aansluitend bij dit thema vond de doop plaats van Rein David Marius, Max en Silvijn Tobias Joppe (op verzoek van de doopouders plaatsen we uit privacy-overwegingen alleen de doopnamen).

Vooruitblik en vertrouwen Onze wijkpredikant, ds. Ad Alblas, heeft ons onlangs ingelicht over het moment waarop hij van zijn pensioenrechten gebruik kan gaan maken. Dat is in de zomer van 2017. Dat duurt weliswaar nog ruim anderhalf jaar, maar de tijd gaat snel. Dominee Alblas maakt met zijn bekendmaking de weg vrij voor het tijdig starten van de voorbereidingen voor de beroepingsprocedure. Tot zijn en onze vreugde kunnen we daarbij op grond van de onlangs vastgestelde uitkomsten van de matrix uitgaan van een voltijds predikantsplaats.

De kerkenraad hecht bijzonder aan voortzetting van de diep verankerde band met Bijzonder Kerkenwerk.

ger kan worden gevonden, geeft ons goede moed om de voorbereidingen daarvoor te beginnen. Wij vertrouwen daarbij op ieders steun en meedenken. Bovenal is onze hoop op God die de Bron van ons geloven en gemeentezijn is. de kerkenraad van de LBG

In de voorbereiding wordt eerst gewerkt aan het opstellen van een profiel van onze gemeente. Tot ongeveer mei 2016 gaan we met elkaar vaststellen wie we als LBG zijn en welke ontwikkelingen we voor de komende jaren van belang vinden. Daarvoor zal de kerkenraad aan de hand van een korte notitie de verschillende kringen, groepen en gemeenteleden benaderen. Daarnaast is een blik van buiten waardevol. Hoe wordt daar de LBG gezien en ervaren? Deze periode kan als voorbereidende fase worden gezien.

Trouwvieringen

Vanaf mei 2016 kan dan het beroepingswerk ter hand worden genomen. Dat begint met het melden van de vacature aan de Algemene Kerkenraad. Vervolgens gaan we op basis van het profiel van de gemeente een profiel voor de predikant opstellen. Als alles meezit, hopen we in de zomer van 2017 een nieuwe predikant te hebben gevonden. We onderstrepen graag dat ds. Alblas voor de volle honderd procent onze predikant is tot het moment van zijn afscheid. Hij nodigt ons van harte uit om tot die tijd zijn ervaring en inzichten en pastorale aandacht ten volle te blijven benutten. Het vertrouwen van ds. Alblas en de kerkenraad dat een uitstekende opvol-

Gemeentebijeenkomst Op zondag 13 december is er aansluitend aan de kerkdienst een bijeenkomst voor alle gemeenteleden die ongeveer een uur duurt. Ds. Alblas geeft dan nadere informatie en beantwoordt vragen. Daarna geeft de kerkenraad aan wat er (allemaal) moet gebeuren om een nieuwe predikant te beroepen. Vervolgens is er alle gelegenheid om uit te wisselen wat u belangrijk vindt voor de bezinningsperiode tot mei 2016.

12 | Leids Kerkblad

Op 12 december trouwen Froukje Canter Cremers en Tim Bleijie. Hun devies uit Kolossenzen: ‘Het allerbelangrijkste is: Houd van elkaar! Want liefde maakt van jullie een volmaakte eenheid’. De kerkdienst begint om 16.30 uur in de Hooglandse Kerk.

Op 16 december trouwen Geerten Boo­gaard en Marina Houdijker. Om 15.15 uur begint de kerkelijke huwelijksbevestiging in de Hooglandse Kerk.

Geboren Op 21 juli is Rosalie geboren, dochter van Sjaak en Arianne Scheffer, zusje van Vince en Valerie. Van harte gefeliciteerd!

LEREN Bewust geloven Inmiddels zijn er al voldoende aanmeldingen voor Bewust Geloven om straks van start te gaan. Willen degenen die ook mee willen doen zich op korte termijn bij mij (ds. Ad Alblas) melden? Dan kunnen we de afspraken gaan maken.

Verdiepingskring Verrassende ontdekkingen vielen de deelnemers ten deel bij het zich inleven in de ‘Elia’ zoals beschreven door Paulo Coelho. Over de eigen geloofsthema’s blijkt het te gaan, telkens weer. Op 30 november is de volgende bijeenkomst om 20.00 uur in het Hooglandsche Huys.

verkoop van melk hebben al een basisinkomen gegenereerd voor deze boeren. Ze zijn hier enorm blij en dankbaar voor. Giften voor Changu kunnen worden overgemaakt naar Nepal Samaj Nederland NL02 RABO 0157850641 onder vermelding van ‘dorp Changu’. Ram Budhathoki

Leerhuis

CITYKERK

We maken dit jaar met het leerhuis nader kennis met de Bijbel in Gewone Taal. Een van de teksten waar we mee bezig zijn is het boek Prediker. Leerzame en herkenbare lessen die juist in alledaagse taal indruk maken. Ook andere bijbelboeken komen langs dit jaar. De eerstvolgende bijeenkomst is op 8 december om 20.00 uur in het Hooglandsche Huys. Informatie bij Matthijs de Jong, [email protected]

Kring kerkgeschiedenis Deze kring onder leiding van Jan den Boeft komt weer samen op donderdagmorgen 10 december. Het onderwerp moet nog worden bepaald. Informatie bij de kringleider (tel. 5132657)

DIENEN Vluchtelingen Op hun verzoek zijn er inmiddels twee gebedsdiensten met vluchtelingen gehouden. Een verslag hiervan komt op de website en in Op de Hoogte. Sindsdien zijn er regelmatig contacten met hen. Een aantal christenen bezoekt onze diensten. Voor hen worden teksten vertaald in het Farsi voor de Iraniërs en voor anderen in het Engels, zodat ze de kerkdienst bewust mee kunnen maken.

Nepal Het geld dat de jongeren van de LBG ophalen door het verkopen van gebakjes wordt 100% gebruikt voor de slachtoffers van de aardbeving in mijn geboortedorp Changu, Nepal. Het geld dat tot aan de zomer opgehaald, is besteed (samen met andere giften) aan het kopen van golfplaten voor een paar honderd gezinnen. Daarnaast hebben drie gezinnen koeien gekocht. Drie andere gezinnen zijn begonnen met een kippenboerderij. De kippen en de

Koorvespers Op 6 december, de tweede adventszondag, start een nieuwe reeks koorvespers. Deze worden gehouden om 17.00 uur (nieuwe aanvangstijd!) in het prachtige koor van de Hooglandse Kerk.

Het projectkoor Capella 1315 o.l.v. Theo Visser zingt de vaste onderdelen van de vesper, waaronder een Psalm en een Magnificat. Naast (mooie) muziek en de lezing is er ruimte voor stilte en gebed.

Groet

Het nieuwe kerkelijk jaar begint eerder dan het kalenderjaar. De goedheiligman met al of niet zwarte pieten overspoelt het begin van de Advent. Beetje jammer. In de kerk zetten we in op de vernieuwing van ons bestaan door de geboorte van Christus. Daar groeien we naar toe tijdens de vier adventsweken en dat blijven we vieren in de tijd van Kerst en Epifanie. Een goed begin vraagt goede aandacht en toewijding. Daarom komen we samen tijdens de vele vieringen. Alvast gezegende kerstdagen en een heilvol nieuwjaar toegewenst. ds. Ad Alblas

VIEREN Advent Het thema voor de Advent ontlenen we aan het project van de kindernevendienst uit Bonnefooi: ‘hemelse boodschappen’. Op 29 november is het thema ‘Stomverbaasd’. Dat gaat over de priester Zacharias die een engelervaring heeft. Muzikale medewerking wordt verleend door blokfluitiste Liesbeth Boertien, samen met collega’s en leerlingen. Op 6 december is het thema ‘de groeten van God’. Dat gaat over de engel die Maria ziet. De Leidse Cantorij o.l.v. Hans Brons verleent muzikale medewerking. Op 13 december is het thema ‘Alle goeds’. Dan horen we over de ontmoeting van Maria met Elisabeth. Op 20 december is ds. Arnold Vroomans uit Delft onze voorganger. Hij vervolgt de verhaallijn van ons project en vertelt over de geboorte van Johannes onder het thema: ‘Net niet’.

Kersttijd De kerstnacht viert onze gemeente in de Pieterskerk, samen met Bijzonder Kerkenwerk Leiden. Zie pagina 4 voor informatie. De kerstochtend vieren we weer in de Hooglandse Kerk. ‘God neemt het woord en legt het in de kribbe’. We horen het Evangelie van Kerst, we zingen de kerstliederen, samen met de Leidse Cantorij, die ook eigen bijdragen levert, er is aandacht voor de kinderen. Met het engelenlied als kerntekst is het thema: ‘de hemel op aarde’. Op 27 december is ds. Françoise Weber onze voorganger. Zij is Franstalig maar houdt deze dienst in het Nederlands. Met ons leest zij Jesaja 61:10 – 62:4 en Galaten 3:23 – 4:7. Het thema is ‘mantel der gerechtigheid of mantelzorg; hoe kunnen wij elkander bekleden?’

Oud en Nieuw Op oudejaarsdag houden we om 17.00 uur samen met Cantate Domino een avondgebed (zie pagina 4). Op nieuwjaarsmorgen begroeten we elkaar om 10.00 uur, waarna om 10.15 een ochtendgebed voor het nieuwe jaar volgt.

Epifanie Op zondag 3 januari is het Epifanie. Wij vieren dan de doopherinnering waarbij de kinderen hun doopkaars als herinnering aan hun doop mogen aansteken. Op veler verzoek zal uiteindelijk de hele gemeente deelnemen aan deze rite. Op zondag 10 januari is drs. Sjosanna Vroomans uit Delft onze voorganger. Op 17 januari ben ik liturg en verzorgt Cor Hoogerwerf de verkondiging. Het gaat dan over Marcus 5:1-20 en als ‘extraatje’ zal hij dit verhaal historisch en archeologisch concreet maken, waardoor de boodschap extra uit de verf komt.

Leids Kerkblad | 13

Leidse Studenten Ekklesia Secretariaat: Rapenburg 100, 2311 GA Leiden, 071 - 5134558, [email protected], www.ekklesia.leidenuniv.nl, www.ekklesialeiden.nl, www.rapenburg100.nl Studentenpastores: ds. Rob van Waarde (PKN), 06 - 41935997, [email protected] pastor Walther Burgering (RK), 06 - 2956 2865, [email protected] Participantenpastor: ds. Christiane van den Berg-Seiffert (PKN), 071 - 5125137, [email protected] Academiepredikant: ds. Christiane Berkvens-Stevelinck (Rem.), 010 - 2298774, [email protected], www.moederoverste.nl Rekeningnummers: Voor lidmaatschap LSE en vrijwillige bijdragen: NL66 INGB 0004 8198 29 t.n.v. Vereniging LSE Voor diaconaat: NL42 INGB 0003 3133 66 t.n.v. Stichting Diac. Fonds LSE Vereniging LSE: Amos Kater, [email protected], Ronald Meester, vice-voorzitter, [email protected] Wim Schouten, [email protected], Diederik van Essel, [email protected]

HOOGLANDSE VIERINGEN Iedere zondag is er om 11.45 uur een oecumenische viering van de Leidse Studenten Ekklesia in de Hooglandse Kerk. Deze vieringen worden niet alleen door studenten bezocht, maar ook door anderen die aangesproken willen worden in een taal die niet dogmatisch is, maar ook niet vrijblijvend. De diensten zijn op internet rechtstreeks of later te beluisteren via www.kerkomroep.nl De teksten van de meditaties zijn na twee weken verkrijgbaar op de informatietafel. Meestal zijn ze ook te vinden op www.ekklesialeiden.nl onder ‘overwegingen’.

wordt door de engel Gabriël die haar de geboorte van Jezus aankondigt; Maria die op bezoek gaat bij haar nicht Elisabeth die net als Maria ook zwanger is; de geboorte van de zoon van Zacharias en Elisabeth die Johannes genoemd wordt. In de kerstnachtdienst en op kerstochtend vieren we de geboorte van Jezus. Ook de dienst van 27 december staat in het teken van Kerst. In januari volgen drie diensten over gelijkenissen bij Mattheüs. Daarna volgen drie diensten over de ‘De Bijbel literair’.

Doopdienst

Algemene ledenvergadering De algemene ledenvergadering van de Vereniging LSE op 11 november op Rapenburg 100 werd goed bezocht. Marga Bakker trad af als vicevoorzitter; zij werd opgevolgd door Ronald Meester. Ook Irene Slootweg trad toe tot het bestuur. De vergadering keurde de begroting voor 2016 goed. Besloten werd voor het studentenwerk een Raad van advies in te stellen. Daarna werd het nieuwe logo gepresenteerd, alsmede een nieuwe website met informatie over het vluchtelingenproject: www.leidsestudentenekklesia.nl. Ten slotte waren er attenties voor de leden van de werkgroep crèche en voor de voormalige liturgiestencillaars.

Nieuwe serie diensten Tijdens de Advent sluiten de volwassenendienst en de kinderdienst op elkaar aan. De bekende adventsverhalen komen allemaal aan de beurt: Zacharias die stomgeslagen wordt door wat de engel hem vertelt terwijl hij zijn dienst in de tempel verricht; Maria die bezocht

14 | Leids Kerkblad

Op zondag 4 oktober 2015 zijn gedoopt de nichtjes: Louise Laura Clignett en Féline Linde Willemijn Clignett. Voorganger was Christiane van den Berg. De volgende doopdienst zal zijn op zondag 24 januari. De voorbereidingsavonden zijn op donderdag 7 en 14 januari om 20.00 uur op Rapenburg 100. Opgeven bij: [email protected]

Dr. Christiane van den BergSeiffert Onze participantenpastor Christiane van den Berg is op donderdag 24 september gepromoveerd aan de Protestantse Theolo-

gische Universiteit te Groningen op het proefschrift getiteld ‘Ik sta erbuiten maar ik sta wel te kijken’ dat gaat over seksueel misbruik in pastorale relaties. Een aantal LSE-ers had een bus naar Groningen gehuurd om bij de promotie aanwezig te kunnen zijn. Van harte gefeliciteerd, Christiane!

Afscheid Christiane BerkvensStevelinck Op zondag 13 december zal Christiane Berkvens afscheid nemen van het liturgische team waarvan zij 25 jaar deel heeft uitgemaakt. Zij zal ook haar functie van academiepredikant neerleggen, waarin zij in 1995 als predikant van de Remonstrantse Broederschap door de Universiteit Leiden werd benoemd. In haar Leidse jaren was ze zeer actief binnen de LSE. Zij zong zelfs mee in de Schola Cantorum.

Ridder Ad van der Waals Op zaterdag 31 oktober kreeg Ad van der Waals door de burgemeester van Utrecht een koninklijke onderscheiding opgespeld. De koning had hem benoemd tot ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Ad was directeur van de NVBS (Nederlandse Vereniging van Blinden en Slechtzienden) te Utrecht. Daarnaast was hij penningmeester van het Centrum voor Gesproken Lectuur en secretaris van de Stichting Samenwerkende belangenorganisaties van doofblinden en adviseur bij de Oogvereniging. In Leiden was hij penningmeester van de wijkvereniging Professoren- & Burgemeesterswijk, van het Inloophuis Psychiatrie en van het GGz Informatie-

Agenda punt Holland Rijnland. Binnen de LSE was Ad enige jaren penningmeester. Zijn vrouw Rinny Kooi is ook actief in de Professoren- & Burgemeesterswijk en tevens curator van het Singelpark.

De vieringen zijn altijd in de Hooglandse Kerk, Middelweg 2, Leiden Aanvang: 11.45 uur zondag 29 november: Walther Burgering - Advent: Zacharias in de tempel zondag 6 december: Maria Draaijers - De aankondiging aan Maria zondag 13 december: Christiane Berkvens - Maria op bezoek bij Elisabeth tevens afscheid van Christiane als lid van het liturgisch team zondag 20 december: Christiane van den Berg - De geboorte van Johannes

Gouden Griffel voor Bette Westera

donderdag 24 december, 22.30 uur: Jan Delhaas - kerstnachtdienst

Kinderboekenschrijfster Bette Westera heeft op 6 oktober tijdens het Kinderboekenbal de Gouden Griffel, de prijs voor het beste kinderboek van het afgelopen jaar, gewonnen voor haar poëziebundel Doodgewoon. ‘Deze oogstrelend uitgevoerde bundel met onsterfelijk mooie gedichten over de dood is een bezit voor het leven’, zei de jury. ‘Westera’s ontregelende humor zorgt ervoor dat de lezer op adem kan komen, wat welkom is, want veel gedichten grijpen je naar de strot.’ Bette Westera is al jaren actief binnen de LSE. Met haar partner Diederik van Essel zong zij een aantal jaren in de Schola. Diederik is overigens penningmeester van de Vereniging LSE.

vrijdag 25 december, 11.45 uur: Christiane van den Berg - Kerstmis

Wijnactie Er komt weer een wijnactie voor Rapenburg 100 aan. Het groot onderhoud van het pand is weliswaar voltooid en de zonnepanelen zijn in vol bedrijf, maar voor het specifieke onderhoud van ons historische pand is nog steeds geld nodig. Ook nu weer kunt u voor een betaalbare prijs een goede wijn verkrijgen. Van de opbrengst gaat een substantieel deel naar het onderhoudsfonds. Volg de nadere berichtgeving in de Nieuwsbrief van de vereniging en op de website.

zondag 27 december: Christiane van den Berg zondag 3, 10 en 17 januari Serie over de gelijkenissen bij Mattheüs

Cluster Binnenstad Contactadres: dhr C. van Vliet - e-mail: [email protected]

Op zondag 8 november was de jaarlijkse vesper van de drie binnenstadsgemeenten van de PgL. Dit keer hadden we gekozen voor de zaligsprekingen uit Matteüs 5. We hebben dit gevierd met Schriftlezing, overdenkingen en zang. Belangrijk is om het kernwoord helder te krijgen. In het Grieks wordt hier het woord makários gebruikt. Je kunt dit vertalen met zalig, maar dan niet in de zin van gered worden (daar gebruikt het Nieuwe Testament een heel ander woord voor). Gelukkig is ook een juiste vertaling, maar dan kan het wel aan diepgang inboeten. Gezegend heeft mijn voorkeur. Het is gekregen geluk. De Bijbel in Gewone Taal heeft gekozen voor ‘het echte geluk’. Heel treffend!

Wie zich verdiept in de zaligsprekingen, ontdekt dat Jezus hier de Psalmen en de profeet Jesaja naspreekt. Het Psalmenboek begint met ‘welzalig de man die niet wandelt’ (Psalm 1) en het eindigt met ‘welzalig hij die de God van Jakob tot zijn hulp heeft’ (Psalm 146). Jezus zegt dus de ‘oude dingen’ op een nieuwe manier. Jezus leeft met de Psalmen en de profeten. Ja, Hij is de vervulling daarvan. En Hij legt de vinger bij blijvend geluk. Mag onze eigen definitie van geluk steeds weer worden bijgesteld op grond van Jezus’ woorden, hoe vreemd ze soms ook in eerste instantie klinken. ds. Ton Jacobs

Leids Kerkblad | 15

Hervormde Marewijkgemeente Predikant: ds. T. Jacobs, Edelkarper 28, 2318 NK Leiden, tel. 071 - 8870207, [email protected] Scriba: Jan en Tineke Domburg, Loevestein 42, 2352 KP Leiderdorp, tel. 071 - 5897816, e-mail: [email protected] Penningmeester: P. Jasperse, Postbus 62, 2300 AB Leiden, tel. 071 - 5610122, [email protected] Bankrekeningnr.: NL62 INGB 0001 7202 66 t.n.v. Hervormde Marewijkgemeente Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208 Wijkkerk: Marekerk, Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208 Beheerder kerk en wijkgebouw: P. Breedijk, tel. 06 - 57721473 Website: www.marekerk.nl

Advent Advent heeft te maken met vooruitkijken, verwachten dat Hij komt. In vier zondagen leven we toe naar Kerst: de Zoon van God is gekomen. Advent is in de kerk ook de tijd van vooruitkijken naar zijn terugkomst. Jezus, het kind van Bethlehem, is nu de Heer die komt. We leven toe naar de grote dag van zijn komst. Gezang 126 (LvdK) verwoordt dit op een treffende wijze. 1.Verwacht de komst des Heren, o mens, bereid u voor: reeds breekt in deze wereld het licht des hemels door. Nu komt de Vorst op aard, die God zijn volk zou geven; ons heil, ons eigen leven vraagt toegang tot ons hart. 2. Bereid dan voor zijn voeten de weg die Hij zal gaan; wilt gij uw Heer ontmoeten, zo maak voor Hem ruim baan. Hij komt, bekeer u nu, verhoog de dalen, effen de hoogten die zich heffen tussen uw Heer en u. 3. Een hart dat wacht in ootmoed is lieflijk voor de Heer, maar op een hart vol hoogmoed ziet Hij in gramschap neer. Wie vraagt naar zijn gebod en bidden blijft en waken, in hem wil woning maken het heil, de Zoon van God. Gezang 126 is één van de weinige boeteliederen in het Liedboek voor de kerken. Van oudsher is Advent, samen met de Veertigdagentijd, een vastenperiode geweest. In de aanloop naar het kerstfeest is het zo mooi om tijd te maken voor inkeer, verootmoediging, stilte en concentratie. In onze tijd is dat best moeilijk geworden met al die vrolijkheid van ‘Merry Christmas’. Een speciaal dagboek voor deze periode kan ons daar

16 | Leids Kerkblad

zeker bij helpen. Gezang 126 begint met het verwachten. Dit is echt een adventwoord en tegelijk een bijbels grondwoord. Dit (ver)wachten vraagt wel om uithoudingsvermogen. Zoals Jezus eenmaal kwam als kind op aarde, zo zal Hij eenmaal komen op de wolken om het Koninkrijk van zijn Vader af te maken (te voltooien). Gezang 126 is in het nieuwe liedboek te vinden onder Gezang 439. En daarin vinden we een vierde couplet. In het LvdK is dit couplet achterwege gelaten. Mogelijk vond de interkerkelijke gezangencommissie het toen te piëtistisch. Nu mag het blijkbaar weer. 4. O Jezus, maak mij arme in deze heil’ge tijd uit goedheid en erbarmen zelf voor uw heil bereid. Laat dit bestaan uw stal, dit hart uw kribbe wezen, opdat nu en na dezen ik U lofzingen zal.

Kerst Het kerstfeest blijft voor ons als kerk een uitgelezen moment om stadsgenoten iets te vertellen over Jezus. De Kerstavonddienst in de Marekerk is dan ook zo vormgegeven dat we op een laagdrempelige wijze het evangelie doorgeven. Dit jaar willen we alle bezoekers het evangelie van Lukas in gewone taal meegeven. Het Nederlands Bijbelgenootschap heeft dit speciaal voor Kerst laten drukken. In de kerstavonddienst en in de morgendienst van Kerst zal MareVocale prachtige kerstliederen voor ons zingen.

Oud en nieuw Rond de jaarwisseling hebben we twee diensten: op oudejaarsavond en op nieuwjaarsmorgen. Deze diensten worden nu niet echt heel druk bezocht. Toch heeft het betekenis om samen in de kerk iets van het geheim van de tijd te beleven. Psalm 90 verwoordt het zo tref-

fend: ‘Here, U bent ons een toevlucht geweest van generatie op generatie.… Leer ons zo onze dagen tellen, dat wij een wijs hart verkrijgen.’’

Overleden Op maandag 28 september is overleden Gerardus Pieter Sandberg. Hij is 84 jaar oud geworden. De gezondheid van de heer Sandberg was de afgelopen jaren behoorlijk verslechterd. Een darmoperatie was noodzakelijk geworden. De tweede is hem fataal geworden. Wij gedenken de heer Sandberg als een betrokken broeder van de gemeente. Jarenlang was hij scriba van onze wijkgemeente. Met behulp van één van zijn gedichten wil ik hem hierbij typeren. Woord, sprekend en gesproken, helend en zelf gebroken: diep gedoken Woord Woord, van zo ver vernomen, ons zo nabij gekomen Evangeliewoord! Woord, waarheid, weg en leven, licht, in een kind gegeven, vlees geworden Woord. Hemel en aarde samen, naam, boven alle namen, lof zij U, Jezus! Amen. Op maandag 5 oktober was de rouwdienst in de Marekerk. Daarin hebben we stilgestaan bij Psalm 91. Onder Gods vleugels hebben we geschuild. Wij wensen zijn vrouw en kinderen Gods troostvolle nabijheid toe.

Agenda Op vrijdag 30 oktober is overleden Jacob Jan van Beelen. Hij is 83 jaar oud geworden en overleden als gevolg van een hartinfarct. Zijn gezondheid was al jaren broos vanwege longproblemen. Daardoor kon hij ook niet meer naar de Marekerk gaan. Trouw luisterde hij iedere zondag naar de diensten. Hij vond steeds weer de rust in de Here Jezus. In de rouwdienst heb ik Psalm 121 gelezen. In Gods bewarende hand zijn wij veilig, voor eeuwig. Wij wensen zijn vrouw en verdere familie de troostvolle nabijheid van de Here toe. ds. Ton Jacobs

Kerk zijn in/voor de stad In het nieuwe beleidsplan van de Marewijkgemeente is het missionaire werk een van de speerpunten. Samen met de IZB zijn we begonnen aan een bezinning op het thema ‘kerk zijn in/voor de stad’. Twee gemeenteavonden vormden hiervoor de start. Op 7 en 28 oktober zijn we als gemeente bij elkaar geweest.

zondag 29 november Eerste Adventzondag, viering Heilig Avondmaal zondag 6 december Tweede Adventzondag, ’s middags themadienst zondag 13 december Derde Adventzondag, ’s morgens in de voorbede extra aandacht voor de zieken zondag 20 december Vierde Adventzondag donderdag 24 december Kerstavonddienst (19.30 uur) m.m.v. MareVocale vrijdag 25 december Eerste Kerstdag m.m.v. MareVocale donderdag 31 december 19.30 uur oudejaarsdienst vrijdag 1 januari 10.30 uur nieuwjaarsdienst zondag 10 januari ’s middags themadienst zondag 17 januari ’s morgens afscheid en bevestiging ambtsdragers ’s avonds Alphadienst

gemeenteleden wonen niet in de directe omgeving van de kerk en hoe kunnen we dan toch zichtbaar zijn in de buurt?

Tijdens de eerste avond (en online) hebben zo’n tachtig gemeenteleden de zogenaamde Quick Scan ingevuld. Deze scan geeft aan de hand van vier G’s een typering van onze gemeente. Gemeenteleden: hoe staat het door de week met de missionaire levenshouding van onze gemeenteleden? Gemeenschap: hoe functioneert de gemeente als groep? Gezicht: wat ziet een nieuwkomer van de gemeente? Geloof: kunnen nieuwgelovigen hun plek vinden in de gemeente?

Letterlijk vanuit alle hoeken in de Marekerk klonken stemmen, werd er geluisterd, aangescherpt en genuanceerd. We hebben elkaar ontmoet en samen in de spiegel gekeken. De gemeente is een oefenplaats waarin we samen onderweg zijn. Daarbij is bepalend dat we allemaal van genade leven. In afhankelijkheid van onze God mogen we wegen zoeken hoe wat dat kunnen laten zien in de stad. Wordt vervolgd. Bastiaan Koutstaal

Tijdens de tweede avond ontstond een levendig gesprek naar aanleiding van de uitkomsten. Daarbij werd letterlijk positie gekozen door plaats te nemen in een van de vier vakken in de kerk (onvoldoende, matig, goed en uitstekend).

Uitnodiging Kerstavonddienst donderdag 24 december

We komen als gemeenteleden blijkbaar genoeg niet-christenen tegen in ons netwerk. Zijn we in die ontmoeting een brug voor zoekers? Veel spreiding was te zien bij de stelling: ‘de taal en sfeer rond de eredienst is uitnodigend voor zoekers’. Verhalen over eerste contacten in de gemeente van oudere en recentere nieuwkomers verlevendigden het gesprek. Ook de vraag of wij als gemeente van betekenis zijn voor de directe omgeving van de Marekerk leverde voer voor discussie. Veel

dienst te bezoeken. Iedereen wordt dan ook van harte uitgenodigd om familie, vrienden en kennissen mee te nemen! Jong en oud zijn van harte welkom, voor de kinderen tot en met drie jaar is er oppas. Na afloop is er gelegenheid om samen een kop warme chocolademelk of glühwein te drinken in de feestelijke kerk, of buiten in de warmte van de vuurkorven. Traditioneel is er voor iedereen, jong en oud, een klein aandenken. Ingrid Bakker

Donderdag 24 december wordt de Marekerk gehuld in feestelijke kerstsfeer. Kerstavond wordt gevierd in een dienst met veel kerstliederen en muziek van Mare Vocale. De deuren gaan om 19.00 uur open en de dienst begint om 19.30 uur. Het thema van deze kerstavonddienst is ‘zingeven aan compassie’. We kunnen denken aan de instroom van vluchtelingen, geen plaats in de herberg…. De lofzang van Maria uit het Lucasevangelie zal centraal staan. De kerstavonddienst is bij uitstek een dienst waar veel mensen heengaan die niet gewoon zijn wekelijks een kerk-

Leids Kerkblad | 17

Maranathawijk Kerkelijk medewerker: Elly Mulder, tel: 06-54640544, e-mail [email protected] Consulent: dr. G.J. Venema (Vredeskerkgemeente, gegevens: zie aldaar) Scriba: Bas van Velzen, Buitenruststraat 11, 2313 ZK Leiden, tel. 5132551, e-mail [email protected] Bankrekening (IBAN): NL43 INGB 0000 2407 76, t.n.v. Protestantse Maranathawijkgemeente Leiden Wijkkerk: Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden Internet: www.vredeskerk-leiden.nl Kerkdienst op internet: www.kerkomroep.nl Wijkcentrum: ‘De Wijkplaats’, Topaaslaan 23, 2332 JC Leiden, tel: 7851276 Beheerder: Jacintha Groen, tel. 06-31321779, e-mail [email protected]

Nieuwe wijkgemeente De dagen worden korter. Kerstmis nadert. We gaan vieren hoe God op aarde kwam en hoe Hij zich in Christus verzoende met ons. Een wonderlijk verhaal van verbondenheid. We hebben de neiging ons terug te trekken in ons eigen huisje, het gezellig te maken. Een familiefeest. Maar de verbondenheid in Christus gaat verder, moet ook verder gaan. In onze wijk gaan we daar in het nieuwe jaar weer gestalte aan geven, al gaat er het een en ander veranderen. Naar ons idee vooral ten goede. Zo verwachten we - om in de kerstsfeer te blijven - de geboorte van een nieuwe wijkgemeente, nu de Maranathawijk gaat fuseren met de Vredeskerkwijk. De naam moeten we nog even verschuldigd blijven, zoals het betaamt bij een zwangerschap. De fusie is niet verrassend. Eigenlijk is het de bekroning van de intensieve samenwerking van de laatste jaren, waarin de twee wijkgemeenten steeds meer met elkaar vervlochten raakten. Er zal ook een nieuwe kerkelijk werker aantreden in onze wijk als opvolger van Mario Boelen. Zij zal samen met Elly Mulder, die dit jaar al met veel enthousiasme aan de slag is gegaan, en met onze predikant René Venema het pastorale team gaan vormen. De Wijkplaats, die deze zomer een facelift heeft ondergaan, wordt steeds gezelliger. Het wijkcafé loopt goed. Bestaande activiteiten in De Wijkplaats, gericht op bewoners in onze wijk, zullen worden voortgezet. Ideeën voor nieuwe activiteiten staan al in de steigers. De kerkdiensten in Robijnhof en Schouwenhove worden voortgezet. Als kerkenraad willen we alle mensen bedanken die zich het afgelopen jaar hebben ingezet voor de wijk en dat ook het volgende jaar zullen blijven doen. We hopen dat ook anderen de weg naar de Wijkplaats weten te vinden en zich ook verbonden gaan voelen met onze gemeente.

18 | Leids Kerkblad

Als kerkenraad rest ons dan een ieder een gezegende en vredige kersttijd toe te wensen Koos Groen

Nieuwjaarsborrel Traditiegetrouw is er eind januari weer een Nieuwjaarsborrel op dezelfde avond dat de lopers van de Actie Kerkbalans hun enveloppen inleveren. Sinds de start van deze traditie, je moet ooit beginnen, is het een groot succes. Ieder jaar weten meer gemeenteleden De Wijkplaats te vinden op deze avond om gezellig aan te schuiven en samen het glas te heffen op de start van het nieuwe jaar. Ik kan nu al verklappen dat dat woensdagavond 27 januari wordt vanaf 19.00 uur.

Bij deze wil ik u dan ook van harte uitnodigen om aan te schuiven en terug te blikken op het afgelopen jaar, maar vooral om vooruit te kijken en onze zegeningen te tellen. Namens de kerkenraad, José van het Veld

Een nieuwe naam voor de gemeente! Op Pinksteren 2016 zullen de Maranathawijk- en Vredeskerkgemeente samengevoegd worden tot één wijkgemeente binnen de Protestantse gemeente te Leiden. Op veel terreinen is de samenwerking in de afgelopen jaren als vanzelf gegroeid. In deze tijd wordt hard gewerkt aan de bestuurlijke integratie: de vorming van één kerkenraad en alles wat daarmee samenhangt.

Erg belangrijk is de keuze van de naam van de nieuwe geloofsgemeenschap. De gebouwen behouden hun naam: Vredeskerk en De Wijkplaats, maar welke naam de geloofsgemeenschap krijgt, wordt binnenkort bepaald, en wel door de gemeenteleden. Vóór de afgelopen zomer kon iedereen suggesties doen en dat leverde een lange lijst met namen op. Beide kerkenraden hebben hier de afgelopen maanden gezamenlijk goed naar gekeken en uitvoerig besproken welke uitstraling we als nieuwe gemeente willen. Er is ook deskundig advies gezocht van buiten de kerk, omdat we graag willen dat de nieuwe naam iedereen aanspreekt, binnen en buiten de kerk. Drie namen zijn naar voren gekomen als geschikt. Deze drie zullen op zondag 29 november en zondag 6 december na afloop van de dienst worden gepresenteerd en toegelicht. Aansluitend kunnen alle gemeenteleden hun stem uitbrengen op een van deze drie namen. In de vergadering van dinsdag 8 december zullen de kerkenraden op basis van die stemming de nieuwe naam kiezen.

Kerkdiensten in Schouwenhove Op woensdag 9 december houden we onze volgende kerkdienst in Schouwenhove, dit keer op de tweede donderdag

Agenda van de maand. Voorganger is ds. Marjan Driessen. De dienst begint om 14.30 uur. Allemaal hartelijk welkom, ook als u niet in Schouwenhove woont! De collecte is bestemd voor ‘Schuldhulpmaatje’ Elly Venekamp-van Hal

Inloopmiddag in ‘De Wijkplaats’ We hopen op donderdag 17 december weer bij elkaar te komen, zoals gebruikelijk de 3e donderdag van de maand. U bent vanaf 14.30 uur van harte welkom in de Wijkplaats voor ontmoeting, een praatje en koffie of thee. Elly Venekamp-van Hal

Uitreiking Kerstattenties Zoals ieder jaar zal ook dit jaar op zaterdag 19 december zullen de kerstattenties uitgereikt worden. Het vergt altijd veel voorbereiding, maar het is leuk en dankbaar werk. We hebben gelukkig veel lopers die het rondbrengen met veel plezier doen.

December Iedere vrijdag - 12.00 tot 14.00 uur Twaalfuurtje (inloopspreekuur) in De Wijkplaats, ook telefonisch via 071 7851276 dinsdag 8 en 15 december - 13.30 uur Vrouwenmiddag en inloopmiddag in De Wijkplaats woensdag 9 december - 14.30 uur Kerkdienst in Schouwenhove, voorganger ds. Marjan Driessen woensdag 9 december - 14.30 uur Kerkdienst in Robijnhof, viering Heilig Avondmaal, voorganger ds. Henk Schouten vrijdag 11 december - 17.00 uur Wijkplaatscafé in De Wijkplaats donderdag 17 december - 14.30 uur Inloopmiddag in De Wijkplaats zaterdag 19 december Uitreiking kerstattenties dinsdag 22 december - 16.30 uur Kerstviering ‘buurtinloop’ (zie artikel) Januari dinsdag 5, 12 en 19 januari - 13.30 uur Vrouwenmiddag en inloopmiddag in De Wijkplaats vrijdag 8 januari - 17.00 uur Wijkplaatscafé in De Wijkplaats woensdag 27 januari 19.00 uur Nieuwjaarsborrel en inleveren Actie Kerkbalans Rondom de feestdagen zal er een aangepaste agenda zijn. Voor informatie kunt u kijken op onze website zoals vermeld bovenaan deze pagina, of u kunt contact opnemen met Jacintha Groen of Elly Mulder. Ook de telefoonnummers van hen beiden staat bovenaan deze pagina.

De kerstattenties zijn bestemd voor mensen van 75 jaar en ouder en gemeenteleden die om de een of andere reden wat extra aandacht nodig hebben. Willy van Hal

Kerstviering bij Dinsdagmiddag Buurtinloop Op 22 december organiseert het team van de wekelijkse ‘Dinsdagmiddag Buurtinloop’ een gezellige kerstviering. De bedoeling is om met elkaar te eten van een zogenaamde Pot Luck-maaltijd, waarbij iedereen iets lekkers meebrengt. Verder lezen we met elkaar het kerstverhaal en is er voor de kinderen een (buiten)kerstspel.

De inloop begint vanaf 16.30 uur in De Wijkplaats. Wilt u aanschuiven? Of u nu een geregelde bezoeker bent van de ‘Dinsdagmiddag Buurtinloop’ of nog niet eerder geweest bent, u bent van harte welkom! Voor meer informatie neemt u contact op met Jacintha Groen (06 10983686) of Marja Hanemaaijer (06 48510218).

Avondmaalsdiensten in Robijnhof Ongeveer vier keer per jaar wordt er een avondmaalsdienst gehouden in het verzorgingstehuis Robijnhof. Het zijn mooie diensten geleid door ds. Henk Schouten, die tegelijk ook de pianobegeleiding verzorgt. Lia van der Laan organiseerde tot nu toe de diensten, waaraan gemiddeld zo’n vijftien bewoners deelnemen. Na de dienst van 9 december zullen we afscheid nemen van Lia van der Laan. Zij gaat stoppen met het voorbereidingen van de diensten en Elly Mulder, Elly Venekamp en Jacintha Groen zullen het stokje van haar overnemen. We willen, ook vanaf deze plaats, Lia bedanken voor haar inzet de afgelopen jaren. De diensten worden zeer op

prijs gesteld door de bewoners, omdat zij vaak geen kerkdiensten meer kunnen bezoeken. Even zag het ernaar uit dat de diensten niet konden worden voortgezet, maar daar is nu een oplossing voor gevonden. In 2016 zullen er weer vier diensten gehouden worden. De data zijn al vastgelegd bij Robijnhof. Met de eventuele voorgangers vind nog overleg plaats. In ieder geval is er weer een dienst om naar uit te kijken op 9 december om 14.30 uur in de Vijverzaal.

Giften Gift voor dienst Schouwenhove: Dhr. en mevr. J.K.v.V. € 20,00.

Leids Kerkblad | 19

Vredeskerk Predikant: dr. G.J. Venema, Voltastraat 22, 2316 DN Leiden, tel. 071-5137919, [email protected] Scriba: Bas van Velzen, Buitenruststraat 11, 2313 ZK Leiden, tel. 071-5132551, e-mail [email protected] Penningmeesters: R. Boter, Zeemanlaan 41, 2313 SW Leiden en A.G. Leeuwis, Veilingkade 42, 2321 GW Leiden Bankrekeningnr.: NL32 INGB 0008 28 55 72 t.n.v. Protestantse wijkgemeente Vredeskerk Wijkkerk: Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden, tel. 071-5142317 Koster/beheerder: H. Holswilder, [email protected] Website: www.vredeskerk-leiden.nl

Gedachtenis Op 7 oktober is overleden Hendrik van Oosten, op de leeftijd van 91 jaar. Henk van Oosten was een goede bekende in kerkelijk Leiden. Lange tijd was hij koster van de Maranathakerk in De Mors. Daarna bezocht hij vele jaren samen met zijn vrouw de diensten in de Hooglandse Kerk. De laatste periode van zijn leven kwamen zij - samen met hun dochter, Marieke Boter - graag in de Vredeskerk. Zijn conditie verslechterde door ziekte en ouderdom en uiteindelijk moest het moeilijke besluit genomen worden te verhuizen naar zorgcentrum Zuydtwijck. Kort na de verhuizing is Henk overleden. Er was een mooi en ontroerend afscheid in de Vredeskerk, in een dienst waarin kleinzonen Bert en Henk Boter voor­ gingen, en ook andere familieleden een bijdrage leverden. Daar klonken de woorden van Psalm 91: ‘De Heer beschermt je, / bij de allerhoogste God ben je veilig.’ We ontvingen bericht van overlijden van Willemina Bordewijk-de Roo. Ook zij is 91 jaar geworden. Mevrouw Bordewijk was al lange tijd aan huis gebonden. In de voorbije jaren kwam ze nog wel op de contactmorgens en ontmoetingsdagen. Ze was dan betrokken en altijd in voor een levendig gesprek. De dienst waarin afscheid van haar is genomen was op 26 oktober in Berghuizen. De gedachtenis van Hendrik van Oosten en van Willemina Bordewijk-de Roo zij de familie en ons allen tot zegen.

Geboorte Vrolijke berichten! Op 29 oktober is ter wereld gekomen: Samuel Marinus Johannes, zoon van Tim en Adri Hermsen (Korenbloemkamp 20, Leiderdorp). ‘Door God geliefd, aan ons toevertrouwd’ schrijven de blijde ouders op het geboortekaartje. Wij wensen hen geluk met dit hemelse geschenk en betrekken in de gelukwensen ook de trotste grootouders.

20 | Leids Kerkblad

Op 2 november is geboren: Julian Sven, zoon van Sven en Liesbeth Balfoort, broertje van Pepijn (Hartmanstraat 25). De ouders zijn onbeschrijflijk blij, en wij met hen. De komst van Pepijns broertje is een zegen! Een hartelijke gelukwens voor Sven en Liesbeth.

Ambtsdragers Op zondag 17 januari zal John Bioch zijn ambt van diaken neerleggen. John heeft de afgelopen jaren op betrokken wijze meegewerkt aan de eredienst, bij de wekelijkse dienstvoorbereiding en het voorgaan in de gebeden. Hij heeft ook verantwoordelijkheid gedragen voor de commissie ZWO in Leiden en verder als een echte diaken veel hand- en spandiensten verricht, o.a. in de mobiele theebrigade. We zijn dankbaar voor zijn inzet, en de wijze waarop hij zijn ambt heeft ingevuld, enthousiast en met humor. Op dezelfde dag zullen José van het Veld (diaken) en Bas van Velzen (ouderling) beginnen aan een tweede termijn als ambtsdrager.

Cantorij op kerstavond Aan de dienst op kerstavond zal worden meegewerkt door de cantorij in oprichting o.l.v. Maarten Boonstra. De samenstelling van de cantorij varieert per keer, afhankelijk van de stemmen die nodig zijn voor de gekozen muziek én van de mensen die zich opgeven voor de dienst en bijbehorende repetities. Degenen die zich al eerder hebben opgegeven voor de nieuwe cantorij zullen worden benaderd door Maarten Boonstra met informatie over de repetities en de muziek voor kerstavond. De repetities vinden plaats op de adventszondagen, in aansluiting op het koffiedrinken na de dienst, dus: de zondagen 29 november, 6, 13 en 20 december, om 11.30 uur. Hebt u ook interesse om deze of een volgende keer mee te zingen? Laat het dan weten aan Maarten Boonstra en stuur een email naar: [email protected]

Een nieuwe naam voor de gemeente! Op Pinksteren 2016 zullen de Maranathawijk- en Vredeskerkgemeente samengevoegd worden tot één wijkgemeente binnen de Protestantse gemeente te Leiden. Op veel terreinen is de samenwerking in de afgelopen jaren als vanzelf gegroeid. In deze tijd wordt hard gewerkt aan de bestuurlijke integratie: de vorming van één kerkenraad en alles wat daarmee samenhangt. Erg belangrijk is de keuze van de naam van de nieuwe geloofsgemeenschap. De gebouwen behouden hun naam: Vredeskerk en De Wijkplaats, maar welke naam de geloofsgemeenschap krijgt, wordt binnenkort bepaald, en wel door de gemeenteleden. Vóór afgelopen zomer kon iedereen suggesties doen en dat leverde een lange lijst met namen op. Beide kerkenraden hebben hier de afgelopen maanden gezamenlijk goed naar gekeken en uitvoerig besproken welke uitstraling we als nieuwe gemeente willen. Er is ook deskundig advies gezocht van buiten de kerk, omdat we

graag willen dat de nieuwe naam iedereen aanspreekt, binnen en buiten de kerk. Drie namen zijn naar voren gekomen als geschikt. Deze drie zullen op zondag 29 november en zondag 6 december na afloop van de dienst worden gepresenteerd en toegelicht. Aansluitend kunnen alle gemeenteleden hun stem uitbrengen op een van deze drie namen. In de vergadering van dinsdag 8 december zullen de kerkenraden op basis van die stemming de nieuwe naam kiezen.

‘wij weten hoe laat het is’. Samen met de kinderen voeren we een musical op, ‘Alle Tijd’, over een klokkenverkoper die wel hele bijzondere klokken verkoopt. Natuurlijk zingen we ook met elkaar bekende kerstliedjes en aan het einde van de dienst kun je in de kerststal naar het kindje Jezus komen kijken. De dienst begint om 16.00 uur en duurt ongeveer een uur. Iedereen is welkom, dus neem gerust familie en vriendjes mee. We hopen je op 24 december te zien!

Verslag Eerste Leidse Kerkmuziekdag 7 november

Bent u ook zo nieuwsgierig naar de foto’s en film van de jubileumviering? Dan is er goed nieuws, want een selectie van de foto’s staat sinds kort op de site van de Vredeskerk! Ook de diashow van

Zaterdag 7 november werd de Eerste Leidse Kerkmuziekdag georganiseerd in de Vredeskerk, een initiatief in het kader van het vitaliseringsproces van de PgL.

Foto’s en film jubileumviering

50 jaar Vredeskerk kunt u daar te zijner tijd vinden. Voor de film moet u nog even geduld hebben. Er wordt hard aan gewerkt, maar om tien uur aan beeldmateriaal terug te brengen naar zo’n drie kwartier is een hele klus. Naar verwachting zal de film in januari 2016 gereed zijn.

Nieuws van de penningmeester Giften in de periode 1 juni 2015 tot en met 2 november 2015; via Henk Vis voor de Voedselbank 5 x € 20; via dominee Venema 2 x € 20, 1 x € 25, 1 x € 40 en 1 x € 50; via dominee Venema (ontmoetingsdagen) € 200; via Ruud Boter 1 x € 10, 2 x € 20, 1 x € 40, 3 x € 50; via Gerda Schipper € 10; via Tiny van Zwieten € 50.

Rondom de eredienst Zondag 29 november - voorganger: René Venema Lucas 1:5-25 - eerste Advent Donderdag 3 december, oecumenische vesper - liturg: René Venema Lutherse Kerk, 19.30 uur 6 december - voorganger: René Venema Lucas 1:26-38 - tweede Advent Donderdag 10 december, oecumenische vesper - liturg: Barbara Heckel Lutherse Kerk, 19.30 uur Er waren verschillende workshops en de dag werd beëindigd met een vesper. Het was een leuke en leerzame dag over onze huidige kerkmuziek en het ontstaan ervan, en we hebben geïmproviseerd met andere muziek en liederen. Benieuwd naar het volledige verslag? Kijk op www.vredeskerk-leiden.nl

Kerstsamenzang 70+ Het pastoraal beraad organiseert op vrijdag 18 december een gezellige kerstbijeenkomst in de Vredeskerk voor mensen van 70 jaar en ouder. U wordt ontvangen in de foyer met een kop koffie. Daarna zingen we in de kerkzaal bekende kerstliederen en luisteren naar het kerstevangelie. Aansluitend is er een kerstmaaltijd. Lijkt het u leuk om hier bij te zijn? U kunt zich opgeven bij mevrouw Van Vreedendaal (06 41673385; v.d.henst@ ziggo.nl) of mevrouw Van Zwieten (06 47282187; [email protected]). Mocht het vervoer een probleem zijn, dan kunt u gehaald en thuisgebracht worden. Het aantal plaatsen is beperkt, dus wacht u niet te lang met opgeven! Dat kan tot maandag 14 december.

Kinderkerstfeest Op 24 december vieren we voor de kinderen van de kindernevendienst een kerstdienst. Het thema van deze dienst is

13 december - voorganger: René Venema Lucas 1:39-56 - derde Advent Donderdag 17 december, oecumenische vesper - liturg: Helen Gaasbeek Lutherse Kerk, 19.30 uur Vrijdag 18 december, 16.00-18.30 uur Kerstsamenzang 70+ 20 december - voorganger: Henk Boter Lucas 1:57-80 - vierde Advent 24 december, 16.00 uur Kinderkerstfeest (zie hiernaast) 24 december, eenvoudig kerstmaaltijd, 18.00 uur Opgave: bij Jan Hendrik Labots, (071) 514 29 98; [email protected] 24 december, 20.00 uur - voorganger: René Venema Lucas 2:1-20 - kerstavond, m.m.v. de cantorij o.l.v. Maarten Boonstra 25 december, 10.00 uur - voorganger: René Venema Matteüs 1:18-25 - Kerstmorgen Dienst voor jong en oud; Schrift en Tafel, m.m.v. gospelrockformatie Dawwagiem o.l.v. Tim Hermsen 27 december - voorganger: Jos Wolthaus ‘Onschuldige kinderen’ 3 januari - voorganger: René Venema Driekoningen 10 januari - voorganger: P.A. Baan eerste zondag na Epifanie 17 januari - voorganger: René Venema tweede zondag na Epifanie Voor actuele informatie: zie www.vredeskerk-leiden.nl

Met een hartelijke groet en tot ziens in en rondom de eredienst, dominee René Venema.

Leids Kerkblad | 21

Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest Predikant: mw. ds. E. M Ezinga, Pieter Bedijnstraat 32, 2202 VK Noordwijk, tel. 06 - 81118017, [email protected] Ouderenpastor: drs. E. den Herder-Michielsen, [email protected], tel. 071 - 5615094 Scriba: H. van der Vlist, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 - 5790677 Penningmeester: mw. E.T. van der Vlist-Zandstra, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 - 5790677 Bankrekeningnr.: NL51 INGB 0000 5349 30 t.n.v. penningmeester Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest Wijkkerk: Antoniuskerk, Boshuizerlaan 11, 2321 TS Leiden (vieringen: zie pagina 35 en 36) Wijkcentrum: ‘De Verdieping’, Stevensbloem 269, 2331 JD Leiden, tel. 071 - 8882393 Website: http://leidenzuidwest.protestantsekerk.net

TER OVERWEGING Geen ander teken ons gegeven, geen licht in onze duisternis, dan deze mens om mee te leven, een God die onze broeder is. (Huub Oosterhuis) Deze dichtregels komen soms in me op als de vraag klinkt: ‘Waarom overkomt mij dit?’ Deze zogenaamde ‘trage vraag’ wordt vaak overschreeuwd door het snelle, oplossingsgerichte denken van onze tijd. De medische en technische vooruitgang heeft de illusie doen ontstaan dat lijden altijd voorkomen kan worden en dat het leven maakbaar is. Maar dat blijkt niet zo te zijn. Relaties lopen stuk, carrières mislukken, ziektes zijn niet altijd te genezen en vaak moeten we afscheid nemen van dierbare mensen.

‘Waarom overkomt ons dit?’ Wie deze vraag stelt, heeft meestal geen behoefte aan een theoretisch antwoord. En dat antwoord bestaat ook niet. Het antwoord op het lijden ligt in de aanwezigheid van een medemens, die ruimte geeft en troost biedt. De kerk zou een plaats moeten zijn waar ruimte is voor trage vragen. Geen snelle antwoorden, geen kant en klare oplossingen maar onderlinge verbondenheid, gebaseerd op Gods liefde. In de adventstijd staan wij stil bij de komst van Jezus. Teken van Gods aanwezigheid. Zoon van God. Onze broeder. Licht in onze duisternis. Geen ander teken is ons gegeven. Elly den Herder

Verslag gemeentebijeenkomst 18 oktober Na afloop van de ‘vroege’ kerkdienst zijn we met ruim veertig gemeenteleden ‘op weg gegaan’ naar de gemeentebijeenkomst, georganiseerd door de kerkenraad in de Daltonschool aan de Boshuizerkade. Na een kop koffie en een inleiding door ondergetekende werden de plannen voor het komende jaar

22 | Leids Kerkblad

toegelicht, met uitleg door ds. Ellis Ezinga over de brugdiensten en het bezoekproject voor de circa 400 leden in de leeftijdscategorie van 30–50 jaar. Ouderenpastor Elly den Herder legde vervolgens haar plannen uit voor de cursus ‘Pastoraal gesprek’ en de cursus ‘Omgaan met emoties bij het ouder worden’. Ook zij heeft circa 400 leden onder haar hoede, zij het in de leeftijdscategorie van 75 jaar en ouder. Aan de aanwezige gemeenteleden werd gevraagd hoe zij denken dat de gemeente er over vijf jaar uit zal zien. Alle ideeën en suggesties kunt u lezen onder het kopje ‘meer’ bij het onderwerp ‘Gemeentevergadering verslag’, op de website www.pgleidenzuidwest.nl. Gemeld werd ook nog dat de kerkenraad in het vervolg zo’n twee keer per jaar haar plannen met de gemeenteleden hoopt te bespreken. Tot slot werden de financiën voor het wijkfonds toegelicht door Hans van der Vlist. Rond 12.00 uur werd de bijeenkomst met een gezang afgesloten. Annet Pelleboer

Bezinningsdag kerkenraad Op zaterdag 31 oktober heeft de kerkenraad een bezinningsdag gehouden. We

hebben ons geloof gedeeld en gebeden aan de hand van een Bijbeltekst. We hebben aan de hand van een spel verkend wat onze persoonlijke kernkwaliteiten zijn. En we hebben besproken hoe veelkleurig wij zijn als wijkgemeente en als kerkenraad. Voor de gelegenheid had een van ons een veelkleurige taart gemaakt. Zo’n zinvolle dag smaakt naar meer!

Doop op 29 november Karin Hiemstra en Sjoerd Barnhoorn (Morellenweg 3) hebben 11 juli een dochter gekregen: Annelynn Sophia Barnhoorn. We zijn verheugd te melden dat zij haar op 29 november in de Antoniuskerk laten dopen in de Naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest.

Uitgelicht: Trieneke van Berkum-Paauw ouderling zijn is een roeping Trieneke woont sinds dit jaar in de Stevenshof met haar man Jack, daarvoor in Silvolde. Nu wonen ze dichter bij hun kinderen in Leiden. Op 13 december wordt deze mensen-mens bevestigd als ouderling. Een mooie manier om onze wijkgemeente te leren kennen! Een van haar taken zal zijn meedoen in een bezoekproject waarin mensen van 30 tot 50 jaar worden bezocht. Waarin - binnen ons jaarthema bruggen bouwen - geprobeerd wordt een brug te slaan tussen de wereld van onze kerk en de wereld van mensen die we niet zo vaak terugzien bij onze kerkelijke activiteiten. Voel jij je door God geroepen om ouderling te worden? Dat was een van de

Agenda Raadpleeg voor actuele informatie altijd onze Wijkinfo of website

vragen die ik stelde tijdens het gesprek voorafgaande aan haar bevestiging tot ouderling. En dit is ook een vraag die in de kerk gesteld wordt. Ja! zo was het opgewekte antwoord. Zie je er niet tegen op? Zo vroeg ik ook. Trieneke antwoordde dat het vast niet altijd gemakkelijk zal zijn. Maar dat ze in haar leven vaak een innerlijke kracht heeft ervaren op momenten dat het erom spande. En dat ze erop vertrouwt, die ook te krijgen in de tijd die komt. Ze ziet ernaar uit om te beginnen!

Kerkdiensten De kerkdiensten in de Antoniuskerk beginnen afwisselend om 09.15 uur en 10.00 uur. Het rooster vindt u op de laatste pagina’s van dit kerkblad. Bijbelgespreksgroepen woensdag 9 december - 10.15 uur, De Verdieping woensdag 9 december - 15.30 uur, De Statenhof (viering Heilig Avondmaal) woensdag 16 december - 10.15 uur, De Parelvissers woensdag 6 januari - 15.30 uur, De Statenhof. woensdag 13 januari - 10.15 uur, De Verdieping. Gesprekskring mantelzorg en rouwverwerking woensdag 2 december - 10.15 uur, pastorie Antoniuskerk woensdag 6 januari - 10.15 uur, pastorie Antoniuskerk.

De kerkenraad ervaart ze als een warm bad: ze heeft al enkele kerkenraadsvergaderingen meegemaakt om de sfeer te proeven en was aanwezig bij de bezinningsdag van de kerkenraad. ds. Ellis Ezinga En dat is nog niet alles. In de dienst van 13 december zullen, naast de bevestiging van Trieneke van Berkum als ouderling, drie andere ambtsdragers herbevestigd of herverbonden worden. Erna van Hove en Herman de Geus als ouderling en Maarten Pronk als diaken gaan nog vier jaar vol overgave en enthousiasme verder als leden van de kerkenraad. Eerst zo’n feestelijke doopdienst en dan twee weken later de (her)bevestiging. Waarlijk iets om God voor te danken. Hans van der Vlist



Kerstviering woensdag 16 december - 16.00 uur, Rosenburch Ouderensoos Dinsdag 5 januari 2016 met de heer Kraij, vanaf 14.30 uur in de Antoniuskerk ds. Ellis Ezinga en ouderenpastor Elly den Herder

van 19.15 uur tot 20.00 uur. Ds. Ellis Ezinga is gevraagd om ook een rol te hebben in de viering. Iedereen in onze wijkgemeente is uitgenodigd mee te vieren!

Kerstviering 25 december en projectkoor ‘Het Kerstverhaal in engelentaal’: dat is het thema van de kerkdienst op kerstmorgen. De samenzang wordt ondersteund door een enthousiast projectkoor bestaande uit mensen van onze wijkgemeente o.l.v. Bas Oosthoek.

Kerstviering

Havad

Op woensdag 16 december is de jaarlijkse feestelijke kerstviering in de grote zaal van Rosenburch aan de Vijf Meilaan. Aanvang 16.00 uur. Deze middag wordt georganiseerd door de leiding van de Soos. Frank en Elly den Herder verlenen muzikale medewerking. Na een viering met veel samenzang wordt de middag afgesloten met een gezellige broodmaaltijd. Iedereen is van harte welkom. Aanmelden kan bij Els van der Vlist (elsvandervlist@hotmail. com. of 06 42367469). De kosten zijn € 5,00, bij voorkeur te voldoen op rekening NL51 INGB 0000 534930 van de Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest.

Zomaar een dorpje in Transsylvanië (Roemenië). Het telt ongeveer 300 inwoners. De mensen verbouwen hun eigen groente en fruit. Wagonladingen augurken worden ingemaakt en eindeloze teilen bonen worden afgehaald en geweckt. Paprika wordt verwerkt tot poeder, spread en saus. Knoflook wordt tot strengen gevlochten, liters jam gekookt.

Kerstviering 16 december brug tussen kerk en school Op woensdag 16 december wordt door PC Basisschool De Zwaluw uit de Stevenshof een kerstviering gehouden in de Antoniuskerk. Dit gebeurt in twee rondes: van 18.00 uur tot 18.45 uur en

Dit kost veel tijd en dan te bedenken dat dit naast het betaalde werk gebeurt. Gezien de hoogte van het inkomen is deze landbouw noodzakelijk. Ook de dominee verbouwt zijn eigen groenten en tijdens het werk in zijn tuin spreekt hij ‘over het hek’ veel met mensen uit het dorp; praktische theologie, zo omschrijft hij het. Predikant zijn in dit deel van Europa verschilt van predikant zijn in Nederland. Datzelfde geldt voor de ambtsdragers. Op zondag in de kerk geen speciale bank met ouderlingen. Ambtsdrager in Havad zijn betekent: als er in de kerk iets te repareren is, steek je de handen uit de mouwen. Vloeren storten, muren bouwen, elektriciteit aanleggen, noem maar op. De laatste jaren vraagt de predikant aan zijn kerkenraadsleden of zij een gemeentewijkje willen behartigen, een signaalfunctie hebben bij ziekte of juist bij fijne gebeurtenissen. Een beetje zoals het er bij ons aan toegaat. Tot zover nieuws uit Havad. Jantine Oosthoek

Christelijke meditatie in het nieuwe jaar Het afgelopen najaar hebben we vier meditatiebijeenkomsten gehad in de Verdieping. Een flinke groep mensen heeft meegedaan, en we gaan graag verder! In januari wordt weer gestart met een nieuwe serie van zes bijeenkomsten: 20 januari, 10 februari, 9 maart, 16 maart, 13 april en 11 mei. Informatie: ds. Ellis Ezinga.

Leids Kerkblad | 23

Oecumenische geloofs­gemeenschap Merenwijk Pastores: mw. M. Hoogervorst, tel. 06 - 20551458, e-mail: [email protected] mw. ds. E.S. Smidt, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 071 - 5284909, [email protected] Scriba: mevr. J. Langeveld, Stadzicht 105, 2317 RV Leiden, [email protected] Wijkkerkenraad: voorzitter P.J. van den Broek, [email protected] Algemene Kerkelijke Merenwijkraad: voorzitter: mw. I.J.A.M. Weitenberg, tel. 071 - 5211963, e-mail: [email protected] secretaris: mw. E.M. Korbee-van Hille, [email protected] Bankrekeningnr: NL70 INGB 0002 5811 91t.n.v. Algemene Kerkelijke Merenwijkraad Wijkkerk: Kerkelijk Centrum de Regenboog, Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 071 - 5212858 Koster-beheerder: R. van Heijningen, [email protected] Website: www.deregenboogmerenwijk.nl

Terugblik Zondag 2 november, op Allerzielen, vierden we in de Regenboog de gedachtenis aan de overledenen. Omringd door de litanie en de gebeden staken familieleden kaarsen aan voor wie dit jaar overleden zijn in onze geloofsgemeenschap. Daarna begon de stille gang van alle aanwezigen naar voren waar de kaarsen klaar stonden. Je zag aan de intentie en de ingekeerdheid hoe velen in hun hart dicht bij hun eigen geliefden waren,- uit dit leven weggegleden maar niet vergeten. De kaarsvlammetjes zijn een teken van de liefde en trouw die met God verbonden worden: zij zijn in Uw hand, wees hen nabij die ons leven mee vormden. Het verlies en de liefde verbinden ons met elkaar en met Hem die onze namen in Zijn hand gegrift heeft.

Vieren, maar dan anders Regelmatig komt een aantal dertigers bij elkaar om tot bezinning te komen en te zorgen voor de broodnodige rust en inspiratie. Tijdens de avonden met elkaar is er de rust en het onderling vertrouwen om uit te wisselen waar ze tegenop gelopen zijn, wat hen bezig houdt en laten ze zich inspireren en voeden door geloof en Bijbel.

24 | Leids Kerkblad

De verbondenheid die zij onderling ervaren, wilden deze VIP’s (Volwassenen In Progress) delen met de geloofsgemeenschap in de viering van 8 november. Rond het thema van verbondenheid stelden ze een viering samen van psalmen en Taizéliederen (er werd gezongen in het Latijn, Duits en Swahili). Tijdens de viering waren er momenten van gesprek met de mensen die naast je zaten en momenten om in stilte zelf na te denken, er was prachtige muziek van orgel en dwarsfluit: het ademde een sfeer van frisheid, van energie en van verstilling en saamhorigheid. Een cadeau voor de geloofsgemeenschap, dat dankbaar aanvaard werd getuige de vele enthousiaste en blije reacties. Als je je aangetrokken voelt tot de groep VIP’s (volwassenen in progress) kun je voor verdere gegevens contact opnemen met Jan-Pascal van Best ([email protected]).

BIJ DE VIERINGEN Op weg naar Kerstmis De spreuk: ‘We zijn stuk voor stuk engelen met slechts één vleugel. We kunnen vliegen als we elkaar vasthouden’ was de inspiratiebron voor een doorlopend verhaal voor de kindernevendienst op weg naar Kerstmis. Acht jongeren hebben zich enthousiast getoond om het verhaal over de kleine engeltjes die zich soms gedragen als bengeltjes aan de kinderen voor te lezen en daarna met de kinderen tot een verwerking te komen. De bijpassende symbolen worden bij terugkeer aan de Adventskrans gehangen. We hopen dat veel kinderen deel zullen nemen aan de kindernevendienst in de Advent. En nog meer, dat zij door deze voorbereiding een feestelijk kerstfeest mogen hebben. Zondag 29 november is het de eerste zondag van Advent. Het thema van deze adventsperiode is ‘Wachten op de tijd

Bij de vieringen van God’. We lezen het verhaal over Zacharias. Hij is priester, hij dient God en dat doet hij met grote zorg en trouw. Hij hoopt op God als de behoeder van Israël, die ooit Israël een Redder zal geven. Tegelijk is hij zijn persoonlijke verwachtingen kwijt: zijn vrouw en hij hebben de hoop op een kind opgegeven. Zacharias, een adventsmens: zijn tijd is gevuld met zijn dienst en met zijn verwachtingen. Hij hoopt, hij is trouw, hij draagt zorg. Hoe reageert hij er op dat God zomaar zijn leven binnenkomt en hem voor ongedachte verrassingen stelt? Wie zou dat voor mogelijk houden? Een God midden in onze tijd en werkelijkheid? Wachten betekent ook plaats maken voor een nieuwe werkelijkheid. Kunnen we dat? De tweede adventszondag (6 december) ontleent zijn naam aan Jesaja 30. ‘Gij volk van Sion, zie de Naam des Heren komt van verre om de volken te verlossen’. De lezing over de aankondiging van de geboorte van Jezus heeft daar alles mee te maken. Zoals vaker op de keerpunten van de heilsgeschiedenis wordt duidelijk dat het God is die deze wending te weeg brengt. Daar hoeft geen mens Hem bij te helpen, anders dan door zich dienstbaar en ontvankelijk voor de Eeuwige open te stellen. Met medewerking van het Regenboogkoor zullen we ons weer een aantal liederen uit het nieuwe Liedboek eigen maken. Ditmaal een heel bijzonder lied (745) dat speciaal voor deze dag geschreven lijkt. Wij vieren op 3 januari Driekoningen. Daarom mogen alle kinderen als koningen of als ‘wijzen uit het oosten’ verkleed naar de dienst komen. Samen gaan we op zoek naar de nieuwgeboren koning. Gods ster wijst ons de weg. We verheugen ons op jou. De kindernevendienstgroep

Zing en speel mee met de MISA CRIOLLA De wereldbekend geworden mis Misa Criolla, de ‘Creoolse Mis’, werd geschreven door de Argentijn Ariel Ramírez. Hij had een grote voorliefde voor de eigen Argentijnse muziek. Toen in de

Kerstagenda Kerstsamenzang in de Merenwijk Kerst is een geliefd feest. Dat betekent ook zeker, dat er veel geliefde, sfeervolle liederen zijn voor dat feest. Je hoort ze overal om je heen in de donkerste weken van het jaar. Het is fijn om ze mee te zingen. Overbekende liederen zullen de hoofdzaak zijn van de kerstsamenzang op 20 december. Alle Merenwijkers die graag zingen zijn daarbij uitgenodigd op zondagavond 20 december om 19.00 uur in De Regenboog, Watermolen 1. Donderdagavond 24 december om 18.00 uur vieren we het Kinderkerstfeest in de Regenboog. Met de kinderen leven we mee met het jongetje David uit Bethlehem dat voor het eerst met zijn grote broers meegaat om de schapen te hoeden. En met de kleine engel Jonathan, die verscholen achter de grote Gabriël midden in de nacht naar de aarde reist. Een kleine jongen en een kleine engel die samen die nacht een wonder gaan beleven. Natuurlijk zingen we met elkaar kerstliederen en beleven we zo, in het donker van de avond, het aanbreken van de kerstnacht met zijn belofte van licht, warmte, goedheid en hoop. Vrijdag 25 december, eerste kerstdag om 10.00 uur. Na de stilte van de nacht, waarin een kind geboren wordt, is het Kerstfeest. In het licht van de nieuwe dag komen de dageraadsmis (de herdertjesmis) en de kerstmorgen met Johannes 1 samen. Centraal staat het thema van het Licht. In de kerstnacht gaat het Licht over ons op, het licht van God dat in dit kind zichtbaar wordt. De engel die de herders het goede nieuws komt brengen midden in de nacht, brengt een stralend licht met zich mee waar de herders plotseling in baden.

zestiger jaren het verbod op een mis in de volkstaal werd opgeheven, componeerde Ramírez zijn ‘Misa Criolla’ waarin hij gebruik maakt van de ritmes van de indianen en van de criollos (creolen), de nakomelingen van de diverse immigranten. Op zondag 29 mei 2016 zingt het Regenboogkoor o.l.v. Hendrik Vonk de Misa Criolla, bestaande uit het Kyrie, Gloria, Agnus Dei, Sanctus en Credo. Met deze Latijns-Amerikaanse muziek met een aanstekelijk ritme zal het een bijzondere viering worden. Gastzangers nodigen wij van harte uit om de sopranen, alten, tenoren en bassen van het koor te komen versterken. Begin januari starten we met de repetities op woensdagavonden. Daarnaast nodigen wij mensen uit om het koor instrumentaal te begeleiden. Wij denken dan aan personen die de volgende instrumenten bespelen: gitaar, slagwerk, bongo, conga, triangel, bel, contrabas, basgitaar, elektrische gitaar, panfluit en accordeon. De musici repeteren op een ander moment dan het koor, maar zullen later enkele malen samen met het koor repeteren. Heeft u belangstelling om mee te zingen of te spelen, neem dan contact op Susanne van den Burgh ([email protected]). Voor vragen kunt u ook bij haar terecht.

Bijeenkomsten jongerengroepen De jongvolwassenen komen bij elkaar op maandag 7 december om 19.45 uur voor hun kerstbijeenkomst. Als je graag eens wilt komen kijken, neem dan contact op met ([email protected]). Je bent van harte welkom.

De taal van muziek Op 8 december luisteren we naar een keuze uit de vele soorten kerstmuziek die in de loop der eeuwen en op verschillende plaatsen binnen de christelijke cultuur is ontstaan. We proberen te ontdekken wat de kerstmuziek destijds aan de gelovigen wilde vertellen en wat voor ons de boodschap van Kerst is. Van harte welkom. We beginnen om 20.00 uur in het stiltecentrum. De volgende avond is op 12 januari om 20.30 uur! Met vriendelijke groet, ds Inge Smidt

Film in de Regenboog Dit keer staat een jonge vrouw centraal, die alleen door solidariteit van haar collega’s haar baan kan houden. Datum: 1 december (dinsdag); tijd: 19:30 uur; entree: € 5,00. Voor meer info zie: www.deregenboogmerenwijk.nl

Leids Kerkblad | 25

Evangelisch-Lutherse Gemeente Kerkelijk werker: Barbara Heckel MA, Kortenaerstraat 21, 2014 RR Haarlem, tel. 023 - 5444525 Consulent: drs. S. van Kammen, Abraham Mensstraat 26, 2015 JR Haarlem Voorzitter kerkenraad: mw. G. Graner-Bijma, Westerdreef 145, 2161 GR Lisse, tel. 0252 - 414887, [email protected] Secretaris kerkenraad: mw. C.C. Pet-Vonk, Muiderkring 217, 2332 BP Leiden, tel. 071 - 5762782, [email protected] Bankrekeningnrs: NL14 INGB 0000 1039 46 en NL63 ABNA 0451 0243 03 t.n.v. ELG Leiden te Lisse Kerk en consistorie: Hooglandse Kerkgracht 26 en 28, 2312 HV Leiden, tel. 071 - 5140783, [email protected] Kosterij: mw. H.J. Schotsman, Middelweg 36, 2312 KL Leiden, tel. 071 - 5140783, [email protected] Website: www.luthersekerkleiden.nl

Agenda Barbara Heckel (evluthkw@ xs4all.nl), kerkelijk werker, is op dinsdag en verder wisselend op woensdag of vrijdag werkzaam in onze gemeente. Voor dringende zaken op andere dagen kunt u contact opnemen met de voorzitter of secretaris van de kerkenraad. Adventsvespers in Lutherse kerk aanvang 19.30 uur 3 december - ds. René Venema 10 december - Barbara Heckel 17 december - pastor Paul Brommet Adventslunch 20 december om 12.00 uur in de consistorie Erediensten 29 november - geen dienst 6 december - dhr. D. de Roest 13 december - mw. B. Heckel 20 december - geen dienst 24 december - geen dienst 25 december - mw. B. Heckel, viering Heilig Avondmaal 27 december - geen dienst 3 januari - geen dienst 10 januari - mw. B. Heckel, nieuwjaarsreceptie 17 januari - geen dienst Gemeentevoorlichting 6 december na de dienst Kerkenraad 8 december en 12 januari om 20.00 uur in de consistorie Oecumenische gespreksavond 13 januari om 20.00 uur in de Vredeskerk Redactiecommissie contactpersoon Lenie de Jongh (0348 419778). Periode van het volgende Leids kerkblad is van 17 januari t/m 14 februari. Inleverdatum kopij: uiterlijk 31 december per mail bij [email protected]

26 | Leids Kerkblad

(Ver)wachten Een tijdlang had ik een werkkamer die uitkeek op een tramhalte. Ik zat eens mijmerend naar de mensen bij de halte te kijken. Ze zaten wat onderuit of hingen tegen de reling te wachten, keken op hun telefoon of gewoon ongeïnteresseerd voor zich uit. Totdat ze opeens allemaal in beweging kwamen, hun tas pakten en rechtop gingen staan. Dan kwam de tram eraan, die ik vanachter mijn bureau - nog niet kon zien. Het was een gek gezicht. Wachten of verwachten? Het is maar hoe je er tegenaan kijkt. Wanneer je iets in zicht hebt, bereid je je er meestal alvast op voor. Als je de tram ziet aankomen, pak je alvast je spullen, zodat je in kunt stappen en mee kunt gaan. En als Kerst in zicht is, dan maak je je er alvast voor klaar, versiert het huis, maakt plannen voor de feestdagen. Je komt in beweging. En daarmee kom je misschien ook innerlijk in beweging. Je bereidt je voor op de komst van God onder de mensen, op de komst van licht in de duisternis. Ik wens u een goede adventstijd en gezegende kerstdagen! Barbara Heckel

Historisch onderzoek werpt nieuw licht op een oud orgel Op 31 oktober presenteerden Peter van Dijk en Jaap-Jan Steensma de resultaten van hun onderzoek naar de geschiedenis van ons orgel. Peter van Dijk overhandigde het eerste exemplaar van het onderzoeksrapport aan ouderlingkerkrentmeester Theo Zee. Rens Heruer van de Historische Vereniging OudLeiden ontving het tweede exemplaar uit handen van Jaap-Jan Steensma. Beide onderzoekers gaven ook een indruk van de resultaten van hun onderzoek. Daarin zijn vijf brieven gevonden uit 1835-1837 waaruit blijkt dat het orgel oorspronkelijk de middentoonstemming heeft gehad. De onderzoekers brachten het orgel ook tot klinken, evenals onze organist Jan Hoegee. Naast geestelijke werken speelden zij composities van Leidse componisten uit de 18e eeuw.

Niet in de laatste plaats door de gastvrije ontvangst met koffie en Lutherkoekjes was het een geslaagde bijeenkomst, die ongetwijfeld een vervolg krijgt in de vorm van een of meer publicaties. Kees Sparrius

Activiteiten in de adventstijd Begin oktober heeft de kerkenraad een beleidsmiddag gehouden. Hetgeen daar besproken is willen wij gaarne met u delen in een bijeenkomst op zondag 6 december na de dienst. Op de donderdagen 3, 10 en 17 december zullen ook dit jaar in onze kerk adventsvespers worden gehouden. De voorgangers zijn respectievelijk ds. R. Venema van de Vredeskerk-Maranathawijkgemeente, mw. B. Heckel van de Evangelisch-Lutherse gemeente en pastor P. Brommet van de Oud Katholieke kerkparochie. De aanvangstijd is 19.30 uur. Zondag 20 december is er geen dienst, maar dan is er om 12.00 uur een advents­ lunch.

Oecumenische gespreksavond Woensdagavond 13 januari is er een oecumenische gespreksavond in de Vredeskerk ter voorbereiding op de oecumenische dienst van 24 januari. De avond begint om 20.00 uur.

Vereniging van Vrijzinnige Protestanten Pastoraal werker: mw. G. Kooijman-van Andel, Prinses Irenelaan 19, 2341 TP Oegstgeest, tel. 06 - 18392604 e-mail: [email protected] Voorzitter: dr. L. Leertouwer, Rijnsburgerweg 36, 2333 AB Leiden, tel. 071 - 5190227 Secretaris: G. Eegdeman, Laan van Arenstein 23, 2341 LS Oegstgeest tel. 071 - 5153865, [email protected] Bankrekeningnr.: NL56 INGB 0000175067 t.n.v. 2e penningmeester VVP Leiden-Oegstgeest Kerkdiensten: Dorpscentrum, Lijtweg 9, 2341 HA Oegstgeest Website: www.vvpleidenoegstgeest.nl

De Mariamonologen De theatervoorstelling ‘De Mariamonologen’, een samenwerkingsproject tussen de RK-parochie Oegstgeest, de PGOegstgeest en de VVP in het Dorpscentrum in Oegstgeest op 11 oktober is een succes geworden. Het was een wervelend theaterconcert, soms vrolijk, aanstekelijk maar ook gevoelig of hilarisch en steeds op zoek naar Maria, als moeder van Jezus, Maria Magdalena of als Maria von Trapp. Ook Malala, het meisje uit Pakistan, kwam voorbij.

Bakkers had gezorgd voor het kaarsenarrangement, het koor Libera Voce o.l.v. Marjolein de Groot zong stemmige liederen en onze pastoraal werker, Gerrie Kooijman-van Andel hield een overdenking over ‘Tijd’. Zoals altijd, een indrukwekkende dienst.

tie die in de teksten kan doorklinken. De bijeenkomst wordt afgesloten met een eenvoudige maaltijd. Met het oog daarop is het wenselijk dat u zich opgeeft bij ds. Marjan Driessen, 071 5131422 of [email protected]

Kring ‘Literatuur en Religie’

Kerstviering

In januari komt deze kring bij elkaar om het boek ‘De Tuin van de Avondnevel’ van Tan Twan Eng te bepreken.

Een werkgroep is al druk bezig met de organisatie van de kerstviering. Zondag 20 december komen we bij elkaar in de kerkzaal van het Dorpscentrum. Als thema is gekozen voor ‘Thuis’. Alle leden en vrienden ontvangen persoonlijk een uitnodiging in de vorm van een mooie kaart. Zondagochtend is er nog normaal een kerkdienst. Ook niet-leden/vrienden van onze Vereniging bezoeken onze kerkdiensten en voor hen willen wij de deur die zondagochtend niet gesloten houden. De overdenking van ds. van Klaveren uit Den Haag zal zeker een bezoek aan de kerkdienst die zondag waard zijn.

Kring ‘Kunst en Spiritualiteit à la Carte’ De kring zal in november in het teken staan van de natuurfotografie. Peter A.H. Bakker is door zijn reizen door IJsland, Argentinië en Nieuw-Zeeland geraakt door de schoonheid en de ongereptheid van de natuur. De vormen en compositie van kleuren spreken tot de verbeelding. Het beeldrijm met soms onverwachte dieptewerking fascineert. We gaan met elkaar in gesprek over de verwondering in de natuur en de inspira-

In de teksten en melodieën werden beelden van vrouwen opgeroepen en verbanden gelegd tussen de Bijbel en onze werkelijkheid.

De herdenkingsdienst Op zondag 1 november hebben wij weer de overledenen van het afgelopen kerkelijk jaar uit onze kring herdacht en bij name genoemd. Magda Keuken-

Agenda Het Dorpscentrum is gevestigd aan de Lijtweg 9 te Oegstgeest 29 november - 17.00 uur Dorpscentrum Kring ‘Kunst en Spiritualiteit à la Carte’ 8 december - 14.30 uur Dorpscentrum Vrijzinnige Protestantse Vrouwengroep - Kerstviering 20 december - 17.00 uur Dorpscentrum Kerstviering 6 januari - 14.30 uur Dorpscentrum, Vrijzinnig Protestantse Vrouwengroep - Jaarvergadering 18 januari - 20.00 uur Dorpscentrum Kring ‘Literatuur en Religie’ 19 januari - 14.30 uur Dorpscentrum Kring ‘Literatuur en Religie’ 20 januari - 19.45 uur Lokhorstkerk Leiden Film: ‘The Salt of the Earth’ 20 januari - 19.30 uur Scheppingskerk, Van Poelgeestlaan 2, Leiderdorp Lezing ‘Dag Hammerskjöld’ - Stephan Kurtzahn

Leids Kerkblad | 27

Eglise wallonne

Pasteur consulent: ds. H. Out (Église wallonne de La Haye), tél. 06-44948059, [email protected] Président du consistoire: A. Vletter, Valkenburgerweg 96, 2231 AP Rijnsburg, [email protected] Diaconie: Kumi Tempels, [email protected] Temple: Breestraat 62, 2311 CS Leiden, tél. 071-5134139 Salle Loeber: Breestraat 62, 2311 CS Leiden Compte de l’Eglise: NL72 INGB 0005 3700 99 Compte de la diaconie: NL67 ABNA 0578 6724 48 au nom de Diaconie Waalse Kerk Leiden. Marguillier et organiste: Erik van Bruggen, Breestraat 64, 2311 CS Leiden, tél. 071-5134139, [email protected] Secrétariat: Breestraat 64, 2311 CS Leiden, [email protected] Site web: https://sites.google.com/site/eglisewallonnedeleyde Facebook: eglise wallonne leiden

Étude biblique

Visites pastorales

Le dimanche 15 novembre le cercle biblique à lu et discuté le ‘Magnificat’, Cantique de Marie. En décembre il n’y aura pas d’étude biblique. Le dimanche 10 janvier aura lieu la première rencontre du cercle biblique en 2016 (salle du consistoire); le psaume pour cette reunion est encore à choisir.

Pour un entretien pastoral (entre quatre yeux ou par télephone) n’hésitez pas à contacter soit le pasteur consultant (pour les coordonnées voir ci-dessus), soit l’un des autres membres du consistoire.

Collectes diaconales La deuxième collecte du 29 novembre sera destiné à ‘De Glind’, celle du 13 décembre à ‘Schuldhulpmaatje’ et celle du 25 decembre au ‘Avondmaalsproject’ de la Bakkerij. Les autres dimanches la deuxième collecte sera destinée au travail de notre propre diaconie.

Assemblée générale Le 1er novembre après le culte a eu lieu une ‘assemblée générale’, c.à.d. une réunion des membres et amis de la paroisse, où ils ont étés informés de l’état actuel de la paroisse, après une année turbulente (e.a. le départ du pasteur et celui du trésorier). On a discuté l’avenir de la paroisse et des églises wallonnes. Un compte-rendu sera publié sous peu dans le bulletin de la paroisse. La prochaine ‘assemblée générale’ aura lieu le 6 mars 2016 (sous réserve).

Nieuwkuijk II

Programme des prédications Culte à 10h30 le 29 novembre - le pasteur H. Spoelstra le 6 décembre - monsieur J.B. la Grouw le 13 décembre à 19.30 - culte de l’Avent en néerlandais, présidé par le pasteur G. Smaling, avec la collaboration de la chorale le 20 décembre - le pasteur D. Ribs le 25 décembre, Noël - le pasteur H. Spoelstra, saintecène le 27 décembre - le pasteur L. van Hilten-Matthijsen le 3 janvier - pas encore connu le 10 janvier - monsieur J.B. la Grouw le 17 janvier - pas encore connu Autres dates à retenir le 10 janvier après le culte - repas avec une soupe aux pois le 10 janvier à 15h30 - Étude biblique le 11 janvier à 19h30 - Réunion du consistoire

28 | Leids Kerkblad

Samedi 27 février aura lieu une ‘Journée des Consistoires Wallons’ dans l’abbaye de Nieuwkuijk. La présence sera souhaitée de tous les members des consistoires wallons. Discussion d’un projet de reorganisation des Églises Wallonnes au sein de la PKN, en 2025. Les membres de consistoire recevront prochainement une invitation.

Kerst: begin van een nieuwe tijd door Ingrid Moerman Het is weer december, in mijn ogen de gezelligste maand. Buiten donker, mistig of koud, binnen warm, behaaglijk en licht. Knusse schemerlampen of sfeervolle kaarsen. Ook de open haard doet het natuurlijk goed in dit intieme sfeertje. Eerst het feest van de goedheiligman. Maar de zesde december staan de kerstbomenverkopers al op vele plaatsen in de stad en veranderen de winkels ijlings hun etalages. Kerstmuziek schalt in de winkelstraten. We zitten in de adventstijd, het begin van het kerkelijk jaar. Toch kost het mij moeite me te bepalen bij dat begin. Voor mij blijft december het eind van het jaar. Wel met het vooruitzien naar een nieuwe tijd, een soort herkansing: wordt volgend jaar beter, anders? Toch komen juist in deze tijd ook de herinneringen aan vroeger. Het kerstfeest van de zondagsschool. Niet in de houten noodschool van na de oorlog, maar echt in de kerk, waar naast de kansel een huizenhoge kerstboom stond opgesteld. Wij zaten op de voorste rijen, nu ja zaten, wij hingen meer omgedraaid te zwaaien naar vader en moeder achter in de kerk. Uit volle borst zongen we alle liederen, die we al weken hadden ingestudeerd. En dan de cadeautjes: een suikerkrans en een boek van W.G. van de Hulst, Max de Lange-Praamsma of C.Th. Jongejan-de Groot, uitgegeven door de Uitgeverij Callenbach te Nijkerk en voorzien van een etiket met twee klokken

en groene hulstblaadjes, waarop mijn naam, de datum en de naam van de zondagsschool. Ik heb ze allemaal zuinig bewaard. Wat later op de middelbare school hadden we de bijeenkomsten van de CHJ (Centrale Hervormde Jeugdraad) onder de bezielende leiding van ds. M.L.W. Schoch. Diensten, die ook regelmatig via de radio te beluisteren waren en waaraan velen hun medewerking verleenden door cabaretachtige teksten te schrijven. Weer wat later waren hoogtepunten de kerstnachtdiensten, die om 11 uur ’s avonds begonnen in de gerestaureerde Laurenskerk in Rotterdam. Bomvol zat de kerk dan en steevast werd de jeugd door de predikant verzocht plaats te nemen op de verwarmde vloer van het koor, opdat de ouderen een plaatsje in de banken konden veroveren. Je had in zo’n dienst een echt saamhorigheidsgevoel, massaal zingen en vrienden en vriendinnen - soms jijzelf - mochten dan de schriftlezingen doen. Daarna reed je met je ouders en zusje, vaak de slotzang nog na neuriënd, door de donkere kerstnacht naar huis. Een goed begin van een kerstviering, die de volgende ochtend voortgezet werd met het kerstontbijt aan de gezellig versierde en met kaarsen getooide ontbijttafel. Mijn vader had dan een aantal mooie grammofoonplaten uitgezocht. Met behulp van een instrument kon hij de ene plaat bijna automatisch op de andere laten volgen. Met de huidige cd’s is dat heel wat makkelijker. Onder de kerstboom, in het begin met echte kaarsen en later met elektrische lichtjes, lagen de pakjes. Wij vierden sinterklaas, maar met Kerstmis kregen we toch ieder ook nog een kleinigheidje. Een van de onderdelen van de kerstviering was natuurlijk ook het kerstdiner. Mijn vader was architect en in die tijd was het de gewoonte dat aannemers aan architecten relatiegeschenken stuurden. Dat waren vaak kalenders, maar met Sinterklaas een boterletter en met Kerstmis een kalkoen. Wij aten dus altijd kalkoen en eigenlijk vonden we het wel prettig dat toen de bezuinigingen toesloegen aan deze gewoonte een einde kwam. Eend of kip was wel zo lekker! Sinds 1979 woon ik in de (kerkelijke) wijk Pniël en bezoek de prachtige gotische Hooglandse Kerk, sfeervol met haar unieke lichtinval, die dit jaar haar 700-jarig bestaan vierde. De thuisbasis van de Leidse Binnenstadsgemeente en de Leidse Studenten Ekklesia, die zich voorbereiden op Kerstmis: een feest van saamhorigheid, bezinning en samen op weg naar een nieuwe tijd. Ingrid Moerman is lid van de Leidse Binnenstadsgemeente

Leids Kerkblad | 29

Gelukkige kerstdagen en en Gelukkige kerstdagen voorspoedig 2016 voorspoedig 2012

Draadbaan 18 2352 AW Leiderdorp

en u een Wij weonesdig voorspjaar. nieuw S I N D S 19 3 5

Lammenschansweg 138 ■ Leiden ■ (071) 532 38 48

w ww. wzirkzeewonen.nl j - z i r k z ee.n l

TEEUWEN ASSURANTIËN

Wij wensen u gelukkige Kerstdagen en een goed verzekerd 2016

DESKUNDIG IN VERZEKERINGEN DE SITTERLAAN 89 2313 TL LEIDEN TEL. 071 - 5149967

Telefoon : 071 522 70 00 Telefax : 071 522 65 65 [email protected] [email protected]

Lid van de Vereniging van Nederlandse Installatiebedrijven

Wij wensen u fijne kerstdagen en veel geluk in het nieuwe jaar

Th.Weizenbach

Van Vollenhovenkade 5 2313 GG Leiden Telefoon 071 - 5149092

Boekhouding & Belasting

Verzorgt en adviseert: Van Vollenhovenkade 5 Boekhoudingen & Belastingzaken 2313 GG Leiden Telefoon

071 - 514 90 92

Voor particulieren, middenE-mail en kleinbedrijf [email protected] IBAN

NL78 INGB 004 2072 52

Wij wensen u een heel gelukkig kerstfeest en een voorspoedig en veilig 2016 Touwbaan 12, Leiderdorp Telefoon 071 - 589 93 03 www.meerburg.nl

Wij wensen u prettige feestdagen en een gelukkig 2016

t/o Molen de Valk Lammermarkt 3-7 2312 CK Leiden www.hartwijk.nl • Tel. 071-5126627

BTW nr. NL0695.30.361.B.01. • KvK nr. 28036011 • Becon.nr. 295796

30 | Leids Kerkblad

Kerk en maatschappij Geen plaats in de herberg? door Elias van der Plicht

Leiden heeft door de eeuwen heen tienduizenden vluchtelingen opgevangen, de meesten in de zestiende en zeventiende eeuw. Dat had grote gevolgen voor de Leidse kerken. Twaalfduizend inwoners telde Leiden, toen de stad in 1574 werd ontzet. Veertig jaar later waren daar maar liefst dertigduizend mensen bijgekomen, voornamelijk gevlucht uit de Zuidelijke Nederlanden, het huidige België. De vluchtelingen wilden het Spaanse juk van zich afwerpen en zochten in Holland een veilig heenkomen. In steden als Leiden stonden de poorten wagenwijd open om de zuiderlingen binnen te laten: de textielnijverheid was al decennia in verval en de vluchtelingen deden de sector weer opbloeien.

Complete kerkgemeenschappen verhuisden naar Holland. De Waalse gemeente van Brugge bijvoorbeeld, werd vrijwel in zijn geheel naar Leiden verplaatst. Die Franstalige Zuidelijke Nederlanders konden voor hun erediensten terecht in de Vrouwekerk, het kerkgebouw dat in 1584 aan hen was afgestaan en waarvan de overblijfselen aan het Vrouwenkerkhof te vinden zijn. Door de komst van zoveel nieuwkomers werd de stad te klein. Ook de kerken barstten uit hun voegen. Vandaar dat halverwege de zeventiende eeuw de Marekerk werd gebouwd. En er waren andere implicaties voor de Leidse gelovigen. De migranten uit de Zuidelijke Nederlanden waren als vluchtelingenom-het-geloof over het algemeen wat

orthodoxer dan de autochtone Leidse protestanten. Ze waren met zovelen dat in 1587 driekwart van de Leidse ouderlingen een vluchteling was. Een van hen was Jan Cabbeljauw, een lakenkoper geboren in Gent. Geliefd maakte hij zich niet in zijn nieuwe stad: hij moest opnieuw vluchten toen bekend werd dat hij betrokken was bij een samenzwering waarbij de sleutels van de stad aan de graaf van Leicester zouden worden overgedragen. Het stadsbestuur probeerde nadien de invloed van de nieuwkomers te beperken, maar dat kon niet voorkomen dat door de invloed van de behoudende Vlamingen steeds minder plaats was voor een vrijzinniger geluid. Ook vanuit de Duitse vorstendommen kwamen vluchtelingen naar Leiden. Tijdens de Dertigjarige Oorlog (16181648) trokken soldaten plunderend rond. Katholieken, lutheranen en calvinisten bevochten elkaar op leven en dood, met een grote vluchtelingenstroom tot gevolg. Waar kon men beter heen dan naar het welvarende Holland dat verlegen zat om arbeiders? In Leiden konden de vluchtelingen uit Duitsland direct achter de weefgetouwen plaatsnemen. De lutherse gemeente groeide snel door de aanwas van Duitse lutheranen. De lutherse kerk aan de Hooglandse Kerkgracht werd vergroot en toen meerdere Duitse calvinisten een eigen gemeente wilden beginnen, bouwde het stadsbestuur voor hen een kerk: de huidige Bethlehemskerk aan de Lammermarkt. In 1644 leidde een Duitstalige predikant de eerste dienst. Iets minder dan een eeuw

later waren de Duitsers zo goed ingeburgerd, dat er niet langer kerkdiensten in het Duits hoefde te worden gehouden. Leiden kreeg niet alleen te maken met vluchtelingen uit het zuiden en het oosten: in Engeland had koning Jacobus I weinig op met orthodoxe calvinisten. Begin zeventiende eeuw weken daardoor zoveel Engelse vluchtelingen uit naar Leiden dat er een aparte Engels kerk werd gesticht, die korte tijd onderdak vond in de kapel van het Catharinagasthuis aan de Breestraat en later in de kapel van het begijnhof aan het Rapenburg. Er waren zelfs twee Engelse gemeenschappen, want de groep Pilgrim Fathers, die later naar Amerika zou verhuizen, bleef op zichzelf staan.

In 1638 gingen de Walen naast de Vrouwekerk gebruik maken van de kapel van het Catharinagasthuis. Aan het eind van die eeuw ving Leiden nog eens zesduizend hugenoten op. Deze uit Frankrijk afkomstige protestanten sloten zich aan bij de Waalse kerk. Vluchtelingen zijn het allang niet meer, maar tot op de dag van vandaag kerken de Franstaligen in de église wallonne. Een blijvende herinnering aan Leiden als stad van vluchtelingen.

Leids Kerkblad | 31

BMS Netwerk Notarissen

persoonlijk, betrokken en altijd dichtbij

> Alle rechtsgebieden

Notarissen mr. R.H. Breedveld

> Combinatievoordeel bij gelijktijdig passeren van verschillende akten

mr. E.J. Moolenaar mr. M. Schwarze

Nico Soek begeleidt en verzorgt de uitvaart, ook als u elders verzekerd bent.

> Gratis abonnement op onze elektronische nieuwsbrief

Plantsoen 25 2311 KG Leiden T (071) 516 29 30 F (071) 516 29 35 E [email protected]

> Eigen parkeerterrein 16458

www.bmsnotarissen.nl

in online Schrijf u

voor d

ieuw tis n e gr a

e sbri

071 - 57 20 076 dag en nacht www.arumuitvaartzorg.nl BOUW & AANNEMERSBEDRIJF

H. de Bolster BV nieuwbouw - verbouw - renovatie Rooseveltstraat 14-K, 2321 BM Leiden Tel. 071-5213733 - Fax 071-5217070 E-mail: [email protected]

du Prie BOUW & ONTWIKKELING B.V.

     

ADMIRAAL BANCKERTWEG 23

WAARDENVOLLE  BEGELEIDING  IN  EEN  LEVENSCRISIS    

Hulp  bij  relatieproblemen?   Begeleiding  bij  echtscheiding?   Afspraken  alimentatie?   Opstellen  convenant  en  ouderschapsplan?    

 

www.jeaninegeijtenbeek.com   06-­‐33750325  /  071-­‐8897675  

Dat was     pas een mooie uitvaart. Maar hoe regel je zoiets?

Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens kunt u al uw wensen vastleggen. Kijk op monuta.nl of bel ons voor een afspraak.

32 | Leids Kerkblad

LEIDEN - TELEFOON 071-5222919

hooigracht 35 2312 kn leiden postbus 164 2300 ad leiden telefoon 071 514 32 44 telefax www.baartbv.nl 071 514 35 49 e-mail [email protected]

REDKEN AMBASSADOR

f

Mens in beweging door Job van Keulen

In 1925 werd ik in Rotterdam-Zuid geboren als het vierde kind van mijn moeder en het negende van mijn vader, die zijn eerste vrouw in 1914 verloor. Mijn vader en diens eerste echtgenote waren gereformeerd. Mijn moeder was hervormd maar met een vrij-evangelische achtergrond en een grote liefde voor liederen van Johannes de Heer en daardoor een geloof uitdragend dat daarop was geënt. Zij zong ‘Niets is hier blijvend…. maar wat gedaan werd uit liefde voor Jezus, dat houdt zijn waarde en zal eeuwig bestaan’. Mijn vader had ook eigenlijk die gedachte als motto. Hij was altijd diaken en heel lang voorzitter van de diaconie. Het hele gezin ging trouw elke zondag tweemaal naar de kerk en ik eerst naar de Zondagsschool en later naar de knapenvereniging. Op school elke morgen: bijbellezing, psalmzingen en gebed. Bijbelse geschiedenis was een schoolvak. En de Bijbel was Gods Onfeilbaar Woord. Ik had een veel oudere broer die mij allengs wat vrijzinnigheid bijbracht. Zo had ik in mijn puberteit al twijfel aan het bestaan van een persoonlijke God.

Ik trouwde met Tini, die ook gereformeerd was en kwam met haar en onze drie kinderen in 1958 in Leiden-Zuidwest wonen. Daar werd ons vierde kind geboren. De wijk werd snel uitgebreid en er woonden veel jonge, moderne gezinnen. De gereformeerden kerkten in een schoolgebouw. Daar werd ons vierde kind gedoopt. De Bevrijdingskerk kwam er en we hadden er veel vrienden met moderne, vrijzinnige en vooral links-politieke opvattingen. Ik werd er diaken en bleef dat tot 1969.

In 1943 kwam ik door deelname aan een staking voor een Duits ‘Standgericht’. Ik hoorde de doodstraf tegen me eisen en had daarop een ontroerende ervaring van Gods nabijheid. Een paar dagen later weer zo’n ervaring in het concentratiekamp in Vught. Mijn band met de gereformeerde kerk werd daarna sterker, ook doordat ik in het georganiseerde verzet veel van mijn gereformeerde schoolvrienden tegen kwam. In 1944 deed ik samen met die vrienden geloofsbelijdenis. In 1945 werd ik dienstplichtig en in mei 1946 opgeleid tot luchtdoelartillerist. In oktober van dat jaar werd ik naar Indonesië gevaren. In de ruim drie jaren dat ik daar bezig was, hoofdzakelijk als schipper op de kust- en binnenvaart, woonde en werkte ik met katholieken, vrijzinnige hervormden, humanisten, streng gereformeerden, moslims, en ongelovigen en ik kon het met iedereen goed vinden. Teruggekeerd in het vaderland ben ik de gereformeerde kerk trouw gebleven, maar wel met veel scepsis ten aanzien van de leer.

We verhuisden in 1970 naar de Professorenwijk en kerkten in de Zuiderkerk aan de Lammenschansweg. Dat werd een ‘afknapper’. Een ander soort volk. Streng in de leer, niet politiek geïnteresseerd. Jonge mensen die tegen kernbewapening en de Vietnamoorlog wilden getuigen werden geweerd. Tini werd er evenwel ouderling. Volgens gereformeerd gebruik stemden we anti-revolutionair totdat de ARP opging in het CDA en na de ‘affaire Aantjes’ daar de bergrede uit het partijprogramma verdween. Toen werden we actief lid van de PPR. De Leidse afdeling vergaderde in het gebouw van de LSE (Leidse Studenten Ekklesia) aan het Rapenburg. Dat bracht ons in contact met de LSE. Toen we er uit nieuwsgierigheid een viering bezochten ontdekten we daar vele PPR-vrienden. Het liturgisch samengaan van rooms-katholieken en protestanten, de links-politieke benadering van het evangelie en de liederen van Oosterhuis waren ons uit het hart gegrepen. Toen Tini in 1978 haar ambtstermijn vol had gemaakt gingen we definitief over naar de LSE. Daar ben ik tot heden actief gebleven. Van Tini, in 2006 overleden, hebben we in een stampvolle kerk in een indrukwekkende dienst afscheid genomen. Job van Keulen is lid van de Leidse Studenten Ekklesia

Leids Kerkblad | 33

College van Kerkrentmeesters Secretaris: J.P. Karstens, tel. 071 - 5212087 Adres: Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5764145, [email protected] Bankrekeningnrs: NL78 INGB0000041878 t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden (voor giften) NL92 INGB0000121554 t.n.v. Actie Kerkbalans Leiden (voor vrijwillige bijdragen) Kerkelijk Bureau: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden Geopend: maandag t/m donderdag van 09.00-12.00 uur, tel. 071 - 5764145 Mutaties: in verband met verhuizing, huwelijk, geboorte of overlijden gaarne melden bij het Kerkelijk Bureau ten behoeve van de ­verwerking in de ledenadministratie. Collectebonnen: Bonnen van € 0,75 (€ 15,00 per vel), van € 1,20 (24,00 per vel) en € 2,00 (€ 40,00 per vel). Collectebonnen bestellen? a. In de webwinkel op www.protestantsegemeenteleiden.nl of b. Door betaling op bankrekeningnr. NL78 INGB0000041878 t.n.v. Protestantse gemeente te Leiden o.v.v. aantal bonnen en prijs

Afscheid Collegelid Victor van der Hoeven

verzoek een bijdrage over te maken. Velen geven daaraan gehoor. In grote dank ontvingen wij dit jaar voor de Paascollecte een bedrag van € 10.500. Een verzoek om een bijdrage voor ons kerkblad werd zeer ruimhartig bedacht en bracht € 23.000 op. Voor de (verplichte) afdracht aan de landelijke Solidariteitskas van de PKN brachten onze gemeenteleden € 11.450 bijeen. Heel veel dank!

Door zijn verhuizing naar Apeldoorn heeft ons collegelid Victor van der Hoeven zijn ambt van ouderlingkerkrentmeester moeten beëindigen. Victor van der Hoeven was een veelzijdig man. Van zijn kennis op zowel ICTgebied als op financieel gebied hebben wij de laatste drie jaren dankbaar gebruik kunnen maken. Intensief werkte hij ook aan de totstandkoming van het Personeelshandboek voor onze gemeente en was hij betrokken bij de begeleiding van het beheer van het Hooglandse Kerk en de Marekerk. Zijn vertrek wordt dan ook zeer betreurd, temeer omdat in het komend jaar nog eens vier leden ons college gaan verlaten. Dan zal het college nog maar uit vier leden bestaan. Te weinig voor een goede uitoefening van alle taken. Intensief wordt gezocht naar opvolgers. Maar dat verloopt nog niet voorspoedig. Met de Algemene Kerkenraad is overleg gaande hoe het werk door kan gaan. Uitbesteding van taken? Wij hopen dat de gehele gemeente hierin wil meedenken en haar verantwoordelijkheid wil verstaan.

door zijn kleinzonen ds. Bert en Bert Boter, werd nog stilgestaan bij de wijze waarop hij het gastheerschap van de Maranathakerk gestalte had gegeven. Zijn salades werden alom geroemd! Voor zijn werk ten dienste van de kerk ontving hij de gouden speld van de Vereniging van Kerkrentmeesterlijk Beheer. Wij gedenken hem in dankbaarheid.

In memoriam Henk van Oosten

Opbrengst acceptgiro-acties

Op 7 oktober overleed in de leeftijd van 91 jaar Hendrik van Oosten. Op 19 december 2013 hadden wij afscheid van hem genomen als teller van de collecten van onze gemeente. Een taak die hij dertig jaar lang getrouw tot op hoge leeftijd had vervuld. Van 1973 tot 1989 was hij, samen met zijn vrouw, koster geweest van de voormalige Maranathakerk aan de Lage Morsweg. In de afscheidsdienst in de Vredeskerk, geleid

Met een zekere regelmaat treft u bij het kerkblad een acceptgiro aan met het

34 | Leids Kerkblad

Nalatenschappen Niet alleen uit acceptgiro-acties, collecten of vrijwillige bijdragen, maar ook uit nalatenschappen ontvangen wij bijdragen om stil van te worden. Uit de nalatenschap van mevrouw G. Bonda-Parlevliet ontvingen wij een bedrag van € 30.000 naar haar wil te bestemmen voor Bijzonder Kerkenwerk. Uit de nalatenschap van mevrouw M.E. Laman ontvingen wij een bedrag van € 30.200 naar haar wil te bestemmen voor de Marewijk. In stille verwondering en dankbaarheid hebben wij deze bijdragen ontvangen. Indien er gemeenteleden zijn die op vergelijkbare wijze onze gemeente in hun testament willen gedenken, dan zijn wij graag bereid om hen van advies te dienen. Hans Karstens

Eindejaarscollecte Nog één keer dit jaar treft u bij het kerkblad een acceptgiro aan. Een bijdrage voor de Eindejaarscollecte. In vroeger tijden ook wel de Oudejaarscollecte genoemd. Velen zien kans om in de dure decembermaand toch ook nog een cadeautje aan de kerk te geven. Vorig jaar een bedrag van ruim € 10.000. Doet u weer mee?

Kerkdiensten ■■Zondag 29 november - Eerste Advent Deurcollecte: kosten predikanten en kerkelijk werkers Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. A. Alblas, m.m.v. een blokfluitgroep o.l.v. Liesbeth Boertien 11.45 u. oecumenische studentendienst, pastor W. Burgering Pieterskerk 19.00 u. ds. A. Alblas, cantatedienst Marekerk 10.00 u. ds. T. Jacobs, Heilig Avondmaal 17.00 u. ds. T. Jacobs, dankzegging Heilig Avondmaal Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk 9.15 u. mw. ds. E.M. Ezinga, doopdienst De Regenboog 10.00 u. mw. ds. E.S. Smidt, viering van de Maaltijd Evangelisch­Lutherse Kerk 10.15 u. geen dienst Dorpscentrum Oegstgeest 10.30 u. ds. P.A. Wilbrink, Delft Waalse Kerk 10.30 u. ds. H. Spoelstra Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest Overrhyn 10.30 u. M. v.d. Linden, Katwijk LUMC 10.00 u. ds. A.J. Hammer Alrijne Ziekenhuis Leiden 10.15 u. pastor H. van Breukelen Scheppingskerk Leiderdorp 10.00 u. mw. ds. E. de Paauw, gecombineerde dienst voor doven en horenden ■■Donderdag 3 december Evangelisch­Lutherse Kerk 19.30 u. oecumenische vesper ■■Zondag 6 december - Tweede Advent Deurcollecte: landelijk pastoraat Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. A. Alblas, m.m.v. de Leidse Cantorij 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. pastor mw. M. Draaijers 17.00 u. koorvesper m.m.v. Capella 1315 o.l.v. Theo Visser Marekerk 10.00 u. ds. E. van den Ham, Zoetermeer 17.00 u. ds. T. Jacobs Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk 9.15 u. mw. S. Smedinga De Regenboog 10.00 u. ds. J.F. Boon, m.m.v. het Regenboogkoor Evangelisch­Lutherse Kerk 10.15 u. D. de Roest Dorpscentrum Oegstgeest 10.30 u. mw. G. Neels, Leiden Waalse Kerk 10.30 u. J. la Grouw

Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest Overrhyn 10.30 u. pastor H. van Breukelen LUMC 10.00 u. pastor J.H.S. Evers Alrijne Ziekenhuis Leiden 10.15 u. ds. A.C. Kooijman, Woord en Tafel, m.m.v. het Oecumenisch Kleinkoor Sassenheim ■■Maandag 7 december Haagwijk 15.00 u. pastor H. van Breukelen ■■Donderdag 10 december Evangelisch­Lutherse Kerk 19.30 u. oecumenische vesper De Regenboog 19.00 u. pastoor A. v.d. Helm, eucharistieviering in het Stiltecentrum ■■Zaterdag 12 december Zuydtwijck 10.30 u. pastor H. van Breukelen ■■Zondag 13 december - Derde Advent Deurcollecte: jongerendiaconaat Leiden Hooglandse Kerk Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. A. Alblas 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. ds. Chr. Berkvens-Stevelinck, afscheidsdienst Marekerk 10.00 u. ds. T. Jacobs 17.00 u. ds. W.G. van den Top, Hazerswoude Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk 10.00 u. mw. ds. E.M. Ezinga, bevestiging/ herverbinden ambtsdragers De Regenboog 10.00 u. pastor mw. C. Hofschreuder Evangelisch­Lutherse Kerk 10.15 u. mw. B. Heckel Dorpscentrum Oegstgeest 10.30 u. K. Bezemer, Oegstgeest Waalse Kerk 10.30 u. ds. K. Blei 19.30 u. ds. G. Smaling, advientsdienst in het Nederlands, m.m.v. de Cantorij Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. geen dienst Overrhyn 10.30 u. mw. S. Poppe-Rienks, Oegstgeest LUMC 10.00 u. pastor H. van Breukelen Alrijne Ziekenhuis Leiden 10.15 u. A.E.M. Scholten Dorpskerk Leiderdorp: dienst voor mensen met een verstandelijke beperking 15.00 u. ds. F. Dijk, kerstviering Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal) dienst voor doven 10.00 u. ds. F. van Dijke ■■Donderdag 17 december Evangelisch­Lutherse Kerk 19.30 u. oecumenische vesper

■■Zondag 20 december - Vierde Advent Deurcollecte: huur en onderhoud kerkelijke gebouwen Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. A. B. Vroomans, Delft 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. ds. Chr. van den Berg-Seiffert Marekerk 10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest 17.00 u. ds. C. Blenk, Den Haag Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. H. Boter Antoniuskerk 9.15 u. mw. pastor E. den Herder-Michielsen De Regenboog 10.00 u. pastor mw. M. Hoogervorst 19.00 u. kerstsamenzang m.m.v. het Regenboogkoor Evangelisch­Lutherse Kerk 10.15 u. geen dienst Dorpscentrum Oegstgeest 10.30 u. ds. H. van Klaveren, Den Haag Waalse Kerk 10.30 u. ds. D. Ribs Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. ds. H. E. Schouten Overrhyn 10.30 u. C. van Rijn, Katwijk LUMC 10.00 u. pastor J.H.S. Evers Alrijne Ziekenhuis Leiden 10.15 u pastor H. van Breukelen Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal) dienst voor doven 10.00 u. ds. F. van Dijke ■■Maandag 21 december Haagwijk 15.00 u. mw. ds. M. Wassenaar en pastor H. van Breukelen, oecumenische kerstviering ■■Woensdag 24 december - Kerstnacht Deurcollecte: kosten predikanten en kerkelijk werkers Hooglandse Kerk 22.30 u. oecumenische studentendienst, ds. J. Delhaas Pieterskerk 18.30 u. ds. A. Alblas, kinderkerstfeest 20.30 u. ds. A. Alblas, m.m.v. Gospelkoor Elijah 22.30 u. ds. A. Alblas, m.m.v. Gospelkoor Elijah Marekerk 19.30 u. ds. T. Jacobs Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 16.00 u. kerstmusical kinderen 20.00 u. ds. G.J. Venema, m.m.v. de cantorij De Regenboog 18.00 u. kinderkerstfeest 21.30 u. pastov Th. A.M. Scholtes, Viering van de Maaltijd, m.m.v. Arcobat Overrhyn 19.00 u. mw. E. Kruyt LUMC 20.00 u. mw. ds. H.C. Pasterkamp Alrijne Ziekenhuis Leiden 19.30 u. ds. A.C. Kooijman, m.m.v. Capella Constancus

Leids Kerkblad | 35

■■Vrijdag 25 december - Eerste Kerstdag

■■Donderdag 31 december Oudejaarsdag

Deurcollecte: huur en onderhoud kerkelijke gebouwen

Deurcollecte: eindejaarscollecte voor het eigen gemeentewerk

Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. A. Alblas, m.m.v. de Leidse Cantorij 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. ds. Chr. van den Berg-Seiffert Marekerk 10.00 u. ds. T. Jacobs Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. ds. G.J. Venema, m.m.v. Dawwagiem Antoniuskerk 10.00 u. mw. ds. E.M. Ezinga De Regenboog 10.00 u. mw. ds. E.S. Smidt, viering van de Maaltijd, m.m.v. het Regenboogkoor Evangelisch­Lutherse Kerk 10.15 u. mw. B. Heckel, Heilig Avondmaal Dorpscentrum Oegstgeest 10.30 u. D.H. Roest Waalse Kerk 10.30 u. ds. H. Spoelstra, Heilig Avondmaal Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. ds. A. Vuijst, Noordwijkerhout LUMC 10.00 u. ds. A.J. Hammer

Hooglandse Kerk 17.00 u. ds. A. Alblas, oudejaarsavondgebed, cantatedienst Marekerk 19.30 u. ds. T. Jacobs Antoniuskerk 17.00 u. W. van Erp en B. Oosthoek, oecumenische viering met Parochie Lam Gods De Regenboog 19.00 u. werkgroep vieringen

■■Zaterdag 26 december Tweede Kerstdag Zuydtwijck 10.30 u. pastor H. van Breukelen en mw. ds. M. Wassenaar, oecumenische kerstviering ■■Zondag 27 december Deurcollecte: kosten predikanten en kerkelijk werkers Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. F. Weber 11.45 u. oecumenische studentendienst, mw. ds. Chr. van den Berg-Seiffert Marekerk 10.00 u. ds. B.J.D. van Vreeswijk, Hattem 17.00 u. ds. D. Verboom, Rijnsburg Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. ds. J.R. Wolthaus Antoniuskerk 9.15 u. ds. P.F. Warmenhoven De Regenboog 10.00 u. ds. H.E. Schouten Evangelisch­Lutherse Kerk 10.15 u. geen dienst Dorpscentrum Oegstgeest 10.30 u. geen dienst Waalse Kerk 10.30 u. ds. L. van Hilten-Matthijsen Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. geen dienst Overrhyn 10.30 u. R. Leijdekker LUMC 10.00 u. geen dienst Alrijne Ziekenhuis Leiden 10.15 u. pastor H. de Groot Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal) dienst voor doven 10.00 u. F. de Best

36 | Leids Kerkblad

■■Vrijdag 1 januari - Nieuwjaarsdag Deurcollecte: eigen wijkkas Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. A. Alblas, ochtendgebed Marekerk 10.30 u. ds. T. Jacobs ■■Zaterdag 2 januari Zuydtwijck 10.30 u. pastor H. van Breukelen ■■Zondag 3 januari Deurcollecte: huur en onderhoud kerkelijke gebouwen Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. A. Alblas, doopherinnering 11.45 u. oecumenische studentendienst Marekerk 10.00 u. J.P. Karstens 17.00 u. ds. J. Ouwendijk, Alphen a/d Rijn Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. ds. G.J. Venema Antoniuskerk 9.15 u. mw. ds. E.M. Ezinga De Regenboog 10.00 u. ds. R. Veldman, Rotterdam Evangelisch­Lutherse Kerk 10.15 u. geen dienst Dorpscentrum Oegstgeest 10.30 u. ds. L. Leertouwer, nieuwjaarsbijeenkomst Waalse Kerk 10.30 u. nog niet bekend Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. nog niet bekend Overrhyn 10.30 u. pastor H. van Breukelen LUMC 10.00 u. pastor J.H.S. Evers Alrijne Ziekenhuis Leiden 10.15 u. ds. A.C. Kooijman, Woord en Tafel ■■Maandag 4 januari Haagwijk 15.00 u. pastor H. van Breukelen ■■Zondag 10 januari Deurcollecte: kosten predikanten en kerkelijk werkers Hooglandse Kerk 10.00 u. mw. ds. S.G.H. Vroomans-van Hattem, Delft 11.45 u. oecumenische studentendienst Marekerk 10.00 u. ds. J. Smit, Katwijk aan de Rijn 17.00 u. ds. T. Jacobs

Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. P.A. Baan Antoniuskerk 10.00 u. ds. J.C. van Dongen De Regenboog 10.00 u. pastor mw. M. Hoogervorst Evangelisch­Lutherse Kerk 10.15 u. mw. B. Heckel Dorpscentrum Oegstgeest 10.30 u. ds. M. Junte, Gouda Waalse Kerk 10.30 u. J. la Grouw Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. geen dienst Overrhyn 10.30 u. R. Leijdekker LUMC 10.00 u. ds. A.J. Hammer Alrijne Ziekenhuis Leiden 10.15 u. A.E.M. Scholten Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal) dienst voor doven 10.00 u. nog niet bekend Dorpskerk Leiderdorp: dienst voor mensen met een verstandelijke beperking 15.00 u. pastor R. van Dijk ■■Donderdag 14 januari De Regenboog 19.00 u. pastoor A. v.d. Helm, eucharistieviering in Stiltecentrum ■■Zaterdag 16 januari Zuydtwijck 10.30 u. mw. ds. M. Wassenaar ■■Zondag 17 januari Deurcollecte: oecumene, Marekerk: GZB Hooglandse Kerk 10.00 u. ds. A. Alblas 11.45 u. oecumenische studentendienst Marekerk 10.00 u. ds. T. Jacobs, bevestiging ambtsdragers 17.00 u. ds. D. Verboom, Rijnsburg 19.30 u. ds. H.J. Wijnen, Nieuwegein, alphadienst Maranathawijk 10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk 10.00 u. ds. G.J. Venema, bevestiging ambtsdragers Antoniuskerk 9.15 u. mw. pastor E. den Herder-Michielsen De Regenboog 10.00 u. ds. J.F. Boon, viering van de Maaltijd, m.m.v. het Regenboogkoor Evangelisch­Lutherse Kerk 10.15 u. geen dienst Dorpscentrum Oegstgeest 10.30 u. mw. ds. M.J. Wassenaar Waalse Kerk 10.30 u. nog niet bekend Zorgcentrum Groenhoven 10.00 u. nog niet bekend Overrhyn 10.30 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest LUMC 10.00 u. pastor J.H.S. Evers Alrijne Ziekenhuis Leiden 10.15 u. ds. A.C. Kooijman ■■Maandag 18 januari Haagwijk 15.00 u. mw. ds. M. Wassenaar, Heilig Avondmaal