Editie 2015
www.oesterpartij.nl
Dagkrant
Grensoverschrijdend samenwerken begint hier Voor de dertiende keer op rij verzamelen bestuurders en ondernemers uit Nederland en Vlaanderen zich op het Abdijplein in Middelburg. Oude bekenden begroeten elkaar, mensen maken kennis en delen kaartjes uit. Het smeermiddel voor deze gewilde netwerkbijeenkomst voor Nederland en Vlaanderen? Zeeuwse oesters die zilt wegglijden in de keel.
De mooiste nieuwe woorden van 2014 Dynamisch als taal is, ontstaan er elk jaar nieuwe gekke, passende, toereikende woorden, door media
De Oesterpartij is een fenomeen. De
Gewild
elkaar kunnen ontmoeten. Waar vind
en het grote publiek omarmd. Sinds
jaarlijkse bijeenkomst is eenvoudig
Het publiek bestaat vooral uit
je in de zuidwestelijke delta ruim ze-
2007 organiseren het Genootschap
van opzet. Eerst een symposium van
iedereen ‘die er toe doet’ in de
venhonderd mensen in een gemoe-
Onze Taal en Van Dale – en tot 2012
een uur in de Kloosterkerk met spre-
zuidwestelijke delta en Vlaanderen.
delijke omgeving die interessant zijn
met het inmiddels verdwenen dag-
kers uit Vlaanderen en Nederland;
De lijst met genodigden wordt mede
om banden mee aan te halen? Hier
blad De Pers – de verkiezing van
mensen uit de nationale en internati-
met de partners van de Oesterpartij
worden dwarsverbanden gelegd,
het Woord van het Jaar. Vanaf eind
onale politiek en het bestuur, uit het
samengesteld. Deelname aan de
wijken grenzen en ontstaat een
november zijn de tien Nederlandse
bedrijfsleven of het onderwijs. Jonge
Oesterpartij heeft iets exclusiefs. De
goede bodem voor samenwerking.
en tien Vlaamse woorden bekend
musici verzorgen een muzikaal
uitnodigingen zijn gewild, want ze
Mensen die elkaar alleen van horen
waar het publiek vervolgens tot half
entr’acte tussen de sprekers. Daarna
zijn op naam en niet overdraagbaar.
zeggen kennen, ontmoeten elkaar.
december op mag stemmen.
staan de oesters klaar – zowel natu-
Bestuurders die gewoonlijk elkaar
rel als door gerenommeerde chef-
Grenzen wijken
alleen spreken aan de vergadertafel,
Het verschil tussen beide woorden-
koks bereid, wordt er een drankje
De kracht van de Oesterpartij is
happen samen een oestertje weg. En
lijsten laat zien dat een Vlaming nog
geserveerd en is er alle ruimte om
het informele karakter en de schaal
leggen wellicht de basis voor nieuwe
niet zo eenvoudig een Nederlander
elkaar te spreken.
waarop bestuurders en ondernemers
samenwerkingsverbanden.
kan verstaan en omgekeerd. Want wat te denken van boterhammentaks (V) of moestuinsocialisme (N) en de
Social Media
kopspringer (V) dan wel clownspiet
In de aanloop van deze dertiende editie heeft de Oesterpartij ingezet op social media door berichten te
(N) uit editie 2014? Uiteindelijk won
plaatsen op LinkedIn, Twitter en Facebook. Studenten van de HZ University of Applied Sciences hebben
in Nederland het woord ‘dagobert-
blogs geschreven en vlogs gemaakt. Een eigentijdse manier van communicatie voor de nieuwe generatie
ducktaks’ met 18% van de stemmen
bestuurders en ondernemers.
en in Vlaanderen (overtuigender) het woord ‘flitsmarathon’ met 24%.
Grensoverschrijdende samenwerking in de Delta - kunst, cultuur en economie
1
Belgische vakantieganger interessante groeimarkt Voor Belgische vakantiegangers is Nederland na Frankrijk de meest populaire bestemming voor een korte vakantie – maximaal drie nachten – naar het buitenland. En het zijn vooral de Vlamingen die voor dergelijke korte vakanties kiezen. Een inkoppertje voor vakantieaanbieders, of toch niet? ,,Dat Vlamingen en Nederlanders
hebben voor Duitsers.’’
het ontwikkelen van nieuwe vakan-
elkaar verstaan, betekent nog niet
Aan het woord is Laura Ligthart, di-
tieparken of overname van parken
dat we ze op dezelfde manier com-
recteur Sales bij Roompot Vakanties.
in Duitsland, Nederland en België.
Het misverstand taal
mercieel benaderen. We hebben
De nationale marktleider in verhuur
specifieke marketing campagnes
van vakantiewoningen en exploitatie
Team Roompot
Tweehonderd jaar geleden
voor onze Belgische gasten, inclusief
van vakantieparken werkt energiek
,,Voor ons is België zonder meer
werd het Verenigd Koninkrijk
een eigen website, zoals we die ook
aan uitbreiding. Onder meer door
een groeimarkt’’, vervolgt Ligthart.
der Nederlanden opgericht.
,,Tien procent van onze boekingen
België sloeg al snel een eigen
in Nederland komt daarvandaan,
weg in, maar tussen Vlaande-
tegen 23 procent uit Duitsland. Eén
ren en Nederland is er altijd
van de manieren om onze naams-
nog de taal die verbindt. Of
bekendheid te vergroten, is onze
niet?
wielerploeg Team Roompot. Wielrennen is heel populair in België en in
De Belgische filosoof Paul
Duitsland overigens ook.’’
Wouters (tussen 1983 en 2001 directeur van de Internationa-
Amaai Schoon Zeeland
le School voor Wijsbegeerte
Veel verschillen tussen de Neder-
in Leusden) schreef het boek
landse en Vlaamse markt zijn her-
Nederland-België, met die
kenbaar. Zo lopen niet alle vakanties
buren heb je geen vrienden
synchroon. Dat alleen al is een
meer nodig. Hij constateert dat
reden om een Belgische site met
het allergrootste misverstand is,
eigen vakantieaanbiedingen te heb-
dat Vlamingen en Nederlan-
ben. Ligthart ziet echter ook dat de
ders denken dat ze dezelfde
Belgische toerist echt andere keuzes
taal spreken. In de publicatie
maakt. Zo boeken zij, in tegenstel-
komen taal, cultuur, geschie-
ling tot Nederlanders, nauwelijks
denis, geloof, rechtspraak en
vakanties op de Veluwe of Drenthe.
economie aan de orde. Samen
,,Belgen kiezen überhaupt zelden
laten zij zien dat de kloof
voor een bestemming ten noorden
tussen beide landen soms heel
van Utrecht. De Zeeuwse kust met
diep kan zijn.
zijn vrijwel ongerepte kustlijn is populair, via Cadzand zien we de
Eerder al, 2005, schreef
Dit was het Vlaamse motto waarmee Gerard van Keken, specialist op
Belgen elk jaar verder naar boven
Wouters het boekje België-Ne-
het gebied van het (Zeeuwse) toerisme, marketing en branding, in
trekken. Ook Brabant en Limburg
derland, verschil moet er zijn
april 2015 een dagtocht naar Gent organiseerde. Doel was Zeeuwse
zijn favoriet.’’
waarin hij de stelling aangaat
ondernemers meer inzicht te geven in de Vlaamse consument. Wie
dat een Belg en een Neder-
zijn ze, wat is hun mentaliteit en hun cultuur en waarom komen ze
lander zich tot elkaar verhou-
eigenlijk naar Zeeland? En vooral ook, hoe kunnen we deze groep
den als bier tot water.
nog meer in de watten leggen, zodat ze tevreden naar huis gaan en met plezier weer terugkomen? Deze geslaagde dagtocht werd mede mogelijk gemaakt door Rabobank Walcheren/Noord-Beveland, de provincie Zeeland en Koninklijke Horeca Nederland - regio Zeeland. Gezien de belangstelling zal naar verwachting in 2016 opnieuw een dagtocht worden georganiseerd. 2
Ongerepte kust
Havenhuis Gent
Historisch gildehuis krijgt nieuwe toekomst Het Havenbedrijf Gent heeft in 2011 het Huis van de Vrije Schippers aan de
Column
Graslei gekocht. Het pand (ca. 1530) is een van de best bewaarde voorbeelden in Gent van een gildehuis en is een mooi voorbeeld van de Brabantse gotiek. Dit voorjaar werd bekend dat Vlaanderen 1,8 miljoen euro vrijmaakt als bijdrage in de uitgebreide restauratie. Naar verwachting zal deze 2,5 jaar gaan duren en bijna vier miljoen euro kosten.
Terug in de stad
Groeien aan de grens
Het Havenbedrijf Gent wil met de
Zeeland kent een rijke traditie als het gaat om samenwerking met
restauratie en herinrichting de haven
onze Vlaamse buren in Vlaanderen en Zeeland, we kennen en
van Gent via het Havenhuis Gent
begrijpen elkaar; de opbrengst van een gezamenlijke geschiedenis
terug de stad in te brengen. ,,Het
en het steeds beter benutten van gezamenlijke kansen. Ik ben dan
inrichten en openstellen van het Ha-
ook zeer vereerd dat de minister-president van Vlaanderen, Geert
venhuis is een manier om iets terug
Bourgeois, onze gast en spreker wil zijn.
te doen voor de Gentenaar en de stad’’, aldus Mathias De Clerq, voorzit-
Internationalisering en de voortschrijdende invloed van technologie
ter Havenbedrijf Gent. ,,Met onze gra-
op de mens in een wereldwijde netwerkeconomie maken dat we
tis havenrondvaarten op zaterdag en
elkaar meer dan ooit nodig hebben. Gezamenlijk kunnen we ons
tijdens de Gentse Feesten, de Haven
als onderscheidende regio profileren met onze zeehavens en logis-
Gent Loop en de Vlaamse Havendag
Herinrichting
tiek, de biobased economy, water en energie. We doen dat vanuit
brengen we de stad naar de haven.
Als in 2018 het gerestaureerde
de kracht van onze eigenheid, identiteit en onze bijzondere ligging
Met het Havenhuis op de Graslei
Havenhuis open gaat, kunnen
in de Vlaams-Nederlandse Delta
willen we het omgekeerde doen.’’
Gentenaren en toeristen een expositie over de bedrijvigheid en
Met grensoverschrijdende samenwerking tussen mensen, maat-
toekomst van de haven van Gent
schappelijke instellingen, bedrijven en overheden kunnen we impuls
bekijken. In de kelder zijn haven-
geven. We kunnen banen creëren en een adequaat voorzieningen-
gebonden evenementen voorzien.
niveau borgen, bijvoorbeeld op het terrein van onderwijs, gezond-
Medewerkers van het Havenbedrijf
heidszorg en cultuur. Diverse onderzoeken tonen aan dat door het
kunnen op de eerste en tweede
slechten van de barrières op de arbeidsmarkt het aantal potentiële
verdieping werken en overleg-
banen voor Zeeuws-Vlaanderen en in de agglomeraties Gent, Ant-
gen met klanten, investeerders en
werpen en Brugge fors kan toenemen.
overheden. Inmiddels staat de grensoverschrijdende arbeidsmarkt prominent op de politiek bestuurlijke agenda. Er is concrete vooruitgang geboekt in de vorm van de Benelux aanbeveling grensoverschrijdende Arbeidsmobiliteit, de wederzijdse erkenning van bachelor en master diploma’s en de verdere ontwikkeling van het informatiepunt voor
Subsidie Improved aangevraagd
grenswerkers Vlaanderen-Nederland.
Evides Industriewater, de Universiteit Gent en negen bedrijven in het
‘Waar ligt de grens?’ was het thema van het streekbezoek van
grensgebied hebben een subsidieaanvraag ingediend bij Interreg
koning Willem-Alexander en koningin Máxima in mei van dit jaar.
en de verschillende provincies voor het opzetten van een mobiele
Door de grens niet langer te zien als barrière maar als verbinding
pilot infrastructuur. Improved staat voor: Integrale Mobiele PROceswa-
en kans, ontstaat een ander perspectief: groeien aan de grens. Deze
terunit Voor een Economische Delta.
kansen willen we samen met onze buurprovincies, het bedrijfsleven, kennisinstellingen en maatschappelijke partners, benutten.
Met deze mobiele proceswaterunit kan het gehele waterbehandelingstraject van voorzuivering, demiwater productie en het proces
Ik nodig u van harte uit mee te doen en impulsen te geven aan
van stoombereiding op locatie testen. Bovendien kunnen koeltorens
onze groei aan de grens!
worden gesimuleerd zodat het effect van een andere voorzuivering kan worden bepaald. Bij toekenning van de subsidie start dit project
Han Polman,
begin 2016 voor de duur van drie jaar.
Commissaris van de Koning in Zeeland. 3
Zaken doen in België is gewoon anders Wie vanuit Nederland een vestiging opent in België krijgt te maken met wetgeving, fiscaliteit, juridisch stelsel en procedures. En al spreken Nederlanders en Vlamingen dezelfde taal, net als met alle andere landen is het doen van zaken in België gewoon anders dan in Nederland. ,,Daarom heeft Rabobank in
wat er in België gebeurt. Dat komt
Antwerpen de International Desk
mede door de eigen marktinforma-
België & Luxemburg ingericht’’, ver-
tie die we verzamelen, onder meer
telt Chris Abbenhuis, directievoor-
op het gebied van agri en food.
zitter van Rabobank Walcheren/
Op het moment dat de stap naar
Noord-Beveland. ,,De medewerkers
onze zuiderburen serieus wordt,
kunnen Nederlandse ondernemers
schakelen we de collega’s in Ant-
op alle vlakken ondersteunen. Van-
werpen in.’’
af het introduceren in de relevante netwerken tot de begeleiding bij
Ontspanning
en financiering van transacties.’’
Zaken doen en relaties onderhouden, hoeven niet altijd serieus te
Marktinformatie
zijn. ,,België heeft prachtige golfba-
Rabobank Walcheren/Noord-Beve-
nen waar we van tijd tot tijd met
land onderhoudt zelf ook goede
plezier onze klanten mee naar toe
contacten met de desk in Antwer-
nemen. Overigens doen we dat
pen. Abbenhuis: ,,De eerste vragen
ook op cultureel gebied, maar dan
van relaties over zakendoen in
vooral in Zeeland. Zo verzorgen
Zeeland Nazomer Festival, Tour de
en sportieve evenementen elkaar
België kunnen we vaak zelf
we arrangementen rond bijzonde-
France, Film by the Sea, Kustmara-
afwisselen, is altijd zeer succesvol.’’
beantwoorden. Op veel gebieden
re evenementen als de uitreiking
thon, ect. Ook onze eigen Week
beschikken we over kennis van
van de Four Freedom Awards, het
van de Leden, waar theater, cultuur
De Taalstaat vertelt hoe het met de taal staat Elke zaterdag tussen 11.00 en 13.00 uur is Frits Ritmeester – beter bekend als Frits Spits – te horen op Radio 1. De radioshow richt zich volledig op de Nederlandse taal waarbij Spits ook uitgebreid aandacht heeft voor het Vlaamse taalgebied. Het programma is breed opgezet en
en René Appel bespreekt het TNA
geeft de luisteraar gelegenheid om
(het taalkundig DNA) van een be-
zelf bij te dragen. Bijvoorbeeld als
kende Nederlander.
hoeder van vergeetwoorden, woor-
Onlangs nog was taalkundige José
den die tot een aantal jaren terug
Vandekerckhove, verbonden aan de
gebruikelijk waren en nu vergeten
KU Leuven, hoofdgast. Hij schreef het
Van oorsprong advocaat, stapte Bourgeois in 1977 in gemeentepoli-
dreigen te worden. Hiervoor heeft
boek ‘Rechts is waar de duim links
tiek en werd gemeenteraadslid, later schepen, voor de Volksunie in
Spits het ‘Gezelschap van Geadop-
staat, 33 Tinten Taal’; een boek niet
Izegem. In 1995 werd hij lid van de Kamer (justitiespecialist). In 2000
teerde Vergeetwoorden’ opgericht.
alleen voor taalkundigen maar voor
kwam hij aan het hoofd van de Volksunie. Na ontbinding van deze
Luisteraars kunnen een vergeet-
alle liefhebbers van taal.
partij werd Bourgeois in 2002 gekozen tot voorzitter van de nieuw
woord adopteren door een mailtje te
Geert Bourgeois Minister-president Vlaamse Regering Vlaams minister van Buitenlands Beleid en Onroerend Erfgoed
partij Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA).
sturen naar
[email protected]. Ook kunnen verhalenschrijvers tele-
Tijdens zijn lezing belicht Bourgeois de samenwerking tussen Neder-
fonisch een kort verhaal voorlezen.
land en Vlaanderen vanuit het Vlaams perspectief. Speciale aandacht
Er is de jaarlijkse verkiezing van de
heeft hij voor de twintigste verjaardag van het cultureel samenwer-
beste leraar Nederlands waaraan
kingsverdrag.
sinds 2015 ook Vlamingen meedoen 4
at d u t s i W ................ ....... Oesterteelt wereldwijd China domineert met 83% de wereldwijde oesterkweek. Zuid-Korea heeft als tweede wereldspeler 6% in handen. De concurrentie volgt
Column
snel met Japan (4%), VS en Frankrijk (ieder 2%). Nederland valt in de 3% overige landen. Bron: zeevruchtengids
Ontdek de haven van Gent
De Oesterpartij Als je er zakelijk toe doet in Zeeland, dan ben je aanwezig op
Elke zaterdag kun je vanaf 14.00 uur met het havenjacht ‘Jacob van Ar-
de Oesterpartij. Dat merken wij als stichting onder andere aan de
tevelde’ door de haven van Gent varen. In twee uur vaart het schip van
kwaliteit van, en het aantal aanmeldingen voor de Oesterpartij. Het
het Bezoekerscentrum Haven Gent aan de Rigakaai tot aan het Kluizen-
persoonlijk karakter van de uitnodiging, gebaseerd op de namen
dok en terug. Je ziet de dokken met hun kaaien waar zeeschepen en
die onze partners aanleveren, zorgt voor een zeer hoge respons.
binnenvaartschepen laden en lossen. Je komt langs de kenmerkende graansilo’s van Euro-Silo, een papierfabriek, chemische bedrijven, termi-
Netwerken
nals voor het fruitsap, de Volvofabriek, een cluster van biobrandstofbe-
Het minisymposium over de grensoverschrijdende samenwerking met
drijven, overslagkades en nog veel meer.
onze zuiderburen zal weer veel voeding geven aan de gesprekken en discussies tijdens het netwerkgedeelte. Dit is weer net als voor-
De rondvaart, met gids, is gratis. Vooraf inschrijven is wel verplicht: tele-
heen op het monumentale Abdijplein. Met veel oesters en heerlijke
fonisch +32 (0)9 2510550 of via www.havengent.be, kies voor Haven en
Zeeuwse wijn.
vervolgens Haven bezoeken. Er is aan boord plaats voor tachtig personen, voor mensen in een rolstoel is het havenjacht minder geschikt.
Grensoverschrijdende samenwerking Dat we veel samenwerken met België klinkt logisch. Maar in de praktijk blijkt deze logica veel weerbarstiger. De sprekers belichten ieder vanuit hun eigen perspectief deze samenwerking. In deze krant treft u nog een aantal aspecten aan over verschillen en overeenkomsten tussen Vlaanderen en Nederland. In de taal, in de cultuur, in eten en drinken, in omgang met elkaar. Studenten van de Hogeschool Zeeland zijn voor ons op pad gegaan. Hun bevindingen heeft u voor een deel al meegekregen via social media, voor een ander deel staan ze in deze krant.
Dank
Philip Morris
De Nationale Zeeuwse Oesterpartij geniet al jaren van de goede samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen. Dit is onder andere te zien aan de verschillende partners die ook dit jaar weer aan
Natuurlijk moeten Nederlanders en Vlamingen samenwerken, vindt
de Oesterpartij verbonden zijn. Hen danken wij dan ook voor deze
havenschepen Marc Van Peel. ,,Toen in Bergen op Zoom de Philip
samenwerking die de Nationale Zeeuwse Oesterpartij gemaakt heeft
Morris fabriek sloot, hebben we gesprekken gevoerd om te kijken
tot wat het nu is.
of wij medewerkers naar hier konden halen. In het havengebied is
Dé Oesterpartij, dit jaar al voor de dertiende keer.
eigenlijk altijd wel werk te vinden, zeker ook voor technici.’’ De werkelijkheid bleek weerbarstiger. Er zijn nog stevige obstakels
Proost!
tussen beide landen op onder meer fiscaal en arbeidsrechtelijk gebied. ,,En dan is er nog de psychologie. Die grens zit ook tussen de
Stichting Nationale Zeeuwse Oesterpartij
oren. Daar hebben we aan beide zijden mee te maken en ook dat
Cees Siermann – voorzitter
heeft onze aandacht.’’
Corien van Rijn – secretaris 5
Samenwerken én onderscheiden Afvalstromen hergebruiken Niet alleen Zeeland Seaports en Havenbedrijf Gent zoeken geregeld samenwerking. Ook de bedrijven aan beide zijden van de Kanaalzone Gent-Terneuzen weten elkaar te vinden. Bijvoorbeeld in het platform Smart Delta Resources Platform (SDR). Grootverbruikers van energie zoeken samen naar innovatieve technische oplossingen om afvalstromen
Steeds vaker neemt Zeeland Seaports – met havens in Vlissingen en Terneuzen – samen met Havenbedrijf Gent deel aan beurzen en buitenlandse missies. Samenwerken ligt voor de hand, gezien de gedeelde belangen in de Kanaalzone Gent-Terneuzen.
Havenbedrijf Gent en Zeeland
als restwarmte, water en gas-
Seaports werken beide al met
sen opnieuw te gebruiken, zo-
hetzelfde haveninformatiesysteem
wel door onderlinge uitwisse-
Enigma+ en er wordt gewerkt aan
ling als voor nieuw te vestigen
één meldpunt voor schepen die
bedrijven. Ook de provincie
het kanaal op willen, op weg naar
Zeeland, Invest in Zeeland, het
Zo ondernamen Zeeland Seaports
Seaports. ,,Samen met de gemeen-
één van de havens. Hier zijn ook
Rijk en Zeeland Seaports zijn
en Havenbedrijf Gent, met be-
te Terneuzen en Invest in Zeeland
de Nederlandse en Vlaamse over-
bij dit platform betrokken.
drijven en havengerelateerde
hebben we met name de kanaal-
heden bij betrokken.
organisaties, eind augustus een
zone als interessant vestigingsge-
succesvolle missie naar Estland,
bied voor bedrijven gepromoot.’’
Letland en Litouwen. Het doel was de contacten en handel te be-
Biobase Europe
vorderen tussen de beide havens
Er liggen verschillende kansen
en de Baltische staten. Met een
voor de Kanaalzone Gent-Terneu-
gezamenlijke ladingstroom (import
zen. Het grensoverschrijdende
plus export) van 4,2 miljoen ton zijn
project Biobase Europe beoogt dit
deze drie landen een belangrijke
gebied op de kaart te zetten als
handelspartner. Bedrijven heb-
hotspot voor de biogebaseerde
ben de eerste contacten kunnen
procestechnologie. Zeeland Se-
leggen, de havenbedrijven facili-
aports is er via Biopark Terneuzen
teerden.
bij betrokken, Havenbedrijf Gent via Ghent Bio Economy Valley.
Vestigingsgebied
Wim Voermans Hoogleraar Staats- en Bestuursrecht, Universiteit Leiden Wetenschappelijk directeur Instituut Publiekrecht, Leiden Law School
,,In juni stonden we samen in de
Nautisch beheer
Amsterdamse RAI op de vastgoed-
Ook samenwerking op het gebied
beurs Provada’’, vertelt Dick Gilhuis,
van het nautisch beheer op het
Zijn huidige werkveld – onderwijs en onderzoek - richt zich zowel
commercieel directeur bij Zeeland
Kanaal Gent-Terneuzen is logisch.
op het nationale staatsrecht als het Europese constitutionele recht.
President International Association of Legislation, Leiden
Accenten zijn onder meer:
Team Roompot in België
• (Europese) wetgevingsvraagstukken, met name de kwaliteit van EU-wetgeving • openbaarheid en transparantie, • de relaties tussen de wetgevende instellingen.
Het team Roompot Oranje Peloton is dan wel een 100% Nederland wielerteam, de renners hebben dit jaar in veel Belgische wedstrijden
In zijn lezing voor de Oesterpartij zal Voermans ingaan op de wijze
hun opwachting gemaakt. Het wielerteam, dat onder leiding staat
waarop Nederland en Vlaanderen samenwerken op het gebied van
van Michael Boogerd, Jean-Paul van Poppel en Erik Breukink, sluit
regelgeving in de grensgebieden. Ook de mogelijke Europese opties
het seizoen af op de grens van Nederland en België. Op dinsdag
voor regresvrije (verhaalbaarheid van schade) zones in de grensre-
13 oktober rijden zij in de 82ste Nationale Sluitingprijs, de omloop
gio’s komen aan de orde.
Putte (NL) – Kapellen (B). 6
De opmars van het speciaalbier Hoewel de bierconsumptie in Nederland stagneert en in België fors afneemt, groeit de belangstelling voor speciaalbieren. Ook jongeren ontdekken speciaalbieren en kiezen lang niet allemaal meer automatisch voor een pilsje van een bekend merk.
Column Rij je op de A58 voorbij Bergen op Zoom richting Zeeland, dan zie je rechts een bord ‘Hulst via Antwerpen’. Een van de vele illustraties van de nauwe banden tussen Zeeland en Vlaanderen. Kijk op de
De Belgische biercultuur is fameus
werijen bij zijn gekomen. Op dit
kaart van Nederland en de samenhang springt zo in het oog. We
voor haar groot en gevarieerd
gebied gaat Nederland de concur-
delen dezelfde delta. Regent het in Antwerpen, Gent of Brugge, dan
aanbod van hoge kwaliteitsbieren,
rentiestrijd dan ook vol aan.
drupt het op zijn minst in grote delen van Zeeland.
minder bekende speciaalbieren.
Ingrediënten
Ooit vonden Zeeuwen, Vlamingen en Brabanders die samenhang
Ook in Nederland wordt er met
Maar wat maakt speciaalbier nou
van de delta heel vanzelfsprekend. Bergen op Zoom was een voor-
volle teugen genoten van een
eigenlijk écht speciaal? Het zit
haven van Antwerpen, gelegen aan de meest bevaren Scheldearm
Belgisch trappist of duvel.
hem in de ingrediënten – water,
richting Noordzee. Zeeuws-Vlaanderen was onderdeel van het graaf-
graan, hop en gist – en het brouw-
schap Vlaanderen. Dan kwam de reformatie opzetten. Grote groepen
Nieuwe brouwerijen
proces; samen zorgen zij voor die
Vlamingen en Brabanders vluchtten voor hun geloof, of om hun have
Dat Nederland wat minder grote
bijzondere beleving. Veel speciaal-
en goed voor muitende Spaanse troepen te behoeden, naar het
speciaalbiermerken op zijn naam
bieren hebben authentieke recep-
noorden. Met duizenden vestigden ze zich ook op Walcheren, de
heeft staan, doet niets af van het
ten die soms al honderden jaren
Bevelanden en Schouwen-Duiveland. Een klacht die in de late 16de
feit dat er steeds meer nieuwe
meegaan. Vooral Vlaanderen heeft
eeuw werd opgetekend, stelde dat in Middelburg, Vlissingen en
bierbrouwerijen bijkomen. Wie op
nog brouwerijen die al eeuwen-
Goes zowat alle belangrijke publieke functies in handen van Vlamin-
Biernet.nl kijkt, ziet dat er vooral
lang actief zijn, als familiebedrijf of
gen waren terecht gekomen.
de laatste vijf jaar veel kleine brou-
bijvoorbeeld vanuit een klooster.
zowel van vertrouwde merken als
Met de godsdienstoorlogen en de mislukte pogingen om de Nederlanden met wapengeweld te herenigen, zakte er een ‘IJzeren Gordijn’ tussen Zeeland en de Zuidelijke Nederlanden. De verbindende Schelde werd een twistappel. We vervreemdden van elkaar. Onhandig optreden over en weer zorgde voor taaie rancunes. Maar anno 2015 lijkt dit alles weer te gek voor woorden. Aan beide kanten van de grens is het besef gegroeid dat wij op elkaar aangewezen zijn om onze moeizaam bevochten welvaart overeind te houden. Dat is de ‘geest’ van de Vlaams-Zeeuwse samenwerking, zoals die jaarlijks op de Oesterpartij beklonken wordt. Mijn toetreding in het Gilde van de Vergulde Oester vormde een symbolische inleiding op vandaag. De Vlamingen zullen ook in de toekomst wel veruit de belangrijkste consumenten van de Zeeuwse Zilte Zaligheden blijven.
Exclusief
Maar laat ons vooral de zaken breder optrekken, met een nauwe
Het Trappistenbier is bier gebrouwen in de kloosters der trappisten.
samenwerking rond de Schelde, rond onze havens, maar ook rond
Deze monniken volgen een strenge levensregel. Streng of niet, de
onze onderwijs-, zorg- en kennisinstellingen.
trappisten weten wat bier brouwen is en het Trappistenbier is bij bierdrinkers goed bekend. Van alle Belgische bieren zijn er maar
Axel Buyse
zes die de naam Trappist mogen dragen: Achel, Chimay, Orval, Ro-
Algemene Afgevaardigde van de
chefort, Westmalle en Westvleteren. In Nederland zijn dat La Trappe
Vlaamse Regering in Nederland
en Zundert. 7
Oesters groeien ook in kooitjes Nieuwe kweekmethoden zijn van belang voor de oestersector. Al langer experimenteren diverse kwekers met een hatchery/nursery voor de aanwas van nieuwe oesters. Roem van Yerseke is daar inmiddels ver in en heeft de onderzoeksfase achter zich gelaten. Pieter Geijsen, manager aquacultuur: ,,Onze eigen kweekoesters gaan van de nursery naar kooitjes. Die laten we in de waterkolom zakken boven de zeebodem en op het niveau waar het meeste voedsel zit. Zo kunnen we ze twee keer zo snel als op de traditionele wijze consumptierijp maken.” Geijsen heeft het dan vooral over creuses. De platte oester laat zich lastiger kweken en de vraag naar creuses is vele malen groter. ,,We zijn nog steeds aan het experimenteren met kweekzaad op bodempercelen om te zien wat het beste resultaat geeft. Het verlies op de percelen is echter nog groot. De groei in kooitjes werkt wel goed.’’
Oesterboorder
Krantenmakers
Bijkomend voordeel is dat de
Waar in Vlaanderen wat panie-
oesterboorder minder kans krijgt
kerig werd gereageerd op de
om de oesters te lijf te gaan. Deze
overname van Delhaize door
slak boort een gaatje in de schelp
Ahold - mede ingegeven door
van (jonge) oesters en zuigt ze
de kwaliteit waar Delhaize
vervolgens leeg. Inmiddels hebben
voor staat, kreeft en citroen-
de kwekers alarm geslagen over
mayonaise staan daar immers
de snelle aanwas van deze exoot.
in soorten en maten in de
,,Er komt veel hand- en zichtwerk
schappen – werd in Nederland
kijken bij de oesters die in kooitjes
nauwelijks gereageerd op de
groeien. Dan zie je ook snel als
Vlaamse overname van kranten.
onderbreking tussen de spreker van Nederland en die van
er krabbetjes of oesterboorders
Axel Buyse, voormalig journa-
Vlaanderen. Vrijwel altijd zijn dit jonge musici uit de regio.
tussen zitten en kun je ze eruit
list nu diplomaat, meende ooit
halen. Overigens heb ik die slak
dat zijn krant De Standaard
Dit jaar verzorgt singer-songwriter Kiki Hoefsmid (16 jaar) uit Wemel-
nog nooit in mandjes gesignaleerd.
op termijn door de NRC zou
dinge het intermezzo met enkele eigen nummers. Ze begeleidt
Maar dit zou een manier kunnen
worden ingelijfd. ,,Uiteindelijk
zichzelf op de gitaar. Hoewel zij haar muziek liever niet omschrijft
zijn om de oogst veilig te stellen
werd NRC overgenomen door
– die zou voor zich moeten spreken – valt deze nog het best in de
voor de toekomst.’’
het Vlaamse Mediahuis, ook
indie folk stijl te plaatsen. Ze schrijft haar teksten zelf, bijvoorbeeld
eigenaar van De Standaard.
op basis van haar gedichten die ze al jaren schrijft. Ook verhalen,
En de Vlaamse Persgroep is
ze leest veel, inspireren haar. Pas als de tekst klaar is, werkt ze aan
eigenaar van de Volkskrant,
de begeleiding. Haar gitaarpartijen zijn vrij simpel van opbouw met
AD, Trouw, Parool en Wegener.
repetitieve, kabbelende partijen.
Intermezzo Kiki Hoefsmid Traditiegetrouw heeft de Oesterpartij een korte muzikale
Vlaamse krantenuitgevers zijn misschien geen lieverdjes maar wel krantenmakers en dat is altijd beter dan financiers.’’
8
www.facebook.com/KikiSingersongwriter
Van deBuren tot BesteBuren In Brussel staat het Vlaams-Nederlands Huis deBuren. Dit is het gezamenlijke platform voor debat over cultuur, wetenschap, politiek en samenleving in Vlaanderen, Nederland en Europa. Sinds anderhalf jaar is de Zeeuwse gedeputeerde Ben de Reu bestuursvoorzitter. En hij viel meteen met zijn neus in
Aandacht
scheidende directeur Dorian van
waar de Brakke Grond als Vlaams
de boter. Dit jaar vieren Vlaande-
deBuren, opgericht in 2004 door
der Brempt en nieuwe directeur
Cultuurhuis de kar trekt. En dat
ren en Nederland het twintigjarig
de Nederlandse en Vlaamse re-
Wim Vanseveren door nagenoeg
deBuren fysiek in Brussel is ge-
bestaan van het cultureel verdrag
geringen, beoogt ‘de schoonheid
alle Vlaamse culturele tijdschriften
vestigd, zal mede een rol spelen.
met heel veel activiteiten onder de
en wijsheid uit de Lage Landen’ te
en krantenbijlage zijn geïnterviewd
Overigens heeft deBuren ook een
noemer BesteBuren. ,,BesteBuren is
presenteren. Met tentoonstellingen,
en in Nederland niet of nauwelijks,
brede keuze in digitale producten
zonder meer een feestelijk jaar’’,
ontmoetingen, debatten, lezingen,
dan is dat wel tekenend.’’
zoals de reeks citybooks die je
meent de voorzitter. ,,Als bestuur
radioprogramma’s, symposia van
hebben wij er overigens weinig
en door kunstenaars, journalisten,
Bredere bekendheid
mende tijd dan ook aandacht be-
bemoeienis mee. De programme-
schrijvers, politici en wetenschap-
Als een van de oorzaken ziet De
steden aan een bredere bekend-
ring is samengesteld door deBu-
pers. De Reu: ,,Inmiddels is deBu-
Reu de goede verspreiding van
heid in Nederland. De activiteiten
ren in Brussel en DutchCulture in
ren behoorlijk bekend in Vlaan-
culturele activiteiten over geheel
van BesteBuren, die doorlopen tot
Amsterdam.’’
deren. De aandacht in Nederland
Vlaanderen. ,,In Nederland ligt het
februari 2016, helpen daarbij.’’
is minder groot. Als ik zie dat de
accent toch vooral op Amsterdam
kunt downloaden. We gaan de ko-
Grenzen slechten
Foto: Photographics - DNA Beeldbank
Werken over de grens blijft een heikel punt. Het Interregproject Tendenzen zonder Grenzen (2014-2018) werkte aan vier knelpunten: • inzicht in elkaars vraag en aanbod, • volledige informatieverstrekking over grensarbeid, • de barrières die werknemers ervaren als zij over de grens willen werken, • inzicht in de verschillende diploma’s, vereiste kwalificaties en beroepscompetenties. Hoewel het project is afgerond, voorziet de Zeeuwse gedeputeerde Ben de Reu een nieuw samenwerkingsproject rondom grensinformatievoorziening. ,,Hierin is ook de realisatie van fysieke grensinformatiepunten aan beide zijde van de Vlaams-Nederlandse grens meegenomen. Verder zetten we in op een uitbreiding van de Zeeuwse arbeidsmonitor naar Vlaanderen en het SectorBureau Grensarbeid dat de sectoren onderwijs, zorg, techniek en logistiek en haven gaat bedienen.’’ ,,Verder is het van belang dat alle informatie rond grensarbeid voor iedereen begrijpelijk is’’, vervolgt de gedeputeerde. ,,Waar moeten werkgevers en werknemers op letten? En dan heb je altijd nog de cultuurverschillen tussen Vlaanderen en Nederland. We verstaan elkaar wel, maar we hebben soms andere gewoontes en opvattingen. Zo verschilt de benaderwijze in werkrelaties. Waar de Nederlander zijn leidinggevende vaak ziet als gelijke, leeft in Vlaanderen de hiërarchie meer. Dat zijn zaken die mede het succes van een sollicitatiegesprek bepalen. Toch niet onbelangrijk als je die ene baan over de grens wilt hebben. Kortom, een vervolg is noodzakelijk.’’ 9
Een grotere voordeur voor Haven Gent en Zeeland Seaports Begin dit jaar tekenden Vlaanderen en Nederland het verdrag dat de deur wijd openzet voor de bouw van de nieuwe sluis bij Terneuzen. In 2021 zullen de eerste schepen geschut worden. Met de nieuwe sluis breken voor
Nieuwe generatie
de havens van Gent en Terneuzen,
De noodzaak is evident. Het hui-
de Kanaalzone Gent-Terneuzen
dige sluizencomplex bij Terneuzen
en bedrijven in de directe omge-
kan de nieuwe generatie zeesche-
ving nieuwe tijden aan. De sluis
pen niet aan. Dat beperkt de keu-
wordt langer (427 m), breder (55 m)
ze van vervoer voor bedrijven die
en dieper (16 m) dan de huidige
hun lading rechtstreeks op de kaai
sluizen en is daarmee een belang-
geleverd willen hebben. En dat
rijke schakel in de grensoverschrij-
terwijl elke ton telt om de kostprijs
dende noord-zuid vaarroutes.
van het transport te drukken. De nieuwe sluis is naar verwachting
Investering
geschikt voor zeeschepen tot 366
Planning
De nieuwe sluis gaat naar ver-
meter lang, 49 meter breed en 15
2015
verdrag ratificeren en plannen nader uitwerken
wachting 920 miljoen euro kosten.
meter diep.
2016
aanbesteding bouw
2017
eerste spade in de grond
2021
schutten van het eerste schip
Het merendeel zal Vlaanderen betalen, het Havenbedrijf Gent neemt
Meer aanbod
een percentage voor zijn rekening.
Het wordt in het sluizencomplex
Niet eerder heeft het zo’n om-
in Terneuzen ook steeds drukker.
vangrijke investering gedaan: het
De drie sluizen verwerken jaarlijks
eindbedrag zal tussen de 71 en
ruim 9.000 zeeschepen en meer
95 miljoen euro liggen, afhanke-
dan 50.000 binnenvaartschepen.
lijk van de Europese co-financie-
De nieuwe Seine-Schelde verbin-
ring. De verwachtingen zijn dan
ding (klaar in 2025) zal nog meer
ook groot. ,,Met de nieuwe sluis
schepen naar Terneuzen leiden,
heeft de haven een meestertroef
terwijl de binnenvaartschepen
in handen om nieuwe investeer-
steeds groter worden. Zij zijn ge-
ders te lokken én de verankering
noodzaakt ook gebruik te maken
van bestaande bedrijven veilig
van de Westsluis, wat de druk op
te stellen’’, meent Daan Schalck,
deze sluis alleen maar vergroot.
ceo Havenbedrijf Gent. ,,Immers,
Nozizwe Dube Voorzitter Vlaamse Jeugdraad Student Farmaceutische Wetenschappen, Katholieke Universiteit Leuven
infrastructuur is geen doel op zich; jobs en tewerkstelling, daar draait
De Vlaamse Jeugdraad is het officiële adviesorgaan van de Vlaamse
het om.’’
Regering aangaande kinderen, jongeren en hun organisaties. Hij zorgt ervoor dat de stem van kinderen en jongeren tot bij beleidsmakers reikt en verdedigt de belangen van jeugdwerkorganisaties in Vlaanderen en Europa. Vlaamse ministers moeten het advies van de Vlaamse Jeugdraad vragen voor besluiten die invloed hebben op
“We bouwen deze sluis voor onze kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen”
kinderen en jongeren. De Vlaamse Jeugdraad brengt ook op eigen initiatief adviezen uit. Dube was al twee jaar lid van de Vlaamse Jeugdraad voordat ze in februari 2015 tot voorzitter werd verkozen. Tijdens haar lezing gaat
Mathias De Clercq, voorzitter Havenbedrijf Gent
zij in op de cultuurverschillen tussen de Vlaamse en Nederlandse jeugd. www.vlaamsejeugdraad.be
10
Oesters in opmars in Nederland Oesters en Nederlanders, die combinatie ligt nog niet zo voor de hand. Waar het gros van de Belgen graag een oestertje tot zich neemt, noemen veel Nederlanders het een snottige hap die ze liever aan zich voorbij laten gaan. Toch verandert dit snel, weet Johan Lacor, directeur van Roem van Yerseke.
Oesterkweek in België De Gentse handelaren Jan en Pieter De Loose stonden in 1765, precies 250 jaar geleden, aan het begin van de Belgische oesterkweek. Tot dan toe kwamen de oesters uit Frankrijk, Zeeland en Engeland. Hun oesterpark Clays & Cie, in de Sint Catharinapolder bij Oostende, kreeg al snel navolgers. Met name na de onafhankelijkheid van België in 1830 en onder invloed van het kusttoerisme floreerde de Belgische oesterteelt. In de periode
,,In de Randstad zien we dat
glas wijn of champagne brengt de
procent van het jaarlijkse volume,
1860-1914 (la belle époque)
oesters trendy worden en onze
oester wat dichter bij de Neder-
circa 5 miljoen oesters, de deur uit.
zaten er alleen al in Oostende
afnemers merken dat de vraag
landse consument. En daar valt
groeit’’, vertelt Johan Lacor. ,,Wij
nog een wereld te winnen. Voor-
Expansie
Nieuwpoort kende veel oesterk-
spelen daarop in met onze ex-
alsnog neemt Nederland slechts 10
Het bedrijf kijkt inmiddels verder
wekers. De oesters werden in
clusieve champagne-oester. Dat is
procent van de Zeeuwse oester-
dan deze vertrouwde markten.
heel Europa afgenomen.
een fraaie creuse die wat kleiner
productie voor zijn rekening. Van-
Lacor: ,,We zien mogelijkheden in
is dan gebruikelijk. Want als je iets
ouds is België de grootste afnemer,
Oost-Europa en dan met name
De Groote Oorlog bleek funest
voor het eerst wilt proeven, neem
goed voor 50 procent. Italië volgt
in Polen. De inwoners daar staan
voor de oesterkweek. Tijdens
je meestal voorzichtig een hapje.
op verre afstand (16 procent) met
open voor nieuwe smaken. We
het interbellum vulden nieuwe
Zo is het met deze smakelijke oes-
vervolgens Duitsland (8 procent)
zijn nog aan het pionieren met de
oesterkwekers de opengeval-
ter ook. Een mooie kennismaking
en Frankrijk – zelf grootproducent
introductie van de mossel maar het
len gaten, nu ook voor de kust
met dit heerlijke product.
– met 6 procent. Overigens ligt de
ziet er interessant uit. Daarna gaan
van Blankenberge en Zeebrug-
afzetpiek traditiegetrouw rond de
we onze oesters presenteren.’’
ge. De Tweede Wereldoorlog
zo’n twintig oesterkwekers, ook
Afnemers
kerst en oudjaar. Bij Roem van Yer-
en de toenemende vervuiling
Zo’n elegante oester voor bij een
seke gaat in die periode zo’n 70
van het zeewater brachten de kwekers nieuwe klappen toe.
Aantallen
Uiteindelijk is nu nog één
Het is onduidelijk hoe groot de productie van oesters in Zeeland is. De meest recente cijfers dateren uit
oesterkweker sinds 1996
2010. Jaap de Rooij, secretaris van de Oestervereniging, schat de jaarproductie op 35 miljoen creuses en
werkzaam in België, namelijk
een miljoen platte oesters. Met de aantekening erbij dat hij er zo maar 10 procent naast kan zitten. Hij
De Oesterput in de Oostendse
hoopt met ingang van 2016 wel over nauwkeurige cijfers te beschikken. Kwekers moeten namelijk hun pro-
Spuikom.
ductie door gaan geven aan het CBS die de registratie van het inmiddels opgeven Productschap Vis heeft overgenomen.
Stedentrips vanuit je stoel Citybook: korte verhalen, essays en gedichten van internationale schrijvers die je meenemen naar een stad die niet altijd voor de hand ligt. deBuren nodigt telkens vijf auteurs om te in een stad te verblijven en hun ervaringen te verwerken in een citybook. Een fotograaf legt de stad vast in 24 foto’s. Op www.citybooks.eu kun je citybooks van steden als Graz, Tblisi, Sheffield, Semarang, Grahamstown en Ieper als gratis te downloaden. Zowel als audiobook – vaak voorgelezen door de schrijver zelf, als e-book en als webtekst. Ieder citybook is beschikbaar in het Nederlands, Engels, Frans en de lokale taal van de stad. 11
Gevolgen Splitsingswet groot Sinds 2009 voert DELTA, samen met Eneco en later ook Essent, rechtszaken tegen de gedwongen eigendomssplitsing van het leveringsbedrijf en het netwerkbedrijf. Nog is de strijd niet gestreden, al moesten de energieleveranciers een slag incasseren. Op 26 juni stelde de Hoge Raad
Liberalisering
niet meer te kunnen verhande-
de staat in het gelijk waardoor
De Splitsingswet, officieel de Wet
len. Dat de moederbedrijven van
de Splitsingswet uitgevoerd mag
onafhankelijk netverkeer (Won),
Nuon en Essent – Vattenvall en
worden. Met deze uitspraak is
blijft de gemoederen dus bezig-
RWE – wel over netwerkbedrijven
voor Essent de juridische strijd
houden. Mirjam van Zuilen, direc-
beschikken, is buiten beschouwing
afgelopen. Voor DELTA en Ene-
teur communicatie en public affairs
gelaten. Als we moeten splitsen,
co geldt dat er deze weken een
bij DELTA: ,,In 2004 zette de Euro-
zijn we geen partij voor deze
kamerdebat wordt gehouden over
pese Unie in op liberalisering van
holdings en staat onze zelfstandig-
de toekomst van deze bedrijven.
de energiemarkt. Door de netwerk-
heid op het spel. Er ontstaat een
Gaat de tweede Kamer splitsing
bedrijven onafhankelijk te maken
ongelijk speelveld.’’
toestaan of niet?
van de energieleveranciers zouden
DELTA verwacht bovendien na
alle leveranciers gelijke toegang
splitsing achthonderd banen te
hebben tot de energienetwerken.
moeten schrappen Eneco circa
Dat mechanisme werkt uitstekend.
duizend.
‘Splitsing van ons bedrijf, zet ons op enorme afstand. Alle grote Europese energiebedrijven hebben op holding niveau netwerken. Als Delta zijn netwerk moet afsplitsen, treedt een ongelijk speelveld op. Bovendien maak je met splitsing de enige twee nog Nederlandse grote productie energiebedrijven, DELTA en Eneco, zwak.’
Nederland heeft in 2006 als enige
Mirjam van Zuilen,
in Europa echter gekozen voor een
directeur communicatie en public
verdere volledige splitsing. In de
affairs DELTA
overige landen bleven de netwerkbedrijven gewoon in de holding.’’
Gevolgen Een gedwongen splitsing betekent
Debat Tweede Kamer
voor DELTA een slechtere financië-
De Tweede Kamer heeft aangegeven in debat te willen met minister
le positie. Waar de productie van
Kamp over de gevolgen die de uitvoering van de Splitsingswet kan
stroom jaarlijks minder oplevert,
hebben. ,,Dit is een negen jaar oude wet en je moet dit als Ne-
zorgt het netwerkbedrijf voor sta-
derland niet apart willen regelen’’, legt Arnoud Kamerbeek, ceo bij
biele inkomsten en daarmee voor
DELTA uit. ,,De energiemarkt is in die jaren enorm veranderd en Eu-
een goede credit rating. Van Zui-
ropees geworden; iedereen is met kabels aan elkaar verbonden. Om
len: ,,Splitsing heeft dus invloed op
de energietransitie te bevorderen zijn samenwerking en integratie
onze kredietwaardigheid waardoor
juist noodzakelijk. Het is goed dat de Tweede Kamer wil debatteren
we het gevaar lopen onze energie
over het energiebedrijf van de toekomst.’’ WAT ALS NEDERLAND EN BELGIË SAMEN WAREN GEBLEVEN? Wat zou dan de rol zijn van een stad als Haarlem, Tilburg, Gent, Den Haag of Rotterdam in dat land van bijna dertig miljoen
Een gemiste kans? Wat als Nederland en België samen waren gebleven… Hoe zouden kunst en cultuur, onderwijs en wetenschap, economie en ecologie eruit zien? Met deze grootschalige, historische oefening trekt het Vlaams-Nederlands Huis deBuren naar steden in Vlaanderen en Nederland. Daar gaan een schrijver en de burgemeester in gesprek met Marc Reynebeau. Singer-songwriter Lucky Fonz III geeft een miniconcert met als middelpunt het Nederbelgisch Feestlied. Deze serie gesprekken waren eerder al in Mechelen, Leuven, Diest en Haarlem.
zielen? Hoe zouden kunst en cultuur, onderwijs en wetenschap, economie en ecologie eruitzien? Een schrijver beantwoordt deze vragen waarna de burgemeester op zijn historisch visioen reageert. Daarna spreken zij hierover met Marc Reynebeau en geeft singer-songwriter Lucky Fonz III een miniconcert waarvan het Nederbelgisch Feestlied het orgelpunt vormt.
WAT ALS NEDERLAND EN BELGIË SAMEN GEBLEVEN? WATWAREN ALS NEDERLAND EN BELGIË Wat zou dan de rol zijn van een stad als Haarlem, Tilburg, Gent, SAMEN WAREN GEBLEVEN? Den Haag of Rotterdam in dat land van bijna dertig miljoen Wat zou dan de rol zijn van een stad als Haarlem, Tilburg, Gent, zielen? Hoe zouden kunst en cultuur, onderwijs en wetenschap, Den Haag of Rotterdam in dat land van bijna dertig miljoen economie en ecologie eruitzien? Een schrijver beantwoordt zielen? Hoe zouden kunst en cultuur, onderwijs en wetenschap, deze vragen waarna de burgemeester op zijn economie en ecologie eruitzien? Een schrijver beantwoordt historisch visioen reageert. Daarna spreken deze vragen waarna de burgemeester op zijn zij hierover met Marc Reynebeau en geeft historisch visioen reageert. Daarna spreken singer-songwriter Lucky Fonz III zij hierover met Marc Reynebeau en geeft een miniconcert waarvan het singer-songwriter Lucky Fonz III Nederbelgisch Feestlied een miniconcert waarvan het het orgelpunt vormt. Nederbelgisch Feestlied MECHELEN het orgelpunt vormt.
Nog mee te maken in Tilburg op 30-9 met Jeroen van Zanten, Peter Noordanus en Wim van de Donk; in Gent op 20-10 met Philip Freriks en Daniël Termont; in Den Haag op 6-11 met Bas Heijne en Jozias van Aartsen en in Rotterdam op 2411 met Sarah Moeremans & Ahmed Aboutaleb.
05 MAART STADSSCHOUWBURG MECHELEN
01 APRIL MUSEUM M, LEUVEN
GENT
Philip Freriks & Daniël Termont
Jeroen van Zanten & Peter Noordanus & Wim van de Donk
Met:
Met:
DIEST
05 APRIL BEGIJNHOF DIEST
ROTTERDAM
24 NOVEMBER ROTTERDAMSE SCHOUWBURG
Sarah Moeremans & Ahmed Aboutaleb
Met:
info
& reserveren: www.deburen.eu
Organisatie: Vlaams-Nederlands Huis deBuren en de stad Mechelen (in het kader van Hollandse Maatjes en BesteBuren) i.s.m. de deelnemende steden.
MECHELEN
05 MAART STADSSCHOUWBURG MECHELEN
12
Jozias van Aartsen 20 OKTOBER STAM
TILBURG
Atte Jongstra & Louis Tobback
Meer informatie (en reserveren) is te vinden op www.deburen.eu.
Met:
16 SEPTEMBER THEATER DE NWE VORST
Met:
Marc Reugebrink & Jan Laurys
16 OKTOBER SOCIETEIT DE WITTE
Met: Luc Devoldere & Bernt Schneiders
LEUVEN
Met:
DEN HAAG
HAARLEM
21 SEPTEMBER NOORD HOLLANDS ARCHIEF
Bert Kruismans & Bart Somers
Met:
MECHELEN
Bert Kruismans 05 MAART & Bart Somers STADSSCHOUWBURG MECHELEN Met: Bert Kruismans LEUVEN & Bart Somers 01 APRIL
Met:
HAARLEM
21 SEPTEMBER NOORD HOLLANDS ARCHIEF
HAARLEM
Met: Luc Devoldere 21 SEPTEMBER & Bernt Schneiders NOORD HOLLANDS ARCHIEF Met: Luc Devoldere
DEN HAAG
16 OKTOBER SOCIETEIT DE WITTE Met:
DEN HAAG
Jozias van Aartsen 16 OKTOBER
SOCIETEIT DE WITTE GENT
Jozias van Aartsen 20 OKTOBER Met:
Vormidable
Vlaamse beeldhouwkunst presenteert zich Vlaanderen heeft een eeuwenlange traditie in de beeldende kunst en beschikt over gerenommeerde kunstopleidingen in Brussel, Antwerpen en Gent. Wat de Vlaamse kunstenaars in deze tijd produceren is tamelijk spectaculair, avant-gardistisch en toonaangevend op Europees niveau. Dat, althans, is de mening van Axel Buyse, afgevaardigde van de Vlaamse Regering in Nederland. Aanleiding is de gecombineerde tentoonstellingen op het Lange Voorhout (Den Haag) en in Museum Beelden aan Zee (Scheveningen) onder de noemer Vormidable. ,,Vorig jaar is Vlaanderen gevraagd gastland te zijn voor de jaarlijkse zomerexpositie op het Lange Voorhout’’, vertelt Buyse. ,,Op zich wat atypisch aangezien Vlaanderen geen ‘land’ is, maar een deelstaat. Natuurlijk hebben we er graag aan voldaan. De achtergrond is wel begrijpelijk, namelijk het cultureel verdrag tussen Vlaanderen en Nederland dat twintig jaar bestaat. Vormidable maakt deel uit van de manifestatie BesteBuren dat tal van culturele initiatieven omvat.’’ De beelden op het Lange Voorhout zijn inmiddels verdwe-
Concurrentie maakt sterk Op 30 september spreekt Marc Van Peel, voorzitter Havenbedrijf Antwerpen, tijdens een verladersmeeting in Hulst. Hij geeft een toelichting op de ontwikkelingen van nieuwe Antwerpse infrastructuur aan de kant van Hulst en de te verwachten economische kansen voor ondernemers die gebruikmaken van maritiem vervoer.
nen, maar wie wil zien wat zowel jong talent als gevestigde beeldhouwers in Vlaanderen bezighoudt, kan nog tot 30
Marc Van Peel is een begenadigd
standaardcontainers, ontvangen.
oktober terecht in Museum Beelden aan Zee, Harteveld-
spreker die – zoals de aanwezigen
2014 Was een absoluut recordjaar
straat 1 in Scheveningen.
van de Oesterpartij 2009 konden
en we verwachten in 2015 door de
horen – met subtiele humor een
magische grens van 200 miljoen
duidelijke boodschap kan bren-
ton goederen te gaan.’’
gen. ,,Als ik gevraagd word en ik kan, dan zeg ik geen neen tegen
Lokale verankering
een uitnodiging om in Zeeland in
Samenwerking tussen havens is
debat te gaan of te spreken over
alleen relevant als alle partijen er
de haven. Ik kom graag in Zeeland
beter van worden. ,,Gent en Ter-
en de rest van Nederland en zo’n
neuzen zijn havens waar samen-
bijeenkomst voor verladers, waar
werking een toegevoegde waarde
ook de Zeeuwse gedeputeerde
heeft. Je moet er ook niet te idyl-
Jo-Annes de Bat spreekt, is een
lisch over doen. Goederenstromen
goed voorbeeld.’’
zoeken het best passende los- en laadplatform gecombineerd met
Recordjaar
de beste prijs. Het is toch maar
Grensoverschrijdende samenwer-
vreemd dat havens telkens ge-
king, Van Peel kent er de rechte
vraagd wordt samen te werken; bij
wegen en donkere krochten.
mijn weten krijgen supermarkten
,,België en Nederland hebben een
nooit deze vraag. De havens aan
lange, gezamenlijke voorgeschie-
de Schelde en Rijn zijn zo sterk
denis met positieve en minder
omdat ze elkaar beconcurreren
positieve tijden. Recentelijk was
vanuit hun eigen kracht. Het is ook
de situatie wat heftig, nu zijn de
hun lokale verankering die hen
contacten sterk verbeterd. Geluk-
sterk maakt in deze wereldmarkt.’’
kig voor de haven is dat net op tijd goed afgelopen en kunnen we de grootste containerschepen van meer dan 19.000 TEU, dus 19.000 13
Water Recyclebaar product bij uitstek De delta mag dan voor een groot deel uit water bestaan, dat betekent nog niet dat er voldoende bruikbaar zoet water is. Samenwerking in de waterketen is onontbeerlijk om ervoor te zorgen dat mensen, dieren, landbouw en industrie over schoon zoet water kunnen beschikken.
Milde ontzouting Er zijn ook Europese projecten zoals het E4Water project. Samen met Dow Terneuzen en onderzoeksinstellingen werkt Evides aan milde ontzouting.
,,Enerzijds werken we hard aan het
projecten gaande om uit afvalwater
Nijenhuis: ,,Het doel is om uit
reinigen van (industrieel) afvalwater,
nieuwe grondstoffen te winnen. In
brakke waterstromen, die nu nog
anderzijds ligt er ook de opgave om
Zeeland werken de dertien Zeeuwse
geloosd worden, een zoetwa-
voldoende zoet water te leveren.’’
gemeenten, waterschap Scheldestro-
terkwaliteit te verkrijgen. Dit zoet
Aan het woord is Jean Nijenhuis,
men en Evides aan een gezamen-
water zou als grondstof kunnen
business development manager bij
lijk afvalwaterbeheer (riolering en
dienen voor demiwater productie
Evides Industriewater. ,,Goede drink-
zuivering). Een mooi voorbeeld is
of als koeltoren suppletiewater.
waterkwaliteit begint bij de bron.
het industriële zuiveringsslib van de
Ook moet het geschikt worden
Deze zomer hebben we met een
industriële waterzuivering Sloe, dat
als bevloeiingswater voor de
aantal Zeeuwse partners onder wie
na hergebruik overblijft. Dit wordt als
landbouw.’’
de ZLTO, de overeenkomst Schoon
biomassa lokaal vergist.
Water Zeeland getekend. Het doel is om gewasbeschermingsmiddelen
Van afvalwaterstromen naar demiwater
en biociden in het oppervlakte- en
Het E4Water project bij de Antwerpse chemieproducent INOVYN (tot voor kort Solvic, een joint venture van
grondwater te verminderen. Want
Solvay en Ineos) bestaat eruit om verschillende afvalwaterstromen op te werken tot een demiwaterkwaliteit.
naar mate het water uit deze bron-
Dit kan INOVYN voor zijn productieproces inzetten zodat het bedrijf minder drink- of demiwater hoeft aan
nen schoner is, verloopt de zuivering
te voeren.
sneller, eenvoudiger, goedkoper en met minder energieverbruik.’’
In oktober 2014 won deze proeftuin voor de industrie de Responsible Care prijs van Cefic, het Europese samenwerkingsverband van de chemische industrie dat beter watermanagement voorstaat. Jean Nijenhuis,
Samenwerking (Afval)waterketen Zeeland SAZ+
business development manager bij Evides Industriewater, partner in E4Water: ,,Dergelijke projecten laten
Water leent zich uitstekend voor
spelen provincie- of landsgrenzen steeds minder een rol.’’
zien dat open staan voor, en delen met elkaar het nieuwe denken is. Bij deze samenwerkingsverbanden
hergebruik. In de delta zijn diverse
Oesterpassie De expositie in het Nationaal Visserijmuseum in Oostduinkerke (B) richt zich geheel op de passie voor de oester. Liefhebbers (en haters) vinden hier tot 22 november bijzondere voorwerpen, ongewone beelden en historische anekdotes over deze uitzonderlijke delicatesse vol erotische lading. Dit gebeurt aan de hand van de de zeven hoofdzonden: IJdelheid, Hebzucht, Wellust, Jaloezie, Vraatzucht, Gramschap en Luiheid. Met elke zaterdag een gratis rondleiding om 16.00 uur. Ook is de publicatie ‘Oesterpassie’ te koop (€19,50). Tien Belgische auteurs beschrijven vanuit hun vakgebied hun band met de oester.
Luxe en comfort Volgens Laura Ligthart, directeur Sales bij Roompot Vakanties kiest de Belg liever voor een comfort of luxe verblijf, dan het standaardaanbod. ,,De Belgische gast is een genieter die tijdens zijn vakantie spendeert. Die keuze voor luxe en comfort zien we trouwens ook terug bij het groeiend aantal Belgen dat een Nederlandse recreatiewoning koopt.’’
14
Vlaamse auteurs gewaardeerd Hoe zit dat met de Vlaamse en Nederlandse literatuur? Vormen zij een geheel of is er sprake van eenrichtingsverkeer? Axel Buyse, Algemene Afgevaardigde van de Vlaamse Regering in Nederland en in een vorig leven chef Buitenland bij De Standaard, stelt vast dat Nederland (lees Amsterdam) tegenwoordig openstaat voor Vlaamse invloeden. ,,Nederland is belangrijk voor Vlaam-
taalgebied wordt breed omarmd.
se auteurs. Ze vinden er uitgevers en
Denk aan het Duits uit Duitsland,
winnen er literaire prijzen. Omge-
Oostenrijk en Zwitserland of het
keerd is dat heel wat minder, ik
Engels met nog een veel gro-
geloof niet dat Nederlandse schrij-
ter taalgebied. Het verbaast mij
vers naar Vlaanderen trekken om
altijd weer als Nederlanders uit
hun boek uit te laten geven of er als
Twente of Zeeland gecatalogi-
eerste te promoten.
seerd worden op grond van een minuscuul andere uitspraak die
,,Je hebt in Nederland een typisch
ik niet eens hoor. En die kwalifi-
fenomeen: namelijk een soort
catie is niet gunstig bedoeld. De
dedain voor ander Nederlands
Amsterdamse elite, de stad waar
taalgebruik dan het Hollands uit
de uitgeverijen zitten, heeft lang
,,Die taalbarrière is nu wel weg.
ook wat te bieden heeft en soms
Amsterdam. Andere grote taal-
neer gekeken op het taalgebruik
Nederland is zijn status als gidsland
voorloopt. Die waardering zie je
gebieden hebben geen merk-
van het zuiden. Daar hebben veel
een beetje kwijt, mede door de
terug in het aandeel genomineerde
bare moeite met een iets ande-
Vlaamse auteurs last van gehad,
crisis. Het ego van Nederland is wat
Vlaamse auteurs voor grote Neder-
re woordkeuze of formulering.
met als uitzondering op de regel
geschonden, de blik verbreed. En nu
landse literaire prijzen en vaak ook
Literatuur uit alle hoeken van het
Hugo Claus.
wordt gezien dat Vlaanderen literair
de daadwerkelijke winnaars.’’
Patat of friet
Frietland
In augustus plaatste het Meer-
Frankfurter Buchmesse 2016
Gezamenlijke presentatie
tens Instituut op zijn site een
Nergens anders in de wereld zijn er zo veel frituren, ook wel frietkotten
(al wat oudere) kaart met een
genoemd, als in België. Friet staat er dan ook geregeld op het menu. In
scheiding tussen patat en friet.
de grote Nederlandse steden kom je inmiddels ook Vlaamse frietkotten
De grootste boekenbeurs ter
Boven die lijn spreken we over
tegen. De Hollanders zijn verzot op deze stevige frieten met het liefst
wereld trekt circa 7.300 stand-
patat, er onder over friet want
een dikke klodder mayonaise. Maar hoe bak je nu zelf die lekkere
houders uit meer dan 100
een patat is daar een aardap-
Belgische frieten?
landen, ruim 9.000 journalisten
pel. Op Twitter zorgde de kaart
• zorg voor kruimige aardappelen,
en ongeveer 275.000 bezoekers.
voor veel discussie. Er circule-
• schil de aardappels, snij ze in repen met een dikte van 6 tot 13 mm
Voor de editie 2016, van 19 – 23
ren meer kaarten. Deze kaart
• was de repen in water en dep ze droog,
oktober, zijn Vlaanderen en Ne-
legt de lijn hoger én maakt
• bak de frieten ongeveer vijf minuten in olie op 140 graden,
derland het ‘gastland’. Zij zetten
onderscheid in frieten en friet.
• haal ze uit de olie, laat ze uitlekken (vergiet of keukenpapier) en afkoe-
niet alleen in op fictie, non-fictie
len, • daarna afbakken (vier tot vijf minuten) op 190 graden.
en poëzie, maar ook op nieuwe genres, nieuwe verschijningsvormen van het boek, creatieve
Et voilà, je eigen ge-
industrieën en andere kunstdis-
maakte Vlaamse frieten
ciplines.
staan op tafel. Beetje
Eerder, in 1993, waren Neder-
zout en een dikke
land en Vlaanderen ook het
klodder romige mayo-
gezamenlijke Schwerkpunkt op
naise en bon appétit!
de Buchmesse. Deze presentatie betekende de internationale doorbraak van Nederlandstalige literatuur. 15
Frietkotten en snackbars
« De oesters zijn vers geoogst en glijden zo de keel in: rauw uit de schelp of heerlijk bereid. Een slokje wijn maakt de smaaksensatie compleet. »
Patat haal je bij de snackbar en friet op het frietkot (of fritkot). Die heb je in soorten en maten, net als de serveerwijze van de friet en patat: handige bakjes of traditionele puntzakken. Waar de (Zeeuws-)Vlamingen kiezen
Foto: Flickr
voor een frietje stoofvlees, gaat de Nederlander voor de kapsalon: friet bedekt met shoarma (of kebab), dan met gesmolten kaas erover, onder de grill en dan aftoppen met salade. Geserveerd met knoflooksaus en sambal.
Foto: Flickr
Design Derby De spannende confrontatie tussen Belgisch en Nederlands design. Tweehonderd jaar vormgeving uit beide landen, met ruim vierhonderd objecten, chronologisch en parallel aan elkaar opgesteld. Sierlijke Belgische art nouveau of de strakke Nederlandse variant? Verfijnde Belgische ambachtelijkheid of
« Wesley Singh en Amber Buzeijn hebben voor de Oesterpartij een vlog gemaakt over het kweekproces van de oester. Zij aten hun eerste oesters! »
noordelijk conceptueel design? Na Museum Boijmans van Beuningen (Rotterdam) nu te zien in het Design Museum Gent. Van 23 oktober 2015 tot 14 maart 2016.
Colofon Deze krant is uitgegeven ter
Aan deze uitgave hebben onze
Hoofdredactie en uitgever:
Niets uit deze uitgave mag zon-
gelegenheid van de Nationale
sponsoren en partners mede-
Stichting Nationale Zeeuwse
der toestemming van de uitgever
Zeeuwse Oesterpartij, editie 2015,
werking verleend, evenals de
Oesterpartij
vermenigvuldigd worden of al
op 24 september in Middelburg.
studenten van de HZ University of
Teksten: Inge Heuff – Heuff Schrijft
dan niet digitaal gebruikt worden
Applied Sciences, Wesley Singh
Vormgeving: Paul Bremmer –
voor andere doeleinden.
en Amber Buzeijn.
Pieters Media Drukwerk: Pieters Media
Sponsors
16
