CVS PSORIASIS. Dossier. Lage rugpijn BEWEGEN OF PLATTE RUST? n 36 HOMEOPATHIE & FYTOTHERAPIE. Hoe laat je je HUID STRALEN?

Herfst ‘15

JAARGANG 11

n°36

gezondheidsmagazine

GRATIS

30 VRAGEN OVER

PSORIASIS Lage rugpijn BEWEGEN OF PLATTE RUST?

HOMEOPATHIE & FYTOTHERAPIE Een andere kijk op geneeskunde

Hoe laat je je

HUID STRALEN?

Dossier

CVS

INHOUD 3

Voorwoord

5

Lezersvraag

6

10

Lage rugpijn

10

Interview: Nel Paulissen

14

Een beroerte

16

Vitalink

14 30

33

17

Dossier CVS

26

Psoriasis

30

Koffie & cafeïne

39

Homeopatie en fyotherapie

42

39 Stralende huid 42

Wat doet een bandagiste?

46

Feiten & Fabels

47

Wedstrijd

colofon

Verantwoordelijke uitgever: Jan Kuyps • Redactie: Igor Van Mullem Verschijnt om de 2 maanden • Oplage: 29.000 exemplaren • Surplusmagazine wordt verspreid bij de Surpluspartners in Vlaanderen. Overname van teksten en illustraties is enkel toegelaten na schriftelijke toestemming van de redactie en met vermelding van herkomst. De redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de opgenomen informatie waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Foto’s interviews © Dirk Kerstens, algemene fotografie © Shutterstock.

Surplusmagazine is een gemeenschappelijke publicatie van de coöperatieve CM-apotheken. www.surplusgezondheid.be Apotheken De Volksmacht

Apotheek In Het Zwaard

Apotheek Vivantia Leuven

De Lindeboom Apotheek

Medico-Sociale Initiatieven

Ieper

Prins-Bisschopssingel 75,

K. Leopold I-straat 34,

Ellermanstraat 74,

Roeselare-Tielt

Ellermanstraat 74,

3500 Hasselt

3000 Leuven

2060 Antwerpen

Beversesteenweg 35,

2060 Antwerpen

Tel. 011 28 05 05

Tel. 016 31 44 60

Tel. 03 206 28 10

8800 Roeselare

Tel. 03 206 82 28

[email protected]

[email protected]

[email protected]

[email protected]

2 - Surplusmagazine Herfst 2015

Tel. 051 26 53 00 [email protected]

Voorwoord Jouw geneesmiddelendossier: jij bent de sleutelfiguur! Beste lezer Je hebt een vaste huisarts die jou en je gezondheidsgeschiedenis kent en het overzicht over je medisch dossier bewaart. Maar ook je apotheker moet het overzicht over jouw geneesmiddelen bewaken. Met geneesmiddelen behandel of voorkom je gezondheidsklachten. Maar een foute combinatie van geneesmiddelen en zelfzorgmiddelen kan ongewenste nevenwerkingen veroorzaken. Daarom is het belangrijk dat huisarts en apotheker precies weten welke middelen je gebruikt. Zo kunnen ze nagaan of de producten niet met elkaar ‘botsen’ en je een correct advies geven. Vaak zijn er ook andere zorgverleners betrokken bij de zorg om je gezondheid: verplegers, specialisten, verpleegkundigen en zorgverleners in het ziekenhuis. Om alle zorg naadloos op elkaar af te stemmen is het belangrijk dat elke zorgverlener over de juiste en volledige informatie beschikt. Dat kan nodig zijn als je huisarts en apotheker niet bereikbaar of op vakantie zijn, of om bij een onvoorziene ziekenhuisopname snel de juiste maatregelen te kunnen nemen. Om een snelle, goed georganiseerde en beveiligde elektronische informatie-uitwisseling tussen alle zorgverleners te bevorderen ontwikkelde de overheid het eHealth-platform. Deze diensten staan garant voor een efficiënte informatie-uitwisseling in de gezondheidssector, met respect voor de privacy en het beroepsgeheim. Vitalink is een Vlaams initiatief dat ook gebruik maakt van dit eHealth-platform. Hierover heb je wellicht al heel wat vernomen in de media. In dit Surplusmagazine vatten we de belangrijkste informatie over Vitalink en het gedeeld geneesmiddelenschema samen. Uitgebreide informatie over het gedeeld medicatieschema kan je vinden op www.vitalink.be. Belangrijk om weten is dat jij als patiënt centraal staat: jouw geneesmiddelenschema kan door zorgverleners slechts geraadpleegd worden als jij – éénmalig - je toestemming geeft voor het delen van je medische gegevens. Enkel dan kunnen de deskundigen die zorg dragen voor jouw gezondheid, en niemand anders, jouw medische gegevens raadplegen.

Je toestemming geef je via de eHealth-website www.ehealth.fgov.be. Maar het is makkelijker om je arts, ziekenfonds of apotheker te vragen je hierbij te helpen. Even belangrijk is het om je apotheker te helpen bij het opvolgen van je geneesmiddelendossier. Als je dat wenst, houdt je apotheker niet alleen de voorgeschreven geneesmiddelen maar ook de afgeleverde zelfzorgmiddelen bij in je dossier. Vermeld daarom spontaan voor wie een geneesmiddel zonder voorschrift is bedoeld zodat we het in het dossier van de betrokkene kunnen opnemen. Heb je nu of na het lezen van het artikel over Vitalink nog vragen of twijfels over het delen van je medische gegevens, dan geeft je apotheker je graag de nodige informatie. Het Vitalinkmedicatieschema is immers een belangrijk onderdeel van onze zorg om jouw gezondheid, maar jij blijft de sleutelfiguur!

en BiekteeurGApijostheek In Het Zwaard

h direc ceutisc Farma

De Surpluspartners zijn voortdurend op zoek hoe we het nog beter kunnen doen. De stem van de patiënt is voor ons belangrijk. Heb je ideeën of suggesties, laat het ons weten via de ideënbus op www.surplusgezondheid.be.

Surplusmagazine Herfst 2015 - 3

winter ONZE OPLOSSINGEN voor het ganse gezin

In te re ss e ?

Gezond dankzij planten Entrepreneur of the year 2013

re en Vra ag uw br oc hu ot he ke r st al en aa n uw ap

LeZERS

vraag

Wat is het verschil tussen een goedaardige en een kwaadaardige tumor?

Beste, De cellen in ons lichaam delen zich voortdurend. Daardoor kunnen we groeien of onze oude en beschadigde cellen vernieuwen. Maar soms vermenigvuldigen ze zich ongecontroleerd zonder dat er behoefte aan is. Ze krijgen dan een afwijkende vorm en functioneren niet meer naar behoren. Zo’n groep cellen noemen we een gezwel of tumor.

Maar een tumor staat niet per definitie gelijk aan kanker. Soms kan het gezwel vrij stabiel zijn en geen invloed uitoefenen op het omliggende weefsel. Die goedaardige tumoren groeien meestal vrij traag of niet, rukken zich ook niet los uit hun oorspronkelijke omgeving en groeien er niet in. Perfecte voorbeelden zijn wratjes en vetknobbels. Goedaardige tumoren zijn dan ook zelden gevaarlijk tenzij ze druk veroorzaken op het omliggend weefsel, zoals bij een hersentumor. In dat geval moet men ze wel verwijderen. Een ander verhaal is het wanneer die tumor snel blijft groeien en het omliggende weefsel en de organen aantast. Dan spreken we van een kwaadaardig gezwel of kanker. De cellen van zo’n tumor kunnen zich bovendien losrukken en zich via het bloed en/of de lymfevaten elders in het lichaam vasthechten en er nieuwe tumoren of uitzaaiingen vormen. Met vriendelijke groeten De redactie

Heb je ook een vraag omtrent gezondheid? Surf dan naar onze website www. surplusgezondheid.be en vul er het contactformulie r En wie weet behandelen we jou in. w vraag in het volgende nummer.


Lage

rugpijn:

bewegen of platte rust?

Onze onderrug is met voorsprong het meest belaste lichaamsdeel. Het draagt het zwaarste gewicht en houdt ons lichaam rechtop wanneer we wandelen of zitten. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat zowat 8 op de 10 Belgen ooit te maken krijgt met vervelende pijn in de onderrug, tussen de onderste ribbenboog en de bilplooi.

Hoe ontstaat lage rugpijn? Lage rugpijn is zeker geen pretje en kan jouw normaal functioneren behoorlijk verstoren. Toch is de oorzaak zelden ernstig, zelfs als je last hebt van heel erge pijn. Het is moeilijk de vinger precies op de wonde te leggen maar meestal hebben de klachten te maken met het belasten van de rug. Die belasting doet de rugpijn toenemen, maar is meestal niet de onderliggende oorzaak. Om evidente redenen kan langdurig staan of zitten, plotse bewegingen, hevige trillingen of overgewicht de onderrug bijzonder belasten.


Die pijn kan plots de kop opsteken of eerder geleidelijk ontstaan en zich in verschillende pijngradaties manifesteren. Gelukkig verdwijnt ze meestal spontaan na enkele dagen, zonder blijvende schade achter te laten. Maar als de pijn langer dan drie tot zes maanden aanhoudt, spreken we van chronische rugpijn.

Maar het kan ook andersom. We zitten veel te veel waardoor de belastbaarheid van de rug daalt en hele eenvoudige bewegingen rugpijn kunnen veroorzaken. Die over- of onderbelasting zorgt er voor dat de spieren, gewrichten en tussenwervelschrijven hun werk niet naar behoren doen. Maar in de meeste gevallen is er dus geen sprake van een onderliggende lichamelijke oorzaak. Zo’n rugpijn zonder specifieke oorzaak noemen we een aspecifieke lage rugpijn en maakt ongeveer 85 procent uit van alle rugklachten.

Soorten lage rugpijn

Hernia

De wervelzuil bestaat uit verschillende wervels. Om er voor te zorgen dat die wervels niet tegen elkaar stoten en vlot samen bewegen zitten er tussen de wervels ook tussenwervelschijven. Aan de buitenkant bestaan die uit vrij stevig en vezelachtig kraakbeen terwijl er binnenin een soepele geleiachtige kern zit waardoor je lichaam veerkrachtig is en makkelijk schokken opvangt. Dat hardere gedeelte kan echter scheuren waardoor de geleiachtige kern uitpuilt en het ruggenmerg of de ruggenmergzenuw geïrriteerd raakt

veroorzaakt, maar wel een druk op de zenuwwortel waardoor de pijn ook uitstraalt naar het been. Een hernia kan wel aan de basis liggen van die druk maar ischias kan evengoed ontstaan door een ontsteking, verkeerde lichaamshouding of abrupte beweging. Daardoor voel je pijn, tintelingen of een voos gevoel in een deel van het been. Als die druk bovendien de zenuwspieren beroert, verlies je kracht waardoor soms een volledige spiergroep uitvalt. Een typisch voorbeeld is de dropvoet. Door het wegvallen van de spierkracht kun je je voet niet meer mooi afrollen bij het stappen maar valt die eerder met een plofje op de grond. Maar ischias kan bijvoorbeeld ook de zenuwen die de blaas besturen beïnvloeden waardoor je niet meer kunt plassen. Uiteraard is dit een ernstige aandoening waarvoor je zo snel mogelijk je arts moet raadplegen.

Discartrose

Naarmate we ouder worden laten de wervels en de tussenwervelschrijven het meer en meer afweten. Het tussenliggend kraakbeen slijt weg waardoor de wervels dichter bij elkaar komen. Meestal zijn het de halswervelkolom en de lendenwervelkolom – de meeste bewegelijke delen – die beschadigd raken. De klachten verergeren tijdens een fysieke inspanning. Bij uitbreiding van de aandoening ontstaan er botachtige uitgroeisels aan het oppervlak van de wervel.

Spondylartrose of zelfs afgeklemd. Heel vaak bevindt de uitstulping zich in de onderste drie wervelsegmenten of ter hoogte van het heiligbeen. Dat zorgt voor pijn als je lang zit, staat of ligt maar neemt meestal af als je beweegt. Heel wat hernialijders raken dan ook moeilijk uit bed maar voelen zich al snel een pak beter eens ze in beweging zijn. Hoesten, niezen of persen op het toilet kan de pijn intensifiëren.

Acute lumbago

Door een ‘verkeerde’ beweging kun je plots een vrij hevige pijn ervaren. Deze ontstaat door een overbelasting en verrekking van de lumbale wervelzuil, het lage deel van de wervelkolom. We kennen het allemaal als: het verschot. De pijn wordt echt nijpend wanneer men buigt, zit of ligt en verbetert vaak bij het stappen of rechtstaan. Meestal neemt de pijn na enkele dagen spontaan af. Soms gaat het om een nieuw gevormde hernia.

Ischias

In tegenstelling tot hernia is het bij ischias niet de uitpuilende tussenwervelschijf die de pijn

Tussen de wervels zitten er facetgewrichten, beweegbare gewrichten die de wervels met elkaar verbinden en waardoor de wervelkom flexibel is. Door erfelijke aanleg, overbelasting van de rug of een verschuiving van een tussenwervelschijf kunnen die facetgewrichten verslijten. Dit noemen we artrose. Op zich is dit een pijnloos proces maar het kan wel aanleiding geven tot een pijnlijke ontsteking van één of meerdere gewrichten. Bij een uitgesproken artrose kan er druk ontstaan op de uittredende zenuwbanen. De pijn kan ook uitstralen naar het hoofd, de schouders, de nek, de billen en de benen.

Spinale stenose

Door artrose versmalt het ruggenmergkanaal en de doorgang voor de zenuwwortels waardoor er druk op het zenuwweefsel ontstaat. Die druk is constant waardoor patiënten bijna voortdurend last hebben van rugpijn en pijn in beide benen. Meestal wordt die ook nog eens erger wanneer je stapt, loopt of rechtop staat.

   BELANGRIJK

handige tip

10 tips om rugpijn te voorkomen 1. Blijf bewegen: wandelen, fietsen en zwemmen zijn ideaal voor de rug 2. Ken je eigen fysieke grenzen 3. Lig niet te lang in bed, ook als je ziek bent of pijn voelt 4. Stop met roken want dat vernauwt de bloedvaten waardoor de wervels, gewrichten en ruggengraat minder doorbloeding krijgen 5. Train je bekken-, rugen buikspieren. Goed ontwikkelde spieren zorgen voor een natuurlijke lichaamshouding 6. Drink niet te veel. Alcohol zet de nieren aan het werk waardoor ze wat verkrampen en lage rugpijn kunnen veroorzaken 7. Let op een correcte tilhouding 8. Zorg voor een goede werkplek. Dat betekent rechtop zitten, met je voeten plat op de grond en je armen die op je bureau steunen. Het scherm staat recht voor jou met de bovenzijde van het scherm op ooghoogte. En neem geregeld eens een pauze om te wandelen. 9. Neem de tijd om je autostoel te verstellen tot hij comfortabel zit 10.Investeer in een goede matras die je lichaam perfect ondersteunt


lage rugpijn

Met dank aan dr. Patrick Grisar DBC Rug- en nekkliniek Jessa Ziekenhuis Hasselt www.limburgserugkliniek.be

Lage rugpijn behandelen Ook al lijkt het verleidelijk, een lange periode van platte rust is geen goed idee. Na twee dagen bedrust verstijft je rug, verzwakken je spieren en gaat je conditie pijlsnel achteruit. Ook al maakt de pijn je minder mobiel, het blijft belangrijk om te bewegen. Vaak mindert de pijn dan na één tot twee weken en verdwijnt ze helemaal na vier tot zes weken. Als ze langer duurt of dikwijls terugkomt kun je een behandeling overwegen. Een kinesist, chiropractor of acupuncturist kan je van de pijn verlossen, al is er nooit een garantie op succes. Een chirurgische ingreep overweegt men pas als alle andere opties zijn uitgeprobeerd omdat er te veel risico’s zijn op ernstige verwikkelingen en het ontregelen van andere gewrichten. Kun je de pijn verlichten met medicatie? Geneesmiddelen kunnen de pijn verzachten, maar hebben geen invloed op het genezingsproces. Een middel op basis van paracetamol vermindert de vervelende klachten waardoor je relatief normaal kunt bewegen en het genezingsproces sneller verloopt. Als een pijnstiller met paracetamol echter niet volstaat kun je voor een onstekingsremmer opteren. Die helpt de zwellingen en pijn veroorzakende oedemen te bestrijden maar helaas heeft ze ook heel wat bijwerkingen, voornamelijk op het spijsverteringsstelsel. Gebruik ze dus zeker niet te lang. Wanneer rugspieren aan de basis van de pijn liggen, kun je eventueel een spierontspanner gebruiken. Ook hier geldt: laat je goed begeleiden en informeren door arts en apotheker. Ongeveer een derde van de gebruikers krijgt immers ook last van slaperigheid en duizeligheid.

Tillen doe je zo 1. Draag geen te zware spullen ‘Te zwaar’ verschilt uiteraard van persoon tot persoon, maar je weet al snel wat je wel en niet kunt tillen. Laat een zware last ook nooit opeens los want dat heeft een grote impact op je onderrug. Als je er een eind mee moet sjouwen, maak je best verschillende tussenstops.

2. Draai niet tijdens het tillen Ze kun je je rug beschadigen, een tussenwervelschijf kwetsen of een hernia oplopen. Zeker als je je op hetzelfde moment ook buigt. Ook het in- en uitstappen uit de wagen is belastend voor de rug. Draai daarom in één vloeiende beweging zowel je lichaam als je benen een kwartslag, zet je voeten op de grond en zoek met je handen houvast. Eventueel schuif je je autostoel telkens maximaal achteruit.

3. Til zware dingen met een rechte rug Onze wervelkolom is bedoeld om te bewegen en te buigen, maak je dus geen zorgen. Maar als je echt iets zwaar moet tillen, doe je er goed aan je rug even te blokkeren door ‘m recht te houden en intussen de buikspieren aan te spannen. Laat tijdens het tillen je benen het werk doen zodat je je rug minder belast. Vermijd bewegingen waarbij je je rug hol maakt.

4. Hou het voorwerp dicht bij jou Til dus niet met uitgestrekte armen maar hou de last zo dicht mogelijk tegen je lichaam.

5. Til niets als je hakken draagt

Liggen Door te liggen kun je je rug even ontlasten. Maar niet elke lighouding is even goed voor je rug. Als je bijvoorbeeld op je rug slaapt krijgen je schouders en bekken een grote druk te verwerken. Daarom leg je ter ondersteuning best een kussen of handdoek in de lenden. Ook een kussen in de knieholte verlicht de druk op de onderrug. Op je buik slapen is - helaas voor de buikslapers - de slechtste lighouding. De hals wordt volledig gedraaid en de druk op de lendenwervels vergroot. Dat laatste kun je enigszins opvangen door een kussentje of handdoek onder je buik te leggen.

De beste houding voor je wervelkolom is op je zij liggen met één of beide knieën gebogen. Met een kussentje onder je bovenste knie kun je de lage rug nog meer ontlasten. Dit geldt overigens niet voor iedereen. Als je ook op je rug of buik comfortabel en pijnloos ligt, dan is dat uiteraard geen probleem.

Tip Heb je het moeilijk om uit bed te geraken? Leg je dan eerst op je zij, hang je benen over de rand van het bed en duw je nu zijwaarts omhoog. Om te gaan liggen doe je hetzelfde maar dan in omgekeerde richting.

Zitten Zitten is zowat de meest belastende houding voor je rug. Als je wat langer zit, zak je door waardoor je rug bol komt te staan. Een zware belasting voor de spieren en gewrichtsbanden in je rug. Probeer daarom op je stoel een rechte rug aan te houden en je buik in te trekken. Eventueel ondersteun je je rug met een lendenkussen. Een goede stoel heeft ook armleuningen zodat je je kunt opdrukken om op te staan. Schuif naar het puntje van je stoel, plaats je handen op de leuningen, zet één voet vlak onder je stoel en de andere ietsje naar voren en sta nu met een gestrekte rug op.


Een goede dag start met een goede nacht

Maakt je neus vrij. Tot 10u lang. Otrivine en je Otrivine® Anti-Rhinitis Hydraterende Formule 1mg/ml (Xylometazoline hydrochloride) is een geneesmiddel. Geen gebruik langer dan 5 opeenvolgende dagen zonder medisch advies. Niet gebruiken bij kinderen jonger dan 12 jaar. Lees aandachtig Zomer 2015 - 9 de bijsluiter en vraag raad aan uw apotheker voor een goed gebruik. Novartis Consumer HealthSurplusmagazine N.V. P3BE140474

INTERVIEW

Nel Paulissen Lid van de Belgian Bullets


We keren even terug naar 1924: op het Olympisch bobsleeparcours van Chamonix kaapt België de bronzen medaille weg na Zwitserland en Groot-Brittannië, twee grootmachten in het bobsleeën. Kort na de oorlog doen de Belgen het nog beter met een tweede plek en de bijhorende zilveren plak op de Spelen in het Zwitserse St. Moritz. Maar dan volgt het lange wachten op een nieuwe Belgische topprestatie. Tot men in 2006 een Belgisch bobsleeteam samenstelt met atleten uit verschillende sportdisciplines die nog nooit een bobslee van dichtbij zagen. En toch wordt het een succes. In 2010 halen de Belgian Bullets op de Olympische Winterspelen in Vancouver nog een 14de plaats en vier jaar later eindigen ze knap zesde op de Spelen in Sotsji. Ook de jeugd beukt intussen al op de deur want twee juniorenteams doen het erg goed in het Europese circuit waardoor de toekomst van het Belgische bobsleeën verzekerd lijkt. Nel Paulissen is een ambitieuze remster van één van die juniorenteams. We spraken met haar op één van de laatste zonnige herfstdagen tijdens een intensieve trainingsstage. Hoe kwam je eigenlijk bij het bobsleeën terecht?

Wat is jouw plaats binnen het team?

“Ik deed al jaren aan hinkstapspringen tot mijn vader in de krant las dat de Belgian Bullets nieuwe bobsleeërs zochten. Zonder al te hoge verwachtingen schreef ik me in, want er waren meer dan 70 kandidaten. Tijdens de fysieke proeven moesten we onder andere 30 meter sprinten, onze sprongkracht demonsteren en een kogel zo ver mogelijk gooien. En na drie intense testrondes bleek ik plots bij het bobsleeteam te horen en ging een nieuwe wereld voor me open.”

“Ik ben remster in één van de twee juniorenteams. Elk team bestaat uit een pilote en twee remsters, waarvan er slechts één effectief de afdaling doet en de andere eventueel invalt als reserveremster. Ons hoofdteam met Elfje Willemsen en Sophie Vercruyssen draait uitstekend mee in het sterk bezette wereldbekercircuit terwijl wij meestrijden in het Europabekercircuit. En met succes, want vorige jaar finishten we als derde op het WK voor junioren.”

Hielp die voorgeschiedenis van hinkstapspringen?

Wat doet een remster precies?

“Door jarenlang te trainen op het hinkstapspringen had ik natuurlijk heel veel kracht, explosiviteit en sprongkracht ontwikkeld. Elementen die belangrijk zijn in het bobsleeën. Atleten hebben dus zeker een voordeel, maar er komen evengoed meisjes uit het judo, basketbal, inlineskaten of ijshockey. Sporten waarvoor je die specifieke capaciteiten ook nodig hebt.”

tijdens de afdaling. Want elke beweging kan de bobslee doen afwijken van haar ideale traject. Eens voorbij de finish trekken we dan twee staafjes onderin de bobslee zo hard mogelijk naar ons toe, zodat we afremmen.” Zou je graag ook zelf pilote worden? “Het vraagt heel wat ervaring en kennis van de parcours, om een bobslee goed te kunnen besturen. Maar ik zou het zeker ooit wel eens willen proberen. Je moet heel veel vertrouwen hebben in je eigen kunnen want je bent niet alleen verantwoordelijk voor je eigen veiligheid maar ook voor die van de remster die achter je zit.” Is het eigenlijk gevaarlijk? “Tijdens een afdaling halen we snelheden tot 150 km/uur waardoor de rit behoorlijk intens is en niet zonder gevaar. Gelukkig dragen we een stevige helm en uitstekende crashvesten voor het geval het eens mis gaat. Het gebeurt wel eens dat de bobslee kantelt en op z’n zijkant verder afdaalt. Dat is zeker geen lachertje want je botst dan voortdurend tegen de muren op waardoor je helemaal door elkaar geschud aan de finish komt.” Lukt het om in België te trainen? “We hebben niet bepaald een traditie in het bobsleeën waardoor er ook relatief weinig faciliteiten zijn. Er is geen trainingspiste dus oefenen we met het duwen van ijzeren karretjes. En als we echt met de bobslee willen trainen, trekken we naar Winterberg in Duitsland

“Onze hoofdopdracht is om samen met de pilote de bobslee zo snel mogelijk op het ijs te brengen zodat we genoeg snelheid hebben om af te dalen. Dan springt eerst de pilote in de slee en neemt letterlijk de touwtjes in handen, want er zijn enkel twee koordjes om de bobslee te sturen. Van zodra we goed op snelheid zijn, springt ook de remster in de bobslee en moeten we zo stil mogelijk zitten

De Surpluspartners steunen Nel en de Belgian Bullets Bobsleeën is een dure sport. Maar we geloven in dit jonge, Belgische en dynamische team dat met veel passie werkt om haar doel te bereiken: schitteren op het internationale toneel. Daarom steunen de Surpluspartners hen graag met een aantal EHBO-kits die goed van pas komen tijdens trainingen en wedstrijden.


interview

waar de dichtstbijzijnde piste ligt. In Nederland hebben ze een houten trainingsbaan waar we onze start verder kunnen verfijnen. Hopelijk komt er in de toekomst ook in België een heuse piste, want het is toch een handicap ten opzichte van de toplanden die wel over uitgebreide traingingscomplexen beschikken. Maar ondanks beperktere trainingsmogelijkheden behaalden we al een paar mooie resultaten en kunnen we onze voet naast die van andere toplanden zetten. Niet in het minst door de inbreng van onze coach. Janis Skrastins geeft ons al zijn ervaring door en kent de ijsbanen op z’n duimpje.” Hoe vaak trainen jullie? “We trainen meestal twee uur per dag en tijdens de verschillende stageweken krikken we dat op naar vier uur per dag. De focus ligt vooral op lopen, springen en heel veel krachtoefeningen want we moeten een slee van zo’n 180 kilo duwen. Daarom zitten we vaak in het krachthonk om gewichten te heffen, echt stevig werk. Vanaf oktober trekken we dan naar Letland om goed door te trainen zodat we klaar zijn voor de wedstrijden die in november beginnen.” Elke piste is anders. Kunnen jullie het parcours inoefenen? “Voor de wedstrijd zijn we meestal een week ter plaatse. Maar omdat afdalen op het bobsleecircuit bijzonder duur is, beperken we dat tot een zestal keer. Na elke afdaling moet het ijs immers weer worden bijgewerkt zodat de omstandigheden voor elk team dezelfde zijn. Zes keer is natuurlijk niet zo veel, dus bekijken de meeste piloten filmpjes van de ijsbaan en lopen samen met de trainer het circuit af. Al die informatie slaan ze op en proberen ze voor aanvang van de wedstrijd te visualiseren. Daarom zie je de piloten kort voor de start vaak wat rare bewegingen maken omdat ze de opeenvolging van bochten in hun systeem willen krijgen. Ook als remster voel je na een tijdje of de pilote ergens een foutje maakt en geven we dat door.” Werkt bobsleeën ook voor een deel psychologisch? “Vertrouwen is echt wel het sleutelwoord. Als remster moet je de pilote vertrouwen want je hebt zelf heel weinig in de hand. Maar ook omgekeerd moet de pilote voelen dat de remster haar vertrouwt. Als dat gevoel er niet is, gaat de pilote twijfelen aan haar eigen kunnen en voelt ze zich onzeker waardoor je ook trager afdaalt.” Hoe belangrijk is het materiaal eigenlijk? “Heel belangrijk. Een goede bobslee 12 - Surplusmagazine Herfst 2015

wordt volledig op maat gemaakt in staal en glasvezel. Dat kost ook behoorlijk wat geld en in ons geval spreek je dan al snel over een bedrag rond de 180.000 €, en bij sommige teams loopt dat zelfs op tot 300.000 €. Maar goed materiaal maakt wel degelijk het verschil. Daarom dragen we er ook erg veel zorg voor. Onder de bobslee zitten vier runners die we voor elke wedstrijd opschuren om alle krasjes en oneffenheden weg te werken want bij bobsleeën komt het vaak op honderdsten van een seconde aan. Met het opschuren van één runner ben je al snel een uurtje zoet.” Wat is jouw persoonlijke doel? “Net zoals alle andere atleten droom ik er natuurlijk van om ooit deel te nemen aan de Olympische Winterspelen. Hopelijk lukt dat al 2018 in Zuid-Korea en anders later, maar dat zou fantastisch zijn. Het loopt momenteel vrij goed, dus het zit er zeker in. Er is behoorlijk wat concurrentie en er komen regelmatig nog nieuwe meisjes bij, dus we houden elkaar scherp. Maar tegelijkertijd is het ook een fantastische ploeg om deel van uit te maken. Op training en tijdens de wedstrijd zijn we erg gefocust en willen we de beste zijn, maar naast de piste heerst er een erg leuke sfeer. En dat moet ook want we brengen behoorlijk wat tijd samen door.” Hoe is het leven als topsporter? “Sporten beheerst natuurlijk ons leven. Van oktober tot maart zijn we amper thuis, dus is er weinig tijd om iets leuks te doen met vriendinnen. Maar tegelijkertijd krijg je er ook heel veel voor terug. We komen op een paar van de mooiste plekken ter wereld en kunnen voortdurend onze eigen grenzen verleggen.”

En ondertussen ben je ook nog eens studente? “Klopt. Ik studeer Toegepaste Economische Wetenschappen, maar topsport en studeren is zeker geen evidente combinatie. Bijna zes maanden per jaar kan ik de lessen niet bijwonen en moet ik dus alles inhalen via zelfstudie. Gelukkig heb ik een topsportstatuut waardoor ik de examens op andere momenten kan afleggen en bepaalde vakken kan doorschuiven. Ik zal er zeker een jaartje langer over doen, maar dat is een prijs die ik graag betaal voor de ervaringen die ik momenteel opdoe.” Bobsleeën is een dure sport. Lukt het om voldoende sponsors te vinden? “In België is de sport nog niet zo bekend. De meesten weten wel dat er een goed Belgisch bobsleeteam bestaat maar niet dat we ook heel wat middelen nodig hebben. Niet alleen voor de bobslee maar ook voor de trainers, de verplaatsingen, de hotels, het lidgeld… Gelukkig krijgen we veel steun van het BLOSO, maar dat is niet voldoende. Daarom zoeken we voortdurend naar grote en kleine schenkers om ons doel te kunnen realiseren.”

Keelpijn? Medica pakt keelpijn aan! ®

• Dubbele werking: pijnstillend en ontsmettend • Keuze smaak tussen munt, citroen, honing en aardbei • Spray of zuigtablet

Spray

Zuigtabletten

DIT IS EEN GENEESMIDDEL. VRAAG RAAD AAN UW APOTHEKER OF ARTS. LEES AANDACHTIG DE BIJSLUITER. GEEN GEBRUIK LANGER DAN 3-4 DAGEN ZONDER MEDISCH ADVIES. MEDICA KEELTABLETTEN MENTHOL, KEELTABLETTEN LEMON, KEELTABLETTEN HONING, KEELTABLETTEN AARDBEI EN KEELSPRAY MENTHOL VANAF 6 JAAR, MEDICA KEELSPRAY LEMON VANAF 30 MAANDEN. Surplusmagazine Zomer 2015 - 13

Rijksweg 9, B -2880 Bornem

ADV/PUB/0089/002/2015-08

VRAAG RAAD AAN UW ARTS OF APOTHEKER

EHBO

Hoe herken je een

beroerte? Onze hersenen zijn het navigatiesysteem van waaruit we ons lichaam besturen en reageren op externe prikkels. Een heel complex netwerk van verbindingen waar er helaas ook eens iets mis kan gaan, zoals bij een beroerte of CVA. Zo’n CVA of Cerebro Vasculair Accident betekent zoveel als: ongeluk in de bloedvaten van de hersenen. Elke dag krijgen er ongeveer 52 Belgen een beroerte en in de westerse wereld is het de derde doodsoorzaak, na hart- en vaatziekten en kanker. Elke minuut is dan belangrijk want hoe sneller je medische hulp krijgt, hoe beter je de gevolgen kunt inperken. In dit artikel uit de EHBO-reeks kijken we wat een CVA is en wat je precies moet doen als iemand uit je omgeving een beroerte krijgt.

Niet elke beroerte is dezelfde

Wat is een TIA?

De bloedsomloop stuwt voortdurend zuurstofrijk bloed door onze aderen zodat ook de hersenen permanent de nodige zuurstof en voedingsstoffen krijgen. Maar soms valt die toevoer stil waardoor de hersencellen beschadigd raken. Die onderbreking kan twee oorzaken hebben.

TIA staat voor Transiente ischemische aanval. Een mond vol om te zeggen dat het over een voorbijgaande beroerte gaat. Een klein klontertje of dichtgeslibde ader kan de bloeddoorstroming naar de hersenen heel kort onderbreken. Het gevolg is een tijdelijke verlamming van een lichaamsdeel of gelaatshelft of problemen met taal of spreken. Meestal duurt zo’n TIA niet langer dan een kwartiertje en maximum een dag. Omdat ze zo kortstondig zijn, tilt men er vaak niet al te erg aan. Nochtans doe je dat beter wel want een TIA is een niet mis te begrijpen aankondiging voor een echte beroerte.

OORZAAK: Herseninfarct

Driekwart van de beroertes zijn het gevolg van een bloedklonter in de aderen. Die zorgt er voor dat de bloedtoevoer vastloopt en er zo onvoldoende zuurstofrijk bloed doordringt in de hersengebieden. Zo’n bloedklonter kan zich in de hersenen vormen doordat vetten en kalk zich tegen de wand van een slagader afzetten en dan spreekt men van een trombose. In het geval van een embolie vormt de bloedklonter zich elders in het lichaam en zet zich vervolgens vast in de hersenen. In tegenstelling tot een hartinfarct is een herseninfarct meestal pijnloos. Daarom neemt men zo’n (klein) herseninfarct niet altijd ernstig of beschouwt men het niet als levensbedreigend.

OORZAAK: Hersenbloeding

Bij zo’n 20 procent van de beroertes is niet een bloedklonter de boosdoener maar scheurt de wand van een bloedvat in de hersenen waardoor het bloed tussen de hersencellen vloeit. Die bloedophoping drukt op het hersenweefsel waardoor het beschadigd raakt. Zo’n wand van een bloedvat kan scheuren door een te hoge bloeddruk, afwijkingen aan de bloedvaten of een hersentumor.


De gevolgen van een beroerte Afhankelijk van het type CVA, de ernst van de beroerte en de plek in de hersenen waar het hersenweefsel beschadigd raakte, kunnen er verschillende gevolgen zijn. Zowel op lichamelijk, psychisch als sociaal vlak. • Verlamming • Meestal vindt de CVA in één hersenhelft plaats waardoor men vaak aan één kant verlammingsverschijnselen krijgt. Bij een beroerte in de linkerhersenhelft zal de verlamming zich aan de rechterkant van het lichaam bevinden of omgekeerd. Vaak raken ook de aangezichtsspieren verlamd waardoor de typische afhangende mondhoek ontstaat.

die kunnen wijzen op een beroerte of CVA. Maar ze zijn niet altijd even uitgesproken waardoor men niet altijd de link legt of waardoor de persoon in kwestie de symptomen niet altijd ernstig neemt. We lijsten de mogelijke symptomen even op.

Wat moet je doen als iemand een beroerte krijgt?

• Spraak • Bij 95 procent van de mensen bevindt het spraakgebied zich in de linker hersenhelft. Als je daar een beroerte krijgt, loop je dus kans op spraak- of taalstoornissen.

• Hoofdpijn • Hoofdpijn is natuurlijk een heel vage aandoening die men niet meteen linkt aan een beroerte. Maar als die heel onverwacht de kop opsteekt of bijzonder intens is, laat je je beter even onderzoeken. Zeker als de hoofdpijn gepaard gaat met een stijve nek, aangezichtspijn of overgeven.

STAP 2: Als het slachtoffer nog bij bewustzijn is, voer je de GAST-test uit. Dit wil zeggen:

• Zicht • Ook het gezichtsvermogen kan afnemen waarbij opnieuw de plek van beroerte in de hersenen bepaalt of je linker of je rechter oog aangetast wordt.

• Duizeligheid • Ook struikelen, vallen of evenwichtsproblemen wijzen mogelijks op een beroerte. Soms kan men ook wat verward of afwezig overkomen.

• Gedrag • De gevolgen zijn niet altijd even zichtbaar. Want een beroerte kan ook de oorzaak zijn van een verandering in denken, communiceren en gedrag waardoor mensen sneller geëmotioneerd of geagiteerd raken of zichzelf overschatten.

• Zien • Door het zuurstofgebrek in de hersenen kan het zicht uit één of beide ogen afnemen of wazig worden. Vaak heeft met het ook moeilijk om naar links of naar rechts te kijken.

In deze EHBO-reeks kijken we hoe je moet reageren in bepaalde acute situaties. Zo kun je veel ergs voorkomen en zelfs mensenlevens redden.

Volledige genezing is mogelijk maar één op de drie patiënten blijft last hebben van beperkingen met een vorm van afhankelijkheid in het dagelijkse leven. Ongeveer de helft overlijdt binnen het jaar en voor zo’n 20 procent van hen is dat binnen de maand. Afhankelijk van de leeftijd stijgt ook het risico op een nieuwe beroerte binnen het jaar. Hoe weet je of iemand een beroerte krijgt? Om iemand te kunnen helpen moet je natuurlijk goed weten wat er aan de hand is. Er zijn heel veel indicaties

• Spraak • Problemen met spreken is één van de meest voorkomende symptomen van een beroerte. Niet alleen spreekt men meestal trager of onsamenhangend maar vaak begrijpt het slachtoffer ook niet wat anderen zeggen. • (Halfzijdige) verlamming • Afhankelijk van de getroffen hersenhelft kunnen er aan de linker of de rechterkant van het lichaam verlammingsverschijnselen optreden. Soms hangt een mondhoek scheef.

5 tips om een beroerte te voorkomen 1. Eet gezond en let op je gewicht 2. Stop met roken, dit halveert de kans op een beroerte 3. Laat regelmatig je bloeddruk controleren 4. Doe het voorzichtig aan met alcohol


handige tip

STAP 1: Controleer of het slachtoffer nog ademt en bij bewustzijn is

G: Vraag de persoon om

te Glimlachen of de tanden te laten zien en controleer of beide mondhoeken omhoog gaan.

A:

Vraag de persoon om beide Armen voor zich uit te strekken met de handpalmen naar boven gedraaid. Observeer goed of de armen op dezelfde hoogte blijven.

S: Controleer of de

persoon moeite heeft met Spreken. Laat hem of haar een zin herhalen of stel een aantal vragen.

T:

Vraag om de tong uit te steken en controleer of die niet scheef hangt.

STAP 3: Laat het slachtoffer tot rust komen STAP 4: Installeer het slachtoffer in een comfortabele zittende houding. Als je hem of haar moet verplaatsen, ondersteun dan aan de verlamde zijde. STAP 5: Geef geen eten of drinken want daar kan men zich in verslikken STAP 6: Blijf rustig praten STAP 7: Bel zo snel mogelijk 112 en verduidelijk de toestand van het slachtoffer.

5. Beweeg regelmatig


Vitalink is het nieuwe, digitale platform van de Vlaamse overheid voor het veilig delen van zorgen welzijnsgegevens. Vanaf nu kan je je apotheker, arts, thuisverpleegkundige, tandarts of vroedvrouw de toestemming geven om jouw medische gegevens te raadplegen en te delen via het Vitalink-platform. Zo beschikken

jouw zorgverleners steeds over alle correcte en actuele patiënteninformatie waardoor ze beter kunnen samenwerken en jij de beste medische begeleiding krijgt. Op termijn zal je ook andere zorgverleners zoals artsen-specialisten in ziekenhuizen en woonzorgcentra, die toestemming kunnen geven.

Betere gezondheidszorg Jouw gezondheidszorg, daar draait het om. Om die verder te verbeteren is het belangrijk om de muren tussen jouw apotheker, huisarts, specialist, thuisverpleger en mantelzorger open te breken. Dat is enkel mogelijk als jouw zorgverleners over alle vitale en betrouwbare informatie beschikken. Door die gegevens elektronisch uit te wisselen, wordt dat nu mogelijk en vermijd je bijvoorbeeld dubbele onderzoeken. Privacy Om te voorkomen dat de medische gegevens in de verkeerde handen terecht komen, houdt Vitalink zich aan een aantal principes die de veiligheid en privacy garanderen. Er is een unieke, speciaal ontworpen dubbele versleuteling van de informatie waardoor de gegevens enkel leesbaar zijn op jouw computer of die van jouw zorgverlener. Gegevens delen kan ook enkel mits jouw toestemming en jij bepaalt welke zorgverleners de informatie kunnen inkijken en welke eventueel niet. De zorgverleners mogen enkel gegevens delen die noodzakelijk zijn voor jouw behandeling. Vitalink vergemakkelijkt het medicatiegebruik Ook wij - de apotheker – zijn een trouwe partner in jouw gezondheidszorg. Daarvoor vertrouwen we op het medicatieschema, een handig overzicht van jouw geneesmiddelengebruik waardoor je ook zelf steeds precies weet welk geneesmiddel je wanneer moet gebruiken. Omdat het belangrijk is dat we een goed zicht hebben op jouw medicatiegebruik, houden zowel wij als de artsen alle wijzigingen nauwkeurig bij. Sommige geneesmiddelen mag je immers niet samen innemen of kunnen ernstige complicaties veroorzaken. Dat medicatieschema delen is dus cruciaal om jouw veiligheid te garanderen waardoor we heel wat ziekenhuisopnames kunnen voorkomen. Vijf redenen om Vitalink te gebruiken 1. Alle patiëntengegevens bevinden zich op één plaats en zijn 24/7 toegankelijk 2. De best mogelijke zorg dankzij een optimale samenwerking tussen en met jouw zorgverleners 3. Je krijgt meer controle over jouw gezondheid dankzij inzage in jouw medische gegevens 4. Uiterst strenge beveiliging, vaak veiliger dan de systemen die je zorgverlener nu al gebruikt 5. Vergemakkelijkt het medicatiegebruik


Geïnteresseerd? Stap 1: Vraag je apotheker om een medicatieschema op te maken Stap 2: Geef je toestemming om je gezondheidsgegevens te delen via www.patientconsent.be Hulp nodig? Laat je begeleiden door je apotheker, huisarts, zorgverlener, ziekenfonds of de opnamedienst van het ziekenhuis.

Z

Z

Z

Z Z

Z

DOSSIER CVS

We voelen ons allemaal wel eens moe. Soms duurt die vermoeidheid zelfs een paar dagen of langer. Maar wat als die vermoeidheid zo intens is, dat je je dagelijkse activiteiten onmogelijk nog kunt uitvoeren? Als je nog net van je bed naar de zetel geraakt. Dag in, dag uit. Dat is precies wat mensen met CVS overkomt. Al te vaak krijgen ze te horen dat ze het zich inbeelden en maar wat actiever moeten worden. Nochtans is CVS wel degelijk een ernstige aandoening. We spraken met Mira Meeus (hoofddocent revalidatiewetenschappen en kinesitherapie) en Sofie Vertenten die zes jaar geleden die diagnose CVS te horen kreeg.

Z

Z

Z


DOSSIER CVS

Mira Meeus Hoofddocent Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie. Gespecialiseerd in chronische pijn en chronische vermoeidheid.


Laten we misschien eerst eens naar de naam kijken. Want de term CVS gebruikt men niet overal. “Dat klopt. In Nederland en Vlaanderen spreken we over CVS of Chronisch Vermoeidheidssyndroom. Maar in de Angelsaksische landen heeft men het eerder over ME of Myalgische Encefalomyelitis. Ook in Wallonië stelt men de diagnose van CVS veel minder en gebruikt men eerder de term Fibromyalgie (FM). Het verschil zit ‘m in de klemtoon. Bij CVS staat vooral de vermoeidheid op de voorgrond terwijl dat bij FM de pijnklachten zijn. Daarom zou je kunnen denken dat het om twee verschillende aandoeningen gaat, maar uit onderzoek blijkt dat ze veel gelijkenissen hebben. Door constante pijnklachten geraak je vermoeid terwijl vermoeidheid op zijn beurt weer gepaard gaat met heel veel pijnklachten. Daarom kunnen we ze gerust onder één noemer plaatsen.” Weten we hoe de aandoening ontstaat? “In de loop der jaren zijn er vele schuldigen aangewezen. Van zware metalen in de grond over tandvullingen tot een virus-, bacterie- of schimmelinfectie. Zelfs een tekenbeet, een bloedtransfusie of een exotische reis zouden aan de basis kunnen liggen. Maar bij de ene persoon leiden die factoren tot CVS terwijl dat bij vele anderen niet het geval is. Het vermoeden is dat een combinatie van dergelijke factoren het centraal zenuwstelsel prikkelen waardoor dat overbelast geraakt en op hol slaat. De patiënten kunnen daardoor de vele prikkels niet meer filteren en raken zowel fysiek als geestelijk uitgeput. Want niet alleen het lichaam sputtert tegen, ook geestelijke activiteiten zoals sociaal contact of een boek lezen zorgen voor zo’n overdaad aan prikkels dat ze bijna onmogelijk worden. Vaak verdragen patiënten zelfs geen aanraking zoals een knuffel van de partner of de kinderen omdat dat te veel fysieke pijn veroorzaakt. Een halsketting of ticketje in kledij kan al te veel zijn. Net zoals geluiden, licht en geuren.” Kun je die combinatie van factoren in kaart brengen? “We groeperen ze onder de drie ‘P’s’. De eerste ‘P’ staat voor provocerende factor. Dat kan bijvoorbeeld een ziekte of een fysiek of psychologisch trauma zijn, al hoeft dat niet altijd het geval te

zijn. Sommige patiënten weten heel goed wanneer de klachten begonnen terwijl anderen al langer het gevoel hadden dat het wat minder goed ging door bijvoorbeeld stress op het werk of in het gezin. Een tweede element is de predesponerende factor, oftewel de aanleg. We stellen bijvoorbeeld vast dat perfectionistische en erg ambitieuze mensen gevoeliger zijn. Dat geldt trouwens ook voor mensen die een moeilijke jeugd doormaakten of het slachtoffer werden van misbruik of een psychologisch trauma. En ten slotte heb je de persisterende factor die er voor zorgt dat dat ziekteproces blijft aanhouden. Daarin speelt gedrag en de manier waarop je met de ziekte omgaat, een belangrijke rol. Een positieve ingesteldheid is cruciaal om het proces te verbeteren.” Hoe bepaalt men de diagnose? “Om te beginnen gaat het om een zeer heterogene groep van patiënten. Een groot aantal zijn bedlegerig terwijl anderen zelfs nog kunnen werken. De ene heeft meer last van de vermoeidheid en de andere van de chronische spierpijn. Vaak fluctueert de ziekte ook waarbij goede en slechte dagen elkaar aflossen. Bovendien is er geen eenduidige diagnostische test waarmee we kunnen bepalen of iemand CVS heeft. Men denkt die soms wel eens gevonden te hebben maar dan gaat het altijd om subgroepen. Vermoeidheid en energie kun je namelijk niet objectiveren of meten. De inspanningscapaciteit kunnen we wel controleren maar uiteindelijk zegt dat ook niet zo veel en al helemaal niets over de oorzaak van het probleem. We kunnen wel vaststellen of iemand bijvoorbeeld lagere niveaus van cortisol heeft of bepaalde immuunstoornissen vertoont. Maar dan kom je telkens opnieuw uit bij het verhaal van de kip of het ei. Zijn die waarden de oorzaak van de vermoeidheid of zijn ze er net het gevolg van?”

“DERTIGERS LOPEN EEN GROTER RISICO DOOR DE STRESSERENDE COMBINATIE VAN WERK, HUISHOUDEN EN GEZIN” slaap. Dat zijn natuurlijk vrij vage symptomen maar het is belangrijk dat ze niet aangeboren zijn en vooral dat ze niet kunnen verklaard worden door een andere medische aandoening. Want ook reuma, een psychiatrische aandoening of overgewicht kunnen immers vermoeidheid en gewrichtsklachten veroorzaken, maar in dat geval is er geen sprake van CVS. Daarom screenen we de patiënten uitvoerig zodat we alle andere factoren kunnen uitsluiten en zeker zijn dat het om CVS gaat.” Kan ook je geest een effect hebben op de aandoening? “Het hoeft niet per definitie zo te zijn, maar lichaam en geest kun je natuurlijk nooit van elkaar loskoppelen. Je hebt dan ook twee groepen patiënten. De ene blijft bij de pakken zitten, laat zich wat gaan en begint somber te denken. De andere groep daarentegen probeert te vechten tegen de ziekte en wil er zich niet bij neerleggen. Beide houden voor een deel de ziekte mee verder in stand. CVS is een zeer ingrijpende ziekte die je ook moet leren aanvaarden. Je kunt niet meer wat je vroeger kon, dus moet je op zoek naar een nieuwe manier van leven.

“CVS is dus een vrij onzichtbare ziekte en daarom bepalen we de diagnose op basis van uitsluiting. Om te beginnen moet de patiënt minstens zes maanden een ernstige en aanhoudende vermoeidheid ervaren die niet kan verklaard worden door een andere medische oorzaak. Daarnaast zijn er nog acht nevensymptomen waarvan je er minstens vier moet hebben, om te kunnen spreken over CVS. Dat gaat over pijnlijke lymfeklieren, hoofdpijn, keelpijn, concentratiestoornissen, gewrichtspijn, spierpijn, een typische malaisegevoel na een inspanning en een niet-herstellende Surplusmagazine Herfst 2015 - 19

DOSSIER CVS

Kun je volledig genezen? “Het is te zien wat je bedoelt met genezen. Als je het hebt over terug op een normaal niveau functioneren, dan kan dat. Maar helemaal terug de oude worden, is voor weinigen weggelegd. Maar dat hoeft niet altijd een ramp te zijn. Heel veel patiënten willen ook niet meer terug naar hun vroegere, jachtige leven. Zij staan anders in het leven, hoeven niet meer in alles de beste te zijn en gaan hun leven anders structureren. Deze patiënten hebben ook een grotere kans op succes dan zij die niet kunnen aanvaarden dat ze ziek zijn.” Kan voeding een invloed hebben? Als je weet dat perfectionisten een groot risico lopen op CVS dan is het uiteraard niet de bedoeling dat ze als patiënt op datzelfde elan doorgaan. Het is belangrijk om goed naar je lichaam te luisteren en je activiteiten te structureren zodat ze doenbaar zijn. Helemaal niets doen is natuurlijk ook uit den boze, want dit leidt tot verdere deconditionering. Slechts een kleine groep CVS-patiënten blijken in staat om te werken, en dan nog meestal parttime. Maar voor de meeste is werken onmogelijk.” Men linkt CVS wel eens aan depressie? Is dat terecht? “Eigenlijk niet. Je kan niet zomaar zeggen dat CVS een vorm van depressie is. Uit onderzoek blijken er toch heel wat verschillen te zijn. Dat neemt niet weg dat heel wat mensen met CVS ook kampen met een depressie doordat ze vaak thuis zitten, heel veel pijn hebben en soms in financiële moeilijkheden raken.” Komt CVS meer voor dan vroeger? “De term CVS gebruiken we pas sinds de jaren ’80. Ervoor kreeg het allerlei andere benamingen waardoor we ook een heel slecht zicht hebben op de evolutie van de ziekte. Ook vandaag zijn er eigenlijk te weinig goede studies naar het voorkomen. Zelfs in België hebben we geen precies beeld van het aantal patiënten en moeten we het met schattingen doen. Maar het vermoeden is dat het aantal patiënten wel stijgt doordat we in een veel drukkere en stresserende maatschappij leven.” Is er een verschil tussen mannen en vrouwen? “Ongeveer twee derde van de patiënten zijn vrouwelijk. Mogelijks valt dat hormonaal te verklaren en we vermoeden ook een zekere genetische gevoeligheid. Maar dat is op dit moment moeilijk te zeggen. Uit studies blijkt wel dat vrouwen een lagere pijndrempel hebben


dan mannen. Puur fysiologisch kunnen mannen een grotere pijndruk verdragen wat er op zou kunnen duiden dat mannen beter in staat zijn prikkels te onderdrukken. Maar ook dat is nog niet zeker.” Is CVS leeftijdsgebonden? “In principe kun je op elke leeftijd CVS krijgen, al zien we wel dat de meeste patiënten tussen de 30 en 50 jaar oud zijn. Vooral dertigers zijn een gevoelige groep omdat dat de periode is waarin we de grootste druk ervaren door de stresserende combinatie van werk, huishouden en gezin. Als je bovendien op al die terreinen erg ambitieus bent en wilt presteren, kun je er wel eens aan onderdoor gaan.” Kun je CVS behandelen? “Dat vergt steeds een multidisciplinaire aanpak met inbreng van zowel de arts, de psycholoog als de kinesitherapeut die je helpt om je fysieke capaciteiten terug op te krikken. Naast een goede medicatiebehandeling gaat er ook veel aandacht naar de gedragsmatige aanpak door veel te praten en te coachen. Je moet om te beginnen accepteren dat je ziek bent en beperkt in je mogelijkheden, maar langs de andere kant is het wel de bedoeling dat je je leven opnieuw zelf in handen neemt. Dat proces verloopt heel geleidelijk. Het team helpt je om die nieuwe structuur te creëren en je activiteiten te managen. Want ondanks alle gebreken, is het belangrijk om te focussen op de dingen die je wel nog kunt. We bouwen de fysieke activiteit zeer geleidelijk en voorzichtig terug op. Bij gezonde mensen werken inspanningen pijndempend maar bij patiënten met CVS is dat niet het geval waardoor ze net nog meer klachten krijgen. Het doel is om dat pijndempend systeem terug te trainen en het centraal zenuwstelsel te kalmeren.”

“Regelmatig beweert men de heilige graal gevonden te hebben door te stellen dat CVS-patiënten bijvoorbeeld gluten- of lactoseintolerant zouden zijn. Maar die hypes sneuvelen vaak even snel. Er zijn zeker patiënten die intolerant zijn voor bepaalde voedingsstoffen, maar meestal is dat juist het gevolg van het overprikkeld centraal zenuwstelsel waardoor je lichaam te fel reageert. Men beweert wel dat CVS-patiënten meer oxidanten in het lichaam hebben waardoor hun cellen sneller beschadigd raken en verouderen. Daarom nemen de meesten magnesium, een antioxidant die helpt om de balans in het lichaam terug te herstellen.” Hoe ga je als omgeving het best om met iemand die CVS heeft? “Allereerst is het belangrijk om de ziekte te erkennen, ook al is ze niet meetbaar of zichtbaar. CVS-patiënten kampen wel degelijk met reële en ernstige klachten en het is belangrijk hen daar in te steunen en te helpen. Maar je moet ook niet alles uit handen nemen want zowel de patiënt als de omgeving moeten beseffen dat het niet gevaarlijk of schadelijk is om actief te zijn. Het is wel belangrijk om samen de grenzen te bepalen. Daarom vinden we het ook noodzakelijk dat de partner betrokken is bij de gesprekken met het zorgteam zodat men samen een duidelijk beeld krijgt van wat er wel en niet kan.”

BIO Mira Meeus • Hoofddocent Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie - Doceert aan de Universiteit van Antwerpen en Gent - Onderzoeksdomein: chronische pijn en chronische vermoeidheid

GETUIGENIs

Leven met CVS Als ze de deur opendoet zie je geen vermoeide of uitgeputte vrouw maar een jongedame die in de fleur van haar leven lijkt te zijn. En toch. Voor Sofie is elke dag een worsteling met haar eigen lichaam en de vooroordelen tegenover haar ziekte. Want over CVS bestaat er nog heel wat onduidelijkheid. Niet alleen bij de artsen, … ook in de omgeving van de patiënten. De afgelopen zes jaar waren bijzonder zwaar voor Sofie, maar ze geeft de hoop niet op.


DOSSIER CVS

Wanneer staken de symptomen voor het eerst de kop op? “Rond mijn zesentwintigste kreeg ik plots last van zeer hevige hoofdpijn die maar niet weg wou gaan. Uiteraard denk je dan meteen aan migraine. Maar dan moet je ook een aantal andere symptomen vertonen, wat bij mij niet het geval was. Maar wat was het dan wel? Ook de oogarts of de kinesist konden het probleem niet blootleggen. Na enkele maanden ging het toen spontaan wat beter, de hoofdpijn nam wat af … tot mijn lichaam plots helemaal blokkeerde.” Wanneer was dat? “We hadden een ontspannend weekendje gepland naar Londen. Maar daar ging het mis. Plots kreeg ik last van hartkloppingen, voelde me duizelig, had schrik van grote menigten, enz. Maar ik voelde me vooral verschrikkelijk moe. Zo had ik me nog nooit gevoeld. Toen ik thuis kwam kon ik me nog net naar m’n bed sleuren. Maar de dag erna was het volledig op. Ik geraakte niet eens uit mijn bed, er zat geen spatje energie meer in m’n lichaam. Na een bloedonderzoek bleek dat ik al die tijd klierkoorts had gehad. Maar in plaats van stilaan beter te worden, slaagde mijn lichaam er niet in om het energiepeil terug op te krikken. Integendeel, de vermoeidheid is erna nooit meer weggegaan. De conclusie was dat ik CVS heb.” Was dat de eerste keer dat je zo ziek was? “Absoluut. We waren thuis met z’n vijven en wanneer iedereen geveld lag door griep of koorts, voelde ik me meestal kiplekker. Heel mijn jeugd was ik amper ziek, had altijd energie te veel, deed enorm graag aan sport en was betrokken bij allerlei activiteiten.” Is dat een andere vermoeidheid dan die welke we allemaal wel eens voelen? “Het is alsof je voortdurend griep hebt. Elke inspanning lijkt een berg waar je overheen moet. Naar de winkel gaan, de afwas doen, koken,… alles is een opdracht. Bij alles wat ik doe, moet ik goed doseren want ik kan amper recupereren. Op een slechte dag


betekent boodschappen doen een halve dag in de zetel liggen. Zelfs ’s nachts herstel ik niet waardoor ik ’s morgens even moe ben als dat ik ’s avonds ging slapen. Dat gevoel om ’s morgens op te staan en de hele dag aan te kunnen, dat ken ik al zes jaar niet meer.” Heb je daardoor de neiging om meer te slapen? “In het begin wel. De eerste maanden sliep ik van zeven uur ’s avonds tot tien uur ’s morgens, maar voelde me nooit uitgeslapen. Bovendien brengt zo’n ritme je lichaam helemaal uit balans waardoor ik slaapproblemen kreeg. Toen nam ik een hele tijd slaapmedicatie, maar na onderzoek in de slaapkliniek leerde ik om een strikt slaapschema te volgen. Zelfs als ik me heel moe voel, probeer ik me toch wakker te houden tot tien uur ’s avonds en ik sta elke dag om zeven uur op.” Is het ook mentaal vermoeiend? “Door die vermoeidheid ben ik vaak minder aanwezig en lukt het me niet zo goed om dingen te onthouden. Soms lijkt de wereld een beetje aan me voorbij te gaan. Vaak heb ik schrik om mensen tegen te komen die ik ken, omdat ik me niet in staat voel om een normaal gesprek te voeren. Bovendien is het erg moeilijk om uit te leggen wat ik precies doormaak. Niemand begrijpt dat je zo moe kunt zijn dat je ’s avonds nog amper kunt koken.” CVS linkt men wel vaker aan stress en (te) hard werken. Kan dat ook bij jou het geval zijn? “Ik had het inderdaad druk als directiesecretaresse en maakte regelmatig en graag overuren. Bovendien volgde ik elke week nog 14 uur avondschool marketing. Dus ja, ik was wel een bezige bij die graag heel wat hooi op de vork nam waardoor het niet onlogisch leek dat ik wat vermoeid was. Ik wou me graag bewijzen en m’n extra diploma in avondonderwijs halen. Toch denk ik niet dat die werkdruk aan de basis van mijn CVS ligt. Stress verlaagt uiteraard wel je immuniteit en heeft er zeker geen positieve invloed op. Maar ik ben ervan overtuigd dat de oorzaak van het probleem vaak elders ligt en voor iedere patiënt verschillend kan zijn.”

Waar zou die voor jou kunnen liggen? “Vrij recent ontdekten de artsen dat mijn hypofyse niet optimaal werkt waardoor ik een extreem tekort heb aan vier cruciale hormonen. Op zich is dat hoopgevend, want nu weten we in welke richting we moeten zoeken. Er is hoop dat we met de juiste medicatie een aanzet tot genezing kunnen realiseren. Ik blijf er in ieder geval in geloven dat er licht is aan het einde van de tunnel.” Lukt het om te werken? “Ik werk nog steeds fulltime. Zeker geen evidente maar wel een erg bewuste keuze. Vooral de eerste jaren waren bijzonder zwaar en nog steeds ga ik vaak met koorts werken. Na een dag werken ben ik meestal helemaal uitgeput en het weekend dient om te recupereren. Maar ik doe m’n werk graag en het zorgt er voor dat ik sociale contacten heb, … ook al gaat het ten koste van een persoonlijk sociaal leven. Vroeger

“HET IS ALSOF JE VOORTDUREND GRIEP HEBT. ELKE INSPANNING LIJKT EEN BERG WAAR JE OVERHEEN MOET.”

sportte ik erg graag, maar dat lukt niet meer. Als ik nu 5 km stap lig ik de volgende dag gegarandeerd geveld met griepsymptomen. Zelfs iets gaan eten met vrienden of familie is een heuse inspanning. Het komt er dus op aan om goed te doseren en mijn energie slim te verdelen. In het weekend tracht ik zoveel mogelijk te rusten of een beperkt aantal activiteiten te plannen. Uit ervaring weet ik intussen wat mijn lichaam aankan, en vooral wat het niet aankan.” Lukt het om te aanvaarden dat je ziek bent? “Het ene moment al wat beter dan het andere. Ik blijf me wel verzetten tegen het idee dat ik ziek ben en beperkt in mijn mogelijkheden, maar het lukt stilaan wel om m’n energie te doseren. In mijn geval is het belangrijk om een goed evenwicht te vinden, want je wilt natuurlijk niet dat je leven helemaal tot stilstand komt.”

Zorgt CVS ook voor fysieke pijn? “Zeker de eerste jaren had ik elke dag heel veel last van spierpijn. Soms lag ik te huilen van de pijn of kon ik er niet door slapen. Drie jaar lang nam ik elke dag pijnstillers. Maar door een aanpassing van mijn voeding is die spierpijn nu vrij goed onder controle. Na een lange periode van zoeken en uittesten, kwamen we tot de conclusie dat ik beter geen gluten, suikers, koe- en geitenmelk eet. Ik had nooit gedacht dat voeding zo’n grote invloed kan hebben op je lichaam, maar het verschil is spectaculair. Ik heb nu veel minder last van spierpijn. Om genoeg voedingsstoffen op te nemen, eet ik nu wel weer vlees terwijl ik eigenlijk vegetariër was. Maar om terug gezond te worden, doe ik alles… zelfs als ik elke dag biefstuk moet eten (lacht). En er zijn de pijnpunten. Over mijn hele lichaam zijn er plekken die geen pijn doen… tot je er op duwt. Net onzichtbare blauwe plekken. ”

Stuiten patiënten met CVS vaak nog op onbegrip? “Dat is misschien wel één van de lastigste bijwerkingen van CVS. Mensen begrijpen het niet, zeggen dat we gewoon lui zijn, niet willen werken of onze ‘ziekte’ als excuus gebruiken. Ze denken dat we gewoon wat last hebben van stress of burn-out. Terwijl dat helemaal niet zo is. Zowel privé als op het werk krijg je geregeld af te rekenen met onbegrip en vooroordelen. Terwijl je als patiënt natuurlijk niets liever zou willen dan de draad terug op te pikken en weer volop van het leven te kunnen genieten.” Hoe ziet de toekomst er uit? “Ik hoop dat we nu snel de medicatie op punt kunnen stellen om dat hormonentekort weg te werken en dan hoop ik terug de oude Sofie te worden. Al zal ik wel de rest van mijn leven schrik hebben om terug ziek te worden.”


24 - Surplusmagazine Najaar 2015

Samen

verminderen we de

AFVALBERG! Al gehoord van de plastic soup? Lekker is ze zeker niet, want eigenlijk gaat het om vijf gigantische vuilnisophopingen die ronddobberen op de oceaan. Door oceaanstromingen en wind komt alle plastiek in de oceanen er samen en vormen zo immense drijvende eilanden. Zeedieren raken er in verstrikt waardoor er jaarlijks meer dan een miljoen van hen sterven. Bovendien breekt dat plastiek niet af maar valt het uiteen in kleine giftige stukjes die zo in de voedselketen terecht komen … tot op ons bord. Hoogste tijd dus om die afvalberg te verkleinen.

Plastic zakje Een groot deel van dat afval bestaat uit plastic zakjes. Zakjes die je o.a. in de supermarkt, bij de slager maar ook bij de apotheker krijgt. Zo’n draagtasje gebruiken we meestal slechts één keer en vaak niet langer dan een kwartiertje. Alleen al in Europa belanden er zo jaarlijks meer dan 8 miljard tasjes als afval op straat, in de natuur of de oceaan. Met een gemiddelde van 100 zakjes per jaar behoren de Belgen nog tot de betere leerlingen van de Europese klas. Maar als we de afvalberg echt willen verkleinen, moeten we dat aantal verder naar beneden dringen.

Appelzakje

BON

Ook wij - de Surpluspartners - voelen ons verantwoordelijk om ons steentje bij te dragen aan een beter leefmilieu. Daarom bieden we vanaf 1 januari 2016 niet langer gratis plastic zakjes aan. Omdat herbruikbare tassen vele malen beter zijn voor ons leefmilieu, schenken we je tijdelijk een gratis milieuvriendelijke tas die je handig kunt opvouwen als een appeltje. De tas is gemaakt van stevige polyester zodat je het makkelijk kunt hergebruiken. Ben je net zoals wij overtuigd dat we iets moeten doen aan de plastic soup? Knip dan onderstaande bon uit en ga vanaf 1 december langs bij je apotheker om jouw exemplaar te bemachtigen. Zo kunnen we samen de afvalberg verkleinen. Want voor ons betekent zorg niet alleen het bewaken van jouw gezondheid maar ook meehelpen om de toekomst van onze planeet veilig stellen … voor iedereen.

HELP JIJ MEE DE AFVALBERG VERKLEINEN? Knip deze bon uit en ruil hem bij je volgende bezoek aan de apotheek om voor een handige herbruikbare tas* Enkel geldig bij de Surpluspartners (De Lindeboom Apotheek, Vivantia en Apotheek In het Zwaard)

Bon geldig van 1 tot 31 december 2015 *Zolang de voorraad strekt *1 bon per persoon


Psoriasis

30

vragen over

psoriasis

Onze huid krijgt het elke dag hard te verduren door de invloed van zon, kou, water, droogte of chemische stoffen. Daarom verwijdert en vervangt ons lichaam maandelijks de oude huidcellen. Maar bij mensen met psoriasis verloopt dat proces veel sneller. De cellen in hun bovenste huidlaag worden voortdurend vervangen en vernietigd waardoor ze last krijgen van scherp begrensde roodachtige vlekjes, bedekt met hardnekkige zilverwitte schilfertjes. De oorzaak kan zowel genetisch, immunologisch, omgevingsgeboden als psychologisch zijn

1

Heb je psoriasis al van bij de geboorte?

Vaak wordt de huidaandoening voor het eerst zichtbaar rond de puberteit, met een tweede piek rond de leeftijd van 50 jaar. Maar in feite kan psoriasis zich op elke leeftijd manifesteren.

2

Is psoriasis erfelijk overdraagbaar?

Eén op de drie patiënten met psoriasis heeft iemand in de familie met dezelfde aandoening. Bepaalde genetische kenmerken zorgen er dus inderdaad voor dat je al dan niet gevoeliger bent. Als één van je ouders psoriasis heeft, heb je zelf 10 procent kans dat je het hebt of krijgt. Als je beide ouders psoriasis hebben, stijgt die mogelijkheid zelfs naar 50 procent. Maar een grote groep mensen ontwikkelen de huidaandoening niet, ook al dragen ze de genetische eigenschappen.


3

Hebben veel mensen last van psoriasis?

Psoriasis noemt men wel eens een zeldzame aandoening, maar dat is ze eigenlijk niet. Wereldwijd heeft 2 à 3 procent van de bevolking psoriasis. Alleen al in Europa betekent dat zo’n 14,5 miljoen patiënten. Psoriasis is dan ook één van de meest voorkomende huidaandoeningen ter wereld. Al kan de ernst wel verschillen waardoor de ziekte soms minder zichtbaar is. Overigens hebben mannen en vrouwen er evenveel last van.

4

Kun je psoriasis over het hele lichaam hebben?

Meestal vind je de grote rode plekken op de hoofdhuid, de knieën en de ellebogen. Maar ook de borst, de rug en andere ledematen zijn gevoelige plekken. Het overgrote deel van de patiënten heeft ook last van putjes in de nagels waardoor die zelfs kunnen loskomen.

5

Is de aandoening altijd even erg?

Meestal kent psoriasis een golvend en onvoorspelbaar verloop waarbij rustige periodes afwisselen met hevigere opstoten. De reden waarom er zo’n opstoot is, is niet altijd even duidelijk. Al weten we wel dat stress, verwondingen aan de huid, bepaalde geneesmiddelen of het milieu een negatieve invloed kunnen hebben.

6

Zijn er soorten psoriasis?

In meer dan 90% van de gevallen gaat het om psoriasis vulgaris waarbij je lichaam rode vlekken vertoont, bedekt met witachtige schilfers. Maar er zijn ook een aantal andere varianten die relatief beperkt voorkomen. Zo kunnen kinderen na een keelontsteking plots last krijgen van druppelgrote psoriasisplekken, vooral op de romp. Eén op de vijf psoriasispatiënten krijgt – afhankelijk van de ernst van de aandoening - ook last van gewrichtsontsteking oftewel psoriasis artritis. Soms met blijvende misvormingen tot gevolg. Heel uitzonderlijk kunnen de psoriasisplekjes ook oppervlakkige puistjes vertonen op de handpalmen, de voetzolen en de vingertoppen. In nog zeldzamere gevallen komen de puistjes over het hele lichaam voor en is de huid ook fors rood. Deze patiënten hebben ook koorts en moeten meteen opgenomen worden in het ziekenhuis, want deze psoriasis pustulosa kan levensbedreigend zijn.

7

Is psoriasis besmettelijk?

Dit is ongetwijfeld het grootste misverstand als het over psoriasis gaat, want ze is absoluut niet besmettelijk. Ook niet door aanraking, intiem contact of gezamenlijk zwemmen. De oorzaak van deze chronische huidontsteking ligt immers in het DNA. De angstige reacties kunnen wel een ernstige psychologische impact hebben voor de patiënt.

8

Is psoriasis hetzelfde als eczeem?

Ook al kunnen de uiterlijke kenmerken enigszins gelijkaardig zijn, toch zijn het twee totaal verschillende aandoeningen. Dat verschil ligt ‘m in de oorzaak. Psoriasis is een aangeboren en genetisch bepaalde auto-immuun ziekte die we wel kunnen behandelen maar

niet genezen. Eczeem daarentegen is een verzamelnaam voor allerlei huidaandoeningen die het gevolg zijn van een allergische reactie op bepaalde stoffen zoals cosmetica, parfum, nikkel, zeep of chemische producten. Ook andere externe factoren zoals zon, wind, kou of water kunnen er voor zorgen dat de huid overgevoelig reageert. Daarom vragen beide aandoeningen een andere aanpak en is het advies van een dermatoloog onontbeerlijk.

9

Heeft stress een invloed?

Daar lijkt het toch op … al is het soms moeilijk om oorzaak en gevolg uit elkaar te houden. Heel wat mensen met psoriasis piekeren nogal vaak over hun aandoening waardoor je in een vicieuze cirkel kunt terecht komen. Er zijn in ieder geval wel indicaties dat spanningen psoriasis kunnen verergeren en bij mensen met een erfelijke aanleg misschien zelfs veroorzaken. Soms kan het interessant zijn om langs te gaan bij een psycholoog om de behandeling beter te doen werken.

10

Kan kledij een invloed hebben op de aandoening?

Er zijn inderdaad nogal wat stoffen die de transpiratieafvoer hinderen. Zo kunnen synthetische kleren vrij broeierig aanvoelen waardoor je huid geïrriteerd raakt. Kies daarom voor lichte en luchtdoorlatende kleding die niet te strak zit, zeker niet rond de taille.

11

Kan psoriasis het gevolg zijn van een infectie?

Bepaalde bacteriën zoals streptokokken kunnen psoriasis uitlokken of verergeren. Zeker bij kinderen kan een keelontsteking aan de basis liggen van een zeer specifieke vorm van psoriasis die dan vaak verdwijnt na genezing. Omdat ook griep een invloed kan hebben, is het belangrijk om je te laten vaccineren.

12

Mag je een douche of bad nemen?

Hoe vreemd het ook klinkt: water heeft een uitdrogend effect op de huid en beschadigt het natuurlijke beschermlaagje. Zeker bij psoriasispatiënten kan dit een opstoot veroorzaken. Daarom douch je best niet elke dag en zeker niet te lang of met te

warm water. Kies ook voor een overvette zeep of een reinigingslotion met een neutrale ph. Ook badolie of zout aan het badwater toevoegen, kan een gunstig effect hebben. Dep je lichaam na het douchen of baden ook voorzichtig droog. Zeker niet krachtig wrijven om te voorkomen dat de psoriasisplekjes geïrriteerd raken. Ook voor de hoofdhuid bestaan er aangepaste zachte shampoos die er voor zorgen dat ze niet uitdroogt.

13

Mag je cosmetica gebruiken?

Parfums en geparfumeerde producten die alcohol bevatten, kunnen de huid irriteren. Daarom is het vaak een zoektocht naar wat je wel en niet kunt gebruiken. Je doet er goed aan een nieuw product eerst in een kleine hoeveelheid op een onzichtbaar stukje gezonde huid te testen. Als je na 1 of 2 dagen geen reactie ziet, kun je het ook op de rest van je lichaam gebruiken.

14

Moet je speciale voeding eten?

Die link met voeding legt men wel vaker. Nochtans is er nog nooit een echt verband aangetoond. Al kan het in sommige individuele gevallen wel nuttig zijn om bepaalde voedingsmiddelen wel of niet te eten. Hoe dan ook is iedereen gebaat bij een gezonde voeding met veel verse groenten en fruit en zo weinig mogelijk vet, zout en alcohol.

15

Kan de zwangerschap een rol spelen?

Bij bijna de helft van de zwangere vrouwen is dat het geval. Al betekent het vaak een verbetering van de ernst van de aandoening. Na de bevalling is dat dan weer net andersom.

16

Moet je uit de zon blijven?

Heel veel mensen ervaren een verbetering tijdens een zonvakantie. De zon heeft bij de meeste patiënten een weldoend effect op psoriasis, al zijn er ook uitzonderingen. UVB-stralen hebben een ontstekingswerend en groeiremmend effect op de cellen in de opperhuid. Toch blijft het belangrijk om een zonnebrandolie met hoge beschermingsfactor te gebruiken, want zonnebrand verergert de aandoening.


PSORIASIS

17

Heeft roken invloed?

Uit onderzoek blijkt dat mensen met psoriasis meer roken en alcohol drinken. Maar net zoals bij stress kan men niet aantonen of dit een oorzaak van de huidaandoening is… of eerder een gevolg.

18

Spelen de seizoenen een rol?

Het overgrote deel van de patiënten zoekt een arts op tijdens de wintermaanden. De combinatie van droge lucht, binnenverwarming, wind, kou, dikke kleding en een gebrek aan zonlicht zorgen er voor dat de klachten ’s winters erger zijn. Langs de andere kant kan intensief gebruik van de airco tijdens de zomer ook een invloed hebben.

19

Kun je elk beroep uitoefenen met psoriasis?

Op zich is er geen enkel probleem al moet je wel rekening houden met factoren die de huidaandoening kunnen verergeren zoals felle zon, gebrekkige hygiëne en het contact met chemische producten. Zorg er ook voor dat je werkkledij zacht is, lucht doorlaat en comfortabel zit.

20

Kunnen huidbeschadigingen psoriasis veroorzaken?

Zeker. Zowel schaafplekken, brandwonden, chemische wonden als huidinfecties kunnen er voor zorgen dat er op de plek van de huidbeschadiging psoriasis ontstaat. Zeker als je al last hebt van uitgebreide en actieve psoriasis. Dit noemen we het Köbner-fenomeen.

21

Kun je het verergeren door te krabben?

Door te krabben kan er een klein wondje ontstaan waardoor er zich een psoriasisplek kan ontwikkelen. Hou daarom je nagels zo kort mogelijk en draag ’s nachts eventueel katoenen handschoenen. Als de jeuk niet te harden is, kun je verlichting brengen met een vochtige of in zout gedrenkte zakdoek.

22

Mag je sporten met psoriasis?

Op zich is er geen probleem, al is het wel een goed idee om je trainer en teamgenoten op de hoogte te brengen zodat er geen misverstanden of vooroordelen zijn. Als


je zwemt moet je de huid wel extra goed beschermen want water – en zeker chloor – droogt de huid uit.

Kunnen bepaalde medicijnen 23 psoriasis uitlokken? Bij sommige geneesmiddelen is dit inderdaad het geval. Vraag daarom raad aan je apotheker.

24 Kun je psoriasis genezen? Helaas niet. De klachten kan men wel relatief goed behandelen met zalf, geneesmiddelen of lichttherapie. Deze behandelingen onderdrukken de symptomen maar kunnen de ziekte niet genezen.

Hoe ziet de behandeling 25 er uit? Afhankelijk van de ernst, de vorm, de plaats en de klachten zal de arts de meest geschikte behandeling voorstellen. Bij een milde vorm is dat vaak lokale therapie met zalven en vette crèmes. Het vraagt wel wat zelfdiscipline om elke dag alle psoriasisplekjes systematisch in te smeren. Als dit niet helpt kan men opteren voor lichttherapie of systematische therapie met medicatie en injecties. Deze geneesmiddelen kunnen het afweersysteem onderdrukken of de celgroei en verhoorning van de opperhuid afremmen. Omdat ze actief zijn in het hele lichaam is er wel een grotere kans op bijwerkingen. Soms kiest men voor een combinatie van behandelingen.

26 Waarom lichttherapie? We weten dat de zon een positieve invloed heeft op de aandoening door de ontstekingen en de groei van de huidcellen af te remmen. Door UV-B lichttherapie toe te passen, kun je de psoriasis vrij doeltreffend behandelen. Soms opteert met voor UV-A lichttherapie maar omdat deze stralen minder krachtig zijn, moet de huid gevoeliger worden gemaakt voor UV-A licht door het gebruik van bepaalde medicatie, met name de psoralenen. Daarom spreekt met van een PUVAbehandeling.

27

Wat zijn biologics?

Biologics zijn de nieuwste generatie geneesmiddelen die helpen om de huidontstekingen onder controle te krijgen. Maar omwille van de hoge

kostprijs gebruikt men ze pas als alle andere behandelingen niet het verhoopte resultaat opleveren.

28 Moet je je huid extra verzorgen? Het komt er op aan de huid goed vet te houden. De apotheker kan je helpen met crèmes en zalven die de natuurlijke beschermlaag van de huid beschermen, de beschadigde huid herstellen en de productie van huidcellen normaliseren. Deze crèmes bevatten geen steroïden, teer, vitamine D-analogen, vitamine A-derivaten, zwavel, keratolytische stoffen zoals salicylzuur, parfum of parabenen. Je vindt er ook dermatologische producten die de jeuk, schilfering en roodheid helpen verminderen. Laat je goed adviseren want het is belangrijk te weten welk product je wanneer gebruikt. In de winter heb je bijvoorbeeld meer nood aan hydraterende crèmes en zalfjes.

Werkt een 29 Dode Zee-kuur echt? De Dode Zee is het laagst gelegen meer ter wereld en bestaat voor 33 % uit zout. De combinatie van de hoge zoutconcentratie en het vele zonlicht heeft een positieve werking op de huid. De schilfers weken makkelijk los en het zonlicht remt de ontstekingsreactie. Na een kuur van een viertal weken zijn bij heel wat mensen de psoriasisplekken volledig of toch grotendeels verdwenen. Maar zoals bij de meeste behandelingen komen die na enige tijd wel terug.

30

Wat doe je als je kind psoriasis heeft?

Psoriasis heeft een ernstige impact op je uiterlijk. Zeker vanaf de puberteit begint dat een belangrijke rol te spelen waardoor jongvolwassenen zich soms niet goed in hun vel voelen. Overleg goed met de school en de leraars en probeer zo open mogelijk te communiceren om de angst en onwetendheid weg te nemen. In sommige gevallen is psychologische begeleiding noodzakelijk.

Vitamine D : D-Pearls – de zonne-vitamine

Heeft U genoeg zon gehad dit jaar ? Vitamine D - 8 op 10 mensen hebben een tekort ! •

Natuurlijk vitamine D3 opgelost in plantaardige olie

•

1 mini-parel of 5 druppels per dag

•

Gemakkelijk door te slikken of om op te kauwen

•

Zeer voordelige prijs

BE_D-Pearls_DU_AD_SurplusMagazine_A4_0815

D-Pearls iedereen voor , het h jaar doo ele r !

Vanaf 2,49 € per maand

Beschikbaar bij uw apotheker.

D-Pearls - de nieuwe vitamine D standaard Ontvang een GRATIS staal D-Pearls

Bezoek onze website: www.pharmanord.be. Download vanuit de productpagina, vervolledig en stuur ons je aanvraag. Geniet van deze uitzonderlijke aanbieding als je in het verleden nog geen staal D-Pearls ontvangen hebt.

Innoverend voor de gezondheid Kwaliteit – Veiligheid – Doeltreffendheid

Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel.: 02 720.51.20 – Fax: 720.51.60 Surplusmagazine Zomer02 2015 - 29 E-mail: [email protected]

Over

Koffie en stress cafeine

koffie & cafeïne

De kans is vrij groot dat je vandaag al één of meerdere tasjes koffie dronk of dat er een kopje staat te dampen naast dit magazine. Koffie is – na water – dan ook wereldwijd de meest geconsumeerde en populairste drank. Elke dag drinken we met z’n allen miljarden liters koffie. Maar is koffie ook gezond?

Er was eens… Ethiopië geldt als de bakermat van de koffie. Meer dan 1000 jaar geleden ontdekte men er voor het eerst de wilde koffieplanten. Omdat het zwarte goedje energie geeft zonder dat je er dronken van wordt, won het al snel aan populariteit in de meeste islamitische landen. Tegen het eind van de 15de eeuw rezen de koffiehuizen in Damascus, Mekka, Medina, Cairo en andere Arabische steden als paddenstoelen uit de grond. Prachtige gebouwen waar je een praatje sloeg, schaakte,


discussieerde, zong … en koffie dronk. Maar ook in Oxford, Londen, Den Haag, Hamburg, Parijs, Boston, New York en andere wereldsteden wist men de verfijnde smaak van koffie wel te waarderen. Door die toenemende populariteit nam de handel een hoge vlucht en verscheepten de Nederlanders de koffieplant ook naar Zuid-Amerika. Het duurde niet lang of dit continent werd al snel de grootste wereldproducent van koffie. Alleen al in Brazilië neemt men bijna 30 procent van de totale productie voor zijn rekening.

Effect van cafeïne op je lichaam Het maag-darmkanaal neemt de cafeïne heel snel op waardoor de helft al na 3 à 4 minuten in het bloed terechtkomt. Het effect merk je meestal een half uur na het drinken en kan je tot tweeëneenhalf uur later voelen.

Meer energie Ons lichaam heeft een soort ingebouwde keukenwekker. Hoe langer we wakker zijn, hoe meer adenosine het aanmaakt. Die stof zorgt er voor dat we ons na een tijdje wat futlozer voelen en klaarmaken om te slapen. Maar cafeïne beïnvloedt de adenosine-receptoren in

Wist je dat volgens één van de legendes de Ethiopische geitenhoeder Kaldi de koffiestruik ontdekte? Tijdens zijn trektocht door Abessinië werden zijn geiten zo energiek na het eten van een bepaalde bes dat ze de gekste sprongen maakten en weigerden nog mee te gaan naar huis. Uit nieuwsgierigheid probeerde hij zelf een bes … en de rest zou geschiedenis zijn. de hersenen waardoor die vermoeidheid wegblijft en we meer energie krijgen. Zelfs bij een lage dosis.

Concentratie Cafeïne heeft ook een licht stimulerend effect op het zenuwstelsel waardoor we alerter worden. Het heeft een positieve invloed op de mentale focus, de concentratie en zelfs een klein beetje op het geheugen. Zo’n 75 mg cafeïne of ongeveer één kopje koffie is genoeg om de cognitieve en mentale functies te verbeteren. Heel veel cafeïne opnemen heeft overigens geen extra effect. Integendeel, het kan je angstig en rusteloos maken. Koffie & gezondheid

Vochtinname Uit de meeste onderzoeken naar de effecten van cafeïne blijkt dat een gematigde cafeïneconsumptie niet leidt tot uitdroging of vochtverlies, maar net een positieve invloed heeft op de vochtinname. Er zijn indicaties dat cafeïne op de korte termijn een licht diuretisch effect heeft, maar dit weegt niet op tegen de voordelen van de vochtinname. Cafeïne stimuleert wel de nieren waardoor je vaker moet plassen en het vocht dus iets sneller het lichaam verlaat.

Zwangerschap/borstvoeding Uit onderzoek blijkt dat koffie drinken tijdens de zwangerschap het risico op een miskraam kan verhogen of aan de basis kan liggen van een lager geboortegewicht. De baby kan ook onrustig worden doordat cafeïne via de borstvoeding bij het kindje terecht komt. Daarom geldt voor zwangere vrouwen en moeders die borstvoeding geven het advies om de totale cafeïneconsumptie uit alle bronnen te beperken tot 200 mg per dag.

Wist je dat ... rokers cafeïne meestal sneller afbreken? Bij zwangere vrouwen verloopt de afbraak dan weer trager.

Kinderen

of bepaalde frisdranken, zijn er te weinig studies. Wel weten we dat het de ontwikkeling van het zenuwstelsel kan aantasten.

Hart- en vaatziekten Cafeïne kan de bloeddruk tijdelijk verhogen, al neemt dit effect af naarmate je vaker koffie drinkt. Ook op de gezondheid van de hart- en bloedvaten heeft het geen of mogelijks een licht positief effect.

Afvallen met koffie Men beweert wel eens dat koffie drinken helpt om vet sneller te verbranden. Daar bestaat echter geen enkel bewijs voor.

Botdichtheid Het klopt dat cafeïne - in beperkte mate - de opname en afscheiding van calcium beïnvloedt waardoor men cafeïne wel eens associeert met osteoporose. Toch kan men geen verband aantonen, zelfs niet als je heel veel cafeïne opneemt.

Jicht Uit vergelijkende studies blijkt dat mensen die regelmatig koffie drinken, minder kans lopen op het ontwikkelen van de reumatische aandoening jicht. En dan vooral bij 40-plussers heeft het een beschermend effect.

Diabetes

Zowel koffie met als zonder cafeïne zou een beschermend effect hebben tegen Omdat er heel weinig kinderen en diabetes type 2. adolescenten koffie drinken, is het effect verwaarloosbaar. Over het effect van cafeïne uit bijvoorbeeld chocolade Spijsvertering

Volwassenen

400 milligram per dag of ongeveer 4 cafeïnerijke producten (Behalve voor bijvoorbeeld mensen met angstgevoelens)

Kinderen

Kinderen jonger dan 13 jaar nemen beter geen cafeïne op Vanaf 13 jaar drink je beter niet meer dan één portie per dag

Zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven

Beperken tot minder dan 200 milligram per dag


Koffie en Cafeine

Soms krijgt men wel eens last van zure oprispingen of een branderig gevoel na het drinken van koffie. Maar het is niet duidelijk of die klachten effectief door de koffie komen of het gevolg zijn van de voeding, het lichaamsgewicht, stress of roken. Kun je te veel koffie drinken? Sommige mensen zijn gevoeliger voor de effecten van koffie. En dan vooral voor hoge dosissen koffie. Een matig gebruik van zo’n 4 tot 5 kopjes per dag, zorgt zelden voor problemen. Maar als je heel veel koffie drinkt kun je last krijgen van duizeligheid,

Let op

waardoor je minder vermoeidheid en pijn voelt. Daarom voegt men het ook toe aan verschillende pijnstillers. Bovendien stimuleert het de aanmaak van adrenaline en mogelijks beïnvloedt het ook de capaciteit van het longvolume en de vetverbranding tijdens een inspanning. Zo kan het bijvoorbeeld bij het lopen, fietsen, roeien of zwemmen de prestaties opkrikken doordat je de inspanning langer kunt volhouden. Over het effect bij kortere inspanningen en krachtsporten is er minder duidelijkheid. Aanbevolen veilige consumptie van cafeïne

rusteloosheid, beven, hartkloppingen of slaapproblemen. Deze symptomen zijn vaak van korte duur en verdwijnen meestal wanneer je het gebruik terug tempert.

De hoeveelheid cafeïne in een kop koffie hangt af van de soort koffie, de sterkte en de grootte van de tas. Gemiddeld bevat een kopje koffie of een energiedrank zo’n 85 mg cafeïne. In een blikje cola zit er ongeveer 25 tot 45 mg en in een tas thee is dat zo’n 30 mg. Ook pure chocolade bevat 30 mg terwijl melkchocolade nog maar 4 mg bevat. Omdat het effect van de cafeïne varieert, zijn er verschillende adviezen voor volwassen, kinderen, zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven.

Helpt cafeïne bij het sporten?

Cafeïnevrije alternatieven

Eén van de effecten van cafeïne is dat het de zenuwprikkels onderdrukt

Voor wie snel nerveus wordt of moeilijk slaapt na het drinken van koffie, bestaat

Voor een volwassene kan 10 gram cafeïne dodelijk zijn! Maar daarvoor moet je op één dag zo’n 115 kopjes koffie drinken,… wat fysiek onmogelijk is.

SurplusMagazine_Progyn_NL_2015-04-07[vectorisé].pdf 1 15/09/2015 10:48:51

C

M

J

CM

MJ

CJ

CMJ

N

er ook cafeïnevrije koffie. Al bevat ook die nog sporen van cafeïne. Andere alternatieven zijn kruidenthee of cafeïnevrije cola. Kun je verslaafd geraken aan koffie? Dat is niet bewezen. Wel kunnen er ontwenningsverschijnselen optreden als je stopt met koffie of andere cafeïnerijke producten te consumeren. Meestal gaat het om hoofdpijn, vermoeidheid, rusteloosheid, prikkelbaarheid of trillende handen. De impact hangt af van persoon tot persoon. Vaak gaat het ook weer over na een weekje of als je terug koffie of andere producten drinkt. Al gehoord van… weekendhoofdpijn? Sommige mensen kampen in het weekend geregeld met migraine-achtige hoofdpijn. Deze kan het gevolg zijn van langer slapen, het drinken van meer alcohol, ontspanning na stress… maar ook doordat je in het weekend bijvoorbeeld veel minder koffie drinkt.

&Homeopathie

fytotherapie Een waardig

alternatief? De geschiedenis van de homeopathie voert ons terug naar het Duitsland van eind achttiende, begin negentiende eeuw. Geneeskunde stond toen nog in z’n kinderschoenen en er was amper sprake van een wetenschappelijke basis om zieken te genezen. In die periode ontwikkelde de arts Samuel Hahnemann een geheel nieuw concept van medicatie, de homeopathie. Hij ging op zoek naar de oorzaak van aandoeningen en baseerde de behandeling op het ‘similia’-principe, oftewel het gelijke met het gelijkende genezen. Tot op de dag van vandaag blijft zijn theorie onderwerp van discussie en controverse. Apotheker Bert De Petter van De Lindeboom Apotheek in Boom verdiept zich al 35 jaar in homeopathie en fytotherapie en legt ons uit waarom hij voorstander is.


werken of werken niet. Dat heeft helemaal niets met geloven te maken. En net zoals bij de conventionele geneesmiddelen gebeurt het wel eens dat een homeopathisch geneesmiddel niet het beoogde resultaat oplevert, waardoor de homeopathische arts op zoek moet naar een alternatief.” Hoe kun je aantonen dat homeopathische middelen werken?

Vanwaar jouw interesse in homeopathie? “Misschien wel het belangrijkste kenmerk van homeopathie is dat die de patiënt in zijn geheel bekijkt. We noemen dat de holistische benadering. Men gaat eigenlijk op zoek naar de oorzaak van het onevenwicht in het lichaam dat aan de basis ligt van de ziekteverschijnselen. De bedoeling is het lichaam terug in balans te brengen. Er zijn namelijk heel veel natuurlijke stoffen die bij gezonde mensen en in een hoge dosis, bepaalde ziekteverschijnselen veroorzaken. Als je patiënten met gelijkaardige symptomen een sterk verdunde hoeveelheid van die stof toedient, activeer je het natuurlijke genezingsproces. Neem bijvoorbeeld melkkorst of melkschurft, één van de vaakst voorkomende aandoeningen bij kleine baby’s waardoor er wit- of geelachtige korstjes op het hoofd van de baby verschijnen. Homeopathie zal de symptomen niet lokaal behandelen maar gaat op zoek naar de oorzaak van het probleem. Die kan zich bijvoorbeeld in de darmen bevinden of misschien is er sprake van een erfelijke aanleg.” Maar daarvoor moet je de stof heel erg verdunnen?

“Dat klopt, Hahnemann noemde dat de potentialisatie van de remedie. Heel wat van de gebruikte stoffen hebben immers


toxische eigenschappen waardoor je dus heel voorzichtig te werk moet gaan. Hij ging op zoek naar een manier om die stoffen in verschillende stappen te verdunnen met water en alcohol. Men mengt één eenheid natuurlijke stof met negen eenheden water en alcohol en schudt die op een stevige ondergrond. Dit is de eerste verdunning of D1. Uit dat mengsel haalt men opnieuw één eenheid en vermengt die met negen eenheden water en alcohol, de tweede verdunning of D2. Zo gaat men verder en verder. Dat schudden en verdunnen is cruciaal voor de werkzaamheid van het homeopathisch geneesmiddel. Want hoe meer je verdunt, hoe werkzamer het homeopathische geneesmiddel wordt.” Tegenstanders beweren dat er in homeopathisch middelen uiteindelijk geen werkzame stof meer zit? “Dat klopt niet. Zelfs heel sterk verdunde stoffen hebben wel degelijk nog een activiteit. Neem bijvoorbeeld ephedrine. Als je die in een gewone dosis neemt, stijgt je bloeddruk. Maar als je die sterk verdunt, dan daalt de bloeddruk net.”

Moet je als patiënt ook geloven in homeopathie? “Naar mijn aanvoelen is het vrij eenvoudig. Zowel klassieke als homeopathische geneesmiddelen

“Elke apotheker wil zijn of haar patiënten helpen. Op zich maakt het weinig uit of dat met klassieke of homeopathische middelen gebeurt. Als patiënten zich beter voelen of genezen, dan werkt de therapie. Net zoals bij klassieke medicatie kan bij volwassenen wel eens het zogenaamde placebo-effect optreden. Maar we passen homeopathie ook toe bij baby’s en dieren. Die kun je niet sturen en zijn ongevoelig voor het placebo-effect. En toch boeken we ook bij hen uitstekende resultaten. Bij kleine kinderen werkt het zelfs beter dan bij volwassenen en bejaarden. Dat komt omdat we tijdens onze levensloop voortdurend belast worden. Niet alleen mentaal door de hoge werkdruk, onze prestatiedrang of het opvoeden van onze kinderen. Maar ook fysisch door een ongezonde voeding en allerlei andere externe factoren zoals de luchtkwaliteit of de straling van zendmasten. Daardoor worden we ook steeds moeilijker medisch behandelbaar, zowel klassiek als homeopathisch. Bewijs daarvan is de toename van bepaalde chronische stress-ziektes zoals CVS, fibromyalgie maar ook kankers en langdurige depressies. Kun je homeopathie voor elke ziekte toepassen?

“Ik adviseer heel vaak homeopathie voor allergieën, luchtwegaandoeningen, eczeem, bepaalde ontstekingen, griep, verwondingen, psychische of gedragsproblemen. Maar er zijn grenzen. Patiënten met ernstige of levensbedreigende aandoeningen zoals kanker, MS of de ziekte van Crohn moeten een arts raadplegen. Maar voor heel wat ‘minder ernstige’ aandoeningen zijn er uitstekende homeopathische middelen.”

Hoe bepaalt men welk middel geschikt is voor de patiënt? “Binnen de homeopathie zijn er eigenlijk twee strekkingen. De unitaire homeopaat gaat op zoek naar één specifiek homeopathisch middel om de aandoening te behandelen. Tijdens de consultatie stelt hij of zij een heleboel vragen. Niet alleen over de details van de symptomen maar bijvoorbeeld ook over de levensgewoonten, de ziektegeschiedenis, de toestand van de psyche, enz. Zo’n gesprek duurt al snel een half uur en vaak zelfs een stuk langer. Door alle informatie te bundelen kan hij via eliminatie uiteindelijk het meest geschikte homeopathische geneesmiddel bepalen. De complexe homeopaten maken ook een grondige analyse van de klachten maar stellen in plaats van één product, een combinatie van homeopathische middelen voor die een gelijkaardige werking hebben.”

“IN TEGENSTELLING TOT KLASSIEKE MEDICATIE HEEFT HOMEOPATHIE GEEN NEVENEFFECTEN.” Hoe zit het met de wetgeving omtrent homeopathie? “Die is vrij streng waardoor het klassiek geschoolde artsen zijn die een bijkomende homeopathische opleiding volgen. Een gezonde evolutie want het blijft belangrijk dat je een goed zicht hebt op mogelijke onderliggende medische problemen. Helaas zijn er door tijdsgebrek steeds minder homeopathische artsen, ondanks een stijgende interesse vanuit de patiënten.” Kan ook homeopathie bijwerkingen hebben?

“Neen, in tegenstelling tot klassieke medicatie heeft homeopathie geen neveneffecten. Soms kunnen de ziektesymptomen tijdelijk wel even verergeren. We noemen dat de homeopathische verslechtering. Na een korte verheviging van de klachten komt

dan het genezingsproces op gang. Soms merken de patiënten die intensivering niet eens. Maar bij twijfel raad ik hem of haar wel altijd aan om de huisarts te raadplegen.” Kun je te veel homeopathische geneesmiddelen nemen? “Dat risico is vrij beperkt maar je moet ook niet overdrijven. Als je langdurig hetzelfde homeopathische geneesmiddel inneemt - zonder verbetering van de klachten - kun je na verloop van tijd homeopathisch onbehandelbaar worden, waardoor de medicatie geen effect meer heeft.” Wat is het verschil met fytotherapie?

“Zowel homeopathie als fytotherapie maken gebruiken van planten. Maar waar homeopathie zich baseert op het similia-principe - genees het gelijke met het gelijkende -, richt fytotherapie zich op de biochemische werking. Het werkingsprincipe van planten is dezelfde als die van klassieke geneesmiddelen. Overigens bestond die klassieke geneeskunde vroeger enkel uit planten. Pas vanaf de 19de eeuw slaagde men er in om bepaalde chemische componenten uit die planten te isoleren en te verwerken in medicatie. Chemotherapie behoort bijvoorbeeld tot de klassieke medicatie, maar het actieve bestanddeel komt uit het snoeisel van de taxushaag.”

Zijn dat de producten die je ook buiten de apotheek of via het internet kunt kopen? “Precies, maar daar schuilt ook het grote gevaar. Enkel een apotheker kan je garanderen dat je een kwalitatief homeopatisch of fytotherapeutisch product aankoopt. Zeker bij internetaankopen, met uitzondering van door het Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten (FAGG) erkende internetapotheken, weet je nooit zeker wat je zult ontvangen en kan het zelfs schadelijk zijn voor je gezondheid. Mensen met interesse voor homeopathie en fytotherapie wenden zich dus best naar de apotheker voor een degelijk en betrouwbaar advies en productgamma.”

Wat is dan het voordeel van fytotherapie t.o.v. klassieke medicatie?

“Bij het gebruik van een plant dien je niet één specifieke stof toe, maar een hele groep van stoffen met een gelijkaardige werking. Die hebben een regulerend mechanisme waardoor fytotherapie veel zachter werkt dan de klassieke chemische enkelvoudige medicatie en je dus ook minder bijwerkingen hebt. Aspirine heeft bijvoorbeeld koortswerende eigenschappen maar heeft mogelijks ook een aantal bijwerkingen. De esboom bevat ook dergelijke aspirineachtige stoffen maar werkt veel zachter en zonder bijwerkingen.”


Arnica Montana (valkruid) Dit sierlijke plantje met goudgele, oranjeachtige bloemen kun je vinden op bergachtige gronden, bij waterbronnen en in drassige velden. De crèmes, gels of kompressen met Arnica Montana hebben een pijnstillende werking bij kneuzingen, verstuikingen, verrekkingen, botbreuken of blauwe plekken. Goethe beweerde zelfs dat het zijn leven redde na een zware koorts.

bekendste planten in de natuurlijke geneeskunde. De indianen gebruikten het om de wondgenezing bij een insectenbeet, slangenbeet of koorts te ondersteunen. Maar tegenwoordig gebruikt men het vooral om de weerstand te verhogen.

Ginkgo biloba In het oude China vereerde en beschermde men de zeer oude Ginkgo biloba of tempelboom. Een kolos die wel 30 tot 40 meter hoog

Sint-janskruid Sint-janskruid kent een lange geschiedenis als geneeskrachtig kruid dat teruggaat tot de tijd van de oude Grieken, toen het werd gebruikt om kwade geesten weg te drijven. Tegenwoordig gebruikt men het om zijn verzachtende en jeukwerende werking, als antidepressivum, pijnstiller of ontstekingsremmer. Massageolie op basis van sint-janskruid gebruikt men ook voor het verwarmen en ontspannen van kougevoelige

lijkt op de doornkroon van Christus. Al meer dan 200 jaar gebruikt men de bloem bij de behandeling van motorische onrust, angstgevoelens en als kalmerend middel, bijvoorbeeld bij slaapproblemen.

Valeriaan Deze plant met fijne witte tot roze bloemen vind je langs waters en slootranden en op vochtige drassige gronden in de buurt van kreupelhout en loofbossen. In de middeleeuwen gebruikte men het al als

7 populairste planten in de geneeskunde Cranberry of veenbes Amerikaanse indianen gebruiken het sap van de veenbes al generaties lang om zowel acute als chronische urineweginfecties bij vrouwen te behandelen. Het sap maakt de urine zuurder waardoor bacteriën er niet kunnen aarden en ze zich minder goed vasthechten aan het slijmvlies.

Echinacea De Echinacea-plant is misschien wel één van de


kan groeien en een stamomvang kan bereiken van een meter. In oude Chinese kruidenboeken beveelt men het inhaleren van de dampen van een heet aftreksel van de ginkgobladeren aan bij astma, bronchitis, hoest, huidziekten, blaas- en andere klachten. Tegenwoordig gebruikt men die vooral voor de symptomatische behandeling van onder meer concentratiestoornissen, geheugenverlies, angst, duizeligheid en hoofdpijn.

spieren en bij reuma, jicht of ischias. Opgelet, Sint-janskruid kan interacties geven met andere geneesmiddelen. Overleg dus goed met de apotheker of arts.

Passiebloem Een wat bizarre naam die echter niets met passie of romantiek te maken heeft. De ‘passie’ verwijst naar de ingewikkeld gebouwde corona in het hart van de bloem die

kalmerend middel bij bepaalde vormen van epilepsie. Maar tegenwoordig wendt men het vooral aan bij matige slaapstoornissen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikte men het zelfs bij de behandeling van neuroses en de zogenaamde shell shock.

Echinaforce, geef de winter geen kans! Verhoog nú je weerstand.

VANAF 2 JAAR

A.Vogel Echinaforce + Vitamine C & Echinaforce Junior + Vitamine C · Voor een ijzersterke weerstand · Sneller weer op de been na een mindere periode · 100% natuurlijk

Uitsluitend verkrijgbaar bij de apotheek.

Surplusmagazine Najaar 2015 - 37

www.avogel.be

OK

Be.care:

Ons exclusief gamma verzorgingsproducten

DUO HERSTELLENDE HANDCREMES Behandel je handen met zachtheid • Bijzonder geschikt voor droge tot zeer droge huid • Snelle verlichting bij kloven • Vermindert de roodheid en het onaangename, trekkerige gevoel • Langdurige bescherming

Het volledige gamma be.care producten is ‘in huis’ ontwikkeld door je apotheker. Vraag ernaar. * periode 19/10/2015 - 31/12/2015

38 - Surplusmagazine Najaar 2015 48 - Surplusmagazine Zomer 2015

€ 12,30

€ 9,85* 20% korting

Hoe

laat je

je huid stralen? Elke dag teisteren zon, wisselende weersomstandigheden en luchtvervuiling onze huid. Maar ook onze eigen levenswijze heeft een grote impact. Daardoor kan de gelaatshuid er na verloop van tijd wat valer en doffer uitzien en haar elasticiteit verliezen. Nochtans wil elke vrouw – en heel wat mannen – er het liefst jong en jeugdig blijven uitzien. Met de feestdagen in het vooruitzicht leggen we je uit hoe je je huid moet verzorgen, huidveroudering kunt afremmen en je natuurlijke schoonheid kunt behouden.


gelaatsverzorging

De huid verzorgen in 3 stappen Je gelaat verzorgen hoeft helemaal niet moeilijk te zijn. Als je elke dag volgende drie stappen nauwkeurig uitvoert, dan ben je al een heel eind op weg om je huid stralend te houden.

Stap

1

Stap

2

Stap

3

Reinigen

Tonifiëren

Verzorgen & beschermen

Het is belangrijk om elke dag de dode huidcellen, het vuil, overtollige talg en make-up te verwijderen. Dat lukt niet met enkel water of gewone zeep. Daarvoor gebruik je best een aangepast reinigingsproduct waarmee je de huid klaarmaakt voor verzorging. Want een gereinigde huid neemt de actieve bestanddelen van verzorgingsproducten beter op. Als je huid vrij droog is, reinig je best met een reinigingsmelk. Deze breng je voorzichtig met een wattenschijfje aan en kun je op dezelfde manier – zonder water - verwijderen. Voor normale, gemengde en vette huidtypes gebruik je een reinigingsgel. Deze kan je wel met wat lauw water verwijderen. Gebruik zeker geen al te warm water want dit kan huidirritaties veroorzaken. Reinig zachtjes en zonder wrijven om huidbeschadigingen te voorkomen.

Om de laatste sporen van het reinigingsproduct te verwijderen, doe je wat tonic op een wattenschijfje en veeg je voorzichtig over je gezicht. Dat verfrist meteen ook je huid en herstelt de natuurlijke pH-waarde. Sommige tonics bevatten alcohol waardoor ze een verkoelend effect hebben. Maar omdat ze ook de lipiden in de huid verwijderen, kunnen ze een droge huid verergeren.

Nu je de huid hebt gereinigd en getonifieerd is ze helemaal klaar om te verzorgen en beschermen. Eventueel breng je eerst nog een serum of concentraat aan. Deze bevatten een veel hogere concentratie actieve bestanddelen dan de klassieke dagen nachtcrèmes. Voor een optimale opname en doordringing in de huid breng je ze dan ook best direct op de pas gereinigde huid aan. Je kan het ook zonder serum doen, en meteen de vochtinbrengende dag- of nachtcrème aanbrengen. Kies in ieder geval een product dat bij je huidtype past en laat je hierin goed adviseren door je apotheker. Heel wat producten zijn ook aangepast aan bepaalde huidproblemen en helpen een geïrriteerde huid te verzachten.

Wist je dat ... je de keuze van het verzorgingsproduct ook kunt afstemmen op het seizoen? In de winter wil je misschien wel een rijkere crème terwijl je bij warm weer eerder een licht vloeibaar product verkiest.

Waarom een nachtcrème? Vermits we onze huid ‘s nachts niet blootstellen aan externe invloeden zoals uv-stralen of airconditioning kun je je afvragen of een nachtcrème wel zin heeft. Wel, … dat heeft ze wel degelijk. ’s Nachts vernieuwt de huid zich en vervangt ons lichaam oude huidcellen door nieuwe. Een vochtinbrengende nachtcrème stimuleert dat proces. De textuur van een nachtcrème is rijk en romig voor een optimale voeding en ondersteuning van de huidregeneratie. Daarom moet je ook ’s avonds je huid reinigen, make-up verwijderen en vuil weghalen. Zo maak je de weg vrij voor de nachtcrème om beter en dieper in de huid in te werken. Een goede avondverzorging zorgt er dus voor dat je er ’s morgens minder vermoeid uitziet!


Doe een klein beetje vochtinbrengende crème op je vingertoppen en masseer het zachtjes in de huid. De crème hydrateert en voedt de huid en beschermt ze tegen schadelijke invloeden van buitenaf. Bovendien bevatten ze ook bepaalde actieve bestanddelen waardoor ze eventuele huidproblemen helpen aanpakken. Een aantal crèmes kun je zowel ’s morgens als ’s avonds gebruiken, maar er zijn er ook die specifiek werden ontwikkeld voor de dag of de nacht. De meeste dagcrèmes bevatten bijvoorbeeld een beschermingsfactor tegen uv-stralen. Maar tijdens erg zonnige periodes volstaat die echter niet waardoor je je toch extra moet beschermen.

De ogen… een gevoelige zone De ogen bestaan uit 22 spiertjes die elke dag gemiddeld 10.000 oogknipperingen maken. De huid is er dan ook bijzonder dun, gevoelig en kwetsbaarder dan de rest van de gezichtshuid. De oogzone geeft de eerste tekenen van veroudering prijs met rimpeltjes en huidlijntjes en verraadt hoe het met


handige tip

jouw vermoeidheid is gesteld. Daarom gebruik je best een specifiek oogverzorgingsproduct die de huid rond de ogen voedt en hydrateert en rimpels uitvlakt. Neem met je ringvinger – de zwakste vinger aan je hand – een klein beetje product en masseer zachtjes het benige gedeelte boven de wangen van binnen naar buiten toe.

8 tips om je gelaat in conditie te houden

1. Eet gezond Een evenwichtige voeding zorgt niet alleen voor een gezond lichaam en meer energie… maar ook voor een stralende huid. Daarom is het belangrijk om een gevarieerd dieet te eten, rijk aan vitamine A, essentiële vetzuren en sporenelementen. Ook antioxidanten helpen in de strijd tegen de beschadiging van cellen en weefsels. Eet dus regelmatig bijvoorbeeld soja, appels, druiven of blauwe bessen. 2. Drink voldoende water De huid bestaat voor 70 procent uit vocht en elke dag verliezen we daarvan ongeveer één liter door te zweten. Het is dan ook erg belangrijk om voldoende te drinken om de huid ook van binnenuit te hydrateren. 3. Beweeg! Regelmatig bewegen zorgt er voor dat je meer energie krijgt en dat allerlei lichaamsfuncties beter functioneren. De spanningen nemen af en lichaamsbeweging is het ideale middel om zenuwen en frustraties uit je lichaam te krijgen. En dat effect zie je ook aan de buitenkant. 4. De zon is zowel vriend als vijand We weten intussen allemaal dat een overdaad aan UV-stralen de huid beschadigt. Maar dit wil niet zeggen dat je de zon moet schuwen. Die is namelijk cruciaal voor de aanmaak van vitamine D waarmee we onze huid gezond houden. Elke dag een kwartiertje in de buitenlucht vertoeven is genoeg om dat vitamine D-gehalte op peil te houden.

Wist je dat ... als je last hebt van gezwollen ogen best een koud kompres op je ogen legt? Daardoor activeer je de bloedsomloop en neemt de zwelling af.

5. Hou stress onder controle Stress kan bepaalde huidaandoeningen zoals eczeem en psoriasis verergeren en maakt ze gevoeliger voor irritaties. Maar chronische stress tast ook de aanmaak van het collageen aan waardoor je huid doffer en droger wordt. Maak dus regelmatig tijd voor jezelf vrij om het stressniveau onder controle te houden. 6. Dagelijkse huidverzorging Om je huid fris en jeugdig te houden, verwijder je best elke dag je make-up, reinig je je huid en besteed je extra aandacht aan de broze zone rond de ogen. Breng zowel ’s morgens als ’s avonds een goede vochtinbrengende crème aan. 7. Schone slaapster Tijdens je slaap draait de productie van nieuwe huidcellen en collageen op volle toeren. Voor een gladde, soepele en jeugdige huid is het dan ook erg belangrijk om voldoende nachtrust te genieten. Vermoeidheid zorgt voor donkere kringen rond de ogen en een afgematte blik. Een schoonheidsslaapje is dus zeker geen loos begrip. 8. Bescherm je huid tegen externe agressies Elke dag opnieuw teisteren allerlei externe factoren zoals vervuiling en tabaksrook onze natuurlijke beschermlaag. Een goede dagcrème beschermt je tegen die invloeden en doet je huid stralen.


Wat

doet een

bandagiste? Bandages? Verbanden?... Het lijken de meest logische antwoorden, maar ze zijn slechts het topje van de ijsberg. Het werk van een bandagiste is verrassend breed. Al is er vaak wel één gemeenschappelijke factor: ze staan je bij tijdens moeilijke en persoonlijke gebeurtenissen in het leven. Greet Verheyen was ooit kinesiste, maar werkt nu al jaren als bandagiste bij de Thuiszorgwinkel. Ze vertelt ons wat zij en haar collega’s precies doen.


www.thuiszorgwinkel.be en badmode met een hoger uitgesneden decolleté zodat je je zorgeloos vrouwelijk kunt voelen. Vroeger waren de mogelijkheden vrij beperkt maar tegenwoordig heb je heel modieus en kleurrijk ondergoed en strandmode. Condoomkatheters

Gordels Heel wat mensen linken de bandagiste logischerwijs aan bandages en gordels. En terecht. Een deel van ons werk is het aanmeten en passen van buikgordels, lumbostaten en breukbanden. We hebben allemaal wel eens last van rugpijn maar in sommige gevallen kan de arts je een op maat gemaakte gordel voorschrijven. Die houden je rug in de gewenste positie en ondersteunen je spieren. Maar er bestaan ook buikgordels en breukbanden. Die kun je bijvoorbeeld gebruiken bij een stoma of navelbreuk. Elk lichaam is anders, dus meten en produceren we elke gordel op maat … tot hij helemaal perfect zit. Sommige patiënten mogen door hun gevorderde leeftijd of een verhoogd risico op hartfalen geen operatie ondergaan. Ook in dat geval kunnen we bepaalde problemen verhelpen met een breukband. Stoma Een ziekte, ongeval of erfelijke afwijking kan de normale werking van de urinewegen of de darmen in de war sturen. Indien nodig legt men een tijdelijke of definitieve stoma aan. Dat is een kunstmatige uitgang waarlangs het lichaam de urine en de stoelgang toch kan afvoeren. Uiteraard is dit een ernstige ingreep die vaak gepaard gaat met een grote psychologische impact. Nochtans bestaan er tegenwoordig heel veel handige en discrete oplossingen waardoor je vrij snel weer de draad van het leven kunt oppikken. We zijn er om patiënten daarin te steunen

en te begeleiden in de keuze van de materialen. De bedoeling is dat de stoma je niet beperkt in je dagelijkse leven. Je kunt er mee werken, sporten… en ja, zelfs zwemmen. Niemand hoeft te weten dat je een stomazakje draagt. Ook na de opstart kun je bij ons terecht voor alle vragen over verzorging, huidproducten en tips om zorgeloos een stoma te dragen. Borstzorg Het verlies van één of twee borsten, is voor elke vrouw een bijzonder traumatische ervaring. Het behandelingstraject is zeer zwaar en heeft een grote impact op je leven. In sommige gevallen voert de chirurg tijdens de ingreep al meteen een borstreconstructie uit, maar heel vaak is dat niet het geval. Dan passen we na de operatie onmiddellijk een katoenen borstprothese aan. Na een zestal weken, wanneer de wonde geheeld is, gaan we samen op zoek naar een goed zittende siliconen borstprothese. Want elke vrouw wil er het liefst zo vrouwelijk mogelijk uitzien.

Mannen die ongewenst urine verliezen kunnen we helpen met een condoomkatheter. Een soort condoom verbonden aan een opvangzakje. Zo’n katheter kan 24 uur blijven zitten, maar sommige mannen dragen ‘m bijvoorbeeld enkel overdag. Het dagzakje bevestig je dan aan het been en kun je regelmatig ledigen in het toilet. ‘s Nachts kan je een grotere opvangzak aansluiten. Het is soms wat zoeken naar het juiste materiaal en heel wat mannen moeten een mentale knop omdraaien. Maar het is een discreet en betrouwbaar systeem dat je toelaat om een actief sociaal leven te hebben, zonder dat je je zorgen moet maken. Compressietherapie Door ons lichaam vloeit er niet alleen bloed maar ook lymfevocht. Het lymfestelsel voert dat weefselvocht terug naar het bloedvatenstelsel. Door een erfelijke aanleg, ongeval, operatie of spataders kan dat systeem echter ontregeld geraken. Je lichaam kan het vocht dan niet goed meer afvoeren waardoor het zich ophoopt op verschillende plaatsen in het lichaam. Heel vaak is dat in de voeten en de

Sommige vrouwen kiezen achteraf alsnog voor een reconstructie, maar lang niet allemaal. Heel wat vrouwen nemen vrede met hun gewijzigde uiterlijk en passen voor een nieuwe herstelperiode, die vaak een jaar duurt. We zijn er voor hen. Op geregelde tijdstippen hebben ze recht op een nieuwe borstprothese want soms gaat er eens eentje stuk of moeten we de maat wat aanpassen. Maar we helpen ook bij het uitkiezen van eigentijdse en aangepaste lingerie


www.thuiszorgwinkel.be

benen waardoor die uitzetten en de patiënt compressiekousen moet dragen. Die oefenen een gedoseerde druk uit op het been, van de enkel tot de knie of de lies. Ook hier geldt: elk been is uniek en heeft dus nood aan een op maat gemaakte kous. Het is belangrijk dat we het been zo vroeg mogelijk op de dag meten want van zodra je begint te wandelen, stapelt het vocht zich op en zet het been uit. Daarom ga ik bij heel veel patiënten vroeg in de ochtend langs en meet ik het been terwijl de patiënt nog in bed ligt. Maar niet alleen je benen lopen risico, het lymfevocht kan zich ook in de armen ophopen. Als men bijvoorbeeld tijdens een borstoperatie kankeruitzaaiingen aantreft in de lymfeklieren, dan neemt men de oksellymfeklieren weg. Daardoor raakt het vochttransport in de arm verstoord en kan er een vochtophoping of lymfoedeem in de arm ontstaan. Om dit te voorkomen is het belangrijk om de lymfedrainage door de kinesist te combineren met een op maat gemaakte compressiearmkous. Die stuwt het vocht vanuit de hand richting de oksel. Steun op moeilijke momenten We adviseren en begeleiden onze patiënten tijdens erg ingrijpende gebeurtenissen in hun leven. Voor hen staat de wereld even stil en stap voor stap moeten ze leren omgaan met die nieuwe realiteit, ook al kreeg het zelfbeeld een flinke knauw. Tijdens die moeilijke perioden helpen we ze terug op te staan en de draad weer op te pikken. Want mensen willen – ondanks de beperkingen – graag zo zelfstandig mogelijk leven. Daarom betrekken we de patiënten in het herstelproces, reiken oplossingen aan en steunen ze zodat ze weer zelf de touwtjes in handen kunnen nemen. Psychologisch Een groot deel van ons werk is goed luisteren. Daar plannen en nemen we onze tijd voor. We ontvangen iedereen in een afzonderlijke bandagisterieruimte zodat je onbekommerd je verhaal kunt doen. Want onze patiënten hebben heel wat doorgemaakt vooraleer wij ze zien. Meestal schuift ook de partner mee aan want ook die maakt – op zijn of haar eigen manier – het hele ziekteproces door. We geven ze de kans om wat bij te praten en geregeld vertelt men hier zaken die thuis nog niet werden uitgesproken. Samen zoeken we dan naar de geschikte oplossing. Niet naar een oplossing… maar de beste oplossing. Want net zoals de patiënt, zijn ook wij veeleisend. Het einddoel is dat we iedereen op de best mogelijke manier helpen.

Voor meer info en vestigingen: www.thuiszorgwinkel.be


INDIVIDUELE MEDICATIEVOORBEREIDING

Steeds meer patiënten kiezen er voor om hun medicatie per innamemoment in een zakje te laten verpakken. Zo ben je zeker dat je alle geneesmiddelen neemt … op het juiste moment. Want dat is niet altijd zo eenvoudig. Dat blijkt ook uit het verhaal van Maria, trouwe klant en fervent gebruiker van Individuele Medicatievoorbereiding (IMV):

“Elke dag neem ik meer dan twintig geneesmiddelen. Dan raak je al snel de tel kwijt of neem je wel eens een pilletje op het verkeerde moment. Mijn geneesmiddelenkast zat propvol medicatiedoosjes waardoor ik amper het bos nog door de bomen zag. Tot ik IMV leerde kennen! De apotheker bereidt mijn medicatie nu helemaal voor en stopt ze per innamemoment in een zakje. Op zo’n zakje staat de dag dat ik het moet innemen, het uur van inname en welke medicatie er precies in zit. De zakjes volgen elkaar logisch op zodat ik nergens meer aan hoef te denken. Doordat ik de behandeling nu perfect volg, voel ik me ook een stuk beter en zekerder. Bij m’n laatste onderzoek zag zelfs m’n arts het verschil. En dat is uiteindelijk het allerbelangrijkste!”

Voor meer info over Individuele Medicatievoorbereiding: www.surplusgezondheid.be/imv

EET OP EEN KLEIN BORD ALS JE WILT AFVALLEN De Wereldgezondheidsorganisatie schat dat tegen 2030 zowat elke Europeaan te dik zal zijn en voorspelt dan ook een ‘immense’ obesitasepidemie. De hoogste tijd feit dus om ons eetpatroon aan te passen dacht men aan de universiteit van Oxford en Cambridge. Uit één van hun onderzoeken blijkt dat we minder eten als ons bord en ons bestek kleiner is. Dat geldt zowel voor kinderen als voor volwassenen. Al sinds kindsbeen af wordt ons ingeprent om ons bord netjes leeg te eten… en dat doen we nog steeds. Niet alleen omdat we het zo geleerd hebben maar ook omdat we geen voedsel willen verspillen of omdat we er nu eenmaal toch voor betaald hebben. Maar wat als we dat bord gewoon kleiner maken? Dan eten we per dag gemiddeld 144 tot 228 kilocalorieën minder. Als je dat elke dag doet verlies je per maand een halve tot een volle kilo lichaamsgewicht. Op voorwaarde dat je niet tussendoor eet of je bord twee keer opschept.

BORSTVOEDING MAAKT KINDEREN SLIMMER Borstvoeding heeft heel wat voordelen. Het versterkt het afweersysteem, fabel beschermt tegen allergieën en bepaalde ziektes, bevordert de ontlasting,… om er maar een paar te noemen. Maar men dicht het ook een zeer bijzondere eigenschap toe: je zou er slimmer van worden. Uit recent Braziliaans onderzoek moet blijken dat er een intelligentieverschil is tussen baby’s die borstvoeding of flesvoeding krijgen. Althans, bij de tweejarige meisjes (bij jongens kon men geen verschil vaststellen). Dat verschil verdwijnt echter wel tegen de leeftijd van 16 jaar. De vraag is natuurlijk hoe je de intelligentie van een 2-jarige bestudeert. Daarvoor ging men af op de observatie van de ouders, niet meteen de meest betrouwbare techniek. De conclusie is dan ook dat het zeer onwaarschijnlijk is dat moedermelk een invloed heeft op de intelligentie. Die hangt vooral af van je genen, een al dan niet motiverende omgeving, de intelligentie van de ouders, de schoolkeuze, de sociale klasse,…

LUIZEN HOUDEN NIET VAN HAARLAK EN GEL Tot die conclusie kwam het Nederlandse Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu. We wisten al dat luizen de voorkeur geven aan lang haar, maar nu blijkt feit dat ze niet zo gek zijn op haarlak en gel. Bij jongens die gel of haarlak in het haar smeren, heeft ongeveer 3% wel eens last van luizen. Bij de jongens die dat niet doen, is dat 6 procent. Meisjes hebben wat meer last van luizen. Meiden die gel of haarlak gebruiken lopen 7 procent kans tegenover 12 procent voor de meisjes die niets in het haar doen.


WEDSTRIJD 1

2

3

4

5

6

7

1. FYSIEK 2. HET GELIJKE MET HET GELIJKENDE BEHANDELEN 3. TOXISCH

5. DIGITAAL PLATFORM OM MEDISCHE GEGEVENS TE DELEN 6. VERMAGEREN 7. ECOLOGISCH

4. TRANSPIREREN

Wat kan je winnen? DUO HERSTELLENDE HANDCREMES • Bijzonder geschikt voor droge tot zeer droge huid

Welk woord zoeken we in de groene kolom?

Hoe kun je deelnemen? - Surf naar www.surplusgezondheid.be

• Snelle verlichting bij kloven

- Klik door naar de wedstrijdpagina

• Vermindert de roodheid en het onaangename, trekkerige gevoel

- Klik op ‘Verzenden’ en klaar!

• Langdurige bescherming

- Vul je naam, voornaam, e-mailadres en het juiste antwoord in

We brengen de winnaar persoonlijk op de hoogte. De prijs is af te halen in een apotheek bij jou in de buurt.


SurplusACTIES periode november - december

Mustela Crème voor luierwissel 1.2.3 100ml Complete verzorging van luiererytheem:    

€ 8,75

nu

€7

voorkomt irritaties en roodheden bij elke luierwissel verzacht vanaf het 1ste gebruik herstelt de huid langdurig

NIEUWE FORMULE: 0% parfum of bewaarmiddelen

    

geschikt voor de droge tot zeer droge huid snelle verlichting bij kloven vermindert de roodheid trekt snel in zorgt voor een langdurige bescherming

*Niet cumuleerbaar met andere kortingen. Acties geldig tot 31/12/2015.

be.care DUO herstellende handcrèmes

A.Vogel Echinaforce op tabletten en hotdrink

 stimuleert het immuunsysteem

€ 12,30

-20%

nu

€9,85

*

Gelaatsverzorging Korting op geselecteerde gamma’s. Vraag ernaar bij je apotheker. Deze actie is enkel geldig in december.

-20% gamma’s huidveroudering

gamma’s huidveroudering en hydratatie

gamma’s huidveroudering en hydratatie

CVS PSORIASIS. Dossier. Lage rugpijn BEWEGEN OF PLATTE RUST? n 36 HOMEOPATHIE & FYTOTHERAPIE. Hoe laat je je HUID STRALEN?

Recommend Documents