De archieven in Zeeland

-----

-

LECTOR ET EMERGO

De archieven in Zeeland

Samsom Alphen aan den Rijn

DE ARCHIEVEN IN ZEELAND

Omslag: brief van Prins Maurits aan de Staten van Zeeland aangaande de versterking van het garnizoen in de stad Sluis, 9 juli 1610 (Rijksarchief in Zeeland, archief Staten van Zeeland, nr. 916).

OVERZICHTEN VAN DE ARCHIEVEN EN VERZAMELINGEN IN DE OPENBARE ARCHIEFBEWAARPLAATSEN IN NEDERLAND

uitgegeven onder auspiciën van de Vereniging van Archivarissen in Nederland

redactie: L.M.Th.L. Hustinx F.C.J. Ketelaar H.J.H.A.G. Metselaars J.J. Temminck H. Uil

DEEL III DE ARCHIEVEN IN ZEELAND

DE ARCHIEVEN IN ZEELAND

samengesteld door J.J.C. van Dijk, R.L. Koops en H. Uil

Samsom Uitgeverij bv, Alphen aan den Rijn, 1979

Dit overzicht is bijgewerkt tot 31 december 1978.

Voor deze uitgave werd financiële steun verleend door het Ministerie van Cultuur, Recreatie en Maatschappelijk Werk en het Provinciaal Bestuur van Zeeland. Copyright © 1979 Samsom Uitgeverij, The Netherlands. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior permission of Samsom Uitgeverij. ISBN 90 14 02943 8

INHOUD Inleiding Algemeen 0 Archieven 1 Archief en collectie 1.1 1.2 Ordeningsstelsels 1.2.1 Chronologisch geordende archiefbescheiden 1.2.2 Rubrieken, naar onderwerp geordende archiefbescheiden 1.2.3 Anders gerangschikte archiefbescheiden 1.2.4 Zaaksgewijze ordening; dossierstelsel Taak van de archivaris 1.3 De ontwikkeling van het archiefwezen in Nederland 1.4 1.5 Openbaarheid

XV XV XV XVI XVI XVI XVII XVII XVIII XVIII XXI

2 Archiefvormende instellingen 2.1.1 Gewestelijk bestuur vóór 1795 2.1.2 Gewestelijk bestuur na 1795 2.1.3 Rijksinstellingen in de provincie 2.2.1 Plaatselijk bestuur vóór 1795 2.2.2 1795-1813 2.2.3 Na 1813 2.2.4 Gemeentelijke organen 2.2.5 Samenwerking tussen gemeenten 2.3 Rechtspraak vóór 1811 2.4 Rechterlijke organisatie en indeling na 1811 2.5 Notariaat 2.6 Waterschappen 2.7 Geestelijke instellingen Overige privaatrechtelijke instellingen 2.8 Archiefbescheiden buiten Zeeland 2.9

XXII XXII XXIII XXIV XXIV XXVII XXVIII XXIX XXIX XXX XXXII XXXIII XXXIV XXXVII XLI XLI

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5

XLII XLII XLIV XLIV XLV XLVI

Gebruik van het overzicht Rangschikking van de gegevens Toelichting op de gegevens per bewaarplaats Toelichting op de gegevens per archief Lijst van afkortingen Gebruikte literatuur

V

Rijksarchief in de provincie Zeeland

1

Archieven van de overheid Gewestelijke besturen en provinciale instellingen en ambtenaren Vóór 1795 1 1795-1813 Vanaf 1813 4 3 Rechterlijke instellingen 1.2 Vanaf 1811 7 Vóór 1811 5 1.3 Notarissen 1.4 Registers van de burgerlijke stand en retroacta van de burgerlijke stand Weeskamers en registers van eigendomsovergang 1.5 In de provincie werkzame rijksorganen 1.6 Justitie 13 Financiën 13 Verkeer en waterstaat 14 Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening 14 Defensie 15 Economische zaken 16 Landbouw en visserij 16 Sociale en gezondheidszorg 17 Onderwijs, wetenschap en cultuur 18 Gemeenten 1.8 1.9 Waterschappen Niet-overheidsarchieven 2 Instellingen van economische aard 2.1 Bevordering van het economisch leven 19 Industrie 19 Handel 19 Bank- en verzekeringswezen 20 Landbouw en visserij 20 Verkeer en vervoer 20 Dienstverlening 21 Instellingen van sociale zorg 2.2 Vaken standsorganisaties en -fondsen 2.3 Instellingen op het gebied van de volksgezondheid 2.4 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en 2.5 cultuur Instellingen op politieke en ideële grondslag 2.7 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van 2.8 godsdienstig leven Rooms-katholieke kerk 23 Nederlandse Hervormde kerk 24 Doopsgezinde Broederschap 27 Evangelisch-Lutherse gemeenten 27 Andere christelijke geloofsgemeenschappen 28 Israëlitisch kerkgenootschap 28 Heerlijkheden 2.9 2.10 Families 2.11 Personen

1

1 1.1

VI

5 9 10 11 13

18 18 19 19

21 22 22 22 23 23

29 30 32

3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.7

Verzamelingen Handschriften Bibliotheek Kranten Prenten en kaarten Prenten 34 Kaarten 35 Zegels en lakafdrukken van zegelstempels Overige verzamelingen Charters 36 Persoonlijke verzamelingen 37 Diverse verzamelingen 38

Gemeente Aardenburg Archieven van de overheid 1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2 Niet-overheidsarchieven 2 Instellingen van economische aard 2.1 Instellingen van sociale zorg 2.2 2.4 Instellingen op het gebied van de volksgezondheid Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap 2.5 en cultuur Instellingen tot bevordering van sport en recreatie 2.6 Instellingen op politieke en ideële grondslag 2.7 2.11 Personen Verzamelingen 3 Kranten 3.3 Prenten en kaarten 3.4 Overige verzamelingen 3.7

33 33 34 34 34 35 36

41 41 41 41 42 42 43 43 43 44 44 44 44 45 45

Gemeente Arnemuiden

46

Gemeentearchief Axel Archieven van de overheid 1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2 Rechtspraak vóór 1811 48 Bevolking 48 Sociale zorg 48 Organen van de centrale overheid 1.7 Niet-overheidsarchieven 2 Instellingen van sociale zorg 2.2 Instellingen tot bevordering van sport en recreatie 2.5 Instellingen op politieke en ideële grondslag 2.6 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van 2.7

47 47 47 48

48 49 49 49 49

VII

3

godsdienstig leven Verzamelingen

49 49

Gemeente Borsele 1 Archieven van de overheid 1.1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.3 Organen van intergemeentelijke samenwerking 2 Niet-overheidsarchieven 2.2 Instellingen van sociale zorg 2.4 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur 2.8 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven Verzamelingen 3

50 50 50 51 52 52 52

Gemeente Brouwershaven 1 Archieven van de overheid Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2 Niet-overheidsarchieven 2

54 54 54 54 55

Gemeente Bruinisse Gemeente Domburg Gemeente Duiveland

56 57 58

Gemeentearchief Goes Archieven van de overheid 1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2 Rechtspraak vóór 1811 60 Bevolking 61 Financiën 61 Openbare werken 61 Openbare orde en veiligheid, defensie 62 Economische zaken 62 Sociale zorg 63 Gezondheidszorg 65 Onderwijs, wetenschap en cultuur 65 Sport, recreatie en evenementen 66 Organen van intergemeentelijke samenwerking 1.3 Organen van de centrale overheid 1.7 Niet-overheidsarchieven 2 Instellingen van economische aard 2.1 Instellingen van sociale zorg 2.2 Zorg voor weduwen en wezen 69 Armen- en werklozenzorg 69 Volkshuisvesting 69

59 59 59 60

VIII

52 53 53

66 68 68 68 69

Verstrekking van levensmiddelen en brandstoffen 70 Hulpverlening in verband met bijzondere omstandigheden 70 Diversen 70 2.3 Vak- en standsorganisaties en -fondsen 2.4 Instellingen op het gebied van de volksgezondheid Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en 2.5 cultuur Onderwijs 71 Cultuur 72 Instellingen op het gebied van sport, recreatie en 2.6 evenementen Sport 72 Recreatie 73 Evenementen 73 2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van 2.8 godsdienstig leven Rooms-katholieke kerk 75 Nederlandse Hervormde kerk 75 2.10 Families 2.11 Personen Verzamelingen 3 Handschriften 3.1 Bibliotheek 3.2 Kranten 3.3 Prenten en kaarten 3.4 Overige verzamelingen 3.7

71 71 71

72 74 75

76 76 77 77 77 77 77 77

Gemeente Hontenisse

79

Gemeentarchief Hulst Archieven van de overheid 1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2 Rechtspraak vóór 1811 81 Bevolking 81 Financiën 81 Economische zaken 81 Sociale zorg 81 Gezondheidszorg 82 Organen van de centrale overheid 1.7 Niet-overheidsarchieven 2 Verzamelingen 3

80 80 80 81

Gemeente Kapelle Archieven van de overheid 1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2

83 83 83 83

82 82 82

IX

Gemeente Kortgene 1 Archieven van de overheid 1.1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak

84 84 84 84

Gemeente Mariekerke

85

Gemeentearchief Middelburg Archieven van de overheid 1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2 Rechtspraak vóór 1811 87 Bevolking 87 Openbare werken 87 Openbare orde en veiligheid, defensie 87 Sociale zorg 87 Onderwijs, wetenschap en cultuur 88 Organen van de centrale overheid 1.7 Niet-overheidsarchieven 2 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en 2.5 cultuur Instellingen op het gebied van sport, recreatie en 2.6 evenementen Instellingen op politieke en ideële grondslag 2.7 Verzamelingen 3 Bibliotheek 3.2 Prenten en kaarten 3.4 Overige verzamelingen 3.7

86 86 86 87

Gemeente Middenschouwen

90

Gemeente Oostburg Archieven van de overheid 1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2 Niet-overheidsarchieven 2

91 91 91 92 92

Gemeente Reimerswaal Archieven van de overheid 1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2

93 93 93 94

Gemeente Sas van Gent

95

X

88 88 88 88 88 89 89 89 89

Gemeente Sint Philipsland Archieven van de overheid 1 1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Organen van waterschappen 1.5 Niet-overheidsarchieven 2

96 96 96 96 96

Gemeente Sluis Archieven van de overheid 1 1.1 Algemeen plaatselij k bestuur 1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Niet-overheidsarchieven 2

97 97 97 97 98

Gemeente Terneuzen 1 Archieven van de overheid Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2

99 99 99 99

Gemeentarchief Tholen Archieven van de overheid 1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2 Rechtspraak vóór 1811 101 Financiën 101 Openbare orde en veiligheid, defensie 101 Economische zaken 102 Sociale zorg 102 Gezondheidszorg 105 Onderwijs, wetenschap en cultuur 105 Organen van intergemeentelijke samenwerking 1.3 Organen van de centrale overheid 1.7 Niet-overheidsarchieven 2 Instellingen van economische aard 2.1 Instellingen van sociale zorg 2.2 Vak- en standsorganisaties en -fondsen 2.3 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap 2.5 en cultuur Instellingen op het gebied van sport, recreatie en 2.6 evenementen Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van 2.7 godsdienstig leven Personen 2.11 Verzamelingen 3 Handschriften 3.1 Bibliotheek 3.2 Kranten 3.3

100 100 100 101

105 106 106 106 107 108 109 109 109 110 110 110 110 110

XI

3.4 3.5 3.7

Prenten en kaarten Geluidsbanden Overige verzamelingen

Gemeente Valkenisse 1 Archieven van de overheid 1.1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.3 Organen van intergemeentelijke samenwerking 2 Niet-overheidsarchieven

112 112 112 112 112 113

Gemeentearchief Veere 1 Archieven van de overheid 1.1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 2 Niet-overheidsarchieven

114 114 114 114 114

Gemeentearchief Vlissingen 1 Archieven van de overheid 1.1 Algemeen plaatselij k bestuur 1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Bevolking 116 Financiën 116 Openbare werken 116 Openbare orde en veiligheid, defensie 117 Economische zaken 117 Sociale zorg 118 Gezondheidszorg 119 Onderwijs, wetenschap en cultuur 119 2 Niet-overheidsarchieven 2.1 Instellingen van economische aard 2.2 Instellingen van sociale zorg 2.3 Vak- en standsorganisaties en -fondsen 2.5 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur 2.6 Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen 2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag 2.8 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven Anglicaanse kerk 122 Nederlandse Hervormde kerk 122 Waals Hervormde gemeente 123 Gereformeerde kerk 123 Evangelisch-Luthersche gemeente 123 2.10 Families

115 115 115 116

XII

119 119 120 120 121 121 122 122

123

2.11 3 3.1 3.2 3.3 3.4

Personen Verzamelingen Handschriften Bibliotheek Kranten Prenten en kaarten

123 124 124 124 124 124

Gemeente Westerschouwen Archieven van de overheid 1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2 Niet-overheidsarchieven 2 Instellingen van economische aard 2.1 Instellingen van sociale zorg 2.2 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en 2.5 cultuur Instellingen op politieke en ideële grondslag 2.7 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van 2.8 godsdienstig leven Personen 2.11

125 125 125 126 126 126 127

Gemeente Westkapelle Gemeente Wissenkerke

128 128

Gemeente Zierikzee Archieven van de overheid 1 Algemeen plaatselijk bestuur 1.1 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak 1.2 Bevolking 129 Financiën 129 Openbare werken 130 Openbare orde en veiligheid, defensie 130 Economische zaken 130 Gezondheidszorg 130 Sociale zorg 130 Onderwijs, wetenschap en cultuur 131 Organen van intergemeentelijke samenwerking 1.3 Organen van waterschappen 1.5 Niet-overheidsarchieven 2 Instellingen van economische aard 2.1 Instellingen van sociale zorg 2.2 Vak- en standsorganisaties en -fondsen 2.3 Instellingen op het gebied van de volksgezondheid 2.4 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en 2.5 cultuur

129 129 129 129

127 127 127 127

131 131 132 132 132 132 133 133

XIII

2.6 2.7 2.8 2.9 3 3.1 3.2 3.3 3.4

Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen Instellingen op politieke en ideële grondslag Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven Huizen en heerlijkheden Verzamelingen Handschriften Bibliotheek Kranten Prenten en kaarten

133 134 134 134 134 134 135 135 135

Waterschap Axeler Ambacht Waterschap De Brede Watering van Zuid-Beveland Waterschap Hulster Ambacht Waterschap Noord-Beveland Waterschap De Verenigde Braakmanpolders Waterschap Schouwen-Duiveland Waterschap Tholen Waterschap Het Vrije van Sluis Waterschap Walcheren

137 141 147 150 153 157 158 161 162

Index op persoonsnamen Index op aardrijkskundige namen Index op trefwoorden

163 166 172

XIV

Brouwershaven twits" • Haamstede

Loopers.kapeilie

rooskel eet Er

Blois n

eeriteduliewBk.:iikde°' trive ieDkerz N

,mened iree 2Don cnneme

N'.°c"ri Kerk..m we • Dreisch: Rengerskerke

Wester-SBcuhrou ghwe.n

Zieri

Sir lansiand Bruinisse

Nieuwe:kerk • Wind • Kapelle

Oosterland

Ourrkerke

Vrouwenpolder Wissekerke Kampansnieuwiend ostkrite

Domburg

•

Zoutela

Kortpene WesIkerke

SoubZirg Rittheln

's-Gravenpolder

1

Oveztlde

WeardeP°I.devraiken, newege"' Oudelande • li'urland

Hontenisse • Terneuzen

Biervliet 40

*HofstedeZuld""de Oostbur . 9

Bath

Ellewoutsdijk • Hoofdpla-at

Retr.anchement , St. Arn'iti ter Muideil • :,

Nieuwlend

..."..n.aireK.rabbe.nd:kileiand

Hoedskenskerke

Borsse n

Breskens

• Gmede Schoo2diike

rseice

• Schote Kruini:Igen

s-HeerAhoek Niue. Zw.ake

Vlissingen

4111 Lizendijke

•Stoppeldijk

Lino .enshoe

•Sluis ,Aardenburg ,.."'"' 41

t • \,....-•

Vossemeer

Vossemee • Scherpenisse Poortvliet Tholen Nieuw-Strijen ikerloo

St. Maa ensdijk •

GapInge

Wet Oost

liet

• Vrijberghe•

Oud

Wdpheartsdijk Oostbevt.‘ rrát-tendijke • Sint Laurens Grii....rke. Metig er. Buttinge •Kleverskerke 0. Warn.Inge • • Brigdamme • Kloeti ae . . n . , . • . r. •Wissekerke Biggekerke • • • Arnemuiden • Hogeiande Middelburg J f ' -H.Arendskerk • . .-- "--V— ..aa'..'P • • Nieuwlend s Sinoutskerke. Koudekedte . •Vlake St. loosland Heinkenszand• 's-H.Abtskerke Evrsdijk

Cadzand • Nieu

Nieuw

Stavenisse

Seroosekerke

Al1,00kt:rite Westkapelle

*pstand

St. Annaland

CHtt$p la Ht

,.._............../

-•••

Hukt rhillipine ‘..... ; Austriche older 1 • Westdorpe • Zuiddorp

(I'

Sas van Gent

•', Overslag.-

Zeeland in de 17e eeuw

,e' .

St. Jansteen ,' ..°'

,/ .Kormacht .....*".

•

.'

0

,;..1^' SeMrendijke .. `„ Noordwolk. ` _' llfnNet erfti en 1,MIDDEN \` MIDDEN—''' •^onttfm f WESTERSCHOUWEN ^ `BROUWERS— SCHOUWE4 .....p.••N,,,,,1,0, HAVEN ""w. • - Orei,chor •Weste

ZEELAND

• St Amaland raw,.

StaYemue

Dud-rofeema:

tepNle

THOLEN

ERE Ddrn.„„.,..;.. ' ^• ....•^oglfkMkf ; ^ ~^ terte,^ao^ ELLEi, • Wgpd• WEST Ir) t frIF^KERkE `' .. ., watka It.•-' l' wf ^,?... f i M • ^f^IDOE .t"^^^ Mtddfl ur 2outelande ^ •`'"

S;

Wotpha0^ dttk

GOES

wut^w rkf ` • . ` ..

wEurq

wfreflbinge

ti-N Nendrtkskmdfn' •

\çjsF3

vt unge V ^

• St NaorlensdtjY

Wnhf^ nadfrp

''. . •

t ^ ArfndaYfrtf

lfw.darp

•

.^

.' ..

nd

Nn

•

.Nieuwdorp

EN

^5^ KAPELLE

•

Ntae•

-NferettofY

Nondwefrt Kwadieammf ^a-fkfnYfrkf •orftande DrHwegen•tafrland Dudelan de •

!restent•

EIMERSVWAL wirdf Kr,ándgtf

•

^ t ;

•Itilland \ ^ ^ t Bot h `1 11

•Ellewoutsditk

..

Kloosterzonde •

Hoofdplaat

OOSTBURG

H ONTENISSE

fl^ ^q ^ CI.

•Dr e wage n

•OostEu,e

"•

•

WatertandYerYte

t

•berrl^H^ !

tl • dilk

-,

^

f11111/Zell

2oNaq

No. TER I UZEN

sidenDurg



lamswaa rd

• Kaltaart

:•1v41. ,glwaorde

t

•

•

Nutst •

Sluisk tl Attl

•',,:,AARDENBURG ^Eede. ... ...

;

•,,

•

Waouw

•

^

.SLUIS ppine •

Kr Wmtpen •

Ntert •Greed.

•iwdzande

pMl

rfnfte

. ^lapNlf •:,&ftflmge• I • •Schaf f Gr^pa^dfr °

BORSELE

C land

rpfmssf •Pbartrhet Thekn

Cl tnge

•

. •

A XEL

Sd5 N GENT .

%*dorp.

'• .••

tuiddar pe •

Sas van Gent Overslag ^.

IN.tkont • Á' \ •11os watnl

^ 51

loos t•

••,,•••

MODELBURG : gemeente c kern Nieuwland ........... gemeentegrens -------: weterschapsgren$ IOW

INLEIDING 0

ALGEMEEN

Dit boek geeft amateur- en professioneel onderzoeker een overzicht van de archieven, die in het rijksarchief in de provincie Zeeland worden bewaard en van de archieven, die onder berusting zijn van gemeente- en waterschapsbesturen. Deze laatste categorie is in het overzicht opgenomen, voor zover deze archieven openbaar zijn in de zin van de Archiefwet 1962 (zie hiervoor verder § 1.5). Ten behoeve van de bruikbaarheid van deze gids volgen hier een aantal opmerkingen betreffende archieven en historische documentatie in het algemeen (§ 1), voorts een kort overzicht van instellingen, die in Zeeland archief gevormd hebben en nog vormen (§ 2), tenslotte een toelichting op de gegevens, die in deze gids zijn opgenomen (§ 3). Voor meer uitvoerige achtergrondinformatie verwijzen wij naar de bestaande literatuur. Met name noemen wij W.J. Formsma-F.C.J. Ketelaar, Gids voor de Nederlandse archieven (Bussum 1975).

1

ARCHIEVEN

Archief en collectie 1.1 Een archief is een geheel van bescheiden (geschreven, gedrukt, getekend, op geluidsband, computerband of als afbeelding) die door een bestuursinstelling, functionaris, privaatrechtelijke instelling of privépersoon worden vervaardigd of ontvangen en die bovendien bestemd zijn om door die instantie of persoon te worden bewaard. (De term archief wordt ook wel in andere zin gebruikt, maar in dit boek is deze tot onze definitie beperkt). Een archief onderscheidt zich van een verzameling, of dit nu een bibliotheek, een museumcollectie of een postzegelverzameling is; archiefstukken vormen het bewijsstuk van de handelingen, de rechten en verplichtingen van de instantie of persoon, door wie het archief al dan niet doelbewust is gevormd. Een verzameling mist de nauwe, als het ware oorzakelijke relatie met de verzamelaar: bijvoorbeeld, de in een bibliotheek verzamelde boeken zijn door de uitgever niet uitsluitend voor die bibliotheek bestemd; archiefstukken zijn door de afzender wel aan een bepaalde instelling of persoon gericht. Vooral in particuliere archieven komen naast archiefstukken ook verzamelde stukken voor, bijvoorbeeld genealogische aantekeningen. Wij zullen ons voornamelijk bezighouden met de manier, waarop men archieven kan raadplegen, de wijze waarop het archief toegankelijk is. Hiervoor is het echter nodig eerst inzicht te hebben in de manier, waarop een archief ontstaat. D.w.z. volgens welk ordeningsprincipe het gevormd is. XV

1.2 Ordeningsstelsels 1.2.1 Chronologisch geordende archiefbescheiden De stukken (notulen, ingekomen brieven, afschriften van uitgaande brieven) worden in volgorde van opmaken of binnenkomst opgeborgen. De stukken zijn dus gerangschikt in de volgorde van ontstaan. Om de stukken te kunnen terugvinden wordt elk onderwerp genoteerd: a. in een chronologisch register, met een verwijzing naar de volgnummers die op de stukken bij binnenkomst worden aangebracht; b. hierop vervaardigt men een systematisch naar onderwerpen ingedeelde `index' op trefwoorden, en/of: c. een alfabetische trefwoordenindex, die wij met de benaming `klapper' aanduiden. Bij kleine chronologisch geordende archieven ontbreken deze ingangen geheel of is alleen (a) en voor kortere periode (c) aanwezig. De index en klapper omvatten vaak een periode van één jaar, maar ook ingangen, die een langere periode bestrijken (10 jaar, soms tot 70 jaar) komen voor. Indien brieven, akten, notulen e.d. naar hun soort zijn gegroepeerd, maar daarbinnen weer chronologisch gerangschikt, spreekt men van een seriestelsel. Een bij grotere overheidsinstellingen veel voorkomende vorm van chronologische ordening is deze: elk besluit van een bestuurscollege wordt op een dubbel blad papier geschreven, waartussen de bijbehorende ingekomen brieven, concepten van uitgaande brieven en ambtelijke nota's worden gevouwen. Het geheel heet 'verbaal'. De verbalen zijn genummerd, de nummers zijn in a, b en c terug te vinden. Deze werkwijze heet het verbaalstelsel. 1.2.2 Rubrieken, naar onderwerp geordende archiefbescheiden Veel instellingen vonden vermelding van de stukken in indices etc. te bewerkelijk. Men probeerde daarom de stukken in rubrieken te splitsen. De benaming rubriek is ontleend aan de middeleeuwse praktijk, waarbij men de eerste letter van een hoofdstuk in rood (Latijn: ruber) tekende. In een archief van een waterstaatsorganisatie vindt men bijvoorbeeld de rubrieken: bruggen, sluizen, dammen, duikers. Het voordeel hiervan voor de gebruiker van het archief (dus: de archiefvormende instelling) was, dat men de stukken zonder vermelding in en raadpleging van indices rechtstreeks uit de kast kon pakken. De rubrieken werden naar behoefte gesplitst of samengevoegd. Binnen de rubrieken werden de stukken meestal chronologisch opgeborgen. Nadelen aan het systeem zijn, dat de rubrieken vaak niet tijdig werden gesplitst en dat zich te veel twijfelgevallen voordeden, waardoor men later de stukken niet of moeilijk terug kon vinden. Vooral als gevolg van het feit, dat de overheidsbemoeienissen zich steeds uitbreidden is het systeem onbruikbaar geworden voor zeer veel moderne bestuursarchieven. XVI

1.2.3 Anders gerangschikte archiefbescheiden Vaak is ook een systeem op afzender/geadresseerde in gebruik geweest, bijvoorbeeld in 17e-18e eeuwse stadsarchieven, in familiearchieven en in bedrijfsarchieven. Meestal vindt men in de oudere archieven een mengvorm: een gedeelte van het archief is chronologisch opgebouwd, een ander gedeelte in rubrieken. 1.2.4 Zaaksgewijze ordening; dossierstelsel Bij bestuursarchieven wordt thans algemeen toegepast de zaaksgewijze ordening. Deze werkt als volgt. Binnen de rubrieken (bijv. `onderwijs') worden de stukken niet meer chronologisch opgeborgen, maar per afzonderlijke zaak. Een zaak is bijvoorbeeld `aanleg van centrale verwarming in school x', of `subsidiëring van school y in het dienstjaar 1959'. De stukken betreffende één zaak bergt men op in een omslag, genaamd dossier. Het probleem is nu hoe men de dossiers moet rangschikken. Na enkele experimenten in het begin van deze eeuw is daarvoor algemeen in gebruik gekomen een onderdeel van de Universele Decimale Classificatie (UDC) in een voor overheidsarchieven aangepaste vorm. De UDC is een door een Amerikaan ontworpen onderwerpsindeling van alle menselijke kennis. De in Nederland meest gebruikte vorm is de basisarchiefcode van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, meestal aangeduid als code-VNG, daterende van ca. 1920. Deze wordt voor de rijksadministratie uitgewerkt door de Algemene Classificatie Commissie voor de Overheid (ACCO). Men `classeert' niet naar het onderwerp zonder meer, maar naar de aard van de bemoeienis, die het bestuursorgaan met de zaak heeft. De beide bovenvermelde voorbeelden worden in een gemeentearchief binnen de rubriek onderwijs geplaatst, niet op `verwarming' of

'subsidies'. De 16 hoofdrubrieken kunnen door het gebruik van decimalen eindeloos worden uitgesplitst. Kleine bestuursinstellingen gebruiken uiteraard niet de meest fijne uitsplitsing, maar hoe uitgebreider de archiefvorming, des te verder gaat men in het gebruik van decimalen. Voorbeeld: = onderwijs — 1.851 = basisonderwijs — 1.851.2 = buitengewoon basisonderwijs — 1.851.24 = onderwijs voor lichamelijk gehandicapten — 1.851.244 — 1.851.244.2 = onderwijs aan doven en slechthorenden (de horizontale streep is een afkorting voor het hoofdgetal 35 uit de UDC, maar het voert te ver om daarop nader in te gaan). De afzonderlijke dossiers worden volgens deze codegetallen gerangschikt. Het verschil met het oude rubriekenstelsel is dat de rubrieken volgens een duidelijke systematiek in onderlinge relatie staan en dat bij elkaar behorende stukken ook bij elkaar zijn opgeborgen en aldus voor een bestuursorgaan beter XVII

hanteerbaar zijn. Van een aldus geordend archief zegt men gewoonlijk, dat het is `geordend volgens code-VNG'. Duidelijker is: het archief is zaaksgewijs geordend, waarbij de dossiers volgens code-VNG zijn gerangschikt. Wanneer zich in een kleine gemeente over een bepaald onderwerp weinig stukken `buitengewoon onderwijs' voordoen, die echter van uiteenlopende aard zijn (bijv. onderwijs aan doven, aan blinden, aan geestelijk gehandicapten) doet men deze uit economische overwegingen in één omslag en scheidt men de zaken door kartonnen stroken. Wanneer men deze stroken vergeet (wat veelvuldig gebeurt), is het principe van de zaaksgewijze ordening verwaterd tot een verbeterd rubriekenstelsel. Volgens de voorschriften behoort tijdens de archiefvorming een inventaris te worden aangelegd. Onbelangrijke stukken moeten worden vernietigd na een zekere periode (zie onder § 1.3). 1.3 Taak van de archivaris De taak van de archivaris omvat het verwerven, beheren en toegankelijk maken van archieven en verzamelingen. De verwerving van de overheidsarchieven verloopt in theorie vanzelf, daar de overheid door de Archiefwet 1962 verplicht wordt haar bescheiden uiterlijk 50 jaar na ontstaan over te dragen. Ten aanzien van niet-overheidsarchieven voert de archivaris een actief en selectief verwervingsbeleid. Onder beheer wordt verstaan het in goede en geordende staat bewaren van archieven in daartoe geschikte ruimten en voorts het ter beschikking stellen van voldoende vakbekwaam personeel en de middelen daartoe. Toegankelijk maken bestaat uit het vervaardigen van een inventaris, dat is een systematisch ingedeelde beschrijving van de bestanddelen van een archief, voorafgegaan door een inleiding en een verantwoording van de inventarisatie. Tijdens de inventarisatie, maar bijvoorkeur daaraan voorafgaand, mogen onbelangrijke stukken worden vernietigd. Voor overheidsarchieven gebeurt dit aan de hand van voor de diverse ministeries opgestelde lijsten waarin omschreven staat welke categoriën stukken voor vernietiging in aanmerking komen. Wanneer dergelijke lijsten ontbreken moet een in de wet vastgestelde procedure worden gevolgd. De beheerder verantwoordt de vernietiging in een schriftelijke verklaring die bij het archief wordt bewaard. Door tijdgebrek zijn niet alle archieven geïnventariseerd, men volstaat dan met het opmaken van een lijst van aangetroffen stukken, een `magazijnlijst', of een nog korter globaal overzicht. Daarnaast kunnen indices en klappers (zie bij § 3.3) worden aangelegd, indien deze niet of niet voldoende door de archiefvormende instelling zijn opgemaakt. 1.4

De ontwikkeling van het archiefwezen in Nederland Vóór 1795

XVIII

Vóór 1795 kende ons land geen archiefwezen, d.w.z. er waren geen instellingen die het beheer van door andere administraties gevormde archieven tot taak hadden. Ieder orgaan beheerde het eigen archief en putte daaruit om verworven rechten te staven en zijn invloed te verstevigen. Uitgangspunt hierbij was geheimhouding — de archieven waren ontoegankelijk voor derden. De Franse tijd

Het nieuwe staatsbestel beëindigde privileges en vele andere rechten die in de archieven hun neerslag vonden. Als gevolg van het wegvallen van het praktisch nut lagen verwaarlozing en vernietiging op de loer. Anderzijds gaf het verdwijnen van de drang tot strikte geheimhouding liefhebbers van de historie een kans tot de archieven door te dringen. Aandrang van die zijde op de overheid uitgeoefend, leidde in 1802 tot de tijdelijke benoeming van mr. Hendrik van Wijn (1740-1831), oud-pensionaris van Gouda, tot archivarius. Van Wijn werd belast met het toezicht op de staat waarin de charters en de geschreven staatsstukken van de Generaliteit tot aan de vrede van Munster in 1648, verkeerden. In 1806 volgde zijn vaste aanstelling en werd de grens van zijn bemoeiingen verlegd naar 1795. Van Wijn werd toen ook van inspecteur beheerder. Hij kreeg bewaarplaatsen toegewezen in Rotterdam en 's-Gravenhage, waarin hij de belangrijkste stukken bijeen bracht. In 1802 had ook het gewestelijk bestuur van Holland hem als archivaris aangesteld. Deze combinatie van functies heeft tot vandaag de dag zijn weerslag gehad op de inhoud van het Algemeen Rijksarchief. De inlijving bij Frankrijk maakte aan deze voorlopers van ons archiefwezen een einde. Na 1814

Het rijksarchief in 's-Gravenhage In 1814 bepaalde Koning Willem I bij souverein besluit dat alle archieven van de staat tot en met het jaar 1794 op het Binnenhof in de zgn. Grote Loterijzaal bijeengebracht moesten worden en onder beheer van de landsarchivaris gesteld. Van Wijn werd als zodanig benoemd. Hiermee was het rijksarchief in 's-Gravenhage opgericht. Het souverein besluit repte niet over gebruik van de archieven door derden. Pas in 1829 werden daarvoor bepalingen gemaakt. De gebruikte formule luidde dat archivarissen raadpleging mochten toestaan aan alle bij hen bekende en vertrouwde personen ten behoeve van het historisch onderzoek. Tot de Archiefwet 1918 bleef dit de basis van de regeling van de openbaarheid. De provinciale archieven

De archieven van Holland waren vanaf 1814 in rijksbeheer. In de overige provincies werden tussen 1817 en 1866 archivarissen aangesteld. Het beheer van de archieven van de voormalige gewesten werd als een provinciale taak XIX

opgevat. Wel onderhielden de archivarissen steeds contact met het rijksarchief in 's-Gravenhage en verleende het rijk bijdragen in de kosten van een groot aantal provinciale archieven. Geleidelijk werd de rijksinvloed zo groot — mede door de toevloed van rijksarchivalia naar de provinciale archieven — dat het nog maar een kleine stap was van provinciaal naar rijksbeheer. Rijksarchieven in de provincie In Gelderland werd deze stap het eerste gedaan. In 1877 werd een rijksarchivaris aangsteld, Zeeland sloot in 1890 de rij. Deze ontwikkeling kreeg een logische afronding met de benoeming van de rijksarchivaris jhr. mr. Th.H.F. van Riemsdijk tot algemene rijksarchivaris. De Archiefwet 1918 gaf aan het tot dan gegroeide een wettelijke basis. Voorlopig eindpunt in deze ontwikkeling is de Archiefwet 1962, die in 1968 van kracht werd. De gemeentearchieven In de 19e eeuw gingen enkele gemeentebesturen over tot het aanstellen van een archivaris. Voor 1850 waren dat er slechts vier, een aantal dat geleidelijk groeide. Een enquête uit 1910 leert dat toen in 31 gemeenten een archivaris aangesteld was. Het betrof vaak gecombineerde betrekkingen, b.v. gemeentearchivaris/ rijksarchivaris, archivaris/bibliothecaris of archivaris/museumconservator. Daarnaast waren er nog enkelen die het archivariaat als bijbetrekking naast een functie in het onderwijs waarnamen. Het instituut won geleidelijk aan kracht. Belangrijk was een wijziging van de Archiefwet 1918 in 1928, die sterker de nadruk op aanstelling van een gemeentearchivaris legde en deze een positie los van de secretarie gaf. In de vijftiger en zestiger jaren lieten de sterk toegenomen gemeentelijke middelen uitbreiding van de archiefzorg toe, waardoor het aantal gemeenten met een eigen archiefdienst tot boven de vijftig steeg. De streekarchieven/-archivariaten De Wet gemeenschappelijke regelingen van 1949 vereenvoudigde het gezamenlijk aanstellen van één archivaris door meer dan een gemeente. Ook combinaties waarbij een aantal gemeenten en een waterschap samen een archivaris aanstelden komen voor. Wanneer de deelnemers in een gemeenschappelijke regeling hun archieven centraal bijeen brengen — dus in één bewaarplaats — is er sprake van een streekarchief. Een regeling waarbij de archivaris reist en de archieven bij de afzonderlijke deelnemers blijven berusten wordt aangeduid als streekarchivariaat. De waterschapsarchieven Een gering aantal hoogheemraadschappen en waterschappen heeft een eigen archivaris aangesteld. Deze ressorteert vaak — dit in tegenstelling tot de gemeentearchivaris — XX

onder de secretaris of griffier. De inspectie van gemeente- en waterschapsarchieven Na een lange ontwikkeling die terug gaat op de 19e eeuwse provinciale archivarissen die aandacht hadden voor de archieven van de gemeenten en waterschappen in hun ressort heeft laatstelijk de Archiefwet 1962 de provincie een beduidende rol toebedeeld bij het toezicht op de zorg van de besturen der lagere overheden voor hun archieven. In sommige provincies is nu een functionaris hiermee full-time belast, in één geval combineert de rijksarchivaris nog het inspecteurschap met zijn hoofdtaak. Gedetailleerde informatie over archivarissen en archivariaten in Zeeland wordt gegeven in een gelijknamig artikel van de hand van dr. P. Scherft in het Zeeuws Tijdschrift van 1967, 17e jaargang, nummer 1, blz. 14-19. Openbaarheid 1.5 Openbaarheid van archieven in de zin van de Archiefwet 1962 is het recht van iedere burger om desgevraagd stukken ter inzage te ontvangen en daarvan afschriften en uittreksels te maken of tegen vergoeding te laten maken. Wanneer er gevaar bestaat voor beschadiging kan de beheerder inzage weigeren. Openbaar zijn in het algemeen de archieven die naar een zgn. openbare archiefbewaarplaats zijn overgebracht. Dit zijn de rijksarchiefbewaarplaatsen in de provinciehoofdsteden en de door de gemeenteraden, waterschapsbesturen en andere overheidsorganen daartoe bij besluit aangewezen ruimten, die aan bepaalde bouwkundige voorwaarden moeten voldoen. Bij de grotere archiefbewaarplaatsen is meestal een lees- of studiezaal ingericht. De archieven van overheidsinstellingen moeten volgens de wet worden overgebracht naar zo'n archiefbewaarplaats, 50 jaar na hun ontstaan, maar als de archivaris ruimte ter beschikking stelt, mag de bestuursinstelling ze eerder overbrengen. Met ministeriële machtiging mogen bepaalde archieven later worden overgebracht. Ten aanzien van de openbaarheid kunnen wel beperkende bepalingen gemaakt worden. Zo'n beperking wordt gemaakt t.a.v. gegevens, die behoren tot de persoonlijke levenssfeer van nog levende personen; soms is ook toestemming nodig van de instelling waar het archief oorspronkelijk vandaan komt, of mag het archief alleen voor wetenschappelijk onderzoek worden geraadpleegd. Archiefdiensten nemen ook archieven van particulieren of particuliere instellingen op, indien deze van voldoende historisch belang zijn. In de bruikleenovereenkomst of bij de eigendomsoverdracht kunnen dan eveneens bepalingen worden opgenomen, die de openbaarheid beperken. Aldus vindt men in de archiefbewaarplaatsen in het algemeen overheidsarchieven, ouder dan 50 jaar, uitgezonderd de notariële archieven (hiervoor is de termijn van overbrenging 75 jaar) en de registers van de burgerlijke stand van de gemeenten (termijn 100 jaar; in de rijksarchieven behoren deze registers, die in duplo worden opgemaakt, wèl na 50 jaar aanwezig te zijn). Als gevolg van praktische problemen zijn niet alle archieven, die in een XXI

bewaarplaats zouden moeten zijn, daarin ook feitelijk aanwezig. De archiefwetgeving betreffende de openbaarheid is niet van toepassing op de collecties documentatie, maar wel kan men te maken hebben met de Auteurswet 1912.

2

ARCHIEFVORMENDE INSTELLINGEN

2.1.1 Gewestelijk bestuur vóór 1795 voor 1574

In de landsheerlijke tijd waren de gewestelijke Staten een adviescollege van de landsheer, de graaf van Holland en Zeeland. Zij hadden slechts het beslissingsrecht over de heffing van de grafelijke beden (belasting). Sinds het begin van de 16e eeuw was het dagelijks bestuur in handen van de Prelaat (abt van de O.L.V. abdij te Middelburg) en de Edelen, die respectievelijk als Eerste en Tweede lid in de Staten vertegenwoordigd waren. Het derde lid werd gevormd door vertegenwoordigers van de grafelijke steden Middelburg, Zierikzee, Reimerswaal, Tholen en Goes. Hiernaast ressorteerde Zeeland in financieel opzicht onder de grafelijke rekenkamer van Holland en Zeeland te 's-Gravenhage. Ook in de rechterlijke organisatie ontwikkelde zich het te 's-Gravenhage gevestigde Hof van Holland als hoogste rechtscollege voor Zeeland. De marine-aangelegenheden werden in deze periode behartigd door de Admiraliteit van Holland, Zeeland en Vlaanderen die kort na 1488 door Philips van Bourgondië in Veere gevestigd werd. In 1560 werd deze Admiraliteit naar Gent overgebracht. Deze situatie bleef onveranderd tot de verovering van Middelburg door de troepen van de Prins van Oranje in 1574. na 1574

Vanaf dit moment traden de Gouverneur en Raden op als bestuur van het prinsgezinde deel van Zeeland. Zij werden in 1578 voor het gehele gewest vervangen door de Staten van Zeeland met als dagelijks bestuur de Gecommitteerde Raden. Tot 1795 fungeerden deze colleges, gevestigd in het abdij-complex te Middelburg als het hoogste gezag in Zeeland. Staats-Vlaanderen ressorteerde als veroverd gebied direct onder de Generaliteit en werd door de Raad van State bestuurd. In 1588 droeg de Raad van State het bestuur over een deel van StaatsVlaanderen op aan de Gecommitteerde Raden van Zeeland. Dit z.g. Committimus omvatte tot 1795 Axel, Terneuzen en Biervliet met hun ambachten en tot 1785 ook de Scheldeforten Lillo en Liefkenshoek. Naast de Staten van Zeeland bestonden als andere gewestelijke organen nog de Rekenkamer en de Admiraliteit van Zeeland. De Rekenkamer werd in 1594 bij besluit van de Staten van Zeeland ingesteld. De instructie dateert van 20 juni 1596 en de eerste vergadering had plaats op XXII

1 januari 1597. In 1607 zijn uit de Rekenkamer te 's-Gravenhage rekeningen en andere stukken die op Zeeland betrekking hadden over de periode 1319-1584 naar de Zeeuwse Rekenkamer overgebracht en als retroacta aan het archief van dit college toegevoegd. De belangrijkste taak van de Rekenkamer was het adviseren van gewestelijke Staten in financiële aangelegenheden, het beheer van de domeinen en het horen en sluiten van de rekeningen van de gewestelijke rentmeesters, ontvangers en rechterlijke functionarissen. Kort na de scheiding van de noordelijke en zuidelijke Nederlanden in 1579 werd in Vlissingen op aandrang van de Prins van Oranje een Admiraliteitscollege voor Zeeland ingesteld om beter weerstand te kunnen bieden aan de militaire dreiging vanuit het zuiden. In 1586 werd de zetel van dit college naar de abdijgebouwen in Middelburg verplaatst. Afgezien van de archieven van de Zeeuwse Admiraliteit, die tengevolge van de fusie van de Admiraliteitscolleges tijdens de Bataafse Republiek bij het Comité tot de zaken van Marine in Den Haag werden geconcentreerd en die dientengevolge in het Algemeen rijksarchief zijn beland, bevinden de archieven van de hierboven genoemde organen zich in het rijksarchief in Zeeland. 2.1.2 Gewestelijk bestuur na 1795 Na de omwenteling in 1795 werden de Staten van Zeeland en de Gecommiteerde Raden in snel tempo door verschillende gewestelijke besturen opgevolgd: van 1795 tot 1796 respectievelijk door de Provisionele Representanten van het volk van Zeeland en het Comité van algemeen welzijn, waakzaamheid en veiligheid, en van 1796 tot 1798 door de Vertegenwoordigers van het volk van Zeeland en de Provisionele Raad. Het Intermediair Administratief Bestuur fungeerde van 1798 tot 1799 als hoogste orgaan in het gewest. Onder deze gewestelijke besturen ressorteerden behalve de Zeeuwse eilanden nog Sommelsdijk (tot 1805), Hinkelenoord (tot 1807) en Nieuw Vossemeer (tot 1809). Het Intermediair Administratief Bestuur was het laatste souvereine gewestelijk bestuur. De Staatsregeling van eind 1798 maakte vanaf 1799 alle gewestelijke besturen ondergeschikt aan de eenheidsstaat. Vervolgens maakten de Zeeuwse eilanden tot 1802 deel uit van het departement van Schelde en Maas dat tevens de Zuidhollandse eilanden en het westelijk deel van Noord-Brabant omvatte. In 1802 werd het bestuur van het departement Zeeland ingesteld, dat in 1807 weer hervormd werd. Er kwam een landdrost, geassisteerd door zes assessoren aan het hoofd van het departement te staan. Bij deze hervorming werd Hinkelenoord bij Brabant gevoegd en in 1809 volgde Nieuw-Vossemeer. Vlissingen werd in 1807 aan Frankrijk afgestaan en twee jaar later werd overig Walcheren door Frankrijk geannexeerd. Tenslotte werd in 1810 de rest van Zeeland in haar geheel bij het keizerrijk getrokken. Tot 1814 vormden de Zeeuwse eilanden onder het bestuur van de prefectuur het departement van de XXIII

Monden van de Schelde. Overigens was in 1795 Staats-Vlaanderen al bij Frankrijk ingelijfd. Eind 1813 werden door de Soevereine Vorst commissarissen-generaal aangesteld voor het voorlopig bestuur voor het van de Fransen bevrijde Zeeuwse grondgebied. Zij werden in 1814 vervangen door een bestuur van Gouverneur -- sinds 1850 Commissaris des Konings -- en Raden die na korte tijd werden vervangen door Provinciale en Gedeputeerde Staten. Eveneens werd in 1814 het voormalige Staats-Vlaanderen als Zeeuwsch-Vlaanderen in de provincie Zeeland opgenomen. Het provinciaal bestuur is autonoom in zijn provinciale huishouding (bijv. omvattend het beheer van financiën), maar moet meewerken aan de uitvoering van de rijkswetten (zoals de Waterstaatswet 1900). De Rekenkamer van Zeeland bleef tot 1 augustus 1805 in functie. Met ingang van die datum is zij vervangen door de departementale Raad van Financiën, die in 1807 werd opgeheven bij de instelling van het ambt van Landdrost. De archieven van de opeenvolgende gewestelijke besturen van 1795 tot 1814 berusten in het Rijksarchief. De archieven van het provinciaal bestuur en de provinciale organen, ouder dan 50 jaar, worden eveneens overgebracht naar het Rijksarchief. 2.1.3 Rijksinstellingen in de provincie De invoering van een sterke centrale overheid had tot gevolg dat in de provincies naast provinciale instellingen ook gedecentraliseerde diensten van het centraal bestuur werden ingesteld. Na 1814 fungeerden er derhalve in Zeeland allerlei rijksdiensten en rijksambtenaren, zoals rijkswaterstaatdienst, ontvangers van successierechten, rijksschoolopzieners en rijksconsulenten voor het landbouwonderwijs. Men moet wel bedenken dat een dienst, opgezet als provinciale dienst, later omgezet kan worden in een rijksdienst. Ook het omgekeerde is mogelijk. De archieven van de rijksdiensten in de provincie worden in het algemeen overbracht naar het rijksarchief in de betreffende provincie.

2.2.1 Plaatselijk bestuur vóór 1795 De Zeeuwse eilanden De organisatie van het plaatselijk bestuur in de middeleeuwen werd gevormd door de ambachten. Het specifieke kenmerk van de Zeeuwse ambachten was dat zij splitsbaar waren bij vererving of verkoop, dit in tegenstelling tot de Vlaamse en Hollandse ambachten. Deze afwijkende vorm is waarschijnlijk ontstaan door de grote invloed die de Zeeuwse ambachtsheren in de 11e eeuw hadden en die de Vlaamse en ook de Hollandse graaf niet anders dan moesten accepteren. De ambachtsheren waren de dragers van erfelijk overheidsgezag. Ze hielden hun ambachten, direct of indirect, in leen van de graaf. Sinds de 13e XXIV

eeuw kenden de ambachten bevoegdheden op het gebied van de rechtspraak, het bestuur en, tot op zekere hoogte, de wetgeving. In de 13e eeuw vond men in de ambachten vierscharen, waarvan de negen of elf schepenen door de graaf werden aangesteld en aanvankelijk edel moesten zijn. Dit was bedoeld om hen niet afhankelijk te laten zijn van de ambachtsheren die als `maners' optraden. Bovendien werd de samenwerking tussen de ambachtsheren bevorderd en het ontstaan van meerdere vierscharen, mogelijk door de ambachtssplitsing, tegengegaan. De keur van Floris V uit 1290 legde de benoeming van schepenen in handen van daartoe ingestelde colleges van gezworenen van Zeeland Bewesten en Beoosten Schelde. Ook waren onedele mannen benoembaar als schepenen. De keuren van Willem III uit 1328 gaven dat benoemingsrecht aan de ambachtsheren van het vierschaarambacht. Alleen bij onderlinge onenigheid zou een grafelijk ambtenaar, de dijkgraaf, de benoeming verrichten. Het vereiste aantal schepenen werd verminderd tot vijf of zeven. De ambachtsheren gingen er al spoedig toe over de taak van gerechtsofficier te delegeren aan een door hen aangestelde schout. Sinds de 14e eeuw werd het meer en meer regel dat één schout per vierschaarambacht werd aangesteld. De schouten waren veelal tevens rentmeester van de ambachtsheren. In een aantal heerlijkheden werd de schout ook wel baljuw genoemd, hoewel zij in taak niets verschilden. In de steden werden de baljuws aangesteld door de graaf. Tot 1796 bestond er geen scheiding in de heerlijkheden tussen rechtspraak en bestuur, die door een en hetzelfde college, schout en schepenen, werden uitgeoefend (zie § 2.3). De steden maakten een geheel andere ontwikkeling door. De grote steden, Middelburg, Zierikzee en Reimerswaal, stonden ook niet onder de keur van 1495. In Middelburg bestond het gerecht vanouds uit dertien leden, waarvan er twee tevens burgemeester waren. De schepenen konden, volgens een keur van 1254, met de poorters verordeningen maken, waaruit het college van raden is voortgekomen dat in 1289 voor het eerst optreedt. Sinds 1448 waren er regelmatig twaalf raden, die met een derde college van twaalf voor het leven benoemde kiezers, in 1518 ingesteld, een voordracht opmaakten van dertien personen waaruit de graaf het ene jaar zes en het andere jaar zeven schepenen aanstelde. Zierikzee, de tweede stad van Zeeland en hoofdplaats van Zeeland beoosten Schelde, kreeg zijn eerste privilege dat teruggrijpt op een ouder stadsrecht, in 1248. Het bestuur van de stad bestond uit een baljuw, twee burgemeesters, twaalf schepenen en 24 raden. Eén van de burgemeesters, de heer-burgemeester, was tevens lid en voorzitter van het college van schepenen. De raden werden er voor het leven aangesteld. Het bestuur van Reimerswaal, sinds de 14e eeuw een grafelijke stad, bestond uit vijftien schepenen waarvan er twee burgemeester waren. Zij waren zowel met rechtspraak als bestuur belast. Door de stormvloeden ging de stad achteruit: zij XXV

was aan het eind van de 16e eeuw niet meer dan een vissersdorp. In 1632 werd de stad definitief verlaten en een prooi van het water. Tholen verviel in 1397 aan de graaf en werd van 1505 tot 1550 in pand uitgegeven aan de heer van Bergen op Zoom. Een college bestaande uit de baljuw en negen schepenen oefende er de rechtspraak uit. De president-schepen was tevens burgemeester. De andere burgemeester was voorzitter van de vroedschap, die in 1675 werd ingesteld. Goes verkreeg rond 1400 de status van stad. Twee burgemeesters en negen schepenen vormden er met een baljuw het bestuur. In 1720 werd een raad ingesteld, die uit 21 personen bestond, waaronder de twee burgemeesters, en die voortaan met het bestuur werd belast. Vlissingen kwam in 1477 samen met Veere in handen van één heer en werd later deel van het markiezaat. De rechtspraak was in handen van twee burgemeesters, negen schepenen en een baljuw. Daarnaast bestond er een college van dertien raden. In Veere, het andere deel van het markiezaat, was de justitie in handen van twee burgemeesters en negen schepenen met een baljuw aan het hoofd. Met het bestuur was een college van 24 raden belast, dat in 1574 was ingesteld. Daarnaast waren er in het graafschap Zeeland nog een aantal zgn. smalsteden: steden die wel de status als zodanig hadden, maar geen zitting hadden in de Staten van Zeeland. Op Walcheren waren dat: Arnemuiden, Westkapelle en Domburg, op Noord-Beveland: Kortgene, op Schouwen: Brouwershaven en op het eiland Tholen: Sint Maartensdijk. Het latere Zeeuwsch- Vlaanderen Voor de ontwikkeling en de organisatie van het plaatselijk bestuur en de daarmee vervlochten rechterlijke instellingen in de gebieden die na 1814 als Zeeuwsch-Vlaanderen onderdeel van de provincie Zeeland gaan uitmaken moeten wij ons allereerst richten op het graafschap Vlaanderen, waar deze gebieden tot de eerste helft van de 17e eeuw deel van uitmaakten. Het huidige West-Zeeuwsch-Vlaanderen was onderdeel van het Vrije van Brugge en het huidige Oost-Zeeuwsch-Vlaanderen maakte als Hulsterambacht deel uit van de Vier Ambachten (Assenede, Axel, Bouchoute en Hulst). In 1604 en in 1645 zijn deze gebieden respectievelijk als het Vrije van Sluis en het Hulsterambacht, tesamen Staats-Vlaanderen vormend, aan de Generaliteit gekomen. Ten tijde van de Noormanneninvallen raakte Vlaanderen militair georganiseerd. Het graafschap werd ingedeeld in districten of kasselrijen onder leiding van grafelijke leenmannen, de burggraven. In de periode tot de 13e eeuw werd de grafelijke macht steeds groter zodat de graaf de privaatrechtelijke bestuurders, de burggraven en ambachtsheren die hun ambten erfelijk in leen hielden, in veel gevallen kon vervangen door afzetbare publiekrechtelijke ambtenaren, die slechts de uitoefening van bestuurlijke of rechterlijke functie's kregen opgedragen. Zo kocht hij in 1224 de burggraaf in het Vrije van Brugge af en stelde hij er een baljuw aan. De meeste steden in Vlaanderen ontstonden op initiatief van de graaf, die XXVI

hierin naast economisch voordeel een middel zag om de macht van de burggraven te beknotten. In deze grafelijke steden stelde de graaf zowel de baljuw als de schepenen aan. Aangezien het Vrije van Brugge en de Vier Ambachten ieder een eigen bestuurlijke en rechterlijke structuur hadden zullen beide eenheden na elkaar besproken worden. Het Vrije van Brugge vormde een zelfstandig bestuurlijk en rechterlijk gebied, waarbinnen als enclaves enkele heerlijkheden en zelfstandige steden lagen. De heerlijkheden vielen uiteen in twee groepen, de appendantse heerlijkheden, die in rechterlijk opzicht slechts gedeeltelijk onafhankelijk van het Vrije waren en de contribuantse heerlijkheden, die volledig onafhankelijk waren. Beide categorieën droegen echter wel bij aan de belasting die het Vrije van Brugge aan de graaf verschuldigd was. De rechtspraak in het Vrije was in handen van voor het leven aangestelde schepenen. Zij werden voorgezeten door de `cricwardre", de plaatsvervanger van de burggraaf, na 1224 van de baljuw. Zij kwamen bijeen op de burg van Brugge. In de onderdelen, de ambachten, van het Vrije fungeerden schouten, doch dit waren slechts ondergeschikte executieambtenaren. De Vier Ambachten waren staatsrechtelijk volkomen onafhankelijk van elkaar, alleen in de rechterlijke organisatie vormden zij enige samenhang. In elk ambacht werd de graaf vertegenwoordigd door een door hem benoemde baljuw en jaarlijks stelde hij er zeven schepenen aan. Baljuw en schepenen vormden het bestuurscollege. Zij hadden de rechtspraak in alle criminele en civiele zaken. Alleen in zeer uitzonderlijke gevallen moest de vierschaar van een ambacht alle schepenen uit de andere drie ambachten consulteren. Na de verovering van het Vrije van Sluis en het Hulsterambacht in respectievelijk 1604 en 1645 veranderde er in bestuurlijk en rechterlijk opzicht weinig. In plaats van door de graaf werden de rechterlijke ambtenaren en de stedelijke magistraat nu aangesteld door een commissie uit de Staten-Generaal. Ook het Vlaamse leenrecht bleef van toepassing, de Staten-Generaal traden in de rechten van de graaf en de bezitters van heerlijkheden gedroegen zich derhalve vanaf dat moment als leenmannen van de Generaliteit. Het plaatselijk bestuur vóór 1795 heeft voor een gedeelte zijn schriftelijke neerslag gevonden in de oudrechterlijke archieven die in het rijksarchief in Zeeland berusten, voor zover zij niet aan de gemeenten in bewaring zijn gegeven. Het andere deel bestaat uit de oude archieven van de verschillende Zeeuwse gemeenten, die ter plaatse bewaard worden. 2.2.2 1795-1813 In augustus 1794 viel Staats-Vlaanderen in handen van de Franse troepen. Zeeland capituleerde op 3 februari 1795. Bij de vrede van 16 mei 1795 werd Staats-Vlaanderen ingelijfd bij Frankrijk en werd daar ook de Franse bestuurlijke organisatie ingevoerd. In de steden kwam na 1795 de macht aan revolutionaire comité's die het bestuur in XXVII

handen namen. De burgers kregen invloed doordat zij het nieuwe bestuur direct of indirect kozen. Op het Zeeuwse platteland werd de ambachtsheren de macht ontnomen en kreeg de bevolking het recht haar eigen bestuurders te kiezen. Op 24 mei 1796 bepaalden de `Vertegenwoordigers van het Volk van Zeeland', dat alle functionarissen in de besturen en rechtbanken zitting zouden blijven houden totdat er een nieuwe grondwet was vastgesteld. Na de omwenteling van 1798 reogarniseerden vertegenwoordigers van het provinciale Intermediair Administratief bestuur de plaatselijke besturen. Aan het hoofd van de besturen kwam een gemeenteraad te staan, waarvan de leden direct of indirect gekozen werden door de stemgerechtigde burgers. Aan de oude indeling van Zeeland in heerlijkheden veranderde niets. In elke heerlijkheid werd een bestuur volgens de nieuwe voorschriften gevormd. Na de vestiging van het Koninkrijk Holland in 1806 werden de gemeenten verdeeld in twee klassen. Steden van 5000 inwoners en meer behoorden tot de eerste klasse en met minder dan 5000 inwoners tot de tweede klasse. In de eerste klas gemeenten (in Zeeland: Middelburg, Zierikzee en Vlissingen) was het bestuur in handen van een burgemeester, wethouders en een vroedschap. In de tweede klas gemeenten werd de bestaande toestand geconsolideerd. Bij de wet van 29 april 1809 werden nieuwe bepalingen gemaakt voor alle gemeenten. In 1810 werd het Koninkrijk Holland ingelijfd bij het Franse keizerrijk en kreeg overig Zeeland dezelfde bestuursvorm als Zeeuwsch-Vlaanderen. Aan het hoofd van de `commune' kwam een maire te staan, die bijgestaan werd door één of twee adjuncten. De gemeenteraad of conseil municipal, waarvan de leden door de prefect werden benoemd, had slechts geringe bevoegdheden. Een belangrijke maatregel was de invoering van de burgerlijke stand in 1811 (in Zeeuwsch-Vlaanderen reeds in 1796). Het merendeel van de stukken werd na 1810 in het Frans gesteld. Ook zorgde de inlijving bij Frankrijk voor een definitieve scheiding tussen bestuur en rechtspraak. De archieven van de in deze paragraaf vermelde plaatselijke besturen berusten voornamelijk in de verschillende gemeentelijke archiefbewaarplaatsen. 2.2.3 Na 1813 Na het effectief worden van de grondwet in 1815 werd door koning Willem I een reglement vastgesteld voor de stedelijke besturen in Zeeland. De raadsleden werden voor het leven benoemd, ze werden gekozen door een college van kiezers, dat op zijn beurt door de meest notabele burgers werd gekozen. Er werden twee of drie burgemeesters aangesteld. De benoeming geschiedde door de koning op voordracht van de raad. In 1815 werd ook een reglement voor de plattelandsbesturen vastgesteld. De schouten werden hoofd van het plaatselijk bestuur en voor zes jaar aangesteld door de ambachtsheren onder goedkeuring van de koning. De schout kon worden bijgestaan door assessoren en moest de vergaderingen van de raad voorzitten. XXVIII

In 1824 werden nieuwe reglementen voor de steden door de koning vastgesteld. Slechts één burgemeester werd er benoemd, die werd bijgestaan door twee of vier wethouders. In 1825 werd een nieuw reglement voor de plattelandsbesturen vastgesteld. Het bestuur werd gevormd door een burgemeester, als opvolger van de schout, twee assessoren en een gemeenteraad. In de Zeeuwse smalsteden werd de benaming van assessor vervangen door die van wethouder en zij behielden hun `stedelijke raad' in plaats van de gemeenteraad. De nieuwe grondwet van 1848 had de gemeentewet van 1851 tot gevolg. Deze wet maakte een einde aan het onderscheid tussen het platteland en de stad. Aan het hoofd van de gemeente kwam de gemeenteraad te staan, die direct door de stembevoegde burgers werd gekozen. Het dagelijks bestuur werd gevormd door burgemeester en wethouders. De belangrijkste wijzigingen in de organisatie van de gemeenten zijn de uitbreidingen van het kiesrecht, het terugbrengen van de zittingsperiode van de raadsleden en de wethouders van zes naar vier jaar en de afschaffing van de periodieke aftreding. Gedeputeerde Staten hielden nauw toezicht op, in het bijzonder, het financiële beleid van de gemeenten. Na de tweede wereldoorlog hadden ingrijpende wijzigingen van de gemeentegrenzen plaats. Per 1 januari 1961 had een gemeentelijke herindeling plaats op Schouwen-Duiveland, in juli 1971 op Tholen, in april 1970 in Zeeuwsch-Vlaanderen en al in 1941 op Noord-Beveland. Per 1 januari 1969 werden de gemeenten op Zuid-Beveland samengevoegd tot vier grote gemeenten, nadat reeds in juli 1966 een gemeentelijke herindeling had plaatsgevonden op Walcheren. De archieven van de plaatselijke besturen na 1813 berusten in de verschillende gemeentelijke archiefbewaarplaatsen. 2.2.4 Gemeentelijke organen Colleges van zetters

Dit waren gemeentelijke commissies, die advies uitbrachten over de belastingkohieren en de ingekomen bezwaarschriften of verzoeken om vrijstelling. Burgerlijke armbesturen

De plaatselijke armbesturen, benoemd door de gemeentebesturen, belastten zich met het onderhoud van die armen, die niet terecht konden bij hun eigen kerkgenootschap. Na de Armenwet van 1854 werden de armbesturen veelal beschouwd als gemeentelijke instellingen. Met de inwerkingtreding van de Algemene Bijstandswet in 1965 werden de armbesturen opgeheven of in een andere vorm omgezet. 2.2.5 Samenwerking tussen gemeenten Reeds in de gemeentewet van 1851 werd de mogelijkheid geopend om intergemeentelijke taken in samenwerking uit te voeren. Toch werd hiervan weinig XXIX

gebruik gemaakt. Voor zover samenwerking nodig was, had deze in de meeste gevallen een tijdelijk karakter. In 1931 werd door een wijziging van de gemeentewet het aangaan van gemeenschappelij ke regelingen vergemakkelijkt. In 1950 tenslotte werden de mogelijkheden verder verruimd door de Wet gemeenschappelij ke regelingen. 2.3

Rechtspraak vóór 1811 Vóór 1574

Zoals hiervoor (§ 2.2.1) al is vermeld vinden wij aan de basis van de rechterlijke en bestuurlijke macht op de Zeeuwse eilanden tijdens de middeleeuwen de ambachtsheerlijkheden. De ambachtsheer had een bestuurlijke, fiscale (inner van het grafelijke schot) en een rechterlijke functie. Wij bepalen ons hier tot zijn rechterlijke kwaliteit. Aanvankelijk trad de ambachtsheer op als `maner' bij de lokale schepenbank, ook wel vierschaar genoemd. In een later stadium wordt deze functie vervuld door een vanwege de ambachtsheer aangestelde functionaris, de schout, en sinds die tijd werden tevens de schepenen door de ambachtsheer benoemd. Oorspronkelijk hadden de lokale ambachtsheerlijke schepenbanken alleen de lage jurisdictie. De hoge jurisdictie berustte bij de grafelijke rechtbank, de Hoge Vierschaar. Tevens gold deze Vierschaar als hof van beroep voor de schepenbanken. Na verloop van tijd wisten de ambachtsvierscharen in de z.g. hoge heerlijkheden alle civiele en criminele zaken binnen hun territoir aan zich te trekken. Aan de andere kant ontwikkelde de oorspronkelijke grafelijke raad zich tot een gerechtshof, het Hof van Holland, Zeeland en West-Friesland, samengesteld uit rechtsgeleerden, dit in tegenstelling tot de lekenrechters van de Hoge Vierschaar. Het Hof van Holland werd de enige rechtbank in appèl voor de Zeeuwse eilanden. Van vonnissen van het Hof van Holland was beroep op de Grote Raad te Mechelen mogelijk. Voor de Vlaamse gebieden die het latere Staats-Vlaanderen zouden vormen waren de Raad van Vlaanderen te Gent en de Grote Raad te Mechelen de appèlhoven. De Raad van Vlaanderen was echter in velerlei opzicht ondergeschikt aan de Grote Raad (het opperste gerechtshof). Toen ook nog de steden Middelburg en Zierikzee in het begin van de 16e eeuw respectievelijk voor Zeeland Bewesten Schelde (Walcheren en Noord- en ZuidBeveland) en Zeeland Beoosten Schelde (Schouwen-Duiveland en Tholen) de hoge rechtspraak voor de in die gebieden gelegen lage heerlijkheden aan zich wisten te trekken, bleef voor de uitgeholde Hoge Vierschaar alleen de bevoegdheid in de contentieuse rechtspraak in leenzaken over. Zoals in het voorgaande (§ 2.2.1) al vermeld is fungeerden er naast de ambachtsheerlijke vierscharen ook stedelijke vierscharen. Bij de verlening van de stadsbrieven door de graaf kregen verschillende Zeeuwse steden ook een gedeelte van zijn rechtsmacht toegewezen. Voor het stedelijke gebied ging de rechtspraak van de graaf en zijn mannen op een door de graaf aangestelde

XXX

schout of baljuw en de stadsschepenen over. Zie voor de rechtspraak in de Vlaamse gebieden ook § 2.2.1, onder: `Het latere Zeeuwsch-Vlaanderen'. Na 1574 Gedurende de Republiek bleef in Zeeland alle rechtspraak in aan de souverein voorbehouden zaken en alle rechtspraak in hoger beroep bij het Hof van Holland berusten, en sinds 1587 gedeeltelijk bij de eveneens in 's-Gravenhage gevestigde Hoge Raad. Voor Staats-Vlaanderen werd in 1599 een nieuwe Raad van Vlaanderen te Middelburg in het leven geroepen om als algemeen appèlhof voor de veroverde Vlaamse gebieden te fungeren. De steden en hoge heerlijkheden hadden de vrijwillige rechtspraak, de rechtspraak in boetstraffelijke en civiele zaken, de rechtspraak in nagenoeg alle criminele niet-boetstraffelijke zaken, zowel van het eigen territoir als van de binnen hun competentie vallende lage heerlijkheden. Voor Zeeland Bewesten Schelde waren die heerlijkheden verdeeld over de stadsvierscharen van Middelburg, Arnemuiden, Veere en Vlissingen en voor Zeeland Beoosten Schelde ressorteerden alle lage heerlijkheden onder de stadsvierschaar van Zierikzee. Deze situatie werd ook in de periode 1795-1811 niet essentieel gewijzigd. Er werden slechts wat oude namen van de rechterlijke colleges en personen gewijzigd en aangepast aan de afschaffing van het leenstelsel en de ambachtsheerlij ke rechten. Wel heeft er van 1803 tot 1811 een Departementaal Gerechtshof van Zeeland bestaan. Dit hof werd voor Zeeland als een directe voortzetting van het Hof van Holland gezien. In 1795 was inmiddels de Hoge Raad voor goed afgeschaft. Tenslotte dient het landrecht nog genoemd te worden. Onder het landrecht vielen de schuldvorderingen van inwoners van bepaalde steden op buitenlieden. Vóór de Reformatie vielen deze zaken, alhoewel volkomen wereldlijk van aard, onder de competentie van de met de geestelijke rechtspraak belaste colleges van provisor en dekens van Walcheren, Zuid-Beveland, Borssele en Schouwen, respectievelijk gevestigd te Middelburg, Reimerswaal (Goes), Borssele en Zierikzee. Na de Reformatie werd deze rechtspraak voor bovengenoemde steden aan hiertoe aangestelde commissarissen opgedragen, met dien verstande dat het landrecht voor Walcheren, verdeeld werd onder de steden Middelburg, Arnemuiden, Veere en Vlissingen. De archieven van de hierboven genoemde rechterlijke instellingen berusten in het rijksarchief in Zeeland, met uitzondering van het archief van de Hoge Vierschaar waarvan geen enkel stuk bewaard is gebleven, de archieven van het Hof van Holland en de Hoge Raad die zich in het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage bevinden, de archieven van de Raad van Vlaanderen te Gent en Grote Raad van Mechelen die respectievelijk in het rijksarchief te Gent en het

XXXI

Algemeen Rijksarchief te Brussel berusten, en de rechterlijke archieven die aan de gemeentelijke archiefdiensten in bewaring zijn gegeven. Rechterlijke organisatie en indeling na 1811 2.4 Op het gebied van de rechterlijke organisatie en indeling vallen de veranderingen samen met de invoering van het Franse recht bij de inlijving van het Koninkrijk Holland bij Frankrijk (1810/1811). Wat Zeeland betreft waren Staats-Vlaanderen (1795), Vlissingen (1807) en Walcheren (1809) al eerder ingelijfd en van het Franse rechterlijke model voorzien. De hoogste rechtsmacht kwam bij het Keizerlijk Hof te Brussel te liggen, in de departementen bij de hoven van assisen, welke beschikten over gedelegeerde rechtsmacht van het Keizerlijk Hof. De hoven van assisen waren belast met de rechtspraak in criminele zaken. Daarnaast waren er in elk arrondissement rechtbanken van eerste aanleg, zetelend in de hoofdsteden der arrondissementen, t.w. Middelburg, Goes en Zierikzee. Deze rechtbanken waren belast met de rechtspraak in civiele en correctionele zaken en appèl in politiezaken. In de hoofdsteden der kantons Middelburg, Veere, Vlissingen, Goes, Kruiningen, Kortgene, Heinkenszand, Zierikzee, Brouwershaven en Tholen werden vredegerechten ingesteld, belast met de rechtspraak in civiele en politieke zaken. Naast dit alles was er in Middelburg nog een rechtbank van koophandel werkzaam. Toen de Fransen in 1813 vertrokken waren, bepaalde de Soevereine Vorst dat de bestaande rechterlijke organisatie voorlopig gehandhaafd zou blijven. Er werden alleen enige formele wijzigingen ingevoerd, het Hooggerechtshof te 's-Gravenhage verving het Keizerlijk Hof te Brussel en de rechtbanken van eerste aanleg te Middelburg en Goes die te Eeklo. Deze toestand duurde voort tot 1838 toen de wet op de rechterlijke organisatie van 1827 eindelijk ingevoerd werd. Krachtens deze wet kwam er in de provincie Zeeland een provinciaal gerechtshof, werden de rechtbanken van eerste aanleg omgezet in arrondissementsrechtbanken en werden de vredegerechten vervangen door kantongerechten, waarbij de kantons Veere, IJzendijke en Kruiningen vervielen. Bij de wet van 1875/76 werden de achttien provinciale gerechtshoven vervangen door vijf gerechtshoven. Zeeland viel toen onder het gerechtshof te 's-Gravenhage. In 1877 werd de arrondissementsrechtbank te Goes opgeheven, welk lot de arrondissementsrechtbank te Zierikzee in 1923 deelde. De functies en archieven van beide rechtbanken gingen over op de arrondissementsrechtbank te Middelburg. In 1923 werden ook de kantongerechten te Vlissingen, Kortgene, Heinkenszand, Brouwershaven, Sluis en Axel opgeheven, waarvan de functies en archieven respectievelijk zijn overgegaan op de kantongerechten te Middelburg, Goes, Zierikzee, Oostburg, Terneuzen (in 1877 opgericht) en Hulst. De wet van 1933 had tot gevolg dat de kantongerechten te Goes en Tholen werden opgeheven, waarop in 1938 dat te Hulst volgde. De archieven en functies van het kantongerecht te Hulst gingen over op het kantongerecht te XXXII

Terneuzen, die van het kantongerecht te Goes op het kantongerecht te Middelburg en die van het kantongerecht te Tholen op het kantongerecht te Zierikzee. Naast de genoemde gerechten en rechtbanken zijn in de provincie nog krijgsraden en een tuchtgerecht voor prijzen werkzaam geweest. Alle archieven van de in deze paragraaf genoemde gerechten en rechtbanken berusten in het rijksarchief in Zeeland. Het archief van het Keizerlijk Hof te Brussel bevindt zich in het Algemeen Rijksarchief te Brussel en het archief van het provinciaal gerechtshof (1838-1876) is na opheffing van dit hof overgebracht naar 's-Gravenhage waar het in de oorlog verloren is gegaan. 2.5 Notariaat Sedert de vroege middeleeuwen werden de notarissen over het algemeen in het gehele Duitse rijk benoemd door de keizer of paus, die op hun beurt het recht van benoeming op een wereldlijk of geestelijk heer konden overdragen. De benoeming door keizer of paus raakte op den duur in onbruik, en sedert het begin van de 15e eeuw kwam het recht van benoeming uitsluitend in handen van zo'n wereldlijk of geestelijk heer, meestal een paltsgraaf, die op zijn beurt weer een vicomes palatinus kon machtigen. Behalve een akte van benoeming of creatie moest een notaris sedert het einde van de middeleeuwen ook in het bezit zijn van een akte van admissie bij een gerechtshof. Voor Zeeland was dit het Hof van Holland of de Grote Raad van Mechelen. En bij ordonnatie van Karel V in 1525 was admissie bij het Hof van Holland voor de Zeeuwse eilanden als enige mogelijkheid voorgeschreven. Vanaf dit moment was de procedure als volgt: iemand die het notarisambt wenste uit te oefenen, moest eerst een akte van creatie van een geestelijk of wereldlijk heer verkrijgen. Met deze akte en een brief van recommandatie van het bestuur van zijn woonplaats ging hij naar het Hof van Holland en werd na examinatie als notaris bij dit hoge rechtscollege geadmitteerd. Ook tijdens de republiek werd deze toestand bestendigd, met de wijziging dat de akte van creatie op den duur uitsluitend door de Staten van Zeeland werd verleend. Voor Staats-Vlaanderen gold dat de creatie geschiedde door de Staten-Generaal en dat de admissie na examinatie door de Raad van Vlaanderen verleend werd. Net als bij de rechterlijke organisatie, brachten in het notariaat de jaren na 1795 slechts geringe wijzigingen. De belangrijkste was dat in de jaren 1803-1811 het Departementaal Gerechtshof van Zeeland de admissie van het Hof van Holland overnam. Na de inlijving bij Frankrijk in 1810 werd in Zeeland het op Franse leest geschoeide notariaat ingevoerd (in Staats-Vlaanderen al in 1795, te Vlissingen in 1808). Alle vroegere aanstellingen van notariële aard kwamen hierbij te vervallen. Voortaan zouden alleen openbare notarissen fungeren. De belangrijkste

XXXIII

bepalingen voor dit notariaat waren als volgt: 1. De benoeming. Voor ieder departement werd aantal en residentie der notarissen vastgesteld. Aan de kandidaten werd alleen de eis gesteld `par leur qualités civiques et morales dignes de remplir des fonctions de notaires publics' te zijn. 2. Bevoegdheid. Deze strekte zich voor iedere notaris uit over het gehele departement waarin hij resideerde. 3. Iedere notaris had dë verplichting dubbelen van het repertorium te deponeren op de griffie der rechtbank. 4. Bij vervanging of overlijden moest het archief op de opvolger overgaan. In 1813/1814 en in 1842 werden een aantal wijzigingen ingevoerd maar in grote trekken bleef het bovenstaande op het notariaat tot in onze tijd van toepasing. De notariële archieven tot 1895 berusten in het rijksarchief in Zeeland met uitzondering van die notariële bescheiden die aan de gemeentelijke archiefdiensten in bewaring zijn gegeven. 2.6 Waterschappen Algemeen is de opvatting dat voor het jaar 1000 in Zeeland geen volwaardige zeedijken zijn aangelegd. Door eenvoudige dammen werden waarschijnlijk individuele eigendommen beschermd. Daar waar een groep bewoners gezamenlijk belang had bij bescherming van lijf en goed tegen het buitenwater, zal men mettertijd tot het leggen van zee- of winterdijken zijn overgegaan. Al in de 13e eeuw mengde de landsheer zich in waterstaatsaangelegenheden als het behoud van zijn territoir dat vergde. Deze ontwikkeling werd bevorderd door het veelvuldig optreden van stormvloeden. Wanneer de belanghebbenden binnen één polderverband de gevolgen van een calamiteit niet konden bedwingen, gaf de grafelijkheid opdracht tot het voor gezamenlijke rekening herstellen der dijken. In noodgevallen kon de landsheer hulp bieden door vrijstelling gedurende een bepaalde tijd van bede en geschot. De steden en later de souvereine staten van het gewest hadden deze mogelijkheid ook. Overigens leefde al in de 13e eeuw het besef dat het billijk was dat de geërfden van de eerste binnenpolders bijdroegen in het onderhoud van de zeewering van de voorbedijking. Vanaf het midden van de 13e eeuw kwam de optekening van het heemrecht opgang. Bekend zijn de keuren voor de Vier Ambachten (1242) en voor Saeftinge (1263) en de gemene landskeuren voor Zeeland van Floris de Voogd (1256/58) en Floris V (1290), die mede bepalingen op het terrein van de waterstaat bevatten. Het beheer van waterstaatswerken werd geleidelijk aan toevertrouwd aan organisaties die waren opgericht, dan wel erkend door de grafelijkheid en daardoor in toenemende mate gereglementeerd. Deze corporaties ontwikkelden een bestuursvorm die in het hedendaagse waterschapsbestel nog is terug te vinden, zij het dat de werkzaamheden van de XXXIV

bestuurders een andere inhoud hebben verkregen. De dijkgraaf was aanvankelijk te vergelijken met een ambtenaar van het Openbaar Ministerie, die belast was met de vervolging van verzuim van onderhoudsplicht. De gezworenen of dijkschepenen zorgden met hun getuigenis ter plaatse voor de bewijslevering. Dijkgraaf en gezworenen vormen nu nog het bestuur van een waterschap, bijgestaan door een griffier of ontvangergriffier en onder toezicht en met medewerking van de vergadering van ingelanden, maar het rechterlijk accent is verdwenen, het bestuurlijk aspect sterker geworden. Belangrijk was ook de veranderende inhoud van de verrichtingen van de geërfden. Gewoon onderhoudswerk dienden de geërfden zelf te verrichten. Buitengewoon onderhoud — het leggen van inlaagdijken, dijkverzwaring — werd als het de krachten van de dijkplichtigen te boven ging door het dijksbestuur uitbesteed en later over de geërfden omgeslagen. De geërfden probeerden wel onder deze arbeidsplicht uit te komen door een ander tegen betaling als vervanger te laten optreden. De overheid verbood dit. Uiteindelijk zijn de dijksbesturen er in de 16e eeuw toe overgegaan het onderhoud gemeen te maken. Dit hield in dat de besturen het gewoon en buitengewoon onderhoud deden verrichten en de kosten daarvan op de dijkplichtigen verhaalden. De prestatie in arbeid was nu een presteren in geld geworden. Het geven van algemene richtlijnen door de overheid voor de uitvoering van werken bleef achterwege. Te wijzen valt slechts op een ordonnantie van Philips van Bourgondië uit 1452, waarin deze bepaalde dat het voortaan verboden was binnendijken te slechten. In de 14e en 15e eeuw benoemde de grafelijkheid toezichthoudende waterschapscolleges voor Walcheren, Schouwen en Zuid-Beveland. Men kan zeggen dat uit deze waterschappen die toezicht hielden op de ambachten en op de gebieden met belangrijke gemeenschappelijke waterstaatsbelangen de grote bestuursformaties in Zeeland zijn ontstaan. Historici zien hierin wel de oorsprong van de Staten van Walcheren. Met bestuurscentralisatie, waarvan men het belang inzag, ging het maar moeizaam. Het grote obstakel hierbij vormden `de krancke of calamiteuze dijckagien', dat waren zeeweringen waarvan het onderhoud zo kostbaar was dat het de draagkracht van de ingelanden te boven ging. Grote waterkerende waterschappen waren alleen de Watering Kadzand opgericht in 1537 en gedurende korte tijd het Quartier van Ter Neuse, opgericht in 1576. Ook onder de Republiek slaagde de overheid er niet in een centralisatie door te voeren. Wel werd nog in 1791 door de Staten een `reglement op de dijkagien binnen de Provincie van Zeeland' vastgesteld. Dit reglement bevatte een bijna volledige codificatie van het Zeeuwse waterschapsrecht, waaraan vanaf 1785 door een commissie was gewerkt. Het gaf de Staten en hun Gecommiteerde Raden een bijna volledig preventief toezicht. De Franse overheersing (1795-1813) bracht ons land een gecentraliseerd waterstaatsbestuur. In 1798 stelde de staatsregeling een `Agent van inwendige Policie XXXV

en toezigt op den staat van dijken, wegen en wateren' in. De staatsregeling van 1801 schreef voor dat de departementale besturen zich moesten belasten met het toezicht op `het behoorlijk onderhoud van alle dijken, waterwerken, wegen, bruggen en dergelij ken, welke door onderscheidene gemeenten, collegiën of particulieren onderhouden of bekostigd moeten worden' . De waterschappen met hun functies en organen bleven onder deze staatsregelingen gehandhaafd. Overigens zagen de Fransen de waterschappen niet als openbare bestuursinstellingen, maar als verenigingen van eigenaren met een beperkt doel. Na 1813 hebben de nu Provinciale Staten zich opnieuw intensief met de waterschapsreglementering bezig gehouden. Het lag voor de hand dat daarbij de waterschapsconcentratie opnieuw zou worden betrokken. Beletsel bij uitstek bleef de regeling van de subsidies aan de calamiteuze polders en waterschappen. Eerst toen op dit punt de Wet op de calamiteuze polders of waterschappen in Zeeland van 1870 duidelijkheid bracht kon vooruitgang geboekt worden. Het in 1871 door de Staten krachtens deze wet vastgestelde reglement gaf uitgebreide voorschriften die voor een groot deel ook in de wet waren neergelegd. De Staten konden nu polders op hun verzoek calamiteus verklaren, een besluit dat koninklijke goedkeuring behoefde. Vervolgens werd een scheiding aangebracht tussen binnen- en buitenbeheer. Voor het buitenbeheer werd een afzonderlijk bestuur in het leven geroepen, bestaande uit een dijksbestuur, benoemd door het staatshoofd en een dijkraad gevormd door afgevaardigden uit de besturen van de calamiteuze polder en de bijdragende polders. Wanneer de calamiteuze en bijdragende polders niet voldoende middelen bijeen konden brengen droegen provincie en rijk volgens een vaste verdeelsleutel daarin bij. De weg naar concentratie lag nu in principe open. Een probleem was nog dat verlangd werd dat alle participanten in een eventuele concentratie gemeenschappelijke waterstaatkundige belangen hadden. De interpretatie van dat begrip gemeenschappelijk heeft tot lange discussies geleid, waarbij het verlangen de continuïteit in de traditie van het Zeeuwse waterschapsbestel te bewaren een grote rol heeft gespeeld. In 1919 deden de Staten een opmerkelijke stap vooruit toen werd bepaald dat voortaan ook de gebouwde eigendommen in de omslag voor de buitenbeheren mochten worden betrokken. Tot de eerste grote waterschapsconcentratie kwam het, na langdurige voorbereiding in 1941. In het grote waterschap Het Vrije van Sluis werden in westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen 76 polders en waterschappen verenigd. In 1944 werden de polders van Sint Philipsland tot het gelijknamig waterschap samengevoegd. Na de stormramp van 1953 raakte de ontwikkeling in een stroomversnelling. Op Schouwen en Noord-Beveland gaf men zelf de wens te kennen te willen komen tot een vergaande concentratie. In 1958 besloten de Staten tot een eilandgewijze waterschapsconcentratie. Dit resulteerde in 1959 in de XXXVI

instelling van de eilandwaterschappen Schouwen-Duiveland, Tholen, De Brede Watering van Zuid-Beveland en Noord-Beveland. In oostelijk ZeeuwschVlaanderen leidde verdergaande concentratie in 1965 tot oprichting van de nieuwe waterschappen Axeler Ambacht, Hulster Ambacht en de Verenigde Braakmanpolders. Eveneens in 1965 werd opgericht het waterschap Walcheren. Het waterschap Sint Philipsland werd in 1969 bij het waterschap Tholen gevoegd. Deze gang van zaken heeft uiteraard ook gevolgen gehad voor de archieven van de vele voormalige polders en waterschappen. De nieuwe waterschappen namen de archieven van de geïncorporeerde instellingen over en bewaren deze in het algemeen in eigen huis. Uitzonderingen zijn het waterschap SchouwenDuiveland dat deelnemer is in het streekarchivariaat Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland en het waterschap het Vrije van Sluis. In het eerste geval berust het oud-archief in het stadhuis van Zierikzee, het Vrije van Sluis bracht zijn archieven voor inventarisatie tijdelijk over naar het provinciehuis in Middelburg. Geestelijke instellingen Rooms-katholiek In kerkelijk opzicht maakten de Zeeuwse eilanden en het Hulsterambacht tot de kerkelijke herindeling van 1559, deel uit van het diocees Utrecht. Dit Zeeuwse gebied was ingedeeld in vier dekenaten (Walcheren, Zuid-Beveland, Schouwen en Hulsterambacht) met aan de basis een indeling in parochies. Het huidige Zeeuwsch-Vlaanderen ressorteerde afgezien van het hierboven genoemde Hulsterambacht als dekenaat Aardenburg binnen het aartsdiakenaat Brugge onder het diocees Doornik. De kerkelijke indeling in parochies was zeer bepalend voor Zeeland; de ambachtelijke indeling heeft zich in de 12e eeuw in hoge mate aan deze parochiale indeling aangepast. De parochiale indeling gaat terug tot de tijd van de kerstening en is tot het laatste kwart van de 13e eeuw voortdurend in beweging geweest. De aanvankelijk grote parochies werden in de loop der eeuwen steeds kleiner doordat er zich telkens nieuwe van afscheidden. Globaal gesproken waren er tot het midden van de 12e eeuw betrekkelijk weinig parochies. Vervolgens kwamen zij tot het midden van de 13e eeuw als paddestoelen de grond uit, waarna de situatie zich stabiliseerde en de indeling bevroren leek te zijn. De belangrijkste oorzaak van de massale parochiestichting in de 12e eeuw en 13e eeuw was gelegen in de grote bevolkingsaanwas in die tijd. Een zeer belangrijke instelling van en voor de rooms-katholieke kerk in de Zeeuwse gebieden is de O.L.V. abdij te Middelburg geweest. Deze abdij werd in 1123 als een proosdij van het kapittel van augustijner-koorheren te Voormezeele in Vlaanderen gesticht en is in 1127 overgegaan tot de premonstratenser orde. De invloed en macht van de Middelburgse abdij was in eerste instantie

2.7

XXXVII

gebaseerd op haar grondbezit. Aanvankelijk was de abt de belangrijkste raadsman voor de graaf en later weet hij een vooraanstaande rol in politieke zaken en waterstaats-aangelegenheden te spelen. Bij de kerkelijke indeling van 1559 werd de abt zelfs bisschop van het nieuw ingestelde bisdom Middelburg dat de Zeeuwse eilanden omvatte. Bij deze indeling kwam het huidige WestZeeuwsch-Vlaanderen onder het bisdom Brugge en viel het huidige OostZeeuwsch-Vlaanderen onder het bisdom Gent. Deze kerkelijke indeling was echter geen lang leven beschoren. Het onafhankelijk worden van de Verenigde Nederlanden deed de katholieke hiërarchie in deze streken verdwijnen. De Republiek werd door Rome tot zendingsgebied verklaard, aan het hoofd waarvan de paus een apostolisch vicaris stelde. De middelaars tussen laatstgenoemde en de katholieke gemeenten, de staties, waren de aartspriesters. De missie-activiteit heeft zich wat Zeeland betreft hoofdzakelijk geconcentreerd op Zuid-Beveland, waar de rooms-katholieken in de loop van de 18e eeuw dan ook steeds meer voet aan de grond kregen. De omwenteling van 1795 bracht ook in de Nederlanden de godsdienstvrijheid met als gevolg een reeks nieuwe parochie-stichtingen. Bij het stelsel van de bisschoppelijke hiërarchie in 1852 kwamen de Zeeuwse eilanden onder de bisschop van Haarlem en werd geheel ZeeuwschVlaanderen bij het bisdom Breda gevoegd. Voor onderzoek naar de middeleeuwse Zeeuwse parochies is men voornamelijk aangewezen op de Utrechtse bisschoppelijke archieven die in het rijksarchief in Utrecht berusten en in veel mindere mate op het archief van de O.L.V. abdij te Middelburg. Overigens is door de oorlogshandelingen in 1940 het grootste deel van dit archief verloren gegaan. Een aantal parochie-archieven van meer recente datum berusten in gemeentelijke archiefbewaarplaatsen. Hervormd Nadat de Spanjaarden Zeeland in 1576 definitief hadden verlaten werd de eerder begonnen Hervorming met kracht ingevoerd. Ondanks krachtige steun van de overheid bleef het aantal hervormden in het begin relatief gering, maar door de komst van meer predikanten en een meer op het calvinisme gericht onderwijs, veranderde dit. De gemeenten vormden zich tot classes. In 1574 werd de classis Walcheren gesticht, die alle gemeenten op dat eiland omvatte, met daarbij gevoegd de gemeenten op Noord-Beveland, die in West-ZeeuwschVlaanderen en die van Axel met Axeler-Ambacht. De classis SchouwenDuiveland omvatte naast de gemeenten op dat eiland ook Sommelsdijk. De classis van Beoosten Schelde (later die van Tholen en Bergen op Zoom), werd in 1584 opgericht. Al eerder (1579) was de classis Zuid-Beveland opgericht die naast alle gemeenten op dit eiland ook de gemeente van Hulst en de gemeenten in het Hulster-Ambacht omvatte. De synode kwam in 1579 voor het eerst bijeen in Goes. Hoewel Zeeland als streng rechtzinnig bekend stond genoot de kerk er, vergeleken met de andere XXXVIII

provinciën, de geringste vrijheid. Provinciale synoden werden door de Staten van Zeeland na 1638 niet meer toegestaan. Slechts werden incidenteel vergaderingen gehouden, coëtus genoemd: bijeenkomsten van afgevaardigden van de Zeeuwse classicale besturen over uitsluitend kerkelijke tuchtrechtaangelegenheden. De predikanten werden in de gemeenten beroepen door een zgn. collegium qualificatum, dat bestond uit de kerkeraad en vertegenwoordigers van de overheid. De beroepen van de predikanten en ook die van schoolmeesters moesten goedgekeurd worden door de classis. Het collegium qualificatum benoemde ook de ouderlingen en diakenen. Het beheer over de kerkelijke nietdiakonale goederen werd gevoerd door de kerkmeesters, aangesteld door de burgerlijke overheid. De kosten voor de gebouwen en de salarissen van de predikanten en schoolmeesters werden grotendeels gefinancierd uit de zgn. geestelijke goederen, de eigendommen van de rooms-katholieke instellingen die na de reformatie in beslag waren genomen. De armenzorg was opgedragen aan de diakenen, die met de ouderlingen, belast met de geestelijke belangen, de kerkeraad vormde. In kleine gemeenten kwam het vaak voor dat de diakenen geen apart college vormden, maar dat de diakonie-zaken werden afgedaan door de gehele kerkeraad. In veel gevallen vergaderden in grote gemeenten de predikanten met de ouderlingen afzonderlijk, zij werden ook wel bijzondere of kleine kerkeraad genoemd, in tegenstelling tot predikanten, ouderlingen en diakenen die de grote of algemene kerkeraad vormden. Binnen de Hervormde kerk kende men nog de Engelse en Waalse gemeenten. De Waalse gemeenten, waar in het Frans werd gepreekt, werden aanzienlijk versterkt door de komst van Franse Hugenoten in de tweede helft van de 17e eeuw. In 1798 werd de scheiding tussen kerk en staat doorgevoerd, waardoor de Hervormde kerk haar bevoorrechte positie verloor. De kerkelijke gebouwen kwamen in eigendom aan de hervormde gemeenten, die zelf voor het onderhoud moesten zorgen. In het Algemeen Reglement van 1816, vastgesteld door koning Willem I, werd onder meer de organisatie van de Nederlandse Hervormde Kerk geregeld. Aan het hoofd kwam de algemene synode te staan. In de provincies kwamen de provinciale kerkbesturen en classicale besturen. De classes werden verdeeld in ringen. Het nieuwe Algemeen Reglement leidde tot een andere verkiezing van ouderlingen en diakenen door de kerkeraad en van de kerkvoogden door een door de gemeenteleden gekozen college van notabelen. Een herziening van het Algemeen Reglement, in 1851, maakte de weg vrij voor een algehele en definitieve scheiding tussen kerk en staat. De scheiding tussen bestuur en beheer van de goederen van de kerk bleef gehandhaafd en gaf vaak tot grote moeilijkheden aanleiding. De gemeenten kregen na 1867 het recht de benoeming van ouderlingen en

XXXIX

diakenen en het beroepen van predikanten in handen te leggen van de kerkeraad of dit aan zichzelf — in casu de stembevoegde lidmaten — te houden. In de kerkorde van 1951 werd de presbyteriale ordening van de kerk hersteld. De diakonie en de kerkvoogdij werden ten volle ambtelijk ingeschakeld. De kerkvoogden namen als ouderling-kerkvoogd zitting in de kerkeraad. Aan de scheiding tussen bestuur en beheer van de kerkelijke goederen kwam op die manier een einde. De synode en de classes herkregen hun oorspronkelijke taken. Veel hervormde gemeenten hebben hun archieven aan het Rijksarchief en de verschillende gemeentearchieven in bewaring gegeven. Andere kerkgenootschappen Onder de Republiek werd alleen de Gereformeerde of Hervormde Kerk erkend. De andere kerken, zoals de doopsgezinde en lutherse gemeenten bleven echter voortbestaan. De lutherse gemeenten kwamen tot bloei dank zij vluchtelingen en emigranten uit Duitsland en Oostenrijk. Joodse gemeenten werden in de grotere steden gevestigd. Bij de `dissidente' protestantse gemeenten voegden zich de Remonstrantse Broederschap, gesticht in 1619, hoewel deze weinig aanhang wist te verwerven in het rechtzinnige Zeeland. De omwenteling van 1795 bracht de gelijkheid van alle kerkgenootschappen en de grondwet van 1815 erkende de bestaande kerken. De 19e eeuw bracht voor de Hervormde Kerk tal van afscheidingen met zich mee. In Axel stichtte Johannes Willem Vijgeboom in 1823 de `Herstelde Kerk van Christus', die niet erkend werd door koning Willem I. In 1834 en later verlieten onder aanvoering van ds. Hendrik de Cock, predikant in het Groningse Ulrum, velen de Hervormde kerk en richtten in 1869 de Christelijk Gereformeerde Kerk op. In Zeeland had ds. H.J. Buddingh, hervormd predikant te Biggekerke, zich in 1836 afgescheiden. Door de doleantie, ontstaan in 1886, werden de gereformeerde kerken opgericht die voor een deel samengingen met de Christelijk Gereformeerde kerken en in 1892 tot de Gereformeerde Kerken in Nederland samen smolten. Plaatselijk werden de twee richtingen binnen deze kerk nog lang aangeduid met A en B. Plaatselijk ontstonden kleinere afscheidingen. Ds. G.H. Kersten slaagde er in de gemeenten onder het kruis en de ledeboerianen in 1907 te verenigen tot de Gereformeerde gemeenten in Nederland. De ledeboeriaanse predikant ds. L. Boone te Sint Philipsland bleef echter met zijn volgelingen apart in de oudgereformeerde gemeenten. Van de gereformeerde kerken splitsen zich later de Vrijgemaakte gereformeerde kerken af en ook de Gereformeerde gemeenten verloren in 1953 hun rechtervleugel door het ontstaan van de Gereformeerde gemeenten in Nederland. XL



Overige privaatrechtelijke instellingen 2.8 Ook andere privaatrechtelijke instellingen of personen hebben hun archieven in bewaring gegeven of wel overgedagen aan een gemeentelijke-of rijksarchiefbewaarplaats. Zo komt het dat men in de Zeeuwse archiefbewaarplaatsen archieven van maatschappijen, verenigingen en bedrijven, heerlijkheden, families en particulieren kan aantreffen. Op deze wijze blijven archieven, die voor de kennis van de geschiedenis van Zeeland onvervangbaar zijn, behouden. Archiefbescheiden buiten Zeeland 2.9 Bij archiefonderzoek dient men zich te realiseren dat ook buiten de provincie Zeeland archieven worden bewaard, die vele gegevens over Zeeland bevatten. Uit de landsheerlijke tijd zijn onder meer van belang de archieven van de bisschoppen van Utrecht en de Utrechtse kapittels in het rijksarchief in Utrecht, verder de archieven van de grafelijkheid van Holland in het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage, waaronder de archieven van de Leen- en registerkamer en de archieven van de heren van Voorne, burggraven van Zeeland. Voor de overeenkomstige periode zijn voor Zeeuwsch-Vlaanderen de archieven van de Rekenkamer te Lille en de archieffondsen in het Algemeen Rijksarchief te Brussel en de rijksarchieven in Gent en Brugge van belang. Voor de 16e en 17e eeuw bevatten de archieven van het Hof van Holland en de Hoge Raad van Holland en Zeeland in het Algemeen Rijksarchief te 'sGravenhage veel voor Zeeland belangrijk archiefmateriaal. Ook voor de daarop volgende eeuwen kan een bezoek aan de algemene rijksarchieven te 'sGravenhage en Brussel belangrijke gegevens opleveren. Speciale aandacht moet nog besteed worden aan de archieven van de kamers Zeeland van de V.O.C. en de W.I.C. en de archieven van de Admiraliteit van Zeeland, die voor het zeevarende en koloniale verleden van Zeeland van het grootste belang zijn. Deze in Zeeland gevormde archieven zijn tengevolge van bestuurlijke concentraties aan het einde van de 18e eeuw en midden 19e eeuw in 's-Gravenhage samengebracht en berusten nu in het Algemeen Rijksarchief aldaar. Voor de periode 1795-1813 kan men niet alleen terecht in de centrale overheidsarchieven in het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage maar ook in de Archives Nationales te Parijs. Na 1813 zal men de archieven van de centrale overheid die in het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage berusten mede dienen te raadplegen. Ook in een aantal particuliere archieven buiten Zeeland zijn talrijke stukken te vinden over onze provincie, omdat leden van (later) uitheemse families in Zeeland hebben gewoond en soms ook overheidsfuncties hebben uitgeoefend. Enkele voorbeelden zijn het familiearchief Des Tombes in het rijksarchief te Utrecht en het familiearchief Steengracht in het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage. XLI

GEBRUIK VAN HET OVERZICHT

3

Rangschikking van de gegevens 3.1 De gegevens betreffende de bewaarplaats zijn aan het begin van elk hoofdstuk geplaatst. Daarna volgen de gegevens betreffende de aldaar bewaarde archieven volgens het onderstaande schema, dat voor alle provinciale archievenoverzichten, voor zover toepasselijk, gelijk is. De uitwerking van dit model voor de archieven in Zeeland is te vinden in de inhoudsopgave op blz. V.

A.

Voor de rijksarchiefbewaarplaatsen: 1 1.1

Archieven van de overheid Gewestelijke besturen en provinciale instellingen en ambtenaren — vóór 1795 — 1795-1813 — vanaf 1813 1.2 Rechterlijke instellingen — vóór 1811 — vanaf 1811 1.3 Notarissen 1.4 Registers van de burgerlijke stand en retroacta van de burgerlijke stand 1.5 Weeskamers Registers van eigendomsovergang In de provincie werkzame rijksorganen 1.6 (Ingedeeld naar onderwerp van bestuursbemoeienis, wat niet altijd samenvalt met de taakafbakening van een gelijknamig ministerie). — justitie — binnenlandse zaken — financiën — verkeer en waterstaat — volkshuisvesting en ruimtelijke ordening — defensie — economische zaken — landbouw en visserij — sociale en gezondheidszorg — onderwijs, wetenschap en cultuur Gemeenten 1.8 Waterschappen 1.9 1.10 Organen van intergemeentelijke samenwerking Overige overheidsorganen 1.11

XLII

2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 2.9 2.10 2.11 3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 B.

Niet-overheidsarchieven Instellingen van economische aard Instellingen van sociale zorg Vak- en standsorganisaties en -fondsen Instellingen op het gebied van de volksgezondheid Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen Instellingen op politieke en ideële grondslag Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven Huizen en heerlijkheden Families Personen Verzamelingen Handschriften Bibliotheek Kranten Prenten en kaarten Zegels en lakafdrukken van zegelstempels Geluidsbanden en grammofoonplaten Overige verzamelingen Voor de gemeentelijke archiefbewaarplaatsen:

1 1.1 1.2

1.3 1.4

Archieven van de overheid Algemeen plaatselijk bestuur (hierbij inbegrepen raadscommissies) Plaatselijke instellingen met een specifieke taak (Ingedeeld naar onderwerp van bestuursbemoeienis, wat niet altijd samenvalt met de taakafbakening van een gelijknamige afdeling). — rechtspraak vóór 1811 — bevolking — financiën — openbare werken — openbare orde en veiligheid, defensie — economische zaken — sociale zorg — gezondheidszorg — onderwijs, wetenschap en cultuur — sport, recreatie en evenementen Organen van intergemeentelijke samenwerking Organen van stadsheerlijkheden, geannexeerde ambachten en

XLIII



gemeenten Organen van waterschappen Instellingen van voormalige gewesten Organen van de centrale overheid Organen van andere openbare lichamen Niet-overheidsarchieven Instellingen van economische aard Instellingen van sociale zorg Vak- en standsorganisaties en -fondsen Instellingen op het gebied van de volksgezondheid Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen Instellingen op politieke en ideële grondslag Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven 2.9 Huizen en heerlijkheden (voor zover niet onder 1.4) 2.10 Families 2.11 Personen 3 Verzamelingen 3.1 Handschriften 3.2 Bibliotheek 3.3 Kranten 3.4 Prenten en kaarten 3.5 Zegels en lakafdrukken van zegelstempels 3.6 Geluidsbanden en grammofoonplaten 3.7 Overige verzamelingen 1.5 1.6 1.7 1.8 2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8

Toelichting op de gegevens per bewaarplaats 3.2 1. Openingstijden. Men doet er verstandig aan, alle instellingen eerst telefonisch (of schriftelijk) te benaderen. Met de verzorging van de oudere archieven is veelal slechts één persoon belast. 2. Faciliteiten. Men kan overal foto- of xerokopieën laten vervaardigen tegen de daarvoor vastgestelde tarieven. Dit is dus niet bij elke bewaarplaats opnieuw vermeld. Toelichting op de gegevens per archief 3.3 1. Naam. Zoveel mogelijk is gekozen voor de aanduiding en de spelling, die door de instelling zelf werd of wordt gevolgd. 2. Jaartallen. De jaartallen, die niet tussen haakjes zijn geplaatst, geven de periode aan waarover het archief aanwezig is. Wanneer een jaartal tussen haakjes is geplaatst betekent dit dat of een enkel ouder, of een enkel jonger stuk aanwezig is, of dat het ouste stuk als jonger afschrift aanwezig is. De doop-, trouw- en begraafboeken die oorspronkelijk deel uitmaakten van de XLIV

kerkelijke archieven en nu als retroacta van de burgerlijke stand in het Rijksarchief berusten, zijn mede bepalend geweest voor de periode waarover de archieven van de hervormde kerkeraden lopen. 3. Omvang. De omvang van een archief is in het algemeen aangegeven in strekkende meters of gedeelten daarvan. 4. Het teken * geeft aan, dat de openbaarheid van het archief beperkt is (zie § 1.5). Voor de inhoud van de beperkingen moet men bij de archiefbeheerder informeren. Voor de overheidsarchieven in de archiefbewaarplaatsen der gemeenten en waterschappen geldt in het algemeen dat stukken jonger dan vijftig jaar niet openbaar zijn. Dit is niet afzonderlijk aangegeven. 5. De archieven van de ambtenaren van de burgerlijke stand zijn als onderdeel van de archieven der gemeentebesturen beschouwd, en daarom niet apart vermeld, mede omdat zij in alle gemeenten aanwezig zijn. Slechts indien het feitelijke beheer van deze stukken gescheiden is van het overige archief zijn zij afzonderlijk opgenomen. 6. Alleen van in druk of offset uitgegeven inventarissen zijn auteur en titel opgenomen. Onder inventaris is de moderne, wetenschappelijk verantwoorde inventaris te verstaan. Een eenvoudiger opsomming van aanwezige archiefbescheiden is aangeduid als magazijnlijst. 7. Een regest is een beknopte inhoudsopgave van een oorkonde of brief. De gebruikelijke klappers op de bevolkingsadministratie en op de kadastrale boekhouding zijn niet vermeld. 8. Vooral middeleeuwse stukken zijn in extenso in druk uitgegeven. Indien dat het geval is, is dat onder bronnenuitgave vermeld. 9. Met Rijksarchief zonder meer is overal bedoeld het rijksarchief in de provincie Zeeland te Middelburg. Lijst van afkortingen 3.4 * openbaarheid beperkt burgerlijke stand BS cum annexis c. a. doop-, trouw- en begraafboeken DTB D.A. Felix, De archieven krachtens de koninklijke Felix, Rechterlijke besluiten van 28 augustus 1919, S. nrs. 547 en 546 naar en het Rijksarchief in Zeeland overgebracht. Rechterlijke notarieële archieven en notarieële archieven (1796) 1811-1838 (1842) ('s-Gravenhage 1931). Inventarissen van 's rijks en andere archieven, van IRA rijkswege uitgegeven, voor zoover zij niet afzonderlijk zijn afgedrukt, 4 delen ('s-Gravenhage 1928-1932). Kerkelijke archieven. Inventarissen onder redactie van Kerkelijke dr. J.P. van Dooren, 10 ('s-Gravenhage 1978). archieven

XLV

Lasonder, Archieven rechtbanken, weeskamers en notarissen ms Mulder, Retroacta P. suppl. VROA Werken OVR z.j. z.p.

L.W.A.M. Lasonder, De archieven van de rechtbanken, weeskamers en notarissen, die over het tegenwoordige grondgebied der provincie Zeeland gefungeerd hebben. De Zeeuwsche eilanden 1456-1811 (1852) ('s-Gravenhage 1914). manuscript. A. Mulder, Retroacta van den burgerlijken stand in Zeeland ('s-Gravenhage 1925). pagina. supplement. Verslagen omtrent 's rijks oude archieven 1-65, tweede serie 1-40 ('s-Gravenhage 1878-1965). Werken der Vereeniging tot uitgave der bronnen van het oud-vaderlandsche recht (Utrecht 1880-1975). zonder jaar. zonder plaats.

Gebruikte literatuur 3.5 C. Dekker, Zuid-Beveland, De historische geografie en de instellingen van een Zeeuws eiland in de Middeleeuwen (Assen 1971). M. van Empel - H. Pieters, Zeeland door de eeuwen heen, 2 delen (Middelburg 1935). S.J. Fockema Andreae, De Nederlandse Staat onder de Republiek (Amsterdam 1978 8 ) (Kon. Ned. Akademie van Wetenschappen, Verhandelingen Afd. Letterkunde Nieuwe Reeks deel LXVIII, nr. 3). S.J. Fockema Andreae, Studiën over waterschapsgeschiedenis, V, ZeeuwsVlaanderen (Leiden 1950). R. Fruin, De provincie Zeeland en hare rechterlijke indeeling vóór 1795 (Middelburg 1933). P.H. Gallé, Beveiligd bestaan (Delft 1963). I.H. Gosses, De rechterlijke organisatie van Zeeland in de middeleeuwen (Den Haag 1917). M.K.E. Gottschalk, Historische geografie van Westelijk Zeeuws-Vlaanderen (Utrecht 1955). O.J. de Jong, Nederlandse Kerkgeschiedenis (Nijkerk 1972). M.I.A.V. Kocken, Van stads- en plattelandsbestuur naar gemeentebestuur ('s-Gravenhage 1973). D.R. Mansholt, De waterschapslasten in de provincie Zeeland ('s-Gravenhage 1940) . W. Nolet - P.C. Boeren, Kerkelijke instellingen in de middeleeuwen (Amsterdam 1951). A.J. Rasker, De Nederlandse Hervormde Kerk vanaf 1795 (Kampen 1974).

XLVI

J. Reitsma, Geschiedenis van de Hervorming en de Hervormde Kerk der Nederlanden (Utrecht 19334). P. Scherft, Archivarissen en archivariaten, in: Zeeuws Tijdschrift 1967, 17e jaargang, nummer 1. G.J.C. Schilthuis, Waterschapsrecht (Alphen aan den Rijn 19602). B. Woelderink, Geschiedenis van het archiefwezen in Nederland in hoofdlijnen, in: Rijksarchiefschool, Verslagen en bijdragen 1972-1973, 1973-1974 (Utrecht 1975).

XLVII

RIJKSARCHIEF IN DE PROVINCIE ZEELAND

Adres Telefoon Openingstijden Aanvragen van stukken

St. Pieterstraat 38, 4331 EW Middelburg. 01180-12767. dinsdag t/m vrijdag 9.00-12.30 uur en 13.30-17.00 uur. 9.00-11.00 uur en 13.30-16.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Gewestelijke besturen en provinciale instellingen en ambtenaren Vóór 1795 N.B. Onder de gewestelijke besturen ressorteerden behalve de Zeeuwse eilanden nog Sommelsdijk, Hinkelenoord en Nieuw-Vossemeer. In 1588 droeg de Raad van State het bestuur over een deel van Staats-Vlaanderen op aan de Gecommitteerde Raden van Zeeland. Dit zgn. Committimus omvatte tot 1795 Axel, Terneuzen en Biervliet met hun ambachten en tot 1785 ook de scheldeforten Lillo en Liefkenshoek.

Prelaat en Edelen, 15e eeuw-ca. 1570, 2,30 m. Inventaris: R. Fruin, Het archief van prelaat en edelen van Zeeland ('s-Gravenhage 1904). N.B. De navolgende inventarisnummers zijn in 1940 verloren gegaan: 3-18, 21-23, 27-31, 33-36, 3841, 43, 44, 46-52, 70, 85, 86, 95, 134-137, 144, 179, 202, 229, 230, 235, 236, 241, 242, 296, 308, 328, 329, 335.

Gouverneur en Raden, Staten en Gecommitteerde Raden en de hen opvolgende colleges, 1577-1799, 294 jn. Inventaris: K. Heeringa, Het archief van de Staten van Zeeland en hunne Gecommitteerde Raden, 1574 (1578)-1795 (1799) ('s-Gravenhage 1922). N.B. De navolgende inventarisnummers zijn in 1940 verloren gegaan: 1-5, 111, 470, 883, 890-895, 1193-1196, 1204-1206, 1455-1499, 1565-1571, 1573-1579, 1849-1855, 1896, 1897, 2053, 2237, 22962298, 3157.

Rekenkamer van Zeeland, (1433) 1597-1807, 818,50 m. N.B. De Staten van Zeeland besloten in 1594 tot oprichting van de Rekenkamer van Zeeland. De instructie van dat college dateert van 20 juni 1596. De eerste vergadering had plaats op 1 januari 1

RIJKSARCHIEF

1597. In 1607 zijn uit de Rekenkamer te 's-Gravenhage overgebracht rekeningen en andere stukken welke op Zeeland betrekking hadden, daterend van 1319 tot 1584, welke in 1607 als retroacta aan het archief van de Rekenkamer zijn toegevoegd. In 1940 zijn de charters en de bijbehorende stukken, 1525-1784 (regestenlijst C. de Waard, Middelburg 1918) verloren gegaan. Het archief van de Rekenkamer bestaat uit de volgende onderdelen:

Rekeningen uit het Bourgondische-Oostenrijkse tijdvak, 1433-1584, 17 m. Inventaris: R. Fruin, De rekeningen en andere stukken in 1607 uit de Hollandsche Rekenkamer naar de Zeeuwsche overgebracht. Het Bourgondisch-Oostenrijkse tijdvak, 1433-1584 ('sGravenhage 1909). Nadere toegang: regestenlijst in: R. Fruin, De leenregisters van Bewesten Schelde, 1470-1535, gedrukt ('s-Gravenhage 1911). N.B. In 1940 gingen verloren de rekeningen 1319-1432 (inv. K. Heeringa, 's-Gravenhage 1913). De volgende nummers uit de inventaris-Fruin zijn verloren gegaan: 7, 13, 47, 49-55, 64, 126, 133, 138, 167-169, 203, 206-208, 247, 249-251, 284, 286, 288, 334, 347, 359, 392-394, 401, 474, 476, 479, 483, 491, 529, 530, 532, 534, 600-607, 627, 632, 641, 646, 660, 687, 699, 718, 730, 741, 808-817, 843, 849, 879, 914-918, 963, 1065, 1066, 1075, 1080, 1081, 1101, 1105, 1110, 1125, 1127, 1159, 1166, 1170, 1177, 1186, 1200, 1232, 1235, 1260, 1265, 1266, 1279, 1280, 1283, 1285, 1362, 1386, 1387, 1389, 1412, 1418, 1425, 1442, 1443, 1445, 1475, 1480, 1481, 1494, 1500, 1510, 1512, 1538, 1546, 1547, 1549, 1571, 1578-1580, 1582, 1620, 1621, 1630, 1665, 1666, 1670, 1680, 1681, 1718-1731, 1733, 1736, 1751. Eveneens de charters van nrs.: 48, 65-67, 93, 104, 106, 128, 134, 135, 200, 201, 227, 293, 319, 336, 337, 395, 431, 443, 477, 481, 538, 548, 549, 631, 659, 661, 671, 672, 741, 880, 897, 907, 922, 926-928, 936, 964, 965, 1006, 1068, 1082, 1206, 1207, 1281, 1282, 1284, 1333, 1399, 1427, 1440, 1441, 1444, 1446, 1479, 1501, 1576, 1682, 1732, 1754, 1766.

`Rekenkamer A', (1569) 1597-1806, 4 m. N.B. Functie: registratie, leenzaken, adviezen, administratie, financiële zaken. Bevat 10 `Copulaat' boeken over het tijdvak 1276-1625, met voornamelijk afschriften van stukken betreffende Zeeland in zijn geheel, Bewesten- en Beoostenschelde, beden, admiraliteit, dijkzaken, instructiën en commissiën, tractaten en satisfactiën, diversen. Vgl. VROA 2e serie 21 (1948), 61-62. 22 `Geluwe registers', 1596-1805, met voornamelijk leenakten. Steenrollen e.d. Bewesten Schelde, 1596-c. 1800. Een groot deel der stukken is in 1940 verloren gegaan. Magazijnlijst Nadere toegang: regestenlijst van de `Copulaatboeken'.

`Rekenkamer B', (1574) 1597-1807, 106,50 m. N.B. Functie: beheer der domeinen. Bevat rekeningen van geestelijke goederen in ZuidBeveland, 1739-1806; rekeningen van de domeinen, confiscatiën en geestelijke goederen in Staats-Vlaanderen, 1585-1793; rekeningen van de baljuw van de wateren betreffende het recht van ankerage etc. In 1940 zijn vele rekeningen verloren gegaan. Magazijnlijst.

`Rekenkamer C', (1573) 1597-1805, 497,50 m. N.B. Bevat de rekeningen van de tresorier, later ontvanger-generaal te lande en te water, 15731803; rekeningen van verschillende ontvangers. Inventaris: voorlopige inventaris van de rekeningen, magazijnlijst van de bijlagen.

`Rekenkamer D', (1579) 1597-1808, 168 m. N.B. Bevat de archieven van ontvangers van diverse kleinere belastingen. Magazijnlijst.

2

RIJKSARCHIEF

Archieven gedeponeerd bij de Rekenkamer, 1334-1825, 26 m. N.B. Bevat ook de archieven van ambtenaren van de Rekenkamer, 1594-1766; kantoren en comptabele functionarissen van de Rekenkamer, 1334-1821; gecommitteerden tot de verpachting van domeinen, geestelijke tienden en belastingen, 1670-1796. Inventaris: G.F. Sandberg, Inventaris van de archieven van de Rekenkamer van Zeeland, dl. II, De archieven gedeponeerd bij het archief van de Rekenkamer, 1189-ca. 1825 ('sGravenhage 1973). N.B. Zie voor het in de inventaris vermelde archief van de O.L.V. abdij te Middelburg, hierna, blz. 23.

Magistraat van Hulsterambacht, 1503-1795, 65,10 m. N.B. Staats-Vlaanderen werd in 1795 aan Frankrijk afgestaan. Hulsterambacht, één der Vier Ambachten, had reeds in 1218 een schepenbank. De administratieve functies eindigden bij de komst der Fransen in 1794, de rechterlijke met de invoering van de Franse rechterlijke organisatie in 1795. Inventaris: A. Meerkamp van Embden, De archieven van het Vrije van Sluis, 1584-1796, en Hulsterambacht, 1242-1795 ('s-Gravenhage 1928) 85-183. Nadere toegang: regestenlijst van charters over 1503-1682 in: VROA 13 (1898) 359-384. N.B. In 1940 zijn de volgende inventarisnummers verloren gegaan: 114, 125, 132, 136, 657, 1121, 1486, 1690-1693, 1724, 1733-1735, 1737, 1739-1742, 1748, 1750, 1751, 1753, 1755-1761, 1763-1768, 1770, 1771, 1773-1779.

College 's-Lands van den Vrije, gevestigd te Sluis, 1584-1796, 48,50 m. N.B. Dit orgaan trad na 1584, onder oppergezag van de Staten-Generaal op voor bestuur en rechtspraak in het staatse deel van het Vrije van Brugge. Het bezat geen competentie voor de steden Aardenburg, St. Anna ter Muiden, Oostburg en Sluis en hoge heerlijkheden Breskens en Nieuwvliet. Inventaris: A. Meerkamp van Embden, De archieven van het Vrije van Sluis, 1584-1796, en Hulsterambacht, 1242-1795 ('s-Gravenhage 1928) 7-81. N.B. In 1940 zijn de volgende inventarisnummers verloren gegaan: 129, 242, 547, 580.

Admiraliteit te Veere, ca. 1550, 1 pak.

1795-1813 N.B. Zie voor de archieven van Provisioneele Representanten van het volk van Zeeland (1795-1797) en het Intermediair Administratief Bestuur van het voormalig gewest Zeeland (1798) de op blz. 1 genoemde inventaris van K. Heeringa, Het archief van de Staten van Zeeland en hunne Gecommitteerde Raden, 1574 (1578) -1795 (1799).

Bestuur van het departement van Schelde en Maas, 1799-1802, 14 m. N.B. Het departement van Schelde en Maas omvatte behalve de Zeeuwse ook de Zuid-Hollandse eilanden van het westelijk deel van Noord-Brabant tot een lijn oostelijk van Breda. Inventaris: W.S. Unger, De archieven der gewestelijke besturen van Zeeland, 1799-1810 ('s-Gravenhage 1956) 25-44 met supplement.

3

RIJKSARCHIEF

Bestuur van het departement Zeeland,

1802-1807, 14,40 m.

N.B. De grenzen van het departement Zeeland waren aanvankelijk wederom gelijk aan die van het voormalig gewest Zeeland. In 1805 werd Sommelsdijk bij Holland gevoegd. Inventaris: W.S. Unger, De archieven der gewestelijke besturen van Zeeland, 1799-1810 ('s-Gravenhage 1956) 46-59 met supplement.

Bestuur van het departement Zeeland,

1807-1810, 21 m.

N.B. Bevat de archieven van landdrost, 1807-1810 en landdrost en assessoren, 1807-1809; kwartierdrost in het le kwartier, 1809; kwartierdrost in het 2e kwartier, 1807-1809; kwartierdrost over Zuiden Noord-Beveland, 1809-1810. N.B. Nadat reeds bij de vorming van het departement Zeeland Hinkelenoord bij Brabant was gevoegd, volgde Nieuw-Vossemeer in 1809. Vlissingen werd in 1807 aan Frankrijk afgestaan, de rest van Walcheren werd twee jaar later geannexeerd. Tenslotte werd in 1810 overig Zeeland in zijn geheel bij het Keizerrijk getrokken. Inventaris: W.S. Unger, De archieven der gewestelijke besturen van Zeeland, 1799-1810 ('s-Gravenhage 1956) 61-83 met supplement.

Bestuur van het departement der Monden van de Schelde,

1810-1814, 47 m.

N.B. Bevat ook de archieven van de gedelegeerde tot het voorlopig bestuur van Walcheren, 1810; de prefectuur van het departement der Monden van de Schelde, 1810-1814; de voorlopige onderprefect van het arrondissement van Middelburg, 1813-1814; de onderprefect van het arrondissement Goes, 1810-1813 Inventaris: P. Scherft, De archieven der prefectuur van het departement der Monden van de Schelde en der onderprefecturen van de arrondissementen van Middelburg en Goes, 1810-1814 ('s-Gravenhage 1968). Vanaf 1813

Provinciaal bestuur,

1813-1850, 508,30 m.

N.B. Eind 1813 werden door de Souvereine Vorst commissarissen-generaal benoemd voor het voorlopige bestuur van het bevrijde gebied van Zeeland. Zij werden in 1814 vervangen door een bestuur van Gouverneur des Konings en Provinciale en Gedeputeerde Staten. In hetzelfde jaar werd het voormalige Staats-Vlaanderen als Zeeuwsch-Vlaanderen in deze provincie opgenomen. Het archief heeft in mei 1940 zeer geleden. N.B. Bevat de archieven van commissarissen-generaal, 1813-1814; Gouverneur des Konings, 1814-1850; Gedeputeerde Staten, 1815-1850; districtscommissarissen van Middelburg, Goes, Zierikzee, Sluis, Axel en Hulst, en het vijfde district, 1814-1850. Magazijnlijst.

Provinciaal Bestuur, 1851-1939, 529,20 m.* N.B. Bevat de archieven van: Commissaris des Konings, 1850-1939; Gedeputeerde Staten, 18511939. Magazijnlijst.

4

RIJKSARCHIEF

Districtscommissarissen, 1814-1850, 61 m. N.B. Onderdeel van het archief van het provinciaal bestuur. Betreft de districtscommissarissen van Middelburg, 1814; Goes, 1814-1815, 1823-1849; Axel en Hulst, 1814-1850; Sluis, 1814-1850. Inventaris: M.D. Lammerts, De archieven der districtscommissarissen in Zeeland, 1814-1850, in: IRA, I (1928) 299-326, met supplement.

Provinciaal Werkhuis te Veere, 1821-1829, 0,50 m. Inventaris.

Commissaris-speciaal des Konings in het vijfde district, 1830-1831, 0,50 m. N.B. Onderdeel van het archief van het provinciaal bestuur. Inventaris: M.D. Lammerts, De archieven der districtscommissarissen in Zeeland, 1814-1850, in: IRA I (1928) 326, met supplement.

Commissie van toezicht op de Provinciale Stoombootdienst in Zeeland, (18441855) 1866-1936, 38 m. N.B. Onderdeel van het archief van het provinciaal bestuur. Bevat ook het archief van de Provinciale Stoombootdienst, 1866-1936. Magazijnlijst.

Provinciale waterstaat, 1852-1958, 80,50 m. N.B. Bevat de archieven van de hoofdingenieur te Middelburg, 1882-1893; ingenieur te Zierikzee, 1882-1937; ingenieur te Goes, 1882-1930; ingenieur te Terneuzen, 1852-1958; dienstkring Walcheren, 1882-1930. Magazijnlijst.

1.2 Rechterlijke instellingen Vóór 1811

Rechtbanken, 1471-1811 Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, De archieven van de rechtbanken, weeskamers en notarissen die over het tegenwoordige grondgebied der provincie Zeeland gefungeerd hebben. De Zeeuwsche eilanden, 1456-1811 (1852) ('s-Gravenhage 1914); A. Meerkamp van Embden, De archieven van de rechtbanken, weeskamers en notarissen die over het tegenwoordige grondgebied der provincie Zeeland gefungeerd hebben. Zeeuwsch-Vlaanderen, 1447-1796 (Middelburg 1919); A. Meerkamp van Embden, De archieven van het Vrije van Sluis, 1584-1796 en Hulsterambacht, 1242-1795 ('s-Gravenhage 1928); R. Fruin, De oude archieven van Breskens, in: VROA 23 (1900) 325-331. Nadere toegang: regestenlijst van charters in het archief van de magistraat van Hulsterambacht, 1503-1682. N.B. In 1940 zijn de volgende inventarisnummers verloren gegaan: Lasonder, Archieven rechtbanken: nrs. 258, 286, 368, 370, 373-377, 450-451, 453-454, 476, 946, 1076-1080, 1187, 1188, 1296, 1305, 1306, 1310-1311, 3106, 3110, 3111, 3146, 3147, 3167, 5539-5541; Meerkamp van Embden, Zeeuwsch-Vlaanderen: nrs. 3, 120, 132, 175, 380, 381, 396, 397, 469, 470, 498, 518, 1402, 1403, 1429, 1701-1707, 1715-1719, 1723, 2293; Meerkamp van Embden, Vrije van Sluis en Hulsterambacht: nrs. 129, 242, 547, 580, 1486, 1690-1693, 1724.

S

RIJKSARCHIEF

Betreft de rechterlijke archieven van: Aagtekerke, 1668-1811 (0,50 m). Aardenburg, 1575-1796 (7,25 m). Anna ter Muiden, St., 1546-1795 (4,80 m). Arnemuiden, 1574-1811. (4,80 m). Baarland, 1592-1811 (2,25 m). Baarsdorp, 1743-1810 (9,50 m). Bath-Fort, 1791-1809 (2 delen, 1 pak). Biervliet, 1582-1796 (2 m). Biggekerke, 1795-1811 (0,25 m). Blois, 1758-1809 (4 pakken). Bommenede, 1669-1810 (0,50 m). Borssele, 1618-1811 (1 m). Botland, 1749-1810 (1 deel). Breskens, 1602-1796 (2,50 m). Brouwershaven, 1541-1811 (4,50 m). Bruinisse, 1621-1811 (2 m). Brijdorpe, 1706-1810 (0,40 m). Burgh, 1631-1811 (2 m). Buttinge, 1679-1811 (2 pakken, 4 omslagen). Colijnsplaat, 1648-1811 (3 m). Domburg, 1678-1811 (1,50 m). Dreischor, 1634-1810 (2,25 m). Driewegen, 1631-1811 (1 m). Duivendijke, 1691-1810 (0,70 m). Elkerzee, 1649-1811 (0,70 m). Ellemeet, 1715-1811 (0,80 m). Ellewoutsdijk, 1729-1811 (1 m). Eversdijk, 1615-1811 (0,30 m). Gapinge, 1655-1811 (0,30 m) 's-Gravenhoek, 1720-1810 (2 liassen), 's-Gravenpolder, 1661-1810 (1 m). Grijpskerke, 1618-1811 (1,50 m). Haamstede, 1596-1811 (1,70 m). 's-Heer Abtskerke, 1640-1810 (0,50 m). 's-Heerenhoek, 1691 (1672)1811 (0,50 m). Heinkenszand, 1591-1811 (3 m). Hoedekenskerke, 1607-1811 (1,25 m). Hoogelande, 1704-1811 (0,50 m). Hoofdplaat, 1780-1795 (1 deel). Hulsterambacht, 1550-1795 (30,50 m). Jansteen, St., 1669-1795 (1,50 m). Kampensnieuwland, 1772-1811 (4 liassen). Kapelle (Zuid-Beveland), 1607-1811 (3,80 m). Kapelle (Schouwen), 1710-1810 (1 deel, 2 pakken). Kats, 1609-1810 (0,50 m). Kerkwerve, 1646-1811 (1,50 m). Kleverskerke, 1677-1811 (0,50 m). Kortgene, 1698-1811 (1,70 m). Koudekerke (Walcheren), 1795-1811 (0,70 m). Krabbendijke, 1682-1811 (0,70 m). Kruiningen, 1565-1811 (3,25 m). Looperskapelle, 1723-1808 (0,30 m). Maire, 1786-1808 (2 delen). Meliskerke, 1686-1811 (1 m). Nieuwerkerk (Schouwen), 1618-1811 (1 m). Nieuwlande, 1675-1811 (0,50 m). Nieuwvliet, 1604-1795 (2,50 m). Nisse, 1654-1811 (1 m). Noordgouwe, 1610-1811 (2,70 m). Oostbeveland, 1742-1800 (0,10 m). Oostburg, 1538-1796 (4,50 m). Oosterland, 1602-1811 (3,25 m). Oosterstein, 1611-1615 (0,10 m). Oosthinkelenpolder, 1580-1676 (0,50 m). Oostkapelle, 1598-1811 (1,50 m). Oost-Souburg, 1795-1811 (0,50 m). Oudelande, 1602-1810 (1,25 m). Ouwerkerk, 16671810 (1 m). Ovezande, 1639-1811 (1,50 m). Philippine, 1664-1794 (0,50 m). Philipsland, St., 1729-1809 (0,50 m). Polder van Namen, 1652-1677 (0,50 m). Renesse, 1619-1810 (1 m). Rengerskerke, 1656-1810 (0,40 m). Rilland, 1789-1810 (0,30 m). Ritthem, 1795-1811 (0,30 m). Sas van Gent, 1645-1794 (7,50 m). Schore en Vlake, 1659-1810 (0,50 m). Serooskerke (Walcheren), 1651-1811 (2,50 m). Sinoutskerke, 1660-1803 (0,50 m). Sir Jansland, 1631-1811 (0,70 m). Sluis, 1471-1796 (7 m). Sluis, Het Vrije van, 1618-1795 (15,70 m). Terneuzen, 1589-1796 (6 m). Valkenisse, 1618-1811 (0,25 m). Veere, 1470-1811 (1,50 m). Veere, landsvierschaar te, 1575-1811 (1,30 m). Vlaanderen, leenhof van, 1615-1795 (0,50 m). Vlaanderen, Raad van, 1599-1795 (23 m). Vlissingen, 1610-1808 (2 m). Vlissingen, landsvierschaar te, 1578-1795 (7,80 m). Waarde, 1560-1811 (1,50 m). Welland, 1659-1810 (1,25 m). Wemeldinge, 1578-1811 (2,50 m). Westdorpe, 1730-1795 (2 m). Westenschouwen, 1620-1810 (0,35 m). Westkapelle, 1505-1811 (2,50 m). Westkerke, 1601-1810 (1,25 m). West-Souburg, 1581-1811 (2,50 m). Wissenkerke (NoordBeveland), 1653-1811 (4,70 m). Yerseke, 1594-1811 (2 m). IJzendijke, 1660-1794 (1 deel, 2 pakken). Zierikzee, 1498-1811 (10,50 m). Zonnemaire, 1648-1810 (1,50 m). Zoutelande, 1795-1811 (0,50 m). Zwake, 1750-1810 (0,30 m).

6

RIJKSARCHIEF

N.B. De rechterlijke archieven van Baarsdorp, 's-Gravenhoek, Looperskapelle, Oostbeveland, Oosterstein, Oosthinkelenpolder en Sinoutskerke bevatten mede stukken van de weeskamer. In bewaring zijn gegeven de rechterlijke archieven van Axel en van Hulst, aan die gemeenten; die van Goes, 's-Heer Arendskerke, Kattendijke, Kloetinge, Wolphaartsdijk, 's-Heer-Hendrikskinderen en Wissekerke, aan de gemeente Goes; die van Brigdamme, St. Laurens, Nieuwland en St. Joosland, aan de gemeente Middelburg; en die van Tholen, St. Maartensdijk, Oud- en Nieuw Vossemeer, Poortvliet, Scherpenisse, Vrijberge, St. Annaland, Stavenisse en Nieuw Strijen, aan de gemeente Tholen. Het rechterlijke archief van Middelburg is in 1940 verloren gegaan.

Vanaf 1811

Colleges belast met de judicatuur der middelen te lande over het grondgebied van Zeeland, (1799) 1814- (1810) 1819, 1,50 m. Inventaris.

Het Hof van assises en de bijzondere hoven, 1811-1838, 12,80 m. Inventaris: Felix, Rechterlijke en notariëele archieven, 49-53.

Rechtbanken van eerste aanleg, 1811-1838, 28,60 m. N.B. Bevat de archieven van de rechtbanken van eersten aanleg te Middelburg, Goes en Zierikzee. Inventaris: Felix, Rechterlijke en notariëele archieven, 53-71.

Rechtbank van koophandel te Middelburg, 1811-1838, 2 m. Inventaris: Felix, Rechterlijke en notariëele archieven, 71-73.

Vrede- en politierechters in Zeeland, 1796-1838, 18,70 m. N.B. Bevat de archieven van de vrederechters te Brouwershaven, Heinkenszand, Kortgene, Kruiningen, Middelburg, Tholen, Veere, Zierikzee, allen van 1811-1838; Oostburg, Sluis, IJzendijke, alle van 1796-1838; Vlissingen, 1810-1838. N.B. De archieven van de vrederechters te Axel, Goes en Hulst zijn aan die gemeenten in bewaring gegeven. Inventaris: Felix, Rechterlijke en notariëele archieven, 73-99. N.B. In 1940 zijn de volgende inventarisnummers verloren gegaan: 857-859, 867, 902, 939, 941, 943, 944, 950, 953, 957, 982, 985, 1042, 1046, 1205, 1258, 1259, 1269.

Ambtenaren van het Openbaar Ministerie in Zeeland, 1811-1838, 18 m. N.B. Bevat de archieven van: procureur impérial (procureur crimineel) in Zeeland, 1811-1838; procureur impérial (officier van justitie) bij de rechtbank van eerste aanleg te Middelburg en bij de rechtbank van koophandel aldaar, 1811-1838; procureur impérial (officier van justitie) bij de rechtbank van eersten aanleg te Goes, 1813-1831; procureur impérial (officier van justitie) bij de rechtbank van eerste aanleg te Zierikzee, 1828-1833. Inventaris: Felix, Rechterlijke en notariëele archieven, 99-109. N.B. In 1940 zijn de volgende inventarisnummers verloren gegaan: 1311, 1368, 1474, 1475, 1481, 1556, 1558.

7

RIJKSARCHIEF

Krijgsraad en auditeur-militair in het voormalige 4e militaire arrondissement, later het provinciale kommandement van Zeeland, 1814-1860, 10,50 m. Inventaris: J.C. Beth, Beschrijving van de archieven der Krijgsraden en auditeurs-militair 18141830, VROA 35 (1912) 81-82, nrs. 130-266.

Arrondissementsrechtbank te Goes, (1814) 1838- (1838) 1877, 10 m. Magazijnlijst.

Arrondissementsrechtbank te Middelburg, (1806) 1838- (1830) 1920, 63 m.* Magazijnlijst.

Arrondissementsrechtbank te Zierikzee, (1807) 1838- (1837) 1923, 22 m.* Magazijnlijst.

Kantongerecht te Axel, 1838-1877, 4 m. Magazijnlijst.

Kantongerecht te Brouwershaven, 1838-1877, 3 m. Magazijnlijst.

Kantongerecht te Goes, 1838-1933, 4,50 m.* Magazijnlijst.

Kantongerecht te Heinkenszand, 1838-1877, 3 m. Magazijnlijst.

Kantongerecht te Hulst, 1839-1938, 17 m.* Magazijnlijst.

Kantongerecht te Kortgene, 1838-1877, 2 m. Magazijnlijst.

Kantongerecht te Middelburg, 1838-1920, 50 m.* Magazijnlijst.

Kantongerecht te Oostburg, 1838-1920, 11 m.* Magazijnlijst.

Kantongerecht te Sluis, 1838-1877, 2,50 m. Magazijnlijst.

Kantongerecht te Terneuzen, 1877-1920, 14,50 m.* Magazijnlijst.

8

RIJKSARCHIEF

Kantongerecht te Tholen, 1838-1930, 3,50 m.* Magazijnlijst.

Kantongerecht te Vlissingen, 1838-1877, 4,50 m. Magazijnlijst.

Kantongerecht te Zierikzee, 1838-1920, 34,50 m. Magazijnlijst.

Krijgsraad in het Provinciaal Commandement Zeeland te Middelburg, 18311860, 1,50 m. Krijgsraad binnen de 5e militaire afdeling Zeeland te Middelburg, 1860-1871, 0,20 m. Krijgsraad in de 2e afdeling van de provincie Zeeland te Middelburg, 18671871, 0,20 m. Tuchtgerecht voor de prijzen te Middelburg, 1945-1951, 4,50 m.*

1.3 Notarissen

Notarissen in Zeeland, 1562-1895, 365,50 m.* Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, De archieven van rechtbanken, weeskamers en notarissen die over het tegenwoordig grondgebied der provincie Zeeland gefungeerd hebben. De Zeeuwsche eilanden, 1456-1811 (1852) ('s-Gravenhage 1914); A. Meerkamp van Embden, De archieven van de rechtbanken, weeskamers en notarissen die over het tegenwoordig grondgebied der provincie Zeeland gefungeerd hebben. Zeeuwsch-Vlaanderen, 1447-1796 (Middelburg 1919); A. Meerkamp van Embden, De archieven van Het Vrije van Sluis, 1584-1796 en Hulsterambacht, 1242-1795 ('s-Gravenhage 1928) 75-81; Felix, Rechterlijke en notariëele archieven, 116-233. N.B. Bevat ook de archieven van de Kamers van notarissen te Middelburg en Zierikzee, 1811-1842. In 1940 zijn de volgende nummers verloren gegaan: Meerkamp van Embden, Zeeuwsch-Vlaanderen: nrs. 413, 780, 921 en 922; Felix, Rechterlijke en notariëele archieven: nrs. 1-390, 606-614, 1662, 2305 en 2789. Betreft de notariële archieven van: Aardenburg, 1637-1895 (10 m). Axel, 1842-1895 (7 m). Baarsdorp, 1812-1838 (0,50 m). Biervliet, 1723-1724, 1797-1842 (1,70 m). Breskens, 1668-1695 (0,30 m). Brouwershaven, 1679-1788, 1822-1861, 1867-1895 (5,25 m). Cadzand, 1696-1697 (0,50 m). Colijnsplaat, 1813-1895 (4 m). Domburg, 1813-1861 (1,50 m). Ellewoutsdijk, 1813-1895 (7,70 m). Goes, 1842-1895 (18 m). 's-Gravenpolder, 1875-1895 (1 m). Groede, 1638-1895 (15 m). Haamstede, 1584-1810, 1819-1883 (4 m). Heinkenszand, 1824-1895 (5,25 m). Hontenisse, 1826-1895 (4 m). Hulst, 1842-1895 (10 m).

9

RIJKSARCHIEF

Kapelle, 1882-1895 (1 m). Kortgene, 1813-1895 (4,20 m). Koudekerke (Walcheren), 1809-1895 (6 m). Krabbendijke, 1828-1856 (1,30 m). Kruiningen, 1673-1753, 1818-1895 (7 m). Middelburg, 1842-1895 (36 m). Nieuwerkerk, 1704-1754, 1818-1840 (1,70 m). Oostburg, 1663-1895 (8 m). Oosterland, 1841-1864 (1,20 m). Oostkapelle, 1818-1823, 1879-1882 (0,70 m). Ouwerkerk, 1811-1827 (0,30 m). Renesse, 1875-1895 (1,50 m). Sas van Gent, 1647-1875 (7,50 m). Schoondijke, 1817-1895 (5,50 m). Sluis, 1645-1895 (18,50 m). Terneuzen, 1682-1895 (23,80 m). Veere, 1812-1859, 1872-1875 (3,75 m). Vlissingen, 1780-1895 (22,25 m). Wolphaartsdijk, 1842-1864 (1 m). Yerseke, 1775-1804, 1811-1826 (0,30 m). IJzendijke, 1702-1895 (11 m). Zaamslag, 1812-1858 (3,25 m). Zierikzee, 1642-1895 (46 m). Zuidzande, 1697-1751, 1827-1895 (5,25 m). N.B. Voor stukken van de weeskamers te Baarsdorp, 's-Gravenhoek, Looperskapelle, Oostbeveland, Oosterstein, Oosthinkelenpolder en Sinoutskerke zie de rechterlijke archieven blz. 5-7. In bewaring zijn gegeven de archieven van notarissen te Axel, en Hulst, aan die gemeenten; die van notarissen te Goes, 's-Heer Arendskerke, Wolphaartsdijk, aan de gemeente Goes; die van notarissen te Nieuw- en St. Joosland, aan de gemeente Middelburg; en die van notarissen te Tholen, St. Maartensdijk, Oud-Vossemeer, Scherpenisse, Stavenisse, aan de gemeente Tholen. Het notarieel archief van Middelburg tot 1842, met uitzondering van de jaren 1791-1812 en 1821, is in 1940 verloren gegaan.

1.4 Registers van de burgerlijke stand en retroacta van de burgerlijke stand Registers van de burgerlijke stand met bijlagen en tafels, 1796-1902, 405 m. N.B. In Zeeuwsch-Vlaanderen is de burgerlijke stand in 1796 ingevoerd, in Vlissingen in 1808 en in het overige deel van Zeeland in 1811. Inventaris.

Retroacta van de burgerlijke stand, 1527-1810, 11 m. Inventaris, A. Mulder, Retroacta van den burgerlijken stand in Zeeland ('s-Gravenhage 1925), met getypt supplement N.B. In bewaring zijn gegeven de retroacta van Autrichepolder, Axel, Koewacht, Overslag en Zuiddorpe aan de gemeente Axel; die van Goes, 's-Heer Arendskerke, Kattendijke en Kloetinge aan de gemeente Goes; die van Hulst en St. Jansteen aan de gemeente Hulst; die van St. Laurens aan de gemeente Middelburg; die van Oost- en West-Souburg en Vlissingen aan de gemeente Vlissingen; en die van Zierikzee aan de gemeente Zierikzee. In 1940 zijn verloren gegaan de retroacta van Borssele, Domburg, Ellewoutsdijk, Middelburg, Nieuw- en St. Joosland, Oudelande, Renesse, Retranchement, Rilland-Bath, Sas van Gent (behalve no. 2), Scherpenisse, Schoondijke, Stavenisse, Stoppeldijk, Veere (behalve nr. 55), Vrouwenpolder, Waarde, Waterlandkerkje, Wemeldinge, Westdorpe, Westkapelle, Wissenkerke, Wolphaartsdijk, Zonnemaire, Zoutelande en Zuidzande. Ten dele verloren zijn de retroacta van: Colijnsplaat (nrs. 6-15), 's-Gravenpolder (nr. 2), Groede (nrs. 1, 2, 5, 6, 10, 11, 13), Haamstede (nrs. 1 en 8), 's-Heer Arendskerke (nrs. 1, 2, 4), Heinkens-

10

RIJKSARCHIEF

zand (nrs. 1-4), Hoedekenskerke (nr. 7), Hoek (nr. 4), Hontenisse (nrs. 10, 34, 46), Hoofdplaat (nr. 3), IJzendijke (nrs. 1, 2, 4, 8-17, 20-23, 27-30), St. Jansteen (nrs. 1-8), Kloetinge (nrs. 4 en 5), Koewacht (nrs. 2, 4, 6), Koudekerke (nr. 5), Krabbendijke (nr. 1), St. Laurens (nr. 9), St. Maartensdijk (nrs. 2, 3, 5, 6), Nieuwvliet (nrs. 2-6), Noord-gouwe (nrs. 6, 7), Oostburg (nrs. 1-7, 12), Oost- en West-Souburg (nrs. 3, 7-9, 12), Oosterland (nr. 5), Oud-Vossemeer (nrs. 1-6), Ouwerkerk (nrs. 1, 2), Overslag (nrs. 1, 4, 9, 15), Ovezande (nr. 4), Philippine (nrs. 1, 2), St. Philipsland (nrs. 1, 4), Poortvliet (nr. 3), Serooskerke (Walcheren) (nrs. 3, 5), Sluis (nrs. 1-8, 10, 14-22, 25-34, 37), Terneuzen (nrs. 1-3), Tholen (nrs. 1-12, 16-18, N.B. Veel afschriften aanwezig), Zaamslag (nrs. 1-8), Zierikzee (alle nrs. behalve Ab 1, 2, Ba 1, b 1-3, e 3, Ca 1).

1.5 Weeskamers en registers van eigendomsovergang Weeskamers, 1456-1852, 142,50 m. Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, De archieven van de rechtbanken, weeskamers en notarissen, die over het tegenwoordige grondgebied der provincie Zeeland gefungeerd hebben. De Zeeuwsche eilanden, 1456-1811 (1852) ('s-Gravenhage 1914); A. Meerkamp van Embden, De archieven van de rechtbanken, weeskamers en notarissen, die over het tegenwoordige grondgebied der provincie Zeeland gefungeerd hebben. Zeeuwsch-Vlaanderen, 1447-1796 (Middelburg 1919); A. Meerkamp van Embden, De archieven van Het Vrije van Sluis, 1584-1796 en Hulsterambacht 1242-1795 ('sGravenhage 1928), 49-50 en 126-131; R. Fruin, De oude archieven van Breskens, in: VROA 23 (1900) 329-330. N.B. In 1940 zijn de volgende inventarisnummers verloren gegaan: Meerkamp van Embden, Zeeuwsch-Vlaanderen: nrs. 1797, 1800, 1809. Betreft de weeskamerarchieven van: Aagtekerke, 1748-1810 (1 deel, 1 pak). Aardenburg, 1448-1795 (4 m). Anna ter Muiden, St., 1501-1780 (1,50 m). Arnemuiden, 1574-1852 (2 m). Baarland, 1743-1810 (1 deel, 3 pakken). Bath, 1791-1809 (1 deel, 1 pak). Biervliet, 1645-1796 (0,50 m). Biggekerke, 1795-1816 (2 delen, 2 pakken). Blois, 1803 (1 pak). Bommenede, 1711-1806 (2 delen, 1 pak). Borssele, 1627-1810 (1 deel, 1 pak). Botland, 1725-1796 (1 pak). Breskens, 1541-1795 (2,50 m). Brouwershaven, 1570-1811 (0,50 m). Bruinisse, 1615-1810 (1,50 m). Brijdorpe, 1729-1808 (2 pakken). Burgh, 1635-1782 (2 pakken). Buttinge, 1760-1811 (4 omslagen). Colijnsplaat, 1740-1809 (1 pak). Driewegen, 1742-1811 (2 delen, 1 pak). Duivendijke, 1767-1802 (1 pak). Elkerzee, 1759-1810 (2 pakken). Ellemeet, 1720-1810 (2 pakken). Ellewoutsdijk, 1742-1810 (1 deel, 1 pak). Eversdijk, 1716-1802 (2 delen). Gapinge, 1646-1810 (0,50 m). 's-Gravenpolder, 1661-1810 (3 pakken). Grijpskerke, 1680-1811 (1 deel, 1 lias). Haamstede, 1698-1804 (1 m). Haamstede (Westerenban van den Duyne onder-), 1596-1617 (2 delen). 's-Heer Abtskerke, 1703-1811 (2 delen, 2 pakken). 's-Heerenhoek, 1693-1810 (1 pak). Heinkenszand, 1633-1811 (0,50 m). Hoedekenskerke, 1596-1810 (2 delen, 1 pak). Hoogelande, 1704-1811 (1 deel). Hulsterambacht, 1627-1795 (4,50 m). Jansteen, St., 1738-1790 (0,50 m). Kampensnieuwland, 1781-1803 (1 deel). Kapelle (Zuid-Beveland), 1642-1810 (0,50 m). Kapelle (Duiveland), 1711-1810 (1 deel). Kats, 1695-1806 (1 deel, 2 liassen). Kerkwerve, 1646-1811 (3 delen, 1 pak). Kleverskerke, 1755-1810 (1 deel). Kortgene, 1703-1807 (2 pakken). Koudekerke (Walcheren), 1795-1811 (3 pakken, 2 delen). Krabbendijke, 1727-1810 (0,20 m). Kruiningen, 1585-1810 (0,50 m).

11

RIJKSARCHIEF

Maire, 1796-1809 (1 deel). Meliskerke, 1688-1811(0,20 m). Nieuwerkerk (Duiveland), 1639-1810 (0,50 m). Nieuwerkerké (Schouwen), 1659-1721 (0,20 m). Nieuwlande, 1759-1803 (0,20 m). Nieuwvliet, 1620-1797 (0,20 m). Nisse, 1596-1799 (0,20 m). Noordgouwe, 1644-1811 (0,80 m). Oostburg, 1524-1795 (2,50 m). Oosterland, 1620-1811 (1 m). Oostkapelle, 1680-1811 (0,70 m). OostSouburg, 1795-1820 (0,30 m). Oudelande, 1635-1811 (0,50 m). Ouwerkerk, 1660-1811 (0,30 m). Ovezande, 1657-1810 (2 delen). Philippine, 1658-1794 (0,10 m). Philipsland, St., 1759-1807 (0,20 m). Renesse, 1696-1810 (0,20 m). Rengerskerke, 1708-1808 (0,20 m). Rilland, 1791-1810 (0,20 m). Ritthem, 1795-1813 (0,20 m). Sas van Gent, 1648-1794 (1 m). Schore en Vlake, 1659-1810 (3 delen). Serooskerke (Walcheren), 1642-1794 (0,70 m). Sir Jansland, 1660-1811 (0,20 m). Sluis, 1604-1796 (4 m). Sluis, Het Vrije van, 1681-1795 (5 m). Terneuzen, 1648-1795 (0,50 m). Valkenisse (Zuid-Beveland), 1662-1808 (0,10 m). Veere, 1456-1850 (7 m). Waarde, 1641-1810 (0,20 m). Welland, 1641-1810 (0,20 m). Wemeldinge, 1644-1811 (0,50 m). Westdorpe, 1727-1795 (0,20 m). Westenschouwen, 1702-1808 (0,20 m). Westkapelle, 1626-1811 (1,50 m). Westkapelle-buiten, 1664-1811 (0,20 m). Westkerke, 1630-1800 (0,20 m). West-Souburg, 1587-1814 (1,80 m). Wissenkerke (Noord-Beveland), 1679-1811 (0,50 m). Yerseke, 1757-1810 (0,20 m). IJzendijke, 1675-1795 (0,50 m). Zierikzee, 1559-1811(47,50 m). Zonnemaire, 1658-1810 (0,30 m). Zoutelande, 1795-1811 (0,30 m). Zwake, 1792-1795 (1 deel). N.B. De weeskamerarchieven van Axel, Hulst, Tholen en Vlissingen (landvierschaar), berusten bij die gemeenten ingevolge de wet van 14 november 1879, Stbl. 197. In bewaring zijn gegeven de weeskamerarchieven van Goes, 's-Heer Arendskerke, 's-Heer Hendrikskinderen, Kattendijke, Kioetinge, Wissekerke, en Wolphaartsdijk, aan de gemeente Goes; die van St. Laurens, Brigdamme, St. Joosland, en Nieuwland, aan de gemeente Middelburg en die van St. Annaland, St. Maartensdijk, Nieuwstrijen, Oud- en Nieuw Vossemeer, Poortvliet, Schakerloo, Scherpenisse, Stavenisse, Vrijberge, aan de gemeente Tholen. Het weeskamerarchief van Middelburg is in 1940 verloren gegaan.

Registers van eigendomsovergang, 1812-1833, 0,50 m. N.B. Betreft de registers van eigendomsovergang van: Aagtekerke, 1814-1833; Borssele, 1815, 18231831; Domburg, 1815-1832; Driewegen, 1815-1832; Gapinge, 1815-1822; Goes, 1815-1833; 's-Heer Arendskerke, 1826-1831; 's-Heerenhoek, 1822-1831; Heille, 1815-1832; Hoedekenskerke, 1816-1832; Hoofdplaat, 1823-1832; Hulst, 1815-1829; Kleverskerke, 1815-1831; Krabbendijke, 1815-1832; Kruiningen, 1815-1831; Maire, 1815-1829; Meliskerke, 1814-1831; Nieuwlande, 1815-1832; Nieuwvliet, 1821-1831; Rilland-Bath, 1815-1831; Serooskerke (Walcheren), 1815-1832; Sluis, 1815-1833; Westkapelle, 1815-1832; Zonnemaire, 1815-1832. De registers van St. Laurens, 1825-1832, zijn aan de gemeente Middelburg in bewaring gegeven. Magazijnlijst.

12

RIJKSARCHIEF

1.6 In de provincie werkzame rijksorganen Justitie Huizen van bewaring, 1811-1973, 3,50 m.* N.B. Te Goes en Kortgene (1814-1922), Hulst (1850-1886), Middelburg (1811-1973), Oostburg (1859-1902), Sluis (1868-1877), Terneuzen (1888-1901), Vlissingen (1811-1978), Zierikzee (1888-1923). Bevat ook de archieven van de colleges van toezicht van de huizen van bewaring te Oostburg en Sluis (1841-1877). Magazijnlijst.

Financiën Rentmeester der rentambten van de prinsen van Oranje in de provincie Zeeland, 1592-1833, 11,20 m. N.B. Bevat de archieven van de rentambten Hulsterambacht, Noord-Beveland, Tholen en Veere. Bevat ook stukken betreffende de stad Vlissingen en andere goederen in Zeeland. De rentambten waren sinds 1795 onder opperbeheer van de staat, vanaf 1810 beheerd door de ambtenaren der registratie. Inventaris: M.D. Lammerts, Archieven van de rentmeesters der rentambten van de prinsen van Oranje in de provincie Zeeland, in: IRA III (1930) 723-746.

Gekwalificeerden tot de directie van de invordering of regulateurs der belasting op het recht van successie in Zeeland, 1807-1818, 0,50 m. Inventaris: P. Scherft, Inventaris van de Gekwalificeerden tot de directie van de invordering of regulateurs der belasting op het recht van successie in Zeeland, 1807-1818, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 4-9.

Directie der registratie en domeinen in Zeeland, 1807-1899, 65 m. N.B. Bevat archieven van verscheidene kantoren, inspecties en ontvangers in Zeeland, sinds 1875 ook betreffende het westelijk deel van Noord-Brabant.

Keurkamer der gouden en zilveren werken te Goes, 1807-1811, 0,50 m. Inventaris: P. Scherft, Archief van de Keurkamer der gouden en zilveren werken te Goes, 18071811, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 11-14.

Rentmeesters van het kroondomein in Zeeland, 1812-1908, 7 m. Inventaris: K. Heeringa, Beschrijving eener verzameling registers en stukken rakende afgeschafte tienden, afkomstig van de rentmeesters van het kroondomein, in: VROA 41 (1918) II 222-n5.

Controleur der waarborg der gouden en zilveren werken, kantoor Middelburg, 1814-1922, 2 m. Inventaris.

13

RIJKSARCHIEF

Ontvangers der successierechten, (1795) 1818-1881 (1910), 69 m.* N.B. Te Colijnsplaat en Kortgene (1818-1881), Goes (1818-1900), Hulst en Terneuzen (1795-1900), Middelburg (1818-1900), Oostburg (1882-1900), Tholen (1818-1899), Vlissingen (1818-1843) en Zierikzee (1818-1900). Magazijnlijst. Nadere toegang: indices op persoonsnamen voorkomende in de memories van successie; tafels Vbis (`Alfabetische tafel van overledenen') behorende bij de memories van successie, 1860-1910.

Controleur der directe belastingen, in- en uitgaande rechten en accijnzen van de divisie Vlissingen, 1831-1838, 2 delen. Inventaris.

Inspectie der registratie en successie, 1960, 6 delen.* N.B. Betreft registers `50' betreffende overgang van onroerende goederen.

Verkeer en waterstaat Rijkswaterstaat in Zeeland, (1664) 1800-1957, 249 m* en ca. 1600 kaarten. N.B. Bevat ook de archieven van: de hoofdingenieurs van de Waterstaat in Zeeland, het Amortisatie-syndicaat (agentschap Domein te Sas van Gent), de hoofdingeneur in het voormalig StaatsVlaanderen, de arrondissements-ingenieurs, Dienst Dijksherstel Zeeland, afd. Schouwen-Duiveland, de functionarissen belast met het herstel gevolgen watersnood 1953. Inventaris: M.P. de Bruin, Archieven van de rijkswaterstaat in Zeeland, (1664) 1800-1849 (1859) ('s-Gravenhage 1953), met supplement op fiches en in magazijnlijsten.

Inspecties en kantoren van het Staatsbedrijf der Posterijen, Telegrafie en Telefoon in Zeeland, 1813-1926, 1 m. N.B. Bevat de archieven van inspecties en kantoren te: Axel, Bruinisse, Hulst, St. Maartensdijk, Middelburg, Oostburg, Sas van Gent, Sluis, Terneuzen, Tholen, Vlissingen, West-Schouwen, Zierikzee. Magazijnlijst.

Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening Bewaarders der hypotheken, 1811-1966, 183 m.* N.B. Betreft de kantoren te Middelburg (1811-1838, 1940-1964), Goes (1811-1960) en Zierikzee ( 1811-1966). Op de dagregisters (1811-1838) na is het hele archief van de Hypotheekbewaarder te Middelburg in 1940 verloren gegaan. Magazijnlijst.

Kadastrale kaarten, 1817-1976, ca. 2000 nummers. Inventaris. Nadere toegang: fotocatalogus van de verzamelplans.

14

RIJKSARCHIEF

Kadastrale gemeenteleggers met bijbehorende registers kadaster 71 en naamlijsten, ca. 1900-1963, 8 m.*

Defensie Directeur der fortificatiën in het Departement Staats-Vlaanderen, 1738-1794, 0,50 m. Inventaris.

Directeur der fortificatiën op Walcheren, 1806, 1 doos. Kapitein van recrutering in het departement der monden van de Schelde, 18111814, 12 pakken. Inventaris.

Opperbevelhebber der forten Lillo en Liefkenshoek, 1814-1839, 1,70 m. N.B. Bevat ook het archief van de oppercommandant van het fort Liefkenshoek. Magazijnlijst.

Eerstaanwezend Ingenieur der genie te Vlissingen, 1814-1844, 20 m. Inventaris.

Eerstaanwezend Ingenieur der genie te Veere, 1814-1866, 2,10 m. Inventaris.

Eerstaanwezend Ingenieur der genie in het 4e en 5e district van Zeeland, 18141870, 1,10 m. Inventaris.

Marine-établissement te Vlissingen, 1814-1868, 105 m. Inventaris.

Provinciale commandant in Zeeland, 1821-1878, 1,50 m. N.B. Bevat ook de archieven van de provinciale adjudant in Zeeland. Inventaris: C. de Waard, De archieven, overgenomen van de provinciale adjudant in Zeeland, in: VROA 23 (1900) 297-304.

Opperbevelhebber der troepen in Zeeland, 1830-1839, 7,50 m. Inventaris: C. de Waard, De archieven, overgenomen van de provinciale adjudant in Zeeland, in: VROA 23 (1900) 304-310.

Opperbevelhebber der troepen in de provincie Zeeland, 1830-1839, 0,50 m. N.B. Betreft het geheim archief van de opperbevelhebber der troepen in de provincie Zeeland. Inventaris.

15

RIJKSARCHIEF

Commandant der troepen in het 4e district van Zeeland, 1830-1839, 4,50 m. Inventaris.

Commandant der troepen van het 5e district in Zeeland, 1830-1839, 6 m. N.B. Bevat ook het archief van de ondercommandant van het 5e district in Zeeland. Inventaris.

Tijdelijke onder-intendant te Middelburg, 1830-1835, 0,30 m. Inventaris: C. de Waard, De archieven, overgenomen van de provinciale adjudant in Zeeland, in VROA 23 (1900) 310-311.

Opperbevelhebber van de vesting Vlissingen, 1830-1839, 5 m. Inventaris.

Zeeuwse Mobiele schutterij, 1830-1839, 2,50 m. Inventaris.

Militaire bevelhebber der 5e militaire afdeling, 1860-1867, 0,50 m. Inventaris.

Keuringsraad voor militaire dienst, 1912-1918, 6 dozen. Magazijnlijst.

Commando Zeeland, 1937-1940, 0,30 m.* Economische zaken IJkkantoor te Zierikzee, 1820-1875, 0,50 m. IJkkantoor te Goes, 1840-1849, 0,50 m. IJkkantoor te Middelburg, 1870-1918, 5,50 m. Landbouw en visserij Commissie van Landbouw in Zeeland, 1805-1851, 4 m. Inventaris: M.P. de Bruin, Het archief van de Commissie van Landbouw in Zeeland, 1805-1851, in: Gebundelde inventarissen I ('s-Gravenhage 1962) 3-11.

Bestuur der Visserijen op de Zeeuwse stromen, 1825-1969, 199 m.* N.B. Bevat ook de archieven van: bestuursleden, functionarissen van het bestuur, commissies bestaande uit leden van het bestuur en personeel, leden van commissies, verenigingen en comités. Inventaris: J.P.B. Zuurdeeg, Inventaris van de archieven van het bestuur der Visserijen op de Zeeuwse stromen (Middelburg 1974).

16

RIJKSARCHIEF

Rijkslandbouwleraar voor Zeeland, 1893-1948, 1,50 m.* Inventaris: J.J. Dijkman, De archieven van de rijkslandbouwdiensten in Zeeland, II (Goes 1969). N.B. De archieven zijn in de inventaris zaaksgewijs door elkaar beschreven.

Rijkslandbouwwinterschool te Goes, 1893-1958, 2 m.* Inventaris: alsvoren.

Rijkstuinbouwleraar /rijkstuinbouwconsulent voor Zeeland (en Noord -Brabant), 1901-1955, 2,50 m.* Inventaris: alsvoren. Rijksconsulent voor het landbouwonderwijs te Goes, 1949-1958, 1,50 m.* Inventaris: alsvoren.

Houtgemachtigde in Zeeland, 1941-1943, 2 dozen.* Sociale en gezondheidszorg Econoom van de Franse militaire hospitalen in Middelburg en Veere, 17991814, 0,70 m. Inventaris: P. Scherft, De Econoom van de Franse militaire hospitalen in Middelburg en Veere, 1799-1814, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 15-19.

Geneeskundig staatstoezicht in Zeeland, 1801-1902, 23,25 m. N.B. Bevat de archieven van: commissie van geneeskundig bestuur in het departement, 1801-1804; departementale commissie van geneeskundig onderzoek en toevoorzicht, 1804-1812; departementale geneeskundige jury, 1812-1814; departementale, later provinciale commissie van geneeskundige onderzoek en toevoorzicht, 1814-1865; provinciale inspecteur van het geneeskundig staatstoezicht, 1865-1910; geneeskundige raad voor Zeeland, 1866-1891; geneeskundige raad voor Zeeland en Westelijk Noord-Brabant, 1891-1902. Inventaris: R. Fruin, Archieven van het Geneeskundig Staatstoezicht in Zeeland, in: VROA 22 (1899) 439-463.

Gedelegeerde voor Zeeuwsch-Vlaanderen en Walcheren van de Regeringscommissaris voor vluchtelingen in Noord-Brabant en Zeeland, 1914-1920, 0,50 M. Inventaris: D.A. Felix, Stukken afkomstig van J.N. Pattist als gedelegeerde voor Zeeuwsch-Vlaanderen en Walcheren, van den Regeeringscommissaris voor vluchtelingen in Noord-Brabant en Zeeland, in: VROA 48 (1925) II, 282.

Regeringscomité tot behartiging der belangen van vluchtelingen te Vlissingen,

1914-1922, 2,50 m. Inventaris.

17

RIJKSARCHIEF

Militair hospitaal te Middelburg, 1914-1939, 1 pak.* Onderwijs, wetenschap en cultuur Departementaal schoolbestuur in Zeeland, 1801-1806, 4 portefeuilles. Inventaris: P. Berends, Departementaal schoolbestuur van Schelde en Maas, 1801-1803; departementaal schoolbestuur in Zeeland, 1803-1806, in: VROA 31 (1908) 105.

Toezicht op het lager onderwijs in Zeeland, 1806-1920, 38 m. N.B. Bevat de archieven van: schoolopzieners (1806-1920), rijksnormaallessen te Middelburg en Vlissingen (1880-1923), Mij. ter bevordering van het godsdienstig onderwijs onder de inlandsche bevolking in Suriname (1835-1881), onderwijzers-gezelschappen (1819-1920). Inventaris.

Commissie van onderwijs in het departement (na 1815 de provincie) Zeeland, 1806-1857, 1 m. Inventaris: P. Berends, Commissie van onderwijs in het departement Zeeland, 1806-1815; commissie van onderwijs in de provincie Zeeland, 1815-1857, in: VROA 31 (1908) 106-107.

Pedagogische Academie, rijksopleiding voor onderwijzer te Middelburg, 18761951, 4,50 m.* Magazijnlijst.

1.8 Gemeenten N.B. Het archief der voormalige stad Reimerswaal, dat in 1635 naar de Rekenkamer was overgebracht is in mei 1940 geheel verloren gegaan. R. Fruin, Het archief der stad Reimerswaal ('sGravenhage 1897).

Gemeente Breskens, 1620-1813, 4 m. N.B. Bevat ook het archief van het Polderbestuur Oud en Jong Breskens, ca. 1638-1793. Inventaris: R. Fruin, De oude archieven van Breskens, in: VROA 23 (1900), 312-331.

1.9 Waterschappen N.B. Het archief van de internationale polder Sint Albert berust in het rijksarchief te Gent. Inventaris: H. Coppejans-Desmedt, Het archief van de Heerlijkheid en van de polder van SintAlbert (Brussel 1960).

Wulpenpolder, 1636-1827, 1,70 m. Inventaris: E. Wiersum, Het archief van den Wulpenpolder, in: VROA 26 (1903) 166-178.

18

RIJKSARCHIEF

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

2.1 Instellingen van economische aard Bevordering van het economisch leven Nederlandsche Maatschappij voor Nijverheid en Handel, departement Zeeland, 1815-1959, 1 m.* N.B. Bevat ook de archieven van: de Vereeniging tot Bevordering van Fabrieks- en Handwerksnijverheid in Nederland, afdeling Middelburg, 1891-1902; Industrieschool te Middelburg, 1863-1867. Inventaris.

Maatschappij van Nijverheid, departement Zierikzee, 1857-1909, 1 m. N.B. Bevat ook de archieven van de commissie voor de oprichting van een bad- en zweminrichting, 1893-1894; stukken over de vuurtoren op Schouwen en de financiën van de plaatselijke industrieschool te Zierikzee. Inventaris.

Industrie Coöperatieve Electriciteitscentrale te Sint Maartensdijk, 1918-1958, 1,50 m.* Provinciale Zeeuwse Energie-Maatschappij, 1929-1948, 55 m.* Handel Middelburgse Commercie Compagnie, 1720-1889, 71,50 m. Inventaris: W.S. Unger, Het archief der Middelburgsche Commercie Compagnie ('s-Gravenhage 1951). De kaarten zijn beschreven in: C. de Waard, Inventaris van kaarten en tekeningen (Middelburg 1916). Bronnenuitgave: W.S. Unger, Bijdragen tot de geschiedenis van de Nederlandse slavenhandel; Beknopt overzicht van de Nederlandse slavenhandel in het algemeen, in: Economisch-Historisch Jaarboek, 26 (1956) 133-174; W.S. Unger De Slavenhandel der Middelburgsche Commercie Compagnie, in: Economisch-Historisch Jaarboek, 28 (1961) 3-148.

Houthandel Alberts te Middelburg, 1872-1951, 40 m.* Magazijnlijst.

A. Jeronimus, graanhandelsfirma te Middelburg, 1880-1947, 80,50 m.* N.B. Bevat ook het archief van de Oliemolen te Middelburg, 1914-1940.

Zeeuwsche Veevoeder- en Kunstmesthandel v/h S. en M. Boogert te Middelburg, 1892-1931, 100 m.* 19

RIJKSARCHIEF

Bank- en verzekeringswezen De Kanter en Hordijk's Bank N.V. te Goes en haar voorgangsters, (1839)19041931, 76 m. Magazijnlijst.

Landbouw en visserij Gemeente tiendeigenaren in Zuid-Beveland, 1583-. 1909, 12 m. Inventaris: C. de Waard, Het archief der gemeene tiendeigenaren in Zuid-Beveland, in: VROA 42 (1919) II, 150-161.

Gemeenschappelijke administratie van particuliere tienden op Walcheren, 16701913, 7,50 m. Inventaris: K. Heeringa, Beschrijving eener verzameling stukken, afkomstig van eene gemeenschappelijke administratie van particuliere tienden op Walcheren, in: VROA 41 (1918) II, 215-218; A. Mulder, Beschrijving eener verzameling stukken van eene gemeenschappelijke administratie van particuliere tienden op Walcheren, supplement, in: VROA 2e serie 2 (1929) 330-333; Stukken, afkomstig van mr. H.F. Lantsheer, betreffende tienden op Walcheren, in: VROA 44 (1921) II, 21823.

Administratie van particuliere tienden op het eiland Tholen, 1709-1908, 0,50 m. Inventaris: A. Mulder, Stukken afkomstig van een administratie van particuliere tienden op het eiland Tholen, in: IRA III (1930) 748-749.

Gemeenschappelijke administratie van particuliere tienden in Schouwen, Duiveland en Stavenisse, 1806-1908, 1,50 m. Inventaris: K. Heeringa, Beschrijving eener verzameling stukken, afkomstig van eene gemeenschappelijke administratie van particuliere tienden in Schouwen, Duiveland en Stavenisse, in: VROA 41 (1918) II, 219-221.

`Zevibel' vereniging tot bevordering der Zeeuwse Visserijbelangen, 1952-1965, 5,50 m.* Verkeer en vervoer Zeeuwsche Spoorboot Maatschappij, 1864-1913, 2,80 m. Inventaris.

Société anonyme des Tramways à vapeur de Flessinghe-Middelbourg et extensions, 1897-1950,10, 50 m.*

20

RIJKSARCHIEF

Dienstverlening

Administratiekantoor Lenshoek te Kloetinge, 17e eeuw-19e eeuw, 3 m. N.B. Afgesloten administraties, gevoerd door het kantoor t.b.v. ambachtsheren in Zuid-Beveland. Magazijnlijst.

N. V. Duinbeek te Middelburg, 1895-1973, 0,50 m.* N.B. Opgericht om de buitenplaatsen Duinbeek en Berkenbosch te Oostkapelle te beheren.

2.2 Instellingen van sociale zorg Godshuizen te Middelburg, 1343-ca. 1940, 98,50 m.* N.B. Bevat de archieven van: Gasthuis, 1343-1940; Armweeshuis, 1594-1812; Armziekenhuis, 1785/86; Burgerweeshuis, 1717-1812; Simpelhuis, 1793, 1809-1811; Oude mannen- en vrouwenhuis, 1685-1812; Linnen-, naai- en breischool, 1759-1812; Fabriekshuis, 1781-1825; Werkhuis, 1817-1825; Armeninrichting en armenscholen, 1825-1852; Zieken- en Simpelhuis, 1812-1903; Weeshuis, 18121903; Commissie der hospices, 1811-1815; College van regenten over de Godshuizen, 1815-1903. Inventaris: C. de Waard, De archieven berustende onder het bestuur der Godshuizen te Middelburg. Inventaris van de oude archieven 1343-1812 (Middelburg 1907). Nadere toegang: regestenlijst van charters en losse stukken, 1343-1574.

Commissie tot uitdeling van spijs aan minvermogenden binnen Middelburg, 1816-1933, 0,30 m.* Inventaris: J. de Kuijper, Het archief van de Commissie tot uitdeeling van spijs aan minvermogenden binnen Middelburg, 1816-1933, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 139-143.

Toelaagfonds voor ambachtslieden te Middelburg, 1865-1951, 0,50 m.* Inventaris: J. de Kuijper, Het archief van het Toelaagfonds voor ambachtslieden te Middelburg, 1865-1951, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 114-119.

Middelburgs Hulpcomité, 1940-1941, 0,50 m.* Vereniging Zeeuwsche hulp te Middelburg, 1945-1973, 0,50 m.* N.B. Gaf financiële steun aan oorlogsslachtoffers of hun nabestaanden.

Stichting Nederlandse Federatie voor Vrouwelijke Hulpverlening in Zeeland, ca. 1960-1975, 0,30 m.* Stichting Huishoudelijke en Gezinsvoorlichting te Middelburg, 1970-1974, 3,50 m.*

21

RIJKSARCHIEF

2.3 Vak- en standsorganisaties en -fondsen Vereeniging van genees- en heelkundigen in Zeeland later afdeeling Zeeland der Maatschappij tot bevordering der geneeskunde, (1624) 1848-1902, 1 m. N.B. Bevat ook archieven van verschillende commissies. Inventaris.

2.4 Instellingen op het gebied van de volksgezondheid Comité tot hulp aan gekwetste en zieke krijgslieden in tijd van oorlog (Roode Kruis) te Middelburg, 1869-1902, 0,50 m. Magazijnlijst.

2.5 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Wetenschappen, 1769-1969, 9,50 m.* N.B. Bevat ook de archieven van verschillende commissies; Natuurkundig gezelschap der Dames, 1887-1893, 1 omslag; Middelburgsch departement van het instituut tot onderwijzing van doofstommen te Groningen, 1792-1846, 1 omslag. Inventaris.

Koninklijke zangvereniging `Tot oefening en uitspanning' (1829) 1834-1954 (1973), 1,30 m.* N.B. Bevat ook de archieven van: afdeling Middelburg van de Maatschappij tot bevordering der Toonkunst, 1829-1844, Vereeniging tot bevordering der toonkunst te Middelburg, 1844-1873, de Vereeniging voor Zeeuwsche Muziekfeesten, 1852-1969. Inventaris: P. Scherft, Het archief van de Koninklijke zangvereniging `Tot oefening en uitspanning', 1834-1954, en de daarbij gedeponeerde archiefbescheiden, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 145-154.

Nihil Sine Labore, vereniging van gymnasiasten te Middelburg, 1865-ca. 1970, 6 m.* Vereniging voor instrumentale muziek, 1888-1970, 1 m.* Inventaris.

Vereniging tot instandhouding van oude gebouwen te Middelburg, 1932-1973, 0,10 m.* Magazijnlijst.

Vereniging voor Handelsonderwijs te Middelburg, ca. 1934-1975, 7 m.* Magazijnlijst.

22

RIJKSARCHIEF

Stichting tot codificatie van de Nederlandse volksverhalen te Breda, 1955-1967, 4m • * N.B. Verhandelingen betreffende Brabant en Vlaanderen (duplicaten) op fiches.

2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag

Vaderlandsche Sociëteit te Middelburg, 1795-1800, 0,30 m. Inventaris: W.S. Unger, Het archief van de Vaderlandsche Sociëteit te Middelburg, 1795-1800, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 121-124.

Kiezersvereniging `De Grondwet' te Middelburg, 1857-1880, 0,50 m. Inventaris: J. de Kuijper, Het archief der kiezersvereniging `De Grondwet' te Middelburg, 18571880, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 125-130.

Middelburgs Drankweercomité, 1933-1974, 1 pak.* Plaatselijke Raad Zeeland van de Nationale Vrouwenraad van Nederland, 19541972, 0,40 m.*

2.8 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven

Rooms-katholieke kerk Onze Lieve Vrouwe Abdij te Middelburg, 1189-1515, 4,50 m. N.B. De Abt van Middelburg, die als brede-geërfde zitting had in de Staten-vergadering, was daar het eerste lid en dankt zijn politieke betekenis aan zijn grondbezit en aan zijn geestelijke functie. Ook in de Staten van Walcheren was de abt eerste lid en door de grafelijkheid was hij in de regel belast met het dijkgraafschap van de Vijf Ambachten. Inventaris: R. Fruin, Het archief der O.L.V. Abdij te Middelburg ('s-Gravenhage 1901). Nadere toegang: regestenlijst in inventaris. N.B. Van dit archief is in 1940 het merendeel verloren gegaan. Alleen de charters bleven bewaard. De navolgende charters uit de regestenlijst gingen echter ook verloren: 147, 149, 150, 163, 237, 242, 262, 265-272, 280, 290, 337, 355, 356, 358, 360-362, 364, 366, 451, 478-481, 563, 749, 759, 801, 816, 863, 950, 1030, 1059, 1095, 1097, 1098, 1100, 1101, 1136, 1152, 1154, 1226, 124 -1251, 12531261, 1263-1418, 1420-1426, 1428-1526, 1528-1543. Ook het cartularium van de Abdij (inv.nr. 33) ging verloren. Een afschrift van dit cartularium bevindt zich in de verzameling Verheye van Citters, inv.nr. 35c.

Stukken afkomstig uit het archief der oud-bisschoppelijke clerezie te Utrecht, 1400-1639, 2 omslagen. N.B. Bevat stukken betreffende kapellaniën, kerken en kloosters in Zeeland, leenakten en bedij kingsoctrooien. Inventaris.

23

RIJKSARCHIEF

Kartuizerklooster Sion bij Noordgouwe, 1474-1617, 0,50 m. Inventaris: H.P.H. Camps, Inventaris van stukken uit het archief van het voormalig Kartuizerklooster Sion te Noordgouwe, 1474-1617, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 85.

Kapittel te Tholen, ca. 1530-1576, 1 deel. N.B. Betreft cartularium van het kapittel der collegiale kerk te Tholen aangelegd ca. 1530, lopende over de jaren 1312-1576. Inventaris. Nadere toegang: regestenlijst in inventaris.

Nederlandse Hervormde kerk Kreitsbestuur van IJzendijke, 1731-1816, 2 m. Classis IJzendijke, 1816-ca. 1925, 3 m. Classis Walcheren, later Classis Middelburg, 1574-1951, 6,60 m.* Inventaris: J. Grooten, Archief van de Classis Walcheren, in: Kerkelijke archieven 10 ('s-Gravenhage 1978) 3-41.

Classis van Zuid -Beveland, later Classis Goes, 1577-1968, 17,50 m.* N.B. Bevat ook het archief van de Ring Goes, 1836-1964. Inventaris.

Hervormde gemeente te Aagtekerke, 1624-1945, 1,50 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1624-1945; diakonie, 1779-1945; kerkvoogdij, alleen van de latere jaren.

Hervormde gemeente te Arnemuiden, 1575-1837, 1 m. N.B. Bevat de archievan van de kerkeraad, 1575-1837; diakonie, 1690-1810. Inventaris: R. Fruin, Oud-archief van den kerkeraad en de diaconie der Nederduitsch Hervormde gemeente te Arnemuiden, in: VROA 21 (1898) 385-393.

Hervormde gemeente te Biervliet, 1628-1955, 3 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1628-1955; diakonie, 1798-1955; kerkvoogdij, 1920-1955 (al deze archieven met hiaten).

Hervormde gemeente te Biggekerke, 1583-1949, 3 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1583-1949; kiescollege, 1921-1949; diakonie, 1614-1949. Magazijnlijst.

Hervormde gemeente te Domburg, 1586-1960, 5 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1586-1960; diakonie, 1630-1960; kerkvoogdij, 1798-1960. Magazijnlijst van een fragment van het archief.

24

RIJKSARCHIEF

Hervormde gemeente te Gapinge, 1608-1945, 1 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1608-1945; diakonie, 1745-1945; kerkvoogdij, 1829-1945.

Hervormde gemeente te 's-Gravenpolder, 1665-1954, 4,50 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1665-1953; diakonie, 1783-1954. Magazijnlijst.

Hervormde gemeente te Groede, 1578-1957, 2 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1621-1957; diakonie, 1751-1957; kerkvoogdij, 1578-1957. Inventaris.

Hervormde gemeente te Grijpskerke, 1603-1945, 2 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1603-1945; diakonie, 1652-1945; kerkvoogdij, 1816-1945.

Hervormde gemeente te 's-Heerenhoek-Nieuwdorp, 1659-1950, 0,50 m.* N.B. Bevat alleen het archief van de kerkeraad, 1659-1950. Magazijnlijst.

Hervormde gemeente te Hontenisse, 1647-1945, 3 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1647-1945; diakonie, 1793-1945; kerkvoogdij, 1648-1945.

Hervormde gemeente te Kleverskerke, 1670-1945, 3 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1688-1945; diakonie, 1670-1945; kerkvoogdij, 1670-1945. Hervormde gemeente te Kruiningen, 1637-1960, 4 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1646-1960; diakonie, 1637-1960; kerkvoogdij, 1878-1960.

Hervormde gemeente te St. Laurens, 1610-1953, 4 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1610-1953; diakonie, 1640-1953; kerkvoogdij, 1800-1953. Hervormde gemeente te Nieuw- en Sint Joosland, 1650-1950, 2,50 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1650-1950; diakonie, 1713-1950; kerkvoogdij, 18201950; College van notabelen, 1820-1925. Inventaris: J. Grooten, De archieven der Hervormde Gemeente te Nieuw- en Sint Joosland, 16501950, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 21-49.

Hervormde gemeente te Nieuwvliet, 1659-1900, 1,50 m. N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1659-1900; diakonie, 1797-1900; kerkvoogdij, 1871-1900.

Hervormde gemeente te Noordgouwe, 1671-1960, 4,50 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad en kerkvoogdij, 1671-1960; diakonie, 1736-1960.

25

RIJKSARCHIEF

Hervormde gemeente te Oostburg, 1619-1945, 9 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1619-1945; diakonie, 1647-1945; kerkvoogdij, 1711-1945 (al deze archieven met hiaten). Magazijnlijst.

Hervormde gemeente te Ovezande-Driewegen, 1711-1900, 2,50 m. N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1711-1900; diakonie, 1727-1900; kerkvoogdij, 1721-1900.

Hervormde gemeente te Vrouwenpolder, 1611-1945, 1 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1611-1945; diakonie, 1706-1945; kerkvoogdij, 1821-1945.

Hervormde gemeente te Waarde, 1734-1960, 3 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1757-1960; diakonie, 1734-1960; kerkvoogdij, 1840-1931.

Hervormde gemeente te Westkapelle, 1680-1945, 1,50 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1680-1945; diakonie, 1845-1945; kerkvoogdij, 1729-1835.

Hervormde gemeente te Wissenkerke en Geersdijk, 1661-1957, 6 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1661-1945; diakonie, 1686-1957; kerkvoogdij, 1866-1945.

Hervormde gemeente te Yerseke, 1597-1948, 10 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1739-1948; diakonie, 1798-1948; kerkvoogdij, 1817-1948. Magazijnlijst.

Hervormde gemeente te IJzendijke, 1604-1944, 2 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1604-1944; diakonie, 1615-1944; kerkvoogdij, 1847-1944. Magazijnlijst.

Hervormde gemeente te Zaamslag, 1678-1951, 2,50 m.* N.B. Bevat alleen het archief van de diakonie, 1678-1951.

Hervormde gemeente te Zonnemaire, 1657-1945, 4 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1657-1802; diakonie, 1657-1808; kerkvoogdij, 1821-1945.

Engelse gemeente te Middelburg, 1624-1922, 3 m. N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1624-1922; diakonie, 1624-1921; ontvanger der kerkelijke fondsen, 1700-1921; kerkvoogd, 1869-1915; Engels gezelschap, 1769-1847. Inventaris: E. Wiersum, Het archief der Engelsche gemeente te Middelburg, in: VROA 24 (1901) 259-274; supplement: A. Mulder, Het archief der Engelsche gemeente te Middelburg, in: VROA 48 (1925) II, 283-284.

26

RIJKSARCHIEF

Doopsgezinde Broederschap Zuidhollandse-Zeeuwse Ring van doopsgezinde gemeenten, 1862-1961, 0,50 m.* Inventaris: A. Mulder, Het archief van de Zuidhollandse-Zeeuwse Ring van Doopsgezinde Gemeenten, 1862-1961, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 51-56.

Doopsgezinde gemeente te Aardenburg, 1614-1964, 7 m.* N.B. Bevat ook de archieven van de commissie tot beheer der goederen van de instelling van weldadigheid `De Armenverzorging bij de Doopsgezinde Gemeente te Aardenburg', 1929-1955. Inventaris: A. Mulder, De archieven der Doopsgezinde Gemeente te Aardenburg, 1614-1964, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 57-83.

Doopsgezinde gemeente te Goes, 1679-1928, 0,50 m. Inventaris: A. Mulder, Archief van de Doopsgezinde gemeente te Goes, in: IRA II (1929) 345-350.

Doopsgezinde gemeente te Middelburg, 1577-1927, 6 m. N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1577-1927; diakonie, 1857-1894. Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, Archief van de Doopsgezinde gemeente te Middelburg, 1577-1898, in: VROA 29 (1906) 270-334; A. Mulder, Supplement archief van de Doopsgezinde gemeente te Middelburg, in: IRA II (1929) 339-344.

Doopsgezinde gemeente te Nieuwvliet, 1754-1837, 1 deel, 3 omslagen. N.B. Onderdeel van het archief van de Doopsgezinde gemeente te Aardenburg. Inventaris: A. Mulder, De archieven der Doopsgezinde Gemeente te Aardenburg, 1614-1964, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 81-82.

Doopsgezinde gemeente te Vlissingen, 1602-1965, 4 m.* Inventaris.

Doopsgezinde gemeente te Zierikzee, 1687-1821, 2 delen, 2 omslagen. N.B. Onderdeel van het archief van de Doopsgezinde gemeente te Middelburg. Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, Archief van de Doopsgezinde gemeente te Middelburg, 1687-1821, in: VROA 29 (1906) 334.

Evangelisch-Lutherse gemeenten Kerkeraad van de Evangelisch-Lutherse gemeente te Goes, 1774-1812, 1 deel, 1 stuk. N.B. Onderdeel van het archief van de Evangelisch-Lutherse gemeente te Middelburg. Inventaris.

Evangelisch-Lutherse gemeente te Groede, 1734-1941, 1,50 m.* N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1734-1941; diakonie, 1796-1941; kerkvoogdij, 19051941. Inventaris.

27

RIJKSARCHIEF

Evangelisch-Lutherse gemeente te Middelburg, 1592-1927, 8 m. N.B. Bevat de archieven van de kerkeraad, 1592-1927; diakonie, 1641-1927; regenten van het weeshuis, 1753-1811. Inventaris.

Kerkeraad van de Evangelisch-Lutherse gemeente te Veere, 1796-1832, 1 deel, 4 omslagen. N.B. Onderdeel van het archief van de Evangelisch-Lutherse gemeente te Middelburg. Inventaris.

Andere christelijke geloofsgemeenschappen Hulpgenootschap Zeeland van het Nederlandsch Godsdienstig Tractaatgenootschap, 1822-1885, 0,50 m. Inventaris: M.P. de Bruin, Het archief van het Hulpgenootschap Zeeland van het Nederlandsch Godsdienstig Tractaatgenootschap, 1822-1885, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 111-114.

Bijbelgenootschap te Middelburg, 1814-1892, 0,30 m. N.B. Bevat ook het archief van de commissie voor de zondagsschool te Middelburg, 1835-1855. Inventaris: J. de Kuijper, Het archief v an het Bijbelgenootschap, 1814-1892, en het daarbij gedeponeerde archief van de commissie voor de zondagsschool te Middelburg, 1835-1885, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 131-137.

Israëlitisch kerkgenootschap Nederlands-Israëlitische gemeente te Goes, 1802-1921, 0,50 m. Inventaris: M.D. Lammerts, De archieven van de Nederlandse Israëlitische gemeenten te Goes en te Zierikzee, in: VROA 47 (1924) 222-227.

Nederlands-Israëlitische gemeente te Middelburg, 1704-1906, 9 m. N.B. Bevat de archieven van (Hoogduitse) Joodse gemeente te Middelburg, 1704-1809; Hollandse Hoogduitse Israëlitische gemeente te Middelburg, 1809-1815; Nederlandse Israëlitische Hoofdsynagogen te Middelburg, 1815-1906; Israëlitisch armbestuur te Middelburg, 1815-1852; commissie belast met het opzicht over de Israëlitische godsdienstige scholen in het ressort Middelburg (schoolcommissie), 1818-1884; afdeling Middelburg der Maatschappij tot nut der Israëlieten in Nederland, 18511852; vereniging tot bevordering van ambachten en handwerken onder de Israëlieten te Middelburg, 1847-1869. Inventaris: D.A. Felix, De archieven berustend onder het bestuur der Nederlandsch-Israëlitische hoofdsynagoge te Middelburg, 1704-1906, in: VROA 46 (1923) II, 132-154; supplement in: VROA 48 (1925) II, 281.

Nederlands-Israëlitische gemeente te Zierikzee, 1858-1921, 0,20 m. Inventaris: M.D. Lammerts, De archieven van de Nederlandsche Israëlitische gemeenten te Goes en te Zierikzee, in: VROA 47 (1924) 228.

28

RIJKSARCHIEF

2.9 Heerlijkheden Aagtekerke, 1619-1804, 3 m. Inventaris: A. Meerkamp van Embden, Beschrijving van een verzameling stukken merendeels afkomstig van ambachtsheren van Aagtekerke, in: VROA 39 (1916) II, 215-232; A. Mulder, Beschrijving van eene verzameling stukken, merendeels afkomstig van ambachtsheeren van Aagtekerke. Supplement in: VROA 45 (1922) II, 263-264.

Annaland, St., 1432-1875, 3 m. Inventaris: D.A. Felix, Het archief der ambachtsheerlijkheid St. Annaland, in: VROA 45 (1922), 205-256. Nadere toegang: regestenlijst in inventaris.

Borssele, 1616-1891, 0,50 m. Inventaris: K. Heeringa, Beschrijving eener verzameling charters en papieren afkomstig van jhr. A.W. van Borssele, heer van Borssele, berustende in de rijksarchiefbewaarplaats in Zeeland; tweede gedeelte, archief heerlijkheid Borssele, in: VROA 39 (1916) II, 151-155. Nadere toegang: regestenlijst in inventaris.

Bruinisse, 1453-1902, 7,50 m. Inventaris: E. Wiersum, Het archief van de ambachtsheerlijkheid Bruinisse, in: VROA 26 (1903) 213-252. Nadere toegang: R. Fruin, Regesten getrokken uit het archief der heerlijkheid Bruinisse, in: VROA 30 (1907) 201-234. N.B. In 1940 zijn de inventarisnummers 1, 5, 6, 37-39, 41, 73-75, 136, 137 verloren gegaan.

Buttinge en Zandvoort, 1523-1887, 0,50 m. Inventaris: M.P. de Bruin, Het archief der heerlijkheid Buttinge en Zandvoort, 1523-1887, in: Gebundelde inventarissen I ('s-Gravenhage 1962) 19-39.

Duinbeek, 1350-1874, 1 doos. Inventaris: A.J. Versprille, Het archief van de heerlijkheid Duinbeek, in: VROA 49 (1926) 450-458. Nadere toegang: regestenlijst in inventaris.

's-Heer Arendskerke, 1634-1875, 3 m. Inventaris: E. Wiersum, Het archief der Vereeniging van ambachtsgerechtigden van 's-Heer Arendskerke c.a., in: VROA 26 (1903) 199-213.

Hoogelande, 1611-1979, 1 m. N.B. Veel afschriften, foto's en aantekeningen. Magazijnlijst.

Kampensnieuwland, 1666-1877, 0,20 cm. Inventaris: M.P. de Bruin, Het archief van de heerlijkheid Campensnieuwland, 1666-1877, in: Gebundelde inventarissen I ('s-Gravenhage 1962) 41-46.

29

RIJKSARCHIEF

Philipsland, St., 1486-ca. 1930, 2,70 m. Inventaris: K. Heeringa, Het archief der ambachtsheerlijkheid St. Philipsland, in: VROA 40 (1917) II, 314-330. Nadere toegang: Regestenlijst in inventaris.

Popkensburg en St. Laurens, 1610-1876, 2 m. Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, De archieven van Popkensburg en St. Laurens, in: VROA 32 (1909), 349-379. N.B. Stukken betreffende bestuur en kerkeraad van St. Laurens (nrs. 32-34) zijn verloren gegaan en de nrs. 89 en 92 zijn overgedragen aan de gemeente Middelburg.

Wissenkerke en Geersdijk, 1694-1877, 2 m. Inventaris: M.P. de Bruin, Het archief van de heerlijkheid Wissenkerke en Geersdijk, in: Gebundelde inventarissen I ('s-Gravenhage 1962) 47-58.

Zaamslag, 1523-1869, 4 m. Inventaris: E. Wiersum, Het archief van de ambachtsheerlijkheden Zaamslag, Aandijk en Othene, in: VROA 26 (1903) 179-199. N.B. De inv.nrs. 27, 28, 80, 91, 92, 97-99 zijn verloren gegaan.

2.10 Families Den Beer Poortugael, ca. 1800-20e eeuw, 6 m.* Borssele van Brigdamme, 1387-1540, 0,70 m. Inventaris. Nadere toegang: regestenlijst van het cartularium (inv.nr. 100): R. Fruin, Beschrijving eener verzameling oorkonden, voorkomende in het cartularium der heeren van Borsselen van Souburg, in: VROA 25 (1902) 272-307.

Borssele van der Hooge, 1255-1902, 2,70 m. Inventaris: K. Heeringa, Beschrijving eener verzameling charters en papieren afkomstig van jhr. A.W. van Borssele, heer van Borssele, berustende in de rijksarchiefbewaarplaats in Zeeland, in: VROA 39 (1916) II, 126-214. Supplement: K. Heeringa, VROA 41 (1918) II, 227-228. Nadere toegang: regestenlijst.

Van Citters (van Bruëlis), 1668-1883, 0,50 m. N.B. Stukken betreffende ambachtsheerlijke rechten, o.a. 's-Heer Arendskerke. Inventaris: A. Mulder, Beschrijving der verzameling van Citters, in: IRA II (1929) 325-329; Supplement in: VROA 2e serie 9 (1936) 59.

Van Doorn van Westkapelle, 1595-1916, 1 m. N.B. Bevat ook stukken betreffende plantages te Essequibo. Inventaris: M.P. de Bruin, Verzameling Van Doorn 1595-1916, in: Gebundelde inventarissen I ('s-Gravenhage 1962) 115-122.

30

RIJKSARCHIEF

Ermerins-Wiltschut, 1570-1795, 1,70 m. N.B. Bevat ook stukken betreffende Lillo en Veere, stukken betreffende admiraliteit, zeevaart, waterbouwkunde en fortificatie werken in Staats-Vlaanderen en Zeeland. Inventaris: M.P. de Bruin, Verzameling Ermerins en Wiltschut, 1570-1795, in: Gebundelde inventarissen I ('s-Gravenhage 1962) 95-114.

(Snouck) Hurgronje, 1641-1893, 2 m. Inventaris.

De Huybert, 1512-1732, 1 m. N.B. Vooral stukken afkomstig van Pieter de Huybert in zijn ambtelijke functies, o.a. raadpensionaris van Zeeland, 1664-1689. Inventaris: R. Fruin, Inventaris der stukken, afkomstig van de familie De Huybert, berustende in het rijksarchief-depot in Zeeland, in: VROA 25 (1902) 265-271.

Jacobovits de Szeged, 1386-19e eeuw, 4 m. N.B. Stukken grotendeels afkomstig van bewindhebbers en negen hoofdparticipanten van de Kamer Zeeland van de Oost- en West-Indische compagnie en stukken betreffende ambachten in Noord-Beveland en bestuur van de Stoomvaartmij. Zeeland. Magazijnlijst.

De Jonge, 1560-1853, 1,50 m. N.B. Het archief is in 1940 voor een aanzienlijk deel verloren gegaan; alleen charters betreffende de familie De Jonge en aanverwante geslachten bleven bewaard. Inventaris.

De Jonge van Ellemeet, 1534-1765, 3,20 m. Inventaris: K. Heeringa, Beschrijving eener verzameling stukken afkomstig van de familie De Jonge van Ellemeet, in: VROA 37 (1914) II, 232-262. Supplement door A. Mulder, VROA 45 (1922)1I, 265.

Van Orliens en Mogge, 1613-1783, 0,30 m. Inventaris: G.F. Sandberg, Archivalia afkomstig uit het familiearchief Teding van Berckhout en betreffende goederen in westelijk Zeeuwsch Vlaanderen toebehorende aan de families Van Orliens en Mogge en aanverwante geslachten, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 231-254.

Pous, Tak van Poortvliet, 1752-1918, 0,50 m. Inventaris: G.F. Sandberg, De familiepapieren Pous, Tak van Poortvliet en aanverwante geslachten, 1752-1918, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 255-269.

Pous en De Savornin, 1470-1748, 1 m. N.B. Stukken betreffende tienden behoord hebbende aan leden van deze geslachten. Inventaris.

Radermacher Schorer te Middelburg, 1664-1829, 0,50 m. Inventaris.

31

RIJKSARCHIEF

Van Reigersberg Versluys, 1544-1939, 2 m. N.B. Bevat voornamelijk stukken van genealogische aard. Inventaris: M.P. de Bruin, Verzameling Van Reigersburg Versluys, 1544-1939, in: Gebundelde inventarissen I ('s-Gravenhage 1962) 71-93.

Schorer, 1547-1969, 10 m.* Inventaris. Nadere toegang: regestenlijst van de eigendomsbewijzen van de hofstede Arnestein onder Middelburg, 1614-1869.

Sprenger, 18e eeuw-ca. 1972, 1 m.* Stern, 1651-1857, 0,50 m. Inventaris: A. Mulder, Beschrijving van eene verzameling stukken, afkomstig van het geslacht Stern te Sluis, in: VROA 44 (1921) II, 209-217.

Tak Labrijn, 1676-1971, 1 m.* Inventaris: G.F. Sandberg, De familiepapieren Tak Labrijn, 1676-1971, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 203-230.

Verheye van Citters, 1674-1784, 3 m. Inventaris: M.P. de Bruin, Het familiearchief Verheye van Citters, in: Gebundelde inventarissen I ('s-Gravenhage 1962) 59-70.

Voerman, 1663-1867, 0,50 m. N.B. Stukken voornamelijk afkomstig van de directeur openbare werken in de provincie Zeeland. Inventaris: G.F. Sandberg, Het familiearchief Voerman, 1663-1867, in: Gebundelde inventarissen IÍ (Middelburg 1976) 191-202.

Winckelman, 1742-1844, 0,50 m. Inventaris.

2.11

Personen

Mr. F.N. van der Bilt, advocaat, procureur en deken van de Orde van advocaten te Middelburg, 1883-1917, 7 m. P.A. Boreel de Mauregnault, kapitein ter zee, schepen en raad van Goes, 17621795, 1,50 m. Inventaris.

Mr. J.H. Bijbau, 1759-ca. 1950, 1,50 m.* Inventaris: G.F. Sandberg, Stukken afkomstig van mr. J.H. Bijbau en zijn echtgenote C.I.C.C.S. Sichterman, 1759-midden 20e eeuw, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 175-190.

32

RIJKSARCHIEF

Mr. J.C. Clement, 17e eeuw-1913, 7 m. N.B. Bevat ook stukken betreffende de wijnhandel van der Poest en Comp. Inventaris: P. Scherft, Het archief van mr. Johan Clement, 17e eeuw-1913, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 155-174.

Mr. Adriaan Isaac Hurgronje, secretaris van de Rekenkamer van Zeeland, 18e eeuw, 1,50 m. Mr. D. Radermacher, 1703-1803, 1 m. Inventaris, M.P. de Bruin, Verzameling mr. Daniel Radermacher 1703-1803, in: Gebundelde inventarissen I ('s-Gravenhage 1962) 127-136.

W.C. de Smidt, 1762-1866, 0,50 m. Inventaris: D.A. Fel ix , Beschrijving eener verzameling stukken afkomstig uit de nalatenschap van notaris W.C. de Smidt te Schoondijke, in: VROA 45 (1922) II, 257-262.

D. Somer, procureur te Axel, 1743-1772, 1 m. A.M. Tak, notaris en rentmeester te Middelburg, 1866-1906, 2 m. Inventaris.

Mr. J. van den Warck, advocaat, gedeputeerde en pensionaris van Antwerpen, Middelburg en Zeeland, 1557-1614, 1 m. Inventaris: K. Heeringa, Beschrijving eener verzameling stukken afkomstig van mr. Jan van den Warck, in: VROA 42 (1919) II, 140-149.

Gerrit Willem van Zuylen van Nievelt en Theodoor Willem van Zuylen van Nievelt, 1807-1881, 1 doos. Inventaris: J.A.A. Bervoets, Inventaris van archivalia afkomstig van Gerrit Willem van Zuylen van Nievelt (1807-1881) en van Theodoor Willem van Zuylen van Nievelt (1813-1881) ('s-Gravenhage 1978).

3 VERZAMELINGEN

3.1 Handschriften Handschriften 1895-1954, 13e-19e eeuw, 43 m. Inventaris.

33

RIJKSARCHIEF

Cartularium van Jan Ruychrock, 1440-(1445), 1 deel. N.B. Ondergebracht in verzameling Handschriften inv.nr. 589. Nadere toegang: regestenlijst: R. Fruin, Beschrijving eener verzameling oorkonden voorkomende in het cartularium van Jan Ruychrock, in: VROA 29 (1906) 237-269.

Aanwinsten 1955-heden, 16e-20e eeuw, 9 m. Inventaris.

3.2 Bibliotheek Bibliotheek, 253 m. Alfabetisch en systematische catalogi. N.B. Bovendien nog de gedrukte resoluties van de Staten van Zeeland en opvolgende colleges, 15741807 (1795 I, 1798-1801 ontbreken), Staten van Holland 1524/25-1795 (incompleet) en van de Staten-Generaal, 1706-1714, 1730-1793, van Staatsbewind en Staatsbesluiten, 1801-1806, notulen van de Provinciale Staten van Zeeland, 1814-1850 en 1863-1963 (incompleet). Boeken worden in principe niet uitgeleend.

3.3 Kranten Middelburgsche Courant, 1802-1853, 1,50 m. N.B. Ontbreken de jaren 1804, 1812-1814.

3.4 Prenten en kaarten Prenten Historisch-topografische atlas `Zelandia Illustrata', 16e eeuw-ca. 1950, ca. 10.000 afbeeldingen. Inventaris: W.S. Unger, Catalogus van de historisch-topografische atlas van het Zeeuws Genootschap der Wetenschappen, 4 din. (Middelburg 1931, 1940, 1950, 1957). N.B. Richtlijnen voor het gebruik van de Zelandia Illustrata kunnen op verzoek worden toegestuurd.

Afbeeldingen betreffende Zeeland, 38 nrs. Inventaris.

Overige reprodukties betreffende Zeeland, 14e-20e eeuw, 0,50 m. Inventaris.

34

RIJKSARCHIEF

Kaarten N.B. Voor de kaarten in de archieven van Rijkswaterstaat en het Kadaster zie blz. 14.

Aanwinsten tot 1912, 16e-19e eeuw, 285 kaarten. Inventaris: C. de Waard, Inventaris van kaarten en teekeningen (Middelburg 1916). N.B. 90% van de kaarten is in 1940 verloren gegaan; enkele kaarten zijn opnieuw verworven. Aanwezig zijn de nrs.: 38, 40, 42-50, 51, 53, 55-58, 64-73, 99, 101-103, 111a, 113, 117, 119, 123, 135, 136, 142, 143, 150, 157, 161, 166, 170, 175, 180, 188, 193, 198, 210, 220, 225, 232, 235, 240, 245, 249, 258, 263, 268, 271, 274, 303, 305, 323, 327, 328, 332, 387-389, 392, 410, 411, 416, 459, 466, 474, 475, 496, 501, 504, 505, 509, 509a, 522, 555, 607, 608, 611-613, 618, 619, 621, 626, 627, 630, 639a, 640, 643ab, 645-647a, 649, 655, 656, 660a, 661, 662a, 667a, 674a, 678, 689a, 690a, 691a, 693a, 704, 706, 707, 744a, 756a, 772, 773, 775a, 797, 798, 803, 809, 832a, 854a, 861-870, 877, 878, 882, 887, 902, 909-913, 916, 921, 924, 927, 933, 934, 937, 944, 981-984a, 986, 993, 1008, 1025, 1031, 1034, 1035, 1042, 1046, 1050, 1052, 1068, 1072, 1077, 1079, 1081, 1106-1108, 1141, 1142, 1145, 1146, 1152-1155, 1157, 1160, 1165-1166, 1246, 1270-1272, 1280, 1282, 1283, 1285, 1302, 1303, 1305, 1310-1314, 1317, 1330, 1338, 1341a, 1345, 1346a, 1359, 1361, 1363, 1382, 1388, 1411, 1416, 1418, 1419, 1429-1431, 1433a, 1440-1442, 1450, 1454-1454a, 1461, 1462, 1464, 1465, 1472, 1488, 1492, 1503, 1545, 1558, 1560, 1561, 1568, 1578, 1586, 1588, 1599, 1604, 1617, 1618, 1624, 16271632, 1659, 1662, 1675a, 1686, 1691, 1707, 1726, 1727, 1756a, 1808, 1846, 1862, 1869, 1884, 1902, 1941, 1945-1947, 1949, 1950, 1965, 1984, 1995, 2000, 2029, 2052, 2053, 2058, 2059, 2062-2064, 2066-2068, 2074, 2080, 2082, 2087.

Aanwinsten 1913-heden, 16e eeuw-1978, 700 kaarten. Inventaris. N.B. De beschrijving van de aanwinsten 1913-1940 is in 1940 verloren gegaan.

Atlas Hattinga, ca. 1750, 421 kaarten. N.B. Atlas der frontiergewesten, ca. 1750: Zeeland (4 delen) en Staats-Vlaanderen (5 delen). Inventaris: in: C. de Waard, Inventaris van kaarten en teekeningen (Middelburg 1916), bijlage IV en V, XXIX-LXVI. Nadere toegang: fotocatalogus.

Kaarten afkomstig van F.P. Polderdijk, 1748-1936, 84 kaarten. N.B. Ten dele kopieën van in 1940 verloren gegane kaarten. Magazijnlijst.

3.5 Zegels en lakafdrukken van zegelstempels Zegelstempels, 18e-19e eeuw, 64 nummers. Inventaris: 0. Schutte, Catalogus der zegelstempels, berustende in het Koninklijk Penningkabinet en enige andere verzamelingen, in: De Nederlandse Leeuw, 88 (1971) 329-396.

Zegels, 17e-19e eeuw, 2 dozen.

35

RIJKSARCHIEF

3.7 Overige verzamelingen

Charters N.B. Hieronder zijn alleen begrepen de op zichzelf staande verzamelingen, niet die welke deel uitmaken van een archief. De charters betreffende Zeeland en die betreffende Vlaanderen, beschreven in: VROA 19 (1896) 242-278 en 279-295 zijn in 1940 verloren gegaan, evenals die betreffende het geslacht Spillaert, vermeld in: VROA 39 (1916) II, 119-125.

Charters betreffende het buitenland, 1241-1711, 1 doos. N.B. Akten o.a. van kloosters uit België, Duitsland, Frankrijk etc. en paspoorten voor schippers. Inventaris: R. Fruin, Beschrijving eener verzameling charters en papieren betreffende het buitenland, afkomstig van verschillende particulieren berustende in het rijksarchiefdep8t in de provincie Zeeland, in: VROA 19 (1896) 296-302.

Charters afkomstig van Anna van Bourgondië, vrouwe van Ravestein, 13811507, 0,50 m. N.B. Charters en enige papieren betreffende heerlijkheden op Schouwen-Duiveland en Walcheren. Anna, bastaarddochter van Philips van Bourgondië huwde in 1457 Adriaan van Borssele, heer van Brigdamme etc. en na diens kinderloos overlijden met Adolf van Cleve en van der Mark, heer van Ravestein en Wijnendale. Inventaris: R. Fruin, Beschrijving eener verzameling charters en papieren afkomstig van Anna van Bourgondië, vrouwe van Ravestein, merendeels betreffende de familie van Borssele van Brigdamme en Souburg, berustende in het rijksarchiefdepót in de provincie Zeeland, in: VROA 18 (1895) 316352.

Charters betreffende de familie van Wakkene-Kapelle, 1469-1658, 0,50 m. Inventaris: R. Fruin, Beschrijving eener verzameling charters en papieren betreffende de familie Van Wakkene-Kapelle, berustende in het rijksarchiefdep8t in de provincie Zeeland, in: VROA 18 (1895) 353-373.

Charters en papieren afkomstig van de heren van Beveren en Veere, 1472-1525, 0,50 m. Inventaris: R. Fruin, Beschrijving eener verzameling charters en papieren afkomstig van de heeren van Beveren en Veere, berustende in het rijksarchiefdepôt in de provincie Zeeland, in: VROA 19 (1896) 236-241.

Charters en andere stukken betreffende Zeeland, 1489-1800,1 m. Magazijnlijst.

Altorffer (charters), 1583-1794, 0,50 m. N.B. Charters betreffende akten van belening van tienden van de grafelijkheid van Zeeland en deken en kapittel van Oudmunster te Utrecht, betrekking hebbend op Zeeuwse goederen o.a. ambachten in Zuid-Beveland ten behoeve van de familie van de Brande, gildebrieven en een ordonnantie; alle zegels ontbreken. Inventaris: A. Mulder, Beschrijving der charterverzameling Altorffer, in: IRA II (1929), 334-338.

36

RIJKSARCHIEF

Charters betreffende kasteel Westhove bij Oostkapelle, 1617-1764, 0,50 m. Inventaris.

Persoonlijke verzamelingen P. de Bruijne, 1750-1950, 5 m.* N.B. Kaarten vooral van delen van Walcheren en een verzameling foto's en glasnegatieven van duinen en stranden, vooral van Walcheren, met bijbehorende beschrijvingen; documentatiemateriaal o.a. over scheepvaart; studies over flora, fruit- en groenteteelt. Inventaris.

Recueils van Citters, 1708-1787, 2,50 m. N.B. Afschriften van stukken betreffende Zeeland, admiraliteit, Oost- en West-Indische Compagnie. Inventaris.

Mr. W.A. van Citters, raad, schepen en burgemeester van Middelburg en raadpensionaris van Zeeland, (1586)1761-1803, 1 m. Inventaris.

Dommisse, 19e-20e eeuw, 0,50 m. N.B. Bevat aantekeningen, afschriften (vanaf 1450), foto's, kaarten en tekeningen betreffende kerkelijke zaken te Oostburg en kaarten betreffende de omwalling, abdijcomplex en Burg-terrein te Middelburg. Magazijnlijst.

De Gaay Fortman, 19e eeuw, 0,50 m. N.B. Afschriften betreffende kerkelijke zaken, aantekeningen uit het archief van de classis Walcheren. Inventaris: A. Mulder, Beschrijving der verzameling De Gaay Fortman, in: IRA I (1928) 329-334.

J. de Hullu, 1893-1940, 3 m. N.B. Voornamelijk genealogische en geschiedkundige aantekeningen betreffende West ZeeuwschVlaanderen 1096-1940, afschriften D.T.B., aantekeningen van Deventer, reizen naar Indië, O.I.C. etc. Inventaris: M.P. de Bruin, Verzameling dr. J. de Hullu, in: Gebundelde inventarissen I ('s-Gravenhage 1962) 137-176.

M.J. de Jonge, raad, schepen en burgemeester van Zierikzee, 18e eeuw, 6,50 m. Inventaris.

Mr. A. de Jonge van Bruinisse, secretaris-griffier van de Rekenkamer en pensionaris van Middelburg, 17e-18e eeuw, 2 m. Inventaris: M.P. de Bruin, Verzameling Mr. A. de Jonge van Bruinisse, in: Gebundelde inventarissen I ('s-Gravenhage 1962) 123-126.

37

RIJKSARCHIEF

J.N. Pattist, 1908-1921, 1,30 m. N.B. Bevat stukken betreffende de zorg voor vluchtelingen en werkzaamheden van maatschappelijke en culturele aard in Zeeuwsch-Vlaanderen. Inventaris.

Van de Perre-Schorer, 1749-1793, 5,50 m. N.B. Afschriften en gedrukte stukken betreffende staatsaangelegenheden. Inventaris.

Van der Ploeg, ca. 1920-ca. 1950, 1 m. N.B. Bevat geschiedkundige aantekeningen betreffende Oud-Vossemeer 15e-20e eeuw, afschriften DTB en genealogische aantekeningen. Inventaris: J. de Kuijper, Verzameling Willem van der Ploeg, in: Gebundelde inventarissen II (Middelburg 1976) 91-110.

D.A. de Stoppelaar, 19e-20e eeuw, 4 m.* N.B. Afschriften en artikelen betreffende de Zeeuwse geschiedenis.

Verzameling Verheye van Citters, 17e-19e eeuw, 16 m. N.B. Afschriften vanaf 1217 en stukken betreffende staatsaangelegenheden, het bestuur van Zeeland, steden, admiraliteit, Walcheren, Staats-Vlaanderen, Hoven van Justitie etc. sedert ca. 1600. Inventaris: K. Heeringa, De verzameling Verheye van Citters, in: VROA 40 (1917) II, 257-311; met getypt supplement.

P.D. de Vos, 1890-1941, 2,20 m. N.B. Voornamelijk genealogische en geschiedkundige aantekeningen betreffende SchouwenDuiveland en Zierikzee ca. 1200-1941 en afschriften DTB. Inventaris: M.P. de Bruin, Verzameling P.D. de Vos, in: Gebundelde inventarissen I ('s-Gravenhage 1962) 171-194.

P.J. Wemelsfelder, 20e eeuw, 0,25 m. N.B. Genealogische aantekeningen (voornamelijk betreffende de Salzburger emigranten van 1733) en afschriften DTB betreffende West Zeeuwsch-Vlaanderen. Inventaris.

Diverse verzamelingen Afschriften van registers betrekking hebbend op Zeeland uit het archief van de leen- en registerkamer van Holland en Zeeland en het archief van de heerlijkheid Putten en Strijen, 13e eeuw-1456, 0,50 m. N.B. Betreft archief Leenkamer: nrs. 13, 18, 24, 34, 41, 70, 110, 112 en archief Putten en Strijen: nr. 65. Magazijnlijst.

38

RIJKSARCHIEF

Microreprodukties burgerlijke stand en doop-, trouw- en begraafboeken (R.K.) in Zeeland, 18e-19e eeuw. Inventaris. Pamfletten, 1610-1689, 1 m. N.B. In bewaring genomen van de gemeente Goes.

Magazijn lijst.

Clichés van reprodukties gepubliceerd in Zeeuws Tijdschrift, 1950-1972, 3,50 m. Fotokopieën van charters betreffende Zeeland, berustende in archieven te Wenen, 1366-1558, 0,50 m. Nadere toegang: A. Mulder, Regesten van charters betreffende Zeeland berustend in archieven te Weenen, in: VROA 47 (1924) II, 217-221.

39

GEMEENTE AARDENBURG

Adres Markt 7, 4527 CM Aardenburg. Telefoon 01177-1910. Territoir in 1914 is het grondgebied van de gemeenten Eede en St. Kruis bij dat van de gemeente Aardenburg gevoegd. Openingstijden 9.00-12.00 uur en 13.30-1700 uur

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Stad en Schependom van Aardenburg, 1201-1796, 17 m. Inventaris: een deel van de oudste stukken is vermeld in: G.A. Vorsterman van Oyen, Het archief van Aardenburg, beredeneerde catalogus van handvesten enz. (Middelburg 1889). Bronnenuitgave: G.A. Vorsterman van Oyen, Rechtsbronnen der stad Aardenburg ('s-Gravenhage 1892) (Werken OVR I, 14).

Parochie Sint-Baafs, 1784-1796, 1 omslag en 1 katern. N.B. Het betreft hier het westelijk deel van de latere gemeente Eede, dat in de middeleeuwen als kerkelijk gebied aan de Sint-Baafskerk van Aardenburg behoorde. Voorlopige inventaris.

Parochie Onze-Lieve-Vrouw-Bezuiden, 1786-1796, 1 omslag. N.B. Het betreft hier het oostelijk gedeelte van de latere gemeente Eede, dat in de middeleeuwen als kerkelijk gebied aan de Onze-Lieve-Vrouwekerk te Aardenburg behoorde. Inventaris.

Gemeente Aardenburg, 1796-1941, 38 m.* Inventaris: in voorbereiding.

Gemeente Eede, 1796-1941, 26 m.* Inventaris: in voorbereiding.

Gemeente Sint Kruis, 1796-1941, 20 m.* Inventaris: in voorbereiding.

41

AARDENBURG

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Algemeen armbestuur te Aardenburg, 1815-1965, 2 m.* Inventaris. Burgerlijk armbestuur te Eede, 1815-1965, 2 m.* Inventaris.

Sociale zorg Commissie tot Werkverschaffing te Aardenburg, 1904-1920, 1 deel en 1 omslag. Inventaris.

2 NIET- OVERHEIDSARCHIEVEN

2.1 Instellingen van economische aard Onderlinge Brandwaarborgmaatschappij voor de Provincie Zeeland, afdeling West-Zeeuwsch-Vlaanderen, 1828-1894, 5 delen. Voorlopige inventaris.

Spaarbank der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, departement Sluis, 18281887, 4 delen en 4 omslagen. Inventaris.

Coöperatieve Aankoopvereeniging `Welbegrepen Eigenbelang' W.A. te Aardenburg, 1877-1943, 2 dozen. Inventaris.

Stichting Aardenburg Herbouwt, 1946-1952, 1 doos. Inventaris.

Coöperatieve Eedesche Vlasroterij G.A. te Eede, 1948-1974, 0,80 m.

2.2 Instellingen van sociale zorg Commissie tot wering van bedelarij te Aardenburg, 1855-1887, 3 omslagen. Inventaris.

42

AARDENBURG

Stichting Katholieke Maatschappelijke Gezinszorg te Aardenburg, 1949-1964, 1 doos.* Inventaris.

Coöperatieve Vereniging Vlasserswelzijn te Eede, 1948-1974, 1 m.*

2.4 Instellingen op het gebied van de volksgezondheid Het Ziekenfonds te Aardenburg, 1920-1930, 1 omslag en 2 delen. Inventaris.

Vereniging Het Wit-Gele Kruis te Aardenburg, 1927-1975, 0,50 m. Inventaris.

Hulp Actie Rode Kruis (H.A.R.K.), Comité Aardenburg, 1944-1948, 0,50 m. Inventaris.

2.5 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur Kamer van Rhetorika `Burgemeester Reepmaker' onder de zinspreuk `In Minnen groenen' te Aardenburg, 1860-1918, 1 doos. Inventaris.

Muziekgezelschap `Nooit gedacht' te eede, 1905-1914, 1 omslag. Inventaris.

2.6 Instellingen tot bevordering van sport en recreatie Sociëteit `Spoor tot Vriendschap' te Aardenburg, 1785-1965, 2 dozen. Inventaris.

Aardenburgse Korfbal Club, 1913-1964, 1 omslag en 2 delen. Inventaris.

Oranjevereniging te Aardenburg, 1936-1948, 1 omslag. Inventaris.

Biljartclub `Ons Genoegen' te Eede, 1942-1944, 1 omslag. Inventaris.

43

AARDENBURG

Katholieke Jeugdbeweging te Aardenburg, 1947-1961,1 doos. Inventaris.

Zwemvereniging De Starters, 1958-1968, 2 dozen. Inventaris.

2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag Vereeniging `Het Volkshuis' te Aardenburg, 1905-1910, 1 omslag. Inventaris.

Burgerwacht Vereeniging te Aardenburg, 1919-1923, 1 omslag. Inventaris.

2.11

Personen

Stukken van particulieren, 1650-1785, 2 dozen. Inventaris.

A.I. Catsman, wethouder te Aardenburg en lid van provinciale staten van Zeeland, 1918-1935, 4 omslagen. Inventaris.

3

VERZAMELINGEN

3.3

Kranten

Kranten, 1719-heden, 10 m. N.B. Bevat: Diverse nummers van verschillende kranten 1719-1839; Middelburgsche Courant 17581785; Sluisch Weekblad 1864-1878, met hiaten; Weekblad voor Zeeuwsch-Vlaanderens Westelijk Deel 1875-1888, met hiaten; Dagblad De Stem 1944-1949; diverse kranten uit de periode 1858-1930; Belgische kranten uit de tijd der bevrijding in 1944; Vlaamse kranten met berichten over de dood van koningin Astrid, 1935; kranten met berichten over de strijd tussen katholieken en protestanten te Aardenburg, 1925-1928 en diverse nummers van dag-, week- en andere bladen uit de bezettingstijd en van na de bevrijding 1940-1946. Inventaris.

44

AARDENBURG

3.4

Prenten en kaarten

Foto's en ansichtkaarten van Aardenburg, 1875-heden, ca. 1000 stuks. Glasplaten en fotonegatieven, 1890-1960, ca. 300 stuks. Magazijnlijst.

Portretten van inwoners, 1890-heden, ca. 2500 stuks.

3.7

Overige verzamelingen

Bidprentjes, 1870-heden, ca. 3000 stuks. Documentatie over de Tweede Wereldoorlog, 1933-1950, 1 doos. Inventaris.

Collectie artikelen over de gemeente Aardenburg uit diverse bladen en tijdschriften in documentatieboeken, 1945-heden, 0,50 m.

45

GEMEENTE ARNEMUIDEN

Adres Telefoon Territoir Openingstijden

Langstraat 35, 4341 EC Arnemuiden. 01182-1553, omvat mede het grondgebied van de gemeente Kleverskerke. 9.00-12.00 uur en 13.30-16.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

Stad en gemeente Arnemuiden, 1431-1859, 30 m. Inventaris: C. de Waard, De archieven berustende onder het bestuur der gemeente Arnemuiden, in: VROA 47 (1924) II, 232-415. Nadere toegang: regestenlijst 1217-1600 door C. de Waard, in: VROA 48 (1925) II, 292-492.

Gemeente Kleverskerke, 1702-1858, 3 m. Inventaris: alsvoren, blz. 415-436.

Weeskamer, 1574-1811, 2 dozen. Inventaris: alsvoren, blz. 307-309.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN Ambachtsgilden, 1574-1810, 0,50 m. N.B. Bevat archieven van de volgende gilden: arbeiders `lancx der straete werckende', bakkers, ballasters of schuitlieden, chirurgijns, herbergiers, kramers (Sint Nicolaas), pannering (zoutzieders), schippers (Sint Jacob), timmerlieden (en metselaars), wagenaars, en stukken uit het archief van de stad betreffende deze gilden. Inventaris: alsvoren, 322-331.

Rederijkerskamer, 1580, 2 stukken. Inventaris: alsvoren, 331.

Hervormde gemeente, 1582-1809, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 363-374.

46

GEMEENTEARCHIEF AXEL

Adres Stadhuis, Markt 1, 4571 BG Axel (bezoekers: ingang Szydlowskistraat). Telefoon 01155-2220. Territoir per 1 april 1970 werden de gemeenten Axel, Zuiddorpe, Koewacht en Overslag opgeheven en samengevoegd tot de nieuwe gemeente Axel. Openingstijden donderdag en vrijdag 9.00-12.00 en 14.00-17.00 uur, bovendien na afspraak, op woensdag van 9.00-12.00 en 14.00-17.00 uur. Beperkingen aan de dienst- xerokopieën kunnen slechts in beperkte mate verlening worden vervaardigd.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Stad Axel, 1492-1815 (1821), 40 m. N.B. Vanaf 1565 tevens ambachtsarchief. Inventaris.

Gemeente Axel, 1815-1920, 43 m. Inventaris. Gemeente Koewacht, 1813-1970, 18 m.* Gemeente Overslag, 1813-1970, 16 m.* Gemeente Zuiddorpe, 1813-1970, 23 m.

47

AXEL

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Rechtspraak vóór 1811

Gerecht van Axel, 1463-1796, 36 m. Inventaris: A. Meerkamp van Embden, De archieven van de rechtbanken, weeskamers en notarissen, die over het tegenwoordige grondgebied der provincie Zeeland gefungeerd hebben. Zeeuwsch-Vlaanderen, 1477-1796 (Middelburg 1919) 41-66. Bevolking

Retroacta van de burgerlijke stand van Axel, Koewacht, Zuiddorpe en Overslag, 1603-1796, 1 m. Inventaris: A. Mulder, Retroacta, 5-8, 68, 69, 95-98 . N.B. Verloren zijn gegaan van Koewacht de inv.nrs. 2, 4 en 6 en van Overslag de inv.nrs. 1, 4, 9 en 15 •

Nadere toegang: indices worden vervaardigd. Sociale zorg

Weeskamer te Axel, 1533-1795, 9 m. Inventaris.

1.7 Organen van de centrale overheid Notarissen te Axel, 1650-1842, 16 m. Inventaris: A. Meerkamp van Embden, De archieven van de rechtbanken, weeskamers en notarissen, die over het tegenwoordige grondgebied der provincie Zeeland gefungeerd hebben. ZeeuwschVlaanderen, 1477-1796 (Middelburg 1919) 67-83; Felix, Rechterlijke en notarieële archieven, 200203.

Vrederechter te Axel, 1796-1838, 2 m. Inventaris: Fel ix , Rechterlijke en notariëele archieven, 97 en 98.

48

AXEL

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

2.2 Instellingen van sociale zorg Comité Reizen Ouden van dagen te Axel, 1947-1967, 2 dozen. Magazijnlijst.

2.5 Instellingen tot bevordering van sport en recreatie Nederlandse Bond van plattelandsvrouwen, afdeling Axel, 1946-1975, 0,50 m. Vereniging voor Vreemdelingen Verkeer-Axel, 1959-1966, 2 dozen.

2.6 Instellingen op politieke en ideële grondslag Vereniging Axel-Polen, 1945-1971, 3 dozen.

2.7 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven Rooms-katholieke parochie Zuiddorpe, 1785-ca. 1950, 3 m. Hervormde gemeente te Axel, 1658-1965, 14 m.* Inventaris.

3 VERZAMELINGEN

Axelse courant, 1886-1970, 2,50 m. Kaartencollectie, 18e-20e eeuw, 1 ladenkast. Bibliotheek en handschriftenverzameling van de Stichting Axelse Boerenkamer, 1732-1925, 4 m.

49

GEMEENTE BORSELE

Adres Stenevate 10, 4695 KB Heinkenszand. Telefoon 01106-1730. Territoir Borsele omvat sedert 1 januari 1970 de voormalige gemeenten Baarland, Ellewoutsdijk, 's-Gravenpolder, 's-Heer Abtskerke, 's-Heerenhoek, Heikenszand, Hoedekenskerke, Nisse, Oudelande, Ovezande. Openingstijden 8.30-12.00 uur en 13.00-17.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Heerlijkheid en gemeente Nisse, 1579-1969, 23 m.* Inventaris. Heerlijkheid en gemeente 's-Gravenpolder, 1596-1969, 29 m.* Magazijnlijst: 1927-1969. Heerlijkheid en gemeente Ovezande, 1601-1969, 25 m.* Magazijnlijst. Gemeente Borssele, 1619-1969, 20 m.* Magazijnlijst: 1932-1969. Heerlijkheid en gemeente Heinkenszand, 1621-1969, 20 m.* Magazijnlijst. Gemeente Baarland, 1629-1969.* Inventaris: 1629-1852 en magazijnlijst. Heerlijkheid en gemeente Oudelande, 1680-1969, 20 m.* Magazijnlijst.

50

BORSELE

Gemeente Driewegen, 1699-1969, 23 m.* Inventaris: 1699-1936 en magazijnlijst 1937-1969.

Gemeente 's-Heerenhoek, 1720-1969, 25 m.* Inventaris: 1720-1939 en magazijnlijst 1940-1969. Gemeente 's-Heer Abtskerke, 1751-1969, 23 m.* Magazijnlijst.

Gemeente Zwake, 1785-1817, 0,30 m. Inventaris.

Gemeente Ellewoutsdijk, 1796-1969, 20 m.* Magazijnlijst.

Gemeente Hoedekenskerke, 1807-1969, 27 m.* Inventaris: 1807-1946 en magazijnlijst 1947-1969.

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Gemeentelijk waterleidingbedrijf Borssele, 1925-1964, 0,30 m.* Magazijnlijst. Burgerlijk armbestuur te Nisse, 1609-1964, 1 m.* Magazijnlijst.

Burgerlijk armbestuur te Oudelande, 1610-1964, 1,80 m.* Magazijnlijst.

Burgerlijk armbestuur te Ovezande, 1727-1964, 2 m.* Magazijnlijst.

Burgerlijk armbestuur te Ellewoutsdijk, 1740-1964, 1,70 m.* Magazijnlijst.

Burgerlijk armbestuur te Driewegen, 1803-1964, 1 m.* Magazijnlijst. Burgerlijk armbestuur te 's-Heer Abtskerke, 1808-1964, 0,90 m.* Magazijnlijst.

Burgerlijk armbestuur te Hoedekenskerke, 1809-1964, 1 m.* Magazijnlijst.

51

BORSELE

Burgerlijk armbestuur te 's-Heerenhoek, 1848-1964, 0,45 m.* Magazijnlijst.

Burgerlijk armbestuur te Borssele, 1853-1964, 0,35 m.* Magazijnlijst.

Burgerlijk armbestuur te 's-Gravenpolder, 1883-1964, 0,70 m.* Magazijnlijst.

1.3 Organen van intergemeentelijke samenwerking District 's-Gravenpolder voor Bouw- en Woningtoezicht, 1948-1970, 0,20 m.* Magazijnlijst.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

2.2 Instellingen van sociale zorg Sint Sebastiaan- of handbooggilde te 's-Gravenpolder, 1672-1894, 0,20 m. Inventaris.

2.4 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur Bijzondere school voor Uitgebreid Lager Onderwijs voor meisjes, de zgn. `Franse School' te Heinkenszand, 1869-1880, 0,08 m. Het gezelschap van retorica onder patronaat van St. Barbara te 's-Gravenpolder, 1596-1813. Inventaris. Bronnenuitgave: W.M.H. Hummelen, Repertorium van het rederijkersdrama (1500-ca. 1620) (Assen 1968); G.R.W. Dibbits en W.M.H. Hummelen, Joseph, een historiaalspel van Jeronimus van der Voort (?), XXIII-XXIV (tweede reeks nr. 15-16) van de Koninklijke Soevereine hoofdkamer van Retorca `De Fonteine' te Gent, 1973-1974.

52

BORSELE

2.8 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven Hervormde gemeente te Oudelande, 1612-1848, 0,35 m. Magazijnlijst.

Hervormde gemeente te Driewegen, 1721-1926, 0,35 m. Magazijnlijst.

3 VERZAMELINGEN

Foto's, 20e eeuw, 1,50 m.

53

GEMEENTE BROUWERSHAVEN

Adres Markt 2, 4318 ZG Brouwershaven. Telefoon 01119-651. N. B. maakt deel uit van het streekarchivariaat Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland. Territoir omvat sedert 1 januari 1961 het grondgebied van de voormalige gemeenten Brouwershaven, Dreischor, Noordgouwe, Zonnemaire. Openingstijden: bezoek na afspraak met de streekarchivaris, p/a stadhuis Zierikzee, telefoon 01110-3151.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Gemeente Noordgouwe, 17e eeuw-1960, 28 m.* Gemeente Brouwershaven, (1345)-1960, 60 m.* Inventaris: 1345-1810.

Gemeente Zonnemaire, 1708-1960, 50 m.* Inventaris.

Gemeente Dreischor, 1743-1960, 6 m.* Inventaris: 1743-1949.

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Armenzorg te Brouwershaven, 1625-1810, 1,50 m. Inventaris. Burgerlijk armbestuur te Zonnemaire, 1659-1950, 1 m.* Inventaris.

54

BROUWERSHAVEN

Burgerlijk armbestuur te Dreischor, 1743-1949, 1 m.* Inventaris.

Plaatselijk distributiebedrijf te Zonnemaire, 1915-1918, 0,50 m. Inventaris.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

Gilden te Brouwershaven, 1545-1765, 0,25 m. N.B. Bevat stukken betreffende: arbeiders- of zakkendragersgilde, schippersgilde, beenhouwers- of beenhakkersgilde, bakkers- en kuipersgilde, linnenweversgilde, kleermakersgilde, metselaars- en smedengilde, fruiteniersgilde, schoen- en gareelmakersgilde, scheepstimmerliedengilde.

Meestoof De Lelie te Brouwershaven, 1814-1850, 1 deel.

55

GEMEENTE BRUINISSE

Adres Telefoon N.B. Openingstijden

Molenstraat 65, 4311 EB Bruinisse. 01113-1251. maakt deel uit van het streekarchivariaat Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland. 8.30-12.00 uur en na afspraak met de streekarchivaris, p/a stadhuis Zierikzee, telefoon 01110-3151.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID Gemeente Bruinisse, (1671) 1671-1941, 32 m.* Inventaris: 1671-1941.

Burgerlijk armbestuur, 1877-1938, 1,50 m.* Inventaris.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN Hervormde gemeente te Bruinisse, 1590-1955, 0,75 m. Magazijnlijst.

Provinciale Zeeuwse Vereniging `Het Groene Kruis', afdeling Bruinisse, 19081975, 0,50 m. Inventaris. Comité tot leniging van de watersnood, 1911, 1 pak. Inventaris.

Steuncomité, 1915-1916, 1 omslag, 1 deel. Inventaris. Plaatselijk distributiebedrijf, 1917-1919, 0,50 m. Inventaris. 56

GEMEENTE DOMBURG

Adres Telefoon Openingstijden Territoir

Markt 1, 4357 BG Domburg. 01188-2710. 9.00-12.00 uur. omvat sedert 1966 mede het grondgebied der voormalige gemeente Oostkapelle.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

Gemeente Domburg, 1600-1966, 80 m.* Gemeente Oostkapelle, 1811-1966, 63 m.*

57

GEMEENTE DUIVELAND

Adres Kerkring 3, 4306 CJ Nieuwerkerk. Telefoon 01114-1651. N.B. maakt deel uit van het streekarchivariaat

Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland. Territoir omvat sedert 1 januari 1961 het grondgebied

van de voormalige gemeenten Nieuwerkerk, Oosterland en Ouwerkerk. Openingstijden 9.00-12.00 uur en na afspraak met de streekarchivaris, p/a stadhuis Zierikzee, telefoon 01110-3151.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Gemeente Oosterland, 17e eeuw-1960, 15 m.* Gemeente Ouwerkerk, 18e eeuw-1960, 12 m.* Gemeente Nieuwerkerk, 1824-1960, 16 m.*

58

GEMEENTEARCHIEF GOES

Adres Wijngaardstraat 3a, 4461 DA Goes. Telefoon 01100-21212, toestel 223. Territoir per 1 januari 1970 werden de gemeenten Goes, Kattendijke, Kloetinge, 's-Heer Arendskerke en Wolphaartsdijk opgeheven en samengevoegd tot de nieuwe gemeente Goes. De gemeente 's-Heer Arendskerke werd slechts gedeeltelijk bij Goes gevoegd, nl. het gebied dat de kernen 's-Heer Arendskerke en 's-Heer Hendrikskinderen bevatte. Het overige deel, met de kernen Nieuwdorp en Lewedorp, werd gevoegd bij de gemeente Borssele. Reeds eerder, in 1816, werd de gemeente Wissekerke gevoegd bij de gemeente 's-Heer Hendrikskinderen. De gemeente 's-Heer Hendrikskinderen werd op 17 juni 1857 opgeheven en gevoegd bij de gemeente 's-Heer Arendskerke. Openingstijden maandag t/m vrijdag 8.30-12.00 uur en 13.0017.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Stad Goes, 1449-1851, 127 m. Inventaris: G. Stadermann, Voorlopige, beknopte opgave van de inhoud van het oud-archief van de Gemeente Goes, 1449-1851 (Goes 1957). Een nieuwe inventaris is in voorbereiding. Nadere toegang: indices op: de resoluties, 1574-1851; poorterboeken, 1449-1809; lijst van inwoners van Goes, ca. 1621; kohieren van het familiegeld over Goes, Zuid- en Noord-Beveland, Wolphaartsdijk en St. Joosland, 1680-1790; kohieren van de 200ste penning op de huizen, schuren en meestoven in Goes, 1699-1804; ingekomen verklaringen van goed gedrag, 1704-1813; kohieren van het zoutgeld over Goes, Zuid-Beveland en Wolphaartsdijk, 1704-1801; ingekomen akten van indemniteit, 1744-1811; kohieren van het karos-, wagen- en chaisegeld over Goes, Zuid-Beveland, Wolphaartsdijk en St. Joosland, 1784-1805 en bevolkingsregisters, 1811-1813, 1826-1836.

59

GOES

Gemeente Goes, 1851-1969, 155 m.* N.B. Bevat onder meer: Commissie voor georganiseerd overleg, 1929-1941, 1946-1969, 3 dozen; commissie ad hoc inzake de Gasthuiskwestie, 1933, 1 omslag en commissie ad hoc belast met het instellen van een onderzoek naar het beleid van Burgemeester en Wethouders, 1959, 1960, 1 omslag.

Gemeente Kloetinge, 1569-1969, 73 m. Inventaris. Nadere toegang: indices op de bevolkingsregisters.

Gemeente 's-Heer Arendskerke, 1634-1969, 108 m.* Inventaris: 1634-1935 en magazijnlijst 1936-1969. Nadere toegang: indices op de bevolkingsregisters.

Gemeente Wolphaartsdijk, 1700-1969, 67 m.* Inventaris: 1700-1932 en magazijnlijst 1933-1969. Nadere toegang: indices op de bevolkingsregisters.

Gemeente Kattendijke, 1710-1969, 19 m.* Inventaris. Nadere toegang: indices op de bevolkingsregisters.

Gemeente 's-Heer Hendrikskinderen, 1811-1857, 1 m.* Inventaris. Gemeente Wissekerke, 1811-1815, 1 band en 1 stuk. Inventaris.

Gemeente Goes, 1970-1978, 8 m.*

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak

Rechtspraak v66r 1811 Gerechten van Goes, 's-Heer Arendskerke, 's-Heer Hendrikskinderen, Kattendijke, Kloetinge, Wissekerke en Wolphaartsdijk, 1474-1811, 39 m. N.B. Betreft de gerechten van: Goes, 1474-1811 (27 m), 's-Heer Arendskerke, 1678-1811 (1 m), 's-Heer Hendrikskinderen, 1725-1811 (0,50 m), Kattendijke, 1645-1810 (0,75 m), Kloetinge, 15481811 (0,65 m), Wissekerke, 1803-1810 (0,10 m), Wolphaartsdijk, 1643-1811 (1,75 m). Inventaris: Lasonder, Archieven rechtbanken, weeskamers en notarissen, 252-279, 343-345, 348, 349, 373-380, 418 en 426-428.

60

GOES

Bevolking Retroacta van de burgerlijke stand van Goes, 's-Heer Arendskerke, Kattendijke en Kloetinge, 1580-1811, 1,50 m. Inventaris: Mulder, Retroacta, 21-24, 28, 66-68. Nadere toegang: alle retroacta zijn geïndiceerd. N.B. Verloren zijn gegaan: van 's-Heer Arendskerke inv.nrs. 1, 2 en 4 en van Kloetinge inv.nrs. 4 en 5.

Financiën Commissarissen tot de heffing van 4 procent te Goes, 1796-1798, 3 dozen. Inventaris. Gecommitteerden tot de 8 en 25jarige heffing over Zuid-Beveland, District A, 1802-1804, 1 doos. Inventaris. Thesauriers van de stad Goes, 1810-1812, 1 doos. Inventaris.

Stedelijk ontvanger, later gemeenteontvanger van Goes, 1814-1969, 2 m.* Ontvanger van de begrafenisrechten te Goes, 1829-1867, 3 dozen.

Openbare werken Directeuren van de stad Goes, 1771-1787, 1 doos Inventaris.

Commissie over de nieuwe begraafplaats te Goes, (1761)1831-1833, 1 omslag. Bedrijf Openbare Werken van de gemeente Goes, 1861-1977, 75 m.* Commissie voor gemeentewerken en planologie van de gemeente Goes, 19611968, 2 omslagen.* Bestuurscommissie voor het beheer van gronden van de gemeente 's-Heer Arendskerke, 1965-1969, 1 doos* Commissie Wegenstructuur van Goes en omgeving, 1967, 1968, 1 omslag.* Commissie voor gemeentewerken (vanaf 1972: Openbare werken) en planologie van de gemeente Goes, 1970-1974, 1 doos.* 61

GOES

Commissie voor ruimtelijke ordening, volkshuisvesting en openbare werken van de gemeente Goes, 1974-1976, 1 doos.* Openbare orde en veiligheid, defensie St. Jorisgilde of schutterij `de Edele Kruisboge' te Goes, 1538-1806, 0,50 m. Inventaris: G. Stadermann, Voorlopige beknopte opgave van het oud-archief van de Gemeente Goes, 1449-1851 (Goes 1957) 55, 56.

Schutterij `de Edele Busse' te Goes, 1595-1803, 0,50 m. Inventaris: G. Stadermann, Voorlopige beknopte opgave van het oud-archief van de Gemeente Goes, 1449-1851 (Goes 1957) 56, 57.

Brandweer te Goes, 1779-1974, 0,50 m.* Commissie voor kazernering te Goes, 1814-1959, 1 pak.* .Commissie tot designatie van de manschappen voor de dienstdoende schutterij der stad Goes, later Commissie voor de schutterlijke dienst binnen de stad Goes, 1816-1819, 1 omslag. Inventaris.

Commissie tot organisatie der Dienstdoende Schutterij te Goes, 1816, 1 omslag. Inventaris.

Dienstdoende Schutterij te Goes, 1816-1907, 1 m. Commissie tot onderzoek der redenen van vrijstelling en uitsluiting van de schutterlijke dienst bij de Dienstdoende Schutterij te Goes, 1828-1851, 3 dozen. Inventaris. Gemeentepolitie van Goes, 1852-1968, 22,50 m.* Economische zaken Commissarissen van de Koopmansbeurs te Goes, 1838-1849, 1 pak. Inventaris.

Kamer van Koophandel en Fabrieken te Goes, 1853-1861, 0,50 m. N.B. Tot en met 1857 namen tevens deel de gemeenten 's-Heer Arendskerke, Kattendijke en Kruiningen. Inventaris.

Gemeentelijk Gasbedrijf te Goes, 1887-1955, 12 m.* 62

GOES

Commissie tot onderzoek van de ontwikkelingsmogelijkheden in de gemeente Goes, 1952, 1953, 1 omslag.* Sociale zorg Algemeen Bedrijf Sociale Zaken en Volksgezondheid te Goes, 1947-1970, 3 m.* Commissie van advies voor sociale zaken van de gemeente Goes, 1962-1964, 1 omslag.* Zorg voor minderjarigen Weeskamers te Goes, 's-Heer Arendskerke, 's-Heer Hendrikskinderen, Kattendijke, Kloetinge, Wissekerke en Wolphaartsdijk, 1553-1811, 20,50 m. N.B. Betreft de weeskamers te Goes, 1553-1811 (18,50 m), 's-Heer Arendskerke, 1679-1811 (0,10 m). 's-Heer Hendrikskinderen, 1769-1782 (1 deel). Kattendijke, 1690-1811 (0,15 m), Kloetinge, 1581-1811 (0,50 m), Wissekerke, 1808-1810 (1 pak), Wolphaartsdijk, 1686-1810 (0,25 m). Inventaris: (met uitzondering van Goes): Lasonder, Archieven rechtbanken, weeskamers, notarissen 345, 349, 375, 418, 419, 428 en 429. Nadere toegang: indices op het archief van de weeskamers te Goes, 1553-1622.

Consumentenkrediet Leenbank te Goes, 1771-1894, 3 m. Districtsraad voor het Consumentencrediet te Goes, 1946-1949, 1 m.* Districtsraad voor het Consumentencrediet te 's-Heer Arendskerke, 1946-1949, 1 doos.* Gemeente volkscredietbank te Goes, 1954-1972, 1,25 m.* Armen- en werklozenzorg Godshuizen en burgerlijk armbestuur te Goes, 1645-1963, 44 m.* Bronnenuitgave: D.D. van den Bout, Het Burgerlijk Armbestuur te Goes (Goes 1916).

Burgerlijk armbestuur te Kloetinge, 1685-1964, 5,50 m.* Inventaris: gedeeltelijk.

63

GOES

Burgerlijk armbestuur te Wolphaartsdijk, 1810-1964, 5 m.* Inventaris: gedeeltelijk.

Burgerlijk armbestuur te 's-Heer Arendskerke, 1814-1964, 5 m.* Burgerlijk armbestuur te 's-Heer Hendrikskinderen, 1814-1964, 1,50 m.* Commissie voor het armwezen te Goes, 1852-1854, 1 pak. Burgerlijk armbestuur te Kattendijke, 1908-1965, 0,50 m.* Inventaris.

Verstrekking van levensmiddelen en brandstoffen Gemeentelijke centrale keuken te Goes, 1917-1920, 1 pak. Inventaris. Brandstoffencommissie te Kloetinge, 1917, 1918, 1 pak. Inventaris.

Distributiebedrijf gemeente Kloetinge, 1918, 1919, 1 pak. Inventaris. Distributiedienst Goes, 1939-1948, 0,50 m. Volkshuisvesting Huurcommissie te Goes, 1918-1923, 0,25 m. N.B. Aan deze commissie werden eveneens gevallen voorgelegd uit gemeenten op Zuid- en NoordBeveland waar geen huurcommissie was ingesteld. Inventaris.

Huurcommissie te Kloetinge, 1918-1923, 2 dozen. Inventaris.

Commissie tot onderzoek der woningtoestanden in verband met den nieuwbouw van arbeiderswoningen te Goes, 1922, 1 katern. Plaatselijke commissie bouwsparen te 's-Heer Arendskerke, 1954-1968, 1 pak.* Huurcommissie voor de gemeente Goes, 1955-1960, 1 pak.* Gemeentelijk woningbedrijf van Goes, 1965-1969, 3 m.*

64

GOES

Hulpverlening in verband met bijzondere omstandigheden Evacuatiebureau te Goes, 1944-1946, 1 doos. Diversen Plaatselijke prijzencommissie Goes, 1948-1954, 2 omslagen.* Gezondheidszorg Gasthuis te Goes, 1633-20e eeuw, 10 m. Inventaris: de oudste bestanddelen in G. Stadermann, Voorlopige beknopte opgave van het oudarchief van de Gemeente Goes, 1449-1851 (Goes 1957) 63-65.

Commissie van voorziening tegen de cholera te Goes, 1832-1836, 1 pak. Inventaris.

Plaatselijke commissie van geneeskundig toevoorzigt te Goes, 1852-1865, 1 doos. Gezondheidscommissie te Goes, 1866-1902, 1 doos. Keuringsdienst van waren voor het gebied Goes, 1922-1970, 21 m.* N.B. Het gebied Goes omvatte de provincie Zeeland. In 1936 werd het gebied uitgebreid met het westelijk deel van Noord-Brabant.

Onderwijs, wetenschap en cultuur Commissie tot opzigt over de Nederduitsche scholen te Goes, 1801-1803, 1 omslag. Commissie van opzigt over de openbare lagere scholen te Goes, 1804, 1805, 2 stukken. Plaatselijke Schoolcommissie, later Plaatselijke commissie van toezicht voor het lager onderwijs (sedert 1920: Commissie van plaatselijk toezicht op het lager onderwijs) in de gemeente Goes, 1816-1821, 1823-1936, 1,25 m. Tekenschool te Goes, 1828-1853, 0,75 m. Gemeentearchivaris van Goes, 1853-1978, 1,50 m.* Commissie tot het in werking brengen der school voor minvermogenden niet bedeelden te Goes, 1853-1855, 1 katern. 65

GOES

Commissie van toezicht op het middelbaar onderwijs te Goes, 1865-1902, 0,25 m. Bewaarschool, later kleuterschool `De Duiventil' te Goes, 1868-1972, 2 dozen.* Openbare lagere school te Oud-Sabbinge, 1878-1972, 3 dozen.* Commissie tot wering van schoolverzuim te Goes, 1901-1968, 1 doos.* Commissie tot wering van schoolverzuim te 's-Heer Hendrikskinderen, 19011968, 1 pak.* Commissie tot wering van schoolverzuim te 's-Heer Arendskerke, 1901-1923, 1 pak. College van Curatoren van de gemeentelijke gymnasiale afdeling van het Goese Lyceum, 1946, 1947, 1951-1967, 1 omslag. Commissie van toezicht op het middelbaar onderwijs in de gemeente Goes, 1951-1961, 1 omslag.*

Sport, recreatie en evenementen Stichting Goessche Sportbelangen, later Stichting Sportbelangen Goes, 19331972, 3 m. Stichting Sportveld te Wolphaartsdijk, 1947-1972 (1973), 1 doos. Evenementencommissie voor de gemeente Goes, (1955) 1959-1967, 1 pak.*

1.3 Organen van intergemeentelijke samenwerking Commissie voor de algemene wegverbetering in Zuid-Beveland, 1865, 1 omslag. Inventaris. Commissie van voorbereiding voor de afkoop der tollen in Zuid-Beveland, 1873, 1 pak. Inventaris. Vereniging van burgemeesters en secretarissen op Zuid- en Noord-Beveland, 1878-1969, 1 m.

66

GOES

Commissie uit de burgemeesters der gemeenten op Zuid-Beveland, belast met het onderhandelen over het afkopen der tolheffing, 1898, 1 pak. Inventaris.

Verplegingscommissie voor het district Noord- en Zuid-Beveland, 1914, 1 omslag. Inventaris.

Commissie van advies voor het centrale bouw- en woningtoezicht op ZuidBeveland, 1940-1948, 1 pak.* Centrale Dienst Bevelanden, 1949-1964, 4 m.* N.B. De centrale dienst was belast met gemeentewerken. Aan de gemeenschappelijke regeling namen deel de gemeenten Baarland, Borssele, Driewegen, Ellewoutsdijk, Heinkenszand, Hoedekenskerke, Kapelle, Kattendijke, Kloetinge, 's-Gravenpolder, Kortgene, Krabbendijke, Kruiningen, Nisse, Oudelande, Ovezande, Rilland-Bath, 's-Heer Arendskerke, 's-Heerenhoek, Waarde, Wemeldinge, Wissenkerke, Wolphaartsdijk en Yerseke.

Commissie Technische Dienst 's-Heer Arendskerke en Wolphaartsdijk, 19591969, 2 dozen.* Commissie Gemeenschappelijke regeling ophaaldienst huisvuil, 1960-1970, 3 dozen.* N.B. Aan de gemeenschappelijke regeling namen deel de gemeenten 's-Heer Abtskerke, 's-Heer Arendskerke, Heinkenszand, Kortgene, Nisse, Wissenkerke en Wolphaartsdijk. Later traden toe de gemeenten Baarland, Ovezande, Borssele, Oudelande, Driewegen, Hoedekenskerke, 's-Heerenhoek, en Ellewoutsdijk.

Commissie Buitengewoon Lager Onderwijs, 1949-1965(1968), 0,60 m.* N.B. Aan de gemeenschappelijke regeling namen deel alle gemeenten op Zuid- en Noord-Beveland.

Bataljon Rustende Schutterij no. 3, 1853-1888, 0,50 m. N.B. Het Bataljon omvatte alle gemeenten op Zuid- en Noord-Beveland met uitzondering van Goes.

Gezondheidscomissie, 1902-1934, 2,75 m. N.B. De commissie was werkzaam in de gemeenten Borssele, Driewegen, Ellewoutsdijk, Goes, 's-Heer Abtskerke, 's-Heer Arendskerke, 's-Heerenhoek, Heinkenszand, Kattendijke, Kloetinge, Nisse, Oudelande, Ovezande en Wolphaartsdijk.

Distributiekring 's -Heer Arendskerke, 1939-1947, 2,50 m. N.B. De distributiekring omvatte de gemeenten 's-Heer Arendskerke, Baarland, Borssele, Driewegen, Ellewoutsdijk, 's-Gravenpolder, 's-Heer Abtskerke, 's-Heerenhoek, Heinkenszand, Hoedekenskerke, Kapelle, Kattendijke, Kloetinge, Nisse, Oudelande, Ovezande, Schore, Wemeldinge en Wolphaartsdijk.

67

GOES

Distributiedienst De Bevelanden te Goes, 1948-1950, 0,50 m.*

1.7 Organen van de centrale overheid Notarissen te Goes, 's-Heer Arendskerke en Wolphaartsdijk, 1562-1852, 45 m. Inventaris: Lasonder, Archieven rechtbanken, weeskamers en notarissen, 280-311; Felix, Rechterlijke en notariëele archieven, 184-192 en 199. Nadere toegang: indices op persoonsnamen voorkomend in de akten van de Goese notarissen (15621810).

Vrederechter te Goes, 1811-1838, 1,25 m. Inventaris: Felix, Rechterlijke en notarieële archieven, 82 en 83.

Kadastrale leggers van Goes, Kattendijke, Kloetinge, 's-Heer Arendskerke, 's-Heer Hendrikskinderen en Wolphaartsdijk, 1832-1974, 5 m.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

2.1 Instellingen van economische aard Eigenaren van de meestoof `de Zon' te Goes, 1800-1894, 1 doos. NV Maatschappij van verbeterde meekrapbereiding in Zeeland, 1852-1854, 1 pak. Inventaris.

Nederlandsche maatschappij ter bevordering van nijverheid, departement Goes, 1860-1877, 1 pak. N.B. Het departement Goes omvatte Zuid-Beveland. Inventaris.

Eigenaren van de meestoof `de Eendracht' te Wolphaartsdijk, 1871-1878, 1 pak. Aandeelhouders der Zuidbevelandsche vereeniging tot verbetering van het paardenras, 1874-1881, 1 pak. Inventaris.

Bestuur van het 43e Nederlandsch landhuishoudkundig congres te Goes, 18891892, 0,25 m. 68

GOES

Afdeling Zeeland van de vereniging `Het Nederlandsche Rundvee-Stamboek', 1896-1907, 1 doos. Inventaris. Coöperatieve Zeeuwsche fruitverwerkingsfabriek en verzendvereniging te Goes, (1918)1919-1921(1923), 0,50 m. Fruitverwerkingsfabriek te 's-Heer Arendskerke, 1921-1925, 0,50 m.

2.2 Instellingen van sociale zorg Zorg voor weduwen en wezen

Sociëteit toebehorend de weduwen- en weezenbeurs der stad Goes, 1752-1855, 0,25 m. Vereniging tot wezenverpleging voor Zuid- en Noord-Beveland, 1867-1934, 0,75 m. Fonds tot ondersteuning van weduwen van gemeenteambtenaren te Goes, 18871958, 0,50 m. Armen- en werklozenzorg Algemene armenwerkinrigting te Goes, 1844-1846(1876), 1 pak. Inventaris.

Vereniging van burgerlijke armbesturen op Zuid- en Noord-Beveland, 19311965, 1 doos. Buurtschap Goes van de Nederlandsche Volksdienst, 1941-1943, 1 doos. Volkshuisvesting

Woningbouwvereniging te Goes, 1918-1971, 3,50 m. N.B. Bevat de archieven van de woningbouwverenigingen `Nieuw Goes', 1918-1969; `De Middenstandswoning', 1920-1964; `Help U Zelven' door en voor arbeiders, 1929, 1941-1971; `Algemeen Belang', 1949-1969; `Ons Streven', 1950-1969.

Woningstichting Kloetinge, 1967, 1 omslag.

69

GOES

Verstrekking van levensmiddelen en brandstoffen Commissie tot de oeconomische spijsuitdeling te Goes, 1816-1962, 2,50 m. Magazijnlijst.

Kolenvereniging `Eendracht' te Wolphaartsdijk, 1878-1951, 1 doos. Inventaris.

Werkliedenvereniging `Eigen Hulp' te Goes, 1880-1953, 0,25 m. Plaatselijke directeur van Winterhulp Nederland te Goes, 1940-1943, 1 doos. Plaatselijk directeur van Winterhulp Nederland te 's-Heer Arendskerke, 19401944, 1 doos. Hulpverlening in verband met bijzondere omstandigheden Afdeling Goes van het Provinciaal Watersnood-Comité, 1906, 1907, 1 pak. Inventaris.

Comité tot steun aan Belgische vluchtelingen te Goes, 1914-1919, 1 pak. Comité tot verlening van steun aan hulpbehoevenden te Kloetinge, 1914-1920, 1 pak. Inventaris.

Comité ontvangbureau voor gerepatrieerden te Goes, 1945, 1 omslag. Comité hulp aan gerepatrieerden te Goes, 1951, 1 omslag. Diversen Beheerders van de begraafplaats te Wilhelminadorp, eigendom van de Maatschap De Wilhelminapolder, 1827-1862, 1 pak en 4 delen. Inventaris.

Vereniging Zuid-Bevelandsche Dorcas, 1909-1975, 1 omslag. Vereniging ter bevordering van de verkrijging van onroerend goed door landarbeiders `Eigen Erf' te Goes, 1921-1971, 0,25 m.

70

GOES

2.3 Vak- en standsorganisaties en -fondsen Gilden te Goes, 1501-1811, 3 meter. N.B. Bevat: Bakkersgilde, 1613-1811; beenhouwersgilde, 1676-1803; brandewijnverkopersgilde, 1760-1809; St. Catharina of kleermakers- en lakenverkopersgilde, 1555-1809; coomans- of kramersgilde, 1544-1809; panneliedengilde, 1727-1807; schippersgilde, 1590-1809; St. Crispijn of schoen- en gareelmakers-, looiers en leerverkopersgilde, 1546-1810; smedengilde, 1666-1805; timmerlieden-, scheepstimmerlieden-, kuipers-, glazenmakers-, beeldsnijders-, beeldhouwers-, metselaars-, wagenmakers-, mandemakers-, stoeldraaiers- en klompenmakersgilde, 1501-1798; St. Severus of wevers-en hoedemakersgilde, 1547-1803. Inventaris: G. Stadermann, Voorlopige beknopte opgave van het oud-archief van de gemeente Goes, 1449-1851 (Goes 1957) 45-62.

Vereniging van werklieden te Goes, 1828-1915, 0,25 m. Onderwijzersvereniging van het arrondissement Goes, 1839-1915, 1 doos.

2.4 Instellingen op ,het gebied van de volksgezondheid Vereniging Het Groene Kruis, afdeling 's-Heer Arendskerke, 1909-1953, 1 doos. Afdeling Zuid-Beveland-West van het Nederlandsche Roode Kruis, 1939-1947, 0,25 m. Stichting Medisch Centrum te Goes, 1951-1977, 1,25 m. Magazijnlijst.

2.5 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur

Onderwijs Tekencollege te Goes, 1785-1788, 1 omslag. Inventaris.

Beheerders van het Blaaubeenfonds te Goes, 1877-1977, 1 doos. N.B. De Blaaubeenbeurs werd ingesteld door mr. M.P. Blaaubeen, burgemeester van Goes, `om jonge li eden van goeden aanleg en van onbemiddelde ouders, ingezetenen dezer gemeente, instaat te stellen om het onderwijs aan een der beide Hoogere Burgerscholen alhier te genieten'. Inventaris.

Handelsavondschool te Goes, 1912-1976, 2 m. Bronnenuitgave: M. Polderman, Kort overzicht van de geschiedenis van de Handelsavondschool te Goes (Goes 1975).

71

GOES

R.K. Mariusschool te Goes, (1953)1959-1976, 2 dozen.* Stichting Zeeuws Technisch Instituut (Z.T.I.), school voor middelbaar technisch onderwijs, 1966-1975, 2 dozen.

Cultuur Burger Lees-Sociëteit Tot Nut en Vermaak te Goes, 1785, 1786, 1 pak. Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, Departement Goes, 1816-1905, 0,75 m. N.B. Hierin: Leesbibliotheek, 1818-1866 en Tekenschool, 1819-1828. Inventaris: H. Uil, Inventaris van de archieven van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, Departement Goes, van de Leesbibliotheek en van de Tekenschool, 1816-1905, in: Jaarverslag Gemeentelijke archiefdienst Goes, 1976.

Plaatselijke commissie van de hoofdcommissie voor de oprigting van een nationaal gedenkteeken voor november 1813 enz. te Goes, 1863-1870, 1 pak. Inventaris.

Plaatselijke commissie van de hoofdcommissie voor de oprigting van een nationaal gedenkteeken voor november 1813 enz. te 's-Heer Arendskerke, 18631865, 1 omslag. Leesvereniging Humaniteit te Goes, 1866-1871, 1 pak. Inventaris.

Rederijkerskamer Aurora te Goes, 1877-1884, 1 pak. Inventaris.

Bibliotheek te Wolphaartsdijk, 1949-1975, 1 pak. Inventaris.

Comité van aanbeveling voor een nieuw vaandel voor het Muziekgezelschap Hosanna te Goes, 1964, 1965, 1 omslag. Heemkundige Kring De Bevelanden te Goes, (1974)1975-1978, 0,50 m.

2.6 Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen

Sport Duivenliefhebberij `Jacoba van Beijeren', later koninklijke handboogsociëteit `Jacoba van Beijeren' te Goes, 1849-1934, 1 doos. 72

GOES

Kolfsociëteit De Prins van Oranje te Goes, 1936-1948, 1 omslag. Voetbalvereniging Wolfaartsdijk, (1945)1946-1977, 0,50 m. Magazijnlijst.

R.K. Gymnastiekvereniging Kaspargo te Goes, 1950-1978, 3 m.* Recreatie Sociëteit Eensgezindheid te Goes, 1875-1891, 1 pak. Inventaris.

Sociëteit Nut en Genoegen te Wolphaartsdijk, 1885-1910, 1 pak. Inventaris.

Evenementen Vereniging tot het regelen en bevorderen van volksvermaken te Goes, 18671897, 2 dozen. Inventaris: H. Uil, Inventaris van het archief van de Vereniging tot het regelen en bevorderen van Volksvermaken te Goes, 1867-1897, in: Jaarverslag Gemeentelijke archiefdienst Goes, 1975.

Commissie voor het aanbieden van een nationaal huldeblijk aan H.M. de Koningin-Weduwe te Goes, 1897, 1 pak. Inventaris.

Commissie voor de feestviering bij de inhuldiging van H.M. Koningin Wilhelmina, te Goes, 1897-1899, 1 pak. Inventaris.

Commissie voor het aanbieden van een nationaal huldeblijk aan H.M. Koningin Wilhelmina, te Goes, 1900, 1 pak. Inventaris.

Commissie voor het brengen van een bijzondere hulde aan H.M. KoninginMoeder Emma, te Goes, 1903, 1904, 1 pak. Inventaris.

Plaatselijk comité voor het brengen van een bijzondere hulde aan H.M. Koningin-Moeder Emma, te 's-Heer Arendskerke, 1904, 1 omslag. Bestuur tot feestviering bij de 25e geboortedag van H.M. Koningin Wilhelmina te Goes, 1904, 1905, 1 pak. Inventaris.

73

GOES

Bestuur tot feestviering bij gelegenheid van het bezoek aan de Gemeente Goes door H.M. Koningin Wilhelmina en Z.K.H. Prins Hendrik op 13 september 1907 te Goes, 1907, 1 pak. Inventaris.

Commissie voor de Julianafeesten te Goes, 1909, 1 pak. Inventaris.

Hoofd-comité voor de feestviering ter gelegenheid van het zilveren regeringsjubileum van H.M. Koningin Wilhelmina te Goes, 1923, 1924, 1 pak. Inventaris.

Comité tot regeling der feesten ter gelegenheid van het koninklijk bezoek aan Goes op 7 augustus 1924, 1924, 1925, 1 pak. Inventaris.

Comité Gezamenlijk Overleg En Samenwerking (G.O.E.S.) te Goes, 1951-1953, 1 omslag. N.B. Het comité had als doel de bevordering van de handel in Goes door het organiseren en verzorgen van attracties.

2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag Districtscommissie Goes van het Fonds ter aanmoediging en ondersteuning van de gewapende dienst in de Nederlanden, 1816-1962, 1 doos. Vereniging voor volksbelangen te Goes, 1867-1882, 1 pak. Inventaris.

Weerbaarheidsvereniging `Koningin Wilhelmina' te Goes, 1900-1919, 1 pak. Inventaris.

Christelijk-historische kiesvereniging te Goes, 1917-1924, 1 deel. Vereniging `De Goesche Burgerwacht' te Goes, 1919-1940, 0,40 m. Inventaris.

Plaatselijke commissie Steun wettig gezag te Wolphaartsdijk, 1949-1951, 1 doos. Inventaris.

74

GOES

2.8 Geloofsgemeenschappen en andere instel li ngen van godsdienstig leven

Rooms-katholieke kerk Rooms-katholieke parochie St. Maria Magdalena te Goes, (1665)1674-1976, 11 m * N.B. Bevat: Pastoor, (1665) 1739-1970; Kerkbestuur, 1697-1966; Armbestuur, 1714-1967; Broederschap van de Altijddurende Aanbidding van het Allerheiligste Sacrement van de H. Eucharistie, 1809-1920; Broederschap van de Levende Rozenkrans, 1867-1920; Broederschap van de H. Familie Jezus, Maria en Jozef, 1872-1886; Broederschap van het Apostolaat des Gebeds, 1901-1954; Broederschap van het H. Hart, 1901-1920; R.K. Zangkoor St. Caecilia, 1905-1941; Retraitevereniging, 1911-1936; Broederschap van de Zeeuwsche processie naar Kevelaar, 1913-1939; Kleine Meisjescongregatie van Maria Onbevlekte Ontvangenis en de H. Anna, 1920; Kleine Jongenscongregatie van Maria Onbevlekte Ontvangenis en de H. Jozef, 1920; Vrouwencongregatie van Maria Onbevlekte Ontvangenis, 1930; Mannencongregatie van Maria Onbevlekte Ontvangenis en de H. Jozef, 1940; Oudere jongenscongregatie van Maria Onbevlekte Ontvangenis en de H. Aloysius, 1940; Oudere meisjescongregatie van Maria Onbevlekte Ontvangenis en de H. Theresia bij het kindje Jezus, 1940; Jongenscongregatie van Maria Onbevlekte Ontvangenis, 1940; Jonge meisjescongregatie van Maria Onbevlekte Ontvangenis, 1940; Parochieraad, 1968-1976; Sint Elizabethvereniging, 1897-1968; Parochieël comité voor de r.k. universiteit, 1940-1958; R.K. gidsen St. Bernadettegroep, 1949; R.K. welpen St. Jansknapen, (3de kwart 20ste eeuw). Collectantencollege, 1950-1970; R.K. comité Amate, 1961; Driekoningen-college, 1960-1970; Sint Vincentiusvereniging, 1890-1953. Inventaris.

Nederlandse Hervormde kerk Hervormde gemeente te Goes, 1578-1963, 16 m.* N.B. Bevat: Kerkeraad, 1578-1959; Kiescollege, 1881-1956; Diakonie, 1579-1963; Kerkvoogdij, 1763-1956; College van Notabelen, 1820-1869; Commissie van toezicht, 1871-1931; Commissie voor het fonds van de Eredienst, 1821-1834; Commissie tot verbetering van de predikantstraktementen, 1919, 1920; Commissie tot regeling van de samenvoeging van de kerkelijke gemeenten Goes en Wilhelminadorp, 1920; Financiële commissie tot stichting van een verenigingsgebouw, 1943-1947; Commissie voor de restauratie van de Grote of Maria Magdalenakerk, 1899-1958; Vereniging tot behartiging van de belangen van de Nederlandse Hervormde Kerk te Goes, 1915-1961; Afdeling Goes van de Organisatie voor Hervormden in dienst van de kerk, 1947-1952. Inventaris: W. Brand, Inventaris van de archieven der Hervormde gemeente Goes, Goes, 1973, in: Kerkelijke archieven 10, ('s-Gravenhage 1978) 43-105.

Hervormde gemeente te Kloetinge, 1585-1962, 5 meter.* N.B. Bevat: Kerkeraad, 16de-20ste eeuw; Diakonie, 16de-20ste eeuw; Kerkvoogdij, 1585-1962; Notabelen, 1821-1840. Inventaris: van de archieven van de Colleges van kerkvoogden en van notabelen.

Hervormde gemeente te Kattendijke, 1662-1975, 2,75 m.* N.B. Bevat: Kerkeraad, tevens Diakonie, 1662-1971; Kerkvoogdij, 1713-1975. Magazijnlijst.

75

GOES

Hervormde gemeente te Wolphaartsdijk, 1681-1958, 4 m.* N.B. Bevat: Kerkeraad, 1774-1958; Diakonie, 1748-1957; Kerkvoogdij, 1681-1947. Inventaris.

Hervormde gemeente te Kortgene, 1689-1976, 2,50 m.* N.B. Bevat: Kerkeraad (vanaf 1929), tevens diakonie, 1689-1971; Kerkvoogdij, 1930-1976. Magazijnlijst.

Hervormde gemeente te Biezelinge, 18e-20e eeuw, 4 m.* Hervormde gemeente te 's-Heer Hendrikskinderen, 1801-1973, 3 m.* Bevat: Kerkeraad, tevens Diakonie, 1803-1969; Kerkvoogdij, 1806-1973. Inventaris.

Hervormde jeugdverenigingen te 's-Heer Arendskerke, 1901-1960, 2 dozen. N.B. Bevat: Christelijke Jongelingsvereniging Het Mosterdzaadje, 1901-1951, 17 delen; (Kleine) Meisjesvereniging Immanuel, 1944-1960, 4 delen; (Grote) Meisjesvereniging Dorcas, 1941-1959, 1 deel; Vereniging van Jong Hervormden, 1946-1959, 1 deel; Jeugdraad, 1952-1960, 1 deel. Magazijnlijst.

2.10 Families Families Brouwer, later van Watervliet en de Perponcher-Sedlnitsky, 1578-1892, 8 m. Inventaris.

Familie Lenshoek, 16e-20e eeuw, 9 m.* Magazijnlijst.

Familie Pijke, 1757-1908, 0,25 m. Inventaris.

Familie Swemer, 1794-1911, 1 omslag. Familie Van Heel, 1803-1969, 2 dozen.*

2.11 Personen

Mr. F.G.A. Huber, burgemeester van Goes, 1965-1978, 2,75 m.* Magazijnlijst.

76

GOES

3 VERZAMELINGEN

3.1 Handschriften Handschriftenverzameling, 1483-20e eeuw, 2 m. Inventaris.

3.2 Bibliotheek Pamflettenverzameling, 1551-1796, 3 m. Catalogus: R.A. Soetbrood Piccardt, Catalogus eener verzameling van pamfletten, tractaten en andere stukken, zoowel met betrekking tot de Geschiedenis des Vaderlands als over de gebeurtenissen elders voorgevallen, met aanvulling (c. 1863); L.J. en A.M. Abelmann en J. Boonstra, Tweede aanvulling op de Catalogus van de verzameling pamfletten, tractaten enz. in de bibliotheek van de Gemeentelijke archiefdienst van Goes (Goes 1974).

Bibliotheek, 17e-20e eeuw, 219 m. Catalogus.

Bibliotheek van de Hervormde gemeente te Goes, 17e-20e eeuw, 12 m.

3.3 Kranten Krantenverzameling, 1793-heden, 22 m. N.B. Hierin: Goesche Courant, vanaf 1933 Middelburgsche Courant en vanaf 1940 Provinciale Zeeuwse Courant, 1814-heden; Zeeuwsch Dagblad, 1945-1961.

3.4 Prenten en kaarten Topografisch-historische atlas, 17e-20e eeuw. Inventaris.

Diaverzameling, 20e eeuw, ca. 300 stuks. Films, 1 doos.

3.7 Overige verzamelingen Verzameling De Witt Hamer, 16e-19e eeuw, 1,50 m. Magazijnlijst.

77

GOES

Verzameling Keetlaer, 18e eeuw, 1 m. N.B. Hierin aantekeningen en afschriften van stukken betreffende de geschiedenis van Goes en Zuid-Beveland, voornamelijk bijeengebracht door mr. Cornelis Keetlaer.

Verzameling nota's en rekeningen van firma's op de Bevelanden, 19e-20e eeuw, 1m. Inventaris.

Documentatie betreffende de geschiedenis van Goes en de Bevelanden, 19e20e eeuw, 12 m. Inventaris.

Verzameling mej.dr. S.M. van Zanten Jut, gemeentearchivaris van Goes, 19361944, 1 doos. N.B. Aantekeningen betreffende de geschiedenis van Goes. Inventaris.

Verzameling cliché's, 1958-1977, 1 doos. Magazijnlijst.

Documentatie van afbeeldingen en voorwerpen betreffende de geschiedenis van Zuid- en Noord-Beveland, onder andere in het Museum voor Zuid- en NoordBeveland te Goes, 1970-heden, 0,50 m. Inventaris.

Bodemarchief de Bevelanden, 1970-heden, 0,50 m. N.B. Opgravingsverslagen en uitgewerkte documentatie betreffende bodemvondsten. Inventaris.

Verzameling van microfilms en fotokopieën van archiefbestanddelen betreffende Goes, voor het merendeel elders berustend, 1970-heden, 0,50 m.

78

GEMEENTE HONTENISSE

Adres Hof te Zandeplein 1, 4587 ZG Kloosterzand. Telefoon 01148-1851. Territoir omvat het grondgebied van de voormalige gemeenten Hengstdijk, Boschkapelle, Ossenisse, Stoppeldijk en Vogelwaarde. Openingstijden 9.00-12.00 uur en 13.00-14.30 uur

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

Gemeente Hontenisse, 1788-1970, 119 m.* Gemeente Boschkapelle, 1795-1936, 32,50 m.* Gemeente Hengstdijk, 1796-1936, 28 m.* N.B. In dit archief bevinden zich bestanddelen van het archief van de armbesturen vanaf 1705.

Gemeente Ossenisse, 1796-1936, 25 m.* Gemeente Stoppeldijk, 1796-1936, 33 m.* N.B. Hierbij een klapper op het doopboek van de parochie Stoppeldijk 1767-1796 en een klapper op het begraafboek 1783-1785.

Gemeente Vogelwaarde, 1936-1970, 45 m.*

79

GEMEENTEARCHIEF HULST

Adres Telefoon Territoir

Openingstijden

Beperkingen aan de dienstverlening

Stadhuis, Grote Markt 21, 4561 EA Hulst. 01140-3755. in 1970 werden de gemeenten Hulst, Sint Jansteen, Clinge en Graauw en Langendam opgeheven en samengevoegd tot de nieuwe gemeente Hulst. maandag en dinsdag 9.00-12.00 en 14.00-17.00 uur, bovendien na afspraak op woensdag van 9.00-12.00 en 14.00-17.00 uur. Xerokopieën kunnen slechts in beperkte mate worden vervaardigd.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Stad Hulst, 1270-1813, 57,50 m. Magazijnlijst. Nadere toegang: regestenlijst van de charters 1199-1763.

Gemeente Hulst, 1813-1920, 60 m. Magazijnlijst.

Heerlijkheid van Sint Jan ten Steene en Inghelosenberghe en Gemeente Sint Jansteen, 1656-1940, 71 m. N.B. Hierin: archieven van de griffiers Willem Wouters, 1711-1753 en Otto Obreen, 1771-1792. Inventaris: W.E.M. Bauwens, Inventaris van het archief van de Heerlijkheid van Sint Jan ten Steene en Inghelosenberghe en de Gemeente Sint Jansteen (Hulst 1966).

Gemeente Clinge, (1790)1813-1939, 49 m. Inventaris.

Gemeente Graauw en Langendam, 1813-ca. 1930, 42 m.

80

HULST

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Rechtspraak66 v 1811

Gerecht van Hulst, 1496-1796, 35 m. Inventaris: A. Meerkamp van Embden, De archieven van de rechtbanken, weeskamers en notarissen, die over het tegenwoordige grondgebied der provincie Zeeland gefungeerd hebben. Zeeuwsch-Vlaanderen, 1447-1796 (Middelburg 1919) 98-117.

Bevolking

Retroacta van de burgerlijke stand van Hulst en Sint Jansteen, 1600-1796, 2 m. Inventaris: Mulder, Retroacta, 41-64. N.B. Van Sint Jansteen zijn de inv.nrs. 1-8 verloren gegaan.

Financiën

Gemeenteontvanger van Sint Jansteen, 1821-1851, 1 doos. Inventaris: W.E.M. Bauwens, Inventaris van het archief van de Heerlijkheid van Sint Jan ten Steene en Inghelosenberghe en de Gemeente Sint Jansteen (Hulst 1966) 59.

Economische zaken

Electriciteitsbedrijf van de gemeente Sint Jansteen, 1922-1930, 2 dozen. Inventaris: alsvoren, 64.

Sociale zorg

Weeskamer te Hulst, 1447-1796, 4 m. Inventaris.

Algemeen of burgerlijk armbestuur te Clinge, 1820-1939, 0,70 m. Inventaris.

Burgerlijk armbestuur van Sint Jansteen, 1834-1940, 1 m. Inventaris: W.E.M. Bauwens, Inventaris van het archief van de Heerlijkheid van Sint Jan ten Steene en Inghelosenberghe en de Gemeente Sint Jansteen (Hulst 1966) 62-64.

Distributiebedrijf van de gemeente Clinge, 1914-1926, 2 dozen. Inventaris.

Levensmiddelenbedrijf van de gemeente Sint Jansteen, 1917-1920, 1 doos. Inventaris: W.E.M. Bauwens, Inventaris van het archief van de Heerlijkheid van Sint Jan ten Steene en Inghelosenberghe en de Gemeente Sint Jansteen (Hulst 1966) 65. 81

HULST

Gezondheidszorg

Gezondheidscommissie te Hulst, 1903-1933, 4 m.

1.7 Organen van de centrale overheid Notarissen te Hulst, 1665-1842, 22 m. Inventaris: A. Meerkamp van Embden, De archieven van de rechtbanken, weeskamers en notarissen, die over het tegenwoordige grondgebied der provincie Zeeland gefungeerd hebben. ZeeuwschVlaanderen, 1477-1796 (Middelburg 1919) 118-127; Felix, Rechterlijke en notariëele archieven, 206212.

Vrederechter te Hulst, 1796-1838, 3 m. Inventaris: Felix, Rechterlijke en notariëele archieven, 98 en 99.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

Rooms-katholieke Landbouwschool te Hulst, 1920-1970, 3 m. Stichting Zwembad Hulst en omstreken, 1953-1959, 1 doos.

3 VERZAMELINGEN

Kranten, 18e-20e eeuw, 3 m. N.B. Bevat Nederlandse en Belgische kranten. Hierin onder meer: Zeelandia, Nieuws- en Advertentieblad voor Zeeland, 1904-1938.

Kaarten, 18e-20e eeuw, 1 ladenkast.

82

GEMEENTE KAPELLE

Adres Kerkplein 1, 4421 AA Kapelle. Telefoon 01102-1230. Territoir omvat het grondgebied van de voormalige gemeenten Kapelle-Biezelinge, Wemeldinge, Eversdijk en Schore en Vlake. Openingstijden 9.00-12.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Heerlijkheid en gemeente Wemeldinge, 1583-1969, 60 m.* Inventaris: 1583-1852, magazijnlijst 1852-1925.

Heerlijkheid en gemeente Kapelle-Biezelinge, 1624-1969, 66 m.* Inventaris 1624-1933.

Gemeente Eversdijk, 1807-1817, 3 dozen. Inventaris.

Gemeente Schore en Vlake, 1813-1940, 5 m.* Inventaris.

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Armbestuur te Wemeldinge, 1708-1850, 12 m. Inventaris.

Burgerlijk armbestuur te Kapelle-Biezelinge, 1794-1944, 6 m.* N.B. Bevat ook stukken betreffende het Armbestuur te Eversdijk. Inventaris.

Burgerlijk armbestuur te Schore en Vlake, 1813-1940, 0,70 m.* Inventaris.

83

GEMEENTE KORTGENE

Adres Hoofdstraat 79, 4484 ZG Kortgene. Telefoon 01108-553. Territoir in 1941 is het grondgebied van de gemeenten Colijnsplaat en Kats bij dat van de gemeente Kortgene gevoegd. Openingstijden 8.30-12.00 uur en 13.00-17.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Gemeente Kats, 1641-1941, 11,50 m.* Inventaris.

Gemeente Kortgene, 1747-1941, 20,50 m.* N.B. In de inventaris (Stadermann) zijn niet opgenomen de gemeenterekeningen tot 1941 (ca. 15 m), de bevolkingsregisters (ca. 4 m) en de registers van notulen van B. en W. en Raad (ca. 5 m). Het totaal oud-archiefbestand van Kortgene, Kats en Colijnsplaat komt hiermee op ca. 70 m. Inventaris.

Gemeente Colijnsplaat, 1766-1941, 14 m.* Inventaris.

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Grote of algemene armen te Kortgene, 1786-1798, 1826, 0,25 m. Inventaris. Gecombineerd armbestuur te Kortgene, 1827-1856, 1 pak en 1 omslag. Inventaris.

Burgerlijk armbestuur te Colijnsplaat, 1849-1941, 0,25 m.* Inventaris.

Burgerlijk armbestuur te Kortgene, 1857-1941, 0,50 m.* Inventaris. 84

GEMEENTE MARIEKERKE

Adres Torenstraat 5, 4365 AD Meliskerke. Telefoon 01186-1720. Territoir omvat sedert 1 juli 1966 het grondgebied van de voormalige gemeenten Aagtekerke, Grijpskerke en Meliskerke. Openingstijden 8.30-12.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

Gemeente Aagtekerke, 1810-1966, 38 m.* Gemeente Grijpskerke, 1811-1966, 44 m.* Gemeente Meliskerke, 1811-1966, 53 m.*

85

GEMEENTEARCHIEF MIDDELBURG

Adres Telefoon Territoir

Openingstijden Beperkingen aan de dienstverlening

Lange Noordstraat 19, Middelburg. Postadres: Lange Noordstraat 1, 4331 CB Middelburg. 01180-26251, toestel 254. in 1816 werden de gemeenten St. Laurens en Brigdamme samengevoegd, evenals de gemeenten Nieuwland en St. Joosland. De gemeenten St. Laurens en Nieuw- en St. Joosland (gedeeltelijk) werden in 1966 gevoegd bij de gemeente Middelburg. maandag t/m donderdag 9.00-12.00 uur en 14.00-16.00 uur, vrijdag 9.00-12.00 uur. Liefst bezoek na afspraak.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Archiefstukken met betrekking tot Middelburg, 16e eeuw-1976, 4 m. Inventaris: P.W. Sijnke, Inventaris van losse archiefstukken der gemeente Middelburg (Middelburg 1974).

Gemeenten St. Laurens en Brigdamme, 1655-1966, 55 m. Inventaris: P.W. Sijnke, Inventaris van de archieven van Sint Laurens en Brigdamme, 1655-1966 (Middelburg 1978).

Gemeente Nieuw- en St. Joosland, 1700-1966, 50 m. Inventaris: A. Mulder, De archieven berustend onder het gemeentebestuur van Nieuw- en Sint Joosland, 1700-1851, in: VROA 50 (1927) II, 615-624; supplement door L.E. de Brakke in: IRA 2 (1929) 351-357.

86

MIDDELBURG

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Rechtspraak vóór 1811

Gerechten van Brigdamme, 1689-1811, St. Laurens, 1679-1811, St. Joosland, 1669-1811 en Nieuwland, (1645) 1680-1811, 3 m. Inventaris: Lasonder, Archieven rechtbanken, weeskamers en notarissen, 188-190, 197, 198, 362, 363, 389 en 391.

Bevolking

Retroacta van de burgerlijke stand van St. Laurens, 1610-1810, 1,50 m. Inventaris: Mulder, Retroacta, 72 en 73. N.B. Inv.nr. 9 is verloren gegaan.

Registers van de burgerlijke stand van Middelburg, 1811-1902, 12 m. N.B. Hierbij: twee registers van naamsaanneming van Joden, 1812.

Openbare werken

Dienst gemeentewerken Middelburg, 1849-1940, 20 m. Openbare orde en veiligheid, defensie

Gemeentepolitie Middelburg, ca. 1850-1946, 35 m.* Gemeentelijke brandweer van Middelburg, 19e eeuw-1960, 2 m. Sociale zorg

Weeskamers te Brigdamme, 1689-1811, St. Laurens, 1729-1807, St. Joosland, 1729-1811 en Nieuwland, 1680-1810, 1 m. Inventaris: Lasonder, Archieven rechtbanken, weeskamers en notarissen, 191, 199, 362, 363 en 391.

Burgerlijk armbestuur van St. Laurens, 1901-1965, 2 m. Inventaris: P.W. Sijnke, Inventaris van de archieven van Sint Laurens en Brigdamme, 1655-1966 (Middelburg 1978) 29 en 39.

Distributiekring St. Laurens, 1936-1944, 0,75 m. Inventaris: alsvoren, 31.

87

MIDDELBURG

Onderwijs, wetenschap en cultuur Stedelijk Gymnasium te Middelburg, ca. 1880-1960, 3 m.

1.7 Organen van de centrale overheid Notarissen te Middelburg, 1791-1811 en Nieuw- en St. Joosland, 1822-1824, 0,50 m. Inventaris: Felix, Rechterlijke en notariëele archieven, 167.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

2.5 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur Departement Middelburg van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, 17931950, 6 m. Inventaris.

Vereniging `Zeeuwsch Oorlogsmuseum', 1946-ca. 1965(1979), 0,50 m.

2.6 Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen Koninklijke Vereniging `Uit het Volk-Voor het Volk', 1865-1972, 2 m. N.B. Hierin: Comité tot oprichting van een gedenkteken voor wijlen H.M. de Koningin-Moeder in Zeeland, 1935-1937, 1 pak. Inventaris: P.W. Sijnke, Inventaris van het archief der Koninklijke Vereniging `Uit het Volk-Voor het Volk' (1865-1972) (Middelburg 1975).

Sociëteit St. Joris te Middelburg, 1876-1936, 0,25 m. Vereniging voor Vreemdelingenverkeer te Middelburg, 1892-1929, 1 pak. Zwemsportvereniging `Luctor et Emergo' te Middelburg, 1919-1974, 3 m.

2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag Rotaryclub Middelburg, ca. 1940-ca. 1971, 2 m. 88

MIDDELBURG

3 VERZAMELINGEN

3.2 Bibliotheek Bibliotheek, 17e-20e eeuw, 28 m. Catalogus.

3.4 Prenten en kaarten Historisch-topografische atlas, 16e eeuw-heden, 400 stuks. Inventaris.

Prentbriefkaarten van de gemeente Middelburg, ca. 1900-heden, 1 m. Dia's betreffende Zeeland tijdens de tweede wereldoorlog, 1939-1945, 7 dozen. Catalogus.

Glasplaatnegatieven, ca. 1900-1930, 5 dozen. N.B. Afkomstig uit het archief van de Kon. vereniging `Uit het Volk-Voor het Volk' en van wijlen W. Bal. Ze stellen gebeurtenissen, straatbeelden en voorwerpen voor.

Fotocollectie, ca. 1860-heden, 6 laden. Inventaris.

3.7 Overige verzamelingen Oorlogsdocumentatie betreffende de tweede wereldoorlog, ca. 1935-1946, 1,50 m.* Inventaris: P.W. Sijnke, Inventaris van een verzameling documentatiemateriaal uit de tweede wereldoorlog (1939-1946) (Middelburg 1975).

Genealogische bronnen N.B. Kopieën van elders berustende genealogische bronnen.

Fotokopiëen en knipsels, 6 mappen.

89

GEMEENTE MIDDENSCHOUWEN

Adres Platteweg 3, 4322 BD Scharendijke. Telefoon 01117-451. Territoir omvat voormalige gemeenten Kerkwerve, Elkerzee, Ellemeet en Duivendijke. N.B. maakt deel uit van het streekarchivariaat Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland. Openingstijden 8.45-12.00 uur en na afspraak met de streekarchivaris, p/a Stadhuis Zierikzee, telefoon 01110-3151.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

Gemeente Nieuwerkerke, 1687-1794, 2 dozen. Magazijnlijst.

Gemeente Kerkwerve, 1704-1961, 53 m.* Gemeente Elkerzee, 1804-1961, 34 m.* Gemeente Ellemeet, 1820-1961, 37 m.* Gemeente Duivedijke, 1811-1961, 26 m.*

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

Muziekvereniging `Kunst na Arbeid' te Ellemeet, 1938-1966, 1 doos. Inventaris.

90

GEMEENTE OOSTBURG

Adres Raadhuisplein 1, 4500 AA Oostburg. Territoir omvat sedert 1 april 1970 het grondgebied van

de voormalige gemeenten Breskens, Cadzand, Groede, Hoofdplaat, Nieuwvliet, Oostburg, Schoondijke, Waterlandkerkje, IJzendijke en Zuidzande. Openingstijden 9.00-12.00 uur en 14.00-16.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur

Gemeente Oostburg, 1368-1970, 55 m.* Gemeente Groede, 1630-1970, 60 m.* Magazijnlijst: 1654-1948.

Gemeente Nieuwvliet, 1630-1970, 20 m.* Magazijnlijst: 1630-1920.

Gemeente IJzendijke, (1650)-1970, 33 m.* Magazijnlijst.

Gemeente Hoofdplaat, (1794)-1970, 42 m.* Gemeente Zuidzande, (1794)-1970, 20 m.* Gemeente Waterlandkerkje, 1796-1970, 27 m.* Magazijnlijst: 1799-1900. Gemeente Cadzand, 1800-1970, 37 m.* Gemeente Breskens, 1814-1970, 57 m.* Inventaris.

Gemeente Schoondijke, 1814-1970, 20 m.* 91

OOSTBURG

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Gemeenteontvanger Breskens, 1845-1925, 1,50 m. Inventaris.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

Vereniging `De Breskensche Burgerwacht', 1919-1926, 0,25 m. Inventaris.

92

GEMEENTE REIMERSWAAL

Adres Oudeplein 1, 4416 AK Kruiningen. Telefoon 01130-1910. Territoir omvat sedert 1 januari 1970 het grondgebied

van de voormalige gemeenten Krabbendijke, Kruiningen, Rilland-Bath, Waarde en Yerseke. Openingstijden 8.30-12.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Heerlijkheid en gemeente Kruiningen, 1549-1969, 60 m.* Inventaris: 1549-1851.

Gemeente Bath (Fort-Bath en Bath), 1790-1877, 1 m. Inventaris.

Gemeente Krabbendijke, 1799-1969, 80 m.* Inventaris: 1799-1933.

Gemeente Yerseke, 1806-1931, 50 m.* Gemeente Rilland (Rilland en Maire), 1809-1877, 0,50 m. Inventaris.

Gemeente Nieuwlande, 1810-1816, 0,50 m. Inventaris.

Gemeente Rilland-Bath, 1878-1969, 54 m.* Inventaris: 1878-1933.

Gemeente Waarde, 1930-1942, 35 m.*

93

REIMERSWAAL

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Armbestuur te Kruiningen, 1673-1851, 0,50 m. Inventaris. Grootarmbestuur van Nieuwlande, 1773-1863, 1 doos. Inventaris.

Grote of algemene armen (Burgerlijk armbestuur) te Krabbendijke, 1801-1934, 0,50 m.* Inventaris.

Armbestuur te Rilland en Maire, 1818-1879, 1,25 m. Inventaris.

Burgerlijk armbestuur te Rilland-Bath, 1882-1921, 0,50 m. Inventaris. Gemeentelijk distributiebedrijf Krabbendijke, 1917-1919, 0,25 m. Inventaris.

94

GEMEENTE SAS VAN GENT

Adres Westkade 89, 4550 AA Sas van Gent. Territoir omvat sedert 1 april 1970 het grondgebied van de voormalige gemeenten Philippine, Sas van Gent en Westdorpe. Openingstijden 8.00-12.00 uur en bovendien dinsdags 14.00-17.00 uur.

I ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

Gemeente Sas van Gent, 1562-1970, 68 m.* N.B. Hambij bevindt zich ook het register van de burgerlijke stand van de in 1815 opgeheven gemeente Waterdijk. Er bestond geen dorp van die naam; de gemeente omvatte het gebied tassen Bouchoute en Philippine.

Gemeente Philippine, 1690-1970, 13,50 m.* Magazijnlijst: 1619-1802.

Gemeente Westdorpe, 1807-1970, 56 m.*

95

GEMEENTE SINT PHILIPSLAND

Adres N. B. Openingstijden

Kerkring 1, 4675 CC Sint Philipsland. maakt deel uit van het streekarchivariaat Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland. 8.30-12.00 uur en na afspraak met de streekarchivaris p/a Stadhuis Zierikzee, telefoon 01110-3151.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Gemeente Sint Philipsland, 1811-heden, 70 m.*

1.5 Organen van waterschappen Prins Hendrikpolder, 1908-heden, 1 m.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

Stichting Ons Dorpshuis te Anna Jacobapolder, 1953-1976, 0,50 m.* Stichting Dorpsbelangen Sint Philipsland, 1969-1977, 0,50 m.*

96

GEMEENTE SLUIS

Adres Grote Markt 1, 4524 ZG Sluis. Telefoon 01178-1200. Territoir met ingang van 1 april 1970 werd het grondgebied van de gemeente Retranchement gevoegd bij dat van de gemeente Sluis, nadat in de 19e eeuw Sint Anna-ter-Muiden en Heille al waren bijgevoegd. Openingstijden 8.30-12.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Gemeente Sluis, 1546-1971, 34 m.* Magazijnlijst: 1546-1944.

Gemeente Sint Anna-ter-Muiden, 1617-1800, 8,50 m. Magazijnlijst.

Gemeente Heille, (1790)-1880, 6 m. Magazijnlijst.

Gemeente Retranchement, 1850-1940, 36 m.*

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Gilden te Sluis, (1431)-1793, 1 doos. N.B. Betreft: herbergiersgilde, kleermakersgilde, makelaarsgilde, bakkersgilde, tabakverkopersgilde. Magazijnlijst.

Armbestuur te Sluis, 17e-19e eeuw, 3 m. Magazijnlijst.

Burgerlijk armbestuur te Heille, 19e eeuw, 1 doos. Magazijnlijst.

97

SLUIS

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN Leesgezelschap `Nut en Genot' te Sluis, 1861-1878, 0,05 m. Magazijnlijst.

Maatschappij tot nut van het algemeen, departement Sluis, 19e eeuw, 0,05 m. Magazijnlijst.

Instellingen van godsdienstig leven te Sint Anna-ter-Muiden, 1549-1795, 1 m. Magazijnlijst.

98

GEMEENTE TERNEUZEN

Adres Oostelijk Bolwerk 4, 4530 AA Terneuzen. Telefoon 01150-17980. Territoir omvat sedert 1 april 1970 het grondgebied van de voormalige gemeenten Biervliet, Hoek, Terneuzen en Zaamslag. Openingstijden: 8.30-12.00 uur en 13.30-16.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID 1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Gemeente Terneuzen, 1584-1970, 56 m.* Inventaris: gedeeltelijk: A.J. van Heiningen, Inventaris van het archief van de gemeente Terneuzen, 1584-1814, z.p. (1965).

Gemeente Biervliet, 1660-1969, 45,50 m.* Gemeente Hoek, 1695-1969, 52,50 m.* Gemeente Zaamslag, 1797-1969, 46 m.*

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Armenzorg, armenrekeningen van de stad, ambacht en commune Terneuzen, 1695-1814, 8 dozen. Inventaris: A.J. van Heiningen, Inventaris van het archief van de gemeente Terneuzen, z.p. (1965), 13 e.v. en 42 e.v.

99

GEMEENTEARCHIEF THOLEN

Adres Markt 1-5, 4695 CE St. Maartensdijk. Telefoon 01666-2955. Territoir per 1 juli 1971 werden de gemeenten OudVossemeer, Poortvliet, Scherpenisse, Sint Annaland, Sint Maartensdijk, Stavenisse en Tholen opgeheven en samengevoegd tot de nieuwe gemeente Tholen, die het eiland van die naam omvat. Openingstijden maandag t/m vrijdag 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur. Bijzondere dagen waarop het gemeentearchief gesloten is: biddag voor het gewas en arbeid (vierde woensdag in februari) en dankdag voor het gewas en arbeid (derde woensdag in november).

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Stad en gemeente Tholen, 1330-1935, 70 m. N.B. Hierbij: Gedeputeerden van de stad Tholen in de vergaderingen van de Staten van Zeeland, 1578-1809, 18,50 m., waarvan 13 m. gedrukte resoluties van de Statenvergaderingen. Inventaris: In voorbereiding. Nadere toegang: regestenlijst van de charters, 1330-1788. Bronnenuitgave: W.S. Unger en J.Th. de Smidt, Rechtsbronnen van Tholen, in: Verslagen en Mededeelingen der Vereeniging tot uitgaaf der bronnen van het oude vaderlandsche recht, XI-2 (1956) 281-364.

Stad en gemeente St. Maartensdijk, 1541 -1942, 47 m. Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, De archieven van St. Maartensdijk, 1541-1811, in: VROA 36 (1913) blz. 451-469. Bronnenuitgave: W.S. Unger, De keuren van St. Maartensdijk, in: Verslagen en Mededeelingen der Vereeniging tot uitgaaf der bronnen van het oude vaderlandsche recht, X-1 (1946) 117-137.

Gemeente Poortvliet, 1580 -1952, 40 m. Inventaris: G. Stadermann, Inventaris van het oud-archief der gemeente Poortvliet (Poortvliet 1966).

100

THOLEN

Gemeente Scherpenisse, 1581-1950, 40 m. N.B. Het 19e-eeuwse deel van dit archief is door vocht zeer ernstig beschadigd; een deel hiervan moet als verloren worden beschouwd. Magazijnlijst: 1581-1811. Bronnenuitgave: R. Fruin, Ordonnantie, door Floris van Egmond in 1528 aan de heerlijkheid Scherpenisse gegeven, in: Verslagen en Mededeelingen van de Vereeniging tot uitgave der bronnen van het oude vaderlandsche recht, II1-5 (1896) 417-442.

Gemeente Stavenisse, 1606-1948, 25 m. Inventaris.

Gemeente Oud-Vossemeer, 1681-1950, 38 m. Inventaris.

Gemeente Nieuw-Strijen, 1718-1815, 1 portefeuille. Inventaris: G. Stadermann, Inventaris van het oud-archief der gemeente Poortvliet, 1535-1952 (Poortvliet 1966) 38 en 39.

Gemeente St. Annaland, 1732-1950, 40 m.

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Rechtspraak vóór 1811 Gerechten van Tholen, St. Annaland, St. Maartensdijk, Nieuw-Strijen, Oud- en Nieuw-Vossemeer, Poortvliet, Schakerloo, Scherpenisse, Stavenisse en Vrijbergen, 1550-1811, 35,50 m. N.B. Bevat: Tholen, 1615-1811 (6,25 m); St. Annaland, 1589-1811 (3,50 m); St. Maartensdijk, 15651811 (7,25 m); Nieuw-Strijen, 1663-1811 (0,30 m); Oud- en Nieuw-Vossemeer, 1566-1811 (6 m); Poortvliet, 1550-1811 (6,25 m); Schakerloo, 1641-1796 (0,50 m); Scherpenisse, 1568-1811 (3,80 m); Stavenisse, 1624-1811 (2,50 m); Vrijbergen, 1677-1809 (0,20 m). Inventaris: Lasonder, Archieven rechtbanken, weeskamers en notarissen, 540-546, 549-556, 559-566, 568-593.

Financiën Gemeenteontvanger van Tholen, 1814-1854, 1 portefeuille. Inventaris.

Openbare orde en veiligheid, defensie Gilde van de Cloveniersschutters, (1555), 1575, 1 stuk.

101

THOLEN

Gezellen van de Cruysboge, 1555, 1 stuk. Kloveniersgilde te St. Maartensdijk, 1635-1645, 1 stuk. Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, De archieven van St. Maartensdijk, 1541-1811, in: VROA 36, (1913) 495.

Commissie van kazernering te Tholen, 1831-1868, 1 doos. Inventaris.

Schutterijraad van het half bataljon rustende schutterij no. 6 te Tholen, 18401869, 1 portefeuille. Inventaris. Commandant van de 3de compagnie van de rustende schutterij te Tholen, 18411859, 1 portefeuille. Inventaris. Directie van de brandweer te Tholen, 1857-1915, 1 deel. Economische zaken Gasbedrijf te Tholen, 1915-1966, 2,50 m. Inventaris.

Veerbedrijf te Tholen, 1920-1928, 0,25 m. Inventaris.

Gemachtigde in de raad van aandeelhouders van de N.V. Waterleidingmaatschappij Tholen voor Oud-Vossemeer, 1921-1967, 1 doos. Inventaris.

Grondbedrijf te Tholen, 1924-1930, 1 portefeuille. Inventaris.

Brugbedrijf te Tholen, (1910), 1928-1949, 0,75 m. Inventaris.

Sociale zorg Zorg voor minderjarigen Weeskamers te Tholen, St. Annaland, St. Maartensdijk, Oud- en Nieuw-Vossemeer, Poortvliet, Scherpenisse, Stavenisse en Vrijbergen, 1534-1811, 12,80 m. 102

THOLEN

N.B. Bevat: Tholen, 1552-1809 (5 m); St. Annaland, 1609-1811 (0,80 m); St. Maartensdijk, 15861809 (1 m); Oud- en Nieuw-Vossemeer, 1534-1793 (3,50 m); Poortvliet, 1597-1810 (1,50 m); Scherpenisse, 1615-1666 (0,50 m); Stavenisse, 1701-1811 (0,30 m); Vrijbergen, 1677-1759 (0,20 m). De weeskamerarchieven van Nieuw-Strijen en Schakerloo bevinden zich bij de rechterlijke archieven. Inventaris: Lasonder, Archieven rechtbanken, weeskamers en notarissen, 556, 557, 566, 567, 573, 574, 578, 581, 585-588, 591, 593. Van Tholen is een afzonderlijke inventaris aanwezig.

Stad- of Wezen-Armbestuur te St. Maartensdijk, 1544-1963, 1,50 m. Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, De archieven van St. Maartensdijk, 1541-1811, in: VROA 36 (1913) 481-486.

Wezen-armbestuur te Oud-Vossemeer, (1566)-1964, 1,20 m. Inventaris.

Grote of Wezen-armbestuur te Tholen, 1622-1928, 1,80 m. Inventaris.

Wezen-armbestuur te St. Annaland, 1707-1960, 0,50 m. Wezen-armbestuur te Poortvliet, 1827-1924, 0,60 m. Inventaris: G. Stadermann, Inventaris van het oud-archief der gemeente Poortvliet (Poortvliet 1966) 34 en 35.

Gasthuizen Gasthuis te St. Maartensdijk, 1541-1568, 1 portefeuille. Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, De archieven van St. Maartensdijk, 1541-1811, in: VROA 36 (1913) 478 en 479.

St. Maartensgodshuis te St. Maartensdijk, 1628-1720, 2 omslagen. Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, De archieven van St. Maartensdijk, 1541-1811, in: VROA 36 (1913) 479-481.

Armen- en werklozenzorg Armbestuur te Scherpenisse, 1565-1963, 1,50 m. Magazijnlijst: 1565-1809.

Dorps- en armbestuur van Westkerke, 1638-1815, 1 portefeuille. Magazijnlijst.

103

THOLEN

Algemeen of burgerlijk armbestuur te Poortvliet, 1653-1963, 2,10 m. Inventaris: G. Stadermann, Inventaris van het oud-archief der gemeente Poortvliet (Poortvliet 1966) 31-34.

Burgerlijk armbestuur te Stavenisse, 1724-1827, 1861-1948, 1 m. Inventaris. Algemeen armbestuur te Tholen, 1815-1938, 0,50 m. Inventaris.

Gecombineerd burgerlijk en diakonie armbestuur te Stavenisse, 1827-1861, 0,25 m. Inventaris.

Algemeen armbestuur te Oud-Vossemeer, 1828-1964, 0,85 m. Inventaris.

Plaatselijke correspondent der intercommunale arbeidsbemiddeling te Tholen, 1919-1928, 1 pak. Inventaris.

Agentschap der arbeidsbemiddeling te Oud-Vossemeer, 1920-1939, 1 doos. Inventaris.

Correspondentschap der arbeidsbemiddeling en werkeloosheidsverzekering te Tholen, 1929-1941, 1 doos. Inventaris. Verstrekking van levensmiddelen en brandstoffen Commissie van spijsuitdeling te Tholen, 1811-1861, 1 portefeuille. Inventaris.

Levensmiddelenbedrijf te Tholen, 1916-1920, 0,50 m. Inventaris.

Levensmiddelenbedrijf te Stavenisse, 1917-1920, 1 doos. Inventaris.

104

THOLEN

Volkshuisvesting Huurcommissie te Tholen, 1918-1923, 1 portefeuille. Inventaris.

Woningbedrijf te Tholen, 1922-1941, 1 portefeuille. Inventaris.

Gezondheidszorg Keuringsdienst voor vee en vlees te Oud-Vossemeer, 1924-1933, 1 portefeuille. Inventaris.

Onderwijs, wetenschap en cultuur Gemeentearchivaris van Tholen, (1861)1894-1936, 0,30 m. Inventaris. Commissie tot wering van schoolverzuim te Tholen, 1901-1949, 1 portefeuille. Inventaris.

Commissie van plaatselijk toezicht op het lager onderwijs te Tholen, 1921-1924, 1 portefeuille. Inventaris. Commissie tot wering van schoolverzuim te Oud-Vossemeer, 1933-1965, 1 portefeuille. Inventaris.

1.3 Organen van intergemeentelijke samenwerking

Gemene magistraten van het eiland Tholen, 1582-1800, 0,50 m. Inventaris. Vereniging van burgemeesters en secretarissen van de gemeenten op Tholen en St. Philipsland, 1854-1921, 1 portefeuille. Inventaris. Gezondheidscommissie voor de gemeenten St. Annaland, St. Maartensdijk, Oud-Vossemeer, Poortvliet, Scherpenisse, Stavenisse en Tholen (eiland Tholen) te Tholen, 1902-1934, 2,10 m. Inventaris.

105

THOLEN

Verplegingscommissie district Tholen en St. Philipsland, 1914, 1915, 1 omslag. Salariscommissie van de vereniging van burgemeesters en secretarissen in Zeeland, 1920-1922, 1 pak.

1.7 Organen van de centrale overheid Notarissen te Tholen, St. Maartensdijk, Oud-Vossemeer, Scherpenisse en Stavenisse, 1662-1895, 21,20 m. N.B. Bevat: Tholen, 1662-1842, 1881-1895 (13,70 m); St. Maartensdijk, 1665-1795, 1816-1842, 18761895 (6,50 m); Oud-Vossemeer, 1740, 1832-1842 (0,20 m); Scherpenisse, 1720-1750, 1818-1832 (0,50 m); Stavenisse, 1737-1740 (0,30 m). Inventaris: Lasonder, Archieven rechtbanken, weeskamers en notarissen, 546-549, 557-559, 568-579, 591-592; Felix, Rechterlijke en notariëele archieven, 225-231.

Kadastrale leggers van de voormalige gemeenten St. Annaland, St. Maartensdijk, Oud-Vossemeer, Poortvliet, Scherpenisse, Stavenisse en Tholen, 18321964, 5 m. College van toezicht voor het huis van bewaring te Tholen, 1830-1840, 1889, 1890, 0,40 m. Inventaris.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

2.1 Instellingen van economische aard Gemeene rentmeester inzake de heffing van de korentienden te St. Annaland, 1619-1820, 0,20 m. Gasfabriek van de Firma Wolterbeek van Bagger en Co. te Tholen, 1863-1872, 1 portefeuille. Inventaris.

N.V. Zeeuwse Oestermaatschappij `Bona Fides' te Tholen, 1877-1963, 0,75 m. Inventaris.

Weegbrugvereniging `Regt voor allen' te Strijenham, 1888-1974, 1 portefeuille.

106

THOLEN

Gasfabriek van C.J.P. Kampers te Tholen, 1890-1894, 1 portefeuille. Inventaris. N.V. Thoolsche Gasfabriek, 1894-1915, 1 portefeuille. Inventaris.

N.V. Spoorwegmaatschappij Tholen en West-Brabant, 1915-1919, 1 pak. Vereniging van varkenshouders `Draagt elkanders lasten' te St. Maartensdijk, 1937-1978, 1 pak. Inventaris.

Vereniging landbouwwerktuigen exploitatie; vlasplukcombinatie Tholen, 19461979, 1 portefeuille. Inventaris.

2.2 Instellingen v an sociale writ Vereniging tot leniging van armoede en wering der bedelarij in Tholen, 18471937, 1 portefeuille.* Inventaris.

Nederlandse Bond van gemeenteambtenaren, afdeling Zeeland, (1896)1919-1936, 2 dozen.* Inventaris. Fonds Huyssen van Kattendijke, 1897-1964, 2. dozen.* Inventaris.

Watersnoodcommissie te Poortvliet, 1906, 1 omslag. N.B. De commissie was werkzaam ten behoeve van de bevolking van Oud-Vossenveer.

Watersnoodcomité 1906 te Oud-Vosseneer, 1906-4910.1 band. Thoolse bouwvereniging, 1909-1932., 1 portefeuilte.* Inventaris.

Koninklijk Nationaal Steuncomité, afdeling Tholen, 1914-1919, 1 pak. Comité Belgische vluchtelingen te Tholen, 1914-1919, 1 portefeuille. Inventaris.

107

THOLEN

Comité Belgische vluchtelingen te Oud-Vossemeer, 1914, 1915, 1 band. Stichting ter bevordering van verkrijging van onroerend goed door landarbeiders te Oud-Vossemeer, 1931-1950, 1 portefeuille. Inventaris.

Afdeling Oud-Vossemeer van het Nationaal crisiscomité en het crisiscomité B-steun, 1932-1946, 1 doos. Inventaris.

Organisatie Winterhulp te Oud-Vossemeer, 1941-1944, 1 omslag. Comité's Oud-Vossemeer van de Nationale centrale voor hulpverlening Nederland en de Nationale hulpactie Roode Kruis (HARK) en Zuid helpt Noord, 1945-1948, 1 portefeuille. Stichting tehuis voor ouden van dagen voor Tholen en St. Philipsland `Huize ten Anker', 1946-1968, 1 portefeuille.

2.3 Vak- en standsorganisaties en -fondsen Gilden te St. Maartensdijk, 1555-1828, 2 m. N.B. Bevat: St. Annagilde, 1706-1796 (waarin de lakenverkopers, droogscheerders en kleermakers verenigd waren); St. Jozefsgilde, 1709-1744 (waarin de timmerlieden, metselaars en strodekkers verenigd waren); Schippersgilde, 1715-1799. Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, De archieven van St. Maartensdijk, 1541-1811, in: VROA 36 (1913), 493-495.

Gilden te Tholen, 1555-1828, 0,50 m. Bevat: beenhakkersgilde, 1598-1798; bakkersgilde, 1628-1806; chirurgijnsgilde (l8de eeuw); drapeniersgilde, 1683 en 1713. St. Josephgilde, 1555-1817 (waarin de metselaars, timmerlieden, wagenmakers, strodekkers, glazenmakers, smeden, schilders, kuipers, schrijnwerkers, mandenmakers en plateelwerkers verenigd waren); kleermakersgilde, 1584 en 1804; kramers- en vettenwariersgilde, 1598-1793; schippersgilde, 1598-1807; schoenmakersgilde, 1586 en (ca. 1806); gilde der stadsarbeiders, 1632-1828; tappersgilde, 1792; provisionele commissarissen der ontbonden gilden, 1798-1816. Inventaris.

108

THOLEN

2.5 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur Departement der Maatschappij tot Nut van 't Algemeen te Tholen, 1799-1802, 1833-1960, 1,40 m. N.B. Hierin: Tekenschool, Volkszangschool, Herhalingsschool en Floralia. Inventaris.

Vereniging tot stichting en instandhouding van scholen met de bijbel te Tholen en omstreken, 1887-1962, 1 pak. Inventaris.

Vereniging School voor hand- en bouwkundig tekenen te Tholen, 1904-1943, 1 portefeuille.* Stichting algemene kleuterschool te Tholen, 1948-1971(1975), 0,50 m.* Inventaris. Secretaris van de Stichting gemeenschap eiland Tholen, 1949, 1956-1960, 1 omslag.

2.6 Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen Vereniging Door Oefening Volmaakter te Tholen, 1849-1935, 1 portefeuille. Inventaris.

Handboogschutterij Non Semper te Tholen, 1849-1877, 1 portefeuille. Inventaris.

Feestcommissie gevormd ter viering van de lode verjaardag van kroonprinses Wilhelmina te Tholen, 1890, 1 pak. Feestcommissie ter viering van de troonsbestijging van prinses Wilhelmina te Tholen, 1898, 1 pak. Gymnastiekvereniging Olympia te Tholen, 1901-1972, 0,50 m. Inventaris.

2.7 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven St. Jacobsgilde, 1579-1699, 0,10 m. Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, De archieven van St. Maartensdijk, in: VROA 36 (1913) 493-495.

109

THOLEN

Rooms-katholieke parochie Onze Lieve Vrouw Hemelvaart te Tholen, 17951956, 2,60 m.* N.B. Hierbij: Rooms-Katholiek armbestuur te Tholen, 1803-1955. Inventaris.

Rooms-katholieke parochie St. Willebrord te Oud-Vossemeer, 1841-1956, 1,30 1,30 m.* Inventaris: in voorbereiding.

Hervormde gemeente te St. Maartensdijk, 1570-1692, 1 portefeuille. Inventaris: L.W.A.M. Lasonder, De archieven van St. Maartensdijk, in: VROA 36 (1913) 487, 488.

2.11 Personen

C. Hollestelle te Tholen, 1915-1936, 0,40 m. N.B. Archivaris van de gemeente Tholen en lid van diverse commissies op het gebiekvan de. oudheidkunde en dat van de vrijwillige ouderdomsverzekering. Inventaris.

3 VERZAMELINGEN

3.1 Handschriften Handschriften en aanwinsten, 17e-20e eeuw, 1,50 m. Inventaris.

3.2 Bibliotheek Bibliotheek, 17e-20e eeuw, 80 m. N.B. In hoofdzaak boeken op het gebied van het administratief, recht. Gedeeltelijke catalogus op fiches.

3.3 Kranten Eendrachtbode, 1945-heden, 1 m.

110

THOLEN

3.4 Prenten en kaarten Historisch-topografische atlas, 17e-20e eeuw, c. 1700 stuks. N.B. De foto's zijn rubriekmatig opgeborgen.

Films betreffende de stormramp en de wederopbouw van Stavenisse, 1953, 1954, 220 m. film, met geluidsband.

3.5 Geluidsbanden Geluidsband, 1975, 1 spoel.

3.7 Overige verzamelingen Documentatieverzameling, 20e eeuw, 0,50 m. N.B. Rubriekmatig ingedeeld.

111

GEMEENTE VALKENISSE

Adres Dorpsplein 28, 4371 AB Koudekerke. Telefoon 01185-1555. Territoir omvat sedert 1 juli 1966 het grondgebied van de voormalige gemeenten Biggekerke, Koudekerke en Zoutelande. Openingstijden 8.30-12.00 uur en bovendien donderdags 13.0017.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Gemeente Biggekerke, 1662-1966, 31 m.* Gemeente Koudekerke, 1708-1966, 64 m.* Gemeente Zoutelande, 1795-1966, 42 m.*

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Gemeentelijke instelling voor maatschappelijke zorg 1954-1965, 2 m.* N.B. Hierbij gedeponeerd: de archieven van de Burgerlijk armbesturen van Biggekerke 1823-1954, 1 m; Zoutelande 1860-1954, 2 m; Koudekerke 1865-1954, 3 m.

1.3 Organen van intergemeentelijke samenwerking Schooltandverzorging platteland Walcheren, 1950-1975, 1 m.*

112

VALKENISSE

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

Woningbouwvereniging `Couburg', 1919-1960, 3 dozen.* Stichting Vebenabos, 1949-heden, 1,50 m.* N.B. Deze stichting beheerst een recreatiebos met vakantiewoningen. Deelnemers zijn de gemeente Valkenisse, de stichting Nieuw Walcheren en de Vereniging tot bevordering van de Nederlandse aardappelhandel.

113

GEMEENTEARCHIEF VEERE

Adres p.a. Rijksarchief in Zeeland, St. Pietersstraat 38, 4331 EW Middelburg

Telefoon 01180-12767 (alleen 's middags) Territoir omvat sedert 1 juli 1966 het grondgebied van de voormalige gemeenten Serooskerke en Vrouwenpolder. Openingstijden maandag t/m vrijdag 13.30-17.00 uur. Beperkingen van de bezoek uitsluitend na afspraak.

dienstverlening

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID 1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Stad en gemeente Veere, 1340-1966, 110 m.* Inventaris (gedeeltelijk). Nadere toegang: indices op de poorterboeken, 1425-1809 en op registers van overledenen, 16221625, 1674-1810.

Gemeente Vrouwenpolder, 1804 - 1966, 45 m.* Inventaris: gedeelte 1804-1939.

Gemeente Serooskerke, 1819-1966, 35 m.* 1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Godshuis, 1610-1972, 30 m.* Inventaris: in voorbereiding.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN Heren van Veere, 13e, 14e eeuw, 3 m. Hervormde gemeente te Veere, 1610-1965, 5 m.*

114

GEMEENTEARCHIEF VLISSINGEN

Adres Stadhuis, Stadhuisplein 2, 4382 LG Vlissingen. Telefoon 01184-15100, toestel 331 of 330. Territoir per 1 januari 1835 werden de gemeenten OostSouburg en West-Souburg samengevoegd. In 1966 werden de gemeenten Oost-en West-Souburg en Ritthem bij de gemeente Vlissingen gevoegd. In datzelfde jaar werden gedeelten van de gemeenten Koudekerke en Nieuw- en St. Joosland eveneens bij de gemeente Vlissingen gevoegd. Openingstijden maandag t/m vrijdag 9.00-12.00 en 13.30-16.30 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Stad en gemeente Vlissingen, 1505-1937, 228 m.* N.B. Een groot deel van het archief is verloren gegaan door brand in 1809. Inventaris: gedeelte tot en met 1914: W. de Bruine, Inventaris van het archief der gemeente Vlissingen (Vlissingen 1959); magazijnlijst 1915-1937.

Gemeente West-Souburg, 1582-1834, 4 m. Inventaris.

Gemeente Oost-Souburg, 1795-1834, 4 m. Inventaris.

Gemeente Oost- en West-Souburg, 1835-1966, 148 m.* Gemeente Ritthem, 1795-1966, 51 m.* Inventaris: 1795-1851.

115

VLISSINGEN

1,2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Bevolking Retroacta van de burgerlijke stand van Oost-Souburg, West-Souburg en Vlissingen, 1620-1810, 0,75 m. Inventaris: Mulder, Retroacta, 90, 91, 121 en 122. N.B. Van Oost- en West-Souburg zijn de inv.nrs. 3, 7-9 en 12 verloren gegaan.

Bescheiden betreffende personen die te Vlissingen geboren, gehuwd of overleden zijn, dan wel zich aldaar gevestigd hebben, ca. 1582-ca. 1820, 0,50 m. N.B. Betreft meest afschriften gemaakt in verband met de reconstruktie van de gegevens uit de retroacta van de burgerlijke stand welke verloren zijn gegaan bij de brand in 1809. Inventaris: W. de Bruine, Inventaris van het archief der gemeente Vlissingen (Vlissingen 1959) I, 303-308.

Registers van de burgerlijke stand te Vlissingen, (1624)1808-1862, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 249-252.

College van wijkmeesteren te Vlissingen, 1819-1855, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 215 en 216.

Financiën Gemeenteontvanger van Vlissingen, 1809-1919, 47,50 m. Inventaris: alsvoren, 233-249.

Commissies ter liquidatie van de schadevergoeding voor het bombardement in augustus 1809, 1811-1826, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 211-214.

Commissie ter regeling der stedelijke directe belastingen te Vlissingen, 18211829, 1 doos. Inventaris: alsvoren, 218 en 219.

Openbare werken Commissarissen over de Middelburgs-Vlissingse rijweg (namens Vlissingen), 1805-1870, 1898-1977, 2 dozen.* Inventaris: 1805-1870, alsvoren, 210 en 211.

Stadsarchitect te Vlissingen, 1827, 1828, 1 doos. Inventaris: alsvoren, 254.

116

VLISSINGEN

Commissie tot afdoening van een geschil met de Loge l'Astre de l'Orient te Vlissingen, 1847, 1 omslag. Inventaris: alsvoren, 223.

Gemeentewerken Vlissingen, 1860-1914, 4 m. Commissie voor de Fabricage te Vlissingen, 1865-1922, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 225, 226.

Gemeentewerken Oost- en West-Souburg, 1934-1966, 19 m.* Magazijnlijst.

Gemeentewerken Ritthem, 1949-1966, 2 m.* Magazijnlijst.

Gemeentewerken Koudekerke, 1949-1966, 0,50 m.* N.B. Bevat alleen stukken betrekking hebbend op het gebied dat na de herindeling van 1966 bij Vlissingen is gevoegd.

Gemeentewerken Nieuw- en St. Joosland, 1949-1966, 0,50 m.* N.B. Bevat alleen stukken betrekking hebbend op het gebied dat na de herindeling van 1966 bij Vlissingen is gevoegd. Magazijnlijst.

Openbare orde en veiligheid, defensie Commissaris van politie van Vlissingen, 1808-1814, 0,50 m. Inventaris: W. de Bruine, Inventaris van het archief der gemeente Vlissingen (Vlissingen 1959) I, 252-254.

Commissarissen over het brandwezen te Vlissingen, 1815-1857, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 214 en 215.

Dienstdoende Schutterij te Vlissingen, 1828-1908, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 315 en 316.

Bestuur over het brandwezen te Vlissingen, 1867-1920, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 223-225.

Economische zaken Kamer van koophandel en fabrieken te Vlissingen, 1810-1876, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 309-313.

117

VLISSINGEN

Commissarissen van den brode te Vlissingen, 1815-1832, 1 doos. Inventaris: alsvoren, blz. 214.

Commissie voor de weverij en spinnerij te Vlissingen, 1818-1822, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 217 en 218.

Commissie tot onderzoek naar de toestand der gashouderkuip en van het nieuwe retortengebouw van de gasfabriek, 1875, 1 omslag. Inventaris: alsvoren, 226.

Sociale zorg Weeskamer van de Landsvierschaar te Vlissingen, 1656-1795, 2,50 m. Inventaris: alsvoren, 83 en 84.

Zeemans- en vissersbeurs te Vlissingen, 1756-1974, 3 m.* Inventaris: alsvoren, 290-296.

Arm-, gast- en weeshuis te Vlissingen, 1767-1875; 9 m. Inventaris: alsvoren, 257-285.

Armbestuur te Vlissingen, 1791-1926, 2 m. Inventaris: alsvoren, 285-290.

Commissie voor de Bank van Lening te Vlissingen, 1835-1900, 1,50 m. Inventaris: alsvoren, 220-223.

Burgerweeshuis te Vlissingen, 1874-1966, 2,50 m.* Inventaris.

Commissie van bijstand voor het tijdelijk distributiebedrijf te Vlissingen, 19161920, 2 delen. Inventaris: W. de Bruine, Inventaris van het archief der Gemeente Vlissingen (Vlissingen 1959) I, 231.

Tijdelijk distributiebedrijf te Vlissingen, 1916-1921, 1 m. Inventaris: alsvoren, 254-256.

Commissie van advies voor de crisiswerkloosheid te Vlissingen, 1922-1927, 2 omslagen. Inventaris: alsvoren, 231.

Distributiedienst te Vlissingen, 1939-1949, 1 m.* Inventaris: alsvoren, 256 en 257.

118

VLISSINGEN

Gezondheidszorg

Commissie voor de cholera-epidemie te Vlissingen, 1832-1834, 1 doos. Inventaris: alsvoren, 220.

Commissie voor de reinigingsdienst te Vlissingen, 1893-1920, 2 dozen. Inventaris: alsvoren, 226 en 227.

Gezondheidscommissie te Vlissingen, 1893-1933, 1 m. Inventaris: alsvoren, 227-230.

Onderwijs, wetenschap en cultuur

Commissies van toezicht op het onderwijs te Vlissingen, 1754-1920, 2 m. Inventaris: alsvoren, 205-209.

Commissie van toezicht op de Stadstekenschool te Vlissingen, 1823-1868, 2 dozen. Inventaris: alsvoren, 219 en 220.

Gemeentearchivaris van Vlissingen, ca. 1900-ca. 1950, 1,50 m.* Commissie tot wering van het schoolverzuim te Vlissingen, 1901-1953, 0,50 m.* Inventaris: alsvoren, 230 en 231.

Commissie van toezicht op het lager onderwijs te Vlissingen, 1921-1975, 2 dozen.* Commissie van toezicht op het middelbaar onderwijs te Vlissingen, 1938-1974, 1 m.*

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

2.1 Instellingen van economische aard

Departement Vlissingen van de Nederlandse maatschappij ter bevordering van nijverheid, 1839-1843, 1 deel. Inventaris: alsvoren, 317.

119

VLISSINGEN

Vlissingsche vischreederij, 1845-1847, 2 dozen. Inventaris: alsvoren, 317 en 318.

Comité voor de transatlantische stoomvaart te Vlissingen, 1869-1871, 1 pak. Inventaris: alsvoren, blz. 318.

2.2 Instellingen van sociale zorg Begraaf- en draagsociëteit te Vlissingen, 1801-1881, 0,50 m. Inventaris: W. de Bruine, Inventaris van het archief der Gemeente Vlissingen (Vlissingen 1959) I, 308 en 309.

Subcommissie van de Maatschappij van Weldadigheid te Vlissingen, 1818-1852, 1 doos. Inventaris: alsvoren, 314.

Begraafsociëteit Eensgezindheid te Vlissingen, 1818-1859, 1 deel. Inventaris: alsvoren, 314.

Subcommissie voor de algemene verloting voor de watersnood 1861 te Vlissingen, 1861, 1 omslag. Inventaris: alsvoren, 318.

Vereniging `Hulp in Nood' te Vlissingen, 1887-1934, 2 dozen. Inventaris: alsvoren, 319.

Centraal Comité van Armenzorg te Vlissingen, 1894, 1895, 1 doos. Inventaris: alsvoren, 320 en 321.

Kamer van arbeid voor de bouwbedrijven te Vlissingen, 1901-1922, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 321-323.

Kamer van arbeid voor de metaalbewerking te Vlissingen, 1901-1922, 3 dozen. Inventaris: alsvoren, 323-325.

Armenraad te Vlissingen, 1913-1924, 3 dozen. Inventaris: alsvoren, 326 en 327.

2.3 Vak- en standsorganisaties en -fondsen Gilden te Vlissingen, (1508)1545-1812, 3 m.

120

VLISSINGEN

N.B. Bevat: bakkersgilde, 1576-1808; vrije arbeiders of St. Jansgilde, 1590-1796; smidsambacht, (1633)1771-1807; kramersgilde, 1656-1809; boekverkopersgilde, (1656)1715-1806; schoenmakersgilde, 1635-1778; huistimmerliedengilde, (1548)1606-1806; metselaarsgilde, 1590-1806; kuipersgilde, 15451808; schippersgilde, (1535)1553-1809; apothekersgilde, 1674-1809; lijkebiddersgilde, 1676-1812; brouwersgilde, (1598)1750-1762. Inventaris: W. de Bruine, Inventaris van de archieven der gilden, (1508)1545-1812, in: Verslag betreffende het oud-archief der gemeente Vlissingen over het jaar 1950.

Vereniging van Brand- en Onderbrandspuitmeesters te Vlissingen, 1892-1921, 1 doos. Inventaris: alsvoren, 319 en 320.

2.5 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur Departement Vlissingen van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen, 18181966, 4 m. Leesgezelschap Bellamy te Vlissingen, 1884-1940, 1 deel. Inventaris: alsvoren, 318.

Vlissings Mannenkoor, 1893-1921, 3 delen. Inventaris: alsvoren, 320.

Plaatselijk De Ruytercomité te Vlissingen, 1906-1907, 2 dozen. Inventaris: alsvoren, 325.

Vlissingse Orkestvereniging, 1908-1921, 2 delen. Inventaris: alsvoren, 326.

2.6 Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen Sociëteit St. Sebastiaansdoel te Vlissingen, 1830-1847, 2 delen. Inventaris: alsvoren, 314.

Koninklijke Handboogschutterij Willem III te Vlissingen, 1851-1899, 1 doos. Inventaris: alsvoren, 318.

•

Vlissingse Oranjebond, 1909-1937, 1 doos. Inventaris: alsvoren, 326.

Vereniging Rijwielpad Walcheren te Vlissingen, 1926-1970, 2 m.

121

VLISSINGEN

Commissie voor de Havenfeesten te Vlissingen in 1931, 1930-1932, 1 pak. Inventaris: alsvoren, 328.

Watchers Werkcomité Vakantie te Vlissingen, 1946-1948, 1 omslag. Comité Kinderstad 1950 te Vlissingen, 1950, 0,50 m. Commissie ter voorbereiding van de De Ruyterfeesten te Vlissingen in 1957, 1957, 0,50 m. Inventaris.

2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag Plaatselijke commissie voor het fonds tot aanmoediging en ondersteuning van de gewapende dienst in de Nederlanden te Vlissingen, 1815-1870, 1 doos. Inventaris: W. de Bruine, Inventaris van het archief der gemeente Vlissingen (Vlissingen 1959) I, 313 en 314.

Vlissingse burgerwacht, 1919-1940, 1 doos. Inventaris: alsvoren, 327 en 328.

2.8 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven Anglicaanse kerk

Engelse kerk; English Presbyterian Church te Vlissingen, 1620-1921, 2 m. Inventaris: alsvoren, 297-303.

Nederlandse Hervormde kerk

Ring Vlissingen der Nederlandse Hervormde Kerk, 1816-1934, 0,50 m.* Magazijnlijst.

Hervormde gemeente te Vlissingen, 1572-1951, 22 m.* N.B. Bevat: kerkeraad, 1572-1951; diakonie, 1580-1944 en kerkvoogdij, (1584)1827-1944. Inventaris. Nadere toegang: de ondertrouw-, lidmaten- en begraafregisters zijn geïndiceerd.

Hervormde gemeente te Ritthem, 1612-1959, 3 m.* N.B. Bevat: kerkeraad, 1612-1959; diakonie, 1635-1929 en kerkvoogdij, 1814-1940. Inventaris.

122

VLISSINGEN

Hervormde gemeente te West-Souburg, 1620-1832, 0,50 m. N.B. Bevat: kerkeraad, 1620-1832 en diakonie, 1673-1832. Inventaris. Nadere toegang: de lidmatenregisters zijn geïndiceerd.

Hervormde gemeente te Oost- en West-Souburg, 1832-1944, 2,50 m.* N.B. Bevat: kerkeraad, 1832-1944; diakonie, 1832-1944 en kerkvoogdij, 1832-1944. Inventaris.

Waals Hervormde kerk Waalse gemeente te Vlissingen, 1790-1823, 1 doos. Magazijnlijst.

Gereformeerde kerk Kerkeraad van de Gereformeerde kerk te Oost- en West-Souburg, 1891-1978, 4 m.* Evangelisch-Lutherse gemeente Evangelisch-Lutherse gemeente te Vlissingen, 1735-1955, 3 m.

2.10 Families Familie Mauritz, 1748-1791, 2 m. Inventaris: W. de Bruine, Inventaris van het archief der Gemeente Vlissingen (Vlissingen 1959) II, 345-375.

Familie Clijver, ca. 1750-1804, 2 m. Inventaris: alsvoren, 331-339.

Familie Van der Swalme, 1772-1848, 4 m. Inventaris: alsvoren, 376-390.

2.11 Personen Mr. Nicolaas Cornelis Lambrechtsen van Ritthem, 1751-1809, 1,50 m. Inventaris: alsvoren, 339-345.

123

VLISSINGEN

3 VERZAMELINGEN

3.1 Handschriften Handschriften, 1620-1930, 5,50 m. Inventaris: W. de Bruine, Inventaris van het archief der Gemeente Vlissingen (Vlissingen 1959) II, 393-438.

3.2 Bibliotheek Bibliotheek, 17e-20e eeuw, 46 m. Catalogus.

Bibliotheek Van der Os, 17e-19e eeuw, 12 m. Catalogus.

3.3 Kranten Middelburgsche Courant, 1828-1939; Vlissingsche Courant, 1835-1941 en Provinciale Zeeuwse Courant, 1941-heden, 18 m. Nadere toegang: indices op onderwerpen.

3.4 Prenten en kaarten Topografisch-historische atlas, 16e-20e eeuw.

124

GEMEENTE WESTERSCHOUWEN

Adres Kloosterweg 60, 4328 GD Burgh-Haamstede. Telefoon 01115-1651. N.B. maakt deel uit van het streekarchivariaat Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland. Territoir omvat sedert 1 januari 1961 het grondgebied van de voormalige gemeenten Burgh, Haamstede, Noordwelle, Renesse, Serooskerke en Westerschouwen. Openingstijden 8.30-12.00 uur en na afspraak met de streekarchivaris, p/a stadhuis Zierikzee, telefoon 011103151.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Heerlijkheid en gemeente Haamstede, 1579-1961, 33 m.* Inventaris: P.J.M. de Baar en J.P.B. Zuurdeeg, Gebundelde inventarissen van de oude archieven van de gemeente Westerschouwen (z.pl. 1972) 38-62.

Heerlijkheid en gemeente Burgh, 1602-1961 (met Westerschouwen 1678-1810), 22,25 m. Inventaris: alsvoren, 8-22.

Heerlijkheid en gemeente Noordwelle, 1618-1961, 17,50 m.* Inventaris: alsvoren, 77-93.

Heerlijkheid en gemeente Renesse, 1642-1960, 20 m.* Inventaris: alsvoren, 102-123.

Gemeente Serooskerke, 1768-1961, 15 m.* Inventaris: alsvoren, 131-148.

125

WESTERSCHOUWEN

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Burgerlijk armbestuur te Haamstede, 1604-1961, 3 m.* Inventaris: alsvoren, 62-67.

Burgerlijk armbestuur te Westenschouwen, 1651-1961, 1,50 m.* Inventaris: alsvoren, 24-28.

Burgerlijk armbestuur te Burgh, 1674-1930, 0,50 m.* Inventaris: alsvoren, 23-24.

Burgerlijk armbestuur te Renesse, 1767-1960, 1 m.* Inventaris: alsvoren, 123-125.

Burgerlijk armbestuur te Noordwelle, 1799-1961, 1 m.* Inventaris: alsvoren, 93-96.

Gecombineerd plaatselijk en diakonie armbestuur te Serooskerke, 1828-1863, 0,25 m. Inventaris: alsvoren, 148-149. Burgerlijk armbestuur te Serooskerke, 1861-1961, 0,50 m.* Inventaris: alsvoren, 149-150.

Gemeentelijk levensmiddelenbedrijf Noordwelle, 1917-1920, 2 omslagen. Inventaris: alsvoren, 97.

Commissie van toezicht op het lager onderwijs te Haamstede, 1921-1935, 1 deel. Inventaris: alsvoren, 62.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

2.1 Instellingen van economische aard Meestoof Welland, 1687-1890, 6 delen. Inventaris: alsvoren, 96-97.

Meestoof te Renesse, 1796-1892, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 125-126.

126

WESTERSCHOUWEN

Voorzitter van het Tramwegcomité Brouwershaven-Burgh, 1901-1906, 1 pak. Inventaris: alsvoren, 97.

2.2 Instellingen van sociale zorg Vluchtelingen-comité te Haamstede, 1944, 1 pak. Inventaris: alsvoren, 68.

Agent van de Zuid-Hollandse Maatschappij tot redding van schipbreukelingen te Haamstede, 1885-1944, 1 pak. Inventaris: alsvoren, 70.

2.5 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschappen en cultuur Vereniging van Gereformeerd Schoolonderwijs te Haamstede, 1922-1923, 19341937, 1 pak. Inventaris: alsvoren, 68.

2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag Liberale kiesvereniging Noordwelle en omstreken, 1885-1908, 1 deel. Inventaris: alsvoren, 97.

2.8 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven Hervormde gemeente te Haamstede, 1624-heden, 2,25 m. Magazijnlijst.

Hervormde gemeenten te Renesse en Noordwelle, 17e-19e eeuw, 0,25 m.

2.11 Personen Jhr. R. J. H. Q. Roëll, burgemeester van Haamstede 1929-1942, 1 m.* Inventaris: alsvoren, 68-70.

127

GEMEENTE WESTKAPELLE

Adres Markt 95, 4361 AE Westkapelle. Telefoon 01187-200 (300). Openingstijden 9.00-12.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID Gemeentebestuur, 1634-1974, 82 m.* Magazijnlijst.

GEMEENTE WISSENKERKE

Adres Voorstraat 31, 4490 AA Wissenkerke. Telefoon 01107-655. Openingstijden 8.30-12.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID Gemeente bestuur, 1804-1941, 32 m.* Inventaris,

128

GEMEENTE ZIERIKZEE

Adres Telefoon N.B. Openingstijden Beperkingen aan de dienstverlening

Meelstraat 8, 4301 EC Zierikzee. 01110-3151. maakt deel uit van het streekarchivariaat Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland. maandag t/m vrijdag 9.00-12.00 en van 14.0016.00 uur. liefst bezoek na afspraak.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

1.1 Algemeen plaatselijk bestuur Stad en gemeente Zierikzee, 1275-20e eeuw, 148 m. Nadere toegang: indices op de resoluties, (1528-1795) regestenlijst van de charters (1300-1810) en indices op de poorterboeken (1302-1810). N.B. Een groot deel van het stadsarchief werd in 1811 als scheurpapier verkocht en is verloren gegaan.

1.2 Plaatselijke instellingen met een specifieke taak Bevolking Retroacta van de burgerlijke stand, 1527-1810, 1 doos. Inventaris: Mulder, Retroacta, 132-135. Nadere toegang: indices. N.B. Alle nummers zijn verloren gegaan, met uitzondering van inv.nrs. Abl, 2, Ba al, b 1-3, e3, Ca 1.

Financiën Commissie amortisatie van de schulden, 1825, 1 pak. College van zetters, 19e eeuw, 2 dozen.

129

ZIERIKZEE

Openbare werken Gemeentewerken, 19e-20e eeuw, 0,50 m. Commissie van beheer over de straatweg van Zierikzee naar Brouwershaven, 19e, 20e eeuw, 1 m. Openbare orde en veiligheid, defensie Brandweer, 18e-20e eeuw, 1,50 m. Gemeentepolitie, 19e-20e eeuw, 1 m. Schutterij, 19e eeuw, 0,50 m. Fonds voor Kazernering, 19e eeuw, 0,50 m. Economische zaken Commissie tot beheer der gas-fabriek en straatverlichting, later de Gasfabriek, 1856-1965, 7,50 m. Commissie van Toezicht voor de Katoenweverij, 1838-1855, 1 doos. Kamer van Koophandel, 19e eeuw, 2 dozen. Commissie voor de Broodzetting, 19e eeuw, 1 pak. Gezondheidszorg Commissie voor geneeskundig toevoorzigt, 1804-1861, 1 doos. Sociale zorg Armenkamer, later Algemeen of Burgerlijk armbestuur, 1669-20e eeuw, 1,75 m. Burgerweeshuis, 1724-1965, 19 m. Magazijnlijst. Bestuur van de Bank van Lening, 19e eeuw, 1 doos. Soepkokerij, 19e-20e eeuw, 1 pak.

130

ZIERIKZEE

Huurcommissie, 1918-1922, 1 m. Gemeentelijk woningbedrijf, 20e eeuw, 2 dozen. Onderwijs, wetenschap en cultuur Curatorium van de Latijnse school, later van het Gymnasium, 1807-1879, 1 doos. Plaatselijke schoolcommissie, 1827-1873, 1 doos. Commissie tot wering van schoolverzuim, 1901-1967, 1 doos. Gemeentearchivaris, 1920-1969, 0,50 m. Monumentencommissie, 1924-1945, 1 doos. Conservator van het Gemeentemuseum, 1948-1967, 0,25 m.

1.3 Organen van intergemeentelijke samenwerking Vereniging van Burgemeesters en Secretarissen op Schouwen-Duiveland, 18891923, 2 dozen. Vereniging van Burgemeesters, (ontvangers) en Secretarissen, 1923-c. 1950, 0,50 m. Beatrixschool te Zierikzee (B.L.O.-onderwijs), 20e eeuw, 1 m. N.B. Aan de gemeenschappelijke regeling nemen alle gemeenten op Schouwen-Duiveland deel.

1.5 Organen van waterschappen Waterschappen op Schouwen-Duiveland, 1580-1960, 106 m. N.B. Hierin: Waterschap Schouwen, 1599-1960 (waarbij: Centrale Directie van Schouwen, Burgh en Westland, 1797-1871, Commissie voor de grondwegen, 1863-1946, Reservefonds, 1873-1973 en Weduwenfonds der beambten, 1841-1921); Adriana Johannapolder, 1873-1959; Polder Al te Klein, 1806-1959; Waterschap Blois en Oud-Bommenede, 1798-1959; Borrenbroodpolder, 1707-1959; Waterschap Bruinisse, 1722-1959; Burgh- en Westlandpolder, 1679-1959; Waterschap Dreischor, 15801959; Galgepolder, 1925-1959; Gooikens-Nieuwlandpolder, 1806-1959; Gouweveer en Zelkepolder, 1805-1959; Polder Groot-Bettewaerde, 1772-1959; Henriëttepolder, 1921-1955; De Jongepolder, 1925-1959, Klein-Bettewaerde of Saspolder, 1791-1959; Maarlandpolder, 1873-1945; Nieuw -Bomend,176958; Nieuwe of Jonge polder van Dreischor of de Belderpolder, 1948-1959; Wa-

131

ZIERIKZEE

terschap Noordgouwe, 1867-1959; Polder Oosterenban van Schouwen, 1593-1958; Waterschap Ooster- en Sirjansland, 1695-1959; De Verbrande Manpolder, 1922-1958; Vierbannen van Duiveland, 16de eeuw-1959; Polder Westerenban van Schouwen, 1751-1959; Waterschap Zonnemaire, 1647-1959; Zuidernieuwlandpolder (bij Brouwershaven), 1684-1959. Inventaris: behalve van de cursief gedrukte.

2 NIET-OVERHEIDSARCHIEVEN

2.1 Instellingen van economische aard Commissie van toezicht van de Nieuwe Visscherij te Zierikzee, (1817)1818-1835, 8 m. Inventaris: E.W. Smit, Commissie van toezicht van de Nieuwe Visscherij te Zierikzee, (1817)18181835, Archiefinventaris (Zierikzee 1978).

Zierikzeesche Garancinefabriek, 19e eeuw, 1 pak.

2.2 Instellingen van sociale zorg Commissarissen van de Slavenkas, 1735-heden, 3 m. Inventaris: W.H. Keikes, Het fonds genaamd De Slavenbeurs of Slavenkas te Zierikzee (Zierikzee 1976) 62-72.

Begrafenisfonds Tot Nut van 't Algemeen, 1813-1923, 1 m. Commissie ter uitdeeling van soep aan behoeftigen, 1842-1947, 1 doos. Begrafenisfonds De Herstelde Belangen, 19e-20e eeuw, 0,50 m. Comité Zierikzee tot hulpverlening aan vluchtelingen, 1914-1916, 1 doos. Woningbouwvereniging Volkswoningen, 1918-1948, 2 dozen.

2.3 Vak- en standsorganisaties en -fondsen Gilden, 1353-1936, 3 m. N.B. Bevat: apothekersgilde, 1674; bakkersgilde, 1535-1820; bierstekersgilde, 1571-1805; chirurgijnsgilde, 1510-1804; goud- en zilversmedengilde, 1502-1810; groenselgilde, 1565-1819;

132

ZIERIKZEE

handschoenmakersgilde, 1595; houtverkopersgilde, 1609-1807; huistimmerliedengilde, 1423-1820; karreliedengilde, 1634-1810; kleermakersgilde, 1589-1820; kramersgilde, 1423-1810; kuipersgilde, 1520-1820; linneverversgilde, 1630, 1749; lijndraaiersgilde, 1599-1756; mandemakersgilde, 16101807; meedelversgilde, 1544; meeredersgilde, 1497-1800; metselaarsgilde, 1547-1808; molenaarsgilde, 1479-1808, 1896-1936; scheepstimmerliedengilde, 1579-1807; schippersgilde (binnenschippers), 15031829; schippersgilde (schippers buitengaats), 1353-1603; schoenmakersgilde, 1511-1772; smedengilde, 1488-1811; tappers- en koornverkopersgilde, 1535-1757; vissersgilde, 1541-1792; vlees- en beenhouwersgilde, 1543-1815; wagenmakersgilde, 1656-1721; wolleweversgilde, 1530-1755; zakkendragers- en arbeidersgilde, 1618-1791, 1918-1929; zoutdragersgilde, 1558-1559. Inventaris.

Onderwijzersgezelschappen op Schouwen-Duiveland, 19e-eeuw, 1 pak.

2.4 Instellingen op het gebied van de volksgezondheid Comité voor de oprichting van een ziekenhuis te Zierikzee, 1901, 1902, 1 omslag. Comité Nederlandsche Roode Kruis, 20e eeuw, 1 doos.

2.5 Instellingen op het gebied van onderwijs, wetenschap en cultuur Leesgezelschap Tot Beschaving en Genoegen, 1831-1942, 2 dozen. Vereniging tot oprichting en instandhouding van twee bewaarscholen te Zierikzee, (1817)1839-1920, 1 doos. Vereniging Zierickzee (1910), 1911-1916, 1 pak. N.B. Deze vereniging stelde zich ten doel: de beoefening der geschiedenis van Zierikzee en omstreken.

2.6 Instellingen op het gebied van sport, recreatie en evenementen Commissie tot regeling der feestviering van het driehonderdjarig bestaan der Nederlandsche Onafhankelijkheid, 1872-1873, 1 doos. Inventaris.

Sociëteit Tot Nut en Genoegen, 1845-1921, 1 pak. Sociëteit Ons Genoegen, 1882-1931, 1 pak. 133

ZIERIKZEE

Commissie voor de feestviering op 31 augustus 1898 (inhuldiging van Koningin Wilhelmina), 1897, 1898, 1900, 1 omslag. Zierikzeesche Bad- en Zweminrichting `Zeebad Het Stelletje', 1910-1940, 1 doos. Comité Eeuwfeest, 1948-1950, 0,50 m.

2.7 Instellingen op politieke en ideële grondslag Fonds ter aanmoediging en ondersteuning van de Gewapende dienst in de Nederlanden, afdeling Zierikzee, 1873-1926, 1 deel.

Nederlandse Vereniging voor Luchtbescherming, afdeling Zierikzee, 1936-1943, 1 doos.

2.8 Geloofsgemeenschappen en andere instellingen van godsdienstig leven Begraafboeken van de St. Lievensmonsterkerk, 1753-1828, 1 m. Nadere toegang: indices.

Lutherse gemeente, 18e-20e eeuw, 0,50 m. Magazijnlijst.

2.9 Huizen en heerlijkheden Slot Haamstede en de ambachtsheerlijkheden Haamstede en Stavenisse, 18e-20e eeuw, 1,50 m.

3 VERZAMELINGEN

3.1 Handschriften Handschriftenverzameling, 16e-20e eeuw, 2 m.

134

ZIERIKZEE

3.2 Bibliotheek Bibliotheek, 16e-20e eeuw, 37 m.

3.3 Kranten `Zierikzeesche Courant' en `Zierikzeesche Nieuwsbode', 1809-heden, 10 m.

3.4 Prenten en kaarten Topografisch-historische atlas, 16e-20e eeuw. Foto's, 20e eeuw, 2,50 m. Films, 20e eeuw, 1 doos.

135

WATERSCHAP AXELER AMBACHT

Adres Burchtlaan 1, 4571 HR Axel Telefoon 01155-1251. Territoir gelegen op het grondgebied van de gemeente Axel en gedeeltelijk op dat van Sas van Gent en Terneuzen. Openingstijden 9.00-12.00uur en 14.00-17.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID Aan- en Genderdijkepolder, 1680-1965, 2,70 m. Inventaris: W.E.M. Bauwens, Beknopte inventaris van de archieven van de voorm. polders en waterschappen behorende tot het waterschap Axeler Ambacht, ± 1635-1965 (z.p. 1966, getypt) blz. 7.

Autrichepolder, 1699-1965, 3,40 m. Inventaris: alsvoren. Zie ook T.T.A.B.M. van der Aalst, Supplement op de beknopte inventaris enz. (Middelburg 1975, getypt), blz. 2.

Beoosten- Blij-benoordenpolder, 1656-1965, 4 m. Inventaris: alsvoren, 8.

Beoosten- en bewesten-Blijpolder, 1788-1965, 5,10 m. Inventaris: alsvoren, 10. Zie ook Aanvulling op de beknopte inventaris (getypt), blz. 2.

Buthpolder, 1755-1965, 1,80 m. Inventaris: alsvoren, 12. Zie ook Aanvulling, 3.

Canisvlietpolder, 1787-1965, 4 m. Inventaris: alsvoren, 13.

Capellepolder, 1736-1965, 1,70 m. Inventaris: alsvoren, 15. Zie ook Aanvulling, 4.

Catharinapolder, 18e eeuw-1965, 2,50 m. Inventaris: alsvoren, 16.

137

AXELER AMBACHT

Dekkerspolder, 1908-1965, 1,10 m. Inventaris: alsvoren, 17. Zie ook Aanvulling, 5.

Calamiteuze Eendragtpolder, 1780-1965, 3,90 m. Inventaris: alsvoren, 55.

Groote Huissenspolder, 1802-1965, 1,20 m. Inventaris: alsvoren, 18.

Hellegatpolder, 1928-1965, 1,90 m. Inventaris: alsvoren, 19.

Calamiteuze Kleine Huissenspolder, 1821-1965, 3,40 m. Inventaris: alsvoren, 57. Zie ook Supplement, 3.

Waterschap Koegors ca. 1685-1965, 3,20 m. N.B. Omvat: Nieuwe Zevenaarpolder, Koegorspolder, Nieuwe Eglantierpolder. Inventaris: alsvoren, 48. Zie ook Aanvulling, 13.

Krekepolder. 1804-1965, 1 m. Inventaris: alsvoren, 20.

Lievenspolder, 1858-1965, 0,90 m. Inventaris: alsvoren, 21.

Calamiteuze Ser Lippenspolder, 1765-1965, 1,10 m. Inventaris: alsvoren, 62.

Calamiteuze Margarethapolder, 1717-1965, 4 m. Inventaris: alsvoren, 59.

Moerbekepolder, 1738-1965, 0,80 m. Inventaris: alsvoren, 22.

Moerspuipolder, 1763-1912, 0,80 m. Inventaris: Aanvulling, 18. Zie Supplement, 3.

Nieuw-beoosten-Blij-bezuiden, 1634-1965, 1,60 m. Inventaris: Beknopte inventaris, 23.

Nieuwe bij Sas van Gent (Oostdeel), 1888-1965, 0,20 m. Inventaris: alsvoren, 50.

138

AXELER AMBACHT

Nieuwe Karnemelkpolder, 1780-1965, 2,20 m. Inventaris: alsvoren, 24.

Nieuwe Koegorspolder, 1939-1965,1,10 m. Inventaris: alsvoren, 25. Zie ook Aanvulling, 6.

Calamiteuze Nieuw-Othenepolder, 1848-1965, 1,20 m. Inventaris: alsvoren, 61.

Nieuw-Papeschorpolder, 1844-1965, 1,70 m. Inventaris: alsvoren, 51.

Noordpolder (bij Axel), 1787-1965, 2 m. Inventaris: alsvoren, 26 e.v.

Noordpolder (bij Neuzen), 1842-1965, 1 m. Inventaris: alsvoren, 28.

Oud-beoosten-Blij-bezuidenpolder, 1639-1965, 3,30 m. Inventaris: alsvoren, 29.

Oude Eglantierpolder, 1754-1965, 1,40 m. Inventaris: alsvoren, 32. Zie ook Aanvulling, 7.

Oude Zevenaarpolder, 1785-1965, 2,10 m. Inventaris: alsvoren, 52. Zie ook Aanvulling, 14.

Overslagpolder, 1730-1965, 0,40 m. Inventaris: alsvoren, 32. Zie ook Supplement, 3.

Oud Papeschorpolder, 1750-1965, 2,20 m. Inventaris: alsvoren, 53. Zie ook Aanvulling, 15.

Waterschap Rieden ca. 1756-1965, 6,60 m. N.B. Omvat: Riedenpolder, Wildelandenpolder, Oude Karnemelkpolder. Inventaris: alsvoren, 33.

Waterschap Smids Koegorsschorre ca. 1845-1965,1,50 m. N.B. Omvat: Smids Koegorsschorrepolder, Emma,of Ameliapolder. Inventaris: alsvoren, 34.

Sint Anthoniepolder, 1787-1965, 1,40 m. Inventaris: alsvoren, 35.

139

AXELER AMBACHT

Van Lijndenpolder, 1875-1965, 1,50 m. Inventaris: alsvoren, 36.

Varempépolder, 1715-1965, 1,50 m. Inventaris: alsvoren, 37. Zie Supplement, 3.

Visscherspolder, 1873-1965, 0,30 m. Inventaris: alsvoren, 38. Zie ook Aanvulling, 9.

Vlooswijkpolder, 1682-1965, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 54.

Willem III polder, 1862-1965, 2 m. Inventaris: alsvoren, 39. Zie ook aanvulling, 8.

Zaamslagpolder, 1647-1965, 5 m. Inventaris: alsvoren, 40. Zie ook Aanvulling, 10.

Zeven Trinitéspolder, 1799-1965, 2,10 m. Inventaris: alsvoren, 42.

Zuiddorpepolder Noorddeel, 1683-1965, 1,70 m. Inventaris: alsvoren, 43. Zie ook aanvulling, 11 en Supplement, 4.

Zuiddorpepolder Zuiddeel of Zijpepolder, 1697-1965, 1,70 m. Inventaris: alsvoren, 44. Zie verder Aanvulling, 12 en Supplement, 6.

Waterschap Zuid-, Kats-, Sint Anna- en Sparkspolder, 1820-1965, 1,60 m. Inventaris: alsvoren, 45.

Uitwateringswaterschap Hulster en Axeler Ambacht, 1934-1965, 6,40 m. Inventaris: alsvoren, 63.

Waterkering van de calamiteuze polders Ser Lippens, Nieuw-Othene, Margaretha, Kleine Huissens en Eendragt, 1871-1964, 10,30 m. Inventaris: alsvoren, 67. Zie ook Aanvulling, 16.

Commissie van de Steenweg, 1873-1965, 0,85 m. Inventaris: alsvoren, 66.

140

WATERSCHAP DE BREDE WATERING VAN ZUID-BEVELAND

Adres Telefoon Territoir Openingstijden

Grote Markt 3, 4461 AH Goes. 01100-20020. gelegen op het grondgebied van de gemeenten Borsele, Goes, Kapelle en Reimerswaal. 9.00-12.00 uur en 14.00-17.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

Waterschap De Breede Watering bewesten Yerseke, 1530-1959, 52,50 m. Inventaris: J.P.B. Zuurdeeg z.p., 1970. N.B. Omvat: Breede Watering bewesten Yersekepolder, Kaarspolder, Koudepolder, Snoodijk- of Verderfpolder, Stormezandpolder, Burenpolder, Haventje van Biezelingepolder.

Polder Anna Maria, 1898-1969, 1,80 m. Inventaris.

Waterschap Baarland, 1625-1958 (1962), 9 m. N.B. Omvat: Baarlandpolder, Baarland-Stellepolder, Grote Reinoutspolder, Kleine Reinoutspolder, Molenpolder, Noordpolder, Quistkostpolder, Stormpolder, Zuidpolder. Gedeeltelijk: Kamerpolder, Nieuw-Ovezandpolder, Zakpolder. Inventaris.

Waterschap de Bathpolder, 1890-1959, 1,30 m. N.B. Omvat: Eerste Bathpolder, Tweede Bathpolder. Inventaris.

Boonepolder, 1808-1958 (1959), 1,80 m. Inventaris.

Calamiteuze Borsselepolder, 1715-1959, 6 m. Inventaris.

Van Citterspolder, 1862-1959, 1 m. Inventaris.

141

DE BREDE WATERING VAN ZUID-BEVELAND

Waterschap Ellewoutsdijk, 1633-1959, 9.m. N.B. Omvat: polder Ellewoutsdijk, Everingepolder, Driewegenpolder, Langemarepolder, Zakpolder, Noordpolder. Gedeeltelijk: Blazekoppolder, Kamerpolder. Inventaris.

Emmanuelpolder, 1875-1959, 0,50 m. Inventaris.

Fredericapolder, 1849-1959, 0,20 m. Inventaris. Waterschap Goessche ca. 1570-1958, 4 m. N.B. Omvat: Goesschepolder, Pier en Pinkspolder. Inventaris.

Waterschap 's-Gravenpolder, 1809-1958 (1962), 2 m. N.B. Omvat: 's-Gravenpolder, Heer Geertspolder, Korenpoldertje. Inventaris.

Waterschap 's-Heer Arendskerke, 1611-1959, 3 m. N.B. Omvat: Ankeverepolder, Louisepolder, Nieuwe-Kamerpolder, Nieuw-Landekepolder, Noordlandpolder, Noordzakpolder, Oosterguitepolder, Oosterlandpolder, Oude-Kamerpolder, Oude-Nieuwlandpolder, Ouwelandpolder, Pieterspolder, Platepolder, 's-Heer-Arendskerkepolder, Stellepolder, St. Pieterspolder, Uitslagpolder, Het-Vlaandertje, Westerguitepolder, Zuiderlandpolder. Inventaris.

Heerenpolder, 1646-1958, 1,50 m. Inventaris.

Waterschap Hoedekenskerke, 1679-1959, 11 m. N.B. Omvat: Hoedekenskerkepolder, Siguitpolder, Slabbekoornpolder, Noordpolder, Oude Hoondertpolder, Nieuwe Hoondertpolder, Oude Vreelandpolder, Nieuwe Vreelandpolder. Inventaris.

Jacobpolder, 1869-1958, 1,20 m. Inventaris.

Karelpolder, 1905-1959, 1,20 m. Inventaris. Koningspolder, 1769-1959, 0,50 m. Inventaris.

142

DE BREDE WATERING VAN ZUID-BEVELAND

Waterschap Krabbendijke, 1756-1959, 2 m. N.B. Omvat: Nieuw-Krabbendijkepolder, Monnikenpolder. Inventaris.

Kreekrakpolder, 1925-1956, 1,50 m. Inventaris.

Waterschap Kruiningen, 1574-1960, 11,50 m. N.B. Omvat: Kruiningenpolder, Oost-Hinkelenpolder. Inventaris.

Maagspolder, 1810-1959, 0,50 m. Inventaris.

Mairepolder, 1802-1959, 1 m. Inventaris.

Waterschap Middel-Zwake, 1833-1958 (1962), 1,50 m. N.B. Omvat: Middel-Zwakepolder, Fiernispolder, Hugopolder, Jan Vierloospolder, Kaneelpolder, Vlieguitpolder. Inventaris.

Molenpolder, 1865-1959, 1 m. Inventaris.

Nieuwe Kraaijertpolder, 1623-1959, 5,50 m. Inventaris.

Waterschap Nieuwe-West-Kraaijertpolder, 1703-1959, 3,40 m. N.B. Omvat: Nieuwe-West-Kraaijertpolder ('s-Heer Arendskerke en 's-Heerenhoek), Nieuwe-WestKraaijertpolder (Borssele). Inventaris.

Nieuwlandepolder, 1743-1959, 1,50 m. Inventaris.

Nieuw-Sabbingepolder, 1739-1959, 1 m. Inventaris.

Waterschap De Buitenpolders van Nisse, 1717-1959, 2,30 m. N.B. Omvat: Kruiningenpolder, Rondepolder, Lange Nieuwlandpolder, Noord- en Zuid-Daniëlpolder, Prooiepolder, Zuidzak-met-Schouwersweelpolder. Inventaris.

143

DE BREDE WATERING VAN ZUID-BEVELAND

Waterschap Nisse-Stelle, 1803-1959, 1,50 m. N.B. Omvat: Willoutspoldertje, Stellepolder, Zakpolder, Nieuwlandekenpolder. Inventaris.

Nieuw-Olzendepolder, 1715-1959, 1,50 m. Inventaris.

Noord-Kraaijertpolder, 1789-1959, 1,20 m. Inventaris.

Calamiteuze Oost-Bevelandpolder, 1816-1958, 1 m. Inventaris.

Oost-Nieuwlandpolder, 1700-1959, 1,50 m. Inventaris.

Waterschap Ooster-Zwake, 1818-1958 (1962), 1 m. N. B. Omvat: Ooster-Zwakepolder, Heer-Janspolder. Inventaris.

Oude-Kraaijertpolder, (17e eeuw) 1800-1959, 2,70 m. Inventaris.

Waterschap voor de uitwatering door de Sluis aan den Oosterlandpolder, 18821959, 1,50 m. N.B. Omvat: Waterschap Oud-Wolphaartsdiik dat omvatte de Oosterland-, Oud-Sabbinge-, Zuiderland- en Fredericuspolder, Heerenpolder, Oost-Nieuwlandpolder, De Perponcherpolder (tot 1953). Inventaris.

Oostpolder ('s-Heer Arendskerke), 1910-1959, 0,25 m. Inventaris.

Oostpolder (gemeente Krabbendijke), 1780-1959, 2 m. Inventaris.

Waterschap Oud-Wolphaartsdijk, 1604-1959, 6 m. N.B. Omvat: Oosterlandpolder, Zuiderlandpolder, Fredericuspolder, Oud-Sabbingepolder. Inventaris.

Waterschap Ovezand, 1592-1959, 3 m. N.B. Omvat: Blazekoppolder (gedeeltelijk), Calangepolder, Holle- of Oud-Borsselepolder, Hollestellepolder, Nieuwlandepolder (gedeeltelijk), Nieuw-Ovezandpolder (gedeeltelijk), Onze Lieve Vrouwepolder, Oud-Ovezandpolder, St. Anthonypolder, Verlorenkostpolder, Zakpolder (gedeeltelijk), Ovezandse Zakpolder, Nisse-Zakpolder. Inventaris.

144

DE BREDE WATERING VAN ZUID-BEVELAND

De Perponcherpolder, 1844-1958, 1,50 m. Inventaris.

Waterschap voor de uitwatering door de Sluis in de Piet, 1875-1959, 2,50 m. N.B. Omvat: Broeder en Zusterpolder, Nieuwe-Kraaijertpolder, Nieuw-Sabbingepolder, NoordKraaijertpolder, Oostpolder, Oude-Kraaijertpolder, Schengepolder, Westerlandpolder, Westkerkepolder, West-Kraaijertpolder, Ankeverepolder, 's-Heer Arendskerkepolder, Waterschap Heinkenszand, Waterschap St. Pieters. Inventaris.

Quarlespolder, 1953-1959, 0,20 m. Inventaris. Reigersbergsepolder, 1755-1959, 6 m. Inventaris. Schengepolder, 1875-1959, 2 m. Inventaris.

Stroodorpepolder, 1911-1959, 0,50 m. Inventaris.

Waterschap tot uitwatering De Valkenissegeul, 1879-1959, 1 m. N.B. Omvatte: Emmanuëlpolder, Maagspolder, Mairepolder, Oostpolder, Stroodorpepolder, Valkenissepolder, waterschap Krabbendijke. Inventaris.

Valkenissepolder, 1841-1959, 0,50 m. Inventaris.

Volckerpolder, 1905-1969, 1,50 m. Inventaris.

Waterschap Waarde, 1644-1959, 4,50 m. N.B. Omvatte: Waardepolder, Westveerpolder, Oud-Krabbendijkepolder. Inventaris.

West-Kraaijertpolder, 1648-1959, 2,50 m. Inventaris.

Westerlandpolder, 1683-1959, 2 m. Inventaris.

Westkerkepolder, 1700-1959, 2 m. Inventaris.

145

DE BREDE WATERING VAN ZUID-BEVELAND

Calamiteuze Wilhelminapolder, (1791) 1810-1958 (1962), 3,50 m. Inventaris.

Calamiteuze Willem-Annapolder, 1754-1959, 2 m. Inventaris.

Calamiteuze Zimmermanpolder, 1881-1959, 1,50 m. Inventaris.

Zuid-Kraaijertpolder, 1792-1959, 5 m. Inventaris. Zuidvlietpolder, 1873-1959, 0,75 m. Inventaris.

Waterschap van de waterkering van de calamiteuze Borssele, 14 m. Inventaris. Waterschap van de waterkering Oost-Beveland en Wilhelmina, 5 m. Inventaris.

Waterschap van de waterkering van de calamiteuze Zimmerman, 6 m. Inventaris.

Waterschap van de waterkering van de calamiteuze Willem-Anna, 6 m. Inventaris.

146

WATERSCHAP HULSTER AMBACHT

Adres Telefoon Territoir Openingstijden

Gentsestraat 38, 4561 EK Hulst. 01140-3553. gelegen op het grondgebied van de gemeenten Hontenisse en Hulst. 8.00-12.00 uur en 13.00-17.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

A rchieven van polders Waterschap Absdale-, Riet- en Wulfsdijk, 1792-1965, 2 m. Inventaris: T.T.A.B.M. van der Aalst, P.J. Brand en J.P.B. Zuurdeeg, Gebundelde inventarissen van de archieven van het waterschap Hulster Ambacht, 1609-1972 (1976) getypt), blz. 12.

Burgpolder, 1827-1965, 1,50 m. Inventaris: alsvoren, 25.

Cambronpolder (Groot), 1715-1965, 1,50 ml Inventaris: alsvoren, 32.

Cambronpolder (Klein), 1769-1965, 1 m. Inventaris: alsvoren, 43.

Clingepolder, 1683-1965, 2,50 m. Inventaris: alsvoren, 52.

Koningin Emmapolder, 1897-1965, 2 m. Inventaris: alsvoren, 71.

Ferdinanduspolder (Groot en Klein), 1716-1965, 2 m. Inventaris: alsvoren, 79.

Havikpolder, 1754-1965, 2 m. Inventaris: alsvoren, 96.

147

HULSTER AMBACHT

Waterschap Hengst- en Rummersdijk, 1687-1965, 2 m. Inventaris: alsvoren, 105.

Hulster Nieuwlandpolder, 1707-1965, 2 m. Inventaris: alsvoren, 118.

St. Jansteenpolder, 1715-1965, 2 m. Inventaris: alsvoren, 134.

Groot Kieldrechtpolder, 1695-1965, 2 m. Inventaris: alsvoren, 144.

Nieuw Kieldrechtpolder, 1789-1965, 2 m. Inventaris: alsvoren, 154.

Kruispolder, 1615-1965, 6 m. Inventaris: alsvoren, 159.

Waterschap Lamswaarde ca. 1706-1965, 5 m. Inventaris: alsvoren, 181.

Melopolder, 1689-1965, 4 m. Inventaris: alsvoren, 205.

Kleine Molenpolder, 1858-1965, 1 m. Inventaris: alsvoren, 213.

De Verenigde Polders van Ossenisse, 1609-1965, 6 m. N.B. Omvat ook het gedeponeerd archief van de polder 's-Heer Arends, 1709-1965. Inventaris: alsvoren, 218.

Waterschap Oude Graauw en Langendam, 1634-1965, 3 m. Inventaris: alsvoren, 245.

Ser Pauluspolder, 1662-1965, 1,50 m. Inventaris: alsvoren, 262.

Prosperpolder (Nederlandse gedeelte), 1936-1965, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 270.

Stoppeldijk, 1643-1965, 3 m. Inventaris: alsvoren, 275.

148

HULSTER AMBACHT

Uitwateringswaterschap Stoppeldijk, ca. 1847-1965, 4 m. Inventaris: alsvoren, 300.

Van Alsteinpolder, 1851-1965, 1,50 m. Inventaris: alsvoren, 315.

Calamiteuze waterschap van Walsoorden, 1791-1965, 3 m. Inventaris: alsvoren, 325.

Waterschap van de weg Hulst-Paal, 1863-1972, 1,60 m. Inventaris: alsvoren, 333.

Wildelanden, 1870-1965, 1 m. Inventaris: alsvoren, 339.

Waterschap Willem Hendriks en Klein Kieldrecht, 1687-1965, 4 m. Inventaris: alsvoren, 344.

Waterschap van de waterkering van het calamiteuze waterschap Walsoorden, 1855-heden, 12 m. Inventaris: voorlopig, periode 1855-1971.

Archieven van commissies Havenfort Commissie, (1872)-1935, 2,80 m. Inventaris: alsvoren, 357.

Regelingscommissie, 1914/15-1968, 1,80 m. Inventaris: alsvoren, 361.

Commissie van de grindweg Stoppeldijk, 1863-1968, 0,60 m. Inventaris: alsvoren, 364.

149

WATERSCHAP NOORD-BEVELAND

Adres Julianastraat 8, 44 AK Kortgene. Telefoon 01108-451. Territoir gelegen op het grondgebied van de gemeenten Kortgene en Wissenkerke. Openingstijden 9.00-12.00 uur en 13.00-17.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

Adriaanpólder, 1711-1959, 1,30 m. Inventaris: J.P.B. Zuurdeeg, Gebundelde inventarissen van de oude archieven van het waterschap Noord-Beveland, (1970) getypt, blz. 2 e.v.

Al te Kleinpolder, 1841-1948, 0,30 m. Inventaris: alsvoren, 15.

Calamiteuze Anna-Frisopolder en de Gemeenchap voor indijking en bebouwing van de Anna-Frisopolder, 1747-1960, 1,50 m. Inventaris: alsvoren, 21.

Camperlandpolder, 1746-1960, 1,50 m. Inventaris: alsvoren, 33.

Frederikspolder, 1640-1959, 2 m. Inventaris: alsvoren, 41.

Geersdijkpolder, 1740-1959, 2,50 m. Inventaris: alsvoren, 53.

Heer Janszpolder, 1746-1959, 2,50 m. Inventaris: alsvoren, 64.

Calamiteuze Jacobapolder en bedijkers van de Jacobapolder, 1768-1959, 2 m. Inventaris: alsvoren, 79.

Calamiteuze Jonkvrouw Annapolder, 1726-1959, 5 m. Inventaris: alsvoren, 93.

150

NOORD-BEVELAND

Katspolder, 1782-1959, 2 m. Inventaris: alsvoren, 107.

Calamiteuze Leendert Abrahampolder en Maatschappij tot indijking en bebouwing van de Leendert Abrahampolder, 1853-1959, 2 m. Inventaris: alsvoren, 119.

Mariapolder, 1835-1959, 1,50 m. Inventaris: alsvoren, 133.

Nieuw-Noord-Bevelandpolder, 1767-1935, 2 m. Inventaris: alsvoren, 142.

Calamiteuze Onrustpolder en Gemeenschap voor de bedijking en bebouwing van de Onrustpolder, 1840-1959, 2,30 m. Inventaris: alsvoren, 158.

Waterschap Oud- en Nieuw-Noord-Beveland, 1934-1959, 3,50 m. N.B. Omvat Oud-Noord-Bevelandpolder en Nieuw-Noord-Bevelandpolder. Inventaris: alsvoren, 176.

Oud-Kortgenepolder, 1784-1959, 1 m. Inventaris: alsvoren, 197.

Oud-Noord-Bevelandpolder, 1686-1935, 10,70 m. Inventaris: alsvoren, 206.

Rippolder, 1782-1959, 1 m. Inventaris: alsvoren, 240.

Soelekerkepolder, 1817-1962, 2,30 m. Inventaris: alsvoren, 247.

Sophiapolder, 1774-1895 (1925), 2,60 m. Inventaris: alsvoren, 262.

Spieringpolder, 1852-1959, 1 m. Inventaris: alsvoren, 271.

Stadspolder, 1784-1959, 1,50 m. Inventaris: alsvoren, 284.

Thoornpolder, 1778-1959, 3 m. Inventaris: alsvoren, 300.

151

NOORD-BEVELAND

Calamiteuze Vlietepolder, 1744-1959, 2,50 m. Inventaris: alsvoren, 320.

Westpolder, 1837-1959, 0,80 m. Inventaris: alsvoren, 334.

Willempolder, 1769-1959, 2,30 m. Inventaris: alsvoren, 343.

Willem Adriaanpolder, 1870-1961, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 360.

Wissekerkepólder, 1736-1959, 2,30 m. Inventaris: alsvoren, 371.

Waterschap voor de uitwatering van de polders Heer Jansz. ca. 1879-1959, 1 m. N.B. Omvat: Heer Janszpolder, Camperlandpolder, Campens-Nieuwlandpolder, Rippolder, AnnaFrisopolder, Jacobapolder, Onrustpolder. Inventaris: alsvoren, 383.

Waterschap voor de uitwatering van de polders Stads ca. 1872-1959, 1 m. N.B. Omvat: Adriaanpolder, Frederikspolder, Jonkvrouw Ànnapolder, Oostpolder, Oud-Kortegenepolder, Stadspolder, Westpolder. Inventaris: alsvoren, 390.

Waterschap voor de uitwatering van de polders Willem ca. 1874-1959, 1,50 m. N.B. Omvat: Willempolder, Geersdijkpolder, Wissekerkepolder, Thoornpolder, Mariapolder, Vlietepolder, Sophiapolder (tot 1895). Inventaris: alsvoren, 401.

Waterschap van de waterkering van de calamiteuze Jonkvrouw Annapolder, 1872-1978, 5 m. Inventaris: voorlopig.

Waterschap van de waterkering van de calamiteuze Leendert Abrahampolder, 1883-1978, 8 m. Inventaris: voorlopig.

Waterschap van de waterkering van de calamiteuze Onrust-, Jacoba-, en Anna Frisopolder, (1878)4917-1978, 7 m. Inventaris: voorlopig.

Waterschap van de waterkering van de calamiteuze Vlietepolder, 1871-1978, 5 m. Inventaris: voorlopig.

152

WATERSCHAP DE VERENIGDE BRAAKMANPOLDERS

Adres Julianastraat 5, 4542 BA Hoek. Telefoon 01154-1451. Territoir gelegen gedeeltelijk op het grondgebied van de gemeente Sas van Gent en gedeeltelijk op dat van Terneuzen. Openingstijden 9.00-12.00 uur en 14.00-17.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

Bontepolder, 1885-1965, 0,50 m. Inventaris: J.P.B. Zuurdeeg, Inventaris van het archief van het waterschap De Verenigde Braakmanpolders, 1653-1966 (1972) getypt, blz. 28.

Braakmanpolder, 1959-1964, 0,20 m. Inventaris: alsvoren. 28.

Dijckmeesterpolder, 1920-1966, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 29.

Eugeniapolder, 1845-1965, 0,15 m. Inventaris: alsvoren, 30.

De Ghellinckpolder, 1854-1965, 0,35 m. Inventaris: alsvoren, 31.

Goesschepolder (Hoek), 1760-1965, 0,70 m. Inventaris: alsvoren, 32.

Waterschap Grote- en Kleine-Isabella (1702) en 1927-1965, 0,20 m. Inventaris: alsvoren, 34.

Grote- of Oude-St. Albertpolder (Nederlands gedeelte), 1946-1965, 0,10 m. Inventaris: alsvoren, 35.

153

DE VERENIGDE BRAAKMANPOLDERS

Kanaalpolder, 1902-1965, 0,35 m. Inventaris: alsvoren, 36.

Kleine-St. Albertpolder of Sas van Gentpolder, 1825-1965, 0,45 m. Inventaris: alsvoren, 37.

Kleine-Stellepolder, 1874-1965, 0,25 m. Inventaris: alsvoren, 38.

Kleine-Zevenaarpolder of Noord-Westenrijkpolder, 1737-1965, 1,10 m. Inventaris: alsvoren, 39.

Koudepolder, 1685-1965, 2,40 m. Inventaris: alsvoren, 42.

De Loozepolder, 1854-1964, 0,40 m. Inventaris: alsvoren, 45.

Louisapolder (Axel), 1929-1965, 0,15 m. Inventaris: alsvoren, 46.

Waterschap Loven en Willemskerke, 1653-1966, 1 m. N.B. Omvat: Lovenpolder en Willemskerkepolder. Inventaris: alsvoren, 47.

Mosselpolder, (1899)-1965, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 50.

Nieuw-Neuzenpolder (binnenbeheer), 1816-1965, 1 m. Invnetaris: alsvoren, 51.

Nieuw-Westenrijkpolder, 1814-1964, 0,40 m. Inventaris: alsvoren, 54.

Oud-Vogelschor- of Zuid-Westenrijkpolder, 1836-1965, 0,60 m. Inventaris: alsvoren, 55.

Oud-Westenrijkpolder, 1788-1965, 0,10 m. Inventaris: alsvoren, 57.

Philippinepolder, 1855-1965, 0,30 m. Inventaris: alsvoren, 59.

154

DE VERENIGDE BRAAKMANPOLDERS

Pierssenpolder, 1864-1965, 1 m. Inventaris: alsvoren, 60.

Poelpolder, 1797-1965, 0,80 m. Inventaris: alsvoren, 62.

Van Remoorterepolder, 1851-1965, 0,45 m. Inventaris: alsvoren, 64.

Seydlitzpolder, 1857-1965, 0,25 m. Inventaris: alsvoren, 65.

Sint Pieterspolder, 1866-1965, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 66.

Sluispolder, 1824-1964, 0,30 m. Inventaris: alsvoren, 67.

Stad Philippinepolder, 1871-1964, 0,30 m. Inventaris: alsvoren, 68.

Stroodorpepolder (Axel), 1910-1965, 0,15 m. Inventaris: alsvaoren, 69.

Verdronken poldertje ten zuid-oosten van Philippine, 1849-1965, 0,25 m. Inventaris: alsvoren, 70.

Vergaertpolder, 1884-1965, 0,45 m. Inventaris: alsvoren, 71.

Visartpolder, 1870-1965, 0,85 m. Inventaris: alsvoren, 72.

Vlooswijkpolder, 1682-1965, 1 m. Inventaris: alsvoren, 73.

Westdorpe- of Nieuw-Vogelschorpolder, 1807-1965, 0,30 m. Inventaris: alsvoren, 75.

Van Wuyckhuisepolder, 1910-1964, 0,50 m. Inventaris: alsvoren, 76.

155

DE VERENIGDE BRAAKMANPOLDERS

Waterschap voor het beheer en onderhoud van de Nol tussen de Koude- en Lovenpolder, 1878-1962, 0,35 m. Inventaris: alsvoren, 77.

Waterkering van de calamiteuze polder Nieuw-Neuzen, 1873-1966, 5,50 m. Inventaris: J.P.B. Zuurdeeg, Inventaris van het archief van de waterkering van de calamiteuze polder Nieuw-Neuzen, 1873-1966 (1972) getypt.

156

WATERSCHAP SCHOUWEN-DUIVELAND

Adres Havenpark 40, 4301 CE Zierikzee.

Telefoon 01110-2551 en 2552. Territoir gelegen op het grondgebied van de gemeenten Brouwershaven, Bruinisse, Duiveland, Middenschouwen, Westerschouwen en Zierikzee. N.B. het waterschap maakt deel uit van het streekarchivariaat Schouwen-Duiveland en Sint Philipsland. Raadpleeg voor verdere gegevens het overzicht van het gemeentearchief van Zierikzee.

157

WATERSCHAP THOLEN

Adres Telefoon Territoir Openingstijden

Onder de Linden 7, 4695 BV Sint-Maartensdijk. 01666-3255. gelegen op het grondgebied van de gemeenten Tholen en Sint Philipsland. 9.00-12.00 uur en 12.30-16.30 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

Waterschap Broek en Rooland, 1674-1959, 3 m. N.B. Omvat: Broekpolder en Roolandpolder. Inventaris: W.E.P. van IJsseldijk, Voorlopig overzicht (getypt), blz. 2. e.v.

Deurloopolder, 1697-1959, 4,50 m. Inventaris: alsvoren, 21.

Hollarepolder, 1846-1959, 2 m. Inventaris: alsvoren, 76.

De Houwerpolder, 1871-1959, 1 m. Inventaris: alsvoren, 16.

Moggershilpolder, 1737-1959, 3,50 m. Inventaris: alsvoren, 82.

Muijepolder, 1721-1959, 4 m. Inventaris: alsvoren, 92.

Nieuwe-Annex-Stavenissepolder, 1841-1959, 2 m. Inventaris: alsvoren, 102.

Oud-Kempenshofstedepolder, 1774-1959, 3,50 m. Inventaris: alsvoren, 109.

158

THOLEN

Waterschap Oud-Vossemeer, 1627-1959, 10 m. N.B. Omvat: Oud-Vossemeerpolder, Kerkepolder, Hikkepolder, Slabbecoornpolder, Oud-Kijkuitpolder, Leguitpolder, Vogelsangpolder. Inventaris: alsvoren, 114.

Waterschap Poortvliet, 1579-1959, 14 m. N.B. Omvat: Poortvlietpolder, Mallandpolder, Priestermeetpolder, Bartelmeetpolder, NieuwStrijenpolder, Klaas van Steelandpolder, Smaalzijpolder, Baarsdijkpolder, Pluimpotpolder (klein gedeelte). Inventaris: alsvoren, 133.

Calamiteus waterschap Scherpenisse, 1611-1959, 12 m. N.B. Omvat: Scherpenissepolder, Geertruidapolder, Zoutepolder. Inventaris: alsvoren, 159.

Waterschap St.-Annaland, 1582-1959, 10 m. N.B. Omvat: Oudelandpolder, Anna-Vosdijkpolder, Breedenvlietpolder, Mariapolder, Suzannepolder. Inventaris: alsvoren, 186.

Waterschap Stavenisse, 1705-1959, 8 m. N.B. Omvat: Oud-Kempenshofstedepolder, Stavenissepolder, Nieuw-Kempenshofstedepolder, Nieuw-Maartensdijkpolder, Oude Zuidmoerpolder, Nieuwe Zuidmoerpolder, Margarethapolder, Nieuw-Annex-Stavenissepolder. Inventaris: alsvoren, 201.

Waterschap Sint-Maartensdijk, 1571-1959, 19 m. N.B. Omvat: Oudelandpolder, Middellandpolder, Noordpolder, Uiterst Nieuwlandpolder, Molenpolder, Slabbecoornepolder, Ravensoordpolder, Pluimpot (gedeeltelijk). Groote en Kleine Landekenspolder. Inventaris: alsvoren, 215.

Sluispolder, 1878-1959, 1 m. Inventaris: alsvoren, 181.

Van Haaftenpolder, blz. 1859-1959, 1,50 m. Inventaris: alsvoren, 234.

Waterschap Vrijberghe, 0,50 m. N.B. Omvat: Oost-Vrijberghepolder, West-Vrijberghepolder, Nieuw-Vrijberghepolder. Inventaris: alsvoren, 239.

Waterschap De Vrije Polders onder Tholen, 1638-1959, 12 m. N.B. Omvat: Schakerloopolder, Vijftienhonderdgemetenpolder, Dalempolder, Nieuwlandpolder, Puitpolder, Peukepolder, Oud-Strijenpolder. Inventaris: alsvoren, 36.

159

THOLEN

Waterschap Sint-Philipsland, 1944-1970, 5,50 m. Inventaris. N.B. Het waterschap Sint Philipsland met de bijbehorende polders is in 1969 bij het waterschap Tholen gevoegd.

Anna-Jacobapolder, 1846-1930, 1 m. Inventaris.

Anna-Jacoba en Willempolder, 1851-1931, 0,50 m. Inventaris. Henriëttepolder, 1841-1943, 0,50 m. Inventaris.

De Kramerspolder, 1873-1934, 0,50 m. Inventaris.

De Oude van Sint-Philipslandpolder, 1715-1946, 2 m. Inventaris.

Rumoirtpolder, 1923-1944, 1 m. Inventaris.

Willempolder, 1860-1934, 1 m. Inventaris.

160

WATERSCHAP HET VRIJE VAN SLUIS

Adres Brouwerijstraat 18, 4501 CR Oostburg. Telefoon 01170-2251. Territoir gelegen op het grondgebied van de genieenter_

Aardenburg, Oostburg, Sluis en gedeeltelijk op dat van Terneuzen. Openingstijden 8.15-12.15 uur en 13.15-17.15 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

Het Vrije van Sluis, 16e-20e eeuw, 200 m. N.B. Tijdelijk ondergebracht in Middelburg, Huis der provincie St. Pietersstraat 42, Telefoon: 01180-27351. Omvat: de voormalige polders of waterschappen: Aardenburgsche-haven, Adornis, Amelia, Angelina, Annex-of-Kleine Henricus, Austerlitz, Beooster-Eede-en-Hoogland-van St. Kruis, Beooster-Eede-benoorden-St. Pietersdijk, Beukels, Bewester-Eede-bezuiden-St. Pietersdijk, Biezen, Brils, Brugschevaart of -Kanaal, Cadzand, Clara, Crane, Diomede, Eiland-en-Brandkreek, Elisabeth, Geertruida, Generale-Prins-Willem, Godefroij en Burcel, Gouden, Greveninge, Groede-enBaanst, Groote-Boom-en-Goodsvliet, Groote-Cornelia, Groote-en-Kleine-Zoute, Groote-en-KleineZuiddiepe, Groote-Henricus, Groote-Jonkvrouw-benoorden, Groote-Jonkvrouw-bezuiden, Grooten-Klein-Baarzande, Groote-Anna-en-Nieuwehoven, Helena, Herdijkte-Zwarte, Hoofdplaat, Isabella-benoorden-Aardenburg, Jong-Baarzande, Kievitte, Kleine-Boom, Kleine-Cornelia, KleineJonkvrouw-benoorden, Kleine-Lodijk, Kleine-Pas-of-Waesberghe, Kleine-St. Anna. Koninginen, Lampzins, Lapschuurschegat Magdalena (Biervliet), Magdalena (Schoondijke), Manteau, Maria (Biervliet), Maria (Sluis), Maurits, Middelburgsche (westelijk Zeeuwsch-Vlaanderen), Nieuwe-haven, Nieuwe-Passageule, Olieslagers, Oranje (Biervliet), Oranje-Dierentijd, Oude-haven-of-Zoetwater, Oud-en-Jong-Breskens, Parochie, Paulina, Retranchement, Robbemoreel-Gouverneur-en-Craeyens, Sluissche-Haven, Snouck-Hurgronje, Sophia, Stampershoek, St. Anna, St. Pieters, Thibaut, Thomaes, Tienhonderd-en-Zwarte, Van-der-Beke, Van-der-Lingens, Van-Dunné, Veerhoek, Versche, Wilhelmina-en-Zacharias-3e gedeelte, Willem-Leopold (ned. ged.), Zacharias-le-gedeelte, Zacharias-2e-gedeelte, Zuiddorpe-Noorddeel, Zuiddorpe-Zuiddeel-of-Zijpe, Zwin.

161

WATERSCHAP WALCHEREN

Adres Groenmarkt 10, 4331 BH Middelburg. Telefoon 01180-15751. Territoir gelegen op het grondgebied van de gemeenten Arnemuiden, Domburg, Mariekerke, Middelburg, Valkenisse, Vlissingen en Westkapelle. Openingstijden 9.30-12.00 uur en 14.00 -15.00 uur.

1 ARCHIEVEN VAN DE OVERHEID

Staten en Gecommitteerden van de Breede geërfden, 1511 -1812. N.B. Omvat: Oostwatering, Heijensluis, Oostwatering (en'Heijensluis), Zuidwatering, Westsouburg, Oud-Vlissingen, Westsouburg en Oud-Vlissingen, Westwatering, Vijfambachten. Inventaris: C. de Waard, Archieven berustende onder het polderbestuur te Middelburg. Inventaris van de archieven der besturen van het eiland Walcheren, 1511-1870.

Centrale directie en Algemene Vergadering, 1812-1870. Inventaris: alsvoren.

Notulen en relatieven polderbestuur, 1870-1948, 29 m. Nader toegankelijk: register, klapper, indices.

De voormalige polders Bijleveld, Clasina, Elisabeth, Houwer, Johanna, Middelbursche, Molen, Mortiere, Nieuwerkerke, Nieuw- en Sint Joosland, Oranje, Oud-Sint Joosland, Rapenburg, Schorer, Suzanna, Waayenburg, Walcheren, Wilhelmina, ca. 25 m. Inventaris: gedeeltelijk.

162

INDEX OP PERSOONSNAMEN Aalst, T.T.A.B.M. van der 137, 147 77 Abelmann, A.M. 77 Abelmann, L.J. Alberts 19 Altorffer 36 44 Astrid, Koningin Baar, P.J.M. de Bal, W. Bauwens, W.E.M. Beer Poortugael, den Bellamy Berends, P. Bervoets, J.A.A. Beth, J.C. Beveren en Veere, Heren van Bilt, F.N. van der Blaaubeen, M.P. Boogert Boone, L. Boonstra, J. Boreel de Mauregnault, P.A. Borssele, A.W. van Borssele van Brigdamme Borssele van der Hooge Borsselen van Souburg, van Bourgondië, Anna, van Bougondië, Philips van Bout, D.D. van den Brakke, L.E. de Brand, P.J. Brand, W. Brande, van de Brouwer Bruin, M.P. de

125 89 80, 81, 137 30 121 18 33 8 36 32 71 19 XL 77 32 29, 30 30, 36 30

Bruijne, P. de Buddingh, H.J. Bijbau, J.H.

30 36 XXII, XXXV, 36 63 86 147 75 36 76 14, 16, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 37, 38, 115, 116, 117, 118, 120, 121, 122, 123, 124 37 XL 32

Camps, H.P.H. Catsman, A.I. Citters, van Citters, W.A. van

24 44 37 37

Bruine, W. de

Citters (van Bruëlis), van Clement, J.C. Cleve en van der Mark, Adolf van Clijver Cock, H. Coppejans-Desmedt, H.

30 33 36 123 XL 18

Dibbits, G.R.W. Dommisse Doorn van Westkapelle, van Dijkman, J.J.

30 17

Egmond, Floris, van Emma, Koningin Ermerins

101 73, 88 31

Felix, D.A.

7, 9, 17, 28, 29, 33, 48, 68, 82, 88, 106 XXXIV XXV, XXXIV XV 1, 2, 5, 11, 17, 18, 23, 24, 29, 30, 31, 34, 36, 101

Floris de Voogd Floris V Formsma, W.J. Fruin, R.

52 37

Gaay Fortman, de Grooten, J.

37 24, 25

Hattinga Heel, van Heiningen, A.J. van Hendrik, Prins Heringa, K. Hollestelle, C. Hordijk Huber, F.G.A. Hullu, J. de Hummelen, W.M.H. Hurgronje, A.I. (Snouck) Hurgronje Huybert, de Huybert, P. de Huyssen van Kattendijke

35 76 99 74 1, 2, 3, 13, 20, 29, 30, 31, 33, 38 110 20 76 37 52 33 31 31 31 107

Jacobovits de Szeged Jeronimus, A.

31 19

163

Jonge, F. de 31 Jonge, M.J. de 37 Jonge van Bruinisse, A. de 37 Jonge van Ellemeet, de 31 Juliana, Prinses 74 Kampers, C.J.P. Kanter, de Karel V Keetlaer, Cornelis Keikes, W.H. Kersten, G.H. Ketelaar, F.C.J. Kuijper, J. de

107 20 XXXIII 78 132 XL XV 21, 23, 28, 38

Lammerts, M.D. Lantsheer, H.F. Lasonder, L.W.A.M.

5, 13, 28 20 5, 9, 11, 27, 30, 60, 63, 68, 87, 100, 101, 102, 103, 106, 108, 109, 110

Lambrechtsen van Ritthem, N.C. Lenshoek

123 21, 76

Mauritz Meerkamp van Embden, A. Mogge Mulder, A.

123 3, 5, 9, 11, 29, 48, 81, 82 31 10, 20, 26, 27, 29, 30, 31, 32, 36, 37, 39, 48, 61, 81, 86, 87, 116, 129

Obreen, 0. Oranje, Prinsen van Orliens, van Os, van der

Reepmaker Reigersberg Versluys, van Riemsdijk, Th.H.F. van Roëll, R.J.H.Q. Ruychrock, J. Ruyter, de

43 32 XX 127 34 121, 122

Sandberg, G.F. Savornin, de Scherft, P.

3, 31, 32 31 XXI, 4, 13, 17, 22, 33 Schorer 32 Schutte, 0. 35 Sichterman, C.I.C.C.S. 32 Smidt, J.Th. de 100 Smidt, W.C. de 33 Smit, E.W. 132 Soetbrood Piccardt, R.A. 77 Somer, D. 33 Spillaert 36 Sprenger 32 Stadermann, G. 59, 62, 65, 71, 84, 100, 101, 103, 104 Steengracht XLI Stern 32 Stoppelaar, D.A. de 38 Swalme, van der 123 Swemer 76 Sijnke, P.W. 86, 87, 88, 89 Tak, A.M. Tak Labrijn Tak van Poortvliet Teding van Berckhout Tombes, Des

33 32 31 31 XLI

80 XXII, XXIII, 13 31 124

Uil, H. Unger, W.S.

72, 73 3, 4, 19, 23, 34, 100

Pattist, J.N. Perponcher-Sedlnitsky Perre-Schorer, van de Ploeg, W. van der Poest, van der Polderdijk, F.P. Polderman, M. Pous Pijke

17, 38 76 38 38 33 35 71 31 76

Veere, Heren van Verheye van Citters Verspille, A.J. Voerman Voort, J. van der Vorsterman van Oyen, G.A. Vos, P.D. de Vijgeboom, J.W.

114 23, 32, 38 29 32 52

Radermacher, D. Radermacher Schorer

33 31

Waard, C. de

164

41 38 XL 2, 15, 16, 19, 20, 21, 35, 46, 162

Wakkene-Kapelle, van Warck, J. van den Watervliet, van Wemelsfelder, P.J. Wiersum, E. Wilhelmina, Koningin Willem III, Graaf Willem I, Koning Willem III, Koning Wiltschut Winckelman

36 33 76 38 18, 26, 29, 30 73, 74, 109, 134 XXV XIX, XXVIII, XL 121 31 32

Witt Hamer, de Wolterbeek Wouters, W. Wijn, H. van

77 106 80 XIX

IJsseldijk, W.E.P. van

158

Zanten Jut, S.M. van Zuylen van Nievelt, van Zuurdeeg, J.P.B.

78 33 16, 125, 141, 147, 150, 153, 156

165

INDEX OP AARDRIJKSKUNDIGE NAMEN Samengestelde plaatsnamen met de voorvoegsels Noord, Oost, Zuid, West, Oud en Nieuw zoeke men onder de beginletter daarvan.

Aagtekerke Aandijk Aardenburg

Albert, St. Anna Jacobapolder Annaland, St.

Anna ter Muiden, St. Antwerpen Arnemuiden Assenede Axel

Axeler Ambacht

Baarland Baarsdorp Bath Bath-Fort België Beoosten Schelde

Bergen op Zoom Bewesten Schelde Biervliet Biezelinge Biggekerke Blois Bommenede Borsele

166

6, 11, 12, 24, 29, 85 30 XXXVII, 3, 6, 9, 11, 27, 41, 42, 43, 44, 45, 161 18 96 7, 12, 29, 100, 101, 102, 103, 105, 106, 159 3, 6, 11, 97, 98 33 XXVI, XXXI, 6, 11, 24, 46, 162 XXVI XXII, XXVI, XXXII, XXXVIII, XL, 1, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12, 14, 33, 47, 48, 49, 137, 139, 154, 155 XXXVII, XXXVIII, 137, 140

Borssele

6, 11, 50, 67, 141 6, 7, 9, 10 11, 93, 141 6, 93 36, 44, 70, 82, 107 XXV, XXX, XXXI, XXXVIII, 2 XXVI, XXXVIII XXX, XXXI, XXV XXII, 1, 6, 9, 11, 24, 99, 161 76, 83, 141 XL, 6, 11, 24, 112 6, 11, 131 131 50, 59, 141

Buttinge

Boschkapelle Bouchoute Botland Brabant Breda Breskens Breskens, Oud en Jong Brigdamme Brouwershaven

Brugge Brugge, het Vrije van Bruinisse Brussel Brijdorpe Burgh

Cadzand Clinge Colijnsplaat

Deventer Domburg Doornik Dreischor Driewegen Duinbeek Duitsland Duiveland Duivendijke

XXXI, 6, 10, 11, 12, 29, 50, 51, 52, 67, 141, 143, 144, 146 79 XXVI, 95 6, 11 4, 23 XXXVIII, 3, 23 3, 5, 6, 9, 11, 18, 91, 92, 161 18 7, 12, 86, 87 XXVI, XXXII, 6, 7, 8, 9, 11, 54, 55, 127, 130, 132, 157 XXVII, XXXVII, XXXVIII, XLI XXVI, XXVII, 3 6, 11, 14, 29, 56, 131, 157 XXXII, XXXIII, XLI 6, 11 6, 11, 125, 126, 127, 131 6, 11, 29 XXXV, 9, 91, 161 80, 81, 147 16, 9, 10, 11, 14, 84 37 XXVI, 6, 9, 10, 12, 24, 57, 162 XXXVII 6, 54, 55, 131 6, 11, 12, 26, 51, 53, 67, 142 29 XXXIII, XL, 36 58, 132, 157 6, 11, 90

Eede Eekloo Elkerzee Ellemeet Ellewoutsdijk Engeland Essequibo Everinge Eversdijk

41, 42, 43, 161 XXXII 6, 11,90 6, 11, 90 6, 9, 10, 11, 50, 51, 67, 142 XXXIX, 26, 122 30 142 6, 11, 83

Frankrijk

XIX, XXIII, XXIV, XXVII, XXVIII, XXXII, XXXIII, XXXV, XXXVI, XXXIX, 3, 4, 36

Gapinge Geersdijk Gelderland Gent

6, 11, 12, 25 26, 30, 150, 152 XX XXII, XXX, XXXI, XXXVIII, XLI, 18, 52 XXII, XXVI, XXXI, XXXII, XXXVIII, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 16, 17, 20, 24, 27, 28, 32, 39, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 141, 142 80, 148 XIX, XX, XXII, XXIII, XXXI, XXXII, XXXIII, XLI, 1 6, 7, 10 6, 9, 10, 11, 25, 50, 52, 67, 142 9, 10, 25, 27, 91, 161 XL, 22 6, 11, 25, 85

Goes

Graauw en Langendam 's-Gravenhage

's-Gravenhoek 's-Gravenpolder Groede Groningen Grijpskerke Haamstede Haarlem

6, 9, 10, 11, 125, 126, 127, 134 XXXVIII

's-Heer Abtskerke 's-Heer Arendskerke

6, 11, 50, 51, 67 7, 10, 12, 29, 30, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 76, 142, 143, 144, 145 's-Heerenhoek 6, 11, 12, 25, 50, 51, 52, 67, 143 's-Heer Hendrikskinderen 7, 12, 59, 60, 63, 64, 66, 68, 76 Heille 12, 97 Heinkenszand XXXII, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 50, 52, 67, 145 Hengst- en Rummersdijk 79, 148 Hinkelenoord XXIII, 1, 4 Hoedekenskerke 6, 11, 12, 50, 51, 67, 142 Hoek 11, 99, 153 Holland XIX, XXII, XXIV, XXVIII, XXX, XXXII, XXXIII, XLI, 4, 38 Hontenisse 9, 11, 25, 79, 147 Hoofdplaat 6, 11, 12, 91, 161 Hoogelande 6, 11, 29 Hulst XXVI, XXXII, XXXVIII, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 80, 81, 82, 147, 148, 149 Hulster Ambacht XXVI, XXVII, XXXVIII, 3, 5, 6, 9, 11, 13, 140, 147 Indië

37

Jansteen, St.

6, 10, 11, 80, 81, 148

Joosland, St. (zie ook Nieuw- en St. Joosland) Kampensnieuwland Kamperland Kapelle (Zuid-Beveland) Kapelle (Schouwen) Kats Kattendijke

59, 86, 87 6, 11, 29, 152 150, 152 6, 10, 11, 67, 83, 141 6, 11 6, 11, 84, 151 7, 10, 12, 59, 60, 61, 62, 63, 64, 67, 68, 75

167

Kerkwerve Kevelaar Kieldrecht Kleverskerke Kloetinge

Kloosterzande Koewacht Kortgene

Koudekerke (Walcheren) Krabbendijke

Kruiningen

Kruis, St. Lamswaarde Laurens, St. Lewedorp Liefkenshoek Lille Lillo Looperskapelle Maartensdijk, St.

Maire Mariekerke Mechelen Meliskerke Middelburg

168

6, 11, 90 75 148, 149 6, 11, 12, 25, 46 7, 10, 11, 12, 21, 59, 60, 61, 63, 64, 67, 68, 69, 70, 75 79 10, 11, 47, 48 XXVI, XXXII, 6, 7, 8, 10, 11, 13, 14, 67, 76, 84, 150, 151, 152 6, 10, 11, 112, 115, 117 6, 10, 11, 12, 67, 93, 94, 143, 144, 145 XXXII, 6, 7, 10, 11, 12, 25, 62, 67, 93, 94, 143 41, 161 148 7, 10, 11, 12, 25, 30, 86, 87 59 XXII, 1, 15 XLI XXII, 1, 15, 31 6, 7, 10 XXVI, 7, 10, 11, 12, 14, 19, 100, 101, 102, 103, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 159 6, 12, 93, 94, 143, 145 85, 162 XXX, XXXIII 6, 12, 85 XXII, XXIII, XXV, XXVIII, XXX, XXXI, XXXII, XXXIII, XXXVII, XXXVIII 3, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 26, 27, 28, 30,

Middenschouwen Munster

31, 32, 33, 37, 44, 77, 86, 87, 88, 89, 116, 124, 161, 162 90, 157 XIX

6 XIX, XXIII, XXXVIII, XXXIX, XL, 23, 28, 68, 69, 70, 71, 74, 82, 153 25, 59 Nieuwdorp 7, 10, 12, 25, 86, Nieuw- en St. Joosland 87, 88, 115, 117, 162 Nieuwerkerk (Duiveland) 10, 12, 58 Nieuwerkerke (Schouwen) 6, 12, 90 6, 12, 93, 94, 143, Nieuwlande 144 7, 12, 101, 103, Nieuw Strijen 159 3, 6, 11, 12, 25, Nieuwvliet 27, 91 XXIII, 1, 4, 7, Nieuw Vossemeer 12, 101, 102, 103 6, 12, 50, 51, 67, Nisse 143, 144 XXVI, XXIX, Noord-Beveland XXX, XXXVII, XXXVIII, 4, 13, 31, 59, 64, 66, 67, 69, 78, 150, 151 XXIII, 17, 65 Noord-Brabant 6, 11, 12, 24, 25, Noordgouwe 54, 132 125, 126, 127 Noordwelle

Namen Nederland

Oostbeveland Oostburg

Oostenrijk Oosterland Oosthinkelen Oostkapelle Oost-Souburg Oost- en West-Souburg

6, 7, 10, 144, 146 XXXII, 3, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 26, 37, 91, 161 XL 6, 10, 11, 12, 58, 142, 144 6, 7, 10 6, 10, 12, 21, 37, 57 6, 10, 11, 12, 115, 116 115, 116, 117, 123

Oosterstein Ossenisse Othene Oudelande Oud-Sabbinge Oud-Vossemeer

Oud-Strijen Ouwerkerk Overslag Ovezande

Parijs Philippine Philipsland, St.

Polen Poortvliet

Popkensburg Putten en Strijen Reimerswaal

Renesse Rengerskerke Retranchement Rilland Rilland-Bath Ritthem Rome Rotterdam Sabbinge Saeftinge Salzburg Sas van Gent

6, 7, 10 79, 148 30 6, 10, 12, 50, 51, 53, 67 66, 144 7, 10, 11, 12, 38, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 110, 159 159 6, 10, 11, 12, 58 10, 11, 47, 48 6, 11, 12, 26, 50, 51, 67, 141, 144 XLI 6, 11, 12, 95, 154, 155 XXXVII, XL, 6, 11, 12, 30, 54, 56, 58, 90, 96, 105, 106, 108, 125, 129, 157, 158, 160 49 7, 11, 12, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 159 30 38 XXII, XXV, XXXI, 18, 93, 141 6, 10, 12, 125, 126, 127 6, 12 10, 97, 161 6, 12, 93, 94 10, 12, 67, 93, 94 6, 12, 115, 117, 122, 123 XXXVIII XIX 143, 145 XXXIV 38 6, 10, 12, 14, 95, 137, 138, 153, 154

Schakerloo Scharendijke Scherpenisse

Schoondijke Schore Schouwen

Schouwen-Duiveland

Serooskerke (Schouwen) Serooskerke (Walcheren) Sinoutskerke Sir Jansland Sluis

Sluis, het Vrije van

Sommelsdijk Spanje Staats-Vlaanderen

Stavenisse

Stoppeldijk Strijenham Suriname Terneuzen

Tholen

12, 101, 103, 159 90 7, 10, 12, 100, 101, 102, 103, 105, 106, 159 10, 33, 91, 161 6, 12, 67, 83 XXVI, XXXI, XXXV, 14, 19, 131, 132 XXIX, XXX, XXXVII, XXXVIII, 14, 20, 36, 38, 54, 56, 58, 90, 96, 125, 129, 131, 133, 157 125, 126 6, 11, 12, 114 6, 7, 10 6, 12, 132 XXXII, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 32, 42, 44, 97, 98, 161 XXVI, XXVII, XXXVI, XXXVII, 3, 5, 6, 9, 11, 161 XXIII, 1, 4 XXXVIII XXII, XXIV, XXVI, XXVII, XXX, XXXI, XXXII, XXXIII, 1, 2, 3, 4, 14, 15, 31, 35, 38 7, 10, 12, 20, 100, 102, 103, 104, 105, 106, 111, 134, 158, 159 10, 79, 148, 149 106 18 XXII, XXXII, XXXV, 1, 5, 6, 8, 10, 11, 12, 13, 14, 99, 137, 139, 153, 154, 156, 161 XXII, XXVI, XXIX, XXX, XXXII, XXXIII,

169

XXXVII, XXXVIII, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 20, 24, 100, 101, 102, 103, 104, 105, 106, 107, 108, 109, 110, 158, 159, 160 Ulrum Utrecht

XL XXXVII, XXXVIII, XLI, 23, 36

Valkenisse (Walcheren) 112, 113, 162 Valkenisse (Zuid-Beveland) 6, 12, 145 Veere XXII, XXVI, XXXI, XXXII, 3, 5, 6, 7, 10, 12, 13, 15, 17, 28, 31, 114 Vier Ambachten XXVI, XXVII, XXXIV, 3 Vlaanderen XXII, XXIV, XXVI, XXVII, XXX, XXXI, XXXIII, XXXVII, 6, 23, 36, 44 Vlake 6, 12, 83 XXIII, XXVI, Vlissingen XXVIII, XXXI, XXXII, XXXIII, 4, 6, 7, 9, 10, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 20, 27, 115, 116, 117, 118, 119, 120, 121, 122, 123, 124, 162 Vogelwaarde 79 XXXVII Voormezeele XLI Voorne Vrouwenpolder 10, 26, 114 7, 12, 101, 102, Vrijberge 103, 159 23, 162 Vijf Ambachten Waarde Walcheren

170

6, 10, 12, 26, 67, 93, 145 XXIII, XXVI, XXIX, XXX,

Walsoorden Waterdijk Waterlandkerkje Welland Wemeldinge Wenen Westdorpe Westenschouwen Westerschouwen West Friesland Westkapelle Westkerke Westland West-Souburg Wilhelminadorp Wissekerke (ZuidBeveland) Wissenkerke (NoordBeveland) Wolphaartsdijk

Yerseke IJzendijke

Zaamslag Zandvoort Zeeland

XXXI, XXXII, XXXV, XXXVII, XXXVIII, 4, 5, 15, 17, 20, 24, 36, 37, 38, 112, 113, 121, 162 149 95 10, 91 6, 12 6, 10, 12, 67, 83 39 6, 10, 12, 95, 155 6, 12 125, 126, 157 XXX XXVI, 6, 10, 12, 26, 128, 162 6, 12, 103, 145 131 6, 10, 11, 12, 115, 116, 123, 162 70, 75 7, 12, 59, 60, 63 6, 10, 12, 26, 30, 67, 128, 150, 152 7, 10, 12, 59, 60, 63, 64, 66, 67, 68, 70, 72, 73, 76, 144 6, 10, 12, 26, 67, 93, 141 XXXII, 6, 7, 10, 11, 12, 24, 26, 91 10, 11, 26, 30, 99, 140 29 XX, XXI, XXII, XXIII, XXIV, XXV, XXVI, XXVII, XXVIII, XXIX, XXX, XXXI, XXXII, XXXIII, XXXIV, XXXV, XXXVI, XXXVII, XXXVIII, XXXIX, XL,

Zeeuwse eilanden

Zeeuwsch-Vlaanderen

Zeeuwsch-Vlaanderen, Oost Zeeuwsch-Vlaanderen, West

Zierikzee

Zonnemaire Zoutelande Zuid-Beveland

Zuiddorpe Zuid-Holland Zuid-Hollandse eilanden

XLI, XLII, 2, 3, 4, 5, 8, 9, 10, 11, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 21, 22, 23, 27, 28, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39, 42, 48, 65, 68, 69, 77, 81, 82, 88, 89, 106, 107 XXIII, XXIV, XXX, XXXIII, XXXVII, XXXVIII, 1, 3, 5, 9, 11 XXIV, XXVI, XXVIII, XXIX, XXXI, XXXVIII, XLI, 4, 5, 9, 10, 11, 17, 38, 48, 81, 82

Zuidzande Zwake

10, 91 6, 12, 51

XXVI, XXXVII, XXXVIII XXVI, XXXVIII, 31, 37, 38, 42, 44, 161 XXII, XXV, XXVIII, XXX, XXXI, XXXII, XXXVII, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 19, 27, 28, 37, 38, 54, 56, 58, 90, 96, 129, 130, 131, 132, 133, 134, 135, 157 6, 10, 12, 26, 54, 55, 132 6,10,12,112 XXX, XXXI, XXXV, XXXVII, XXXVIII, 2, 4, 20, 21, 24, 36, 59, 61, 64, 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 78, 141, 145 47, 48, 49, 140, 161 27, 127 XXIII, 3

171

INDEX OP TREFWOORDEN Deze index dient hoofdzakelijk om de weg te wijzen in de rubriekenindeling van het overzicht. Abdij Administratiekantoor Admiraliteit Ambachten, zie Heerlijkheden Ambachtsheren, zie ook Heerlijkheden Ansichtkaarten, zie Prenten en kaarten Archiefbescheiden buiten Zeeland Archivarissen Armbestuur, Algemeen of Burgerlijk

XXXVII, XXXVIII, 23, 37 21 XXII, XXIII, XXIV, XLIII, XLI, 2,3,31,37,38 XXIV-XXX, 21, 30 XLI 37, 38, 65, 78, 105, 110, 119, 131 XXIX, 42, 51, 52, 54-56, 63, 64, 69, 81, 83, 84, 87, 94, 97, 99, 103, 104, 112, 118, 126, 130

Armbestuur, kerkelijk, zie Geloofsgemeenschappen Bank- en verzekeringswezen Begrafenisfondsen Bewaarschool Bibliotheken Bidprentjes Biljartclub Bodemarchief Bouw- en woningtoezicht, zie Openbare werken Brandstof f encommissie Brandweer Brugbedrijf Buitenplaatsen Burgerlijk Armbestuur, zie Armbestuur, Burgerlijk Burgerlijke stand, zie ook Plaatselijk bestuur, algemeen Burgerwacht Bijbelgenootschap

20, 42, 63, 118, 130 120, 132 66 34, 49, 72, 77, 89, 110, 124, 135 45 43 78

Centrale Keuken Charters, verzamelingen Christelijk Gereformeerde Kerk Code V.N.G. Commercie Compagnie Consumentencrediet Cultuur

64 36, 37, 39 XL XVII, XVIII 19 63 22, 23, 38, 43, 46, 52, 72, 88, 90, 96, 98, 109, 121, 133

Defensie

15, 16, 31, 44, 62, 67, 74, 87, 92, 101, 102, 117, 122, 130, 134

Dia's, zie Prenten en kaarten Diakonie, zie Geloofsgemeenschappen Distributiebedrijven, diensten en kringen, zie ook Levensmiddelenbedrijven Domeinen, zie Financiën, rijk

172

64 62, 87, 102, 117, 121, 130 102 21 10, 87, 95, 116, XLV 44, 74, 92, 122 28

55, 56, 64, 67, 68, 81, 87, 94, 118

Doopsgezinde Broederschap Dossierstelsel Drankweercomité Duivenliefhebberij

XL, 27 XVII, XVIII 23 72

Econoinische aard, instellingen van

16, 19-21, 42, 51, 55, 62, 63, 68, 81, 102, 106, 107, 117-120, 126, 127, 130, 132 12 19, 81 XXXIX, 26, 122 XL, 27, 28, 123 66, 73, 74, 88, 109, 121, 122, 133,134

Eigendomsovergang, registers van Electriciteitsbedrijven Engelse gemeenten Evangelisch-Lutherse gemeenten Evenementen Families Feestcommissies, zie Evenementen Films Financiën, gewestelijk/provinciaal Financiën, plaatselijk, zie ook Plaatselijk bestuur, algemeen Financiën, rijk Foto's, zie Prenten en kaarten

30-32, 76, 123

Garancinefabriek Gasbedrijven Gasthuizen, zie Ziekenhuizen Geloofsgemeenschappen

132 62, 102, 106, 107, 118, 130

Geluidsband Gemeenschappelijke regeling, zie Intergemeentelijke samenwerking, organen van Gemeentebesturen, zie Plaatselijk bestuur, algemeen Gemeentewerken, zie Openbare werken Geneeskunde Genootschap Gereformeerde gemeenten (in Nederland) Gereformeerde kerken Gerepatrieerden Gewestelijk bestuur vóór 1795 Gewestelijk bestuur 1795-1813 Gewestelijk bestuur vanaf 1813 Gezondheidscommissies Gezondheidszorg, instellingen op het gebied van, zie ook Volksgezondheid, instellingen op het gebied van Gilden, zie Vak- en standsorganisaties Godsdienstig Tractaatgenootschap Godshuizen, zie Sociale zorg, instellingen van Graanhandelsfirma Groene Kruis Gymnastiekverenigingen

77,111,135 1-3 61, 81, 92, 101, 116, 129 13, 14

XXXVII-XL, 23-28, 37, 46, 49, 53, 56, 75, 76, 98, 109, 110, 114, 122, 123, 127, 134 111

22 22 XL XL, XLII, 123 70 XXII, XXIII, 1-3 XXIII, 3, 4 XXIV, 4, 5 65, 67, 82, 105, 119, 130 17, 22, 56, 65, 67, 71, 82, 103, 105, 119, 130 28 19 56, 71 73, 109

173

Handbooggilden en sociëteiten Handel, zie ook Economische aard, instellingen van Handelsonderwijs Handschriften Heemkundige Kring Heerlijkheden, zie ook Plaatselijk bestuur, algemeen Hervormde kerk

Houtgemachtigde Houthandel Huurcommissies Hypotheken, zie Volkshuisvesting Ideële grondslag, instellingen op, zie Politieke en ideële grondslag, instellingen op Indices Industrie, zie ook Economische aard, instellingen van Intergemeentelijke samenwerking, organen van Inventaris Israëlitische kerkgenootschappen Jeugdverenigingen Joodse gemeenten, zie Israëlitische kerkgenootschappen Justitie, zie ook Rechterlijke instellingen Kaarten, zie Prenten en kaarten Kadaster Kamer van Koophandel en Fabrieken Kapellaniën Kapittel Kastelen Kerken, zie Geloofsgemeenschappen Keuringsdienst van Waren Kiesverenigingen Klapper Kloosters Kolenvereniging Kolfsociëteit Koopmansbeurs Korfbalclub Kranten Landbouw Landbouwscholen Leesverenigingen Levensmiddelenbedrijven, zie ook Distributiebedrijven Magazijnlijst Marine, zie Defensie

174

52, 72, 109, 121 19, 31, 37 22, 71 33, 34, 49, 77, 110, 124, 134 72 XXIV-XXIX, 29-31, 36, 38, 114, 134 XXXVIII-XL, 24-26, 37, 46, 49, 53, 56, 75, 76, 110, 114, 122, 123, 127, 134 17 19 64, 105, 131

XVI, XVIII 19 XXIX, 52, 66-68, 105, 106, 131 XVIII, XLV XL, 28 44, 75, 76 13, 106

14, 15, 68, 106 62, 117, 130 23 24 37, 134 65 23, 74, 127 XVI 23, 24 70 73 62 43 34, 44, 49, 77, 82, 110, 124, 135 16, 17, 20, 37, 42, 43, 68, 69, 107, 120, 132 17, 82 72, 98, 121, 133 81, 104, 126 XVIII, XLV

Meestoven Monumentencommissie Musea Muziekgezelschappen Naamsaanneming, registers van, zie Burgerlijke stand Nederlandse Hervormde kerk, zie Hervormde kerk Notarissen

55, 68, 126 131 88, 131 22, 43, 72, 90

XXXIII, XXXIV, 9, 10, 48, 68, 82, 88, 106

Nijverheid, zie Economische aard, instellingen van Oestermaatschappij Onderwijs

Onderwijzersverenigingen Openbaarheid Openbare orde en veiligheid, zie Defensie Openbare werken Oranjeverenigingen Ordeningsstelsels Orkestvereniging

106 17-19, 22, 28, 52, 65-67, 71, 72, 82, 88, 105, 109, 119, 126, 127, 131, 133 18, 71, 133 XXII 32, 52, 61, 62, 67, 87, 116, 117, 130 43, 121 XVI-XVIII 22, 121

Pamfletten 39, 77 Particulieren, zie Personen 18 Pedagogische Academie 32, 33, 44, 76, 110, 123, 127 Personen 37, 38, 77, 78 Persoonlijke verzamelingen Plaatselijk bestuur, algemeen XXIV-XXX, 3, 18, 38, 41, 46, 47, 50, 51, 54, 56-60, 79, 80, 83-86, 90, 91, 93, 95-97, 99-101, 112, 114, 115, 125, 128, 129 30 Plantages Plattelandsvrouwen, Bond van 49 Polders, zie Waterschappen 62, 87, 130 Politie 23, 44, 49, 74, 88, 122, 127, 134 Politieke en ideële grondslag, instellingen op Portretten, zie Prenten en kaarten 14 Post, telegrafie en telefonie 34, 35, 37, 45, 49, 53, 77, 82, 89, Prenten en kaarten 111, 124, 135 Provinciaal bestuur, zie Gewestelijk bestuur 65 Prijzencommissie Rechterlijke instellingen vóór 1811

XXIV-XXVIII, XXX-XXXII, 5-7, 38, 48, 60, 81, 87, 101 XXXII-XXXIII, 7-9, 38, 48, 68, 82

Rechterlijke instellingen vanaf 1811 Recreatie, zie Sport en recreatie, instellingen op het gebied van Rederijkerskamers 43, 46, 52, 72 Registratie, zie Financiën, rijk Rekenkamer XXII-XXIV, 1-3, 37

175

Remonstrantse Broederschap Retroacta van de burgerlijke stand Roode Kruis Rooms-katholieke kerk Rotaryclub Rubriekenstelsel Rijksorganen

Scholen, zie Onderwijs Schutterijen Seriestelsel Sociale zorg, instellingen van

Sociëteiten Spoorbootmaatschappij Spoorwegmaatschappij, zie ook Tramwegen Sport en recreatie, instellingen op het gebied van Staten, zie Gewestelijk bestuur Steden, zie Plaatselijk bestuur, algemeen Stoomvaart Successie, zie Financiën, rijk

XL 10, 11, 37-39, 48, 61, 79, 81, 87, 116, 129, XLV 22, 43, 71, 108, 133 XXXVII, XXXVIII, XL, 23, 24, 36, 37, 44, 49, 75, 110 88 XVI, XVII, XVIII XXIV, XXXII, XXXIII, 13-18, 48, 68, 82, 88, 106

52, 62, 67, 72, 101, 102, 109, 117, 121, 130 XVI 17, 21, 42, 43, 49, 51, 52, 54-56, 6365, 67, 69, 70, 79, 81, 83, 84, 87, 94, 97, 99, 102, 103, 107, 108, 112, 114, 118, 126, 127, 130, 23, 43, 69, 72, 73, 88, 120, 121, 133 20 107 43, 44, 49, 66, 72, 73, 82, 88, 96, 109, 113, 121, 122, 133, 134

5, 31, 120

Technisch onderwijs Tekeningen, zie Prenten en kaarten Tekenschool Tienden Topografisch-historische atlassen, zie Prenten en kaarten Tramwegen Tuinbouw, zie Landbouw Tweede Wereldoorlog, Documentatie

72

Vak- en standsorganisaties

22, 46, 55, 71, 97, 108, 120, 121, 132, 133 102 68, 69, 107 19 XVI 5, 20, 31, 37, 61, 66, 67, 102, 116, 120, 130, 131, 140, 149

Veerbedrijf Veeteelt Veevoeder- en Kunstmesthandel Verbaalstelsel Verkeer, zie ook Waterstaat Vervoer, zie Verkeer Verzekeringswezen, zie Bank- en verzekeringswezen Vierscharen, zie Rechterlijke instellingen vóór 1811 Visserij Vluchtelingen Voetbalvereniging

176

65, 71, 119 3, 20, 36, 106 20, 127 45, 89

16, 20, 120, 132 17, 38, 65, 70, 107, 108, 127, 132 73

Volkscredietbank Volksdienst Volksgezondheid, instellingen op het gebied van de Volkshuisvesting Volksverhalen Vreemdelingen Verkeer, Verenigingen voor Vrouwenraad Vuurtoren

63 69 22, 43, 65, 71, 133 14, 15, 62, 64, 68, 69, 105-107, 113 23 49, 88 23 19

Waalse gemeente Waterleidingbedrijven Waterschappen

Winterhulp Wit-Gele Kruis Woningbedrijven Woningbouwverenigingen en stichtingen Wijnhandel

XXXIX, 123 51, 102 XXXIV-XXXVII, 18, 96, 131, 132, 137-162 56, 70, 107, 120 5, 14, 31 106 74 28, 118, 130 11, 12, 46, 48, 63, 81, 87, 102, 103, 118 5 70, 71 22, 23, 37, 38, 65, 105, 119, 131, 133 70, 108 43 64, 105, 131 69, 107, 113, 132 33

IJkkantoren

16

Zangverenigingen Zeevaart, zie Waterstaat Zegels Ziekenfonds Ziekenhuizen Zwembaden Zwemverenigingen

22, 75, 121

Watersnoodcomités Waterstaat, zie ook Waterschappen Weegbrugvereniging Weerbaarheidsverenigingen, zie ook Burgerwachten Weeshuizen, zie ook Sociale zorg, instellingen van Weeskamers Werkhuis Werkliedenverenigingen Wetenschap

35 43 17, 18, 65, 103, 118, 133 19, 82, 134 44, 88

177

DE ARCHIEVEN IN ZEELAND deel III in de serie Overzichten van de archieven en verzamelingen in de openbare archiefbewaarplaatsen in Nederland. De openbaarheid van overheidsarchieven is geregeld in de Archiefwet 1962: iedereen mag de naar de overheidsarchiefbewaarplaats overgebrachte archieven van rijk, provincies, gemeenten en waterschappen kosteloos raadplegen. Om van dit recht ook werkelijk gebruik te kunnen maken is het van belang te weten op welke plaats men deze overheidsarchieven en de door de archiefdiensten beheerde particuliere archieven en verzamelingen kan vinden. Van enkele gemeentearchieven bestaan daarom overzichten, terwijl de inhoud van de rijksarchieven is beschreven in „De rijksarchieven in Nederland". Deze laatste uitgave is echter reeds geruime tijd uitverkocht. Verder is de inhoud van de meeste archiefbewaarplaatsen de laatste jaren sterk uitgebreid en zijn vele archieven, die tot nu toe ontoegankelijk waren, geïnventariseerd. Reden genoeg voor een totaal-overzicht van de inhoud van alle openbare archiefbewaarplaatsen in Nederland. Onder auspiciën van de Vereniging van Archivarissen in Nederland werkten daarom de Nederlandse archivarissen samen aan de serie „Overzichten van de archieven en verzamelingen in de openbare archiefbewaarplaatsen in Nederland" . Per provincie wordt inzicht verschaft in de inhoud van alle archiefbewaarplaatsen van rijk, gemeenten en waterschappen. Duidelijke, systematische en uitgebreide informatie, waardoor u toegang krijgt tot de voltooid verleden tijd. ISBN 90 14 02943 8

GERMSOm Samsom Uitgeverij bv, Postbus 4, 2400 MA Alphen aan den Rijn.