Databank Meidenwerk. Een inventarisatie van bruikbare werkwijzen en methodieken voor het meidenwerk. Databank Meidenwerk

Databank Meidenwerk Een inventarisatie van bruikbare werkwijzen en methodieken voor het meidenwerk.

Databank Meidenwerk JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding

1

Colofon Uitgever: Tekst:

JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding Denise van Holten Funda Karaman Nynke Rodenhuis Tessa Sevink Tessa Westerhof Geeske Hoogenboezem Fietje Schelling Rineke Oomen

Datum uitgave: april 2011 Bezoekadres: JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding Nieuwe Gouwe Westzijde 1, 2802 AN Gouda Postbus 540, 2800 AM Gouda T 0182 547888 F 0182 547889 E [email protected] www.jso.nl

Copyright © 2011 JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding Uit deze uitgave mag niets worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm, retrieval systemen of op welke andere wijze dan ook zonder toestemming van JSO.


2

Voorwoord In 2010 heeft het NJi onderzoek gedaan naar de “Emancipatie in het Jongerenwerk “. Het jongerenwerk lijkt vooral jongens te bereiken. Gemeentelijk jeugdbeleid is voor een belangrijk deel gericht op de bestrijding van jongerenoverlast, en dat is in de praktijk vooral jongensoverlast. Meisjes zijn veel minder in beeld als ‘probleemjongeren’. En daardoor krijgen ze niet de aandacht van de gemeente die ze verdienen en waar ze ook behoefte aan hebben. Voor JSO reden om een groepje studenten van de Leidse Hogeschool te vragen een inventarisatie te maken van methodieken en werkwijzen die in het meidenwerk gebruikt kunnen worden. Denise van Holten, Funda Karaman, Nynke Rodenhuis, Tessa Sevink en Tessa Westerhof hebben voor ons allerlei methoden geïnventariseerd die in het jongerenwerk gebruikt (kunnen) worden. Wij hopen dat deze inventarisatie een steun in de rug is voor jongerenwerkers die aandacht willen besteden aan meisjes binnen het jongerenwerk. Geeske Hoogenboezem Rineke Oomen Fietje Schelling


3

Inhoudsopgave Methodieken en werkwijzen voor meidenwerk....................................................................................... 5 Leeswijzer ...................................................................................................................................... 7 1 Beauty and the beast ............................................................................................................ 11 2 Beware of loverboys .............................................................................................................. 12 3 Chebba Magazine en PowerGirl Magazine .............................................................................. 13 4 Girls’ choice, Wensen en intimiteit ......................................................................................... 15 5 Girls Only (kunst- en creatieve workshops) ............................................................................. 17 6 Girls’ talk (Rutgers Nisso Groep) ............................................................................................ 18 7 Girlz Talk (Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam)....................................................................... 20 8 Heft in eigen hand ................................................................................................................ 21 9 Hoezo ‘lover’boys? ................................................................................................................ 22 10 Huiskamer methodiek (Chebba Girlzlounges).......................................................................... 23 11 De Karavaan van 1001 meiden (werkmap) ............................................................................ 24 12 La haya fi dien. 10 uitdagende werkvormen voor moslimmeiden ............................................. 26 13 Lespakket loverboys .............................................................................................................. 28 14 Loket Jonge Moeders............................................................................................................. 29 15 Love Limits........................................................................................................................... 30 16 Loverboys ............................................................................................................................. 31 17 Maatjesprojecten................................................................................................................... 32 18 Meidensite............................................................................................................................ 34 19 My identity ........................................................................................................................... 35 20 Pretty Woman....................................................................................................................... 36 21 (Van) Queenbee naar zwerm.................................................................................................. 37 22 Rots en water training ........................................................................................................... 39 23 Silver Scissors....................................................................................................................... 41 24 SJA Meidenplaza .................................................................................................................. 42 25 Sport voor allochtone meiden................................................................................................. 43 26 Stay in Love +...................................................................................................................... 45 27 SuperWoman........................................................................................................................ 46 28 Thuis in de bieb .................................................................................................................... 47 29 VoorZorg .............................................................................................................................. 48 30 Weer aan de slag! ................................................................................................................. 50 31 Weerbaarheidscursus ............................................................................................................ 52 32 Work it ................................................................................................................................. 53 Literatuurlijst achtergrondinformatie over meiden en meidenwerk ………………………………………....54


4

Methodieken en werkwijzen voor meidenwerk Begin 2011 bracht het Nederlands Jeugdinstituut het rapport Emancipatie van het Jongerenwerk uit. Dit rapport biedt inzicht in het professioneel jongerenwerk waaronder het specifiek meidenwerk en de betekenis daarvan voor meisjes. Bovendien geeft het rapport inzicht in een succesvolle aanpak van gemeentelijk jongerenwerk gericht op meisjes. Dit document van JSO is een logisch vervolg op de studie van het NJi. Het NJi stelt namelijk dat het cruciaal is dat de kennis die is opgedaan in het werken met meiden, gedocumenteerd en beschikbaar gesteld wordt, opdat deze niet verloren gaat en methodieken verder ontwikkeld en verbeterd kunnen worden. In dit document worden methodieken en werkwijzen beschreven die zich richten op meiden tussen 12 en 18 jaar oud. Het rapport van het NJi biedt een helder overzicht van de stand van zaken rond meidenwerk in Nederland. Daarom vatten wij hier kort de conclusies van het NJi samen.

Jongerenwerk Het jongerenwerk in Nederland richt zich op vrijetijdsbesteding, talentontwikkeling en vorming, en op hulp of preventie bij problemen en overlast. Gemeenten leggen veelal het accent op het doel overlastbestrijding. Het jongerenwerk richt zich in de eerste plaats op alle jongeren, en in de tweede plaats op jongeren uit kwetsbare groepen. In de praktijk blijkt dat het jongerenwerk vooral de jongeren uit kwetsbare groepen bereikt. Allochtonen en tieners vormen een belangrijke doelgroep. Ook meiden vormen van oudsher een aparte doelgroep. Het jongerenwerk bereikt naar schatting ongeveer tien procent van de Nederlandse jongeren. Er zijn geen betrouwbare cijfers bekend over het bereik van meisjes door het (algemeen) jongerenwerk. Het NJi schat het bereik onder meisjes tussen 10 en 30 procent te liggen.

Meidenwerk Het meidenwerk richt zich deels op specifieke problemen waar meisjes mee te maken krijgen. Er is veel aandacht voor het versterken van het zelfbeeld, seksuele bewustwording en weerbaarheid. Het aanbod wordt gekenmerkt door relatief veel huiskamergroepen waar meisjes problemen en ervaringen kunnen uitwisselen en activiteiten die zij zelf hebben georganiseerd. Bij organisaties voor jongerenwerk in Nederland overheerst het beeld dat apart meidenwerk dé manier is om meiden te bereiken. Dit geldt niet alleen voor allochtone meisjes die anders niet aan de activiteiten zouden mogen deelnemen. Ook autochtone meisjes lijken het algemeen jongerenwerk onvoldoende te zien als een voorziening die er ook voor hen is. Om in het jongerenwerk beter aan te sluiten bij de behoeften van meisjes en ze beter te bereiken, doet het NJi de volgende aanbevelingen:

Voldoende tijd en aandacht besteden aan het leggen van contact met meisjes. Via de meiden zelf, maar ook via de ouders en bijvoorbeeld de school. Meisjes zijn minder vaak op straat te vinden, dus zoek ze thuis of op school op. Ook blijkt een doorgaande lijn met het kinderwerk een goede manier om meisjes binnen te houden.


5

De competenties en kenmerken van jongerenwerkers. Vrouwelijke jongerenwerkers hebben een meerwaarde, maar geslacht is niet doorslaggevend. Om met gemengde activiteiten meisjes te trekken is de aanwezigheid van een vrouwelijke werker belangrijker dan bij specifieke meidenactiviteiten. Een meidenwerker moet een vertrouwensrelatie met de meisjes kunnen aangaan, veiligheid bieden en voor ze open staan. Meisjes willen graag gezellige maar ook nuttige activiteiten, dus geen open inloop zonder programma. In eerste instantie is het van belang aan te sluiten bij de belangstelling van meisjes. In een latere fase kunnen activiteiten worden aangeboden waar ze in eerste instantie niet op af zouden komen maar die bijdragen aan doelen op het gebied van persoonlijke- of talentontwikkeling. Verder is het van belang meisjes mogelijkheden te bieden voor participatie van de meiden zelf bij vormgeven en uitvoeren van de activiteiten, creëren van een veilige en prettige locatie of plek in de locatie.

Lokaal beleid Lokaal beleid kan de positie van het meidenwerk versterken of belemmeren. Wordt in een gemeente prioriteit gegeven aan overlastbestrijding, dan is het voor organisaties minder makkelijk om een structureel sterke positie voor het meidenwerk te realiseren. Is door de gemeente in het beleid vastgelegd dat meiden voldoende aandacht moeten krijgen in het jongerenwerk, dan geeft dit het meidenwerk vanzelfsprekend een sterkere positie. Het onderzoek van het NJi heeft duidelijk gemaakt dat het meidenwerk een weinig zichtbare subcategorie van het jongerenwerk is. Dit document ondersteunt het meidenwerk bij het versterken van de kwaliteit van (methodisch) werken.


6

Leeswijzer De methodieken en werkwijzen zijn beschreven in een format om zo een duidelijk overzicht te creëren. Elke methodiek of werkwijze die is opgenomen in dit overzicht is ingedeeld aan de hand van een aantal kenmerken. Zo zijn de volgende standaard kenmerken opgenomen: naam van de methodiek/werkwijze, uitvoerende organisatie, duur, vorm, etc. Op basis van deze kenmerken kunnen zij snel en gemakkelijk teruggevonden worden. In het rapport vindt u een trefwoordenregister. Hier kunt u op basis van thema's zoeken naar een methodiek of werkwijze die voor uw doelgroep of onderwerp geschikt is. Naast deze thema's kunt u ook zoeken op een methodiek die op een specifieke doelgroep gericht is, bijvoorbeeld allochtone meiden. Daarnaast kunt u zoeken op de sector waarin de methode thuishoort (school, vrije tijd), of u de methode zelf kunt toepassen of dat u een expert moet inhuren en of de methode opgenomen is op de databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut of de databank Gezond Leven van het RIVM. Waar mogelijk zijn hier ook reacties van uitvoerders of deelnemers opgenomen. Wanneer er bij een methode de term ‘non-specifiek’ staat is de methode niet bedoeld voor een specifieke doelgroep en staat deze dus niet voor een specifieke doelgroep opgenomen in het register. De methodes hebben een thema gekregen op basis van het hoofdonderwerp van een methode, het zou dus kunnen dat er nog meer onderwerpen behandeld worden dan alleen het hoofdthema, maar het hoofdthema wordt genoemd omdat dat het nadrukkelijkst aanwezig is. Wanneer een methode meer een vorm is, waarbinnen meerdere onderwerpen behandeld kunnen worden, dan staat er bij thema: 'Meerdere onderwerpen'. Dit wil dus zeggen dat de professional zelf een onderwerp kan kiezen om met deze methode te combineren. Er zijn in totaal 11 thema's.


7

Thematisch overzicht Thema’s

Methodieken en werkwijzen

Arbeid, re-integratie

Weer aan de slag

Empowerment

Chebba Magazine en PowerGirl Magazine

Work it Girls’ talk Girlz Talk Karavaan van 1001 meiden La haya fi dien My identity SJA Meidenplaza SuperWoman Huiselijk geweld

Stay in Love +

Informatief

Meidensite

Loverboys

Beauty and the beast Beware of loverboys Hoezo ‘lover’ boys? Lespakket loverboys Loverboys

Meerdere onderwerpen

Meidensite SuperWoman

Pesten

Van Queenbee naar zwerm

Seksualiteit

Girls’ talk Love limits Pretty woman

Taboes doorbreken

Chebba Magazine en PowerGirl Magazine Girlz talk

Tienermoeders

Heft in eigen hand Loket jonge moeders Voorzorg Weer aan de slag

Tienerzwangerschap

Girls’ choice

Vrijetijdsbesteding

Girls only Huiskamer methodiek Maatjesprojecten Silver Scissors Sport voor allochtone meiden Thuis in de bieb

Weerbaarheid

Rots en Water training Weerbaarheidscursus


8

Sectoraal overzicht Sector


Vrije tijd

Chebba Magzine en PowerGirl Magazine Girls only Girlz talk Huiskamer methodiek Karavaan van 1001 meiden La haya fi dien Love limits Maatjesprojecten Pretty woman Silver scissors SJA Meidenplaza Sport voor allochtone meiden Stay in love + Thuis in de bieb SuperWoman

Onderwijs

Beauty and the beast Beware of loverboys Girls’ choice Girls’ talk Girlz talk Hoezo ‘lover’boys? Lespakket loverboys Love limits Loverboys My identity Van queenbee naar zwerm Rots en water training Weerbaarheidscursus

Jongerenwerk

Beware of loverboys Girls’ choice Girls’ talk Hoezo ‘lover’boys? Love limits Loverboys My identity Rots en water training SuperWoman Weerbaarheidscursus

Persoonlijke begeleiding

Loket jonge moeders Voorzorg Weer aan de slag

Moskee

My identity

Werk

Weer aan de slag Work it


9

Specifieke doelgroepen Doelgroep:


Allochtone meiden

Chebba Magazine en PowerGirl Magazine Girls’ talk Girlz talk Karavaan van 1001 meiden La haya fi dien My identity SJA Meidenplaza Sport voor allochtone meiden Thuis in de bieb SuperWoman


10

1 Beauty and the beast Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Stade advies Utrecht Meisjes van 13 tot 16 jaar voornamelijk vmbo Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Loverboys groepslessen / voorlichting 4 lessen en 1 zelfverdedigingsles

In te huren/Zelf doen:

In te huren of zelf doen, indien de professional de train-de-trainer cursus gevolgd heeft. Onderwijs

Sector: Contactgegevens:

Postbus 13124 3507 LC Utrecht Telefoonnummer: 030 236 1861 E-mail: [email protected] Website: www.stade-advies.nl Contactpersoon: Marga Suvaal

Doel Weerbaarheidsvergroting. Daarnaast wil het lespakket deelnemers bewust maken van situaties, mechanismen en processen die tot prostitutie kunnen leiden. Ook wordt er voorlichting gegeven over de tactiek van loverboys. Ook maakt het lespakket deelnemers bekend met personen en hulpverleningsinstanties waar ze in geval van problemen terechtkunnen. Beschrijving methodiek Beauty and the Beast behelst een aanbod van vijf lessen voor meisjes over relaties met vriendjes, opkomen voor jezelf en prostitutie. Om het project toegankelijk te maken voor een grote groep wordt in eerste instantie geen nadruk gelegd op het onderwerp loverboys en prostitutie, omdat dat vaak veel weerstand oproept - ‘dat komt bij ons niet voor’. Tijdens de lessen worden de meisjes aan het denken gezet over relaties met jongens (hun ideeën hierover, normen en waarden, grenzen, et cetera). De meisjes hebben een gesprek met een ex-prostituee en krijgen informatie over de hulpverleningsmogelijkheden onder andere door de politie, het meidenwerk en de jeugdhulpverlening. Ook wordt er een workshop zelfverdediging gegeven en is er aandacht voor de manier waarop bijvoorbeeld mentoren en vriendinnen bepaalde signalen kunnen herkennen. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methodiek.


11

2 Beware of loverboys Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Scharlaken Koord Risicomeiden in de leeftijd van dertien tot achttien jaar Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Loverboys Vorm: Duur:

Website, voorlichting, workshops en trainingen. Drie lessen van 1½ uur of eenmalig 1½ uur.

In te huren/Zelf doen: Sector:

In te huren/zelf doen d.m.v. lespakket vmbo-onderwijs en jongerenwerk

Contactgegevens

Contactpersoon: Heleen Haak Barndesteeg 25 1012 BV Amsterdam Telefoonnummer: 020 622 6897/626 0845 E-mail: [email protected] Website: www.scharlakenkoord.nl / www.bewareofloverboys.nl

Doel Het preventieproject ‘Beware of Loverboys’ is ontwikkeld met als doel meiden bewust maken van het feit dat ze het risico lopen in verkeerde relaties te stappen. Beschrijving methodiek Deze methodiek richt zich op meiden die in de prostitutie zitten of slachtoffer zijn van een loverboy. Via de website kan de doelgroep informatie zoeken over loverboys, hoe deze te werk gaan en een loverboychecklist invullen. Via de site kan de doelgroep ook contact opnemen met hulpverleners. Daarnaast kan een medewerker van het Scharlaken Koord ingehuurd worden om een lessenserie over loverboys te geven. Er is een lespakket van de lessenserie ‘Beware of Loverboys’ te bestellen, zodat leerkrachten ook zelf ‘Beware of loverboys’ kunnen aanbieden. In de lessen wordt de meisjes verteld over loverboys en de gevaren van een relatie waarin het meisje misbruikt wordt door haar vriend. Door middel van spelvormen, films, folders en boekjes met waargebeurde verhalen wordt duidelijk gemaakt wat een loverboy is, hoe hij te werk gaat en hoe meiden zich kunnen wapenen tegen een loverboy. Het lespakket bestaat uit drie lessen. In de eerste les wordt de meiden verteld wat een loverboy is. Daarna gaan ze zelf kijken naar hun eigen relaties en vergelijken deze met hoe een loverboy te werk gaat. In de tweede les wordt het onderwerp relaties en grenzen aangeven behandeld. De meiden oefenen met grenzen aangeven door middel van een spel. Achteraf wordt er gereflecteerd op het spel en worden er gedragsalternatieven gegeven. De derde les gaat vooral over assertiviteit en weerbaarheid. Er wordt geoefend met grenzen aangeven en de stop, denk, doe methode wordt geïntroduceerd. Deze methode houdt in dat je goed nadenkt voordat je overgaat tot handelen. Als afsluiting worden een aantaal fysieke en mentale weerbaarheidsoefeningen gedaan. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methodiek. Wel is er een ervaring van een preventiewerker. Zij vertelt: ‘De verhalen die in het lespakket verteld worden zijn hele indrukwekkende verhalen en mijn ervaring is dat meiden er erg van schrikken en alerter worden.’


12

3 Chebba Magazine en PowerGirl Magazine Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam Chebba: Marokkaanse en Turkse meiden van 15 tot 25 jaar; PowerGirl: Surinaamse en Antilliaanse meiden van 15 tot 25 jaar. allochtoon non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Empowerment, taboes doorbreken Zelf maken van een tijdschrift. Wisselend. (Per jaar wordt een tijdschrift uitgebracht)


Zelf te doen Vrije tijd

Contactgegevens:

Hoofdkantoor Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam Wibautstraat 150 1091 GR Amsterdam E-mail: [email protected] Website: www.sjadam.nl

Doel Ervoor zorgen dat meiden van Marokkaanse, Turkse en Afro-Caribische afkomst en meiden uit kwetsbare omgevingen meedoen in de maatschappij. Door ze een serieus blad te laten maken, ervaren deze meiden dat zij meer kunnen dan ze zelf dachten. Beschrijving methodiek Voordat een tijdschrift gedrukt is, moeten er een heleboel beslissingen worden genomen: voor wie ga je schrijven, welke onderwerpen ga je behandelen, wie ga je daarvoor benaderen en hoe schrijf je het op? Ook moet er een heleboel geregeld en gedaan worden: redactievergaderingen organiseren, taken verdelen, deadlines in de gaten houden, informatie bij elkaar zoeken en uitschrijven, de vormgeving en het drukwerk begeleiden en de verspreiding van het blad. Een blad maken biedt enorm veel leermomenten voor de redactrices. Alleen al de redactievergaderingen waar de redactrices brainstormen over wat zij willen overbrengen op de lezeressen, andere meiden net als zijzelf. De redactrices zijn geen professionele journalisten, maar meiden uit Amsterdam. Tal van taboe onderwerpen gaan over de redactietafel, de redacties bekijken ze vanuit allerlei invalshoeken. Zij moeten goed nadenken hoe zij hun kijk op de zaken gaan verwoorden, want straks worden hun verhalen door het publiek gelezen. Naast de redactionele taken, werken er ook meiden mee met de distributie van de bladen en met het zoeken naar adverteerders. De twee redacties worden elk begeleid door een meidenwerkster. Zij zorgen ervoor dat de redactrices eens per twee weken samenkomen om te brainstormen over de inhoud, de taken verdelen en een draaiboek maken. Ook zorgen zij ervoor dat de meiden zich aan hun deadlines houden. De eindredactie is in handen van de meidenwerksters en de unitmanager. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode.


13

Er zijn echter wel gebruikers die hun ervaringen delen: Manager stedelijk jongerenwerk: ‘Het magazine is een concreet product van de inspanningen van de meiden. Zodra ze het gelikte glossy exemplaar in handen hebben, gaan hun ogen stralen. Dan zeggen ze vol trots: ‘Hier heb ik aan meegewerkt, dit heb ik gemaakt.’ Ze willen het thuis en op school aan iedereen laten zien.’


14

4 Girls’ choice, Wensen en intimiteit Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Rutgers Nisso Groep Meiden van 10 -15 jaar Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Tienerzwangerschappen Bordspel, op te vragen bij de Rutger Nisso Groep. Dertig minuten tot twee uur


Zelf doen (aanschaffen voor T 35,-) Onderwijs en jongerenwerk

Contactgegevens:

Milleke de Neef (Rutgers Nisso Groep) Adres: Postbus 9022 Plaats: 3506 GA Utrecht E-mail: [email protected] Telefoonnummer: 030 - 22329847 Fax: 030 - 2319387

Doel De hoofddoelstelling van het spel Girls’ Choice is, een bijdrage te leveren aan de preventie van onbedoelde/ongewenste tienerzwangerschappen. Daarnaast zijn er nog een aantal subdoelen te onderscheiden: Þ Inzicht hebben in hun eigen wensen met betrekking tot seksualiteit, intimiteit en relaties; Þ Meer controle over hun eigen seksleven; Þ Weten waar hun grenzen liggen met betrekking tot seksualiteit, intimiteit en relaties; Þ Kunnen nadenken over hun ambities in de toekomst in relatie tot relatievorming en kinderwens; Þ In voorkomende situatie kunnen reflecteren op hun handelen; Þ In voorkomende situaties autonoom beslissingen nemen; Þ Zich weerbaar gedragen in voorkomende situaties. Beschrijving methodiek ‘Girls’ Choice’ is een interactief bordspel, gericht op vijf onderwerpen: seksualiteit en relaties, veilig vrijen, zwangerschap en moederschap, jongens en weerbaarheid. Deze onderwerpen worden uitgewerkt in vijf type opdrachten namelijk rollenspelen, kennisvragen, persoonlijke vragen, verbale opdrachten en nonverbale opdrachten. Het spel kent twee varianten. Het basisspel is bestemd voor meiden van 10-13 jaar en het 13+spel is bestemd voor meiden van 13-15 jaar. Het basisspel bevat 75 opdrachtkaarten met 4-5 opdrachten per inhoudelijk thema. Het 13+spel bevat 100 opdrachtkaarten. Het spel is zo ingericht dat alle onderwerpen en opdrachten tenminste een keer maar waarschijnlijk vaker aan bod komen. Met behulp van een spelbord moeten deelnemers verschillende opdrachten uitvoeren op kennis, attitude en vaardigheidsniveau. In opdrachten is aandacht voor kennis met betrekking tot de preventie van onbedoelde zwangerschap en abortus, de preventie van soa/hiv/aids en de preventie van seksuele intimidatie. Er is echter vooral veel aandacht voor het uiten van de eigen mening, reageren op persoonlijke vragen en het oefenen van (weerbare) reacties in veel voorkomende situaties. Belangrijk onderdeel van het spel zijn opdrachten waarin de meiden als het ware ‘in de huid van de jongen kruipen’.


15

Ze beleven op dat moment het perspectief van de jongen. Door middel van deze opdrachten leren meiden te reflecteren over het gedrag en de communicatie van jongens in het kader van seksualiteit en relaties. Dit met het doel hen inzicht te geven in hoe jongens (zouden kunnen) denken en hen handvatten te geven zich weerbaar en assertief op te stellen. Als een deelnemer de opdracht heeft uitgevoerd geven de andere deelnemers feedback en uiten hun waardering met behulp van een hartje. De begeleider kan verdieping aanbrengen door te vragen of de andere speelsters nog alternatieve oplossingen of antwoorden weten. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Wel is deze spelvorm onderbouwd met theorieën van onder andere Bandura en gebaseerd op onderzoeken naar de oorzaken en achtergronden van tienerzwangerschappen. Ook de werkvormen sluiten goed aan bij de gedragsdeterminanten die leiden tot een tienerzwangerschap, er is namelijk gebleken dat een gebrek aan kennis de grootste oorzaak van tienerzwangerschappen is. Daarnaast is het sociale aspect van het spel van belang, de meiden voelen zich hierdoor gesteund en men kan elkaar feedback geven. Docenten en deelnemers waren positief over deze spelvorm. Zij vonden het spel leuk en leerzaam. De meiden van de basisschool vonden het competitieelement en de waardering die door middel van de hartjes werd uitgesproken lastig.


16

5 Girls Only (kunst- en creatieve workshops) Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam Meiden op de middelbare school Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Vrijetijdsbesteding Workshops tussen en na schooltijd Wisselend


In te huren (door scholen). Vrije tijd, maar specifiek na school.

Contactgegevens:


Doel Veel jongeren krijgen mee dat ze een vak moeten leren en verder niks. Deze workshops laten meiden kennis maken met allerlei vormen van creativiteit. Beschrijving methodiek De Girls Only workshops laten de meiden op een laagdrempelige manier kennismaken met kunstzinnige en creatieve bezigheden. Het is een plek waar de meiden hun culturele bagage kunnen laten zien. Daarnaast is het een laagdrempelige manier om kennis te maken met allerlei vormen van vrijetijdsbesteding. Door korte lijnen met de reguliere aanbieders, kunnen de meiden, als ze ontdekt hebben wat ze leuk vinden, door worden verwezen naar verenigingen en organisaties om hun nieuwe hobby voort te zetten. Tijdens de activiteiten doet ook een agoog mee. Door de vertrouwdheid van de activiteiten ontstaan vaak diepe gesprekken. De agoog maakt hiervan in rapportage een vertaling voor politiek en werkveld over wat er leeft onder de meiden. Het aanbod bevat tal van workshops. Dansworkshops: bollywood, Turks volksdansen of streetdance. Muziekworkshops: vocal training, Anasheed zang of Darboeka percussie. Mode & beauty; hoofddoeken knopen, sieraden maken, henna painting en costumizing van oude kleding. Dit wordt allemaal aangeboden tussen en na schooltijd. Dit om te zorgen dat de meiden niet ‘s avonds nog door het donker, alleen ergens heen moeten. De activiteiten sluiten direct aan op school. Daarbij is het voor veel allochtone meiden vanuit hun cultuur niet gewoon om buiten school je talenten te ontwikkelen. Evidence Evidenceidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Wel zijn er gebruikers die hun ervaringen delen: Docent: ‘Wat is dit? Zo ken ik mijn leerlingen helemaal niet, moet je ze zien opleven! Heel positief vind ik dat!’


17

6 Girls’ talk (Rutgers Nisso Groep) Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Rutgers Nisso Groep Meiden in de leeftijd 14-18 jaar met een VMBO opleiding of lager. Allochtoon Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Empowerment en seksualiteit Counselingprogramma Acht bijeenkomsten van twee uur


Zelf doen (na afronden train-de-trainer). Jongerenwerk en onderwijs.

Contactgegevens:

Rutgers Nisso Groep Telefoonnummer: 030-2313431 E-mail: [email protected] Website: www.rng.nl

Doel Het programma is gericht op de seksuele empowerment van meisjes en beoogt de seksuele gezondheid en het seksueel welzijn van meisjes te verbeteren. Een ander doel van Girls’ Talk is bevordering van gezond seksueel gedrag en seksuele interactiecompetentie bij meiden. Beschrijving methodiek Girls’ Talk is een intensieve semigestructureerde, seksespecifieke groepscounselingmethodiek voor meisjes die aan het begin staan van hun seksuele carrière, experimenteren met seksualiteit en extra seksuele risico's lopen zoals soa, onbedoelde zwangerschap en seksuele dwang of grensoverschrijding. Deze methodiek wordt bij voorkeur begeleid door twee vrouwelijke begeleiders. De nadruk ligt op het versterken van interactiecompetenties, het versterken van ondersteunende attitudes en gedragsintenties, uitwisseling en evaluatie van persoonlijke ervaringen en in mindere mate overdracht van kennis. Er wordt gebruik gemaakt van diverse werkvormen zoals spellen, discussies, rollenspellen, creatieve opdrachten, reflectieoefeningen en lichaamsgerichte opdrachten. Er is een uitgebreide handleiding waarin doelen, opdrachten, werkvormen, materialen, didactische en methodische noties voor de counselors en werkbladen voor de deelneemsters zijn opgenomen. Stapsgewijs en gefaseerd worden de verschillende aspecten van seksualiteit en relaties verkend. Er wordt vanaf het begin van de bijeenkomsten veel aandacht besteed aan veiligheid en vertrouwen. Hiertoe worden tijdens de eerste bijeenkomst groepsregels vastgesteld en afspraken gemaakt met de deelnemers. Aan het begin van het programma worden vooral oefeningen aangereikt op niveau van feiten en kennis over seksuele gezondheid van jongeren en meisjes in het bijzonder. Geleidelijk wordt een overstap gemaakt naar opinievorming en betrokkenheid bij de eigen seksuele gezondheid. Hierbij worden oefeningen aangereikt waarmee meiden een mening leren vormen of stelling nemen ten aanzien van situaties over seksuele gezondheid en seksuele risico’s en waarmee zij concrete vaardigheden leren. Eigen cognities, waarden, normen en opvattingen komen hierbij uitgebreid aan bod en worden door middel van onderlinge discussie uitgedaagd.


18

Naarmate het programma vordert komen de persoonlijke seksuele ervaringen en gebeurtenissen meer aan bod en wordt gewerkt aan kritisch inzicht, attitudevorming en interactieve vaardigheden ten aanzien van het realiseren van wensen en grenzen. Deze opbouw geeft deelnemers de mogelijkheid meer vertrouwd te raken met elkaar en intieme, prettige en minder prettige seksuele ervaringen uit te wisselen en met elkaar handelingsalternatieven en oplossingsstrategieën te ontdekken en onderzoeken. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode De methodiek Girls’ Talk is opgenomen op de databank effectieve jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut (www.nji.nl). De methodiek is theoretisch goed onderbouwd. Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Wel is het programma planmatig ontwikkeld en theoretisch onderbouwd waarbij gebruik gemaakt is van verschillende cognitieve gedragsbeïnvloedingmodellen. Een kleinschalige effectstudie in 2005 laat positieve uitkomstmaten zien op verschillende onderdelen. Tegelijkertijd blijken de uitkomsten niet voor alle etnische groepen hetzelfde. Professionals zijn zeer positief over de groepscounseling methodiek, de materialen en de tweedaagse scholing. Meer dan 250 professionals zijn inmiddels geschoold in de methodiek Girls’ Talk en velen van hen passen de methodiek in de praktijk toe. Naar verwachting zijn al 3.000 meiden hiermee bereikt.


19

7 Girlz Talk (Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam) Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam Meiden met diverse achtergronden Allochtoon (autochtoon ook welkom) Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Taboes doorbreken, empowerment Talkshow met voorbereiding en aankleding Eenmalig of in serie. Beide is mogelijk.


Zelf doen en in te huren. Vrije tijd en onderwijs

Contactgegevens:


Doel Dit project maakt moeilijke onderwerpen bespreekbaar in een veilige omgeving. Er worden talkshows georganiseerd over normen en waarden, tradities en religie. Het project is gericht op meningsvorming onder de meiden, en hen te laten komen tot nieuwe inzichten. Deelneemsters leren hun standpunten verwoorden, verdedigen of komen tot een gezamenlijk standpunt. De activiteit haalt meiden die denken dat zij alleen staan met hun probleem uit hun isolement. Bovendien brengt het hen in contact met instanties of personen waar zij meer informatie of hulp vandaan kunnen halen. Beschrijving methodiek Voor de inhoudelijke voorbereidingen worden stagiaires ingezet omdat zij dicht bij de doelgroep staan en dus goed de onderwerpen in kunnen schatten die de meiden bezig houden. Per talkshow worden rolmodellen of vertegenwoordigers van instanties gevraagd om samen met de meiden te debatteren. Tussen de tien en de veertig meiden doen mee aan deze talkshows. De veilige setting zorgt ervoor dat meiden vooroordelen en misverstanden durven uit te spreken en zo meer inzicht krijgen in elkaars situatie. Zij leren argumenteren, luisteren en overtuigen, vaardigheden die hen ook later in het leven van pas zullen komen. Voor een grote talkshow gaat een groepje meiden met een camera aan de slag om experts en mensen op straat te interviewen als introductie op een onderwerp. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Wel zijn er gebruikers die hun ervaringen met ons delen: Deelnemer Girlz Talk: ‘De discussie ging over wel of niet diëten. Het panel had hier heel verschillende ervaringen mee; een dame van de Weight Watchers, een voedingsdeskundige, iemand die succesvol een dieet had gevolgd en iemand die last had van het jojo-effect. Het kwam erop neer dat niet diëten het belangrijkste was, maar gezonde voeding. En lijnen doe je voor jezelf en niet voor je man! Niet lekker in je vel zitten ligt voor een groot deel aan je zelfvertrouwen. Tijdens de pauze kreeg iedereen een gezonde zelfgemaakte smoothie van vers fruit. Na de discussie kwam dj Saida muziek draaien en liet de meiden flink dansen. Het was super en het was lekker druk!’


20

8 Heft in eigen hand Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

FIOM Meiden en vrouwen die voor hun 20ste jaar een kind hebben gekregen en niet ouder zijn dan 23 jaar. Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Tienermoeders Groepsgesprekken Incidenteel of regelmatig


Zelf doen of doorsturen naar de Fiom. n.v.t.

Contactgegevens:

Landelijk Bureau Fiom Kruisstraat 1 5211 DT 's-Hertogenbosch (Google maps) Telefoonnummer: 073 612 88 21 073 612 23 90 E-mail: [email protected] Website: www.fiom.nl/heftineigenhand/index.html

Doel Jonge moeders krijgen in deze bijeenkomsten begeleiding en steun, door het gezamenlijk bespreken, eventueel oplossen en verwerken van (de vaak praktische) problemen. Beschrijving methodiek Als jonge moeders problemen hebben, zijn deze meestal direct terug te voeren op hun sociale isolement. Door zelf niet direct met pasklare oplossingen te komen, maar het zoekproces naar de oplossing te begeleiden, leren jonge moeders zelf hun eigen krachten te ervaren. De positie van jonge moeders is in Nederland niet zo sterk. Daarom is juist voor jonge moeders empowerment zo belangrijk. Het maakt hen sterker en helpt hen op den duur zelfstandig de eigen problemen aan te pakken. De jonge moedergroep richt zich vooral op moeders die te maken hebben met opvoedingsvragen en opvoedingsspanning. De jonge moeders kunnen steun en hulp bieden aan elkaar. Er is nog voldoende draagkracht om oplossingen te zoeken voor problemen, te luisteren en te leren van elkaar. De hulp kan incidenteel ingezet worden, maar ook voor een groep moeders voor een langere tijd. Er zijn verschillende thema’s waar de hulpverlener aan kan denken of kan kijken waar behoefte aan is. De thema’s zijn: visie op moederschap, je kindje, onafhankelijk zijn, zelf jong zijn en relaties. Binnen deze thema’s zijn er weer verschillende subthema’s die de begeleider kan toepassen. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode.


21

9 Hoezo ‘lover’boys? Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Theater a la Carte JONGENS EN MEIDEN op middelbare scholen met een maximum van 150 personen.1 Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Loverboys Voorlichting afgewisseld met theater. Eenmalige activiteit van 90 minuten.


In te huren Onderwijs, Jongerenwerk

Contactgegevens:

Theater a la Carte Postbus 12073 3501 AB Utrecht Telefoonnummer: 030-2581262 / 06-20082105 E-mail: [email protected] Website: www.theateralacarte.nl

Doel Bewustwording onder jongeren van de loverboy problematiek. Herkennen van loverboys. Beschrijving methodiek Interactieve voorlichting wordt afgewisseld met ‘Nancy en haar loverboy’, een indringende voorstelling over een meisje dat via haar vriendje in de prostitutie belandt. De combinatie van voorlichting met theater geeft niet alleen inzicht in de problematiek, maar maakt deze ook invoelbaar. Leerlingen krijgen informatie over de werkwijze van ‘loverboys’, maar worden ook uitgedaagd na te denken over hun eigen (seksuele) grenzen en weerbaarheid. Want hoever ga je zelf als je verliefd op iemand bent? EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Wel zijn er gebruikers die hun ervaringen delen. Enkele reacties van scholen die deze methode gebruikt hebben: “Ik had niet verwacht dat het zo écht zou zijn. Daardoor was het heel aangrijpend en sloot het heel goed aan bij de leerlingen.” “Goed dat je ook ziet dat die jongens contact maken via internet. Dat horen we heel vaak! Dan weten ze al van alles van die meisjes. Dat hebben ze op hun profiel gelezen. Die meisjes zetten ook maar zo al die foto’s op hun site.”

1

Deze methodiek is voor jongens en voor meisjes. We kiezen ervoor deze methodiek toch in het overzicht op te nemen omdat de methode het onderwerp ‘loverboys’ behandelt. Dit onderwerp is onlosmakelijk verbonden met meiden en meidenwerk.


22

10 Huiskamer methodiek (Chebba Girlzlounges) Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam Meiden van 12 tot 20 jaar. Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Vrijetijdsbesteding Inloop Afhankelijk van beschikbare middelen.


Zelf te doen Vrije tijd

Contactgegevens:


Doel Het creëren van een plek waar meiden zich thuis voelen. Geen rondhangende jongens voor de deur, en een plek waar ook de ouders zich goed bij voelen om hun dochter heen te sturen. Vanuit deze plek ontstaan nieuwe ideeën voor activiteiten, die de meiden zelf bedenken en organiseren. Hierdoor worden meiden zekerder van zichzelf en leren ze nieuwe vaardigheden. Beschrijving methodiek Een meidenlounge is een aantrekkelijke plek voor meiden; het ziet er netjes en gezellig uit en het heeft een goed imago, zodat ouders gerustgesteld zijn en hun dochters daar naartoe laten gaan. Een lounge biedt ruimte voor ontspanning; een huiskamerachtige setting met lekkere banken en een televisie waar de bezoeksters samen thee drinken en met elkaar kunnen praten. Daarnaast biedt een lounge bij voorkeur ook ruimte voor activiteiten; een computereiland voor huiswerk en internet, een keuken, een ruimte voor workshops en een grotere ruimte voor sporten en feesten. Een herkenbaar, veilig en betrouwbaar imago is van levensbelang voor een meidenlounge. Daarvoor zijn een aantal huisregels noodzakelijk; niet roken, geen alcohol, respect en vertrouwen. Sommige meidenlounges hanteren ook strikte regels dat er beslist geen jongens naar binnen mogen. Anderen kiezen ervoor om jongens bij een aantal activiteiten te betrekken. Het ideale team van een meidenlounge bestaat uit een coördinatrice, een meidenwerkster en een gastvrouw. De gastvrouw is de constante factor en aanspreekpunt, het gezicht van de lounge. Zij ontvangt en begeleidt de bezoeksters tijdens de inloop. De gastvrouw beheert het pand en de materialen en zij assisteert de meidenwerkster bij de uitvoering van de activiteiten. De meidenwerkster is vaak de deur uit, vanwege veel werkzaamheden op locatie en het werven van deelnemers. Zij bereidt de activiteiten voor en voert ze uit, daarbij begeleidt ze de deelnemers. De coördinatrice zorgt voor de netwerken in de wijk en de gemeente, de media en samenwerkingspartners. Zij stuurt de medewerkers aan, vertaalt het werkplan naar activiteiten, bewaakt de uitvoering ervan en evalueert het werkplan en de activiteiten. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Databank Meidenwerk JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding

23

11 De Karavaan van 1001 meiden (werkmap) Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

de Heuvel, adviesbureau voor jeugd- en jongerenwerk Moslim meiden in de leeftijd van veertien tot achttien jaar Non-specifiek, in praktijk meestal allochtoon Non-specifiek, open naar ho

Thema: Vorm: Duur:

Toekomst, identiteit en participatie, vrije tijd, relaties en seksualiteit Map met 30 werkvormen voor moslimmeidenwerk. Elke werkvorm kan tijdens één groepsbijeenkomst gebruikt worden, 30 bijeenkomsten.


Zelf doen, map met werkvormen te huur in bibliotheek de Heuvel, kosten T 5,-. Uitleen per maand Meidenwerk

Sector: Contactgegevens

Contactpersoon: Bouchra Asabdoun / Irene Jinkhoe De Heuvel, adviesbureau voor jeugd- en jongerenwerk Grotekerkplein 5 3011 GC Rotterdam Telefoonnummer: 010 413 21 00 E-mail: [email protected] Website: www.deheuvel.nl

Doel De Karavaan van 1001 meiden is ontwikkeld in opdracht van de Gemeente Rotterdam om moslimmeiden te steunen in hun identiteitsontwikkeling. Beschrijving methodiek Moslimmeiden hebben te maken met veel verwachtingen, meningen en vooroordelen. Op School, thuis, vriendinnen, de buurt, politiek en geloofsgenoten: iedereen heeft wel een mening over hoe moslimmeiden zouden moeten leven. Ze zijn doorgaans geboren en getogen in de Hollandse klei, maar de Islam geeft ook richting aan hun leven. Wat betekent dit voor de meiden zelf? Hoe willen zij vorm geven aan hun leven? Met deze werkvormen wordt moslimmeiden in een multiculturele samenleving als Rotterdam een podium geboden om hun eigen identiteit te ontwikkelen en zich te emanciperen. De werkvormen zijn gebruikt door bijna 1001 moslimmeiden, die in het kader van het project de map konden gebruiken. Thema’s voor de werkvormen in de map zijn: Waarden & Afspraken Toekomstwensen Zusterschap Weerbaarheid in relaties Communicatie met ouders Waar je wieg staat … Carrière maken Loverboys Omgaan met negatieve beeldvorming Liefdesloop.


24

EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Voor het project, dat liep van 2005-2007 werden in Rotterdam 1001 meiden, 50 meidengroepen van gemiddeld 20 meiden uitgedaagd, de werkvormen te gebruiken en aan een ‘start’programma deel te nemen. 50 groepen zijn niet gehaald, maar tientallen meidengroepen hebben wel deelgenomen aan het project.


25

12 La haya fi dien. 10 uitdagende werkvormen voor moslimmeiden Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

de Heuvel, adviesbureau voor jeugd- en jongerenwerk Moslim meiden in de leeftijd van veertien tot achttien jaar Non-specifiek, in praktijk meestal allochtoon Non-specifiek, open naar ho

Thema: Vorm: Duur:

Identiteit, vrije tijd, relaties en seksualiteit Doos met 10 spannende werkvormen. Elke werkvorm kan tijdens één groepsbijeenkomst gebruikt worden, 10 bijeenkomsten.


Zelf doen, doos met werkvormen te huur in bibliotheek de Heuvel, kosten T 5,-. Uitleen per maand. Meidenwerk

Sector: Contactgegevens

Contactpersoon: Bouchra Asabdoun / Irene Jinkhoe De Heuvel, adviesbureau voor jeugd- en jongerenwerk Grotekerkplein 5 3011 GC Rotterdam Telefoonnummer: 010 413 21 00 E-mail: [email protected] Website: www.deheuvel.nl

Doel La Haya fi dien betekent letterlijk er is geen schaamte in geloof en is ontwikkeld om moslimmeiden met elkaar in gesprek te brengen over de visie op hun toekomst, de invulling van hun vrije tijd en de manier waarop ze met relaties en seksualiteit omgaan. Beschrijving methodiek La Haya fi dien bestaat uit een doos met tien werkvormen: Liefdesloop De Namen van Allah Spiegelbeeld Your best friend Lieve …., vraag en antwoord Het Pleidooi Dilemmaspel Waardenpunten In het nieuws Jij en je vrije tijd Van Mekka naar Rotterdam brochure. Uitgangspunt voor deze werkvormen zijn de leef- en belevingswereld van moslimmeiden in een multiculturele stad als Rotterdam. Doel is meiden te leren praten en handelen vanuit vrije keuze van het individu, met respect voor elkaar en voor andersdenkenden. Meiden krijgen zo op een ontspannende manier de gelegenheid te zoeken naar hun eigen identiteit. Bij elke werkvorm wordt de visie op het item vanuit de Islam toegelicht. Databank Meidenwerk JSO expertisecentrum voor jeugd, samenleving en opvoeding

26

EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode La Haya fi dien heeft in 2006 de Samen Sociaal Prijs gewonnen. Vele organisaties, met name moslimmeidengroepen, werkten mee aan de try outs en ontwikkeling van dit project.


27

13 Lespakket loverboys Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

SOA-AIDS Nederland JONGENS EN MEIDEN, van 13-15 jaar2. Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Loverboys Lespakket Een of meerdere lessen (afhankelijk van de indeling door docent).


Zelf doen Onderwijs

Contactgegevens:

SOA-AIDS Nederland Keizersgracht 392 1016 GB Amsterdam Telefoonnummer: 020-6262669 E-mail: [email protected] Website: www.schoolpost.nl/soa-aids / www.soaaids.nl

Doel Leerlingen worden zich bewust van het bestaan van loverboys en hoe ze deze kunnen herkennen. Beschrijving methodiek Het lespakket bevat een docentenhandleiding die de docent helpt om het probleem te bespreken in de klas en filmpjes en een rap om de aandacht van de leerlingen te vestigen op het probleem van loverboys. Docenten kunnen de les vervolgens zo uitgebreid maken als ze zelf willen. Het materiaal bevat een verhaal van een meisje dat het slachtoffer is geworden van een Loverboy en een rap van MC Ruby. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode.

2

Deze methodiek is voor jongens en voor meisjes. We nemen deze methodiek op in het overzicht omdat het onderwerp ‘loverboys’ behandeld wordt. Dit onderwerp is onlosmakelijk verbonden met meiden en meidenwerk.


28

14 Loket Jonge Moeders Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

JIP Den Haag Jonge moeders, zwangere meiden uit Den Haag, Rijswijk, Wassenaar en Leidschendam-Voorburg t/m 23 jaar. Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Tienermoeders Spreekuur en informatieve website Dinsdag en vrijdagmiddag.


n.v.t. Persoonlijke begeleiding

Contactgegevens:

Bellen voor afspraak: 070-3655930

Doel Jonge moeders informatie geven over wat hen te wachten staat. Beschrijving methodiek Informatie verstrekken via website en via een spreekuur verzorgd door het maatschappelijk werk van stichting MOOI. Onderwerpen die behandeld worden zijn onder andere: Zwanger zijn, bevalling, rechten en plichten, geld, wonen, kinderopvang, onderwijs, opvoeding, waarheen voor hulp, vrije tijd en activiteiten en voorlichting op scholen. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode.


29

15 Love Limits Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Scharlaken Koord Meiden in de leeftijd van dertien tot achttien jaar, die risico lopen om met grensoverschrijdend gedrag te maken te krijgen en/of vertonen. Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Seksualiteit Training Zes bijeenkomsten


In te huren. Onderwijs, vrije tijd en jongerenwerk.

Contactgegevens:

Scharlaken Koord Nederland Barndesteeg 25 1012 BV Amsterdam Telefoonnummer: 020 6226897 020 3302224 E-mail: [email protected] Love Limits E-mail: [email protected] Website: www.lovelimits.nl

Doel De training wil meiden bewust maken van de eigen weerbaarheid op het gebied van relaties en seksualiteit. Daarnaast wil het ook handvaten bieden in concrete situaties waarin grensoverschrijdend gedrag plaatsvindt. Subdoelen De meiden zijn zich bewust van hun eigen gedachten en opvattingen ten opzichte van relaties, seksualiteit en prostitutie. Þ De meiden kunnen verschillende fysieke technieken toepassen in een grensoverschrijdende situatie. Þ De meiden zijn zich bewust van hun houding en uitstraling en zien de effecten daarvan. Þ De meiden zijn zich bewust van hun grenzen binnen een relatie. Þ De meiden zien concreet wat de oorzaken en gevolgen kunnen zijn van situaties waar grensoverschrijdend gedrag plaats vindt.

Þ

Beschrijving methodiek De training bestaat uit zes bijeenkomsten met elk een eigen onderwerp, zoals houding en uitstraling, stemgebruik, grenzen, relaties en je eigen kracht. In de training is psycho-fysiek van aard en maakt gebruik van verschillende werkvormen zoals rollenspellen, zelfverdedigingstechnieken en doe- opdrachten. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode: Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode.


30

16 Loverboys Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Theater THOT Meiden van 13 t/m 17 jaar Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Loverboys Voorlichting 1 keer 2 uur


In te huren Onderwijs en jongerenwerk

Contactgegevens:

De Amstel 60 8253 PC Dronten Telefoonnummer: 06 2148 2987 E-mail: [email protected] Website: www.xldeateliers.nl Contactpersoon: Maarten Bootsma

Doel Het doel is het vergroten van kennis van de meiden over loverboys. Ook worden hun vaardigheden vergroot of versterkt met betrekking tot liefde, relaties en loverboys. Beschrijving methodiek Er is een theater in het midden van de klas. De voorstelling gaat over loverboys. Door de voorstelling krijgen de meiden inzicht in de werkmethodes van loverboys. Drie acteurs spelen het verhaal van Lisa, een meisje van 15 jaar. Lisa wordt verliefd op Mike. Haar vriendin, Marjon, begrijpt niet hoe Lisa aan die dure spullen en kleding komt en waarom ze zo snel met die jongen naar bed gaat. Zij spreekt Lisa erop aan, maar hun vriendschap komt hierdoor op gespannen voet te staan. De moeder van Lisa probeert haar eigen leven op orde te krijgen en heeft daardoor weinig aandacht voor Lisa. Hevige ruzies zijn het gevolg. Door de reacties van Mike wordt deze kloof alleen maar groter en we zien hoe Mike ervoor zorgt dat Lisa steeds meer afhankelijk van zijn aandacht en 'zorg' wordt. Hij isoleert Lisa. Uiteindelijk vraagt Mike een wederdienst. Een vriend van hem wil een avondje met Lisa 'stappen' en zal Mike's schulden kwijtschelden. Lisa wil graag iets terug doen. Maar 'stappen' blijkt 'seks' te betekenen. En deze ene keer is het begin van een fuik die zich steeds meer sluit. Uiteindelijk wordt Lisa met geweld tot seks met andere mannen gedwongen en er is er maar één die hieraan verdient ... Na het spelen van het verhaal worden door de acteurs zeven stellingen behandeld. Na afloop krijgen alle leerlingen een flyer mee met de aandachtspunten, inzichten en handvaten op een rij. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode.


31

17 Maatjesprojecten Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Diverse instellingen. Meiden die op bepaalde aspecten in het leven voor een bepaalde tijd een coach, mentor of maatje nodig hebben. Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Vrije tijdsbesteding Verbondenheid in de samenleving versterken Wisselend


Zelf doen of doorsturen naar instellingen die dit al aanbieden. Vrije tijd.

Contactgegevens:

-

Doel Maatjesproject is een verzamelnaam voor projecten die vrijwilligers één-op-één koppelen aan iemand die op bepaalde aspecten in het leven voor een bepaalde tijd een coach, mentor of maatje nodig heeft. Het kan gaan om onder andere het leren van de Nederlandse taal, het bieden van emotionele steun, vaardigheden vergroten om zo handvaten te kunnen bieden om problemen beter aan te pakken of het aangaan van sociale contacten. De kracht van de maatjesprojecten is dat zij de verbondenheid in de samenleving versterken. Het maatje opent deuren, is een steun voor de ander en is laagdrempelig en vrijwillig. Beschrijving methodiek Er zijn drie soorten projecten in deze categorie:

Þ

Mentorprojecten Vrijwilligers helpen jongeren op weg bij hun schoolvorderingen, huiswerk, of het vinden van een stage of baan.

Þ

Maatjesprojecten Vrijwilligers bieden deelnemers sociaal-emotionele steun, doen aan eenzaamheidsbestrijding of halen iemand uit een isolement.

Þ

Overige projecten Projecten met een hele eigen doelstelling of doelgroep, zoals taalkoppels, of vrijwilligers die jonge gezinnen helpen bij de opvoeding.

Bij een maatje staan menselijke kwaliteiten centraal zoals warmte, tijd, nabijheid, respect, humor en begrip. Het maatje treedt de ander tegemoet als een gelijkwaardig persoon, daarbij staat de waarde van het persoonlijk contact voorop. Voor meiden die een risicogroep vormen kan een maatjesproject een goede uitkomst zijn. Een maatjesproject is namelijk onder andere laagdrempelig, je komt in contact met leeftijdsgenoten, je vergroot je sociale contacten en vaardigheden, je leert je zelfvertrouwen te vergroten en leert gebruik te maken van empowerment en je krijgt handvaten toegereikt om je problemen aan te kunnen pakken.


32

Daarnaast kan er gekozen worden om deel te nemen aan groepsactiviteiten, maar kan er ook gekozen worden om alleen met je maatje activiteiten te ondernemen. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Voorbeelden van maatjesprojecten voor meiden meiden Þ &U De stichting Two Get There biedt op verschillende plaatsen in Nederland het &U Meidenproject aan. Dit maatjesproject richt zich op meiden uit etnische minderheden van 12 tot 18 jaar die gebrek hebben aan sociale steun vanuit hun thuissituatie en lichte internaliserende problematiek vertonen. Bij dit maatjesproject worden verschillende thema's behandeld. Elke 6 tot 8 weken gaan de meiden en hun 'maatjes' eens in de week aan de slag met een thema. Contact: www.and-u.nl Þ

Vrouwen coachen meiden Vrouwenplatform Carree biedt het maatjesproject vrouwen coachen meiden aan in de provincie Overijssel. Het doel van dit project is voorkomen van voortijdig schoolverlaten en het behalen van een startkwalificatie. Het 'maatje' steunt het meisje dan ook gedurende de schoolloopbaan. Met ondersteuning van een persoonlijke coach leren de meiden om hun talenten te gebruiken, hoe ze om kunnen gaan met problemen en ze worden gestimuleerd om hun schoolresultaten te verbeteren. Voor deze training is een samenwerking aangegaan met Hogeschool Windesheim, zij hebben een op maat ontwikkelde training voor de coaches van vrouwen coachen meiden gemaakt. De coaches volgen deze training waarna ze een meisje kunnen gaan ondersteunen. Contact: www.magikeven.nu


33

18 Meidensite Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

JIP Rotterdam Meiden tot ongeveer 25 jaar Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Meerdere onderwerpen, Informatief Informatieve internetsite Niet van toepassing


Zelf informatie zoeken Niet van toepassing

Contactgegevens:

JIP Rotterdam Mathenesserlaan 173 3014 HA Rotterdam Telefoonnummer: 010-4362544 E-mail: [email protected] Website: www.meidensite.info / www.jip.org

Doel Het doel van de site is het informeren van meiden door meiden over alle mogelijke onderwerpen. Ook kunnen meiden er zelf vragen stellen of verhalen plaatsen. Beschrijving methodiek Het JIP Rotterdam heeft de leiding bij het beheren van de site, maar het ‘echte’ beheren wordt gedaan door een enthousiaste groep meiden. Een meidenwerkster van het JIP is altijd aanwezig om moeilijkere vragen te kunnen beantwoorden en te zorgen dat de informatie op de site klopt. Bezoekers van de website kunnen hun verhaal kwijt of reageren op verhalen van anderen. Bij serieuze vragen geeft ook altijd de professional een antwoord via de site. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Wel zijn er gebruikers die hun ervaringen delen: Meidenwerker schrijft: ‘Het leuke aan de meidensite.info vind ik dat het VOOR en DOOR meiden gemaakt is. Dit geeft de site iets unieks en dat zijn de meiden die achter de site zitten ook, uniek.’


34

19 My identity Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Prezens Meisjes van 13 tot en met 18. Allochtoon Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Empowerment Groepsgesprek 8 keer een wekelijkse bijeenkomst


In huren Onderwijs, jongerenwerk, moskee.

Contactgegevens:

GGZ inGeest Prezens preventie Telefoonnummer: 020-7884570 E-mail: [email protected] Contactpersoon: Goudriaan, M.

Doel Meisjes ondersteunen in het vinden van hun identiteit. Deelnemers ervaren meer sociale steun, een vermindering van hun psychische klachten en weten waar zij hulp kunnen vinden. Beschrijving methodiek My Identity is een cursus voor allochtone meiden met (dreigende) psychische problemen. De cursus bestaat uit één bijeenkomst per week, acht weken lang op locaties in bestaande groepen (bijvoorbeeld middelbare school, meidencentrum, moskee). In de cursus leren deelnemers vaardigheden die helpen bij de problemen die kunnen ontstaan bij het leven in meerdere culturen. Onderwerpen zijn bijvoorbeeld: overeenkomsten en verschillen tussen culturen; liefde en huwelijk, omgaan met tegenslagen en het leren herkennen en ombuigen van negatieve gedachten. Naast kennisoverdracht wordt gebruik gemaakt van groepsprocessen via (creatieve) werkvormen, rollenspellen en discussies. Begeleiding van de cursus vindt plaats door medewerkers GGZ preventie. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. De methodiek is beschreven op de website www.loketgezondleven.nl.


35

20 Pretty Woman Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Stichting Stade, De Rading en Bureau Jeugdzorg Utrecht Meisjes en jonge vrouwen tussen de 12 en 23 jaar Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Seksualiteit Groepsbijeenkomsten Dit wordt nader met de jongere bepaald en ligt ook aan de vraag/problematiek.


Pretty Woman heeft vestigingen in Utrecht en Amersfoort. Meiden kunnen zich zelf aanmelden bij Pretty Woman. Het kan zijn dat Pretty Woman hen doorverwijst naar een andere instelling. Vrije tijd

Sector: Contactgegevens:

Pretty Woman Achter Clarenburg 25 2E 3511 JH Utrecht Telefoonnummer: 030 - 236 19 99 E-mail: [email protected]

Doel Voorkomen dat meiden in misbruikrelaties terechtkomen en ondersteuning bieden om het patroon te doorbreken dat de misbruikrelaties in stand houdt. Beschrijving methodiek Er wordt gewerkt met o.a. de methodieken uit de vrouwenhulpverlening en de relatieverslavingstheorie van Robin Norwood. Pretty Woman biedt vier producten aan, waaronder voorlichting en deskundigheidsbevordering. Pretty Woman richt zich vooral op voorlichting, signalering en het motiveren van de doelgroep. Pretty Woman biedt eveneens informatie, consultatie en deskundigheidsbevordering aan professionals. De website van Pretty Woman heeft een kopje ‘voorlichting aanvragen.’ Hier kunnen beroepskrachten een voorlichting aanvragen, specifiek voor meiden. Meiden (en jongens) kunnen terecht met vragen over volwassen worden, seksualiteit, risicovolle contacten (o.a. loverboys) en misbruikrelaties. De professionals zoeken actief contact en proberen een vertrouwensband met het meisje op te bouwen. Samen proberen ze een link te leggen tussen pijnlijke (jeugd)ervaringen en haar huidige manier van omgaan met liefde. Zo trachten zij het meisje inzicht te bieden in haar overlevingsmechanismen. Ook ondersteunen de professionals de meisjes zodat ze hun eigenwaarden kunnen vergroten en worden de meisjes gestimuleerd om hun sociale isolement te doorbreken. Het erkennen en bespreekbaar maken van pijnlijke ervaringen bevordert de verwerking ervan. Verder is Pretty Woman laagdrempelig en wordt er veel aandacht besteed aan de emotionele versterking van de meisjes op alle leefgebieden. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode.


36

21 (Van) Queenbee naar zwerm Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Project Preventie Seksuele Intimidatie (PPSI) Meiden van 10-16 jaar Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Pesten Training Een dagdeel


In te huren Onderwijs

Contactgegevens

Stichting Preventie Seksuele Intimidatie Postbus 85475 3508 AL Utrecht Zwarte Woud 2, Utrecht Telefoonnummer: 030 - 28 56 762 E-mail: [email protected].

Doel Het doel van de training is Meidenintimidatie binnen een klas te reduceren en de relaties binnen de klas weer te herstellen. Beschrijving methodiek Meiden vinden dat het op school gaat om gezien worden en invloed uitoefenen. Meiden hebben hun eigen strategieën om invloed uit te oefenen: samenklitten, buitensluiten, roddelen en dergelijke. PPSI noemt dit meidenintimidatie. Meidenintimidatie kan grote gevolgen hebben voor het mikpunt en brengt een goede sfeer in de klas en de veiligheid op school in gevaar. In deze cursus over meidenintimidatie gaat de trainer met meiden in de klas aan de slag. Ze kijken naar hun eigen gedrag en dat van anderen en benoemen de gevolgen van hun gedrag. Samen formuleren de meiden gedragsregels om plezierig met elkaar om te gaan of elkaar netjes uit de weg te gaan. De bedoeling is de meidenintimidatie aan te pakken en de relaties binnen de klas te herstellen. De trainer stelt zichzelf zo objectief mogelijk op, zodat de meiden helder krijgen welk gedrag ze vertonen en hoe ze dit gedrag kunnen veranderen. Aan te bevelen is om deze training te geven in groepen van maximaal 15 meiden. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Wel is de ervaring van een lerares van een VMBO-school bekend. "Op mijn school scholden ze elkaar uit voor van alles en nog wat. ‘Slettebak' en ‘kankerhoer' was nog het minste. Ze hadden ruzies over jongens en dat ging op weg naar huis en thuis bij het msn-en gewoon door. Op een gegeven moment gingen ze elkaar zelfs te lijf." De lerares hoorde van een aantal meisjes, die er niet meer tegen konden, wat er gaande was. "Het ging om een groep van negen meiden uit een tweede en een derde klas. In een brugklas waren er twee meiden zo bezig dat één meisje niet meer naar school durfde."


37

De school riep de hulp van PPSI in. "We hebben de meiden en hun ouders een brief gestuurd. Vanaf het begin is er gezegd dat we vooral wilden dat de sfeer op school weer prettig werd. Het ging er niet om schuldigen aan te wijzen." Met de groep meiden is het goed afgelopen. Ze hebben zelf gedragsregels opgesteld waaraan ze zich willen houden. "Die zijn heel basaal", de lerares. "Zaken als elkaars mening respecteren, niemand buiten sluiten, face to face ruziemaken, dus niet op MSN. Alle docenten zijn op de hoogte gesteld van de afspraken. Zodra iemand er zich niet aan houdt, moet dat gemeld worden."


38

22 Rots & Water training Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Rots & Water Instituut Nederland Meisjes en vrouwen van alle leeftijden (de training wordt ook gegeven voor jongens). Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Weerbaarheid Training Twee dagen, of langere cursus per uur


In huren Onderwijs, Jongerenwerk

Contactgegevens:

Rots en Water Instituut Nederland Groenveldsdijk 10 1744 GD St. Maarten Telefoonnummer: 0224-551887 E-mail: [email protected] Website: www.rotsenwater.nl

Doel Bewustwording van het eigen lichaam, houding, emoties en reactiepatronen. Je sterk voelen in je eigen lichaam, mogen en durven vertrouwen in jezelf en je eigen kracht. Je kracht voelen, ervaren en die vanuit rust richting geven. Ervaren dat je sterk bent en deze kracht leren omzetten in acties. Het gebruik van mentale kracht verbonden met innerlijke kracht. Omgaan met spannende situaties zonder het contact met jezelf te verliezen. Eigen persoonlijk ruimte voelen en ervaren en deze ruimte mogen, kunnen en durven innemen. Leren in actie komen in ‘verlammende’ situaties. Beschrijving methodiek Rots & Water, een psycho-fysieke training voor jongens en meisjes voor basisonderwijs en voortgezet onderwijs, jongerenwerk, etc. Het Rots & Water programma kan worden beschouwd als een weerbaarheidsprogramma. Het onderscheidt zich van andere programma’s door zijn meervoudige doelstelling en het bredere pedagogische perspectief waarbinnen de training van weerbaarheid samen gaat met de ontwikkeling van positieve sociale vaardigheden. Weerbaarheid en solidariteit, rots en water, worden in balans gepresenteerd en getraind. Rots & Water bestaat uit een basisprogramma, dat geschikt is voor leerlingen in het primair onderwijs (en ouder) en een vervolgprogramma dat op oudere leeftijdgroepen (14 jaar en ouder) is gericht. Rots & Water is oorspronkelijk ontwikkeld voor jongens maar wordt zowel in Nederland als ver daarbuiten nu ook ingezet voor meisjes. Rots & Water maakt gebruik van een psycho-fysieke didactiek, wat inhoudt dat startend vanuit een fysieke invalshoek, mentale en sociale vaardigheden worden aangereikt en verworven. Actie (spel, spelen en simpele zelfverdedigingsvormen) wordt afgewisseld door momenten van zelfreflectie en kringgesprekken.


39

In Nederland worden jaarlijks 1.000 trainers middels een driedaagse training opgeleid en een gelijk aantal via kortere eendaagse trainingen (EDIT's) in de basisprincipes getraind. Anno 2010 zijn ruim 30.000 trainers, verspreid over de gehele wereld getraind. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode De methodiek Rots & Water is opgenomen op de databank effectieve jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut (www.nji.nl). De methodiek is theoretisch goed onderbouwd. Engels onderzoek naar het effect van deze training concludeert: ‘Overall, the evaluation indicates that the Rock & Water program, when delivered in a manner that fosters safe, playful and secure attachment relationships, and is delivered from a ‘whole-of-school approach’, has the potential to be the catalyst for increasing the resilience and wellbeing of new arrival students. While further evaluation is required to articulate the exact nature of these outcomes, there is overwhelming support for the future application of Rock & Water programming for this cohort.’


40

23 Silver Scissors Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam Meiden uit Oost-Watergraafsmeer van 14 tot 22 jaar. Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Vrije tijdsbesteding. Workshop Twee keer per week, twee uur.


Mogelijk zelf te doen, met de juiste expertise. Vrije tijd

Contactgegevens:


Doel Silver Scissors biedt vrijetijdsbesteding. Kleding maken zorgt voor een creatieve, ontspannen en intieme sfeer waarbij de bezoeksters met elkaar in gesprek raken over alles wat hen bezighoudt. Door de uitwisseling van ervaringen steken de meiden veel van elkaar op. De begeleidster van Silver Scissors stuurt aan, op een niet nadrukkelijke manier. Met de activiteit kleding maken bereikt het centrum een specifieke groep traditionele meiden die zich niet laten zien bij streetdance of andere gangbare meidenactiviteiten. Beschrijving methodiek Silver Scissors is een specifiek centrum waar meiden onder deskundige begeleiding leren zelf kleren maken. De begeleidster is opgeleid tot textieldocente, zij begon in 1990 met de naailessen in Silver Scissors. Tot 2007 runde zij het meidencentrum met een fulltime jongerenwerkster. Toen deze stopte is Silver Scissors afgeslankt, maar alles wat voor het meidencentrum inhoudelijk belangrijk is, gebeurt nog steeds. De inloop is alleen nog op de dinsdag en donderdag, maar de contacten met de ouders en de scholen en organisatorische taken gaan gewoon door. Deelname aan de naailessen is vrijwillig maar niet vrijblijvend. Afspraak is afspraak. Wie mee wil doen met Silver Scissors, moet ook gewoon komen. De voertaal is Nederlands. Die regels worden streng gehanteerd. Dit soort sociale vaardigheden zijn voor sommige meiden soms lastig uit te voeren. Daarom is het meidencentrum daar juist zo strikt in. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Wel deelt een begeleidster haar ervaringen: ‘Ouders zijn hier positief over, ze weten dat het hier goed zit.’


41

24 SJA Meidenplaza Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Stedelijk Jongerenwerk Amsterdam Meiden in Amsterdam Vooral gericht op Marokkaanse en Turkse meiden, maar andere culturen zijn van harte welkom. Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Empowerment Zelf organiseren van activiteiten, elkaar ontmoeten, ook outreachend werk. Wisselend


Zelf doen Vrije tijd

Contactgegevens:


Doel Vormgeven van het meidenwerk in Amsterdam voor en door jonge meiden. Maar ook: het op de kaart zetten en houden van het belang van meidenwerk. Beschrijving methodiek Er wordt uitgegaan van outreachend werken. De medewerkers gaan de straat op. Ze wachten niet tot de meiden naar hen toe komen. Ze spreken meiden aan in winkelcentra, op scholen en meer van dergelijke plekken. Deze meiden gaan vervolgens zelf aan de slag in het meidenwerk. In de Meiden Activiteiten Raad (MAR) bijvoorbeeld. Hierin zitten meiden die zelf een aantal projecten verzinnen en coördineren. Ze zetten activiteiten op voor andere meiden. In dit proces leren ze belangrijke vaardigheden die ze later goed kunnen gebruiken. Medewerkers werken outreachend. Ze gaan de stad in om in gesprek te raken met meiden en op verschillende locaties activiteiten aan te bieden. De MAR wordt begeleidt door een meidenwerkster. Daarnaast doen de professionals hard hun best om het meidenwerk blijvend te verdedigen in de politiek. Ze moeten constant blijven aantonen hoe hard het meidenwerk nodig is. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Wel zijn er gebruikers die hun ervaringen delen: MAR-lid: ‘Bij een MAR denk je mee en bepaal je mee en dat vind ik leuk, omdat ik zo nieuwe dingen leer die ik later ook kan gebruiken.’


42

25 Sport voor allochtone meiden Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Diverse instellingen Allochtone meiden Allochtoon Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Vrije tijdsbesteding Sport Wisselend


Zelf doen of doorsturen naar instellingen die dit al aanbieden. Vrije tijd.

Contactgegevens:

-

Doel Deelname aan sport door allochtone meiden te verhogen. Het vergroten van het zelfvertrouwen en de weerbaarheid van allochtone meiden. Beschrijving methodiek Veel allochtone meisjes mogen van huis uit niet sporten of zijn terughoudend. Om hen aan te zetten tot bewegen, praat de sportschool met ouders. Vaak blijkt dan dat meisjes wel mogen sporten, maar onder voorwaarden. Zo willen veel ouders dat ze alleen in aanwezigheid van vrouwen en andere meisjes sporten in een veilige omgeving. In eerste instantie krijgen de meisjes les van een vrouwelijke trainer en een assistent-trainer die ook maatschappelijk werker is. Daarnaast is het belangrijk dat er een goede vertrouwensband wordt opgebouwd met de ouders. Zo krijgen de ouders een veilig gevoel en durven ze hun dochter te laten sporten. Daarnaast moet de professional zich verdiepen in de cultuur en de religie van de meiden. Door te weten welke omgangsregels en geloofsvoorwaarden er zijn, kun je de sport opzetten. Ook kunnen er andere activiteiten worden aangeboden aan de meiden zoals huiswerkbegeleiding, gezellige meidenavonden en uitjes. Ook veel meiden met een minder strenge geloofsovertuiging zien het aanbod als een goede opstap om te sporten en zelfvertrouwen te ontwikkelen. Enkele op praktijkervaringen gebaseerde tips voor verenigingen die graag meer allochtone meiden bij hun club willen betrekken: 1. Creëer een mogelijkheid waarin vrouwen zonder mannen kunnen sporten en waarbij de docente een vrouw is en bij voorkeur van allochtone afkomst; 2. Bied het sporten (in eerste instantie) aan op een locatie die al bekend is bij ouders en dochter, en dicht bij huis ligt; 3. Organiseer de lessen overdag. Vrouwen en meiden gaan/mogen vaak niet alleen in het donker naar buiten; 4. Probeer de ouders te betrekken, want je hebt niet alleen het vertrouwen van het meisje, maar zeker ook van de ouders nodig; 5. Wijs op de mogelijkheden voor korting op de contributiekosten (denk aan lokale kortingsregelingen voor minima) of houd de kosten zo laag mogelijk.


43

Belangrijk is dat de professional een vrouw is. Zij moet open en transparant kunnen werken. Het heeft de voorkeur dat de professional van dezelfde afkomst is als de meiden. Op deze manier kan de professional gemakkelijker het vertrouwen winnen van de meiden. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Een ervaring van een allochtoon meisje over de boksschool is: “Het is erg gezellig en ik heb nu veel meer zelfvertrouwen gekregen.” Instellingen die deze methodiek aanbieden zijn:

Þ

Meedoen Alle Jeugd door Sport: een methodiek die erop gericht is om de sportdeelname van allochtone jeugd te vergroten. Binnen het programma werken negen sportbonden en elf grote gemeenten samen om ruim 500 sportverenigingen te ondersteunen bij de integratie van allochtone jeugd in de sport. Contact: www.meedoenallochtonejeugddoorsport.nl

Þ

Taekwondo voor allochtone meisjes in Enschede Contact: www.budo-aykac.nl

Þ

(Thai)boksschool Spider Gym Contact: www.spidergym.nl

Þ

Colours of Athletics Contact: www.coloursofathletics.nl

Þ

Vrouwen in Beweging Contact: www.vibdelfshaven.nl


44

26 Stay in Love + Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Trimbos Instituut Jongeren van veertien tot twintig jaar Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Huiselijk geweld Website: www.stayinlove.nl N.v.t.


Digitaal beschikbaar. Vrije tijd.

Contactgegevens:

Trimbos-instituut Da Costakade 45 3521 VS Utrecht Postbus 725 E-mail: [email protected] E-mail: [email protected] Website: www.stayinlove.nl Contactpersoon: Clary van der Veen

Doel Doel van het preventieprogramma is het vergroten van kennis en bewustwording van jongeren over wat een ‘gezonde’ relatie is en het beïnvloeden van houding en gedrag van jongeren ten opzichte van relaties. Daarnaast heeft Stay in Love + als doel het voorkómen dat relatieproblemen leiden tot relationeel geweld. Er is gekozen voor een positieve insteek. Het motto van het programma is: ‘een relatie gaat niet vanzelf, hoe houd je een relatie leuk en goed?’. Beschrijving methodiek Het project richt zich op het voorkomen van relatiegeweld onder jongeren. De deskundige beantwoordt de vragen via de website. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Stay in Love+ wordt geëvalueerd door het WODC.


45

27 SuperWoman Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Youth for Christ Meiden van 12 tot 18 jaar Non-specifiek Non-specifiek

Thema:

Onderwerpen als zelfbeeld, gezond leven, seksualiteit komen aanbod, Empowerment Groepswerk De methodiek bestaat uit een tweejarig programma voor meidengroepen van 12 tot 18 jaar.

Vorm: Duur:


Zelf doen (na afronden train-de-trainer). Jongerenwerk en onderwijs.

Contactgegevens:

YfC SuperWoman Hoofdstraat 260 3972 LL Driebergen Telefoonnummer: 0343 515 744 E-mail: [email protected] Website: www.super-woman.nl

Doel Het groepsprogramma is erop gericht meiden weerbaar te maken en hen te empoweren om hun talenten te ontwikkelen. Beschrijving methodiek methodiek SuperWoman bestaat uit een totaalpakket, waarin de programma's gekoppeld zijn aan de methodiek en een training voor meidenwerkers. SuperWoman bestaat uit een preventief, methodisch groepsprogramma, een themaspel, deskundigheidsbevordering en coaching. SuperWoman helpt je om creatief en doelgericht bezig te zijn met thema's als zelfbeeld, gezond leven en seksualiteit. Meiden leren door SuperWoman grenzen stellen, voor zichzelf (en hun gezin) te zorgen en hun talenten in te zetten in de maatschappij. Met het SuperWoman Thema Spel raken meiden op speelse wijze met elkaar in gesprek over belangrijke onderwerpen en keuzes. Er zijn zes onderwerpen: zelfbeeld, relaties, gezond leven, emoties, seksualiteit en toekomst. Het spel kan gespeeld worden met minimaal 2 personen en duurt ongeveer anderhalf uur per thema. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode. Zowel deelneemsters als meidenwerksters zijn positief over de methodiek. “De meiden die wij ontmoeten, hebben vaak een heftig verleden. SuperWoman maakt moeilijke thema’s op een toegankelijke manier bespreekbaar. Het is geen therapie, maar een ontspannen manier om met elkaar te praten over bijvoorbeeld zelfbeeld en jongens. De meiden gaan er ook echt mee aan de slag. Ik hoor ze napraten en ook in de rapportages van collega’s lees ik dat ze ermee bezig zijn.”


46

28 Thuis in de bieb Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Openbare bibliotheek Leiden Allochtone meiden tussen de 12 en 18 jaar. Allochtoon N.v.t.

Thema: Vorm: Duur:

Vrijetijdsbesteding In de bibliotheek van Leiden Tijdens de openingstijden kunnen allochtone meiden lezen, leren, surfen op internet of chillen in de meidenhoek. Ook zijn er activiteiten rond boeken, schrijvers en computers.


Meiden kunnen zich aanmelden bij de Openbare Bibliotheek in Leiden. Vrije tijd

Contactgegevens:

BplusC-locatie ’t Spoortje (Openbare bibiliotheek) Bernhardkade 38 2316 RX Leiden Telefoonnummer: 071 522 16 9 Fax: 071-5216473

Doel Vrijetijdsbesteding van allochtone meiden vergroten in de bibliotheek van Leiden met betrekking tot leren, ontwikkelen en het bevorderen van de sociale vaardigheden. Beschrijving methodiek Thuis in de bieb, ‘een project voor wereldmeiden’ probeert allochtone meisjes te stimuleren meer buiten de deur te komen. De bibliotheek wordt daarbij gebruikt als ontmoetingsplek waar de meiden met elkaar in contact kunnen komen. Belangrijk bij ‘Thuis in de bieb’ is dat ouders achter het project staan: hun dochters ontmoeten elkaar in een veilige omgeving en in een openbare ruimte. Bovendien zijn de activiteiten gekoppeld aan leren en ook dit spreekt de ouders aan. De meisjes kunnen huiswerk maken en op internet informatie opzoeken. Zij komen in het project met andere meiden in contact en kunnen (cultuur)problemen met elkaar bespreken. Het project biedt zo ook een discussiepodium. Dit project richt zich op leren en ontwikkelen. Bovendien wordt een moeilijk bereikbare groep - allochtone meisjes - bereikt. Daarbij bestaat de indruk dat allochtone meisjes een positievere houding hebben tegenover integratie dan allochtone jongens. Het voorbeeldgedrag van deze meiden heeft weer effect op de wijk en op andere jongeren. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Thuis-in-de-bieb is in 2005 uitgeroepen tot meest inspirerend integratieproject en heeft de Parels van Integratie gewonnen, een prijs ingesteld door Kennisnet Integratiebeleid en Etnische Minderheden.


47

29 VoorZorg Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Ontwikkeld door het Nederlands Jeugdinstituut; uitvoering vanuit de gemeentelijke Centra voor Jeugd en Gezin. Meiden tot 25 jaar die zwanger zijn van hun eerste kindje. Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Tienermoeders Huisbezoeken Zestiende week van de zwangerschap totdat het kind 2 jaar is. Gemiddeld twee huisbezoeken per maand van 1 tot 1,5 uur.


Doorverwijzen Persoonlijke begeleiding

Contactgegevens:

Nederlands Jeugdinstituut / Jeugdzorg & Opvoedhulp Postbus 19221 3501 DE Utrecht Telefoonnummer: 030-2306567 E-mail: [email protected] Website: www.voorzorg.info

Doel Voorzorg richt zich op vrouwen die zwanger zijn van hun eerste kind. Het gaat om hoog-risico moeders, zoals moeders die jong en vaak alleenstaand zijn, een laag inkomen hebben, weinig opleiding hebben genoten, weinig sociale steun hebben of vrouwen die eventueel in hun jeugd mishandeld of verwaarloosd zijn of te kampen hebben met psychiatrische problematiek of middelengebruik. De doelstellingen zijn: Þ verbetering van zwangerschaps- en geboorteresultaten voor moeder en kind; Þ verbetering van gezondheid en ontwikkeling van het kind; Þ verbetering van de persoonlijke ontwikkeling en de mogelijkheden voor opleiding en werk van de moeder zodat zij meer kan betekenen voor haar kind. Beschrijving methodiek VoorZorg bestaat uit een intensief schema van huisbezoeken door ervaren en getrainde jeugdverpleegkundigen. De huisbezoeken beginnen vanaf de 16e week van de zwangerschap en duren tot het kind 24 maanden oud is. De frequentie ligt op gemiddeld twee bezoeken per maand met verhoogde frequenties (1 x per week) in de eerste maand van het programma en de eerste zes weken na de geboorte en een afnemende frequentie (1 x per maand) gedurende de laatste vier maanden. Deze 60 huisbezoeken duren 1 à 1.5 uur. De huisbezoeken worden uitgevoerd door getrainde jeugdverpleegkundigen. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode De methodiek VoorZorg is opgenomen op de databank effectieve jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut (www.nji.nl).


48

De methodiek is theoretisch goed onderbouwd. Onderliggende theorieën zijn de self-efficacy theorie van Bandura, het ecologisch model van Bronfenbrenner en de attachmenttheorie van Bowlby. Het programma wordt onderbouwd door onderzoeksresultaten uit de VS. In drie gerandomiseerde studies werden significante effecten aangetoond: Þ hoger geboortegewicht van kinderen geboren bij tienermoeders; Þ 75% minder vroeggeboortes bij vrouwen die rookten bij aanvang van de zwangerschap; Þ afname in zwangerschap geïnduceerde hypertensie; Þ afname van nierinfecties tijdens de zwangerschap; Þ afname van kindermishandeling en verwaarlozing tijdens eerste 2 levensjaren (van 19% naar 4%); Þ afname van Eerste Hulp bezoeken wegens ongelukken: kinderen die de EHBO bezoeken zijn ouder en de trauma’s zijn van mildere aard, vooral minder fracturen en minder traumata aan het hoofd; Þ hoger niveau van intellectueel functioneren op 4-jarige leeftijd bij kinderen van moeders die rookten bij aanvang van de zwangerschap; Þ 50 - 60% minder antisociaal gedrag op 15-jarige leeftijd; Þ 23% minder tweede zwangerschappen en meer moeders die in hun eigen levensonderhoud voorzien. Kosten-effectiviteitsanalyses uitgevoerd in de Verenigde Staten tonen aan dat de interventiekosten op vierjarige leeftijd zijn terugverdiend, terwijl de kosten vanuit het perspectief van de overheid en de samenleving over de gehele levensloop genomen viervoudig worden terugverdiend.


49

30 Weer aan de slag! Naam v/d instelling: Doelgroep:

Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Altra Jeugdzorg Jonge moeders tussen de 15 en 23 jaar zonder startkwalificatie, die weer naar school willen of willen gaan werken. Het project is ook bedoeld voor (aanstaande) moeders die wel op school zitten, maar dreigen uit te vallen. Dit project is bedoeld voor jonge moeders uit de regio Amsterdam. Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Arbeidsre-integratie Persoonlijke begeleiding In het begin een à twee keer per week begeleiding, daarna volgens trajectplan.


In te huren in de regio Amsterdam Persoonlijke begeleiding

Contactgegevens:

Altra Jeugdzorg I Zahri Telefoonnummer: 020-6709246 / 06-33315344 E-mail: [email protected] Website: www.altrajeugdzorg(http://www.altrajeugdzorg/

Doel Jonge moeders weer naar school laten gaan of hen helpen passende arbeid te vinden. Beschrijving methodiek De moeders worden gemiddeld een jaar begeleid door een vaste trajectbegeleider. De eerste maand na aanmelding hebben de moeder en de trajectbegeleider 1 tot 2 afspraken per week. Dan wordt er een trajectplan op maat gemaakt. Vervolgens krijgen de moeders een cursus- en trainingsaanbod aangereikt. Hier komen onderwerpen zoals school/werk, realiseren van kinderopvang, opvoeding van het kind, uitbreiding en onderhouden van een netwerk, seksualiteit en anticonceptie, sociale vaardigheden en het omgaan met geld aan bod. Van de jonge moeder wordt verwacht dat ze echt gaat nadenken over wat ze met haar toekomst wil, dat zij zich inzet tijdens het traject, dat ze afspraken nakomt en huiswerkopdrachten maakt. Het programma wordt afgestemd op wat de jonge moeder aan begeleiding nodig heeft. In het begin is dat 1 à 2 keer per week. Daarbij kijkt Altra samen met de jonge moeder naar wat ze zelf al kan. We informeren de meiden over het (beroeps)onderwijs en begeleiden ze bij het weer naar school gaan of gaan werken. Daarnaast leren we ze ook een aantal praktische maar essentiële zaken, zoals:

Þ Þ Þ Þ Þ

kinderopvang voor het kind regelen; formulieren invullen; financiële zaken regelen; het dagritme aanpassen aan het zorgen voor kind én aan school of werk; solliciteren.


50

EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog effectonderzoek gedaan naar deze methode. Van de moeders die de afgelopen drie jaar begeleid zijn, heeft 70% het traject succesvol afgesloten. Dat wil zeggen dat zij minimaal een jaar op school zitten of aan het werk zijn. Een deelneemster van negentien jaar met een dochter van 1 jaar vertelt: ‘Toen ik zwanger werd ben ik gestopt met school. Ik moest nog drie vakken doen voor mijn vmbo-T diploma. Het CWI verwees mij naar het project ‘Weer aan de Slag!’. Sinds een half jaar ga ik drie avonden naar school voor de laatste vakken.’ Samantha wilde ook werken maar had nog geen opvang voor haar kind. Haar trajectbegeleider heeft haar geholpen om alles te organiseren. ‘Ik had elke week een gesprek met mijn begeleidster om te weten te komen wat ik wilde en hoe ik dat kon bereiken. Ik heb geleerd sollicitatiebrieven te schrijven en een CV te maken.’ Het dochtertje van Samantha gaat nu al drie maanden naar een kinderdagverblijf. Sinds kort werkt Samantha twee dagen als secretariaatsmedewerker.


51

31 Weerbaarheidscursus Naam v/d instelling: Doelgroep: Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Stichting StaSterk Meisjes tussen de tien en twaalf jaar en tussen de dertien en zestien jaar Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Weerbaarheid Cursus Wisselend


Inhuren (regio: Noord-Holland Noord) Onderwijs en jongerenwerk

Contactgegevens:

Stichting StaSterk Telefoonnummer: 020-8409802 / 06-48045455 E-mail: [email protected]

Doel Leren voor jezelf op komen, mentaal en fysiek. Zelfbewuster overkomen en meer zelfvertrouwen ontwikkelen. Veiliger voelen, op straat, op je werk, school en thuis. Beschrijving methodiek Tijdens de bijeenkomsten komen diverse onderwerpen aan bod: Þ ontdekken en versterken van lichamelijk bewustzijn; Þ werken aan mentale, verbale en fysieke weerbaarheid; Þ het trainen van lichaamswapens en loskomen uit verschillende grepen; Þ pestproblematiek effectief bestrijden; Þ actief hulp leren bieden aan kinderen, die gepest worden; Þ vuistregels voor veilig fietsen; Þ toneelstukjes om te leren voor jezelf op te komen; Þ gebruik maken van je onderbuikgevoel; Þ wilskrachtoefeningen. EvidenceEvidence-based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode.


52

32 Work it Naam v/d instelling: Doelgroep:

Stichting Powerlady In principe staat ‘Work-it’ open voor alle vrouwen die aan de instroomcriteria voldoen. Work-it! richt zich met name op jonge vrouwen die door een verscheidenheid aan oorzaken de aansluiting naar het onderwijs en/of de arbeidsmarkt hebben gemist en op dit moment over onvoldoende vaardigheden beschikken om het roer op eigen kracht om te gooien. Deze methodiek is met name bedoeld voor vrouwen uit Amsterdam Zuidoost, maar aanmeldingen uit overige delen van de Randstad worden ook in behandeling genomen. Begin 2011 wordt gewerkt aan uitbreiding naar Rotterdam. De instroomcriteria zijn: niet ouder dan 40 jaar; werkzoekend; in staat om het gehele traject te doorlopen; gemotiveerd.

Autochtoon/allochtoon: Seksuele geaardheid:

Non-specifiek Non-specifiek

Thema: Vorm: Duur:

Arbeidsre-integratie Leerwerktraject Een programma van achttien dagdelen verspreid over twaalf weken


Doorverwijzen naar Stichting Powerlady Werk

Contactgegevens

Stichting Powerlady Telefoonnummer: 020-6952516, E-mail: [email protected]

Doel Het doel is het werken aan de eigen persoonlijke en sociale ontwikkeling, gericht op maatschappelijke en economische zelfstandigheid. Ook wordt er gewerkt aan het vergroten van het zelfvertrouwen en het inzicht dat er veel mogelijk is als je, je mogelijkheden benut en kansen met beide handen aanpakt. Beschrijving methodiek Tijdens dit leerwerktraject wordt er een kijkje genomen in de keuken van een bedrijf. Er wordt meegelopen en kennis gemaakt met: (top)managers uit het bedrijfsleven, de overheid, creatieve mensen uit de showbusiness of design. Er worden ook gastlessen gegeven door diverse mensen uit het bedrijfsleven over carrière, arbeidsmarkt, leiderschap en hoe je, je voorbereid op een sollicitatiegesprek. Na afronding wordt een certificaat uitgereikt. Na deelname aan Work-it! kan er worden doorgestroomd worden naar een passend vervolgtraject, naar (hogere) scholing of een vervolgtraject (binnen Pantar of DWI) of betaald werk. EvidenceEvidence-based/ervaringen based/ervaringen met deze methode Er is nog geen effectonderzoek gedaan naar deze methode.


53

Literatuurlijst achtergrondinformatie over meiden en meidenwerk

Bosman, A., Messemaker, R., Lagas, S., Leeuwen, P. van, Rodenhuis, N. en Verhelst, L. (2008), 'Adviesrapport Lastposten?!' Leiden: Hogeschool Leiden.

Buist, K.L., Deković, M., Meeus, W., Aken, M.A.G. van (2004), 'Gehechtheid en internaliserend en externaliserend probleemgedrag bij adolescenten'. In: Kind en Adolescent, 25, p. 132-149.

Feldman, R. S. (2007), ‘Ontwikkelingspsychologie’. 2e herz. dr. Amsterdam: Pearson Education.

InfoNu (2010), 'Conversiestoornis' (2010). Van internet: http://mens-en-gezondheid.infonu.nl/ziekten/10578-conversiestoornis.html (10 december 2010)

Landelijke oudervereniging Balans, 'Impulsiviteit' (2010). Van internet: http://www.steunpuntadhd.nl/is-het-adhd/kenmerken-van-adhd-en-add/impulsiviteit (10 december 2010)

Medicinfo, 'Tienermoeders' (2010) Van internet: www.medicinfo.nl/%7B44a1c079-e1da- 4674-8a6d-948687517220%7D/d_sv6104 (10 december 2010)

Meidensite, 'Homo-en-biseksualiteit' (2010). Van internet: http://www.meidensite.info/homo-en-biseksualiteit/ (10 december 2010)

Nelis, H., Sark, Y. van den (2009), 'Puberbrein binnenstebuiten'. Utrecht: Kosmos uitgevers

NJI (2010), 'reboundvoorzieningen in het voortgezet onderwijs - doelstelling en doelgroep'. Van internet: http://www.nji.nl/smartsite.dws?id=110522 (10 december 2010)

NJI (2010), 'Risicofactoren'. Van internet: http://www.nji.nl/eCache/DEF/1/06/189.html (10 december 2010) In tekst weergegeven als: (NJI2, 2010)

Roelofs, J. (2010), 'Jongeren'. Van internet: http://zelfvertrouwen.nl/page.php?page=23 (10 december 2010)

Schipper, R., Koolhof, R. (2009), 'Internaliserende en externaliserende problematiek bij meisjes'. Uit: Mobiel 2 - april/mei 2009.

SJA (2010). Amsterdams meidenwerk samen sterk. Te downloaden via http://www.sjadam.nl/publicaties/praktijkbeschrijvingen/63-amsterdams-meidenwerk-samen-sterkbeschrijving-methodieken-meidenwerk.html

Wit, J. de, Slot, W., Aken, M. van (2004), 'Psychologie van de adolescentie', Baarn: HB uitgevers

www.zonmw.nl/nl/system/zoekresultaten/delfi/projecten-database/projectdetail/?tx_videlfiprojecten_pi1%5Bproject_id%5D=4600275421


54

www.nji.nl/smartsite.dws?id=37990&recordnr=463&adlibtitel=Girls'%20Talk&setembed=1

www.rng.nl/productenendiensten/training-en-workshops/girls2019-talk-groepscounselingsprogrammavoor-meiden/?searchterm=Girls talk

www.echo.nl/dk-dk/zakelijk/ingezonden/989806/cursus.sterke.meiden/

www.mee-ugv.nl/viewpage.asp?pag_id=2599

www.ppsi.nl

www.bewareofloverboys.nl/liefde.php

www.ggdgooi.nl/content/3-infoover/jgz/08-project_loverboys.htm

www.totheildesvolks.nl/scharlakenkoord/werkzaamheden/preventie.html

www.loketgezondleven.nl/idatabase/bijlagen/Interventie12057/Certificering/Beschrijving%20Girls'Choi ce.pdf

www.kiemnet.nl/dossiers/socialecohesie/Sportenvrijetijd/Weerbaarheidstraining-en-taekwondo-voormeisjes-enschede_1029.html


55

Databank Meidenwerk. Een inventarisatie van bruikbare werkwijzen en methodieken voor het meidenwerk. Databank Meidenwerk

Recommend Documents