De Participatiewet en Wsw’ers: Mensen die bij een Sociale Werkvoorziening werken hebben te maken met de Participatiewet. Misschien heeft u vragen over de wet. Hier kunt u de antwoorden vinden op vragen die door mensen die bij een sw-bedrijf werken zijn gesteld. De zeven belangrijkste vragen staan bovenaan. De andere vragen leest u op de volgende bladzijdes.
De 7 belangrijkste vragen: 1. Waarom is de Participatiewet ingevoerd? De regering wil dat iedereen mee kan doen in de samenleving. De mogelijkheden van mensen met een beperking worden te weinig benut. Te weinig mensen werken in een reguliere baan. Werk is belangrijk om jezelf te ontwikkelen, je komt buiten de deur en hebt contact met mensen. De regering wil dat iedereen die kan werken ook werkt. Daarom krijgen mensen die nu nog aan de kant staan meer kansen. Dat wil de regering met de Participatiewet bereiken. 2. Wat is er in de Wsw veranderd na invoering van de Participatiewet? Als u op 31 december 2014 al in de sociale werkvoorziening met een Wsw-dienstverband werkte, dan houdt u uw huidige wettelijke rechten en plichten. U kunt begeleid gaan werken en ook begeleid blijven werken. Ook individuele- en groepsdetacheringen blijven mogelijk. De herindicatie blijft hetzelfde. UWV voert deze uit en de criteria zijn niet veranderd. Als het gaat om de arbeidsvoorwaarden, bijvoorbeeld het afsluiten van een nieuwe CAO, dan is en blijft dat de verantwoordelijkheid van werknemers en gemeenten. De Wsw blijft bestaan tot de laatste Wsw’er met pensioen gaat. 3. Waar kan ik terecht als ik problemen of klachten heb? Als er een probleem is of u heeft een klacht dan kunt u het volgende doen. U kunt terecht bij een vertrouwenspersoon in uw Sw-bedrijf of eventueel een onafhankelijke klachtencommissie in uw Sw-bedrijf of de ombudsman in uw gemeente. U kunt problemen of klachten ook melden bij de cliëntenraad of de ondernemingsraad. Zij kunnen u niet helpen bij uw individuele klacht, maar houden wel bij of bepaalde klachten vaker voorkomen. Als dat het geval is kan de ondernemingsraad dat aankaarten bij de directie en de cliëntenraad bij het gemeentebestuur. 4. Wat betekent het dat het werk passend moet zijn? Passend werk betekent dat werk moet passen bij wat u kunt. Uw werkgever moet rekening houden met uw beperkingen. 5. Ik heb een vast dienstverband in de Wsw maar het Sw-bedrijf gaat failliet, wat betekent dat voor mij? U heeft een contract met de gemeente. Als het Sw-bedrijf failliet gaat blijft u in dienst van de gemeente. De gemeente moet uw loon doorbetalen en nieuw werk voor u zoeken. 6. Ik werk begeleid, wat verandert er voor mij na invoering van de Participatiewet? U mag gewoon begeleid blijven werken. Als uw begeleid werken-dienstverband afloopt dan kan de gemeente u een nieuw begeleid werken-dienstverband aanbieden. De gemeente mag u ook een Wsw-dienstverband geven. De gemeente kan u een terugkeergarantie aanbieden maar dat hoeft niet. Als de gemeente geen terugkeergarantie aanbiedt dan kan het dus zijn dat u, bij afloop van uw begeleid werken-dienstverband, geen nieuwe Wsw-dienstverband krijgt aangeboden. 7. Ik heb een tijdelijk contract dat in 2015 afloopt, wat verandert er voor mij na invoering van de Participatiewet? Uw gemeente beslist of uw tijdelijk contract wel of niet wordt verlengd. De gemeente kan u een nieuw tijdelijk contract of een vast contract geven. De gemeente kan ook besluiten om u geen contract te geven. Als u geen nieuw contract krijgt, treedt dat met uw gemeente in overleg of u recht heeft op een uitkering. Als u bijvoorbeeld recht heeft op een WW- Wajong-, WAO- of WIAuitkering dan helpt het UWV u naar een andere baan te begeleiden. Neem dan contact op met het UWV. Als u geen nieuw contract krijgt en u komt daardoor in de bijstand of u krijgt geen uitkering,
1
dan kan de gemeente u helpen bij het zoeken naar een andere baan. Neem dan contact op met de gemeente.
De Participatiewet en Wsw’ers: meest gestelde vragen en antwoorden Hier leest u de antwoorden op de meeste vragen over de Participatiewet en de gevolgen voor de Wsw’ers. Dit zijn vragen die mensen die bij een Sw-bedrijf werken hebben gesteld. Er zijn vragen over: De rechtspositie van Wsw’ers Waar u rekening mee moet houden als u verhuist Wat er gebeurt als uw Sw-bedrijf failliet gaat Wat u moet weten over arbeidsomstandigheden Passend werk Begeleid werken Wat er gebeurt als uw tijdelijk contract stopt Wat er gebeurt als u niet meer in een SW-bedrijf kunt werken (u bereikt de ondergrens) De baanafspraak met reguliere werkgevers
Uw rechtspositie als Wsw’er 1. Wat zijn mijn rechten als ik een Wsw-dienstverband heb, maar de gemeente heeft geen werk voor mij? De Participatiewet verandert niets aan de huidige situatie. U blijft in dienst van de gemeente en u blijft loon ontvangen. De gemeente probeert zo snel mogelijk een passende oplossing voor u te vinden. Ook voorheen kon het voorkomen dat u naar huis werd gestuurd als er te weinig werk was. 2. Als er sprake is van een nieuw dienstverband, moet de gemeente dan het eerder vastgestelde loon doorbetalen? Nee. Als er sprake is van een geheel nieuw dienstverband dan gelden de afspraken die u heeft gemaakt voor dit nieuwe dienstverband. 3. Ik heb een Wsw-dienstverband maar ik krijg een werkplek in het kader van de Participatiewet aangeboden mag ik deze nieuwe plek weigeren? Zonder herindicatie waaruit blijkt dat u niet meer tot de Wsw-doelgroep behoort, bent u niet verplicht om een andere baan te accepteren en uw Wsw-dienstverband te laten stopzetten. U bent wel verplicht om mee te werken aan het accepteren van werk in een zo gewoon mogelijke werkomgeving. Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat u via een (groeps)detachering of begeleid werken bij een ander bedrijf gaat werken. 4. Wat betekent werkaanvaarding via de Participatiewet voor mijn Wsw-indicatie? Als u op 31 december 2014 aan de slag was op basis van de Wsw gebeurt er niets. De Wsw-indicatie blijft gewoon bestaan tot de geldigheidsdatum. Wel is het zo dat u door het UWV opnieuw kan worden beoordeeld. U kunt uw Wsw-indicatie op grond daarvan wel verliezen. 5. Wat zijn de consequenties voor mij als er geen nieuwe CAO Wsw wordt afgesloten? Zolang er geen nieuwe CAO is afgesloten, is en blijft de huidige CAO van toepassing. De gemeenten en de werknemers gaan over de CAO.
2
U gaat verhuizen of u wilt verhuizen 6. In de CAO staat dat er bij verhuizing een naadloze aansluiting moet worden geregeld. Als deze bepaling bij een nieuwe CAO verdwijnt wat voor bescherming biedt de wet dan? In de Wsw of de Participatiewet staan geen regels over het verhuizen van de werknemers en het behoud van werk. Het kan zijn dat de gemeente waar u weggaat en de gemeente waar u naar toe verhuist hier onderling met elkaar afspraken over maken. Let op! Heeft u een Wsw-dienstverband en bent u van plan om te verhuizen? Vraag aan uw gemeente hoe het zit. 7. Wat betekent het voor mij als ik verhuis naar een andere gemeente maar wel bij hetzelfde Sw-bedrijf blijf werken. Behoud ik dan mijn dienstverband? Er verandert dan niets voor u. U behoudt uw contract als u verhuist. U kunt blijven werken bij uw Sw-bedrijf. 8. Wat betekent het voor mij als ik verhuis naar een andere gemeente en ook bij een ander Sw-bedrijf ga werken? Als u van plan bent te verhuizen naar een andere gemeente, vraag dan eerst bij uw huidige en toekomstige gemeente naar de mogelijkheden om in een nieuwe gemeente te werken. Als u verhuist en niet meer bij uw Sw-bedrijf kunt blijven werken, moet u ontslag nemen. De nieuwe gemeente kan u een nieuwe baan aanbieden bij het nieuwe Sw-bedrijf, maar is dit niet verplicht. Als de gemeente u een nieuwe baan aanbiedt, dan krijgt u een nieuw arbeidscontract met nieuwe arbeidsvoorwaarden.
Uw Sw-bedrijf gaat failliet 9. Het Sw-bedrijf is failliet en ik krijg niet meteen een nieuw dienstverband aangeboden, wat zijn dan mijn rechten? Als het Sw-bedrijf failliet gaat blijft u in dienst van de gemeente. U verliest dus niet uw dienstverband en u blijft uw loon ontvangen. De gemeente moet nieuw werk voor u zoeken. 10. Moet de gemeente het loon doorbetalen bij faillissement van het Sw-bedrijf als er geen werk meer is? Ja. U blijft in dienst van de gemeente, ook als het Sw-bedrijf failliet gaat. De gemeente moet het loon dan doorbetalen. 11. Mag de gemeente iemand met een Wsw-dienstverband ontslaan als het Swbedrijf failliet is? Nee. Als het Sw-bedrijf failliet gaat, blijft u in dienst van de gemeente. U kunt niet worden ontslagen omdat het Sw-bedrijf failliet is. 12. Mag de gemeente na het faillissement van het ene Sw-bedrijf iemand weer opnieuw in dienst nemen als er een nieuwe plek is bij een ander Sw-bedrijf? Als een Sw-bedrijf failliet gaat, dan blijft u in dienst van de gemeente. U krijgt dus niet een ‘nieuw contract’ van de gemeente. De gemeente moet zorgen voor een nieuwe werkplek. Dat kan ook bij een ander Sw-bedrijf zijn.
De arbeidsomstandigheden bij uw werkgever 13. Hoe worden mijn arbeidsomstandigheden in de Wsw bewaakt bijvoorbeeld na een reorganisatie of fusie? In de Arbeidsomstandighedenwet zijn regels opgenomen over de algemene arbeidsomstandigheden voor alle werknemers in Nederland. De werkgever moet zich altijd aan deze regels houden, dus ook na een reorganisatie of fusie. De werkgever blijft dus verantwoordelijk voor het bewaken van uw arbeidsomstandigheden. Hij moet daarbij rekening houden met uw mogelijkheden en beperkingen.
3
14. Waar kan ik terecht als ik problemen of klachten heb? Als er een probleem is of u heeft een klacht dan kunt u het volgende doen. U kunt terecht bij een vertrouwenspersoon in het Sw-bedrijf of eventueel een onafhankelijke klachtencommissie in uw Sw-bedrijf of de ombudsman in uw gemeente. U kunt problemen of klachten ook melden bij de cliëntenraad of de ondernemingsraad. Zij kunnen u niet helpen bij uw individuele klacht, maar houden wel bij of bepaalde klachten vaker voorkomen. Als dat het geval is kan de ondernemingsraad dat aankaarten bij de directie en de cliëntenraad bij het gemeentebestuur. 15. Wie ziet er toe op de veiligheid van de werkplek? In de Arbeidsomstandighedenwet staat dat de werkgever verplicht is om u veilig en gezond te laten werken. De Inspectie SZW komt onaangekondigd op bezoek in bedrijven, ook in Sw-bedrijven. Als een bedrijf zich niet aan de wet houdt, dan kan de Inspectie een boete geven aan de werkgever. 16. Wie is er voor verantwoordelijk dat ik mij veilig en prettig voel op mijn werkplek? Uw werkgever is er voor verantwoordelijk dat het werk veilig is. U bent er samen voor verantwoordelijk dat u zich veilig en prettig voelt op uw werk. Als u zich niet prettig voelt, is het verstandig dit met uw werkbegeleider te bespreken. U kunt dan samen zoeken naar een oplossing. Als u er niet uitkomt, kunt u dit met iemand anders bespreken, bijvoorbeeld een vertrouwenspersoon. 17. Wat zijn mijn rechten als het gaat om het werken onder goede arbeidsomstandigheden? Uw werkgever moet ervoor zorgen dat u onder goede arbeidsomstandigheden kunt werken. Wat dit zijn en hoe dit moet is allemaal geregeld in de Arbeidsomstandighedenwet. Als u vindt dat er op uw werk geen goede arbeidsomstandigheden zijn dan kunt u dit eerst met uw werkbegeleider of uw werkgever bespreken. Probeer het eerst samen op te lossen. Als dit niet mogelijk is kunt u een klacht indienen bij de Inspectie SZW. U kunt uw klacht indienen via een digitaal meldingsformulier op de website van de Inspectie SZW. De Inspectie SZW zegt nooit tegen de werkgever dat er een klacht is ingediend.
Passend werk 18. Wie is er verantwoordelijk voor het aanbieden van passend werk voor mensen met een Wsw-dienstverband? De gemeente is hiervoor verantwoordelijk. 19. Hoe en bij wie moet ik het aangeven als het werk niet passend is? Als u werk doet dat te moeilijk is of niet past bij uw beperking, dan kunt u dit eerst bespreken met uw werkbegeleider. Als u er samen niet uitkomt dan kunt u het ook bespreken met andere personen in het Sw-bedrijf, bijvoorbeeld de vertrouwenspersoon. Als er geen oplossing komt. Ga dan naar de gemeente. Bespreek met uw contactpersoon bij de gemeente hoe het verder moet. 20. Mag ik werk dat niet passend is weigeren zonder dat dit consequenties heeft voor mijn indicatie en rechtspositie? Uw Wsw-indicatie geeft u het recht op werk dat past bij uw beperking. U bent verplicht om werk aan te nemen als dat past bij uw beperking. Als de gemeente u werk aanbiedt dat niet past bij uw beperking dan moet u dit zeggen tegen uw contactpersoon bij de gemeente. Als de gemeente toch vindt dat het werk past bij uw beperking, en u weigert het werk, dan kan de gemeente uw indicatie intrekken. U kunt daar tegen wel bezwaar maken bij de gemeente.
4
Begeleid werken 21. Wat zijn de consequenties voor iemand die begeleid werkt maar na 1 januari 2015 zijn baan kwijt raakt? Als u in 2014 begeleid werkte, maar u raakt in 2015 uw baan kwijt, dan kan de gemeente u een nieuw begeleid werken- dienstverband aanbieden. De gemeente kan u ook een Wsw-dienstverband aanbieden. De gemeente mag u een terugkeergarantie in de Wsw aanbieden maar dat hoeft niet. Dat was met de Wsw ook zo. Als u geen nieuw contract krijgt, treedt dan met uw gemeente in overleg of u recht heeft op een uitkering. Als u bijvoorbeeld recht heeft op een WW- Wajong-, WAO- of WIA-uitkering dan helpt het UWV u naar een andere baan te begeleiden. Neem dan contact op met het UWV. Als u geen nieuw contract krijgt en u komt daardoor in de bijstand of u krijgt geen uitkering, dan kan de gemeente u helpen bij het zoeken naar een andere baan. Neem dan contact op met uw gemeente. 22. Heeft de gemeente een (zorg)plicht voor mensen die vanwege hun belastbaarheid niet meer begeleid kunnen werken maar wel met een Wsw-dienstverband kunnen werken? Als u niet meer begeleid kunt werken, eindigt uw dienstverband met uw werkgever. Als de gemeente geen terugkeergarantie biedt, heeft u afhankelijk van uw situatie wellicht recht op bijstand een WW-, Wajong-, WAO- of WIA-uitkering. UWV kan met de gemeente afspreken dat de gemeente u weer aan de slag gaat helpen. Dat kan eventueel op een andere begeleid werken plek zijn passend bij uw belastbaarheid of in een Wsw-dienstverband. De gemeente kan u ook aan de slag helpen op basis van de Participatiewet. 23. Als ik in 2014 ben ontslagen op mijn begeleid werken plek vanwege bedrijfseconomische redenen en ik sta op 1 januari 2015 op de wachtlijst met een WW-uitkering welke ondersteuning kan ik dan krijgen om weer aan het werk te komen? U kunt niet meer instromen in de Wsw. U kunt contact opnemen met het UWV voor ondersteuning bij het vinden van een baan.
Uw tijdelijke arbeidscontract stopt 24. Als mijn tijdelijke Wsw-dienstverband in 2015 niet wordt verlengd, is de gemeente dan verantwoordelijk voor re-integratie of is dit afhankelijk van het type uitkering dat ik na het einde van mijn Wsw-dienstverband ontvang? Uw gemeente beslist of uw tijdelijk contract wel of niet wordt verlengd. De gemeente kan u een nieuw tijdelijk contract geven of een vast contract geven. De gemeente kan ook besluiten om u geen contract te geven. Als u geen nieuw contract krijgt treedt dan met uw gemeente in overleg of u recht heeft op een uitkering. Als u bijvoorbeeld recht heeft op een WW-, Wajong-, WAO- of WIAuitkering dan helpt het UWV u naar een andere baan te begeleiden. Neem dan contact op met het UWV. Als u geen nieuw contract krijgt en u komt daardoor in de bijstand of u krijgt geen uitkering, dan kan de gemeente u helpen bij het zoeken naar een andere baan. Neem dan contact op met uw gemeente. 25. Wat betekent het voor mij als mijn tijdelijke Wsw-dienstverband wordt beëindigd en ik recht heb op WW en ik, om weer aan het werk te komen, ben aangewezen op beschut werk of loonkostensubsidie? Uw tijdelijke contract wordt niet verlengd. Dan kan het zijn dat u recht hebt op een WW-uitkering. UWV helpt u dan bij het vinden van een nieuwe baan. Het UWV kan zelf geen loonkostensubsidie inzetten, maar het UWV kan wel aan de gemeente vragen of de gemeente uw re-integratie overneemt. De gemeente kan wel loonkostensubsidie en/of beschut werk inzetten. Als u geen recht meer heeft op een WW-uitkering kunt u in aanmerking komen voor bijstand. Dan zal de gemeente u in ieder geval begeleiden bij het zoeken naar een nieuwe baan.
5
26. Wat betekent het voor mij als mijn tijdelijke Wsw-dienstverband wordt beëindigd en ik recht heb op een WAO- WIA- of WGA- uitkering en ik, om weer aan het werk te komen, ben aangewezen op beschut werk of loonkostensubsidie? Uw tijdelijke contract wordt niet verlengd. Dan kan het zijn dat u weer opnieuw een WAO-, WIA- of WGA-uitkering krijgt. UWV helpt u dan bij het zoeken naar een nieuwe baan. Het UWV kan zelf geen loonkostensubsidie inzetten, maar het UWV kan wel aan de gemeente vragen of de gemeente uw re-integratie overneemt. De gemeente kan wel loonkostensubsidie en/of beschut werk inzetten. Daardoor wordt uw kans op een nieuwe baan groter. Als u opnieuw een Wajong-uitkering krijgt dan zal het UWV u helpen met het zoeken naar een nieuwe baan. Het UWV kan loondispensatie en jobcoaching inzetten zodat uw kans op een baan groter wordt. Ook hier kan het UWV de gemeente vragen of de gemeente de re-integratie overneemt. De gemeente kan dan ook loonkostensubsidie en beschut werk inzetten. Het UWV kan indien nodig ook een baan voor u zoeken die bij u past.
U kunt niet meer bij een Sw-bedrijf werken (U bereikt de ondergrens) 27. Wanneer kan ik, als ik onder de ondergrens kom, ontslagen worden uit de Wsw? Als u een geldige indicatie heeft, dan moet de gemeente minimaal 16 weken voor de afloop van uw indicatie een herbeoordeling bij het UWV aanvragen. De gemeente kan ook een tussentijdse beoordeling aanvragen. Als daaruit blijkt dat u niet meer geschikt bent om in de Wsw te werken, dan kan de gemeente uw contract opzeggen. De gemeente moet dan als alternatief een vorm van dagbesteding voor u hebben. Als de gemeente nog geen passend alternatief heeft, dan blijft u gewoon in dienst. 28. Ik ben niet meer geschikt om in de Wsw te werken, want ik kom beneden de ondergrens. De gemeente doet mij een aanbod van dagbesteding. Mag ik dat weigeren als het gaat om hetzelfde werk in hetzelfde Sw-bedrijf maar nu met behoud van uitkering? Als u niet meer geschikt bent om in de Wsw te werken, dan moet de gemeente op zoek gaan naar een vorm van dagbesteding. Soms kan die dagbesteding hetzelfde werk zijn bij hetzelfde Swbedrijf zoals u al deed. Het hangt af van de situatie of u dit moet accepteren of dat u dit kunt weigeren. Bespreek met iemand (bijvoorbeeld bij sociaal raadslieden) wat u kunt doen en ga daarna met de gemeente praten. Als u niet tevreden bent met het aanbod dan kunt u bezwaar maken bij de gemeente. Als de gemeente toch vindt dat u het moet accepteren en u vindt het niet dan kunt u naar de rechter gaan. De rechter beslist of u de aangeboden dagbesteding mag weigeren.
De baanafspraak met reguliere werkgevers 29. Welke groep geldt precies als prioritaire groep bij de baanafspraak? De baanafspraak is een afspraak tussen de regering en de werkgevers in Nederland. De werkgevers hebben beloofd dat ze voor banen gaan zorgen voor mensen met een beperking. Als een werkgever een baan heeft voor iemand met een beperking dan zeggen ze dat aan het UWV en de gemeente. Het UWV en de gemeente helpen met het zoeken naar een werknemer met een beperking. Als zo’n baan er is dan krijgen bepaalde mensen voorrang. Dit zijn de mensen op de wachtlijst Wsw, mensen die nu al een Wajong-uitkering hebben en kunnen werken en mensen met een Wiw of ID-baan. Daarnaast behoren mensen voor wie de gemeente verantwoordelijk is en waarvan het UWV heeft vastgesteld dat zij jniet het wettelijk minimumloon kunnen verdienen tot de doelgroep voor de baanafspraak. Mensen kunnen zich hiervoor sinds kort zelf wenden tot het UWV. Dat is vooral van belang voor schoolverlaters met een arbeidsbeperking.
6
