H A N D L E I D I N G
RANDVOORWAARDEN OPERATIONALISATIE BOUWROBOTS IN NEDERLAND
DELFT 1999 Handleiding voor het gebruik van het ROBIN2000 computerprogramma
Afstudeerder : B Delprado Studienummer : 9177297 Adres : Stille Putten 92 2612KV Delft Telefoon : 015-2159072 E-mail :
[email protected] Studierichting Faculteit Universiteit
: Bouwmanagement & Vastgoedbeheer : Bouwkunde : Technische Universiteit Delft (TUD)
INHOUDSOPGAVE 1. INLEIDING
blz 2
2. TOEPASSING
blz 3
3. INSTALLATIE
blz4
4. WERKEN MET HET ONDERDEEL: KEUZE ROBOT
blz 6
5. WERKEN MET HET ONDERDEEL: KOSTENMODUUL
blz 9
6. WERKEN MET HET ONDERDEEL: DE CATALOGUS
blz 21
7. AFSLUITEN PROGRAMMA
blz 25
8. SAMENVATTING RESULTAAT
blz 26
Afstudeerbegeleiders: Hoofdmentor de heer ir R. Geraedts van de afstudeerrichting BM&VB. De heer ir S. Bijleveld van de afstudeerrichting BM&VB. De heer prof. ir Ch. Vos van de faculteit Civiele Techniek. -
Extra (informele) begeleiders: De heer drs. J. Soeter van de afstudeerrichting BM&VB. De heer ir P de Jong van het CAD atelier.
Gecommiteerde: De heer dr.ir P. Van Loon van de vakgroep informatica Bedrijf: HBM afdeling Vastgoed en Projectontwikkeling (voormalig UOB), Rijswijk Begeleider de heer ir H. Bomer, externe begeleider UOB, HBM Rijswijk.
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING
blz 2
2 TOEPASSING
blz 3
3 INSTALLATIE
blz4
4 WERKEN MET HET ONDERDEEL: KEUZE ROBOT
blz 6
5 WERKEN MET HET ONDERDEEL: KOSTENMODUUL
blz 9
6 WERKEN MET HET ONDERDEEL: DE CATALOGUS
blz 21
7 AFSLUITEN PROGRAMMA
blz 25
8 SAMENVATTING RESULTAAT
blz 26
1
1. Inleiding. Voor u ligt de handleiding van het computerprogramma ROBIN2000 (Randvoorwaarden Operationalisatie Bouwrobots In Nederland). Dit programma is het resultaat van het afstudeeronderzoek naar de mogelijkheden van robotiseren op de bouwplaatsen in Nederland dat is verricht in het kader van de studie Bouwkunde richting Bouwmanagement & Vastgoedbeheer op de Technische Universiteit Delft. Het programma ROBIN2000 is een informatie-programma dat als reactie op de onbekendheid van robotiseringsmogelijkheden bij aannemers is ontwikkeld en biedt behalve het kennismaken met bouwrobots ook de mogelijkheid de toepassingsvoorwaarden voor de technische haalbaarheid te bekijken en om op een snelle manier de voorwaarden voor de financiële haalbaarheid te berekenen. Het kan behulpzaam zijn bij het nemen van beslissingen over het toepassen van een robot ter vervanging van de traditionele manier van werken. Voor ROBIN2000 is het nodig het MSOFFICE97 programma waarbij EXCEL en VISUAL BASIC voor APPLICATIE noodzakelijk zijn.Verder is nodig een computer waarop MSOFFICE97 goed kan worden geïnstalleerd en een Cd-rom speler om het programma te kunnen installeren. In de handleiding wordt per onderdeel de werking van het programma besproken. De stappen die nodig zijn om het programma te doorlopen zijn genummerd zodat u gemakkelijk de stappen kunt volgen. Bij alle stappen zal het een en ander worden uitgelegd. Het programma ROBIN2000 bestaat uit 3 onderdelen namelijk: ROBOTKEUZE waarin u een gewenste toepassing kunt selecteren, het KOSTENMODUUL waarin u de haalbaarheid van de gewenste toepassing kunt berekenen en De CATALOGUS waarin het resultaat van het programma te zien is. De procedures die de gebruiker moet doorlopen zijn in figuur1 weergegeven. Het programma bevat uit twee hoofdschermen vanwaaruit diverse keuzen kunnen worden gemaakt. In het eerste hoofdscherm kan gekozen worden uit de diverse programmaonderdelen. In het tweede hoofdscherm is het mogelijk informatie van de gevonden toepassingen op te vragen. De diverse resultaten hebben ook een hoofdscherm vanwaaruit gedetailleerde informatie, zoals berekeningen en grafieken, kunnen worden opgevraagd. Een bijzondere dank aan de heer ir. P. de Jong van de CAD atelier voor zijn begeleiding bij het tot stand komen van dit programma en aan Joost en Justus van de CAD atelier voor hun hulp bij het oplossen van enkele problemen.
2
2. Toepassing. Het programma ROBIN2000 is verdeeld in 3 onderdelen: het onderdeel robot selecteren (Robotkeuze), de financiële haalbaarheid berekenen (kostenmoduul) en de catalogus waarin de resultaten zijn verwerkt. Om een onderdeel te kunnen gebruiken is het noodzakelijk het voorafgaande onderdeel of onderdelen te doorlopen. Immers er dient eerst een robot te worden gekozen alvorens de haalbaarheid kan worden berekend. Hier volgt per onderdeel een korte omschrijving van wat het betreffende onderdeel doet en de toepasbaarheid van het onderdeel. De resultaten worden per onderdeel ook weergegeven.
2.1 Het selecteren van een robot. Met dit onderdeel is het voor de gebruiker mogelijk om aan de hand van voorgeprogrammeer- de toepassingsgebieden en taken een keuze te maken uit het robotdatabestand voor een bestaande oplossing of oplossingen. De vijf stappen leiden tot een code waaraan een of meerdere robots in het robot databestand zijn gekoppeld. Deze gegevens worden uit het robot databestand gefilterd en in een aparte werkblad in EXCEL geplaatst. Het resultaat is voor de gebruiker in een hoofdscherm te zien waarbij enkele belangrijke gegevens te zien zijn die in het volgende stap worden behandeld. De volgende stap is het optimaliseren van de gevonden oplossingen tot er een gewenste robot overblijft. Door het invoeren van gegevens over de capaciteiten van de door de gebruiker gewenste robot in Optimalisatie box in het hoofdscherm worden de toepassingen die niet voldoen automatisch uit het werkblad verwijderd. Het resultaat is een robot dat voldoet aan de eisen gesteld door de gebruiker.
2.2 De financiële haalbaarheid van de geselecteerde robot Ingevoerde productiegegevens van de traditionele methode door de gebruiker en de productiegegevens van de robot worden door dit onderdeel vergeleken en de basisvoorwaarden voor de financiële haalbaarheid bepaald (grootte serie, productiviteit robot etc). Uitgangspunt hierbij is dat de kosten van robotisering gelijk moeten zijn aan de besparingen die de robot oplevert. Enkele factoren die een rol spelen bij de berekening van de haalbaarheid zijn operationele kosten van de robot, besparingen onder andere op arbeid en door productiviteitsverbetering. Voor de betrouwbaarheid en de flexibiliteit van het programma kunnen productiegegevens van de robot ook door de gebruiker worden aangepast. De veranderingen worden in het hoofddatabestand opgeslagen. De berekeningen worden weergegeven in schema’s en grafieken. Het eindresultaat wordt samengevat weergegeven in de catalogus.
2.3 De catalogus Het resultaat van de selectie en van voorwaarden voor de financiële en technische haalbaarheid worden in de catalogus weergegeven. In het eerste blad van de catalogus zijn de kenmerken van de robot vermeld. In het tweede blad, dat de achterzijde van het eerste blad is, zijn de randvoorwaarden weergegeven.
3
3. Installeren en opstarten van het programma. De bestanden zijn die voor het gebruik van het programma noodzakelijk zijn staan op een CD (informatie-schijf) in de map ROBIN2000. De map ROBIN2000 bestaat uit een opstartbestand “ROBIN2000.xls” en de mappen “Archief”, “Beeld” en “Tekst”. Voor de installatie moet de gehele map “ROBIN2000” worden gekopieerd naar de harde schijf van de computer. Dit gaat als volgt: Stap 1.
Open in Windows de Explorer (Verkenner)
Stap 2.
Kies in de Explorer de Cd-rom drive zodat u de inhoud van de CD te zien krijgt.
Stap 3.
Klik met de rechterknop van de muis op de map “ROBIN2000” en kies in de Edit menu de functie kopiëren (copy).
Stap 4.
Ga vervolgens in de Explorer naar de locatie op de harde schijf waar u het programma wilt installeren.
Stap 5.
Klik met de rechterknop van de muis op de gewenste locatie en kies in de Edit menu de functie plakken (paste).
De map “ROBIN2000” inclusief de bijbehorende mappen en opstartbestand worden nu gekopieerd en het programma is klaar voor gebruik. Het openen van de opstartbestand “ROBIN2000.xls” kan nu geschieden. Dit kan op de volgende twee manieren: A.
Door in de Explorer (Verkenner) met de rechterknop van de muis in het gekopieerde bestand te klikken op het opstartbestand., Er treedt een procedure in werking waarbij Excel wordt opgestart en het bestand automatisch geopend.
B.
Door de volgende handelingen te verrichten:
Stap 6.
Start het EXCEL programma op
Stap 7.
Kies in het menu van EXCEL de opdracht ‘openen’ (file
Stap 8.
In het venster voor het openen van een bestand opent u de map “ROBIN2000” op de door u bepaalde locatie op de harde schijf.
Stap 9.
Kies het bestand ”ROBIN2000.xls” en druk op de knop Openen (Open)
‘open’)
Het bestand wordt nu geopend en EXCEL verspringt in volledige beeldweergave. Uiteindelijk beland u in een hoofdscherm waarin u gevraagd wordt uw identiteit bekend te maken en een paswoord in te vullen. Stap 10. Vul uw naam, bedrijfsnaam en paswoord in de venster en druk op de OK knop om verder te gaan.
4
Figuur 2: hoofdscherm voor keuze uit diverse programmaonderdelen.
Indien u voor de eerste keer het programma gebruikt is het paswoord dat u invult van toepassing voor de volgende keren. Onderaan het hoofdscherm verschijnen nu 5 programma onderdelen.
1 2 3 4 5
ROBINKEUZE
het selecteren van een robot en het berekenen van de financiële haalbaarheid. Het resultaat van dit onderdeel wordt weergegeven in een catalogus. ROBINSWERELD bekijken van de toepassingsmogelijkheden per land. ROBINSINFORMATIE bekijken van achtergrondinformatie (actuele interviews en rubrieken uit kranten) HELP informatie over het programma en begrippen. EINDE verlaten van het programma.
Deze iconen hebben betrekking op de diverse mogelijkheden van het programma. Het belangrijkste programma deel van ROBIN2000 is het ROBINKEUZE deel waarin deze handleiding verder op ingaat. De handleiding is voornamelijk bedoeld voor ondersteuning bij het onderdeel ROBINKEUZE voor het selecteren van een robot , berekenen van de financiële haalbaarheid en het afdrukken van de catalogus.
5
4. Werken met het onderdeel KEUZEROBOT 4.1 Activeren van het onderdeel In de linker benedenhoek van het hoofdscherm ziet u de 5 diverse iconen. Stap 1.
Klik 2 keer met de linkertoets van de muis op de icoon met de naam KEUZEROBOT om het onderdeel te activeren.
De scherm zal veranderen. Eerst verschijnt voor enkele seconden een venster met een welkomswoord gevolg door een venster met 5 lijsten met keuzemogelijkheden waarmee u de gewenste taak en het toepassingsgebied van de robot kunt selecteren. De 5 keuzemogelijkheden geven globaal naar gedetailleerd de toepassingsmogelijkheden weer. De keuze mogelijkheden zijn: bouwmethoden, bouwfasen, basisactiviteiten, bouwdeel en basistaken. Bouwmethoden. De keuzemogelijkheden van de bouwmethoden geeft aan tot welke verzameling van activiteiten en handelingen de robottaak kan worden gerekend en in welke bouwcultuur worden geplaatst. Een selectie kan worden gemaakt uit de volgende mogelijkheden:
de gietbouw, assemblagebouw, stapelbouw, montagebouw en niet gebonden aan een bouwmethoden.
Bouwfasen. De keuzemogelijkheid van de bouwfasen geeft aan in welke stadium het uitvoeringsproces de robot dient te worden ingezet. De keuzemogelijkheden uit de lijst zijn:
funderingsfase, ruwbouwfase, ruwe-afbouwfase, afbouwfase, beheers- en onderhoudsfase en de sloopfase.
Basisactiviteit De keuzemogelijkheid van basiscactiviteiten geeft aan tot welke fase in het produktieproces de taak van de robot kan worden gerekend. De lijst met basisactiviteiten ziet er alds volgt uit:
prepareren van het werkgebied, maatvoering, transport van materialen/ bouwdelen, verwerken van materialen, bewerken van bouwdelen, inspecteren en conditioneren
Bouwdeel De keuzemogelijkheid voor een bouwdeel geeft het eindprodukt aan van het produktieproces van de robot. Een keuze uit de volgende bouwdelen kan worden gemaakt:
funderingen, vloeren, balken en kolommen, wanden, gevels en buitenmuren, plafonds, installaties en daken.
Basistaak De basistaak zijn de meest kenmerkende handelingen van de robot en vinden plaats binnen een van de basisactiviteiten.
De lijst met basistaken is zeer uitgebreidt en wordt bij het kiezen van een bouwmethode en een basisactiviteit automatische gereduceerd tot de meest essentiele basistaken die mogelijk zijn binnen de gekozen bouwmethode en basisactiviteit.
6
Bouwmethoden Bouwfase
Stapelbouw
RuweAfbouw
Bouwdeel
Basisactiviteit
Basistaak
BinnenWanden
Transport van bouwdelen/ basismaterialen Verwerken Basismateriaal
Transport van blokken Transport van prefab-gevel elementen Stapelen en bevestigen van blokken Betegelen
Figuur 5: Voorbeeld keuze mogelijkheden voor het bepalen van het toepassingsgebied
Stap 2.
!
Kies uit de 5 lijsten met keuzemogelijkheden het door u gewenste toepassingsgebied
Bij foutieve keuze zal er een boodschap op het scherm verschijnen dat er voor het gekozen item geen toepassings mogelijkheden bestaan.
Stap 3.
Als alle keuze’s zijn gemaakt druk dan op de OK knop in het venster.
De combinatie van de gekozen 5 items uit de lijsten vormen een code dat nu door het programma wordt vergeleken met de code’s uit het robotdatabestand in EXCEL. De gegevens van de gevonden robots worden gecopieerd naar een apart werkblad in EXCEL met de naam “Data”. Er verschijnt een tweede hoofdscherm met de kenmerken van de eerste robot (indien er meerdere mogelijkheden zijn gevonden). De tweede hoofscherm is opgebouwd uit: bovenaan: een tekstblok met naam van de robot, taak en toepassingsgebied, de ontwikkelaar en land en het jaar van ontwikkeling, midden-rechts: een expressie van de robot, middenlinks: een venster voor het optimalisateren van de gevonden toepassingen onderkant: een menu-balk met de de mogelijkheden voor het activeren van de kostenberekening, de catalogus en het verlaten van het hoofdscherm.
4.2 Optimaliseren van de gevonden toepassingen In het hoofdscherm kan nu in het optimalisatie venster het aantal gevonden toepassingen worden geoptimaliseerd naar de eisen van de gebruiker. Stap 4.
Klik op de gewenste OPTI-knop bij de Technische Karakteristieken van de robot die u wilt aanpassen.
Er verschijnt een invoerschema waarin waarden van de geactiveerde robot staan weergegeven. Stap 5.
!
Verander de waarden in de invoervakken en voer uw gewenste getallen in.
Let op dat het invullen van negatieve waarden betekenen dat er een optimalisatie plaatsvindt waarbij gegevens die kleiner zijn dan de ingevoerde (gewenste)waarde zullen overblijven en de waarden die groter zijn zullen verdwijnen.
7
Stap 6.
Voorbeeld:
!
Druk op de OK-knop en het programma zoekt naarde robots die voldoen aan de eis die u gesteld heeft. Robots die niet voldoen worden automatisch uit het werkblad ”Data” van EXCEL verwijderdt
Het metselen van muren Gevonden: 6 robots, gewenst: metselen tot 6 meter hoogte. Na het drukken op de Opti-knop bij de bouwdeelgegevens voert u in het venster bij hoogte bouwdeel de gewenste waarde 6 in. Druk op de -OKknop, de robots die 6 meter of hoger kunnen metselen zullen overblijven.
Met het - Herstel Optimalisatie- knop kunt u bij het maken van fouten de laatste scherm opnieuw opvragen.
Stap 7.
Druk op de -Overzicht- knop om de overgebleven robots die voldoen aan uw eisen te bekijken
Figuur6: overzicht van de toepassingsmogelijkheden
8
5. Werken met het onderdeel Kostenmoduul 5.1 Activeren van het onderdeel In dit onderdeel kan de gebruiker de voorwaarden voor de financiele haalbaarheid berekenen. De achtergrond bij de berekeningen worden beschreven in bijlage 3 .het kostenmoduul van ROBIN2000, een verkennend onderzoek naar de financiele haalbaarheid van bouwrobots. De produktiegegevens van de traditionele methoden en van de robots, die als basis dienen voor de berekeningen, zijn vooraf ingevoerd in het programma en kunnen door de gebruiker worden veranderd.
!
Belangrijk is dat het veranderen van de gegevens accuraat geschiedt. Vooral op de “.”(punt) en “,” (komma) tekens bij getallen moet goed worden opgelet.
Het activeren van het kostenmoduul geschiedt door: Stap1.
In de hoofdscherm op de knop -Kostenverekening- te klikken met de rechter toets van de muis.
Er verschijnt een invoerscherm met een menu waarin de verschillende invoerbladen zijn weergegeven.
Figuur 7: hoofdscherm (op de achtergrond) met de invoerscherm waarin een menu voor de verschillende invoerbladen is weergegeven. 9
5.2 De verschillende invoerbladen De invoerscherm is opgedeeld in 5 invoerbladen die in een menu zijn weergegeven onder de namen: Bedrijfsgrootte Projectgegevens Bezetting traditioneel Produktiekostengegevens traditioneel Produktiekostengegevens robot Stap 2.
Druk op het knop –Bedrijfsgegevens- in het menu.
Er verschijnt een invoerblad met een enkel vak waarin gevraagd wordt naar de bedrijfgrootte van het bedrijf waar u werkzaam bent. Dit vakje is standaard ingevuld met de waarde 100 (100 werknemers).
!
Het veranderen en invoeren van nieuwe waarden geschiedt door op het vakje te gaan staan met de cursor van de muis (het pijltje) en te klikken met de rechtertoets van de muis totdat het vakje geactiveerd is en de cursor in het vakje is opgenomen. De waarde kan dan worden veranderd.
!
Het niet invullen van een waarde in een vakje in een invoerblad wordt door het programma begrepen als het niet van toepassing zijn van het aspect op het functioneren van de robot of dat de waarde oneindig groot kan zijn en wordt in de berekeningen automatisch de waarde “0” aan toegekend.
!
Wilt u informatie hebben over een onderdeel van de invoerblad van een van de aspecten in de menu druk dan op het ‘-OK- informatie’ knop in de invoerbox waar u de informatie uit wilt hebben.
Stap 3.
Vul het aantal werknemers van het bedrijf in het vakje,
Deze waarde is van belang om een indicatie te verkrijgen van de orderportefeuille grootte van het bedrijf op jaarbasis. Dit is later van belang om een uitgangspunt te verkijgen voor de serie-grootte (marktconform) en bezetting van de robot. Als u klaar bent met het invoeren ga door naar Stap 4. Stap 4.
Druk op de knop –Projectgegevens- in de menu.
Er verschijnt een invoerblad voor gegevens van de projecten die in het bedijf in portefeuille heeft. De waarden die zijn ingevoerd zijn een fictieve kleinste project en grootste project van de orderportefuille. Deze bandbreedte is nodig om in een later stadium de onproduktieve tijden en bijkomende kosten enigzins te kunnen ramen. Stap 5.
Verander in de vakjes de waarden die u wenst te veranderen. Als u hiermee klaar bent ga door naar Stap 6.
Stap 6.
Druk op de knop -Bezetting traditioneel- in de menu.
10
De invoerblad met gegevens van de effectieve bezetting van de traditionele situatie verschijnt op het hoofdscherm. Deze waarde is tevens het uitgangspunt voor het berekenen van de bezetting van de robot. In de invoerblad is er een mogelijkheid de traditionele bezetting te berekenen. Stap 7.
Druk op de - OK berekenen bezetting- knop in het invoerscherm om een calculatievenster te verkrijgen waarin de traditionele bezetting kan worden berekend.
Deels bestaat de calculatievenster uit blauwe vakjes met waarden in het geel, deels uit witte vakjes met waarden in het zwart. De blauwe vakjes hebben definitieve waarden en kunnen dus niet worden veranderd. De witte vakjes zijn typische invoervakjes waarin de waarden wel veranderd kunnen worden. Stap 8.
Verander de waarden in de calculatievenster door de door u gewenste waarden door op de vakjes te klikken met de cursor en de waarden te veranderen.
De calculatie venster rekent de waarde van de bezeting meteen door en verplaatst het resultaat naar de –bezetting traditioneel- invoerblad. Stap 9.
Om terug te gaan naar de -bezetting traditioneel- invoerblad drukt u op het OK knop in het calculatievenster. Ga hierna door naar Stap 10.
Stap 10. Druk op de knop –Produktiekosten gegevens traditioneel- om in het gelijknamige invoerblad te komen. In het invoerblad zijn de produktiekosten gegevens van de traditionele methode al ingevuld onder andere met gegevens uit Misset bouwkostengegevens. Deze waarden zijn gemiddelden en kunnen per bedrijf dus aanzienlijk verschillen. Daarom is de mogelijkheid gecreerd voor de gebruiker om ze naar het bedrijf toe te kunnen aanpassen. Stap 11. Verander de waarden in de invoervakjes door de voor het bedrijf geldende waarden. Als u klaar bent ga door naar Stap 12. Stap 12. Druk op de knop –Produktiekostengegevens robot- in de menu Op het scherm verschijnt de invoerblad voor gegevens van de robot. Aangenomen mag worden dat de gebruiker geen idee heeft van wat de robot kan en hoeveel de robot beter is dan de traditionele methode. De mogelijkheid van het veranderen van de gegevens van de robot is er extra gecreerd voor de gebruikers die al enige gegevens van de robot hebben onderzocht en al in een fase zijn om nog nauwkeurigere ramingen van produktiegegevens van de robot te verrichten. Voor het bepalen van de totale bijkomende kosten is het belangrijk de tijden en kosten per tijdseenheid voor de ondersteunende handelingen goed te ramen en in te vullen. Voor het gemakkelijk ramen kunnen kostengegevens in kosten per uur worden ingevuld en tijdgegevens in minuten, omdat de ondersteunende handelingen meestal zeer kort zijn (bijvoorbeeld transport naar andere verdieping en bevoorraden van de robot). Stap 13. Verander de invoervakjes de waarden in de door u gewenste waarden. Als u klaar bent ga door naar Stap 14.
11
Stap 14. Indien u zeker bent dat alle waarden goed hebt ingevuld druk dan op de -OKknop in het invoerscherm (goed letten op “.”(punt) en “,”(komma) tekens). De berekening wordt nu verricht. Na een paar seconden wordt het resultaat weergegeven in het resultatenscherm.
5.3 Het resultaat Indien u op het OK knop in de invoerscherm heeft gedrukt heeft u nu het resultatenscherm voor u wat in opgedeeld is in 5 resultaatbladen die in een menu zijn weergegeven onder de volgende namen: Besparing Dekkingsopbrengsten Optimalisatie dekkingopbrengsten Haalbaarheid (BEP), Haalbaarheid door sociaal-economische factoren
Figuur 8: hoofdscherm (op de achtergrond) met het resultatenscherm waarin een menu voor de verschillende resultaatbladen is weergegeven.
5.4 Interpretatie van de verschillende resultaatboxen De verschillende resultaatbladen kunnen in willekeurige volgorde worden geactiveerd en als volgt worden geïnterpreteerd door de volgende stappen te verrichten: Stap 1.
Kies het eerste knop – Besparing- in de menu en klik met de rechterknop van de muis erop.
12
De besparing volgt nu uit het vergelijken van de productiekosten per eenheid product in de traditionele en de gerobotiseerde methode. Stap 2.
Indien u meer informatie van de berekeningsmethode van de besparing wenst druk dan op de OK INFORMATIE knop in de Besparingsblad.
Er verschijnt een venster met de vraagstelling welk soort informatie van de berekening u wenst in de vorm van de volgende keuzemogelijkheden: OK Berekenen effectieve bezetting per jaar OK Berekenen serie-grootte per jaar OK Berekenen besparing per eenheid Stap 3.
Indien de berekeningsmethode van de effectieve bezetting door u gewenst is, druk dan met de rechterknop van de muis op de - OK Berekenen effectieve bezetting per jaar- knop.
Er verschijnt een venster met de volgende keuzemogelijkheden: OK Bij minimale seriegrootte OK Bij maximale seriegrootte Stap 4.
!
Indien u de gegevens wilt van de effectieve bezetting in geval er sprake is van alleen kleine projecten in de orderportefeuille druk dan met de rechterknop van de muis op de - OK Bij minimale seriegrootte- knop. Anders kiest u voor de andere mogelijkheid.
In het resultaat van de berekening is er een mogelijkheid om met een schuif-balk (scroll -functie) de resultaten van de andere serie-grootte te bekijken.
Er verschijnt een volgende scherm met een tabel waarin de berekening is weergegeven. In de tabel is een –Formule- en een –Verder- knop weergegeven. Stap 5.
Klik met de rechterknop van de muis op de –Formule- knop om de relaties tussen de relaties tussen de aspecten in de tabel te weten te komen.
Stap 6.
Klik met de rechtermuistoets op de –Verder- knop om de achtergrond van de berekening in de tabel te weten te komen.
Er verschijnt een venster met de volgende keuzemogelijkheden: OK Berekenen Theoretische bezetting OK Berekenen Discontinuiteit in de productietijd
13
Stap 7.
Druk met de rechterknop van de muis op de OK Berekenen Theoretische bezetting knop.
Figuur 9: hoofdscherm 3 (voor de besparing) met de tabel van de effectieve bezettings berekeningsmethode
De tabel met de aspecten en waarden waaruit de theoretische bezetting is opgebouwd verschijnt. In de tabel is er een Formuleknop weergegeven waarmee de relatie tussen de aspecten kan worden bekeken in een formule. Indien u klaar bent kunt u teruggaan door in de tabel op de –Terug- knop te klikken om terug te gaan naar de vorige scherm, of in het hoofdscherm op de –Terug- knop te klikken om direct terug te gaan naar de resultatenscherm. Stap 8.
!
Druk met de rechtermuistoets op de –Terug- knop in het hoofdscherm om direct terug te gaan naar de resultatenscherm.
U kunt nu de gegevens voor de andere aspecten (bij stap 2)zelf bekijken door op dezelfde manier als hierboven omschreven (Stappen 3 tot en met 8) te werk te gaan
Stap 9.
Klik met de rechtertoets van de muis op de -Dekkingsopbrengsten- knop in het menu van het resultatenscherm
Er verschijnt een tabel met de waarden voor de dekkingsopbrengsten voor de kosten van de robot bij minimale en maximale seriegrootte per project. Stap 10.
Klik op de - OK Informatie - knop voor achtergrondinformatie over de berekeningsmethode
14
Er verschijnt een scherm met een tabel waarin de dekkingsopbrengsten per eenheid product zijn toegevoegd. Van belang zijn vooral de waarden voor de aanschaf en onderhoudskosten. Indien de totale waarde van de dekkingsopbrengsten per eenheid product, bij minimale of maximale seriegrootte, groter is dan de waarde van de besparing is de robot niet haalbaar en moet er een toename plaatsvinden van het aantal eenheden dat de robot moet produceren per jaar. In de tabel zijn er enkele knoppen weergegeven. Stap 11.
Klik met de rechterknop van de muis op de -Verder- knop in de tabel.
U krijgt een venster met de volgende keuzemogelijkheden: OK Berekenen dekkingsopbrengsten investeringskosten OK Berekenen dekkingsopbrengsten operationele kosten OK Berekenen dekkingsopbrengsten bijkomende kosten Stap 12.
Klik met de rechtertoets van de muis op de - OK Berekenen dekkingsopbrengsten investeringskosten- knop
De opbouw van de dekkingsopbrengsten voor de investeringskosten wordt nu weergegeven. De dekkingsopbrengsten voor de aanschafkosten zijn vaak vrij laag in vergelijking met de geraamde of werkelijke aanschafkosten. De rentekosten zijn al berekend over de werkelijke investeringskosten van de robot. Stap 13.
Klik met de rechtertoets van de muis op de -Verder- knop in de tabel van de -dekkingsopbrengsten van de investeringskosten-.
Er verschijnt een venster met de volgende keuzemogelijkheden: OK Berekenen rente OK Berekenen aanschafkosten Stap 14.
Klik met de rechtertoets van de muis op de - OK Berekenen aanschafkosten- knop voor meer informatie over het berekenen van de dekkingsopbrengsten voor de aanschafkosten.
Er verschijnt een tabel waaruit afgelezen kan worden dat de aanschafkosten de rest van de totale dekkingsopbrengsten zijn. Dit bedrag is meestal vrij laag. Het dient vooral als vergelijkingsbasis met de werkelijke aanschafkosten van de robot. Stap 15.
!
Klik met de rechtertoets van de muis op de -Terug- knop om naar het scherm van de dekkingsopbrengsten voor de robot te gaan.
U kunt nu de gegevens voor de andere aspecten (bij Stap 11) zelf bekijken door op dezelfde manier als hierboven omschreven (Stappen 11 tot en met 15) te werk te gaan
15
Stap 16.
Klik met de rechtertoets van de muis op de -Terug- knop van het scherm van de dekkingsopbrengsten om naar het resultatenscherm te gaan.
Stap 17.
Klik met de rechtertoets van de muis op de -Optimalisatie dekingsopbrengsten- knop in de menu van het resultatenscherm
In het -optimalisatie dekkingsopbrengsten- blad ziet u de waarde van de werkelijke aanschafkosten en het resultaat van een berekening van het tekort/overschot van de kosten van de dekkingsopbrengsten voor aanschaf en onderhoud en de werkelijke kosten (meestal geraamd) hiervan. Hieronder ziet u de vergrotingsfactoren die in de verschillende situaties van toepassing zijn. De verschillende situaties zijn een optimalisatie van de dekkingsopbrengsten door de serie per bouwlaag per project te vergroten en een optimalisatie door het aantal orders in portefeuille te vergroten. De bovengrens van de optimalisatie is de maximale bezetting dat per jaar mogelijk is. Indien van optimalisatie deze grens overschreden wordt verschijnt in het vakje automatisch de tekst “niet haalbaar” Stap 18.
Klik met de rechtertoets van de muis op de - OK Informatie- knop voor meer informatie van de berekeningsmethode van de optimalisatie van de dekkingsopbrengsten.
Er verschijnt een venster met de volgende keuzemogelijkheden: OK Berekenen optimalisatie serie per bouwlaag OK Berekenen optimalisatie orderportefeuille Stap 19.
Klik met de rechtertoets van de muis op de - OK Berekenen optimalisatie serie per bouwlaag - knop
Een venster met de keuzemogelijkheid verschijnt: OK Bij minimale seriegrootte OK Bij maximale seriegrootte Stap 20.
Klik met de rechtertoets van de muis op de - OK maximale seriegrootteknop
U komt nu terecht in de hoofdscherm voor de optimalisatie voor de dekkingsopbrengsten waarin een tabel is weergegeven met de berekeningsmethode van de optimalisatie van de dekkingsopbrengsten bij maximale seriegrootte door vergroting van de serie per bouwlaag. Door de schuifbalken te gebruiken kunt u ook een overzichtkrijgen van de berekening indien de serie per bouwlaag minimaal is. Verder is in de tabel een -Controle - knop weergegeven. Stap 21.
Klik met de rechtertoets van de muis op de -Controlle-knop
U krijgt nu een overzicht van de waarden per eenheid product. Controleer als de totale waarden per eenheid product groter zijn dan de besparing per eenheid product dan is de
16
robot “niet haalbaar”. De totale kosten per eenheid moeten kleiner of gelijk zijn als de totale besparing per eenheid product. Stap 22. Klik met de rechterknop van de muis op de –Grafieken- knop voor een weergave van het resultaat in de volgende grafiek.
Figuur 10: grafiek voor het bepalen van de optimale dekking in aantal eenheden per jaar
In de grafiek blijkt de serie per bouwlaag vergroting haalbaar te zijn bij een serie van tussen 26206 tot 31220 eenheden per jaar, afhankelijk van de projectgroote.
Stap 23.
! !
Klik met de rechterknop van de muis op de -Terug- knop van de grafiek om terug te gaan naar de –Optimalisatie Dekkingsopbrengsten- scherm.
Let op: verlaat nooit een grafiek door op het onderliggende scherm te klikken op de –Terug- knop omdat de grafiek dan wel verdwijnt maar dan achter het scherm terecht komt wat zorgt voor het niet meer functioneren van het opvragen van eventueel volgende grafieken. Dit probleem wordt veroorzaakt door de beperkingen van het Visual Basic for Aplication (VBA) programma . De grafieken die u te zien krijgt zijn onderdelen van een eerste VBA versie en worden door de nieuwe versie niet meer als zodanig geaccepteerd. U kunt nu de gegevens voor de andere aspecten (bij Stap18) zelf bekijken door op dezelfde manier als hierboven omschreven (Stappen 18 tot en met 23) te werk te gaan
Stap 24.
Klik met de rechterknop van de muis op de -Terug-knop in de menu van het hoofdscherm om terug te gaan naar het resultatenscherm
17
Stap 25.
Klik met de rechterknop van de muis op de -Haalbaarheid (Break Even Point)- knop in het menu van de resultatenscherm.
Er verschijnt een venster met het resultaat van de berekening van de optimale serie waarbij de vaste kosten van de robot terugverdiend zijn. Stap 26.
Klik met de rechterknop van de muis op de - OK Informatie- knop
Er verschijnt een venster met de volgende keuzemogelijkheid: OK Bij een aanpassing van de serie per bouwlaag OK Bij een aanpassing van de orderportefeuille Stap 27.
Klik met de rechterknop van de muis op de - OK Bij een aanpassing van de serie per bouwlaag -knop
Een hoofdscherm verschijnt waarin de waarden van de optimale serie per jaar na een vergroting van de serie per bouwlaag zijn weerggegeven in een tabel. Stap 28.
Klik met de rechterknop van de muis op de –Grafieken- knop voor een weergave van het resultaat in de volgende grafiek.
Figuur 11: grafiek voor het bepalen van de optimale dekking ten opzichte van de traditionele methode (BEP) in aantal eenheden per exploitatie periode uitgedrukt in een heden en jaren Uit de grafiek kan worden afgelezen dat het Break Even Point bereikt wordt bij een seriegrootte tussen 130073 en 131461 eenheden en dat is tussen 4,26 en 5 jaar.
Stap 29.
Klik met de rechterknop van de muis op de -Terug- knop van de grafiek om terug te gaan naar de -Haalbaarheid door sociaal-economische ontwikkelingen- scherm.
18
! !
Let op: verlaat nooit een grafiek door op het onderliggende scherm te klikken op de –terug- knop omdat de grafiek dan wel verdwijnt maar dan achter het scherm terecht komt wat zorgt voor het niet meer functioneren van het opvragen van eventueel volgende grafieken. Dit probleem wordt veroorzaakt door de beperkingen van het Visual Basic for Aplication (VBA) programma . De grafieken die u te zien krijgt zijn onderdelen van een eerste VBA versie en worden door de nieuwe versie niet meer als zodanig geaccepteerd.
U kunt nu de gegevens voor de andere aspecten (Stap 26) zelf bekijken door op dezelfde manier als hierboven omschreven (Stappen 26 tot en met 29) te werk te gaan
Stap 30.
Klik met de rechterknop van de muis op de -Terug- knop in de menu van de -haalbaarheid (Break Even Point)- scherm om terug te gaan naar de resultatenscherm.
Stap 31.
Klik met de rechterknop van de muis op de -Haalbaarheid door sociaal economische factoren- knop in het menu van de resultatenscherm.
Op het scherm verschijnt een blad met het resultaat van de raming van de haalbaarheid van de robot indien sociaal-economische ontwikkelingen zoals loonkosten, materieelkosten en materiaalkosten stijging door koopkracht- en inflatiecorrectie. Het resultaat wordt weergegeven in een periode binnen twee jaren waarbinnen de robot mogelijk haalbaar zou kunnen zijn. Stap 32.
Klik met de rechterknop van de muis op de - OK Informatie knop -.
Er verschijnt een hoofdscherm waarin een tabel is opgenomen. In de tabel is een scenario voor toekomstige stijgingen van de produktiekosten beadacht. In de gele vakjes zijn de mogelijke stijgingen weergegeven. Deze waarden kunnen door de gebruiker worden veranderd. Standaard scenario is loon-, materieel-, en materiaalkosten stijgingen van respectievelijk 3.5 , 2.5 en 2.5% op jaarbasis.
!
Belangrijk is dat het veranderen van de gegevens accuraat geschiedt. Vooral op de “.”(punt) en “,” (komma) tekens bij getallen moet goed worden opgelet.
Stap 33.
!
Verander de waarden in de gele vakjes door de u gewenste waarden door op de gele vakje te staan met de cursor en door op het vakje te klikken het vakje te activeren. De cursor veranderd van vorm van een pijl in een vertikaal knipperend balkje. U kunt nu de waarden veranderen.
Indien u geintereseerd bent in de weergave van het resultaat in een grafiek kunt u in het hoofdscherm van desbetreffend onderdeel in de menu op de –Grafieken-
19
knop klikken met de rechterknop van de muis om een weergave van het resultaat in een grafiek te verkrijgen. Stap 34.
Klik met de rechterknop van de muis op de –Grafieken- knop voor een weergave van het resultaat in de volgende grafiek.
Figuur 12: grafiek voor het bepalen van de periode waarbinnen de robot mogelijk haalbaar is als gevolg van sociaal-economische ontwikkelingen. Uit de grafiek blijkt dat de haalbaarheid van de robot door sociaal economische ontwikkelingen tussen nu en het jaar 2007 plaatsvindt.
Stap 35.
!
Klik met de rechterknop van de muis op de -Terug- knop van de grafiek om terug te gaan naar de -Haalbaarheid door sociaal-economische ontwikkelingen- scherm
Let op: verlaat nooit een grafiek door op het onderliggende scherm te klikken op de –terug- knop omdat de grafiek dan wel verdwijnt maar dan achter het scherm terecht komt wat zorgt voor het niet meer functioneren van het opvragen van eventueel volgende grafieken. Dit probleem wordt veroorzaakt door de beperkingen van het Visual Basic for Aplication (VBA) programma . De grafieken die u te zien krijgt zijn onderdelen van een eerste VBA versie en worden door de nieuwe versie niet meer als zodanig geaccepteerd.
Stap 36.
Klik met de rechterknop van de muis op de -Terug- knop in het menu van het resultatenscherm om terug te gaan naar de het Keuze hoofdscherm.
20
6. Werken met het onderdeel: de catalogus Onderaan de hoofdscherm van de gekozen toepassingsmogelijkheden is er een vakje met de naam CATALOGUS waarin 2 knoppen zijn opgenomen. In de CATALOGUS is het resultaat van het onderzoek weergegeven. De 2 knoppen bieden de gebruiker een mogelijkheid een keuze te maken uit een overzicht van de beschrijving van de robot en uit de toepassingsvoorwaarden (met de voorwaarden voor de financiële haalbaarheid)
6.1 Activeren: Beschrijving van de robot Stap 1.
Klik met de rechterknop van de muis op de -BESCHRIJVING ROBOT- knop in het vakje van de catalogus.
Er verschijnt een standaard classificatie schema waarin de gegevens van de gewenste robot zijn verwerkt tot het kleuren (rood) en aanstippen van desbetreffende kwalificatie waartoe de robot behoort. Gebruik de schuifbalk aan de rechterkant van de –beschrijving robot- venster om ook de onderkant te zien. Aan de onderzijde zijn 2 knoppen geplaatst om het mogelijk te maken de eerste blad van de catalogus te printen en om terug te gaan naar de hoofdscherm. Stap 2.
Klik met de rechterknop van de muis op de -Print-knop
Het -beschrijving robot- blad wordt automatisch geprint (indien u over een printer beschikt). Het venster wordt eerst verkleint tot 80% en na de printopdracht verzonden is weer vergroot tot de normale afmetingen. Stap 3.
Klik met de rechterknop van de muis op de OK knop.
U verlaat nu de -beschrijving robot- venster en komt terug in de hoofdscherm van de gekozen toepassingsmogelijkheden.
6.2 Activeren: Toepassingsvoorwaarden Stap 4.
Klik met de rechterknop van de muis op de –TOEPASSINGSVOORWAARDEN- knop.
Er verschijnt een standaardschema waarin enkele voorwaarden, specifiek voor de gewenste robot, worden opgesomd. Als eerst worden de voorwaarden voor de financiële haalbaarheid weergegeven waarna de toepassingvoorwaarden voor de technische haalbaarheid van de robot worden weergegeven.
!
Voor een overzicht van de voorwaarden voor de introductie van de robot in het bedrijf, die voor nagenoeg alle robots dezelfde zijn, wordt u doorverwezen naar het verslag. Gebruik hiervoor de help functie van het programma.
Gebruik net als bij het -Beschrijving robot- venster ook de schuifbalk aan de rechterkant van het venster om het blad volledig te bekijken. Onderaan zijn twee knoppen geplaatst om het blad te kunnen printen en te verlaten.
21
Stap 5.
Klik met de rechterknop van de muis op de -Print- knop.
Het blad wordt nu geprint. Het blad zal eerst verkleint worden tot 80% van het huidige formaat en na de printopdracht is verstuurd weer vergroten tot 100 % . Stap 6.
Klik met de rechterknop van de muis op de OK knop om het venster te verlaten.
Als alles goed is verlopen beschikt u nu over 2 - A4 bladen. Deze 2 - A4 bladen kunnen dubbelzijdig gekopieerd worden tot 1 - A4 blad. Als inleiding op de catalogus kunt u het hoofdverslag uitprinten. Deze kan worden opgevraagd in de help functie van het programma.
Rechterpagina figuur 13 en 14 (bladzijde 24) : het resultaat: een A4 met de kenmerken van de robot en een A4 met de randvoorwaarden voor toepassing en de haalbaarheid van de robot.
22
23
24
7. Afsluiten van het programma Indien u voldoende bent geïnformeerd en verder gebruik van het programma geen zin meer heeft kunt u het programma als volgt verlaten: Stap 1.
Klik met de rechterknop van de muis in het hoofdscherm van de gekozen robottoepassing op de -EINDE- knop om het programma te verlaten
Er verschijnt een dialoogvenster met de vraag of u de veranderingen (de ingevoerde waarden) wilt bewaren of niet. Stap 2.
Klik met de rechterknop van de muis op de -JA- knop
De ingevoerde waarden worden bewaard in de Robotdatabase. U komt nu terecht in de hoofdscherm voor het opstarten van de diverse programma delen (met de 5 iconen onderaan). Stap 3.
Klik met de rechterknop van de muis op het -EINDE- icoon.
Het programma wordt nu afgesloten. Stap4.
Verlaat nu EXCEL op de gebruikelijke methode door in het - bestand (file)- menu op -afsluiten (exit)- te klikken met de rechterknop van de muis. U komt terecht in de Explorer (verkenner).
25
8. Samenvatting resultaat Met het printen van de catalogus is het programma voor nagenoeg alle onderdelen doorlopen. Hieronder volgt een korte omschrijving van de handelingen per onderdeel en het resultaat daarvan.
Robot Selecteren
Voor het kiezen van een robot dient u uit 5 keuzelijsten de gewenste toepassingsmogelijkheid van de robot samen te stellen. Deze keuze is gebaseerd op de aspecten die met de toepassing van de robot te maken hebben van groot naar klein: van bouwmethode, bouwfase, bouwdeel, basisactiviteit naar de basistaak. Het resultaat kan zijn een of meerdere robots die de gewenste werkzaamheden kunnen uitvoeren. Na de keuze is er nog een mogelijkheid de robots die niet passen binnen uw wensen te verwijderen door enkele productie-optimalisatie criteria in te voeren. Het uiteindelijk resultaat is een robot die optimaal voldoet aan de door u gestelde eisen.
Financiële haalbaarheid
In dit onderdeel kunt u onderzoeken of de robot financieel haalbaar is en de voorwaarden verkrijgen die daaruit volgen. De voorwaarden worden bepaald op basis van de ingevoerde productiegegevens voor zowel de traditionele als de gerobotiseerde methode. Uit het vergelijken van beide productiekosten volgt een besparing die, op termijn (de exploitatieperiode van de robot), de kosten van de robot moeten dekken (dekkingsopbrengsten).
De catalogus
In dit laatste onderdeel van het programma worden de beschrijving van de robot en de voorwaarden voor de financiële en technische haalbaarheid weergegeven. De catalogus kan geprint worden op 2 - A4 bladen die beide dubbelzijdig gekopieerd moeten worden tot 1 A4 wat het uiteindelijk resultaat van het programma ROBIN2000 is.
26
Figuur 1: de procedures die de gebruiker kan doorlopen om tot het eindresultaat te komen.
27
Figuur 3 Keuze van een toepassingmogelijkheid
Figuur 4 Overzicht toepassingmogelijkheid (een van de zes mogelijkheden)
28
