De bank is zelf nog altijd het beste financieringsalternatief voor het MKB

De bank is zelf nog altijd het beste financieringsalternatief voor het MKB Seminar alternatieve financieringsvormen MKB Modulair MBA Nyenrode ism LLTB 1 juli 2014, Breukelen H.A. Rijken Vrije Universiteit Amsterdam en Nyenrode Universiteit 1

Enkele headlines uit recente media - Kamp lanceert financiele wegwijzer voor mkb (ANP, juni 2014) - MKB’ers vangen bot bij aanvraag krediet (FD zomer 2013) - Bedrijfsleven ruilt bank niet gemakkelijk in voor andere vormen van financiering: ondernemers schrikken terug voor hogere prijs van kapitaal (FD, oct 2013) - DNB: MKB moet zoeken naar andere geldbronnen (FD, april 2014) - Verzekeraars steken miljoenen aan krediet in kleine bedrijven FD, nov 2013) - Kredietunie geeft bedrijven kapitaal (Parool, april 2014)

2

MKB financiering: bankiersperspectief

• Relatieve kredietwaardigheid in het MKB • Het veranderende business model van banken • Consequenties van het veranderende business model voor het MKB • Alternatieve markt voor zakelijke leningen, schaal nog beperkt

3

Relatieve kredietwaardigheid in het MKB

4

Kredietwaardigheid wordt bepaald door afweging van business risico en financieringsrisico •

Business risico - hoogte winstgevendheid - fluctuatie in de winstgevendheid - kennis en betrokkenheid management

•

Financieringsrisico (niet nakomen van verplichtingen, financierbaarheid) - solvabiliteit (LT perspectief) - netto werkkapitaal (KT perspectief) - onderpand (voorheen DE focus van banken)

Combinatie business risico en financieringsrisico bepaalt kredietwaardigheid van de onderneming

5

Banken bepalen kredietscores voor ondernemingen

NWK BW + β 3 ROA + β 3 kredietscore = α + β1 TV TV Omzet INT + β4 + β5 + β 8 ln(TV ) TV EBIT Deze kredietscores worden geconverteerd naar (interne) kredietratings

6

Kredietwaardigheid van MKB ondernemingen is lager ten opzichte van grotere ondernemingen

VV/TV

stabiele ondernemingen GB1 GB2 MKB > 500 50 ..500 < 50 0.57 0.48 0.40

innovatieve ondernemingen GB MKB < 50 > 50 0.43 0.39

verlieslatende ondernemingen GB MKB < 50 > 50 0.89 0.79

NWK/TA

0.20

0.31

0.34

0.35

0.35

0.07

0.05

Cum winst /TV

0.27

0.22

0.17

-0.86

-1.94

-0.94

-1.81

EBIT/TV

0.104

0.085

0.045

-0.02

-0.30

-0.04

-0.22

stand.deviatie EBIT/TV per onderneming

0.045

0.072

0.106

0.118

0.245

0.097

0.188

Bron: eigen analyse (US beursgenoteerde ondernemingen, inclusief zeer kleine ondernemingen)

7

Definitie MKB en kleinbedrijf

Bron: McKinsey het kleinbedrijf: Grote motor van Nederland, 23 juni 2014

8

Omzet en winstgevendheid staat onder druk in het kleinbedrijf


9

We zijn wel koploper in zeer snelle groeiers


10

Het financieringsprobleem ligt met name bij het kleinbedrijf


11

Het veranderende business model van banken

12

Business model van banken Balans Bank Activa

Passiva K, buffer

leningen PD, LGD Rente inkomsten = Euribor + spread

1 spaargeld 2 funding grote institutionele investeerders Fundingkosten = Euribor + opslag

Spread = PDxLGD + Kx15% + operationele kosten + opslag

Business model van banken staat momenteel onder druk → lagere kosten, risico’s van de balans

Activa

Passiva K, buffer

Verliezen op balans PDxLGD Rente inkomsten - competitie voor het hogere segment - liquiditeitseisen

Hogere kapitaaleisen Basel II en III

Fundingkosten hoger - Meer verliezen voor rekening belegger - Net stable funding factor Hogere operationele kosten o.a. door regelgeving


De prijs van uw zakelijk krediet Spread op Euribor = (1) + (2) + (3) + (4) (1) (2) (3) (4)

Verwacht verlies Kosten aan te houden EV door de bank operationele kosten opslag voor banken in de funding

PDxLGD Kx15% 30 – 70 bp varieert

- PD en LGD bepalen het verwachte verlies - PD en K worden bepaald door uw kredietrating


Het kapitaal dat banken voor haar zakelijk krediet moet aanhouden worden bepaald door de volgende formules  N -1 ( PD) + ρ 1/ 2 N −1 (C )   × LGD × EAD K = Kapitaal eis per lening = N    1- ρ    1 − exp(−50 × PD)   1 − exp(−50 × PD)   (Omzet − 5)   − 4% × 1 −  + 24% × 1 −  1 exp( 50 ) 1 exp( 50 ) − − 45 − −      

ρ ( PD) = 12% × 

• • • • •

PD is de kans op default C is het betrouwbaarheidsniveau in de VAR berekening ρ is de correlatie in default kansen tussen ondernemingen Voor het MKB is deze correlatie lager ingeschat (dit leidt maximaal tot 20% lagere kapitaalvereisten De parameters PD, LGD, M en moeten worden bepaald a.d.h.v. historische dat

16

De relatie tussen kredietwaardigheid en kapitaalvereisten verschilt per benadering 35% 30%

Bazel II IRB benadering

25% 20%

Bazel II standaard benadering Bazel I

15% 10% 5% 0%

aa a aa 1 7 + 1 aa 6 -1 aa 5 1 a+ 4 13 a 12 abb 11 b+ 1 bb 0 b bb 9 bbb 8 + 7 bb bb 6 5 b+ 4 b 3 bcc 2 c 1 cc 0

kapitaalvereisten

Bazel II IRB benadering met MKB corr.

equivalente S&P rating

17

De financieringskosten liggen in het MKB segment ongeveer 1% hoger voor grotere ondernemingen

* * * * *

*

stabiele innovatieve verlieslatende ondernemingen ondernemingen ondernemingen GB1 GB2 MKB GB MKB GB MKB > 500 50 ..500 < 50 < 50 < 50 > 50 > 50 kansen op faillissement / surseance faillissement (één jaar) 0.17% 0.39% 0.54% 0.32% 0.61% 3.23% 2.55% surseance 1 (één jaar) 2.4% 1.7% 1.2% 3.3% 4.8% 10.1% 14.6% LGD (één jaar) 3 31.8% 32.5% 33.4% 34.7% 38.4% 41.0% 41.3% kapitaal vereisten Bazel II (op basis van krediet score model 1) standaard benadering 6.6% 7.4% 7.8% 7.5% 9.7% 11.3% 11.7% IRB met MKB corr. 5.8% 7.5% 7.5% 6.9% 9.8% 17.7% 19.0% IRB zonder MKB corr. 5.8% 7.5% 8.7% 6.9% 11.6% 17.7% 22.0% financieringskosten vreemd vermogen IRB met MKB corr. 0.9% 1.1% 1.1% 1.0% 1.5% 2.7% 2.8% 0.4% 0.8% 1.1% 0.6% 1.8% 4.1% 6.0% PD × LGD (één jaar) obligatiemarkt 1.7% 2.4% 2.9% 2.1% 4.0% 6.6% 8.7%

* Eigen analyse: berekend op basis van de verdeling van de equivalente ratings van Moodys en S&P 18

De prijs van uw zakelijk krediet (een rekenvoorbeeld voor een MKB onderneming ) Spread op Euribor = (1) + (2) + (3) + (4) (1) (2) (3) (4)

Verwacht verlies Kosten aan te houden EV door de bank operationele kosten opslag voor banken in de funding

PDxLGD Kx15% 30 – 70 bp varieert

Spread = PDxLGD + Kx15% + operationele kosten + opslag Spread = 3%x33% + 10%x15% + 70 bp + 50bp = 370 bp

Risicokosten (= PDxLGD + Kx15%) stijgen snel bij banken

20

Het business model van banken voor het kleinbedrijf lijkt in Nederland negatief uit te pakken

21

Consequenties van het veranderende business model voor het MKB

22

Alleen het uitstaand volume in het kleinbedrijf is gereduceerd (tot halverwege 2012)


23

Banken scherpen sinds 2008 de standaarden voor kredietacceptatie aan

Bron: DNB

24

Banken rapporteren ook een verminderde vraag: kip of ei?

Bron: DNB

25

Kosten bankkapitaal en risicoperceptie zijn de oorzaak van de aanscherping

Bron: DNB

26

Alternatieve markt voor zakelijke leningen, schaal nog beperkt

27

In Europa is de bankensector overladen met uitstaande leningen

Er is praktisch geen markt voor eigen vermogen voor kleinere onderneming met een bankfinancieringsprobleem wel voor groei MKB ondernemingen


29

Voor kleine en lage kredietwaardige ondernemingen is er eigenlijk geen markt

Alternatieven in Nederland zijn in ontwikkeling, schaal nog zeer beperkt • •

Kredietunies: in opstartfase (potentie) Qredits: veelbelovend alternatief, snel groeiend (ong 50 miljoen)

•

280 mln van 9 verzekeraars voor MKB financiering van ondernemingen die niet goed bij een bank terecht kunnen: coördinatie Verbond van Verzekeraars en uitvoering ABN-AMRO (kredietverstrekking en risico management)

• •

NPEX beurs: volume voornamelijk voor middelgrote ondernemingen NL Ondernemingsfonds (EuroNext) (omzet > 25 mln, lening > 10 mln, co financiering met banken)

•

MKB fondsen op provinciaal niveau (steun kredietunies, leningenfonds, plus innovatie stimulering)

31

Vaak is de enige weg toch weer de bank 15 april 2014 'Banken moeten mkb meer feedback geven‘ Banken moeten beter aan bedrijven uitleggen waarom ze aanvragen voor leningen weigeren. Vooral het midden- en klein bedrijf heeft baat bij uitgebreidere feedback over de afwijzing van kredietverzoeken. Dat vindt de Europese Commissie. Als bedrijven weten waarom de aanvraag is afgekeurd, helpt hen dat bij een volgende aanvraag, redeneert Brussel. Het is volgens de commissie 'essentieel' dat de dialoog tussen bank en mkb verbetert. "Het mkb is een belangrijke groeimotor in de economie. Toegang tot krediet is cruciaal voor zowel het mkb als de gehele economie." Volgens Europese richtlijnen hebben bedrijven het recht om te weten waarom een aanvraag is afgekeurd. Banken moeten hun motivering desgevraagd op schrift stellen. In praktijk krijgen bedrijven dit lang niet altijd te horen doordat banken en bedrijven niet weten wat de regels zijn.

32

De bank is zelf nog altijd het beste financieringsalternatief voor het MKB

Recommend Documents