CSU Meewerkweek: directie als schoonmaker

EEN RELATIEMAGAZINE VAN CSU NUMMER 2 • OKTOBER • TWEEDUIZENDZEVEN

Meer schoonmakers door imagocampagne Hoe verbreden de NS haar dienstverlening? Het belang van mvo

Van Lanschot Bankiers: gerenommeerd en representatief Van Lanschot Bankiers heeft meer dan dertig panden in Nederland. Het hoofdkantoor staat in ’s-Hertogenbosch. Sinds april 2000 heeft de bank er ook een in het oog springend pand direct naast het centraal station: de Vanlanschottoren.

Moderne toren in ’s-Hertogenbosch De Vanlanschottoren is een ontwerp van architect Gerard Derks. De toren is niet alleen een beeldbepalend gebouw geworden; het is eveneens uiterst energie-efficiënt. Het gebruiksoppervlak van 8185 m² biedt ruimte aan wel 400 mensen. De opvallende Vanlanschottoren zet een duidelijk stempel op het gebied. Het gebouw van vijftien bouwlagen torent hoog boven de omliggende kantoren uit en is zelfs zichtbaar vanaf de andere kant van het treinstation.

Toplocatie voor kantoren De ‘toren van Van Lanschot’ bevindt zich staat aan het Leonardo da Vinciplein in het Paleiskwartier. Dit Paleiskwartier is in korte tijd uitgegroeid tot dé toplocatie voor kantoren. Inmiddels is ruim 120.000 m² kantoor gerealiseerd en de komende jaren wordt er hier en in de directe omgeving nog eens circa 80.000 m² aan toegevoegd. Het hele project zal rond 2009 gereed zijn. CSU Security Services zorgt al meer dan vijftien jaar voor passende diensten bij Van Lanschot Bankiers. Gemiddeld kan de gerenommeerde bank per week op de inzet van zo’n 25 beveiligers en receptiemedewerkers rekenen.

CSU Meewerkweek: directie als schoonmaker

8

Organisatie Actueel Het zo aantrekkelijk mogelijk maken van treinen en stations van de Nederlandse Spoorwegen moet er voor zorgen dat mensen zich prettig voelen. Hier draagt reinheid natuurlijk ook aan bij.

19

3 7 9 14 15

Voorwoord

Inhoud

Door de huidige krapte op de arbeidsmarkt is het voor de schoonmaakbedrijven lastig de personele capaciteit op peil te houden. Henk van Weerdenburg, voorzitter van de OSB ziet echter nog voldoende kansen.

Voorwoord CSU blijft in ontwikkeling.

Minder schade door dubbele alarmverificatie Particulieren en bedrijven checken eerst de melding.

CSUpdate De laatste actualiteiten uit onze organisatie gebundeld.

Marktjournaal

CSU blijft in ontwikkeling

Verzameld nieuws. CSU werkt doelgericht aan permanente ontwikkeling. Daarbij

Gastcolumn

richten we ons ook op onze eigen werknemers. Gemotiveerde,

Lidewijde Ongering over schoonmaken tegen terrorisme.

gezonde en tevreden medewerkers leveren immers beter werk af. Dit zorgt vervolgens voor tevreden klanten en hierdoor kan CSU haar basis steeds verder verbreden.

Intervisie Maatschappelijk verantwoord ondernemen wordt steeds belangrijker. Wat houdt dit in en hoe kan hier invulling aan gegeven worden?

Dhr. G.M.A. van Hulten Voorzitter Directieteam CSU.

Voldoende, goedopgeleide mensen zijn onmisbaar voor een organisatie zoals CSU. We doen dan ook ons uiterste best om een goede werkgever te zijn en serieus betrokken te blijven bij het beroep van beveiliger en schoonmaker. Tijdens de CSU Meewerkweek in september lieten we zien hoe belangrijk CSU het vindt om dicht bij haar mensen te staan. Heel wat managers en kantoormedewerkers draaiden enthousiast mee met hun collega’s op de werkvloer.

Met het oog op de toekomst CSU stelt mensen centraal en draagt bij aan de verbetering van het beroeps- en branche-imago. Onlangs is de landelijke campagne ‘De schoonmaker maakt het mogelijk’ weer van start gegaan en we zijn blij met deze positieve aandacht voor het vak. In dit magazine leest u meer over de imagocampagne die schoonmakers trots op hun werk maakt én die eveneens voldoende enthousiaste werknemers moet aantrekken. We richten ons ook op de toekomst en wereld om ons heen met het artikel over maatschappelijk verantwoord ondernemen. Een aantal klanten en leveranciers vertelt hoe zij invulling geeft aan deze duurzame manier van werken volgens de drie P´s: people, planet en profit. Verder kunt u in dit nummer meer lezen over recente ontwikkelingen in de branches en wat de NS, één van onze grote klanten, op dit moment beweegt. G.M.A. van Hulten Voorzitter Directieteam CSU

Colofon

4

Markt in beweging

Redactie Erwin Vos & Gerdie Weuring, afd. Marketing & Communicatie CSU Postbus 417 5400 AK Uden T (0413) 28 51 11 F (0413) 28 52 79 E [email protected]

Tekst & copy Triadesk communicatie Den Bosch

Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de redactie worden overgenomen of vermenigvuldigd. Zet- en drukfouten voorbehouden.

Concept & vormgeving Hoogsteder Marketing Communicatie Groep Eindhoven Opmaak Comma Eindhoven

2-3

Markt in beweging

OSB-voorzitter Henk van Weerdenburg ziet kansen voor personeelswerving

Nieuwe imago campagne moet voor meer schoon makers zorgen De jongste mediacampagne van de schoonmaakbranche brengt trotse schoonmakers in beeld. De campagne beoogt ook de personeelswerving te ondersteunen. Dat is nodig, want door de huidige krapte op de arbeidsmarkt is het voor schoonmaakbedrijven lastig de personele capaciteit op peil te houden. ‘Toch liggen er voor onze sector nog voldoende kansen,’ zegt een

Een paar jaar geleden was de campagne ‘De schoonmaker maakt het mogelijk’ volop te zien. OSB en werknemersorganisaties hebben recentelijk de bestaande campagne opgepoetst. De komende jaren zal hij op tv te bekijken en op de radio te beluisteren zijn. Ook in het straatbeeld heeft de campagne exposure en als kick-off van ‘De week van de Schoonmaker’ werd er op 7 september zelfs een spectaculaire theatershow opgevoerd tijdens ‘De nacht van de onzichtbare helden’. Momenteel loopt er een achtdelige docusoap op SBS6 met schoonmakers in de welverdiende hoofdrollen.

“Zijn er over een kleine tien jaar nog wel genoeg mensen om Nederland schoon te houden?”

positief gestemde Henk van Weerdenburg, voorzitter van de Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB).

Henk van Weerdenburg, voorzitter van de Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB).

Henk van Weerdenburg: ‘Het is een brede imagocampagne met als belangrijkste boodschap dat werken in de schoonmaakbranche een-erg-goeie-keuze is. Als je weet dat onze vacatures meestal via-via worden gevuld, creëer je op deze wijze ook meteen aanwas.’ ‘Kijk eens naar de manier waarop de schoonmaakbranche aan nieuw personeel komt. Tweederde komt via de bestaande medewerkers binnen! Medewerkers vragen een vriendin of de buurvrouw om bij hún werkgever te werken. Dat doe je natuurlijk alleen als je het naar je zin hebt, als je trots bent op je werk.’ Van Weerdenburg typeert exact de crux van het probleem. Want wie eenmaal in de sector werkzaam is, ervaart de positieve aspecten daarvan, zoals zelfstandigheid, flexibiliteit in de werkuren en werktijden, en een aantrekkelijke vergoeding die ertegenover staat. Maar het beeld dat de buitenwacht van de schoonmaaksector heeft, verdient bijstelling. De nieuwe imagocampagne moet daaraan bijdragen.

Zorgwekkend toekomstbeeld? Het Centraal Bureau voor de Statistiek becijferde onlangs dat er in het jaar 2015 nog maar 800.000 laaggeschoolden beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt. Wie vervolgens bedenkt dat er momenteel

De schoonmaker maakt het mogelijk 200.000 medewerkers in de schoonmaaksector werkzaam zijn, ziet het gigantische probleem meteen opdoemen. Zijn er over een kleine tien jaar nog wel genoeg mensen om Nederland schoon te houden? Volgens OSB-voorzitter Henk van Weerdenburg loopt het zo’n vaart niet. ‘Natuurlijk is er krapte op de arbeidsmarkt en is het vooral lastig om aan voldoende, goede fulltimers te komen. Maar je kunt op verschillende manieren tegen de cijfers van het CBS aankijken. Neem bijvoorbeeld die 200.000 medewerkers. ➧

Na een rustige periode beleeft de imagocampagne ‘De Schoonmaker maakt het mogelijk’ momenteel een krachtige doorstart. Via een crossmediale aanpak komt de doelgroep met de campagneonderdelen in aanraking. Centraal staan de vernieuwde website (www.deschoon makermaakthetmogelijk.nl) en het breed instekende e-zine Clean Magazine, vol up-to-date nieuws dat gerelateerd is aan schoonmaak. Voor opdrachtgevers heeft de website een speciale sectie met tal van praktische tips.

4-5

Doelgroep interview

Particulieren en bedrijven met een alarminstallatie moeten een melding voortaan eerst controleren. Deze nieuwe regel brengt extra maatregelen en investeringen met

Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten Ongeveer 650 van de 4.000 bij de Kamers van Koophandel ingeschreven schoonmaak- en glazenwassersbedrijven heeft zich aangesloten bij de Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB). Samen realiseren de OSB-leden ongeveer tachtig procent van de totale brancheomzet. De OSB-leden bieden werk aan 140.000 mensen, terwijl de totale schoonmaakbranche ongeveer 200.000 medewerkers telt.

Die zítten er al en voor een groot deel blíjven ze ook. Je hebt dus niet 200.000 nieuwe medewerkers nodig. Daarnaast hebben we in de branche veel parttimers. Die zou je fulltimebanen aan kunnen bieden, of je kunt meer uren in een deeltijdbaan onderbrengen. Van tien of twaalf uur per week werken, maak je dan twintig of dertig uur. Bovendien heeft het opleiden van mensen met meer diensturen méér zin. Dat opleiden versterkt vervolgens de binding met het bedrijf. Dan blijven mensen langer bij je. Je zult dan zien dat je zelfs met minder dan 200.000 medewerkers meer werk kunt verzetten.’ Ook in de promotie van dagschoonmaak ziet Van Weerdenburg veel heil. ‘Daarover hebben we vier jaar geleden in het arboconvenant met de overheid afspraken gemaakt. Er is bijvoorbeeld bepaald dat we ons gaan inzetten voor méér dagschoonmaak. Minimaal een kwart van al het schoonmaakwerk vindt intussen overdag plaats. Je kunt mensen dan ook een langere werkweek bieden, wat betekent dat je van ‘bijverdienen’ naar ‘verdienen’ gaat. Ook op die manier wordt de branche aantrekkelijker voor werknemers.’

Taken differentiëren Volgens de OSB-voorzitter is er ook nog een groot potentieel aan nieuwe arbeidskrachten aanwezig. ‘In Nederland zijn nog veel

werknemers, vrouwen vooral, die geen volledige baan hebben.’ Verder ziet Van Weerdenburg in de groep 55-plussers nog kansen. ‘De oudere werknemers schrijven we in Nederland wat al te gemakkelijk af. Dat zijn mensen die je natuurlijk niet 40 uur per week met een hogedrukreiniger moet laten werken in de gevelreiniging, als glazenwasser of in de vliegtuigreiniging. Dat type werkzaamheden is voor deze groep te zwaar. Maar ik zie niet in waarom mensen tussen de 55 en 65 jaar bijvoorbeeld niet in de kantoorschoonmaak ingezet kunnen worden, zeker als bedrijven investeren in het geschikt maken van deze banen voor de oudere leeftijdsgroep en weten te voorkomen dat zij vroegtijdig klachten krijgen. Kantoorschoonmaak is toch de massa van het werk in onze branche. Ik zie dat veel OSB-leden intussen serieus werk maken van het differentiëren van de schoonmaaktaken en passend werk creëren. We maken vorderingen op dat gebied.’ De slotsom: schoonmaakbedrijven zullen hun best moeten blijven doen om genoeg arbeidskrachten te vinden in de bestaande markt. Het imago van een goede werkgever is daarbij van groot belang. Bedrijven die goed voor hun personeel zorgen, hebben de beste kansen om personeel te werven. Bezoek voor meer informatie over de imagocampagne www.deschoonmakermaakthetmogelijk.nl en www.hetverborgengeld.nl.

zich mee, maar kent ook direct voordelen.

Minder schade door dubbele alarmverificatie ‘Eigenlijk is het een heel simpel verhaal. Er zijn inmiddels enorm veel particulieren en bedrijven met een alarminstallatie. Die installaties geven ook vaak vals alarm en dat bezorgt de politie onnodig veel werk’, aldus VvBO-voorzitter Willem van Hassel. De VvBO is de overkoepelende organisatie van verschillende verenigingen in de beveiligingsbranche. Van Hassel vervolgt: ‘De afgelopen jaren hebben beveiligingsbranche en politie samen Willem van Hassel, gekeken hoe we loze alarmen zoveel mogelijk VvBO-voorzitter. terug kunnen dringen. Het is in het belang van alle partijen dat de politie niet met zoveel nodeloos werk zit opgezadeld. Er waren al wel wat regels over alarmverificatie, maar ze waren niet bij iedereen helder en ze werden ook niet overal gelijk toegepast. Het systeem van alarmverificatie staat nu duidelijk op papier, zodat iedereen weet waar hij aan toe is. Het is nog te vroeg voor een eindoordeel, maar de praktijk bewijst al wel dat er een belangrijke efficiencyslag gemaakt is. De politie hoeft veel minder vaak voor niets uit te rukken, ze zijn bij dubbel geverifieerde alarmmeldingen sneller ter plaatse en daardoor worden de daders vaker gepakt en is de schade meer beperkt.’

Melding eerst dubbelchecken Waar komen de nieuwe regels nu op neer? Particulieren en bedrijven met een alarminstallatie moeten een eventuele melding voortaan eerst

op juistheid controleren. Alleen inbraakalarmen die geverifieerd zijn, worden vervolgens aan de politie doorgegeven. Van Hassel: ‘Voor de verificatie van een elektronische inbraakmelding zijn er nu twee verschillende methoden mogelijk. Eén is menselijke waarneming door beveiligers, buren of iemand van de organisatie zelf. De tweede manier omvat verschillende technische verificatiemethoden door de Particuliere Alarmcentrale (PAC): via camera’s (beeld), met microfoons (geluid) die de alarmcentrales op afstand kunnen inschakelen, en/of aan de hand van de ontvangst van twee of meer alarmen vanuit een pand.’ CSU heeft overigens een PAC die voor deze dubbele alarmverificatie kan zorgen.

Eigen verantwoordelijkheden Het is belangrijk om te weten dat de politie vanaf april 2008 alleen nog maar langskomt als de melding is gedubbelcheckt. Als aanloopfase naar 1 april geeft de politie nu al voorrang aan geverifieerde meldingen met als garantie: binnen een kwartier ter plaatse. Er is dus veel aangelegen om zo snel mogelijk volgens de nieuwe afspraken om te gaan met een inbraakalarm. De beveiligingsbranche is in ieder geval tevreden over de afspraken en de resultaten. Van Hassel: ‘De nieuwe aanpak is een uitstekend voorbeeld van de samenwerking tussen beveiligingsbranche en de politie. We zijn elkaar de afgelopen jaren gaan zien als partners, met ieder een eigen rol en bijkomende verantwoordelijkheden. En deze wisselwerking komt de beveiliging bij particulieren en bedrijven zeker ten goede.’

6-7

Organisatie Actueel

Nederlandse treinstations: unieke locaties met bijzondere mogelijkheden Multifunctionele gebieden

van treinen, gebouwen en stations Europees moest worden aanbesteed. Jan van der Linden, hoofd landelijk bureau reiniging van NedTrain: ‘Het hele NS-concern werkt op dit moment hard aan het verder professionaliseren van alle diensten en processen. We proberen heel bewust de klanttevredenheid te verhogen. Het is nu eenmaal een feit dat de mensen zich prettiger en veiliger voelen in schone treinen en op schone stations.’

Bij het bekende vervoer van A naar B komt veel meer kijken dan alleen het op tijd laten rijden van de treinen. De Nederlandse Spoorwegen staan voor een breed scala aan diensten en mogelijkheden. En om optimaal aan te sluiten bij de wensen van de klant, worden diverse diensten aan elkaar gekoppeld. Stations groeien steeds meer uit tot ontmoetingspunten; het stationsgebied is dan ook interessante vestigingsplaats vanwege de centrale ligging binnen een stad. Het gaat stuk voor stuk

"Het is nu eenmaal een feit dat de mensen zich prettiger en veiliger voelen in schone treinen en op schone stations."

NS Poort en NedTrain staan voor de uitdaging om de trei-

om unieke locaties, gebieden waar mensen kunnen wonen, werken, winkelen en recreëren. Een goed voorbeeld hiervan is Utrecht, waarbij het station het hart vormt van een heuse stad met winkels, kantoren, scholen, theater en horecagelegenheden.

nen en stations van de Nederlandse Spoorwegen zo aan-

Gericht professionaliseren

trekkelijk mogelijk te maken én te houden. Bij het verhogen van de klanttevredenheid spelen onder meer punctualiteit, functionaliteit én veiligheid een grote rol. Mensen moeten zich prettig voelen en ook de reinheid draagt daar aan bij.

NS Poort ontwikkelt, beheert en exploiteert de stations en stationsgebieden van de NS. Mark Hamstra, adviseur bij het onderdeel Operationeel Vastgoed Management van NS Poort: ‘Met het ontwikkelen en beheren van kantoren, winkels en woningen, het exploiteren van winkelactiviteiten en de zorg voor de aantrekkelijkheid van de stations zelf dragen we bij aan het tot leven brengen van stationslocaties.’ NedTrain zorgt voor het onderhoud, de reiniging en de revisie van het rollend treinmaterieel van de Nederlandse Spoorwegen. NS Poort en NedTrain hebben weliswaar ieder een eigen werkgebied; sinds 2005 werken de twee onderdelen wel met elkaar samen. Zo ook toen in april 2007 een aantal contracten afliep en de inkoop voor schoonmaak

Jan van der Linden, hoofd landelijk bureau reiniging van NedTrain.

Mark Hamstra, adviseur Operationeel Vastgoed Management van NS Poort.

Onderzoek naar beleving

mensen die met de trein willen reizen. En om dat doel te bereiken, is het belangrijk dat we aan ons imago én de klanttevredenheid blijven werken. Treinen worden in het algemeen nog als een gezellig vervoersmiddel gezien, als een plek waar je nog relatief gemakkelijk een gesprek met andere mensen kunt aanknopen. Dit imago willen we graag houden én verbeteren. Door te zorgen voor schone treinen en stations, maar ook door een aansprekend interieur, vriendelijke service, betaalbare kaartjes, een goede bereikbaarheid, et cetera. Het gaat om de totaalervaring waardoor mensen kiezen om via het station te reizen en daarom blijven we ook voortdurend zoeken naar middelen en diensten om het geheel zo aangenaam mogelijk te maken.’

De NS doet ook continu onderzoek naar de beleving en tevredenheid van klanten. Hamstra: ‘We vragen treinreizigers hun oordeel te geven over een aantal aspecten, waaronder de beleving van de reinheid van stations. Het blijkt dat vooral de aanwezigheid van zwerfvuil, de volheid van afvalbakken en de reinheid van de vloeren een belangrijke rol spelen in het klantoordeel.’ Van der Linden: ‘Ook ín de treinen is reinheid een belangrijk punt. Een trein die smerig is, kan mensen echt een rotgevoel geven. Dan voelen ze zich minder veilig en minder serieus genomen. Klanten die zich prettiger voelen, zijn ook meer tevreden en dit komt de algehele sfeer in de treinen en op de stations ten goede.’

Blijvend bestaansrecht Volgens Van der Linden is de sfeer bepalend voor het succes van de NS: ‘Uiteindelijk gaat het toch om reizigerskilometers, dat is nog steeds hét bestaansrecht van ons bedrijf. We streven naar zo veel mogelijk

8-9

CSUpdate

Intervisie

Grootste schoonmaakcontract in geschiedenis Naar het nieuwsbericht uit ServiceManagement, vakblad voor professioneel schoonmaakonderhoud:

European Pride Award: zelfs Ferrari is ingehaald CSU heeft dit voorjaar voor de Europese Pride Award gewonnen. Dit is de prijs voor de organisatie in Europa van wie de medewerkers het meest trots zijn op hun baan, werk en bedrijf. CSU versloeg de andere genomineerde bedrijven Novo Nordisk (Zweden) en de bekende autofabrikant Ferrari (Italië). Dat CSU ook Ferrari voorbij wist te streven is opmerkelijk omdat dat bedrijf in Dublin werd verkozen tot eindwinnaar van de verkiezing Beste Europese Werkgever 2007. De Pride Award maakt deel uit van de Europese Great Place to Work (GPTW) verkiezing van goed werkgeverschap onder duizenden bedrijven. De Europese jury prees CSU verder nog om de maatschappelijke betrokkenheid en de diverse initiatieven die het bedrijf neemt op het gebied van integratie.

Great Place to Work Naast de belangrijke Europese prijs, is CSU dit jaar opnieuw met goud onderscheiden bij de verkiezing Beste Werkgever van Nederland. CSU heeft de visie dat cultuur en motivatie doorslaggevend zijn voor bedrijven in de service-industrie. Tevreden medewerkers zorgen voor een betere dienstverlening. In CSU´s filosofie zijn het uiteindelijk de leidinggevenden die ervoor moeten zorgen dat aandacht en een prettige werkomgeving op de werkvloer merkbaar wordt gevoeld. Om die reden investeert CSU met name in die groep. Mede door het mislukken van eerdere pogingen om voldoende respons onder de uitvoerenden bij dit soort onderzoeken te genereren, heeft CSU vanaf het eerste moment in overleg met Great Place to Work in het onderzoek de groep tot en met de (operationeel) leidinggevenden betrokken. CSU ziet het onderzoek van Great Place to Work als een goed instrument om zo hun medewerkerstevredenheid te meten én verdere verbeteringen te signaleren waarmee CSU een goed werkgever blijft voor al haar medewerkers. CSU behoort met de gouden onderscheiding in 2007 voor het vierde jaar op rij tot de beste bedrijven om voor te werken. Ook in 2006 won CSU goud en in 2005 ontving de organisatie zilver.

Twee dochterondernemingen van de Nederlandse Spoorwegen, NS Poort en NedTrain, ondertekenden met CSU Cleaning Services een megacontract voor het schoonmaakonderhoud van een groot aantal stations, treinen en gebouwen. Het contract heeft op basis van de looptijd van vijf jaar een waarde van 75 miljoen euro. Daarmee is het voor zover bekend het grootste contract dat ooit voor uitsluitend schoonmaak in Nederland aan één partij is toegewezen. CSU Cleaning Services verzorgt vanaf april 2007 de schoonmaak van diverse gebouwen, treinmaterieel en stations van de NS en NedTrain. De locaties liggen verspreid door heel Nederland: Zwolle en omgeving, Limburg, Zeeland en Amsterdam en omgeving. In Zuid-Holland gaat het om de locaties voor treinreiniging Leidschendam, Den Haag, Rotterdam, Dordrecht en Leiden. Een deel van het contract bestaat uit werkzaamheden die al bij CSU waren ondergebracht.

Onder de verzamelnaam maatschappelijk verantwoord ondernemen kunnen aardig wat verschillende activiteiten en initiatieven vallen. In feite spelen alle kernprocessen van de onderneming een rol bij een uiterst bewuste, verantwoorde aanpak: van inkoop en productie tot personeelsbeleid en communicatie. Verschillende organisaties vertellen hoe zij invulling geven aan maatschappelijk verantwoord ondernemen.

Derde CSU Meewerkweek Tijdens de Meewerkweek van 30 augustus tot en met 7 september kregen de schoonmakers en beveiligingsmedewerkers van CSU weer hulp van hun managers. Dit jaar deden de collega’s van kantoor ook mee met de actie. CSU staat graag dicht bij haar mensen. Door de managers en het kantoorpersoneel mee te laten draaien in de core business van de organisatie, blijven zij betrokken bij het werk en de mensen op de werkvloer. Ook krijgen zij zo meer inzicht in processen, logistiek en andere zaken. Dat leidt tot meer begrip voor elkaar en het sneller doorvoeren van eventuele verbeteringen. De CSU Meewerkweek wordt telkens gehouden bij de klanten van CSU die afkomstig zijn uit de meest uiteenlopende branches en zich in het hele land bevinden. Voorbeelden van locaties waar dit jaar werd ‘meegewerkt’: Philips High Tech Campus in Eindhoven, Rijksmuseum Amsterdam, Paleis van Justitie, Koninklijke Bibliotheek Den Haag, de Efteling, Maastricht-Aachen Airport en diverse bungalowparken, scholen en ministeries. Paul Rosenmöller, lid van de RvC van CSU, maakte treinen schoon.

Maatschappelijk verantwoord ondernemen:

een schone zaak ! Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) wordt steeds belangrijker. Het houdt in dat een onderneming rekening houdt met het effect dat zij heeft op het milieu en op de mensen binnen én buiten het bedrijf. Ondernemingen doen dit niet alleen uit puur idealisme; politiek, samenleving, klanten én werknemers verwachten het ook van een serieus bedrijf. Ook CSU, haar leveranciers en een groeiend aantal klanten zijn heel bewust bezig met deze milieuvriendelijke, sociale én economische kant van ondernemen. Bij MVO draait het om people, planet en profit. Een concreet voorbeeld hiervan is het creëren en continu verbeteren van een veilige werkomgeving, waardoor schade aan de gezondheid wordt voorkomen. Goede én prettige arbeidsomstandigheden zijn in het belang van medewerkers, klanten én de organisatie als geheel.

Een goed alternatief Een ander voorbeeld van MVO is de expliciete aandacht voor duurzaamheid en het zo min mogelijk belasten van het milieu. Dat kan, afhankelijk van de branche en activiteiten van een organisatie, op veel verschillende manieren. Ook CSU kent diverse initiatieven voor het steeds verder beperken van de milieubelasting, onder meer door verstandig om te gaan met beschikbare middelen, materialen en energiebronnen. Daarnaast steunt CSU klanten bij de keuze voor en ontwikkeling van milieuvriendelijke oplossingen. De ontwikkeling van een nieuwe, alternatieve schoonmaaklijn is hier een uitstekend voorbeeld van. ➧

10-11

Intervisie

Belastingdienst

Beter Bed

Frank Knuvers, beleidsmedewerker bij de Belastingdienst

Harm Janssen, manager facilitaire dienst Beter Bed

CSU verzorgt de schoonmaakactiviteiten op een aantal locaties van de Belastingdienst. Bij dit bekende overheidsorgaan werkt Frank Knuvers als beleidsmedewerker. Hij bedenkt maatregelen om te komen tot een duurzamere bedrijfsvoering en heeft, zoals hij dat zelf verwoordt, een aanjaagfunctie op het gebied van duurzaamheid en milieu: ‘Alle onderdelen van de rijksoverheid hebben de verplichting om zoveel mogelijk bij te dragen aan een duurzame samenleving. Van de MVO drie-eenheid people, planet en profit, richten we ons op dit moment met name op het milieu. De menselijke kant, de zorg voor onze medewerkers, zit natuurlijk ook al goed verankerd in ons HRM-beleid.’

Beter Bed is een bekende naam onder consumenten; het bedrijf is met meer dan 110 filialen goed vertegenwoordigd in Nederland. Het hoofdkantoor staat in Uden, CSU verzorgt daar de dagschoonmaak. Manager facilitaire dienst Harm Janssen: ‘Binnen Beter Bed hanteren we de term MVO niet als zodanig, maar als je kijkt wat we allemaal onder-

"Alle onderdelen van de rijksoverheid hebben de verplichting om zoveel mogelijk bij te dragen aan een duurzame samenleving." Focus op preventie Knuvers: ‘De focus van onze huidige inspanningen ligt op het aan de voorkant terugdringen van milieubelasting, dus op het zoveel mogelijk voorkomen en inperken ervan. Je merkt dat dit nu heel erg leeft in de samenleving en bij de regering. En van de rijksoverheid wordt terecht het goede voorbeeld verwacht. Zelf vinden wij dat we ook van onze leveranciers mogen verwachten dat zij hun steentje bijdragen. Dat zij dus duurzame producten leveren en dat dienstverleners op een duurzame manier werken. We bevinden ons op dit moment in de voorbereidingsfase van het vaststellen van de duurzaamheidscriteria bij aanbestedingen. Dit betekent dat we een gedegen en doordachte lijst met eisen en wensen willen opstellen die we gaan gebruiken bij aanbestedingen van producten en diensten. Hierbij kun je aan allerlei dingen denken; zo zouden we aan schoonmaakdiensten kunnen vragen om alleen schoonmaakmiddelen te gebruiken die minder milieubelastend zijn, om vooral grootverpakkingen te gebruiken en om het licht uit te doen als dat per ongeluk nog ergens aan is blijven staan.’

Van Houtum Papier

CWS Nederland

Henk van Houtum, directeur Van Houtum Papier

Arjan Gündlach, marketingmanager CWS Nederland

Van Houtum Papier ontwikkelt, produceert en vermarkt hygiëne papier producten - zoals handdoeken, poetsrollen, toiletpapier en zakdoekjes - voor de professionele markt. Het bedrijf levert ook aan CSU Cleaning Services. Henk van Houtum: ‘We willen groeien door continu te investeren in onderscheidende producten en diensten. Hierbij staan duurzame ontwikkeling en het people, planet, profit beginsel voorop. Dit komt erop neer dat we een goede, sociale werkgever zijn, oog hebben voor het milieu én dat onze organisatie winstgevend is.’

CWS is actief op het gebied van sanitaire dienstverlening. Arjan Gündlach: ‘De gezamenlijke klanten van CSU/CWS hebben duurzaamheid hoog op de agenda staan. Als onderdeel van dit beleid stellen zij steeds hogere eisen aan hun schoonmaakleveranciers. Welke producten en materialen worden gebruikt? Hoe wordt omgegaan met personeel? Welke concrete (milieu)verbeteringen zijn voor het komend jaar gepland? In grote aanbestedingen wordt letterlijk naar deze zaken gevraagd.’ Gündlach: ‘Het thema speelt hier al zeven of acht jaar heel concreet. Ons rapport MVO, een duurzame visie, een praktische aanpak maakt dit inzichtelijk met een verslag van de bedrijfsactiviteiten. Een aantal concrete voorbeelden hiervan: de inzet van sensorkranen die tot wel 80% water besparen, de ISO 14001 certificering, een halvering van de wastemperatuur van onze handdoekrollen, hergebruik van dit waswater voor het wassen van schoonloopmatten, gescheiden inzameling en herverwerking van afval, besparen op zeepgebruik door zeepschuimautomaten en uitsluitend gebruik van gerecycled toiletpapier.’

"Het komt erop neer dat we een goede, sociale werkgever zijn, oog hebben voor het milieu én dat onze organisatie winstgevend is." Over de eerste p, die van people is Van Houtum heel duidelijk: ‘De kern van ons bedrijf zijn toch de werknemers; zij maken het verschil. Voor die mensen moet je als werkgever goede arbeidsomstandigheden creëren. We willen ze bewust een fijne en veilige werkomgeving bieden, daar werken we actief aan en dat wordt ook gewaardeerd.’

Perfecte recycling Ook op het gebied van milieu (planet) is het bedrijf heel doordacht bezig. Van Houtum: ‘Drie factoren spelen een rol binnen ons productieproces: grondstoffen, water en energie. Omdat wij als grondstof met een afvalproduct werken, zorgen we eigenlijk al direct voor de perfecte recycling. Bij het reinigen komt er natuurlijk wel afval van het oude papier vrij, maar dit zetten we weer in als grondstoffen voor andere industrieën. Dus uiteindelijk is er helemaal geen afval. Wat ons watergebruik betreft: wij gebruiken één liter water om één toiletrolletje te maken. Dat lijkt veel, maar als je je bedenkt dat we rivierwater gebruiken en dat de consument 60 liter drinkwater gebruikt om dat toiletpapier weg te spoelen… Verder hebben we een eigen energiecentrale, die naast stroom ook warmte opwekt. Deze warmte gebruiken we vervolgens om stoom te maken en dat kunnen we dan ook in het productieproces inzetten.’

"Met z’n allen willen we telkens een stap verder gaan dan de wettelijke eisen en normen, we zijn én blijven daarom ook actief bezig met vernieuwende pilots." Telkens een stap verder

"Binnen Beter Bed hanteren we de term MVO niet als zodanig, maar als je kijkt wat we allemaal ondernemen, blijkt dat dat eigenlijk heel maatschappelijk verantwoord is." nemen, blijkt dat dat eigenlijk heel maatschappelijk verantwoord is. Zo werkt onze afdeling P&O intensief samen met scholen. We bieden veel stageplaatsen aan en ook onze eigen werknemers kunnen op scholing rekenen. Daarnaast zijn er vergevorderde plannen voor bedrijfsfitness en in de bedrijfskantine bieden we geen frituur aan. Ongezondere voeding maken we minder aantrekkelijk en gezonde alternatieven subsidiëren we.’

Van afval tot auto’s ‘Voor de inkoop geldt dat we alleen zaken doen met leveranciers die toezeggen dat ze geen gebruikmaken van fout hout en kinderarbeid. Daarnaast scheiden we het afval op alle filialen. Al het plastic, papier, ijzer en hout wordt centraal ingezameld. Verder is het hoofdkantoor voorzien van meubilair wat aan hogere eisen voldoet dan de arbo-nomering en een klimaatbeheerssysteem dat de werkomstandigheden gezonder en prettiger maakt.’ Tot slot worden ook de vrachtauto’s van Beter Bed niet vergeten: ‘We hebben al een aantal aangepaste auto’s aangeschaft met een verantwoorde uitstoot. De oudere auto’s gaan we voorzien van roetfilters; we willen rekening houden met de omgeving om ons heen.’

‘Van de impliciete dingen, waar we eigenlijk al jarenlang elke dag mee bezig zijn, hebben we nu een expliciet verhaal gemaakt. Dat werkt ook stimulerend voor onze medewerkers; het maakt ze trotser op hun eigen werk en ze voelen zicht echt betrokken in de initiatieven om te besparen en verbeteren. Met z’n allen willen we telkens een stap verder gaan dan de wettelijke eisen en normen. We zijn én blijven daarom ook actief bezig met vernieuwende pilots, zoals het proefproject met waterloze urinoirs.’

12-13

Beveiligde USB-stick Populair bij bendes

Het is al jarenlang onduidelijk of de zorgsector nu wel of niet aanbestedingsplichtig is. Onlangs zijn er weer nieuwe uitspraken rond dit onderwerp geweest? Het gerechtshof van Arnhem oordeelde eerder dat het Amphia Ziekenhuis in Breda aanbestedingsplichtig zou zijn. Later werd deze uitspraak teniet gedaan door de Hoge Raad; die bepaalde dat het ziekenhuis toch niet onder de regels van het Europees aanbestedingsrecht valt. De rechtbank in Utrecht concludeerde ook dat het Sint Antonius Ziekenhuis Nieuwegein geen aanbestedende dienst is. De rechtbank deed deze uitspraak in een kort geding dat parkeerexploitant P1 had aangespannen tegen het ziekenhuis. De parkeerexploitant is van mening dat het ziekenhuis niet onderhands een overeenkomst met concurrent Q-Park had mogen aangaan. Ondanks de gunstige uitspraken voor de twee ziekenhuizen, is het laatste woord er nog niet over gezegd. De Hoge Raad heeft de zaak van het Amphia Ziekenhuis voor verdere afhandeling verwezen naar het Arnhemse hof en P1 bezint zich nog op een eventueel beroep in haar zaak tegen het Antonius.

Er zijn op dit moment twee opmerkelijke trends binnen het dievengilde. Sinds begin dit jaar zijn grondverzetmachines en kraanwagens enorm populair; er is al voor zeker negen miljoen euro aan dure machines geroofd. Met name in de regio Limburg is het raak, maar ook in Gelderland en Zeeland vinden de diefstallen plaats. Daarnaast worden winkels in Nederland overspoeld door Oost-Europese roof- en overvalbendes. Na een jarenlange dalende trend is het aantal overvallen nu weer explosief toegenomen. Het Platform Detailhandel roept winkeliers dan ook op tot meer waakzaamheid.

Banen voor arbeidsgehandicapten Schoonmaakbedrijven willen 10.000 tot 15.000 arbeidsgehandicapten in dienst nemen op basis van detachering. Voorwaarde is dat de sociale werkvoorziening stopt met het schoonmaken bij bedrijven en overheden. De Ondernemersorganisatie Schoonmaak- en bedrijfsdiensten (OSB) is hierover in gesprek met Cedris, de brancheorganisatie van sociale werkgelegenheids- en reïntegratiebedrijven in Nederland.

Goed nieuws: bedrijfsgegevens die op een USB-stick staan zijn beter te beschermen. En een aantal bekende incidenten met verloren USB-sticks begin dit jaar, gaf al wel aan dat hier behoefte aan is. Zo gaat de Belastingdienst alleen nog maar sticks gebruiken die met de eigen vingerafdruk te activeren zijn.

gastcolumn

‘Big brother is watching you’ op het toilet? Wel als het aan de Amerikaanse uitvinder Fog ligt. Hij ontwikkelde een sensor die met infrarood controleert of toiletbezoekers hun handen wel netjes hebben gewassen. In eerste instantie is het systeem ontworpen voor de medewerkers van ziekenhuizen en restaurants. De Hygiëne Guard, zoals de uitvinding heel toepasselijk heet, is niet bedoeld als handige herinnering voor de vergeetachtige werknemer. Nee, de digitale gezondheidsbewaker licht direct de leidinggevende in!

Zorgsector aanbestedingsplichtig?

journaal

Handen wel gewassen?

Voor consumenten en bedrijven die een USB-stick met vingerafdruklezer niet veilig genoeg vinden, is er binnenkort nog een andere biometrische oplossing: een informatiedrager die de gebruiker via de ogen controleert. Deze stick met irisscanner komt er in drie groottes, 1GB, 2GB en 4GB. Hoeveel de flash drive gaat kosten en wanneer die beschikbaar is, is nog niet bekend. Maar gewoon goed op persoonlijke spullen passen, helpt natuurlijk ook al.

Schone mannen op kantoor Een opmerkelijk bericht vanuit de Universiteit van Arizona: de bureaus van mannen zouden schoner zijn dan die van hun vrouwelijke collega’s. En dat terwijl vrouwen eigenlijk altijd als netter worden gezien. Hoe het komt dat de bureaubladen van de dames toch onderdak bieden aan wel zo’n drie tot vier keer zoveel bacteriën? Vrouwen zouden vaker snacks en etenswaren op de werkplek bewaren. Daarnaast dragen ook make-upartikelen bij aan de bacteriegroei. En tot slot komen werkneemsters meer in contact met kinderen. En die zijn natuurlijk ook niet altijd smetvrij.

Lidewijde Ongering, plv Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding (NCTb)

Schoonmaken tegen terrorisme? ‘Sinds wanneer kun je met schóónmaken terrorisme bestrijden?’ Die vraag hoor ik geregeld sinds er bij ons op kantoor een opvallende oranje poster hangt met de tekst ‘De schoonmaker tegen terrorisme’. De poster toont een man van een gemeentelijke reinigingsdienst die op straat bezig is met het legen van vuilnisbakken. Graag geef ik hier het antwoord op die vraag. Terrorisme is geen onderwerp waarmee u dagelijks wordt geconfronteerd. En gelukkig maar. Maar u en uw medewerkers kunnen er misschien wel ooit mee te maken krijgen. Zo kunnen terroristen uw bedrijfsgebouw of een andere bedrijf bij u in de buurt als doelwit kiezen voor een aanslag. Ook kunnen uw producten, diensten, kennis en informatie worden misbruikt voor terroristische doeleinden. En u kunt medewerkers in dienst hebben die gegrepen worden door radicaal gedachtegoed en daardoor bereid worden om mee te werken aan terroristische activiteiten of voorbereidingen. Enige nuancering is op zijn plaats; de kansen dat uw organisatie te maken krijgt met terrorisme zijn lang niet altijd groot. En met het Alerteringssysteem Terrorismebestrijding - een waarschuwingssysteem voor overheid en bedrijfsleven - kunnen operationele diensten en bedrijfssectoren snel passende maatregelen nemen als er daadwerkelijk een verhoogde dreiging is. Natuurlijk kunnen we nooit alle gevaren uitsluiten. Maar we kunnen wel proberen de risico’s te verminderen. Belangrijk is dat de publieke én de private sector zich daar gezamenlijk voor inspannen. En daar kunt u ook uw steentje aan bijdragen. Want net zo goed als u nadenkt over beveiliging van uw organisatie tegen ‘gewone’ criminaliteit, kunt u proberen de risico’s van terrorisme te minimaliseren. En dat hoeft niet altijd heel ingewikkeld te zijn. Kijk bijvoorbeeld wat vaker goed om u heen op uw kantoorlocatie. Let op dingen die anders zijn dan gebruikelijk, of anders dan ze horen te zijn. Dat kan een dossierkast zijn met vertrouwelijke informatie die niet goed is afgesloten. Een voorraadkast waaruit u een paar blikken met gevaarlijke stoffen mist. Een achterdeur die op vreemde tijdstippen ongeoorloofd open blijkt te staan. Of een bezoeker die wel heel veel aandacht heeft voor uw beveiligingscamera’s. Zelf kunt u het best beoordelen wanneer iets afwijkt van ‘het normale’. Het schoonhouden en onderhouden van de ruimten in en rond een bedrijf, vergroot de kans dat zulke verdachte zaken sneller zullen opvallen. Zulke maatregelen – gericht op het vergroten van zichtbaarheid en transparantie in en om kantoorpanden – vallen vaak al onder de reguliere bedrijfsvoering. In de

14-15

Foto: Louis van de Vuurst.

EEN RELATIEMAGAZINE VAN CSU NUMMER • JULI • T WEEDUIZENDACHT

Ontwikkeling in de zorg vraagt om verbreding dienstverlening

De ‘schoonmaker-plus’.

Amsterdam ArenA: van voetbalwedstrijd tot popconcert

Medewerkers voelen zich iets veiliger dan vorig jaar

Tweede onderzoek naar veiligheidsbeleving.

Dienstverlening van CSU als positief ervaren

Klanttevredenheidsonderzoek.

De ArenA is een multifunctioneel stadion. Het is niet alleen de thuishaven van Ajax, het is ook een toplocatie voor concerten, dancefeesten, theatervoorstellingen, presentaties, trainingen, bedrijfsfeesten en andere evenementen.

Een bijzonder bouwwerk De Amsterdam ArenA beschikt over meer dan 50.000 zitplaatsen en heeft een oppervlakte van 35.000 m² bij een hoogte van 78 meter. Het was in augustus 1996 het allereerste stadion ter wereld waar een weg onderdoor liep en het eerste Europese stadion met een schuifdak. Dit gigantische dak is binnen 20 minuten te sluiten met twee panelen van 40 bij 118 meter. Maar er zijn meer opmerkelijke feiten te vertellen over het bijzondere bouwwerk. Zo is het stadion uitgerust met wel 750 toiletten, 30 horecapunten en 60 in- en uitgangen. Onder het stadion liggen twee parkeerlagen met 2.000 plaatsen.

CSU als topscoorder CSU is sinds 1989 sponsor van Ajax én al direct vanaf de start dienstverlener in de Amsterdam ArenA. Onlangs hebben ArenA en Ajax hun contract met CSU verlengd voor vijf jaar. CSU is en blijft dus topscoorder als het gaat om de beveiliging en schoonmaak in het bijzondere stadion.

Van schoonmaak  naar hospitality

Markt in beweging

Glaswasspecialist Huub Bakermans van OSB pleit voor duidelijke regels voor de branche:

Professionele aanpak voor werknemers én klanten

Fotograaf: Marcel van Hoorn

De afgelopen tien jaar is er aardig wat veranderd in de glas- en

Onze eigen ‘bijbel’

richtinggevend voor de branche. Namens Ondernemers-

Meer dan dertig jaar geleden begon Huub Bakermans als vakantiewerker met glazenwassen. Vooral de arbeidsomstandigheden hebben sindsdien een ontwikkeling doorgemaakt. Huub Bakermans: ‘In 1996-1997 kwam het Document Gevelonderhoud tot stand in samenwerking met de Arbeidsinspectie en OSB en daarmee veranderde ons vak ingrijpend. Er kwamen veel meer regels, maar er kwam ook meer duidelijkheid over hoe we moesten werken. Vanaf dat moment was het Document Gevelonderhoud als het ware onze bijbel.’

organisatie Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten (OSB) stond Huub

Nieuwe oplossingen zoeken

gevelreinigingsbranche. De ontwikkelingen staan voorlopig nog niet stil. Na het Document Gevelonderhoud wordt binnenkort de nieuwe arbocatalogus Glas- en Gevelreiniging

Bakermans mede aan de wieg van deze allereerste arbocatalogus van Nederland. ‘We pleiten voor duidelijke regels en een gezond en veilig beroep voor glazenwassers.’ De glazenwassersbranche is mede dankzij de activiteiten van OSBplatform Glas, segment AWOG (zie het kader op de pagina hiernaast), steeds verder geprofessionaliseerd. Met name op het gebied van veiligheid en kwaliteit is er veel Huub Bakermans. verbeterd. Huub Bakermans is in Zuid-Nederland, met zo’n 65 glazenwassers in dienst, een van de grootste glaswasspecialisten voor CSU. Hij is tevens bestuurslid bij de AWOG en heeft zitting in de stuurgroep die mee richting geeft aan de onderhandelingen met de Arbeidsinspectie voor een veilig en werkbaar beroep. Volgens Huub Bakermans staan de ontwikkelingen voor de branche voorlopig nog niet stil: ‘De regels voor het gebruik van klimmaterialen zijn onlangs verder aangescherpt. De komst van nieuwe schoonmaaktechnieken en -materialen brengen ook de nodige veranderingen met zich mee. Daarnaast zal de nieuwe arbocatalogus waarschijnlijk in het Bouwbesluit worden opgenomen. Vanzelfsprekend hebben al deze ontwikkelingen ook gevolgen voor de klanten van glazenwassers.’

De nieuwe regels vroegen tien jaar geleden ook om nieuwe oplossingen. Huub: ‘Aan de hand van het document gingen we de panden van klanten inventariseren en sinds die tijd zoeken we eveneens heel gericht naar oplossingen om het werk zo goed mogelijk en helemaal volgens de regels uit te kunnen voeren. Zo hebben we geïnvesteerd in hoogwerkers en vakopleidingen. Aan de andere kant was én is het ook geregeld nodig dat het pand van een klant aangepast moet worden, omdat er niet met hoogwerkers gewerkt kan worden. De tuin aanpassen of vaste voorzieningen op het gebouw plaatsen, biedt dan vaak uitkomst.’

Prijs-kwaliteitverhouding Door de nodige investeringen is het prijskaartje van de glazenwasser duurder geworden: ‘Gelukkig kunnen we klanten aan de hand van het Document Gevelonderhoud goed overtuigen van de noodzaak om andere technieken en materialen te gebruiken, die ook een hogere prijs met zich meebrengen’, aldus Huub Bakermans. ‘Daar staat tegenover dat door deze investeringen het kaf van het koren is gescheiden. Door de opleidingen, certificaten en keuringen wordt er nu over het algemeen meer vakwerk afgeleverd. De klant krijgt daardoor meer kwaliteit. Als opdrachtgevers voor een gecertificeerde glazenwasser kiezen, weten ze wat ze in huis halen.’

De branche op z’n kop Met het document was dus goed te werken, volgens Bakermans. ‘Ik zit in de stuurgroep voor overleg met de Arbeidsinspectie en toen kregen we ineens in een van onze vergaderingen te horen dat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid het Document Gevelonderhoud

Alles Weten Over Glazenwassen (AWOG) OSB behartigt de belangen van de schoonmaak- en glazenwasserbranche. Voor specifieke marktsegmenten heeft OSB Platforms opgericht. Binnen OSB is Alles Weten Over Glazenwassen (AWOG) het langst bestaande platform. De leden binnen dit platform maken zich sterk voor de hele glazenwassersbranche. Ze onderhouden de contacten met de overheid en plegen overleg met andere branchegenoten over cao´s en de arbeidsomstandigheden (arbo). Verder vervullen ze ook een proactieve rol bij het bevorderen van vakopleidingen en beroepsonderwijs, het instellen van keurmerken en certificatie en vakontwikkelingen, en het hanteren van een gedragscode en veiligheidsvoorschriften.

eenzijdig opzei. Per 1 januari werd het gebruik van ladders hélemaal verboden. De werkhoogte was eerder al beperkt tot 12,25 meter, maar dit plotselinge besluit zette de branche weer helemaal op z’n kop. Eigenlijk net als toen in 1996-1997.’

Catalogus gelijk oppakken In het kader van de nieuwe Arbowet (zie het kader op deze pagina) moet de branche nu met een eigen arbocatalogus komen. Huub Bakermans zit in de commissie die hiervoor is opgericht: ‘Omdat glazenwassers dagelijks van ’s ochtends tot ’s avonds op de ladder staan, hebben we de arbocatalogus gelijk opgepakt. Op dit moment zijn we van alle branches die met ladders werken dan ook de eerste die de catalogus nagenoeg klaar heeft. Vanuit AWOG hebben we het document opgesteld in overleg met de overheid en de vakbonden. ➧

4-5

Doelgroep interview De gebouweigenaren waren ook uitgenodigd om mee te denken, maar die hebben eigenlijk alleen naar de kosten gekeken. Inmiddels ligt een gedeelte bij het ministerie van SZW voor de juridische toetsing. Het gedeelte over de Risico Inventarisatie & –Evaluatie, de RI&E, volgt snel.’

Risico Inventarisatie en -Evaluatie ‘De RI&E is belangrijk, omdat daar veel cruciale gegevens uit naar voren komen. Van elk pand maken we een RI&E en daaruit blijkt dan hoe het moet zijn ingericht ten behoeve van de werkzaamheden van de glazenwasser. Voor de klanten komt het er dus heel concreet op neer dat ze precies weten wat er geregeld moet zijn, voordat onze mensen aan de slag mogen. Zo geldt dat er binnenshuis een vrije doorgang van minimaal vijftig centimeter naar het raam moet zijn. Ook mogen glazenwassers niet verder reiken dan vijftig centimeter en niet verder uit het raam hangen dan 75 centimeter. Voor buiten geldt nu bijvoorbeeld dat er een goede verharding met een stroeve ondergrond moet zijn om ladders op te plaatsen. Ook moet de ondergrond de druk, het gewicht van het materiaal en de glazenwasser aankunnen.’

Nieuwe Arbowet & de arbocatalogi

Nederland. In de verkiezing Great Place to Work 2008 behaalde CSU Sinds 1 januari 2007 is de Arbeidsomstandighedenwet (Arbowet) in Nederland gewijzigd. Met de nieuwe wet wil de overheid een effectiever arbobeleid bewerkstelligen, met een betere veiligheid en gezondheid op de werkvloer. Werkgevers en werknemers krijgen meer mogelijkheden en eigen verantwoordelijkheden. Per branche moeten ze (vóór 2010) afspraken maken over de manier waarop ze invulling gaan geven aan de doelvoorschriften van de overheid. In een branche- of ondernemingsgerichte arbocatalogus komen methoden en oplossingen te staan die werkgevers en werknemers samen hebben afgesproken.

Wilt u meer weten over de nieuwe Arbowet? Ga dan naar de site www.arbonieuwestijl.nl.

Veiligheid staat voorop Huub Bakermans vindt het goed dat er heldere regels zijn en ook met de nieuwe arbocatalogus weer duidelijke richtlijnen komen: ‘Zo weet iedereen, van de glazenwasser en zijn werkgever tot de pandeigenaar en -huurder, waar hij aan toe is. Iedere partij heeft zijn eigen verantwoordelijkheid en zorgverplichting. De regels zijn er ook niet voor niets. Het is belangrijk dat het vak van glazenwasser veiliger en gezonder wordt. De nieuwe regelgeving moet ervoor zorgen dat er oudere glazenwassers gaan komen. Vroeger stopten veel van onze

CSU is opnieuw onderscheiden als een van de Beste Werkgevers van

vakmensen al op hun dertigste. Sinds de strengere regels voor veiligheid en belasting van de laatste tien jaar zien we de leeftijd toenemen. Als werkgever ben ik daar zelf ook blij mee, want dat betekent dat onze werknemers langer als glazenwasser actief kunnen blijven.’

Osmose is hot item Met de nieuwe arbocatalogus komt de verantwoordelijkheid meer bij de werkgever te liggen, volgens Huub Bakermans. ‘Wij moeten ervoor zorgen dat de arbeidsomstandigheden goed zijn, dat het een goed werkbaar beroep is en blijft. Dit betekent ook dat we heel kritisch naar nieuwe mogelijkheden en technieken moeten kijken. Zo is osmose op dit moment een hot item. Deze techniek waarbij wordt gewerkt met een telescopisch wassysteem is enorm populair omdat er geen ladders bij nodig zijn en het werk sneller gedaan kan worden. De keerzijde is echter dat het wel een veilige toepassing moet zijn en uit onderzoek van TNO blijkt dat het systeem fysiek erg zwaar is. Er zijn al gevallen bekend van nekhernia. We hebben daarom beperkingen opgelegd voor het gebruik van osmose; we willen voorkomen dat er mensen in de WAO terechtkomen!’

een 9e plaats onder de groep grote bedrijven (meer dan 250 medewerkers). De toekenning is gebaseerd op een representatieve meting onder zowel schoonmakers, beveiligers als kantoorpersoneel van CSU. CSU behoort met deze onderscheiding voor het vijfde jaar op rij Foto: Arthur van Riet.

tot de beste bedrijven om voor te werken.

CSU opnieuw in top Beste Werkgevers van Nederland Directievoorzitter Frie van Hulten van CSU is blij met het resultaat: ´De gemiddelde score van de deelnemende bedrijven aan het onderzoek ligt dit jaar ruim boven die van vorig jaar. CSU blijft daarin niet achter. Belangrijker nog is dat onze score van de directe medewerkers op de werkvloer op hetzelfde niveau ligt als die onder het indirecte personeel. Nu we al 5 jaar tot deze lijst van goede werkgevers behoren, bewijst deze hernieuwde erkenning dat we er in slagen - over de volle breedte van ons bedrijf en in alle geledingen - een goede werkgever te zijn. Zeker in een krappe arbeidsmarkt is het prettig als werknemers dat ook zo ervaren en voelen.´

In goed gezelschap Anders dan in voorgaande jaren, hanteert GPTW in Nederland niet langer de categorieën goud, zilver en brons. Bovendien is de lijst gesplitst in

Ook in het Bouwbesluit

Great Place to Work

Bakermans ziet de arbocatalogus als weer een goede stap in de richting naar betere arbeidsomstandigheden en daardoor ook naar een betere dienstverlening en voorlichting voor klanten. ‘Werknemers en klanten moeten op een professionele aanpak kunnen vertrouwen. Zelf werken we vooral voor bedrijven, ziekenhuizen, scholen en Verenigingen van Eigenaren. Zij huren hun gebouw vaak of kopen een kant-en-klaar pand. Eigenlijk zijn ze dus afhankelijk van de investeringen van de pandeigenaren, de architecten en ontwikkelaars om bij de bouw al rekening te houden met de mogelijkheden en onmogelijkheden voor glasbewassing. Nu merk ik wel dat glazenwassers steeds meer bij de ontwikkelingsfase betrokken worden. Maar ik verwacht dat het pas echt gaat werken als de hele arbocatalogus in het Bouwbesluit is opgenomen. Dat is wel waar we naar gaan streven. Voor zowel onze branche als voor onze klanten zou dat een hele plus zijn. Het verhaal wordt dus hopelijk nog vervolgd!’

Great Place to Work (GPTW) is een initiatief van de Europese Commissie. Het vestigt de aandacht op het groeiende belang van sociale aspecten in het behalen van concurrentievoordeel. Great Place To Work doet in meer dan veertig landen onderzoek naar goed werkgeverschap en publiceert jaarlijks in vooraanstaande media de lijst van Beste Werkgevers. In Europa worden jaarlijks meer dan 1.000 bedrijven onderzocht. De universele onderzoeksmethode van GPTW wordt gezien als de beste en meest complete basis voor een Nederlandse lijst van beste werkgevers. Het is een verkiezing die GPTW sinds enkele jaren in Nederland organiseert. De uitslag is voor eenderde gebaseerd op de toelichting van de organisaties op hun personeelsbeleid en voor tweederde op de resultaten van de enquêtes die anoniem zijn afgenomen onder medewerkers.

bedrijven met meer of minder dan 250 medewerkers. Slechts 25 van de deelnemende bedrijven haalden de door internetbedrijf Google aangevoerde lijst van Beste Werkgevers in de categorie ´Large & Multinational Companies´. Van de 15 bedrijven die de lijst haalden in de categorie ´Small & Medium Sized Enterprises won organisatieadviesbureau & Samhoud uit Utrecht. CSU bevindt zich met haar top-10-positie in goed gezelschap. De Beste Werkgevers Nederland 2008 (categorie ‘Large & Multinational Companies’) zijn:

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Google 14 SAP Microsoft 15 Accenture Computer Futures Solutions 16 Content NetApp 17 FedEx Express Vitae 18 Tempo-Team SAS Nederland 19 SC Johnson Europe & Benelux Huxley Associates 20 American Express Cisco Systems 21 Gartner CSU 22 Accor Hotels 10 Talent&Pro 23 CB Richard Ellis 11 Roche 24 Adecco 12 Randstad 25 Medtronic 13 Pecoma

6-7

Organisatie Actueel

Doelgroep interview

Hoveniersdiensten en computerreiniging

Bredere service door   additionele diensten Met het aanbieden van additionele diensten verbreedt CSU Cleaning Services haar dienstverlening. Steeds meer opdrachtgevers voegen deze toe aan het contract en maken daarmee een efficiencyslag. In dit nummer van Palet brengen we een tweetal specialistische diensten over het voetlicht: de

Hoveniersdiensten: Verzorgde groenvoorziening voor een perfecte indruk Met een opgeruimde en keurig onderhouden buitenruimte geeft iedere organisatie een voorbeeldig visitekaartje af. De hoveniersdiensten van CSU omvatten de totale dienstverlening in hovenierswerk: ontwerp, renovatie, aanleg en onderhoud. Na beoordeling van de bestaande tuinsituatie ontvangen opdrachtgevers een deskundig advies en een ontwerp/inrichtingsplan, gevolgd door een beplantingsen onderhoudsplan. De intensiteit van het onderhoud bepaalt de opdrachtgever in alle vrijheid: wekelijks, maandelijks of na elke andere wenselijke periode.

hoveniersdiensten en de computerreiniging.

Computerreiniging: Een gezonde werkplek met storingvrije apparatuur Het specialistisch schoonmaakonderhoud van computers en de ICTruimte vraagt een relatief kleine investering, maar heeft een groot effect. Op de eerste plaats werken mensen prettiger en gemotiveerder aan een bureau met gereinigde computers. Vooral toetsenborden zijn een broedplaats van bacteriën en virussen. Daarmee vormen ze een gezondheidsrisico. Een gedegen reiniging voorkomt huidirritatie en infecties. Op de tweede plaats is reiniging bevorderlijk voor de levensduur van de apparatuur. Koelventilatoren van computers zuigen permanent lucht aan. De stofdeeltjes die zich in deze lucht bevinden, verkleven zich met de componenten in de behuizing. Het elektrostatische karakter van de onderdelen versterkt dit effect. Tegengaan van stofvorming en regelmatig reinigen voorkomen defecten aan de hardware. Naast de reiniging van toetsenborden en computers verzorgt CSU Computer Cleaning het specialistisch schoonmaakonderhoud aan printers, telefoons, complete systemen, technische ruimtes en melden regiekamers.

CSU Hoveniersdiensten verricht onder andere de volgende werkzaamheden: • Renovatie en opschonen van tuinen en groenvoorzieningen • Aanleg van tuinen, terreinen en buitenprojecten, incl. bestratingen • Rooien van bomen, met of zonder kraan • Snoeiwerkzaamheden aan beplanting en bomen • Onderhoud van groenvoorzieningen, gazons en tuinen • Opschonen van diverse buitenterreinen, laaddocks en opslagterreinen • Oplossen van wateroverlast, afwatering en drainage • Opschonen van platte daken en dakgoten • Maken en plaatsen van afscheidingen, hekwerken en poorten • Bestratingswerkzaamheden, zoals ophalen van opritten, brandgangen en parkeerplaatsen • Diverse graafwerkzaamheden • Aanleg, herstel en levering van buitenverlichting • Levering van straatmeubilair, zoals bloembakken, afvalbakken, banken, fietsenstallingen • Belijning, afzetting parkeer- en buitenterreinen, aanduidingborden Meer informatie over de additionele diensten en de mogelijkheid een vrijblijvende offerte aan te vragen op: www.csucleaning.nl/dienstverlening

‘Om onze klanten zo goed mogelijk te kunnen bedienen, willen we de functie van schoonmaker uitbouwen met andere taken. De senioren hebben dan één herkenbaar en voor hen vertrouwd aanspreekpunt. Het zorgpersoneel kan zich puur op de zorgtaken richten en de schoonmakers zelf krijgen een meer afwisselende en dus aantrekkelijkere baan’, aldus Johan Anneveld van Stichting Saffier.

Johan Anneveld van Stichting Saffier kiest bewust voor verbreding in de dienstverlening:

Van schoonmaak  naar hospitality Johan Anneveld, Stichting Saffier.

Stichting Saffier is een grote zorginstelling voor senioren in de regio Haaglanden. De organisatie ontstond vijf jaar geleden door het samengaan van vier aparte zorginstellingen. Johan Anneveld is in 2002 aangesteld als de manager van het Facilitair Bedrijf van de stichting: ‘Mijn opdracht was tweeledig. Enerzijds moest ik de vier instellingen tot een eenheid laten versmelten. Anderzijds moest de afdeling facilitaire zaken worden omgebouwd naar een Facilitair Bedrijf dat klaar is voor de toekomst.’

Ouderenzorg gericht op de toekomst De zorg is in ontwikkeling. Door de veranderende maatschappij en wensen en behoeften van mensen, maar ook door de nieuwe regels van de overheid. In januari van dit jaar heeft het ministerie van VWS het systeem van zorgzwaartepakketten (ZZP) ingevoerd voor de intramurale zorg. Na dit invoeringsjaar krijgt elke cliënt een ZZP waarin de zorgbehoeften zijn uitgedrukt in het aantal uren ondersteuning. Anneveld: ‘Hier moeten we goed op inspelen met onze organisatie en dienstverlening en gelijktijdig moeten we rekening houden met het personeelstekort in de zorg.’ ➧

8-9

Doelgroep interview

Van taakgerichte naar klantgerichte aanpak:

De toegevoegde waarde van ‘schoonmaker-plus’ Steeds meer bedrijven en instellingen zien een toegevoegde waarde in het uitbesteden van aanvullende diensten aan hun schoonmaakorganisatie. De doelstelling van CSU is hierbij om van een taakgerichte dienstverlening te komen tot een meer klantgerichte aanpak. Karin Scheffer, manager CSU Healthcare Services: ‘We zoeken naar een zo efficiënt en klantvriendelijk mogelijk samenwerkingsverband. Verder leiden we onze medewerkers ook speciaal op voor hun werk in de care-sector. Voor de kwaliteit van de dienstverlening spelen de houding en motivatie een cruciale rol.’

Meer mogelijkheden voor care-sector Karin Scheffer schetst de huidige ontwikkelingen binnen de zorg: ‘Marktontwikkelingen dwingen instellingen in de care-sector ertoe, zich meer bezig te houden met de uitbesteding van diensten, waaronder ook schoonmaakwerkzaamheden. In de cure-sector is dit al een aantal jaar aan de gang en heeft het merendeel van de ziekenhuizen hun schoonmaakwerkzaamheden inmiddels uitbesteed. Naast reguliere schoonmaakwerkzaamheden worden daar ook aanvullende diensten door externe partijen verricht.’ ‘CSU onderzoekt momenteel met diverse instellingen in de care-sector in hoeverre aan zorg verwante taken uitbesteed kunnen worden. Onze doelstelling is om van een taakgerichte dienstverlening te komen tot een meer cliëntgerichte aanpak. We zoeken naar een zo efficiënt en

Werken volgens het tegelzetterprincipe Om goed om te gaan met de schaarste aan zorgpersoneel, hanteert Saffier het tegelzetterprincipe: ‘Er is een tekort aan tegelzetters en daarom houden zij zich alleen bezig met het vak… het zetten van tegels. De tegelzetter haalt de tegels dus niet zelf meer uit de auto, hij hoeft ze niet naar binnen te sjouwen en achteraf hoeft hij de boel niet op te ruimen. Deze werkzaamheden kunnen namelijk ook prima door iemand anders worden gedaan.’

Ombouwen naar allround dienstverlening Volgens Johan Anneveld werkt dit uitstekend, omdat de schoonmaker al goed thuis is bij de senioren: ‘Wat we natuurlijk niet willen is dat de plantjes verzorgd worden door een tuinman, de ramen gelapt worden door een aparte glaswasser, het linnen- en beddengoed opgeruimd wordt door weer iemand anders… Nee, ik heb één iemand nodig die weet wat er speelt, zodat we duidelijk kunnen communiceren en verschillende dingen goed kunnen afstemmen. We willen onze eigen schoonmakers en de schoonmaakkrachten die we inschakelen via CSU daarom meer ombouwen naar medewerkers allround dienstverlening.

We willen onze leveranciers ook tot een minimum beperken en onze preferred suppliers vervolgens inschakelen op basis van cost of ownership, ofwel we gaan werken volgens een integrale kostprijs.’

De schoonmaker, een bekend gezicht Volgens Anneveld komt het erop neer dat de schoonmaakmedewerkers een breder takenpakket krijgen: ‘In onze instellingen komt de schoonmaker iedere dag, dus die ziet zelf wanneer iets moet gebeuren. Denk hierbij aan het opmaken van de bedden, het glas naar de glasbak brengen, de vuilniszak wegbrengen als die vol is, de plantjes water geven als ze droog staan, de schone kleding in de kast leggen als de was terug is van de wasserij. Je zou dus kunnen zeggen dat de schoonmaker meer een care assistant wordt. De taken worden dus afwisselender en door deze differentiatie wordt het werk van de schoonmaker ook leuker. Maar het is nog belangrijker dat we onze klanten beter kunnen bedienen. Het grote voordeel van de allround medewerker is dat de ouderen niet meer zoveel verschillende, vaak onbekende, mensen over de vloer krijgen. Voor hen is het prettig dat ze geholpen worden door een bekend gezicht.’

klantvriendelijk mogelijk samenwerkingsverband. Vragen die hierbij aan de orde komen zijn bijvoorbeeld in hoeverre het mogelijk is om een schoonmaakmedewerker te laten assisteren bij bijvoorbeeld het aankleden van cliënten of bij maaltijdverzorging.’

Juiste persoon op de juiste plek ‘Behalve de vraag wat onze medewerkers aan zorg verwante taken kúnnen verrichten voor opdrachtgevers, zijn we met name bezig om te kijken welke werkzaamheden onze medewerkers mógen verrichten. Er zijn zo veel regels en bepalingen als het gaat om de verzorging van cliënten. Samen met onze opdrachtgevers verkennen we de grenzen op dit gebied’, aldus Karin Scheffer. Naast speciale opleidingen om te werken in de care-sector, zorgen we er ook voor dat we mensen inzetten waarvan we weten dat hun persoonlijkheid aansluit bij de cultuur van de zorginstelling. Een belangrijk onderdeel van de samenwerking is dan ook om samen met de opdrachtgever een profielschets te maken van de leidinggevende. Met behulp van een Management Development Analyse stellen we de wenselijke gedragskenmerken vast en vervolgens bekijken we welke CSU-medewerker het beste in dat plaatje past. Zo kan via de leiding de houding van de medewerkers optimaal worden afgestemd op de specifieke zorgcultuur.’

Maximaal woongenot en extra service Saffier heeft klantgerichtheid hoog in het vaandel staan. Johan Anneveld: ‘Naast onze eigen panden, beheren we ook nog een groot aantal gebouwen voor andere bedrijven. In principe kunnen we alles voor onze interne en externe klanten regelen. Dat gaat van het technisch beheer, de schoonmaakactiviteiten, groenverzorging, schilderwerken, maaltijdenservice tot het regelen van de diëtist en fysiotherapie en verhuizen en behangen aan toe. Omdat de kinderen van senioren het tegenwoordig zelf steeds drukker hebben en verder weg wonen, is er sterk behoefte aan extra service. Wij willen die dienstverlening graag bieden, want onze organisatie staat voor maximaal woongenot voor oudere mensen.’

"Hospitality staat voor gastvrijheid en wij betrekken dat ook op de omgeving. En daar zijn de schoonmakers al goed in thuis."

‘Hospitality staat voor gastvrijheid en wij betrekken dat ook op de omgeving. En daar zijn de schoonmakers al goed in thuis. Zij weten waar de planten staan, de kledingkast is en waar het oud papier staat. Hierdoor kunnen ze goed inspringen op hun nieuwe, uitgebreidere takenpakket. Ze zorgen zo voor een prettigere omgeving van onze klanten en ze dragen indirect ook bij aan een oplossing voor het personeelstekort in de verzorging.’

10-11