bimonthly magazine, general post office 3000 leuven mail. | responsible publisher danny verheyden
professional magazine for the belux travel trade | october - november 2008 | issue 41
+
Cruise Connection:
het RCI “verlengstuk” in de Belux Arthema groeit spectaculair n Kuoni: back to the future n Roemenië: één van de snelste Oostblok-groeiers n Selectair: nieuw logo en nieuwe marketing-aanpak n Servië: toerisme met Europese ambities
vliegen naar de sneeuw comfortabel, snel en voordelig oostenrijk
salzburg innsbruck
€ �
all-in
HV ook � boekbaar via Amadeus
transavia.com vliegt 5x per week vanaf Brussels Airport naar de bekende Oostenrijkse wintersportgebieden Salzburgerland en Tirol. U vliegt comfortabel, snel én filevrij naar de sneeuw. Ski’s en bagage zijn makkelijk en voordelig mee te nemen en ook een transfer van en naar de luchthavens Salzburg en Innsbruck boekt u al vanaf € 29,-*. Voor meer informatie bezoek de website: www.transavia.com/wintersport
* prijzen zijn per persoon, enkele reis, inclusief belastingen en toeslagen, wijzigingen voorbehouden
53
*
vanaf
contents
colofon
is an issue of dvproductions
Publisher Danny Verheyden
coverfoto
De Cruise Connection équipe
Advertising office Danny Verheyden Zoutwerf 8 B3, B-2800 Mechelen T +32 15 27 69 86 F +32 15 27 69 87 M +32 475 94 49 72 E
[email protected] W www.travel2.be
© Cruise Connection
PR & advertising manager Wendy Goossens
[email protected] Web & Newsletters Brainfood Ltd Chief Editor Danny Verheyden editors Pascal Baetens Chris Berkein Bart Braeckevelt Fred Braeckman Olivier Dugardyn Wendy Goossens Ron Hermans Corinne Leunens Debbie Pappyn Walter Roggeman Lieve Simeons Jan Torfs Marlies Van Bouwel Marc Vandermeir Jacques Van de Voorde Miet Waes Photographers & editors Daniël Geeraerts Mike Louagie Art direction & production Marleen Geskens Print & distribution Drukkerij Vanderpoorten Circulation 6.000 (NL, FR, Eng) Subscription Belgium: 30 euro (1 year) Other contries: 40 euro (1 year) The publisher denies any responsability for opinions expressed by contributors or copyright of pictures provided by them.
coverstory
6 Cruise Connection: het RCI “verlengstuk” in de Belux
Actua
10 Arthema groeit spectaculair
11 Ethiopian Airlines: het beste van Afrika 12 Odysseus: 73 nieuwe hotels
13 Iberostar: op naar 7 Grand Collection Hotels 13 BTExpo lanceert het IT Fidelity programm 14 Kuoni: back to the future
16 Costa Cruises: nu ook een wellnessbrochure
17 Selectair: nieuw logo en nieuwe marketing-aanpak
18 Master Tours is weer dat tikkeltje anders dan anders 19 Egypte: weer op weg naar een topjaar
Destination
20 Roemenië: één van de snelste Oostblok-groeiers 22 Servië: toerisme met Europese ambities
25 Curaçao wil all year bestemming worden 26 De troeven van Oman
hotellery
30 Abama: topper bij Exclusive Destinations october - november 2008 travel2
3
edito edito
Danny DannyVerheyden Verheyden
Optimism rules
D H
My name is Manuel and I like Paolo Bettini
oor, naar het winterseizoen toe, op een klantvriendelijke manier te anticiperen op de steeds maar stijgende fuelkosten hebben de touroperators alvast goed gescoord bij het grote publiek.
voornooit het komende winterseizoen zijn om “De eerste indicaties et is nog zo erg geweest”. Het volstaat bovendien allesbehalve slecht, debij commercieel even de oren te zodat spitsen de industryslimme leaderszet om om 10% kortingdeaan te bieden bij een vroege boeking zijn ernst van de “crisis” in de (reis)wereld ineffect te niet lijkt te gaan missen. Er Enismochten gaan schatten. een minde in fuelprijzen het aantal terug boekingen, dalen zal er sowieso komen), kan de klant vaak (dat met moment double digit cijfers, en het door dan de kredietcrisis misschien zijn voordeel halen aanstaande geschadetweemaal consumentenvertrouwen harkt ook in opwinter. het
reisgedrag. Op basis van de eerste cijfers (tot medio augustus) kan men nu al van eenis: “grand cru” zomer spreken. Bij heeft de marktleidende Vraag voor hoelang? Het verleden ons namelijktouropegeleerd rators gaan alle reisproducten (vliegvakanties, autovakanties, dat elke crisis in de reiswereld van relatief korte duur is, en dat citytrips, reizen) erop vooruit in vergelijking met de zomer het in severre weinig afdoet aan de stijgende curve die zowel het van 2007. leisure – als het zakenreissegment al zovele jaren neerzetten. Mogelijk citytrips aanstaande wel onder druk te Dé vraagkomen is dande ook of de huidige crisis winter voldoende structureel is staan. De dalende koopkracht en vooral de duurder wordende om van een significante wijziging in het reisgedrag te kunnen vliegtickets zullen bepaalde (lagere) inkomens inspireren om spreken. Want kijk, de recente daling van de fuelprijzen kandeze extra korte evenvan van zaken zich afinluiden… te schuiven. alweer eenvakantie betere gang Voorspellingen over de zomer 2009 zijn dit de ogenblik nog Niettemin is het, zowel voor van de leisure - alsop voor zakenreis niet aan de orde uiteraard.naar De cycli de reiswereld volgen mekaar wereld, bang afwachten de alindan niet invoering van de ook snel op.Bij Wat regel is, kan morgen de uitzondering vliegtaks. devandaag toch wel de enorme daling, gedurende de laatste zijn. Maar, zeker niet afnemen, all heeft in jaren, vande deprijsbewustheid vliegtarieven opzal zich (zonder de taksen de dan) formules zullen zich alleszins verdersteeds blijvenkiplekker groeien, gevoeld, de consument zal de consument uiteraard en heeft ook, mogelijkheden gaannu vergelijken en menmeer zichdan ook ooit, nooitalle vragen gesteld, maar er een vliegtaks wachten op het beste moment om te boeken. België plots naar dreigt ingevoerd te worden zou halfreizend buitenlandse luchthavens uitwijken. Eerst kijken of de soep wel Maar, datwordt de Belg blijft reizen zich dat recht wil blijven zo heet gegeten als zeen geserveerd wordt… toeëigenen, is en blijft (gelukkig) duidelijk.
Moet de sector uit de dreigende vliegtaks alvast een les trekken? Betaalt met name de luchtvaartsector de tol voor de weinig transparante manier waarop een aantal airlines hun tarieven mochten blijven afficheren, en waarvoor Europa ook vermanend optrad? Met andere woorden, had de sector daar niet anticiperend zelfregulerend moeten tegen optreden?
44 travel travel22 issue issue40 41
edito Ondertussen is het VVR-congres in Budapest ons ontgaan. Op basis van een stemronde die nefast afliep voor de pers jongens, is men er inderdaad in geslaagd om de vakpers en ook de consumentgerichte toeristische pers “buiten” te houden van een materie die alle, en dus ook de niet aan het VVR-congres deelnemende reisagenten (en dat is nog altijd de ruime meerderheid) bezighoudt. Terwijl we er toch mogen van uitgaan dat de vakpers in deze materie een logische vorm van verslag geving “mag” zien, ook en vooral naar de (afwezige) reis agentuur toe.n ayant, pour la saison d’hiver, anticipé de manière favorable aux clients la hausse constante des frais de Enkel als associated member de VVR kon dit jaar als pers kérozène, les tourvan opérateurs ont je réussi à s’attirer les naar het VVR-congres. de VVR het associated faveurs duOfwel grandstelt public. membership open voor alle geïnteresseerde media, en is congresdeelname verzekerd, ofwel zetprochaine de VVR alle (vak)media op Les premières indications relatives à la saison d’hiver sont dezelfde tout sauflijn. mauvaises, ce qui permet de croire que le geste commercial d’une réduction de 10% pour réduction anticipée n’a pas raté Informatieplicht bestaat niet, informatierecht wel. Bij de–VVR son objectif. Et, si les prix du kérozène devaient redescendre ce qui lijkt journalistieke zwijgplicht te overheersen. Zelf est le(selectieve) cas au moment où nous écrivons ces lignes – le client pourrait mochten we deux pas deelnemen hetd’hiver. VVR-congres in Monaco, nu ainsi gagner fois en cetteaan saison 3 jaar geleden, nadat we, na een hint van de goedmenende secretaris verontschuldigende brief Par ailleurs,Johan en cede quiMeester, concerneeen cette fois l’actuelle saisons d’été, les hadden schrijven (“anders moogt ge niet que mee”) premiers“moeten” chiffres disponibles, à la mi-août, indiquent l’onvoor peut een destijds Travel verschenen “incognito” artikel parler d’un « in grand crûExpress ». waar enkele verwijzingen naar het vermeende extreeemrechtste gedachtengoed van seront één van de VVR-kopstukken Les city-trips, l’hiver prochain, toutefois peut-être souswaren neergepend. Het gebeurt nogd’achat, dat uitgevers hunàbronnen/ pression. La baisse du pouvoir conjuguée la hausse du journalisten willen beschermen, zat dat nu ook niet. prix des billets d’avion, risque – en dus touszo casfout pour certaines catégoEdoch, “satire” plus zullen ze bij de VVR ook wel op Google moeten ries de revenus atteintes – de voir supprimer ces vacances gaan zoeken om te weten te komen wat dat betekent, om dan de extra-courtes. relativiteit van de neergepende woorden te kunnen inzien. Des projections pour l’été 2009 seraient pour l’instant tout à fait Van de UPAV congressen je alsdans journalist evenmin “warm”, prématurées. D’autant quewordt les cycles, le monde du voyage, se al zijn ze veel sowieso. Vorig jaar, ter gelegenheid van succèdent à unhartelijker rythme rapide. Ce qui est aujourd’hui la règle peut, het UPAV-congres in Sevilla, bestuurders er echter in demain, être l’exception. Maisslaagden la prise dedeconscience de l’importance om defacteurs pers buiten te houden van desans “conclaven”. Ookpas. de Pas plus et des du prix ne diminuera aucun doute sponsors mochten kregen geen “officiële” access tot que les formules all niet in etbinnen, le fait que le consommateur va comparer reisagenten. Wel aanetdechoisir bar natuurlijk. toutes les possibilités le meilleurTja. moment pour réserver.
Optimism rules
E
“Gelukkig” bracht, die zondag in Sevilla, het WK continue Wielrennen Mais – et c’est un élément essentiel – que le Belge à in Salzburg werd het ookcevan bijau devoyage start (10u. ‘s morgens) voyager etsoelaas, veut voir maintenir droit est une réalité qui uitgezonden, en zagen we Paolo Bettini zijn tweede WK titel reste (heureusement) claire. binnenhalen. De barman van het hotel had ondertussen wel zijn jaaromzet binnengehaald dankzij alle niet-wielerliefhebbende “sponsors” die evenmin Thanks for joining us! de zaal binnenmochten. De beroepsverenigingen hebben uiteraard het recht om de media dan uit te nodigen op hun congres. Wij hebben ook het Danny al Verheyden, recht om niet te zwijgen. But unfortunately, my name is Manuel, Publisher I am from Barcelona and I know really really nothing. But, I do like Paolo Bettini.
Danny Verheyden Publisher
octoberjuly - november - august 2008 2008 travel2
5
coverstory
Cruise Connection: het RCI “verlengstuk” in de Belux Met de komst van de Solstice-schepen voor Celebrity Cruises en “het grootste en ook het meest revolutionaire” schip ooit, met name de Oasis of the Seas, voor Royal Caribbean International is Royal Caribbean Cruises Ltd meer dan ooit gewapend om een leidinggevende rol te blijven spelen in de internationale cruise-industrie.
I
n ons land treedt Cruise Connection op als International Representative van Royal Caribbean Cruises Ltd en de merken Celebrity Cruises, Azamara Cruises en Royal Caribbean International.
Maar wat is nu eigenijk de taak van een International Representative? “Het toenmalige Reizen De Keyser Thornton (DKT) was 36 jaar geleden de eerste general sales agent voor Royal Caribbean Cruise Line in de wereld”, aldus managing director Peter Mathieu tijdens ons interview in Restaurant Brasseurs in Ant-
6
travel2 issue 41
werpen, de vaste stek van Cruise Connection. “Adam Goldstein, de huidige voorzitter van Royal Caribbean International, vond in 1993 dat het woord “general sales agent” eigenlijk de lading niet dekte en een internationale vertegenwoordiger een veel ruimere opdracht had dan alleen maar het verkopen van de cruises van de maatschappij. Een International Representative vertegenwoordigt op zijn grondgebied de rederij in al haar aspecten. Hij staat bv. ook in voor de pr en de marketing. Cruise Connection is met andere woorden het verlengstuk van Royal Caribbean Cruises Ltd. in de Belux. Alles wat er gebeurt rond de merken Royal Caribbean International, Celebrity Cruises en Azamara Cruises, verloopt in de Belux dus via Cruise Connection.” Celebrity Cruises komt de volgende weken alvast met een totaal nieuwe reeks schepen op de proppen, onder de noemer Solsticeklasse. Het eerste Solstice-schip (de Celebrity Solstice, goed voor 2.850 passagiers) wordt medio november in de vaart genomen, de Celebrity Equinox volgt in augustus 2009, daarna de Celebrity Eclipse in de zomer van 2010, een vierde schip in de herfst van 2011 en een vijfde in 2012. “Aan boord van de Solstice-schepen zullen er nog meer veranda’s (85%) zijn dan voorheen”, vervolgt Peter Mathieu. “De kajuiten
coverstory
Cruise Connection : la « rallonge » RCI en Belux Avec l’arrivée des bateaux Solstice de Celebrity Cruises et du « plus grand et plus révolutionnaire » bateau jamais construit, l’Oasis of the Seas, pour Royal Caribbean International, Royal Caribbean Cruises Ltd est plus que jamais armé pour continuer à jouer un rôle de leader dans l’industrie de la croisière internationale.
D
ans notre pays, Cruise Connection assume la fonction de International Representative de Royal Caribbean Cruises Ltd et des marques Celebrity Cruises, Azamara Cruises et Royal Caribbean, International. Mais en quoi consiste, finalement, cette fonction d’International Representative ?
pour 2.850 passagers) sera mis en service mi-novembre, le Celebrity Equinox suivra en août 2009, puis le Celebrity Eclipse à l’été 2010, un quatrième bateau à l’automne 2011 et, enfin, un cinquième en 2012. « Il y aura à bord des bateau Solstice encore plus de vérandas (85%) qu’auparavant », précise Peter Mathieu. « Les cabines sont en moyenne 15% plus grandes que les accommodations comparables dans la flotte. Pour l’aménagement de ces cabines, l’armateur a fait appel au professionnalisme de cinq femmes. Le résultat s’exprime entre autres par une attention plus particulière aux besoins des femmes. Avec par exemple plus d’espaces de rangement, des salles de bain plus grande et des miroirs qui ne s’embuent pas. D’autres points forts du bateau sont notamment le Lawn Club, un jardin avec pelouse véritable, et le Hot Glass Show (un atelier live de soufflage de verre). Et le bateau compte pas moins de 10 restaurants ! »
« Il y a 36 ans, c’est la société Voyages De Keyser Thornton (DKT) qui fut le premier general sales agent au monde pour Royal Caribbean Cruise Line », indique le Managing Director Peter Mathieu, dans l’interview qu’il nous a accordée au Restaurant Brasseurs, endroit préféré de Cruise Connection. « Adam Goldstein, l’actuel président de Royal Caribbean International, a estimé, en 1993, que le terme « general sales agent » ne correspondait plus à la réalité de la fonction et qu’un représentant international avait une charge bine plus conséquente que celle des ventes des croisières de la compagnie. Un International Representative est ainsi responsable de l’armement sous tous ses aspects, et ce pour tout le teritoire qu’il couvre. Il assure par exemple et entre autres les public relations et le marketing. » « En d’autres mots, Cruise Connection est le lien de Royal Caribbean Cruises Ltd en Belux. Tout ce qui concerne les marques Royal Caribbean International, Celebrity Cruises et Azamara Cruises en Belux passe ainsi par Cruise Connection. »
Azamara Cruises, de son côté, propose depuis un an et demi de plus petits bateaux. L’Azamara Quest et son jumeau l’Azamara Journey reçoivent 694 invités dans un cadre élégant et agréable, dont un butler sErvice dans chaque cabine.
Ces prochaines semaines, Celebrity Cruises présentera une nouvelle série de bateaux, sous le nom catégoriel de SolsticeClasse. Le premier bateau Solstice (le Celebrity Solstice, conçu
Ces bateaux relieront l’année prochaine, lors de croisières de 7 à 24 nuit, rien moins que 125 ports en Asie, au Caraïbes, en Amérique du Sud et en Europe. De plus, nombre de ports, tels que Zadar,
A la fin de l’année prochaine, Royal Caribbean International, l’armateur que l’on peut mettre dans la catégorie des opérateurs de grands bateaux les plus contemporains, lancera lancera l’Oasis of the Seas. Avec ses 220.000 tonnes brut, ce bateau sera le plus grand et le plus révolutionnaire jamais construit. Il pourra accueillir 5.400 passagers répartis dans 2.700 cabines. Le bateau est conçu autour de sept thèmes appelés « Neighborhoods », par mi lesquels Central Park, Boardwalk, Royal Promenade, etc. Tout qui connaît cet armateur sait que les superlatifs à propos de l’Oasis of the Seas sont tout à fait justifiés. Les réservations sont en outre déjà ouvertes.
october - november 2008 travel2
7
coverstory
zijn gemiddeld 15% groter dan vergelijkbare accommodaties in de vloot. Voor de inrichting van de kajuiten deed de rederij een beroep op vijf vrouwen. Het resultaat is een product met extra aandacht voor de noden van de vrouw. Dat vertaalt zich bijvoorbeeld in meer opbergruimte, grotere badkamers en spiegels die niet kunnen aandampen. Blikvangers van het schip worden onder meer de Lawn Club, een tuin met écht gras en de Hot Glass Show (een live glasblaasshow) in samenwerking met het Corning Museum of Glass. Het schip telt ook 10 restaurants.”
Evolution in 40 years ... 2009 “Genesis” - 220.000 GRT - 5.400 PAX
“Freedom of the Seas” - 158.000 GRT - 3.632 PAX
2006
1999 “Voyager of the Seas” 137.300 GRT - 3.114 PAX
1990 “Grandeur of the Seas” 74.000 GRT - 1.950 PAX
Eind volgend jaar lanceert Royal Caribbean International, de rederij die we in de categorie van de grotere schepen steeds als “the most contemporary” hebben ingeschat, de Oasis of the Seas. Met 220.000 brutoton wordt dit het grootste en het meest revolutionaire schip ooit. Het megaschip zal 16 dekken tellen. Er kunnen 5.400 passagiers verblijven, verspreid over 2.700 kajuiten. Het schip wordt opgebouwd rond zeven “omgevingsthema’s” (Neighborhoods genoemd), waaronder Central Park, Boardwalk, Royal Promenade, enz. Wie de rederij kent, weet dat de superlatieven rond de Oasis of the Seas niet uit de lucht gegrepen zullen zijn... Het schip kan overigens nu al geboekt worden. Azamara Cruises stelt sinds anderhalf jaar kleinere schepen voor. De Azamara Quest en het zusterschip Azamara Journey bieden de 694 gasten elegante voorzieningen aan, zoals een butlerservice in alle hutten. De schepen leggen volgend jaar, op hun cruises van 7 tot 24 nachten, aan in niet minder dan 125 havens in Azië, de Caraïben, Zuid-Amerika en Europa. Er staan bovendien tal van havens op het programma die minder toegankelijk zijn voor grotere schepen, waaronder Zadar, Rouen, Volos, Amalfi en ook Antwerpen. Cruise Connection vertegenwoordigt als preferred partner daarnaast Croisières de France, een 100% Franstalig cruiseproduct en een onderdeel van Pullmantur, een andere brand van RCCL. “Croisières de France is een all-in product,” aldus Peter Mathieu, goed voor 700 passagiers. In het zomerseizoen is het schip gebaseerd in Marseille, en opereert het in het Middellandse Zeegebied. In de winter worden er programma’s aangeboden vanuit La Romana op de DomRep.” De cruise-industrie is de snelstgroeiende sector binnen het toerisme. Terwijl de VS stagneert als afzetmarkt, blijft Europa een van de grootste groeipolen. Peter Mathieu: “Het is duidelijk dat de exponentiële toename die we de jongste jaren hebben gekend, geen tijdelijke hype is, maar een duidelijke trend naar de toekomst wordt. Het aanbod is gevarieerder dan ooit, niet alleen wat de schepen betreft, maar ook qua keuze aan bestemmingen, budget en lengte van de cruise. Een cruise bundelt alle facetten van de toeristische industrie waarbij zowel een citytrip, een ontdekkingstocht als een wereldreis worden aangeboden. Kortom, iedereen vindt er zijn gading. Bovendien ebben de vooroordelen die we jaren hebben gekend, stilaan weg. Zij die het nog niet begrepen hebben (reisagent als potentiële klant), zullen er in de toekomst spijt van hebben dat ze niet eerder op de boot zijn gesprongen.” DV
8
travel2 issue 41
1980 “Song of America” 37.600 GRT - 1.414 PAX
1970 “Song of Norway” 18.400 GRT - 754 PAX
© Cruise Connection
Rouen, Volos, Amalfi ou encore Anvers, sont inaccessibles aux plus grands bateaux. Cruise Connection est de plus aussi « preferred partner » de Croisières de France, un produit 100% français filiale de Pullmantur, une autre branche de RCCL. « Croisières de France est un produit all-in pour 700 passagers », note Peter Mathieu. En saison d’été, le bateau est basé à Marseille et opère en Mer Méditerranée. En hiver, des programmes sont proposés depuis La Romana, en République Dominicaine. » L’industrie de la croisière est le secteur qui connaît la croissance la plus rapide dans le tourisme. Alors que les Etats-Unis stagnent sur le marché des ventes, l’Europe reste un grand pôle de croissance. Peter Mathieu : « Il est clair que l’augmentation exponentielle que nous avons connue ces dernières années n’est pas une tendance provisoire mais constitue au contraire un trend fort pour le futur. L’offre est plus variée que jamais, non seulement pour les bateaux mais aussi en matière de choix de destinations, de budget et de durée des croisières. Une croisière mélange toutes les facettes de l’industrie du tourisme en offrant aussi bien un city-trip qu’un voyage de découverte ou une croisière autour du monde. Chacun y trouvera sous peu tout ce qu’il désire. Les idées préconçues qui ont circulé pendant des années disparaissent aujourd’hui. Ceux qui ne l’ont pas encore compris, qu’il s’agisse d’agents de voyage comme de clients potentiels, regretteront dans le futur de ne pas avoir sauté dans le bateau ! ». DV
actua
Arthema groeit spectaculair “Zet mij in de plaats van de klant. Dat is het motto van Arthema”, aldus general manager Méziane Meziant.
E
n of het werkt? Het 6 jaar jonge Arthema timmert op een alleszins spectaculaire manier verder aan de weg. De omzet steeg op één jaar tijd (voor het boekjaar afgesloten eind september ll.) met bijna 2,3 miljoen euro tot bijna 7,1 miljoen euro (een stijging met 37%), het aantal pax ging van 3.400 tot 4.900 (een + 62%). Arthema is met 5 brochures aanwezig op de markt, en biedt 24 bestemmingen aan. “In 2007 haalden we 3% van de omzet in Vlaanderen, aldus Méziant. Voor dit jaar gaan we, mede dankzij het uitstekende werk van onze sales manager voor Vlaanderen Sofie Kuppens, reeds naar de 18%, het doel op termijn is om tot een 50/50 situatie te komen. We zijn ook al in Nederland, meerbepaald Maastricht, aanwezig. Ook Luxemburg en Frankrijk leren Arthema steeds beter kennen, en hebben beslist verder groeipotentieel.”
Waar zit nu dat kleine extraatje dat Arthema aanbiedt...? “Feitelijk hebben 70 tot 80% van de behandelde dossiers wijzigingen nodig t.o.v. de brochure, en we doen dan ook het maximale om die klanten tevreden te stellen, aldus Méziant. En dat blijkt, want we halen een tevredenheidsgraad van bijna 99%. We geven de klanten ook heelwat raadgevingen, over hoe ze zich moeten gedragen bv. in het buitenland.” Arthema biedt volgende bestemmingen aan: Egypte (een + 22% voor het boekjaar afgesloten per eind september ll.), Marokko, Turkije, de Verenigde Arabische Emiraten, Oman, Jordanië, Syrië, Libanon, Lybië, Algerije, Indië (nieuw), Oezbekistan en Armenië. Vorig jaar werd ook Arthemarine (geleid door Géraldine François) gelanceerd, met als bestemmingen Guadeloupe, Martinique, de Malediven, de Seychellen, Zanzibar, Mayotte, Madagaskar, la Réunion, Mauritius, Frans-Polynesië en Nieuw-Caledonië.
10 travel2 issue 41
Onlangs werd de Antwerpse TO Secrets of the Desert overgenomen. Laatstgenoemde blijft onder de eigen naam op de markt, onder de vleugels van Arthema. “De filosofie van Secrets of the Desert sluit nauw aan bij deze van Arthema, aldus Britta Campe, die in 199 Secrets of the Desert uit de grond stampte en zich sindsdien tot een niche-TO à la carte ontwikkelde. Ook wij geloven bv. in duurzaam toerisme. In november brengen wij onze brochure voor het eerst uit in beide landstalen.” Arthema is een mooi voorbeeld van een kleinschalig begonnen niche-TO die op basis van kwaliteit en klantenopvolging (zeer) mooie groeicijfers kan voorleggen. dv
actua
Ethiopian Airlines: het beste van Afrika Ethiopian Airlines, in ons land vertegenwoordigd door Aviareps, verzorgt een dagelijkse directe vlucht tussen Brussel en Addis Abeba. Sinds juni loopt er ook een code share overeenkomst met brussels airlines op dit traject.
O
ns voornaamste doel is het “ verkeer beyond Addis Abeba, aldus Muktar Redi Yesuf, regional director Ethiopian Airlines voor de Benelux. We zien ook dat 80 tot 90% van de ex-Brussel passagiers verder vliegen dan Addis. Wereldwijd bieden wij 50 bestemmingen aan, waarvan meer dan 30 in Afrika. De connecting time bedraagt maximum anderhalf uur, we hebben ook de frequenties op een aantal bestemmingen zoals Johannesburg, Kinshasa, Zanzibar, Kilimanjaro, Bujumbura en Brazzaville opgevoerd.” Ethiopian Airlines mikt in eerste instantie op de leisure (er wordt daartoe samengewerkt met Jetair, Thomas Cook, Best Tours, Live2travel, Connections, ...), naast het business travel segment uiteraard. Ethnisch verkeer vormt slechts 4% van het passagiersaantal.
“De hoofdstad Addis Abeba is zowat het Brussel van Afrika als je het over de zetel van flink wat Afrikaanse organisaties hebt, aldus Redi. Op Addis bieden wij het beste business class product tout court aan dat op de markt beschikbaar is. En naar leisure toe beschikt Ethiopië beslist over een aantal troeven: het culturele erfgoed (met kastelen en obelisken) is indrukwekkend, we hebben de natuur, onze cultuur natuurlijk en we zijn ook de bakermat van de reggae. Vaccinaties zijn aan te raden maar niet verplicht.” In 2006 werd Ethiopian Airlines door het Britse Skytrax uitgeroepen tot de Afrikaanse carrier met het beste inflight product. In de economy class van de meeste long haul toestellen (B 767-300ER) zijn er individuele schermen. Naar inflight entertainment toe werd er een overeenkomst gesloten met het gereputeerde toeleveringsbedrijf Thalis.
Ethiopian is ook de eerste maatschappij in de EMEA die de B787 in de vloot zal opnemen, en dit vanaf volgend jaar. Ethiopian neemt 10 exemplaren op in de vloot, en heeft een optie op nog eens 5 toestellen. “ANA is de eerste wereldwijd, wij zijn de eerste in de EMEA regio”, zegt Redi fier.
Gaat Ethiopian Airlines toetreden tot een alliantie, en ligt de Star Alliance dan in het verschiet, wetende dat er al wordt samengewerkt met Lufthansa? “In een alliantie als bv. de Star Alliance zitten ruim 20 airlines, die op bepaalde routes ook competitief zijn, aldus Redi. Laten we stellen dat we momenteel al goede code share akkoorden hebben met Lufthansa (waarbij zij ook optreden als operator carrier) en South African Airways (op Johannesburg), en dat we even de kat uit de boom kijken. We maken in eerste instantie werk van een verdere expansie van ons netwerk. Tegen 2010 willen we 60 bestemmingen aanbieden wereldwijd, tegenover 53 momenteel (recentelijk werden Lubumbashi, Abijan en Ouagadougou aan het netwerk toegevoegd).” dv
De Ethiopian Airlines équipe tijdens de Brussels Airport Awards 2008. De maatschappij sleepte de marketing award long haul in de wacht.
october - november 2008 travel2 11
actua
Odysseus: 73 nieuwe hotels Met vier nieuwe brochures en de stijlvolle catalogus Parfums neemt Odysseus ook deze winter het voortouw in het luxereizen segment.
O
dysseus bestaat de dag van vandaag uit 72 medewerkers in 8 landen. Vorig jaar werd een omzet van 32 miljoen euro behaald, voor dit jaar wordt een cijfer van 40 miljoen euro vooropgesteld.
“De laatste jaren kenden we een gemiddelde groei van 20%, aldus zaakvoerder Etienne Van Camp. Om deze groei te bestendigen dienen we nieuwe markten aan te spreken. Begin dit jaar openden we een nieuw kantoor in Duitsland, gevolgd door kantoren in de Verenigde Arabische Emiraten, Singapore en Hong Kong. Onlangs werd ook India (Delhi/Guargon) hieraan toegevoegd. Het zijn lokaties waar het groeipotentieel voor luxereizen groot is. De 9 brochures bestonden al in verschillende talen en zijn dus bruikbaar in de nieuwe lokaties. In al deze landen werken we met lokale teams en country managers, en doen we beroep op het lokale netwerk van reisagenten die bereid zijn te investeren in de noodzakelijke service en expertise. We lanceren ook het nieuwe reservatiesysteem Da Vinci, dat het online boeken door reisagenten op termijn makkelijker moet maken. De reisagent kan dan zelf kijken hoeveel beschikbaarheden er nog zijn in onze allotments.”
Bestemmingsgewijs dan. Wat zijn de tendenzen? “Vooral het Midden-Oosten en ook het Verre Oosten kennen een groei, aldus Van Camp. Het Midden-Oosten wordt voor ons cliënteel dé bestemming van de tweede vakantie, zoals destijds Tenerife dat was. Algemeen zitten de strandbestemmingen in de lift.” Odysseus stelt volgende brochures voor: “Worldwide-Exotische Stranden 2009” (282 tophotels en luxe resorts alsook rondreizen in Latijns-Amerika, de Indische Oceaan, het Verre Oosten, de Pacific en de Caraïben), de “Duizend en 1 nacht” brochure (47 tophotels
12 travel2 issue 41
en luxe resorts), de “Cruises” brochure (opnieuw uitgebracht na 2 jaar) en de “Afrika” brochure (192 top logeeradressen). De crème de la crème is de derde editie van de exclusieve catalogus “Parfums”. Het stijlvolle rode boek, ideaal voor op uw salontafel zeg maar, maakt op 110 pagina’s met grote afbeeldingen de klanten hongerig naar de mooiste bestemmingen, uitstekende verblijven en exotische rondreizen in o.a. Bhutan, Japan, Costa Rica of Ecuador.
In totaal worden er 73 nieuwe hotels aangeboden. Op 6 bestemmingen worden ook alle luxehotels aangeboden. Dat is het geval voor de Malediven, de Seychellen, Mauritius, Dubai, de Golf van Thailand en Bali. “Wij bieden nu al het befaamde Atlantis Hotel in Dubai als boekbaar aan, terwijl het pas in december de deuren zal openen”, aldus Van Camp. Odysseus biedt zijn klanten een prijsgarantie aan. “En dit onafhankelijk van fueltoeslagen, schommelingen van de wisselkoersen, taksen en dies meer, aldus Van Camp. Een gemiddeld dossier komt bij ons op een 5.000 euro (2 pax), voor een gemiddeld verblijf van een tiental dagen.” dv
actua
Iberostar: op naar 7 Grand Collection Hotels Iberostar Hotels & Resorts investeert 108 miljoen euro in de verdere ontwikkeling van haar vijfsteren merk Grand Collection. In januari wordt met het El Mirador Gran Hotel op Tenerife een 7de hotel aan de portfolio toegevoegd.
W
ie verblijft in een hotel van de Grand Collection, kan zich o.a. verwachten aan een butler & concierge service, onbeperkt dineren in de à la carte restaurants, top golffaciliteiten (waar mogelijk) en grote spa centra met een ruime keuze aan faciliteiten. Tegenover een “regulier” Iberostar Hotel ligt het prijskaartje een 20 à 25% hoger. De 6 hotels uit de Grand Collection zijn Anthelia (Tenerife), Paraïso (Mexico), Trinidad (Cuba), Amazon (cruiseschip in Brazilië), Rose Hall (Jamaica, november 2008) en Bavaro (Dominicaanse Repbliek, november 2008). Met El Mirador Gran Hotel op Tenerife neemt de groep in januari aanstaande een zevende hotel
uit de Grand Collection in gebruik. In de loop van 2009 opent een nagelnieuw spa & wellness center en een congrescentrum de deuren in dit uit 2001 daterend hotel, goed voor 120 kamers. Iberostar Hotels & Resorts is goed voor 1,2 miljoen bezoekers op jaarbasis, en is aanwezig op 15 vakantiebestemmingen wereldwijd. Vorig jaar werd een omzet gerealiseerd van 808,3 miljoen euro. De keten kan ook rekenen op een repeatersgehalte van 35%. “De Belgen vormen 20% van ons clientele, aldus Alex Werneke van het marketing department bij Iberostar. Bijna 1 op 2 opteert daarbij voor een verblijf in de Caraïben, Cuba of Mexico. Strategisch mikken we in de toekomst op 3 thema’s, nl. wellness & relax, golf en groepen & incentives. Dit jaar openden we 6 nieuwe hotels, volgend jaar worden er dat 9, waaronder een eerste hotel in Turkije. We denken ook aan Azië, Mauritius, Costa Rica...overal ter wereld zeg maar.” De Iberostar producten zijn (exclusief) terug te vinden in de Favourites en Pegase brochures van Thomas Cook.
dv
BTEXpo lanceert het IT Fidelity programm Met het Information Training Fidelity Program lanceert BTEXpo een incentive programma naar reisagenten toe die aanwezig (willen) zijn tijdens workshops, opleidingssessies en seminaries. Leveranciers uit de sector kunnen dankzij dit systeem op een hogere belangstelling van de reisagenten rekenen.
R
eisagenten die zich registereren op www.itfidelityprogram.be, waar men ook een lijst vindt van alle opleidingen en vormingen, krijgen meteen al punten als welkomstcadeau. De eerste 1.000 reisagenten die zich inschrijven voor BTExpo krijgen 500 punten. Wie BTExpo bezoekt, krijgt 200 punten, en tijdens de beurs zelf zullen verschillende exposanten eenzelfde systeem
handhaven. Alle punten zijn individueel en kunnen dus niet overgedragen worden. 100 punten zijn goed voor een koopwaarde van 1 euro. Met de verzamelde punten kan men een keuze maken uit reisartikelen, keukengerief, HiFi, foto- en multimedia artikelen, wijnen, verzorgingsproducten enz. dv
october - november 2008 travel2 13
actua
Kuoni: back to the future Met het uitkomen van vier modern vormgegeven brochures geeft de verre reizen à la carte specialist Kuoni duidelijk gezicht aan haar hernieuwde positionering. De weg is ingeslagen naar een meer premium aanbod, terwijl het beste uit de huidige portfolio behouden blijft. Bij Kuoni België gaat de hernieuwde positionering van start met het uitbrengen van de brochures Azië, Afrika, Cuba & Caribbean en Malediven & Mauritius.
I
n alle Europese landen vertoefde Kuoni teveel in het “ midden-segment, terwijl we eigenlijk geen verticale integratie nastreven, aldus Pieter Weymans, general manager Kuoni Travel Belgium. Wij “moeten” geen hotels noch vliegtuigen vullen. Ten bewijze: Kuoni verkocht onlangs nog Edelweiss Air aan Swiss Airlines. Wij streven dus duidelijk naar flexibiliteit in functie van de markttrends, veeleer dan naar een mainstream massaproduct. Want: met mainstream ben je niet langer competitief. Thans zetten we een stapje terug naar onze roots (luxereizen) om nadien des te verder te kunnen springen.” Kuoni nam ook een nieuw logo in gebruik, waarbij de klassiek-ogende wereldbol geschrapt werd. En de vormgeving van
14 travel2 issue 41
alle brochures is nu overal ter wereld dezelfde, tot de gebruikte fotografie en het papier (mat) toe. “De inhoud van de brochures blijft verschillend van markt tot markt, aldus Weymans, maar de centrale punten waarrond een vakantie moet plaatsvinden, blijven identiek: betrouwbaarheid, passie en authenticiteit. Het woord prijs komt er dus niet in voor. We willen bij de consument de reflex kweken dat hij zijn vakantie dusdanig belangrijk vindt, dat hij het laat uitwerken door specialisten terzake. We gaan ons dus nog meer op het à la carte werk focussen.” Voor de Vlaamse markt valt men terug van 14 naar 8 brochures, voor Wallonië zijn er 2 alles overkoepelende brochures. Momenteel zijn in Vlaanderen de brochures Azië, Afrika, Malediven/ Mauritius en Cuba/Caribbean beschikbaar, later op het jaar (medio december) volgen de Verenigde Staten, Canada & Alaska, China, Hongkong, Japan & Taiwan, en Florida & de Bahama’s. Vooral het Afrika product werd herbekeken, met een aantal bijzondere accommodaties, speciale familiereizen en excursies, zoals de Kruger Experience, en een speciale astronomie-avond door een ervaren astronoom. “De Australië/Nieuw-Zeeland en Latijns-Amerika brochures brengen we niet langer uit, maar deze producten zijn wel online te consulteren”, aldus Weymans.
actua
eco-gericht product op de markt wil brengen. Speciaal voor de Belgische markt zijn ook 3 verschillende arrangementen op Beijing beschikbaar, waarbij de klanten zelf de invulling bepalen van de wijze waarop ze de stad willen verkennen. Hotels, maaltijden en excursies sluiten volledig aan bij het gekozen thema. De drie aangeboden formules zijn Beijing Impressions, Beijing Art ‘n Design en Beijing The Red Capital. Kuoni maakt ook werk van een uitbreiding van het eigen agentennetwerk wereldwijd.
Nieuw is de conciërge service, waar klanten nog voor hun vertrek terecht kunnen voor bijzondere verzoeken of reiswensen. “Men kan bv. bij reservering van de reis al een massage op de luchthaven boeken of privé-transport per limousine regelen, aldus Weymans. Ook kunnen allerlei zaken geregeld worden tijdens het verblijf, zoals een late check-in, het boeken van operatickets, een excursie op maat of een reservering voor een bijzonder restaurant.”
“Het gaat dus niet om DMC’s dan wel over eigen opgezette Kuonibedrijven waarin we ook veel investeren, aldus Weymans. In ons land werken we momenteel met een 850 actieve verkooppunten. Een 575tal in Vlaanderen, een 225 in Wallonië en een 50tal in Brussel.” dv
est.
1906
Innovatie is voortaan het speerpunt van Kuoni’s beleid, zowel internationaal als in ons land. Met behulp van een Future Lab1 en een eigen trendmonitor wordt constant gezocht naar nieuwe services, bestemmingen, producten en productlijnen. “Added value voor de klant is het grote aandachtspunt, aldus Weymans. Deze focus sluit naadloos aan bij de toenemende vraag naar meer premium en onderscheidende maatwerkvakanties. Uiteraard blijven onze goedverkopende producten een centrale rol spelen, maar we zijn er ook in geslaagd een groot aantal bijzondere, nieuwe producten te ontwikkelen in het 4- en 5-sterren segment”. Op corporate niveau werden er twee nieuwe productlijnen uitgewerkt: Cultimo, waarbij er reizen gebouwd worden rond culturele evenementen, terwijl men met Ananea een meer
BELEEF DE WERELD VAN KUONI Een tocht langs de hottest clubs van Havana, een luxueus diner onder water in de Malediven of een vaart per luchtballon over de Serengeti. In ons vernieuwde aanbod is er alleen ruimte voor de meest bijzondere hotels, rondreizen en arrangementen.
1 Future Lab is een panel van internationale opinieleiders uit verschillende branches zoals kunst, lifestyle en toerisme maar ook uit het culinaire segment, de architectuur en mode.
En mocht u daarnaast nog een ticket naar de opera in New York of een massage op de luchthaven willen, dan regelen wij dat met onze concierge service. Ontdek hoe wij al meer dan 100 jaar streven naar pure perfectie!
Brochure en meer info op www.kuoni.be of bel 09-2692010 lic. A6083
october - november 2008 travel2 15
actua
Costa: nu ook een wellness brochure
C
osta Cruises bestaat 60 jaar, and the future looks bright…Wellness is één van de thema’s waarmee de rederij zich verder gaan profileren. Daartoe werd een aparte “Wellnes Cruises” brochure uitgebracht, geldig van november 2008 tot december 2009. “Costa Cruises is enerzijds een puur massaproduct, anderzijds gaan we ook de up-market op met de introductie van een aparte brochure m.b.t. het wellness gebeuren”, aldus Patrick Pourbaix, directeur Costa Cruises Benelux en adjunct-algemeen directeur Costa Cruises Frankrijk. De Samsara spa, goed voor 6.000 m2 spa & wellness faciliteiten op de twee hoogste bruggen van het schip, is beschikbaar op de Costa Luminosa, de Costa Pacifica, de Costa Serena en de Costa Concordia.
De toegang tot het wellnescentrum is gereserveerd, zodat men van een exclusive sfeer kan genieten. De warmwaterruimte bevat een zwembad voor balneotherapie, het heiligdom Tridosha en de Tempel van de Rust. De Samsara cabines en –suites zijn direct vanuit het wellnesscentrum toegankelijk en beschikken over een eigen restaurant, waar men dieetrecepten en lichte gerechten kan degusteren. Daarnaast bracht de rederij ook een eerste editie van de “Collectie Grote Cruises 2009” brochure uit, en dit op een groot, prestigieus formaat. In deze brochure vindt men “het beste van het beste “ wat Costa Cruises aan te bieden heeft, van de Middellandse Zee en Noord-Europa tot de Caraïben, Noord- en Zuid-Amerika, de Emiraten, de Indische Oceaan en Azië. DV
VLIEG NAAR DE SKIPISTE AAN EEN LAAG TARIEF
GRATIS vervoer van skimateriaal
Voor € 49,99 (one way all-in) zitten uw klanten immers op een vlucht naar skibestemmingen als Genève, Lyon, München en Nice. Bovendien verzorgen we het vervoer van het skimateriaal zonder extra kosten. Plant u dus een shortski of een langere skitrip? Vergeet dan niet Brussels Airlines als een makkelijke oplossing voor uw vervoer.
GENÈVE • GÖTEBORG • HELSINKI • LYON • MARSEILLE • MÜNCHEN • NICE • OSLO • TOULOUSE • TURIJN • WENEN
16 travel2 issue 41
actua
Selectair: nieuw logo en nieuwe marketing-aanpak Welke richting wil Selectair de komende jaren uitgaan? 66 van de 101 aangesloten leden staken in het weekend van 11 oktober de koppen bij mekaar in het Radisson SAS in Hasselt.
T
“
ijdens ons congres, en ook gedurende het lopende jaar, is er een zeer sterke ideeënstroom vanuit de basis ontstaan, aldus voorzitter Lieven Coppens. Doorgaans zijn de leden uit op voldoende supercommissie, en hopen ze dat het lidgeld niet toeneemt. Thans ervaren we vooral hun stem in het debat, en dat is een positieve evolutie.”
“Vooral marketinggewijs dienen we een tandje bij te steken, vervolgt Lieven Coppens. We zijn alleszins van plan om de kantoren meer steun te verlenen op dit vlak. Van ons magazine zijn alvast meer dan een half miljoen exemplaren besteld door de leden. Voor het e-marketing gedeelte denken we aan het aantrekken van een nieuwe kracht. Van een naamsverandering is geen sprake.” Tijdens het congres werd ook het logo onder de loupe genomen. Gastspreker Jan Vancoppernolle, in vroegere levens bekend van VTB, Sunair en Worldspan en momenteel directeur Relation management Life & Invest bij AXA, leidt de werkgroep “nieuw logo” binnen Selectair, en presenteerde een aantal nieuwe logo mogelijkheden. Tijdens de algemene vergadering in maart 2009 zullen de
Voorzitter Lieven Coppens
verschillende mogelijkheden terzake besproken worden. Het secretariaat van Selectair, geleid door John Van Wulpen, verhuist eind 2010 vanuit Zemst naar een nog te bepalen lokatie. DV
Adventure G or f ol
Ind o
Nieuw! Omega (4/6 personen) Villatype
De
ijn
nieuw ve rgeten m
Info op www.molenheide.be of 011/52 10 44 october - november 2008 travel2 17
actua
Master Tours is weer dat tikkeltje anders dan anders Master Tours profileert zich als een TO met professioneel georganiseerde up-market groepsreizen. Destijds voornamelijk op Thailand focussend, is de TO ondertussen al op meer dan 30 bestemmingen aanwezig. Eind november wordt de nieuwe jaarbrochure 2009-2010 gepresenteerd.
W
“
ij kenmerken ons door onze gespecialiseerde Nederlandstalige begeleiding, aldus Lodewijk De Decker, director of business development. Onze begeleiders wonen in de landen waar we aanwezig zijn, en veranderen dus niet van bestemming. Dat levert het voordeel op dat ze continu kunnen scouten, nieuwe hotels en restaurants kunnen gaan ontdekken, of kunnen prospecteren in minder voor de hand liggende gebieden.”
Master Tours werkt met een 600tal reisagenten (enkel) in Vlaanderen. Op jaarbasis worden een 4000tal pax gerealiseerd. “Op die manier is ook de ééntaligheid van de groepen (maximaal een 20tal deelnemers) gegarandeerd, aldus De Decker. Bij ons dus geen mix van verschillende nationaliteiten. We beschikken ook over personeel op Brussels Airport, de reisleider wacht de groep terplekke op.”
Hoe evolueert de duurte van de rondreizen?
“Van de 12 tot 17 daagse rondreizen zijn we inderdaad geëvolueerd naar enerzijds kortere rondreizen (9daagse reizen bv., die we kunnen beschouwen als “tussendoorreizen”) tot rondreizen tot 21 dagen. Je merkt dus een evolutie in beide richtingen zeg maar.” De rondreizen worden onderverdeeld in 4 categorieën: exclusieve rondreizen (de klassiekere aanpak zeg maar), ecologische rondreizen (in natuurbestemmingen, met verblijven in lodges en nationale parken), exploratiereizen en expeditiereizen. De exploratiereizen vormen reizen waar een aantal etappes met een “compromis” geïntegreerd zijn, met minder voor de hand liggend comfort. De expeditiereizen vergen een stevige fysiek en zijn daardoor niet voor iedereen geschikt.
18 travel2 issue 41
.
Master Tours biedt reisagenten alvast een “gezonde” commissie aan.
“Wij werken uitsluitend via de reisagent, aldus De Decker, en we blijven daar ook heel consequent in. Aan online boekingen die dan via de reisagent verlopen, doen we bv. niet mee. Wij zorgen er wel voor dat de klanten via de reisagenten op een zeer uitgebreide manier geïnformeerd worden. Onze top 3 vormen Zuid-Afrika, Thailand en Vietnam. China doet het ook goed.”
Master Tours beschikt met M3 over een tweede product.
“Met M3 mikken we op kleinere groepjes van 6 à 10 personen, aldus De Decker. We mikken op een “pure ervaring”, waar het zeer kleinschalige centraal staat, los van het klassieke groepstoerisme maar wel met de reisbegeleiding erbij. Twee jaar geleden startten we op met Botswana en Oeganda, Namibië, Tanzania en Peru zijn er ondertussen bijgekomen.”
In Rusland (Moskou & St. Petersburg) werd een programma ontwikkeld dat normaal enkel voor de buitenlandse staats– hoofden en gasten van premier Poetin voorbehouden blijft.
“Klanten kunnen dan kennismaken met de privé-vertrekken van premier Poetin in het Kremlin, de amper bekende ondergrondse bunker van Stalin die met een ondergrondse autostrade verbonden is met het Kremlin, Star City (waar de kosmonauten opgeleid worden), de Gouden zaal van het Hermitage Museum in St.Petersburg, de allerbeste nieuwe restaurants enz. We voorzien bv. ook een maaltijd met de monniken in het Russische Vaticaan.” dv
actua
Egypte: weer op weg naar een topjaar Egypte kende een stevig 2007, en ook voor dit jaar ziet het er (zeer) goed uit voor het land, dat zich steeds meer als een year round bestemming begint op te werpen.
H
et aantal Belgische toeristen naar Egypte steeg vorig jaar met 15% tegenover 2006, aldus Mohamed Salama, de opnieuw in Brussel vertoevende directeur van de Egyptische Dienst voor Toerisme. Meer dan 60% verblijft aan de Rode Zee, maar uiteraard is ook het culturele luik zeer belangrijk op de Benelux-markt, misschien iets meer zelfs op een traditionele markt als België dan Nederland. 2008 ziet er alvast veelbelovend uit op jaarbasis, met groeicijfers die het niveau van 2007 benaderen. We kunnen dus zeker spreken van stabiliteit.”
“
Eén van dé voordelen van Egypte is de dollar-status van het land. “Dat maakt het inderdaad des te interessanter voor de eurolanden, aldus Samana. Ondertussen willen we Egypte ook en vooral promoten als een all year bestemming. Europa is goed voor 70% van het totaal aantal toeristen, en de Benelux is één van de belangrijkste markten binnen Europa. In de zomer spreken we andere dan de traditionele markten aan. We beschikken ook over een 20tal golfterreinen, er zijn er een 5tal in aanbouw ook. We
herevalueren ook onze wellness en thalasso faciliteiten, en passen ze aan aan Europese standaards. Op de Nijl werd ondertussen een bouw-stop van nieuwe schepen afgevaardigd, zodat we één en ander beter kunnen beheren.” Salama werkte, vooraleer hij weer naar Brussel kwam, gedurende drie jaar als media directeur op het hoofdkantoor van de Egyptische Dienst voor Toerisme in Caïro. “Het uitwisselen van culturele elementen en het aanvaarden van de “anderen”, dat is één van de belangrijkste missies van het toerisme, zo stelt hij. Puur productmatig zijn er nog vele mogelijkheden voor het verder ontwikkelen van het toerisme. Diversiteit is dan ook het code woord voor de komende jaren. We denken bv. aan woestijnsafari’s in de Sinai, het aanbieden van nieuwe bestemmingen in het binnenland enz. Al onze schatten zijn nog lang niet ontgonnen...” dv
Relive the era of the great sailing ships
S TA R C L I P P ERS Star Clippers proudly carries on the tradition of the tall ships with three magnificent clippers, combining all the modern comforts of today and an intimate atmosphere with 170 to 228 passengers. Our itineraries include Winter cruises in the Caribbean from Barbados and Far East from Phuket, Thailand, Summer cruises in the Med from Rome and Athens as well as Atlantic and Indian Ocean crossings in the Spring and Autumn and French Polynesia all year round. To discover our new 2009 Brochure and for information and reservations, please contact your travel professional or Star Clippers.
STAR CLIPPERS T. + 377 97 97 84 00 F. + 377 97 97 84 01 E.
[email protected] www.starclippers.com Travel2ad.indd 1
october - november 2008 travel2 19 10/30/08 9:47:38 AM
destination
Roemenië: één van de snelste Oostblok-groeiers
R
oemenië heeft een bevolking van 21.8 miljoen inwoners en een oppervlakte van 238.391km2. De voertaal is het Roemeens en telkens weer wordt benadrukt dat dit een Romaanse taal - vooral verwant aan Latijn, Italiaans, Spaans, Catalaans, Frans en Portugees - en geen Slavische taal is. Velen spreken nog Frans maar zoals overal gebruiken de jongeren vooral het Engels als tweede taal. Het land zag velen komen en gaan, zoals de Romeinen en de Turken. Na de 2e wereldoorlog werd Roemenië communistisch alhoewel het onder Nicolae Ceaus¸escu een redelijk onafhankelijke koers bleef varen. Maar ook na diens val ging de economische heropleving niet zo snel als in andere vroegere landen van het Oostblok. Een kapitale breuk met het verleden was de toetreding tot de Nato in 2004 en tot de Europese gemeenschap in januari 2007. Volgens de laatste Eurostat statistieken is Roemenië nu één van de snelst economische groeiers, met bv. een retail trade groei van 23% in juni 2008 versus juni 2007. Ook qua bouwactiviteit klopt het land iedereen met een groei van 37%. Het totale aantal hotelovernachtingen steeg met 9,1 % in 2007. Het wegennet is nog niet op het niveau van West-Europa met een heel beperkt aantal autowegen. Dus is voorzichtigheid geboden bij het huren van een wagen ter plaatse en bij het te optimistisch berekenen van dagritten. De hoofdstadstad Boekarest weerspiegelt de rijke maar ook bewogen geschiedenis van het land. Met meer dan 2 miljoen inwoners is het vandaag het economisch, sociaal, politiek maar ook toeristisch en cultureel centrum. Er zijn weinig grote historische gebouwen en prestigieuze monumenten. Het is een stad die je langzamerhand al flanerend moet ontdekken maar die ook in snel tempo gemoderniseerd en gerenoveerd wordt. Musea, parken, pleintjes, tuinen, kerken en kerkjes, markten, restaurants, winkeltjes en ook een actief nachtleven. Qua logies is er o.a. het in
20 travel2 issue 41
september 2006 geopende Novotel city Centre**** in het hart van de stad - op wandelafstand van een aantal toeristische plaatsen gelegen - met de klassieke Novotel inrichting en service. 258 novation kamers, een executive verdieping, een uitstekend restaurant etc. www.novotel.com. Op verscheidene plaatsen in de stad zijn internationale ketens reeds aanwezig of bezig met het bouwen of verbouwen van hotels, wat bewijst dat ook zij geloven in de toekomstige mogelijkheden en de groei van het buitenlands toerisme naar Boekarest. Het megalomane en surrealistische parlementspaleis - met behulp van 700 architecten - gebouwd door communistisch dictator Ceaus¸escu mag je zeker niet missen. Je bent bijna een uur onderweg en hebt volgens de gids nog maar 5% gezien. Een heel volledige lijst van bezienswaardigheden (ook in het Nederlands) is te vinden op www.roumanie-tourisme.be/villes-nl . De Zwarte Zee staat synoniem voor een warm en droog zuiders klimaat, kilometers zandstranden met een breedte van 50 tot 250 m, maar ook oude kloosters en wijngaarden. Van Mamaia tot het
destination
Maxitours : ook wintersport Maxitours wordt geleid door Luciana Paunescu die ooit 30 jaar geleden als jonge economiste in België politiek asiel bekwam. Luciana wil Roemenië terug als vakantiebestemming voor de Belgen op de kaart zetten. Voor de problemen in Roemenië eind jaren 70, begin 80 had Maxitours in de periode mei - september tot 10 vluchten per week op Constanta. In de nabije toekomst zal het accent gelegd worden op het organiseren van programma’s die toelaten kennis te maken met de culturele en folkloristische waarden van een Oostblokland dat volgens Luciana door het westerse publiek nog onvoldoende gekend is. nabij de Bulgaarse grens gelegen Mangalia zijn er op zo’n lengte van meer dan 60 km (dus bijna net als onze Belgische kust) verschillende - in juli & augustus heel drukke - badplaatsen : Mamaia, Eforie Nord en Sud, Neptun, Jupiter, Venus, Saturn, Olimo, Cap Aurora en Mangalia. Voor het voor- en naseizoen zijn er voor deze kuststrook met 140.000 bedden volgens de voorzitter van de National Association of Travel Agencies in Romania, Dr. Dragos Anastasiu, nog zeer veel mogelijkheden www.anat.ro.
Voorlopig behelst het aanbod > citybreaks naar Boekarest gedurende het ganse jaar > verblijf aan de Zwarte Zee van mei tot september al dan niet in combinatie met - onder medische begeleiding uitgevoerde - thalasso-/balneotherapie programma’s > van mei tot oktober : verschillende culturele circuits, georiënteerd op door de Unesco geklasseerde sites > bezoek aan de Donaudelta - inclusief rondvaart per boot gedurende het ganse jaar > “ontdekking” fly- & drive programma’s die de klanten kunnen uitvoeren op hun eigen ritme. Individuele of groepsreizen in het binnenland in Transsylvanië en Moldavië zijn eveneens mogelijk. Ook de wintersportmogelijkheden zijn in volle ontwikkeling. Luciana rekent er ook op dat de Roemeense nationale dienst voor toerisme zal meehelpen om het imago van Oostblokland te veranderen in dat van een jonge en dynamische regio. Daarenboven bieden deze badplaatsen een lange traditie gecombineerd met medische ervaring van thalassotherapie in al zijn vormen en mogelijkheden (zie bv. www.anahotels.ro). Ten noorden van de badplaatsen en tot aan de grens met Oekraïne ligt het natuurreservaat de Donaudelta (Roemeens Delta Duna˘rii), met een oppervlakte van meer dan 3.000 km2 de grootste rivierdelta van Europa en als natuurgebied onderdeel van de UNESCO-werelderfgoedlijst. CB
Blue Air: naar 1,2 miljoen passagiers op jaarbasis Lowcostmaatschappij Blue Air vliegt nu zes dagen per week eenmaal h/t vanuit Boekarest naar Brussel. Markstudie beloofde een belangrijke bestaande en potentiële (vooral Roemeense) trafiek naar en van de politieke hoofdstad van Europa. Tachtig procent van de passagiers hebben momenteel dan ook Roemeense roots, maar Blue Air wil evenzeer het aandeel vanuit de Benelux en Noord-Frankrijk uitbouwen. Business trafiek en het (opnieuw) ontwikkelen van leisure zijn hiervoor de belangrijkste elementen. Voor leisure wordt in de aanloopfase vooral gerekend op touroperator Maxitours (die ook GSA Blue Air is voor België). En potentieel is er zeker. In de periode jan - juni 2008 vervoerde Blue Air 26.680 pax op de lijn Brussel- Boekarest: een stijging met 39% versus dezelfde periode in 2007, toen nog wel vanuit Charleroi gevlogen werd. Als luchthaven in Boekarest wordt gebruikt gemaakt van de kleinere sympathieke luchthaven Bucharest Baneasa, op 10 km van de hoofdstad. Met het oog op het ontwikkelen van o.a. het leisure segment werd nu ook gestart met een wekelijkse verbinding (eigenlijk een tussenstop) op dinsdag tussen Constanta aan de Zwarte Zee en Brussel. Potentieel is er beslist ook daar, onze vlucht Constanta -
Brussel was voor praktisch 100% volzet. Constanta is niet alleen één van de grootste Roemeense steden maar ook de vierde haven van Europa. In totaal vervoerde de maatschappij op zijn verschillende routes in 2005 24.000 pax, in 2006 443.000, in 2007 900.000 en voor 2008 wordt gehoopt op 1.200.000 pax (aan een loadfactor van 83%, 25 bestemmingen in totaal). Daarenboven neemt volgens Blue Air general manager Gheorghe Racaru momenteel nog maar 3% van de Roemeense bevolking een buitenlandse vakantie, zodat er zeker nog ruimte is voor verdere ontwikkeling. De vloot bestaat nu uit 8 toestellen van het type Boeing 737 (vier 737-300, drie 737-400 en één 737-800). Drie nieuwe 737-8 zullen de vloot vervoegen eind 2008/begin 2009. Een variabele tarievenstructuur heeft als doel competitieve prijzen aan te bieden zonder natuurlijk ook het break-even point te vergeten. Tot nu toe (8/2008) wordt nog geen fueltoeslag geheven.
october - november 2008 travel2 21
destination
Servië toerisme met Europese In nogal wat landen, die tot voor enkele jaren geleden deel uitmaakten van het voormalige Joegoslavië, gaat het toerisme er sterk op vooruit. Zo heeft het kleine Slovenië tijdens de eerste maanden van dit jaar al minstens 5% meer toeristen onthaald, en ook Kroatïë kan alweer een mooi rapport voorleggen. Servië daarentegen huppelt voorlopig nog achterop. Door de jarenlange oorlogssituatie en de aanslepende problemen rond Kosovo kampt het land met een serieus imagoprobleem. Onterecht, zeker vanuit toeristisch standpunt, en Servië wil zich vanaf nu dan ook duidelijker als vakantiebestemming gaan profileren.
T
ijdens de jaren ‘90 vormde de Balkan het decor van Europa’s laatste oorlog. Dag na dag kwam de strijd in het nieuws, en beetje bij beetje viel Joegoslavië helemaal uiteen. Eerst verklaarde Slovenië zich onafhankelijk, en kort daarna gingen Macedonië, Kroatië en BosniëHerzegovina alleen verder. Ook toen de oorlog voorbij was, en wat overbleef van Joegoslavië onder de vlag van Servië voortging, is het land alsmaar verder blijven uiteenvallen: exit Montenegro in 2006 en begin dit jaar riep ook de provincie Kosovo haar onafhankelijkheid uit. De internationale vredesmacht KFOR, met onder meer een bataljon Belgische blauwhelmen, waakt nog steeds in Kosovo en in het grensgebied met Servië, maar elders in het land is de politieke spanning ver weg. Bij de bevolking lijken de ergste wonden van de oorlog geheeld en de drang om bij de EU te horen leeft. Doorslaggevend daarbij zijn de voorbije verkiezingen, die een Europees gezinde coalitie aan de macht hebben gebracht, en heel recentelijk nog de aanhouding van oorlogsmisdadiger Karadzic. Europa is dus welkom en dat is zeker zo voor reizigers en toeristen. De Servische Nationale Dienst voor Toerisme is nog niet lang actief op de internationale reismarkt. Pas sinds 2005. In een eerste fase werden vooral de grote markten zoals Frankrijk, Duitsland en Italië bespeeld, maar vanaf dit jaar worden onder meer ook Belgische en
22 travel2 issue 41
Nederlandse reizigers warm gemaakt om Servië te ontdekken. Een enorme meevaller in de internationale profilering van Servië was alvast de overwinning van het Eurosongfestival in 2007, en de daaraan gekoppelde organisatie van het Eurosong van dit jaar. Eind mei liep het dan ook storm in de Servische hoofdstad Belgrado, waar een vlekkeloze show volgde in de goed gevulde en moderne Beogradska Arena. De miljoenen kijkers die Eurosong op tv volgden, mochten zich bovendien vergapen op de verschillende toeristische clipjes die naar goede gewoonte net voor het optreden van iedere artiest worden getoond. Naast de veeleer toevallige organisatie van het Eurosong vond in Servië deze zomer ook een internationale conferentie over citymarketing plaats, met bij de meer dan 1000 deelnemers vertegenwoordigers van onder meer Neckerman, Tui en Der Tour. Servië heeft haar toeristische tegenaanval dus ingezet, maar wat heeft het land de reiziger zoal te bieden?
Citytrip Belgrado Een bezoek aan hoofdstad Belgrado is voor de meeste reizigers de makkelijkste manier voor een eerste kennismaking met Servië. Echt mooi is de stad echter niet, al zorgt de rijke geschiedenis er wel voor een aantal opmerkelijke bezienswaardigheden. Daarbij onder meer het voormalig paleis van maarschalk Tito, die Joegoslavië tijdens de communistische periode bestuurd heeft. Bij een bezoek aan zijn paleis blijkt nu dat hij in zijn ondergrondse privécinema wel voortdurend naar Amerikaanse films zat te kijken. Ook bijzonder in Belgrado is de pompeuze tempel van San Sava, die na de Aya Sophia in Istanbul de grootste orthodoxe kerk ter wereld blijkt te zijn. Een ander dominant gebouw in het centrum van Belgrado is de citadel, die meer dan eens het brandpunt was in de strijd tussen Oostenrijkers en Turken om de heerschappij over Servië. Vandaag is het echter bijzonder rustig bovenop dit militaire bolwerk, en mede dankzij het panoramisch zicht op de samenvloeiing van de Sava en de Donau is dit uitgegroeid tot een van de meest romantische plekjes van Belgrado. Vanaf de citadel is het bovendien niet ver naar de Knez Mihailova, de belangrijkste winkelstraat van de stad. Hier veel terrasjes, nog meer mooie dames, en op het eind ervan ook het historische en bijzonder fraai
destination
ambities gedecoreerde Hotel Moskva. Over het algemeen is er al heel wat hotelaccomodatie ter beschikking in Belgrado, maar het mag allemaal wel een tikkeltje nieuwer. Heel wat van de hotels waren tot voor kort staatseigendom, maar worden nu met privé-kapitaal gerenoveerd. Ook zullen er de volgende jaren nog nieuwe hotels worden bijgebouwd. Meer nog dan met haar hotelaccomodatie of cultuurhistorische bezienswaardigheden maakt Belgrado indruk met haar gemoedelijke sfeer en de vele goede restaurants. Aanraders daarbij zijn onder meer het visrestaurant Stara Koliba aan de oever van de Donau, of het meer traditionele restaurant Jevrem. Voor het nachtleven is er dan weer in de Strahinjica Bana de zogenaamde ‘Silicon Valley’, waar echt het ene na het andere uitnodigende cafeetje volgt. Op warme zomerdagen - en die zijn er nogal- is de hotspot van Belgrado het Ada Ciganlija. Dit kunstmatige meer op amper een kilometer of vijf van het stadscentrum is volledig omringd door strand en hippe cafeetjes, die ‘s avonds bovendien worden omgebouwd tot nachtclub.
het Duitse, Oostenrijkse en Hongaarse deel van de Donau al een groot succes, en nu wordt dit traject ook doorgetrokken langs het Servische deel. In een eerst fase tot in Belgrado, daarna volgt ook het traject richting Roemenië en Zwarte Zee. Het gedeelte vanaf de Hongaarse grens tot aan Belgrado is reeds volledig bewegwijzerd en ook de eerste kaarten en gidsen zijn net klaar.
De Donau verleidt Een van de belangrijkste aantrekkingspolen van Servië wordt ongetwijfeld de Donau. Nu reeds zorgen riviercruises op de Donau voor de nodige buitenlandse bezoekers. Novi Sad, hoofdstad van de noordelijke regio Vojvodina, telde vorig jaar meer dan 250 schepen, goed voor om en bij de 25.000 bezoekers. Topattractie is er de citadel van Petrovaradin, een spectaculair bouwwerk van Vauban, en vandaag ook de locatie voor het grote popfestival Exit! Novi Sad is ook een historische universiteitsstad en maakte eeuwenlang deel uit van het Habsburgse Keizerrijk. In het gezellige centrum hangt overigens nog steeds een typisch Oostenrijks sfeertje, en zelfs het stadhuis is een kopie van dat in Graz. Vanuit Novi Sad varen de meeste cruises in een keer door tot hoofdstad Belgrado, dat 50 km verderop ligt. Voor sommige cruiseschepen een eindpunt, andere varen tot aan de monding van de Donau in de Zwarte Zee. Nog een belangrijk project voor het toerisme op en rond de Donau wordt de Donaufietsweg. Deze lange-afstandsfietsroute is langs
october - november 2008 travel2 23
destination Keizers, koningen en kloosterlingen Een politieke en tevens ook toeristische tegenvaller voor de Serven was de afscheuring van Montenegro in 2006. Hierdoor verloor Servië haar mooie kuststrook aan de Adriatische Zee en meteen ook heel wat hotelcapaciteit. In de Travel& Tourism Competitive Index van 2008 tuimelde Servië mede daardoor van plaats 61 naar 78, terwijl Montegro verlost van het Servische binnenland er nog een paar plaatsjes op vooruit ging. Uit diezelfde index blijkt echter wel dat Servië een mooie kans maakt om met haar culturele rijkdom te scoren. Speerpunten daarbij worden de orthodoxe kloosters, waarvan er drie door Unesco zelfs tot werelderfgoed zijn geklasseerd. Een minpunt is voorlopig wel dat die sites nogal ver van de hoofdstad verwijderd liggen, en het Servische wegennet nog niet sterk genoeg is uitgebouwd om die sites ook al echt te gaan uitspelen voor de grote massa. Makkelijk bereikbaar vanuit hoofdstad Belgrado is anders wel Topola, waar zich in de hoofdkerk ter ere van patroonheilige St. Joris de graftombes van de voormalige Servische koningen bevinden. Verrassend is ook dat Servië de bakermat blijkt te zijn van zomaar eventjes 17 Romeinse keizers, en dat belangrijke cultuurhistorische erfgoed wordt nu ook de leidraad voor een toeristische themaroute in het spoor van de Romeinen. Het recente verblijf van Jelena Jankovics beviel haar zelfs zo goed, dat ze nu met het stadsbestuur van Zlatibor onderhandelt om hier in de nabije toekomst een tennisacademie op te richten. Naast deze mogelijke sportieve investering zal vanaf volgend jaar ook een Frans bedrijf beginnen bouwen aan meer toeristische infrastructuur. De uitbreidingsplannen van een toeristenstadje als Zlatibor zijn nu niet bepaald als spectaculair te catalogeren, maar dergelijke initiatieven tonen aan dat Servië in de nabije toekomst een alsmaar attractievere bestemming kan worden. KC
Praktische informatie over reizen naar Servië Vanuit Brussel verzorgt enkel JAT, de nationale luchtvaartmaatschappij van Servië, een rechtstreekse verbinding met Belgrado. Meer info: www.jat.com
Gezond en sportief Op reis door Servië valt ook op over hoeveel ongerepte natuur het land nog beschikt. Bijzonder mooi is het Taragebergte, vlakbij de grens met Bosnië-Herzegovina, en bovendien zijn daar amper andere reizigers te zien. Ietsjes drukker wordt het al net ten zuiden van het Taragebergte, met onder meer Dvrengrad, ook bekend als Küstendorf. Cineast Emir Kusturica bouwde dit bergdorpje als filmlocatie, maar jaren later is het een kunstenaarskolonie die zich wel heel commercieel heeft georganiseerd. Nog in omgeving van het bergmassief van Tara bevindt zich het luchtkuuroord Zlatibor, en dat moet zowat de meest sportieve plek van Servië zijn. Nogal wat sporters komen hier in afzondering en niet van de minste. Zowel Ana Ivanovic als Jelana Jankovic, de nummers 1 en 2 op de wereldranglijst van het vrouwentennis, zijn hier al gespot.
24 travel2 issue 41
In België heeft Servië geen eigen toeristisch kantoor, maar sinds begin dit jaar worden ze wel vertegenwoordigd door het Nederlandse agentschap Europe Destination Marketing (Dennis van der Avoort en Arjen Rooms). Meer info: www.eurodest.nl De uitgebreide website van de Nationale Dienst voor Toerisme van Servië werd onlangs helemaal naar het Engels vertaald: www.serbia-tourism.org Websites over locaties en projecten uit dit artikel: Belgrado: www.belgradetourism.org.yu Novi Sad: www.novisadtourism.org.yu Topola: topolaoplenac.org.yu Taragebergte: www.tara.org.yu Dvrengrad/Küstendorf: www.mecavnik.info Zlatibor: www.zlatibor.org Donaufietsroute: www.donau-info.org
destination
Curaçao wil all year bestemming worden “Curaçao is meer dan zon & zee. Het staat ook synoniem voor klanten die met een stukje authentieke cultuur in aanraking willen komen, en die licht avontuurlijk zijn (duikers bv.)”, aldus Edward Suares, de nieuwe directeur (ter opvolging van Nejeska Mesman) van het Curaçao Toeristen Bureau Europa, met basis in Rotterdam.
T
oerisme is één van de belangrijkste bronnen van inkomsten voor het eiland. Er zijn ca. 5.600 personen tewerkgesteld in de sector. De cijfers vanuit België zijn goed zondermeer. Curaçao mocht gedurende de eerste 5 maanden van het jaar een groei van het aantal Belgische vakantiegangers met ruim 5% optekenen. De Belg verblijft gemiddeld 11,5 dagen op Curaçao, iets meer dan voorheen. “Vorig jaar mochten we 3.204 Belgen verwelkomen, tegenover 2004 is dat een groei met 52%, aldus Suares. Vooral het aantal first timers neemt toe. Grote hotels en bungalows dragen de voorkeur weg van de Belg.” Curaçao ligt benedenwinds, dus buiten het orkaangebied. 90% van de bevolking (er wonen meer dan 40 verschillende nationaliteiten) spreekt Papiamentu, de officiële taal is het Nederlands. “We zijn aardig op weg om een year round bestemming te worden, aldus Suares. De gemiddelde hotelbezettingsgraad over de periode januari-augustus bedroeg 86,3%, of een groei met 3,8% tegenover dezelfde periode vorig jaar; vooral de maanden februari en maart scoorden opmerkelijk beter. In totaal beschikken we over een 4.000tal kamers en appartementen. Dit jaar en ook volgend jaar komen er 700 extra kamers bij. Er wordt vooral uitgekeken
naar de opening van het Hyatt hotel eind volgend jaar; het hotel zal over een eigen golfterrein beschikken.” Curaçao telt meer dan 35 stranden, maar is ook een stukje cultuur. De hoofdstad Willemstad werd uitgeroepen tot UNESCO werelderfgoed (in totaal meer dan 750 gebouwen). “De Antillaanse gulden is gekoppeld aan de US dollar, wat een goeie zaak is voor Europeanen, die overigens in vele bars, restaurants en winkels in euro’s kunnen betalen, aldus Suares. Dollars worden overal op het eiland aanvaard. De meeste prijzen zijn exclusief 5% omzetbelasting.” Curaçao is beslist geen all in bestemming (er zijn slechts 2 hotels met dergelijke formule), en heeft ook niet de neiging om dit model te gaan stimuleren. “Er komen vooral 4 en 5 sterren hotels bij, aldus Suares. De laatste jaren zie je ook een opmerkelijke groei in de bungalow markt (van 3 tot 5 sterren). Het is zeker niet de bedoeling om van Curaçao een massatoeristische bestemming te maken. We mikken ook op het iets oudere, en dus kapitaalkrachtige segment.” Curaçao is alvast een “hot spot” naar duikers toe. Er zijn 69 in kaart gebrachte duikplekken. Ook mountainbiken wordt alsmaar populairder, net zoals quadrijden, catamaranzeilen, jeep en kano safari’s. “We willen Curaçao ook nog meer als een honeymoon bestemming profileren, en we zien ook mogelijkheden in het MICEgebeuren”, aldus Suares. Curaçao wordt dagelijks aangevlogen door KLM, Martinair en Arkefly vliegen momenteel 6 keer per week, vanaf november is dit dagelijks. Vorig jaar werd er een nieuwe luchthaven in gebruik genomen. dv october - november 2008 travel2 25
destination
Al 38 jaar heerst er vrede en stabiliteit in het land dat grenst aan Yemen, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten. Het toerisme zit er in de lift. Oman biedt dan ook heel wat cultuur, natuur en avontuur. Van plan om er naartoe te gaan? Dan geven wij u alvast een aantal tips mee en vertellen u hoe VIP’s zich door het land laten verleiden. In het landschap op de wierookroute hebben de kamelen het voor het zeggen © Mia Dekeersmaeker
De troeven van Oman
S
treelzachte dekentjes, koptelefoons, een ruime keuze aan films, comfortabele zetels, een degelijke catering en multiculturele gezichten maken de zes uur durende vlucht van uit Brussel met Etihad - de luchtvaartmaatschappij van de Verenigde Arabische Emiraten aangenaam. Voor wie er voor openstaat, is er vlak voor take off even een zachte stem door de luidspreker die met een vers uit de Koran je een goede en behouden reis toewenst. Het geeft een aangenaam gevoel over de cultuur waar men naartoe onderweg is. Vanaf Abu Dhabi is het dan nog een uurtje vliegen tot Muscat, de hoofdstad van Oman. 1970 werd door de Omani als het jaar van de Renaissance van het land gezien. Toen verscheen Sultan Qaboes op de troon en bouwde hij het land in een razend tempo op tot wat het nu is. Zo veranderde de vlag die voordien alleen rood gekleurd was als symbool voor het sultanaat Muscat rondom de hoofdstad, van uitzicht. Voor de jaren zeventig was er immers tevens het Imanaat Oman in het binnenland met een witte vlag en het dolkenembleem. Het rood en de dolk, de khanjar, het traditionele wapen van Oman voor officiële gelegenheden, staan
Habana Café
26 travel2 issue 41
voor soevereiniteit. Het groen is de kleur van de vruchtbaarheid van het land en het wit symboliseert vrede en vooruitgang. Voor wie het meteen luxueus wil aanpakken is er het ‘Grand Hyatt Muscat hotel’ in Shatti Al Qurum, het diplomatieke en het gouvernementele kwartier in het hart van de hoofdstad. Het hotel dat vlak aan het strand ligt en zelf heel wat ligzetels en zwemmogelijkheden zelfs voor de kleintjes aanbiedt, combineert Omani met de Yemeni stijl. Respectievelijk overheersend strakke lijnen die uw ‘lichaam en geest’ tot rust brengen, werden evenwichtig versierd met unieke Arabische accenten zoals in goud belegde Arabesken op muren en zuilen, zetels in zijde, marmeren vloeren uit Italië. Het fitness- en wellnessaanbod is er eentje om u tegen te zeggen. Yoga, tai chi, karate, tennis, een indoor squash ruimte... bestaan er allemaal tot de mogelijkheden. Ook op gastronomisch gebied laat men geen enkele wensen onvervuld. Zowel binnen als buiten op de terrassen kan men zowel de keuken uit het Midden-Oosten als de internationale keuken op het bord uitproberen. Echte Omani’s die gaan voor lamsvlees bijvoorbeeld
De façade van Bait Al-Baranda museum over Muscat en Oman, geen wonder letterlijk het huis met de veranda Bait Al-Baranda
destination
Grand Hyatt Muscat
en zoete desserts. Vooral ’s avonds wanneer de toortsen op het terras aangestoken worden, waant men zich in een Arabisch sprookje van 1001 nacht. Wie Europees wil blijven, kiest voor de Italiaanse keuken in het Toscaanse restaurant dat voor zijn kookkunsten zelfs een prijs in de wacht sleepte. In het grillhuis komt dan het water in de mond voor exotische zuidoost - Aziatische gerechten. Voor de late uurtjes is er de John Barry bar nautisch gethematiseerd met een mysterieuze legende rond het Havana café, voor sigaar addicts the place to be. Wie zijn opgeladen batterijen na al dat rusten weer wil afladen, meldt zich gewoon aan in Club Safari (een duizelingwekkende pub met een Afrikaans ritme) of leeft zich uit in Copacabana, een nachtcub op het ritme van het Braziliaanse carnaval. Slapen (nou ja??) doet men dan weer onder vederlichte dekbedden, op heerlijke en degelijke kussens of tussen puur Egyptische koele linnen lakens. Naargelang uw budget kan men er kiezen tussen 280 kamers waaronder 54 suites, met een oppervlakte tussen de 47m2 en 336 m2. Afwisselen tussen een overnachting in kamer en bijvoorbeeld één nacht suite is misschien budgettair gezien een goed idee. Het personeel gaat er geen enkele vraag uit de weg. Kortom wie dan nog te klagen heeft, is niet van deze wereld.
Copacabana Nightclub
Grand Hyatt Muscat
In het Dhofar gebergte groeien de wierookbomen al eeuwenlang © Discover Oman Eihab Travel
In Muscat verdienen twee musea bijzondere aandacht. In ‘Bait Al-Baranda,’ letterlijk het ‘huis met de veranda’ uit 1931 en in 2004 door de stad gerenoveerd, geven zware houten deuren de toegang tot dertien kamers over de geschiedenis van de hoofdstad en Oman. Veel te veel, zou je denken, niets is minder waar. Reden hiervoor is de bijzondere scenografie, de interactiviteit met naast het Arabisch het gebruik van de Engelse taal. Dus het museum is gemakkelijk zonder gids te bezoeken. Voordeel is dat het je verder naar Muscat en Oman doet kijken dan je neus lang is. Zo leren we dat de bergen van Oman eens de bodem van de oceaan waren. De ontginning van koper en nadien van de Frankincense - hars tot wierook maakte het land rijk en zorgde voor handelsbetrekkingen met India, Egypte, Rome, China tot in onze contreien. Sinbad was een Omani, evenals de navigator die Vasco da Gama leidde tijdens het laatste deel van zijn reis naar Kerala. Overheersers waren er natuurlijk ook, zoals de Perzen, de Engelsen, de Fransen, de Portugezen, voor de strategische ligging aan de Golfstroom en de Arabische zee bijvoorbeeld of voor de olie (waar hebben we dat verhaal nog gehoord?). In Muscat getuigen nog heel wat forten en verdedigingsmuren van de Portugese overheersing.
Bait Al Oud is een reconstructie van het huis van Sjeik Ali bin Juma adviseur voor de sultans in Oman en in Zanzibar © Bait Al Oud
october - november 2008 travel2 27
destination
Traditionele wierookvatjes van salalah worden nog steeds met de hand gemaakt © Mia Dekeersmaeker
In de souks van Salahal prijzen vrouwen in abaya hun parfums aan © Mia Dekeersmaeker
Al eeuwenlang wordt met een speciaal mes de wierookboom oppervlakkig van de bast ontdaan © Mia Dekeersmaeker
Het museum ‘Bait Al-Zubair’ dat eerst in 1914 het huis was van Sjeik Am-Zubair Bin Ali, en in 1998 door zijn zoon Mohamed omgebouwd werd tot een museum, is van een heel andere orde. Hier maakt de bezoeker kennis met de traditie, gebruiken en gewoonten van de Omani. Van de traditionele kledij die er tentoongesteld staat, leren we dat de Omani mannen een flosje aan de kraag van de dishdasha, de lange jurk, dragen. De lange jurk in katoen laat de circulatie van lucht mogelijk en koelt het lichaam af tijdens de hitte van de zomer. Bij de vrouwen is het dragen van een sluier of masker geen religieuze aangelegenheid, maar eerder een traditie. Nu het dragen van een sjaal als sluier en lange mouwen kan ook praktisch zijn - ondervonden we zelf - gewoon als bescherming tegen de felle zon in de zomer. Leuk aan dit museum is dat men er objecten vindt die men eerst leert begrijpen, waardoor men nadien met een betere kennis van zaken de soukhs, de lokale markten in Muscat kan aandoen. Kwestie om authentieke souvenirs voor de tantes en de ooms bij te hebben. Heel mooi en symbolisch zijn zo de juwelen met een klein doosje waarin de Koran past. Net zoals bij ons de kruisjes als juwelen trendy zijn. Helemaal nieuw en vlak bij Bait Al-Zubair, is ‘Bait Al Oud,’ het grote huis van Sjeik Ali bin Juma uit de negentiende en de twintigste eeuw en adviseur van verschillende sultans in Oman en in Zanzibar aan de oostkust van Afrika dat ooit overzees Oman gebied was. Razend interessant is er de fototentoonstelling in een leuke scenografie, waar men best even wat tijd voor uittrekt. Bijzondere foto’s van het Arabische eiland en Oost-Afrika en vroege foto’s van Muscat en belangrijke personen uit Oman geven een verrassend inzicht in de geschiedenis van het land vanuit het standpunt van de fotografen vanaf halverwege 1800 tot laat 1900. Ook toen was Oman een gegeerde bestemming.
kostbaarder dan goud werden naast de kamelen ook de boten ingeschakeld. In het zuiden aan de uitlopers van het Dhofar gebergte groeien de wierookbomen al eeuwen lang spontaan. Steevast groeien ze op een voorbestemde plek. Ze verplanten of ze kweken betekent hun doodsteek. In de hoogtijdagen van weleer leidde de wierookroute vanuit ‘Salalah’ via ‘Nizwa,’ de vroegere hoofdstad en oudste stad van Oman tot in het Romeinse imperium. Kamelendrijvers, soldaten ter bescherming tegen overvallen, de tol die men onderweg moest betalen, joegen de kosten de hoogte in toen de wierookhars Europa bereikte. De archeologische sites van Al Baleed en Khor Rori/Sumhumram door Unesco beschermd en gedeeltelijk gerestaureerd, doen alleen maar vermoeden hoe groot de handel in wierookhars wel was. Vlak aan de kust gelegen werden in de beide sites tonnen hars opgeslagen en overgebracht naar China, India, Oost-Afrika. Volgens de legende zou de Koningin van Sheba driemaal in de ommuurde vesting Khor Rori geweest zijn om de beste parfums voor haar huishouding (en haar minaars) uit te kiezen. Om de wierookbomen te vinden, heb je een terreinwagen en een gids nodig. De weg is grillig, steil omhoog en dan weer even steil omlaag. De kamelen maken de drukte op de route uit. En dan, dikwijls op de meest onherbergzame plaatsen, in de wadi’s, de droge rivierbeddingen, die zich alleen tijdens het moessonseizoen volop met water vullen, staan de altijd-groene wierookbomen.
Wakker worden in ‘Salalah,’ de hoofdstad van Dhofar in het zuiden van Oman, in de veelkleurige ‘Arabian - Sea Villas’ gebeurt op het ritme van de Golfstroom vlakbij. Een stroom waar nu enorme hoeveelheden aardolie getransporteerd worden, terwijl dit vroeger de Frankincense, de hars van de wierookbomen was. Voor Oman
28 travel2 issue 41
Het oogsten van de wierook is een kunst op zich. Met een speciaal mes met plat en gekromd lemmet worden meerdere oppervlakkige uitsnijdingen (geen kervingen) rondom op de stam gemaakt. De geurige hars ‘parelt’ uit de bast, om zich te beschermen tegen de wonden. Pas na drie weken wordt de gedroogde hars er afgehaald en dan pas komt de kostbare wierookkwaliteit, in de volksmond, ‘het zweet van de goden’ te voorschijn dat alleen tijdens de warme voorjaarsmaanden in een driewekelijks ritme geoogst wordt. Maximaal drie jaar achter elkaar oogst men dezelfde boom. Dan wordt hij voor een viertal jaar met rust gelaten. Vandaag is de wierookroute opgenomen in de erfgoed-
destination
De veranda van Bait Al –Baranda wordt tevens binnenshuis in de receptiezaal doorgetrokken © Bait Al-Baranda
lijst van de Unesco. Om zelf wierook voor thuis op het terras te kopen of voor geurige parfums zijn er de soukhs in Salalah. Jonge vrouwen in zwarte abaya al of niet met een sluier voor het gezicht dat de ogen accentueert, prikkelen je neusgeuren met een vanillenoot, of een rozennoot, in verschillende types flacons. Grosso modo bestaan er vier types van wierook: van heel witte harskorrels uit de bergen - de duurste maar de zuiverste - tot de roodkleurige harskorrels uit de lagere gebieden en de kuststrook van mindere kwaliteit en tevens de minst dure. Wie zich echter graag wil meten met aardse goden als de Ierse acteur Pierce Brosnan, de Engelse voetballer Frank Lampard, het model Kimora Simmons schaft zich een flesje Amouage aan, uit Frans kristal gemaakt en bedekt met 24-karaats goud. Het Huis van Amouage kwam er op vraag van de Sultan die de traditie van het land op het gebied van het maken van exotische en ongewone parfums in stand wou houden. De basis van de geuren is nog altijd Frankincense een wierookextract. Aangezien wierookhars even kostbaar
Oorspronkelijke zuil van de Grote Moskee op de site van Al Baleed © Mia Dekeersmaeker
is als goud, wordt Amouage dan ook de kostbaarste geur ter wereld genoemd. Dit jaar viert het Huis zijn vijfentwintigste verjaardag en breidde de parfumlijn ‘Jubilation 25’ voor de vrouwen en ‘Jubilation XXV’ voor de mannen uit met een ‘Bad- en Bodycollectie’ en met een ‘Home Collectie’ met parfumgeuren voor in de woning. (www.amouage.com) MD
The
pleasure
of
travel
Nog meer Oman Niet voor doetjes zijn de trekkings in de bergen, of de ritjes met de 4x4 in het geologische landschap van Jebel Akhdar, de groene berg, en één van de hoogste Hajjar bergketens. Het ‘Jeber Al Akhdar hotel’ biedt naast een degelijk uitgebouwd hotel ook heerlijke panorama’s op de oerkracht van de aarde die er zomaar voor te rapen ligt (www.jabalakhdharhotel.com.om). Een andere belevenis is de tocht naar ‘Wahibi Sands’ ten zuiden van Muscat, 16000km2 woestijnlandschap van 200m hoog en nog steeds bewoond door zo’n 50000 nomadische Bedoeïnen. Luxueus overnachten kan in het nieuwe Desert Nights Camp (www.desertnightscamp.com) met zonsondergang- of opgang op de rug van kamelen of voor het squad rijden. www.muscat.grand.hyatt.com. In Salalah was ‘Arabian Sand Tour’ onze gids. Zij bieden tevens overnachting aan in de in Omani stijl opgetrokken ‘Arabian Sea Villas,’ ideale uitvalsbasissen voor de wierookroute of voor de Dhofar bergen voor birdwatching bijvoorbeeld, www.arabian-sea-villas.com, tel. 0096823235833. Ook een interessante informatieve site is www.visitoman.be
Baksteenkaai 02/511.04.02
76 -
- 1000 Brussel
[email protected]
www.arthemarine.be
october - november 2008 travel2 29
hotellery
Abama: topper bij Exclusive Destinations
In ons vorig nummer brachten we een bijdrage over de Ritz-Carlton keten. Ter vervollediging van de door de keten ingestuurde lijst met TO- partners die de hotelketen in ons land aanbieden, dienen we eraan toe te voegen dat ook Exclusive Destinations deze prestigieuze keten aanbiedt.
I
n de maanden november en december loopt er in het Abama Golf & Spa Resort (het Ritz-Carlton hotel op Tenerife) een Gastronomy Experience, ter ontdekking van het nieuwe M.B. restaurant geleid door de Baskische chef Martin Berasategui (3 Michelin sterren), en het Japanse restaurant Kabuki, geleid door de befaamde chef Ricardo Sanz. Het hotel nam onlangs ook een adults only (+ 16jarigen) zwembad in gebruik, en er is ook een nieuw honeymoon package beschikbaar. DV
30 travel2 issue 41
Voor meer info, mail
[email protected]
staying in touch BTN Reservation I Online opvragen van transport- & accommodatiebeschikbaarheden, prijzen en reservaties I Link met touroperator websites voor meer informatie over accommodatie, rondreizen, … I Via één enkele opvraging overzicht van de beschikbare promoties bij meerdere touroperators I Mogelijkheid om totale prijsofferte te maken naar klant
BTN Messenger I Online melding van elke dossierwijziging, extra informatie, documenten I Eenvoudige, compacte en gelijkvormige presentatie I Integratie met het BTN-reserveringsplatform I Directe log on mogelijk : https://po.btn.be
Tel: 053/76.75.95 I General:
[email protected] I Technical:
[email protected] Fax: 053/76.75.99 I Helpdesk: 053/76.75.90 I Ninovesteenweg 198 - 9320 Erembodegem