De betoverende Chars in de Brahmaputra te Gaibandha
In uurwerkwijzerszin: (1) Rijstplantjes aangevoerd vanop het vasteland - (2) Erosie - (3) Rietpluimen in bloei - (4) Jute oogst.
Bezoek aan Kunderpara, de char van Alta Banu en Rajeya. 21st September 2013
1
Op de chars Wonderlijk toch welke plekjes mensen uitkiezen om te gaan wonen! Google Earth maakt meteen duidelijk dat de chars wel tot de zeer speciale plekjes op aarde behoren! Middenin de bedding van de grootse Brahmaputra rivier ontstaan verzandingen, die na enkele jaren gedeeltelijk begroeid raken. Vrij snel worden ze door Bengalen gekozen als "thuis". In één van de dichtsbevolkte landen van de wereld1 biedt elk plekje immers voor een gezin een kans om er een "thuis" te maken.
Maar maak je geen illusie: de Goddelijke Hindoe rivier neemt en geeft zoals ze het zelf wil! Elk jaar worden stukjes aan het eiland toegevoegd en tezelfdertijd spoelen stukjes weer weg, soms verdwijnt een eiland helemaal in de rivier. De bewoners leven sedert generaties met die realiteit. Lager gelegen huizen hebben in de moesson tot wel 3 maanden lang een halve meter water binnen. Soms brokkelt de oever verder af tot de rivier een huisje helemaal opslokt. De Char-bewoners bouwen dan ook uitsluitend huizen die snel kunnen worden ontmanteld om elders weer op te bouwen. Ondanks alles willen de bewoners hier niet weg. Het is hun thuis, sedert vele generaties. Ze vinden het prachtig. Wijzelf worden tijdens ons bezoek ook betoverd door de charme en de stilte van deze autovrije eilandjes. Misschien voelen we de algemene betovering van eilanden, zoals bv. ook de Wadden eilanden? Anderzijds, kúnnen veel bewoners hier ook niet weg: ze hebben geen andere plek en ze zijn te arm om elders te gaan. 1
Bangladesh is N°12 betreffende bevolkingsdichtheid. Alleen voorafgegaan door eilandenstaten (Maldiven, St Maarten, Malta, Bermuda) fiscaal paradijs Monaco; Vaticaan ; Gibraltar en Bahrein; stadsstaten (Hong kong, Singapore, Macau)
2
Het verhaal van Alta Banu en Rokeya Op de chars hebben de huisjes allemaal een bodem van klei; de wanden zijn gemaakt van bamboe peilers met jute-stengels (of in het beste geval golfplaten). Primitief, niet waterbestendig en niet sterk, maar wel mobiel: wanneer de rivier dreigt, kan het geheel gedemonteerd worden om elders terug op te bouwen. Wereldfoundation wil een huis met een stevige ondergrond, maar de bewoners houden vast aan een verplaatsbare woning. Hoe dat te combineren? WF zocht een oplossing... Maar eerst kennismaken met onze 2 families: Op de Char Kundurpara bezoeken we Alta Banu en bij Rokeya, die in juni door EOMetterdaad werden gefilmd. (Je vindt de filmpjes met hun verhaal op www.eo.nl/algemeen/metterdaad) Alta Banu
Alta Banu en een deel van haar gezin Alta Banu is 27, haar man is ernstig ziek en ze heeft 4 kinderen. Ze leven op de chars in een hutje van jute, met een kleibodem en de zoons slapen zelfs in de koeienstal. Enkele beelden van hun huisje tonen hoe fragiel deze woonst is en hoe kansloos bij storm.
3
Met WF komt daar verandering in! WF engageerde een lokale ingenieur met de opdracht een compromis te zoeken tussen "stevige onderbouw van de woning" en "verplaatsbaarheid"... Rajiya
Rajiya bewoont dit huisje van jute, een éénkamer-woning met haar echtgenoot, dochtertje en zoontje. Het hutje staat op een verhoging midden in rijstvelden; in het regenseizoen worden ze omspoeld door water en kunnen ze het huis alleen nog met een vlot van bananenbomen verlaten! Ook haar man is ziek en ze heeft alle moeite om de eindjes aan elkaar te knopen.
4
Twee maanden na ons film-bezoek, sta ik hier terug. Wat ben ik blij-verbaasd te zien hoeveel er, ondanks de aanhoudende moesson regens, is gebeurd. Het gaat goed met de WF-bouw en dat weerspiegelt zich in de gelukkige gezichten van Rajeya en haar dochterje Joshna! Alle onderdelen van het huis (behalve het gebinte) liggen klaar om gemonteerd te worden en Rajeya en dochtertje Joshna kunnen zich nu al inbeelden hoe goed ze straks zullen wonen! Onze Ir. Shahidullah licht eindelijk zijn plan van het mobiele WF-huis toe: de bodem is niet langer van klei, maar samengesteld uit betonnen platen, die in elkaar passen. Die platen worden vertikaal ingegraven, opgevuld met zand, bedekt met bakstenen en afgewerkt met een laagje beton. Aldus ontstaat een stevige bodem die 0,5m boven het overstromingspeil rijst én demonteerbaar is! Hiertussen staan betonnen peilers die de vertikale structuur van het huis vormen. Daaraan worden golfplaten vastgevezen en er ontstaat een zeer stevige structuur, die de stormen zal doorstaan! Stevig én mobiel! Dat was de opdracht!
De betonnen platen voor de ondergrond.
5
Joshna en haar mama bij de onderdelen van hun nieuwe woonst
Gelukkige gezichten...
6
Even verderop, bij Alta Banu zien we gelijkaardige taferelen van de bouw: alles ligt klaar, men wacht alleen op het metalen gebinte dat moet worden aangevoerd. En....ze stralen!
7
Deze nieuwe aanpak, waarbij de basis van het huis én verplaatsbaar én overstromingsvrij is, trok ook de aandacht van de Bengaalse pers! Enkele WFvrijwilligers uit België hielpen mee bij de bouw.
Geweldig! Onze 1st WF-Char-woning is bijna een feit! Rajeya en Alta Banu nodigen ons al uit voor de "inwijding" achteraf! Alles zou binnen 3 weken klaar kunnen zijn... Wij komen zeker en houden jullie op de hoogte! Terug naar Dhaka Het kost méér dan 9u om de 260km tot Dhaka te overbruggen. Vooral de laatste 40km tot de stad zijn pijnlijk traag, in een zenuwachtig toeterende file. In de auto overweeg ik twijfelend of de stille charme van de Chars niet te verkiezen valt boven de chaos van megapolis Dhaka... 8
