De controller als Superman Jan Bouwens, hoogleraar Accounting Tilburg University
Agenda A. Wat het werk van de controller is. 1. Besteedt veel tijd aan bevorderen integriteit! 2. Treft omgeving aan waar men: samenwerkt en elkaar onder druk zet resultaten te halen
B. Wie de sterke controller is: 1. Een initiatiefnemer 2. Geen winststuring 3. ‘Here to stay’
2 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Selectieprocedure Originele dataset
212
Verwijderd: grootaandeelhouders (>80%) Verwijderd: niet in dienst van de organisatie
-3 -21
Verwijderd: geen eigen boekhouding
-8
Verwijderd: beleidsmedewerker of docent
-3
Gebruikte dataset
177
3 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Sectoren Zorg Onderwijs Overheid Zakelijke service Financiële service Verzekeringen Banken Media Transport Detailhandel Bouw Industrie Landbouw, bos, visserij Overige
11 13 14 22 8 14 5 4 8 13 6 31 3 16 0
5
10
15
20
25
30
35
4 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Achtergrond van respondenten 19% 26%
CFO Controller
8%
Manager BusinessAnalist
2%
NietControllerAfdeling OverigeFunctie
15% 30%
5 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Legt verantwoording af aan CFO Manager afdeling Manager business unit Manager divisie Manager Top Organisatie/onderneming/holding…
0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0
6
Tijdverdeling over activiteiten Andere activiteiten
Forecasting van toekomstige prestaties Opstellen van externe rapporten
Uw eigen bedrijfsvoeringsbeslissingen Naleving van interne en externe regels en regelgeving Voorbereiding van een besluit Opstellen van balansrekeningen op basis van prestaties uit het verleden. 0%
Hoger dan BU
5%
10%
15%
20%
25%
BU of lager
7 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Tijdverdeling over activiteiten Top Management
Geen Top Management
Andere activiteiten Forecasting van toekomstige prestaties Opstellen van externe rapporten Uw eigen bedrijfsvoeringsbeslissingen Naleving van interne en externe regels en regelgeving Voorbereiding van een besluit Opstellen van balansrekeningen op basis van prestaties uit het verleden. 0%
5%
10%
15%
20%
25%
8 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Gemiddelde resultaten: overzicht Werkdruk Samenwerking Participatie Slack Focus op anderen Focus op zichzelf
Laag
Neutraal
Hoog
9 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
De ‘sterke’ controller
1. Een initiatiefnemer 2. Geen winststuring 3. ‘Here to stay’ 10 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Aantal keer initiatief genomen 6 5
4,93
4,54
4 3 2
3,13 2,42
Verslaggeving Omzet Kosten Verplichtingen
1
0
11 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Nul keer een initiatief 16 14 12 10 8 6 4 2 0
12
Winststuring Verschuiven van kosten Verschuiven van werk
Noodzakelijke investeringen uitstellen Verschuiven grootboekrekeningen Extern inkopen apparatuur Nooit
Soms
Vaak
13 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Kans op vertrek Kans wissel baan 5 jaar
67%
Kans wissel baan 2 jaar
48%
Kans wissel baan 1 jaar
21%
Kans wissel organisatie 5 jaar
56%
Kans wissel organisatie 2 jaar
38%
Kans wissel organisatie 1 jaar
15% 0%
20%
40%
60%
80%
100%
14 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Wat maakt de controller sterk?
15
Gevoel voor richting of Ambiguïteit? Wat er moet gebeuren
Weten wat er van je wordt verlangd Verantwoordelijkheden Tijdverdeling over taken Doelen die gelden voor het werk Mate van zeggenschap
Oneens
Neutraal
Eens
16 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Weten voor wie je werkt of Rolconflict? Onvoldoende middelen en materialen
43%
Anderen zouden activiteiten niet goedkeuren
30%
Onverenigbare verzoeken
40%
Twee of meer groepen met andere taakopvatting Regels/Beleid negeren om werk te voltooien
42% 33%
Opdrachten maar mankracht ontbreekt
50%
Werk wordt verkeerd uitgevoerd
45% Oneens
Neutraal
Eens
17 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Tolerantie voor correctie: Invloed Niet zinloos om fout kenbaar te maken Mening van lagere werkn wordt gehoord
Andere mening resulteert niet in isolatie Diverse kanalen voor aanpassingen Minder te bereiken door gladstrijken Verschillende functionarissen benaderen Plicht om noodzaak kenbaar te maken Vrij om opvatting aan baas te ventileren Geen risico op wraak van anderen Men luistert naar elke werknemer Oneens
Neutraal
Eens
18 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Verwachtingen • V1: Ambiguïteit; – als controllers geen richting weten staan ze fouten toe en zijn ze geneigd te vertrekken.
• V2: Rolconflict; – als controllers een dubbele loyaliteit kennen, nemen ze initiatieven om fouten te herstellen maar worden ze tevens vaker aangezet om winsten aan te passen. Zo’n situatie geeft aanleiding tot vertrek.
19 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Verwachtingen (vervolg) • V3: Realisme; – onhaalbare doelen geven aanleiding tot winststuring en vertrek.
• V4: Verantwoordelijkheid anders; – Als de lijnverantwoordelijkheid anders is dan de functionele verantwoordelijkheid dan nemen controllers meer initiatieven, maar willen ze ook vertrekken.
• V5: Invloed; – Vele handen maken het werk van de controller lichter: de ‘sterkere’ controller wordt door de organisatie gemaakt. 20 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Steekproef statistieken Gemiddelde
Standaard deviatie
Min
Max
Leeftijd
43.9
7.6
29.0
64.0
Geslacht
0.8
0.4
0.0
1.0
14931.7
41041.1
5.0
360,000
Ondergeschikten
7.8
20.5
0.0
250.0
Tenure
7.4
6.8
0.0
28.0
Zelfbeoordeling
7.9
1.2
1.0
10.0
Initiatief*
14.7
46.7
0.0
400.0
Ambiguïteit*
16.2
6.9
6.0
42.0
Rolconflict*
19.9
7.8
7.0
40.0
Invloed*
46.3
10.1
19.0
67.0
2.3
0.9
1.0
5.0
Variabele
Bedrijfsomvang (FTE)
HaalbaarheidDoelen
N= 177; * som van alle items 21 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Analyse: de ‘sterke’ controller Variabele
Initiatief
Winststuring
Kans op vertrek
Ambiguïteit
n.s.
n.s.
n.s.
+
+
+
n.s.
+
-
VerantwoordingHoger
+
n.s.
+
VerantwoordingHoger x Rolconflict
-
n.s.
-*
Invloed
+
-
-
Constant
n.s.
+
n.s.
Adj. 𝑅 2
0.100
0.252
0.265
Rolconflict HaalbaarheidDoelen
N= 177; Inclusief controls; n.s. = niet significant; * Marginale significantie
22 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Conclusie (1) • De controller verkeert graag in een werksituatie met een hoge tolerantie om elkaar aan te spreken op fouten. • De controller corrigeert fouten als er sprake is van: – Tolerantie – Rolconflict
23 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Conclusie (2) • De controller doet zijn werk als er sprake is van rolconflict maar wil ook de organisatie verlaten als daar sprake van is. • Best of both worlds (koppeling controller aan CFO en BU): – Beschermt de controller effectief (wil niet vetrekken), maar: – dempt zijn neiging tot correctie van fouten!
24 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Conclusie (3) • De controller is slechts superman op de vleugels van de organisatie.
• Als de organisatie fouten niet wil zien, ziet de controller ook minder fouten!
25 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers
Vragen?
26 Samenwerking Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants en Vereniging van Registercontrollers