24 De boekhouding van ondernemingen met filialen
a 1
2401
160 Aan 300
Filiaal Utrecht Voorraad goederen
d
25.000 d
25.000
d
47.600
d
15.000
d
5.000
d
30.000
d -
25.000 15.000
d
12.000
d
40.000
d
30.000
2 Geen journaalpost 3
4
5
b 1
2
3
160 180 Aan 140
Filiaal Utrecht Te vorderen OB Crediteuren
d -
350 Aan 160
Goederen onderweg Filiaal Utrecht
d
150 Aan 160
Gelden onderweg Filiaal Utrecht
d
160 Aan 960
Filiaal Utrecht Winst filiaal Utrecht
d
300 Aan 160 Aan 304
Voorraad goederen Hoofdkantoor Opslag winst en OB
d
304 Aan 300
Opslag winst en OB Voorraad goederen
d
002 Aan 160
Inventaris Hoofdkantoor
d
40.000 7.600
15.000
5.000
30.000
40.000
12.000
40.000
4 Geen journaalpost 5
298
Hoofdstuk 24
060 Aan 160
Winstsaldo Hoofdkantoor
d
30.000
2402
a 1
140 Aan 300 Aan 301
3
110 Aan 111
6 a
Filiaal Maastricht Magazijnvoorraad goederen Ongerealiseerde winstopslag goederenzendingen filiaal
d
Bank
d
301
b 2
4
111 Aan 140
Bankstortingen filiaal Filiaal Maastricht
d
d
d
130 Aan 181
Debiteuren Te betalen BTW 19/119 x d 11.900 Opbrengst verkopen
d
Kostprijs verkopen 88/100 x d 10.000 Ongerealiseerde winst en BTW in voorraden Voorraad goederen
d
8.800
-
3.100
Kas Te betalen BTW 19/119 x d 95.200 Opbrengst verkopen
d
d
70.400
701 Aan 700
Kostprijs verkopen 88/100 x d 80.000 Ongerealiseerde winst en BTW in voorraden Voorraad goederen
-
24.800
140 Aan 100
Hoofdkantoor Kas
d
701 Aan 700 100 Aan 181 Aan 810 800
-
8.000
d
89.000
d
7.200
d
97.000
d -
88.000 31.000
d
1.900
-
10.000
d
11.900
d
15.200
-
80.000
d
95.200
d
97.000
97.000
Voorraad goederen Hoofdkantoor Ongerealiseerde winst en BTW in voorraden
800
80.000
7.200
700 Aan 140 Aan 701
Aan 810
5
Ongerealiseerde winstopslag goederenzendingen filiaal 10% van 80/119 x d 107.100 Gerealiseerde winstopslag goederenzendingen filiaal
d
89.000
Bankstortingen filiaal
Aan 801
b
88.000
119.000
11.900
95.200
97.000
Hoofdstuk 24
299
Het hoofdkantoor boekt
c
140 Aan 181
Filiaal Maastricht d 1.900 + d 15.200 = 19/119 x d 107.100 Te betalen BTW
d
17.100 d
17.100
d
17.100
d
76.000
d
100.000
d
17.100
d
912
d -
3.000 570
d
48.000
d
76.000
-
37.050
d
3.570
d -
600 570
Het filiaal boekt
a 1
2403
2
3
4
5
6
181 Aan 140
Te betalen BTW Hoofdkantoor
d
154 Aan 700
Filiaal Venlo Voorraad goederen
d
110 Aan 154
Bank Filiaal Venlo
d
154 Aan 181
Filiaal Venlo Te betalen OB
d
180 Aan 154
Te verrekenen OB Filiaal Venlo
d
130 Aan 154 Aan 181
Debiteuren Filiaal Venlo Te betalen OB
d
154 Filiaal Venlo Aan 061.1 Winst filiaal Venlo
b 1 – 2 – 3
700 Aan 150 Aan 705
150 Aan 700 705 Aan 800 Aan 150
300
Hoofdstuk 24
d
Voorraad goederen Hoofdkantoor Ongerealiseerde winst en OB in voorraad goederen
d
Hoofdkantoor Voorraad goederen
d
Ongerealiseerde winst en OB in voorraad goederen Gerealiseerde winst verkopen Hoofdkantoor
d
17.100
76.000
100.000
17.100
912
3.570
48.000
113.050
3.570
1.170
480 705 Aan 700
4
100 Aan 700 705 Aan 800 Aan 150 441 490 150 Aan 100
Voorraadverschillen Ongerealiseerde winst en OB in voorraad goederen Voorraad goederen Kas
d
480
-
234
d
d
Huisvestingskosten Algemene kosten Hoofdkantoor d 100.000 + d 912 Kas
d -
Overboekingsrekening Hoofdkantoor
d
714
d
107.100
d -
18.000 17.100
d
105.712
d
48.000
107.100
Voorraad goederen Ongerealiseerde winst en OB in voorraad goederen Gerealiseerde winst verkopen Hoofdkantoor
d
35.100
1.400 3.400 100.912
5 – 6
2404
a
999 Aan 150
48.000
De keuze van de methode van boekhouden is onder meer afhankelijk van de antwoorden op de volgende vragen: • Is het filiaal een zelfstandige eenheid? • Hoe ver strekt de zelfstandigheid van het filiaal zich uit? • Neemt de filiaalchef beleidsbeslissingen? • Koopt de filiaalchef zelf in? • Mag hij goederen doorzenden naar andere filialen? • Heeft de filiaalchef bevoegdheid ten aanzien van de prijsvaststelling? • Over welke automatiseringsfaciliteiten en overige technische hulpmiddelen beschikt het filiaal? Naarmate het antwoord op deze vragen steeds vaker bevestigend is, is een zelfstandige filiaaladministratie te prefereren boven een niet-zelfstandige filiaaladministratie. Hierbij merken we op dat een zelfstandige filiaaladministratie ook op het hoofdkantoor kan worden bijgehouden.
b 1 Inkoopboek Inkopen Aan Hoofdkantoor
d
400.000 d
400.000
Hoofdstuk 24
301
Inkopen Te vorderen OB Aan Crediteuren Aan Prijsverschillen inkopen
d -
112.000 20.900 d -
130.900 2.000
d -
360.000 360.000 136.800
2 Boek inkomende kleding Voorraad wintercollectie Aan Inkopen Aan Ongerealiseerde winst wintercollectie Aan Nog niet verschuldigde OB
d
856.800
3 Kasboek Kas Ruilbonnen Aan Voorraad zelf ingekochte kleding Aan Voorraad wintercollectie Aan Voorraad zomercollectie
d 1.547.000 35.700 d 327.250 - 1.195.950 59.500
4 Recapitulatiestaat kasregisterontvangsten Ongerealiseerde winst zelf ingekochte kleding Nog niet verschuldigde OB Kostprijs omzet zelf ingekochte kleding Aan Omzet zelf ingekochte kleding Aan Te betalen OB
d -
Ongerealiseerde winst wintercollectie Nog niet verschuldigde OB Kostprijs omzet wintercollectie Aan Omzet wintercollectie Aan Te betalen OB
d -
Kostprijs omzet zomercollectie Nog niet verschuldigde OB Aan Omzet zomercollectie Aan Te betalen OB
d -
Bijdrage Hoofdkantoor: Bijdragen kosten 20% van d 502.500 Aan Hoofdkantoor
302
Hoofdstuk 24
110.000 52.250 165.000 d -
275.000 52.250
502.500 190.950 502.500 d 1.005.000 190.950
d
50.000 9.500 d -
50.000 9.500
d
100.500
100.500
5 Ruilregister Terugname ruilkleding: Voorraad wintercollectie Voorraad zelf ingekochte kleding Aan Ruilbonnen Terugdraaien omzet: Omzet wintercollectie Omzet zelf ingekochte kleding Te betalen OB Aan Ongerealiseerde winst zelf ingekochte kleding Aan Ongerealiseerde winst wintercollectie Aan Kostprijs omzet zelf ingekochte kleding Aan Kostprijs omzet wintercollectie Aan Nog niet verschuldigde OB Terugdraaien bijdrage kosten hoofdkantoor: Hoofdkantoor Aan Bijdragen kosten 20% van d 2.000
6 Waardebonnenregister a Voorraad waardebonnen
d -
d -
d
d
4.760 19.040
Personeelsdebiteuren Aan Verplichtingen wegens in omloop zijnde waardebonnen
d
In omloop te brengen waardebonnen Aan Voorraad waardebonnen
d
23.800
d -
6.400 2.000 9.600 2.000 3.800
d
400
d
12.000
d
9.000
d
9.000
d
23.800
4.000 16.000 3.800
400
12.000
Aan In omloop te brengen waardebonnen
b
d
9.000
9.000
7 Verkoopboek personeelsaankopen Voorraadboeking: Verplichtingen wegens in omloop zijnde waardebonnen Kortingen op verkopen aan personeel Te betalen OB 19/119 x (d 23.800 – d 19.040) Aan Voorraad wintercollectie
d -
19.040 4.000 760
Hoofdstuk 24
303
Omzet aan personeel: Ongerealiseerde winst wintercollectie Nog niet verschuldigde OB Kostprijs omzet wintercollectie Aan Omzet wintercollectie Aan Te betalen OB
d -
10.000 3.800 10.000 d -
20.000 3.800
d
1.200
d
10.472
d -
23.800 570
d
1.000
d
5.000
d
30.000
d
20.000
Bijdrage hoofdkantoor: Hoofdkantoor 20% van (d 10.000 – d 4.000) Aan Bijdragen kosten
8 Diverse-postenboek a Nog niet verschuldigde OB Ongerealiseerde winst zelf ingekochte kleding Aan Voorraad zelf ingekochte kleding
b
d -
d -
1.200
1.672 8.800
3.570 3.800 17.000
Journaalposten voor het hoofdkantoor
a
2405
Kas Nog niet verschuldigde OB Afschrijvingskosten incourante kleding Aan Voorraad zomercollectie Aan Te betalen OB
d
1
Meubilair Aan Filiaal
d
1.000
2 Geen journaalpost 3
Gelden onderweg Aan Filiaal (stornoboeking)
d
5.000
4 Geen journaalpost 5
Omzet hoofdkantoor Aan Filiaal (stornoboeking)
d
30.000
Journaalposten voor het filiaal 1 Geen journaalpost 2
304
Hoofdstuk 24
Hoofdkantoor Aan Debiteuren
d
20.000
3 Geen journaalpost 4
Algemene kosten filiaal Aan Hoofdkantoor
d
1.000 d
1.000
C d D d
30.000 30.000
5 Geen journaalpost Eliminatieposten • Na bovenstaande boekingen heeft de rekening Filiaal een saldo van heeft de rekening Hoofdkantoor een saldo van
• Van de rekening-courantverhouding wordt dus geboekt: Filiaal Aan Hoofdkantoor
d
30.000 d
30.000
d
5.000
• Voor de gelden onderweg wordt geboekt: Kas Aan Gelden onderweg
d
5.000
• Berekeningen en boekingen voor de omzet hoofdkantoor en de kostprijs daarvan. Omzet volgens saldibalans (na correctiepost 5; zie opgave) Hiervan geleverd aan Filiaal
d 4.460.000 450.000
Werkelijke omzet
d 4.010.000
Beginvoorraad Inkopen
d 700.000 - 2.900.000
Eindvoorraad
d 3.600.000 550.000
Afgeleverd Hiervan leveranties aan filiaal (inkoopprijs) 100/120 x d 450.000 =
d 3.050.000 -
Kostprijs omzet
d 2.675.000
375.000
Hoofdstuk 24
305
Omzet hoofdkantoor d 4.460.000 – d 4.010.000 Kostprijs van de omzet hoofdkantoor Aan Goederen d 700.000 – d 550.000 Aan Inkopen door hoofdkantoor
d
450.000
-
2.675.000
Aan Voorziening winstopslag
d
150.000
-
2.900.000
-
75.000
• Berekeningen en boekingen voor de kostprijs van de omzet van het filiaal Inclusief winstopslag Beginvoorraad Inkopen bij hoofdkantoor Inkopen bij derden
Exclusief winstopslag
d -
150.000 d 450.000 229.000 -
Eindvoorraad
d -
829.000 d 150.000 -
Kostprijs van de filiaalomzet
d
679.000 d
125.000 375.000 229.000
■
729.000 130.000
■
599.000
■
Kostprijs van de omzet filiaal Voorziening winstopslag (d 679.000 – d 599.000) Aan Inkopen door filiaal bij derden Aan Inkopen door filiaal bij hoofdkantoor
d -
599.000 80.000 d -
229.000 450.000
d
20.000
• Eliminatie van de winstopslag uit de eindvoorraad filiaalgoederen Voorziening winstopslag Aan Goederen
d
20.000
De winst-en-verliesrekening over 2006 van het hoofdkantoor is dan: Afschrijvingskosten Algemene kosten hoofdkantoor Kostprijs omzet hoofdkantoor Omzet hoofdkantoor Saldo winst
d 20.000 420.000 - 2.675.000 d 4.010.000 -
895.000 ■
d 4.010.000 d 4.010.000 ■
306
Hoofdstuk 24
De winst-en-verliesrekening over 2006 van het filiaal is: Algemene kosten filiaal Kostprijs omzet filiaal Omzet filiaal Saldo winst
d -
82.000 599.000 d
975.000
-
294.000
d
975.000 d
975.000
■ ■
De gecombineerde balans per 31 december 2006: Gebouwen Meubilair Goederen Debiteuren Bank Kas Aandelenkapitaal Reserve Saldo winst Crediteuren
d -
890.000 11.000 680.000 510.000 161.000 30.000 d 500.000 125.000 - 1.189.000 468.000 ■
d 2.282.000 d 2.282.000 ■
b
2406
a
Voorraad filiaal Aan Voorraad goederen Aan Ongerealiseerde winst filiaal
d
Goederen onderweg Winstopslag filiaal Aan Filiaal
d -
Gelden onderweg Aan Filiaal
d
Filiaal 90% van d 18.050 Aan Winst filiaal
d
30.000 d -
25.000 5.000
d
3.520
d
3.000
d
16.245
3.200 320
3.000
16.245
Hoofdstuk 24
307
b Definitieve balans hoofdkantoor per 31 december 2006 Gebouwen Inventaris Debiteuren
d -
350.000 60.000 40.500
Kas/Bank Voorraad goederen Filiaal Bedrijfskosten Goederen onderweg Gelden onderweg
-
82.100 90.000 45.245 4.000 3.200 3.000
d
678.045
*
Aandelenkapitaal Algemene reserve Saldo winst (na belasting)
d -
300.000* 145.100* 78.945*
Afschrijving gebouwen Afschrijving inventaris Afschrijving debiteuren Crediteuren Te betalen vennootschapsbelasting Bedrijfskosten Winstopslag filiaal
-
55.000* 30.000* 2.400* 38.000* 25.000* 2.600* 1.000*
d
678.045*
10/110 x d 11.000 (voorraad bij het filiaal, afkomstig van het hoofdkantoor).
Definitieve winst-en-verliesrekening hoofdkantoor over 2006 Afschrijving gebouwen Afschrijving inventaris Afschrijving debiteuren Kostprijs verkopen Bedrijfskosten Vennootschapsbelasting Saldo winst (na belasting)
** d 10.520 – d 320 – d 1.000 = d 9.200.
308
Hoofdstuk 24
d -
7.000 6.000 5.900 670.000 122.600 25.000 78.945
d
915.445
Verkopen Winstopslag filiaal Winst filiaal
d 890.000** 9.200** 16.245**
d 915.445**
c
1/2 Gecombineerde balans per 31 december 2006 Hoofdkantoor
Filiaal Eliminaties
Gecombineerd
Debet Gebouwen Inventaris Debiteuren Kas/Bank Voorraad goederen Goederen Filiaal Bedrijfskosten Algemene kosten Goederen onderweg Gelden onderweg
Aandelenkapitaal Algemene reserve Saldo winst (na belasting) Afschrijving gebouwen Afschrijving inventaris Afschrijving debiteuren Crediteuren Te betalen vennootschapsbelasting Bedrijfskosten Algemene kosten Winstopslag filiaal Hoofdkantoor Filiaalhouder
d -
350.000 60.000 d 40.500 82.100 90.000 -
-
45.245 4.000 -
7.000 d 3.000 (I) 14.200 - 1.200 (VI) 9.000 - 3.000 (II) - 3.200 (III) d 1.000 - 18.000 (VII) 18.000 - 18.000 - 45.245 250 (VIII) 250 250 - 3.200 - 3.000
-
3.200 3.000
d
678.045 d
d -
300.000 145.100 78.945 55.000 30.000 2.400 38.000 d 25.000 2.600 1.000 -
400 400 (IX) - 1.000 (IV) 45.245 - 45.245 (V) 1.805
678.045 d
48.450 d 75.295
-
d
Credit
1.000 -
350.000 70.000 55.900 94.100 110.200
(VII) (V) -
4.250
d
684.450
d 3.000 (I) 1.200 (VI) 400 (IX) -
300.000 145.100 78.945 55.000 33.000 3.600 39.000 25.000 3.000
-
1.805
d
684.450
48.450
-
d (IV) -
d 75.295
(VIII) (III) (II)
Hoofdstuk 24
309
d
1/2 Gecombineerde winst-en-verliesrekening over 2006 Hoofdkantoor
Filiaal Eliminaties
Gecombineerd
Debet Afschrijving gebouwen
d
7.000
Afschrijving inventaris
-
6.000
Inventaris Afschrijving debiteuren
-
d d
1.000
-
800
5.900
Debiteuren
-
Kostprijs verkopen
-
670.000
-
Bedrijfskosten
-
122.600
-
Algemene kosten
-
-
Saldo winst
-
1.000 (III)
128.200 (I)
7.000
-
7.000
-
6.700
1.000* (III)
-
800* (IV)
-
9.200* (II) -
789.000
-
134.750
-
1.805
12.150 (V) -
12.150* (V)
-
18.050* (VI)
1.805 (VI)
18.050
d
d 800 (IV)
12.150
Winst filiaalhouder
Credit
Vennootschapsbelasting
-
25.000
-
25.000
Winst 2006 na belasting
-
78.945
-
78.945
d
1.050.200
- 160.200* (I)
d
1.050.200
d 201.400*
d
1.050.200
Verkopen
d
915.445 d
d
890.000
Goederen
d
32.000
32.000 -
32.000 (I)
Winstopslag filiaal
-
9.200
-
9.200 (II)
Winst filiaal
-
16.245
-
16.245 (VI)
d
*
915.445 d
32.000 d 201.400
d 125.200 + d 35.000 = d 160.200.
Onderdeel 1
2407
a 1
310
Hoofdstuk 24
Goodwill Gebouwen Filiaal Deventer Aan Liquide middelen Aan Hypothecaire lening
d -
Voorraden Aan Filiaal Deventer
d
60.000 894.000 436.000 d 1.300.000 90.000 50.000 d
50.000
Filiaal Enschede Aan Voorraden
2
3
d
50.000 d
50.000
d -
300.000 386.000
d
202.675
d -
21.400 50.000
d
7.000
d
14.000
d
1.900
d -
2.700 6.300
d
1.900
Hoofdstuk 24
311
Winkelinventaris Voorraden Debiteuren
d -
106.000 550.000 10.000
Liquide middelen Aan Crediteuren Aan Hoofdkantoor
-
20.000
Voorraden d 82.500 + d 120.175 Aan Ongerealiseerde winst en OB in voorraden
d
Voorraden Aan Ongerealiseerde winst en OB in voorraden Aan Hoofdkantoor
d
202.675
71.400
Onderdeel 2A b 1 a
b
c
Filiaal Zwolle Aan Voorraden
d
Liquide middelen Aan Filiaal Enschede
d
Filiaal Enschede Aan Filiaal Zwolle
d
7.000
14.000
1.900
d Geen journaalpost 2 a
Voorraden Aan Ongerealiseerde winst en OB in voorraden Aan Hoofdkantoor
d
9.000
b Geen journaalpost c
Hoofdkantoor Aan Debiteuren
d
1.900
d Geen journaalpost
3 a Geen journaalpost b
c
Hoofdkantoor Aan Liquide middelen
d
Liquide middelen
d
16.000 d
16.000
d
1.900
d -
6.000 1.140
d
7.340
d
700
d
2.000
d
150.000
d
142.890
d
90.700
d
542.900
1.900
Aan Hoofdkantoor
d Geen journaalpost 4 a Geen journaalpost b Geen journaalpost c Geen journaalpost d
Debiteuren Aan Opbrengst verkopen Aan Verschuldigde OB
d
Kostprijs verkopen Ongerealiseerde winst en OB voorraden Aan Voorraden
d -
7.140
5.000 2.340
Onderdeel 2B c 1
312
Hoofdstuk 24
Goederen onderweg Aan Hoofdkantoor
d
Gelden onderweg Aan Filiaal Enschede
d
Opbrengst huren winkels Aan Exploitatiekosten
d
Hoofdkantoor Aan Filiaal Zwolle
d
Hoofdkantoor Aan Filiaal Enschede
d
Hoofdkantoor Aan Filiaal Deventer
d
700
2.000
150.000
142.890
90.700
542.900
Ongerealiseerde winst en OB in voorraden Aan Voorraden *
Zwolle Enschede Deventer
d
515.615* d
515.615
d 1.220.000 – d 1.735.615 = d
515.615
d -
290.000 410.000 520.000
414.120 609.875 711.620
d -
2 Zie pagina 314. Onderdeel 3 d 1
2
Ongerealiseerde winst en OB in voorraden Aan Voorraden
d
Ongerealiseerde winst en OB in voorraden Voorziening incourante voorraden Aan Voorraden
d -
238 d
238
d
1.071
Hoofdstuk 24
313
571 500
2 Bedragen x d 1
Hoofd-
Filiaal
Filiaal
kantoor
Zwolle
Enschede
Filiaal Eliminaties Deventer
Debet
Credit
Saldi-
Gecombi-
Gecombi-
balans
neerde
neerde
w&v-rek.
balans
Debet Gebouwen
4.100.000
Winkelinventaris
10.000
Goodwill
59.000
Voorraden
170.000
160.000
103.000
600.000
414.120
609.875
711.620
Debiteuren
3.000
13.000
8.000
12.000
Liquide middelen
6.000
21.000
26.700
16.000
Goederen onderweg
700
Gelden onderweg Filiaal Zwolle
515.615
2.000 142.890
4.100.000
443.000
443.000
59.000
59.000
1.820.000
1.820.000
700
700
36.000
36.000
69.700
69.700
2.000
2.000
142.890
Filiaal Enschede
92.700
92.700
Filiaal Deventer
542.900
542.900
Te verrekenen omzetbelasting
4.100.000
3.000
600
500
400
4.500
Salarissen
200.000
160.000
190.000
15.000
565.000
Exploitatiekosten
471.000
Kostprijs verkopen
148.000
119.000
8.000
3.315.000
2.880.000
400.000
150.000
4.500 565.000
596.000
596.000
6.595.000
6.595.000
Saldo winst voor belastingen
224.000
6.230.490
4.241.720
3.994.075
1.266.020
14.290.900
7.980.000
6.534.900
Credit Eigen vermogen
5.949.490
5.949.490
5.949.490
90.000
90.000
33.300
33.300
Hoofdkantoor 142.190
90.700
542.900
142.890 90.700 542.900
Hypothecaire lening
90.000
Lening o/g Crediteuren
33.300 40.000
Voorziening incourante voorraden Onger. winst en OB in voorraden Opbrengst huren winkels
Verschuldigde omzetbelasting
8.000
5.000
5.100
58.100
58.100
5.660
8.200
5.800
19.660
19.660
124.120
199.875
191.620
3.900.000
3.600.000
480.000
7.980.000
61.750
57.000
40.600
160.350
150.000
Opbrengst verkopen 1.000
700
515.615 150.000 7.980.000 160.350
Saldo winst voor belastingen
224.000
6.230.490
314
Hoofdstuk 24
4.241.720
3.994.075
1.266.020
1.444.805
1.444.805 14.290.900
7.980.000
6.534.900
