BIBF | Beroepsinstituut van erkende Boekhouders en Fiscalisten
INHOUD p. 1/ C rowdfunding: alternatief of aanvulling op klassieke financiering ? p. 4/ D e programmawet van 10 augustus 2015 (2) – Maatregelen voor startende ondernemingen
Crowdfunding: alternatief of aanvulling op klassieke financiering ? Wat is crowdfunding ?
de andere kant, werd de banken een verstrenging van hun reglementering opgelegd. De zogenaamde Basel III-hervor-
De letterlijke vertaling van het Engelse woord crowdfun-
ming heeft strengere kwalitatieve en kwantitatieve eisen op-
ding «financiering door de menigte» is eerder expliciet.
gelegd met betrekking tot het eigen vermogen, liquiditeits-
Door middel van crowdfunding of «participatieve financie-
regels ingevoerd en de voorzichtigheidseisen betreffende
ring»» kan, dankzij de globale inleg van een groot aantal
het risico van de tegenpartij verstrengd. Zoals Michel Ver-
individuele, maar vrij bescheiden inbrengen, het nodige ka-
maerke, algemeen bestuurder van Febelfin, het stelt: «Ban-
pitaal opgehaald worden voor de uitwerking van een (com-
ken zijn, tegen hun wil, minder geneigd risico te nemen»1.
mercieel, sociaal, cultureel, ...) project. heeft dus duidelijk de opkomst van crowdfunding begun-
thousiasme van de inschrijvers dan op de precieze bereke-
stigd. Maar moet crowdfunding als een louter alternatieve
ning van een return on investment. Vanuit een meer econo-
oplossing blijven gezien worden of kan het als een aanvul-
misch oogpunt betekent crowdfunding het ultieme treffen
ling op de bankfinanciering worden beschouwd ?
tussen vraag en aanbod en vormt het aldus een aanvulling op de andere mogelijke eigen-vermogens- en/of financieringsbronnen. Hoewel het principe niet nieuw is – het
Crowdfunding, de visie van de bankier
wordt sinds lang toegepast door humanitaire instellingen of in de socio-culturele sector – heeft crowdfunding de laat-
Het woord «krediet» betekent in de eerste plaats vertrou-
ste jaren razendsnel opgang gemaakt door het cumulatieve
wen hebben. Het woord «krediet» is immers niet voor niets
effect van het succes van de sociale netwerken, de internet-
afkomstig van het Latijnse werkwoord «credere» : geloof
gemeenschappen en de achtergrond van de financiële crisis.
hechten aan. En vóór een bankier een ondernemer krediet toestaat, moet die ondernemer het vertrouwen winnen van
Economische en financiële context
de bankier. Concreet zal de bankier voor alles moeten overtuigd worden van de leefbaarheid en de rendabiliteit van het
De opeenvolgende crisissen van 2008 en 2011 hebben een
project en van de personen die het voeren. Naast dit begrip
ernstige weerslag gehad op de toekenning van bankkrediet
«men gelooft erin – men gelooft er niet in» zullen diverse
(de voornaamste financieringsbron van de kmo’s), en wel
financiële, meer objectieve gegevens in aanmerking worden
door het samengevoegde effect van twee elementen. Voor-
genomen :
eerst wat de vraag naar krediet betreft. Door de verslechte-
– Terugbetalingscapaciteit : zal de ondernemer in staat zijn
ring van de conjunctuur ging zowel het aantal als de kwa-
om zijn schuld terug te betalen ?
liteit van de vragen achteruit. Lagere kwaliteit impliceert de facto strengere toekenningsvoorwaarden of een hoger percentage weigeringen. Wat het kredietaanbod betreft, aan
1
1
L’Echo, 10 december 2014.
P a c i ol i N r . 410 B I B F - I P C F / 21 s ep tem b er – 4 okto be r 2 0 1 5
P 309340 – Afgiftekantoor 9000 Gent X – Tweewekelijks – Verschijnt niet in de weken 28-36
Deze achtergrond en de parallelle groei van het internet Deze alternatieve financieringswijze berust meer op het en-
– Dekkingen, zekerheden of waarborgen : hoe zal de bank
de mogelijkheid om de interesse van een vaak ruim publiek
haar geld kunnen terugkrijgen als de ondernemer zijn
in een product/project zichtbaar en tastbaar in het licht te
verbintenissen niet nakomt ?
stellen. Dit voordeel zal onbetwistbaar meespelen in verband
– Eigen vermogen : hoeveel eigen vermogen is de ondernemer bereid in zijn project te investeren ?
met de perceptie die de bankier zich zal vormen over en de geloofwaardigheid die hij zal stellen in het financiële plan dat de starter en zijn boekhouder komen voorstellen.
Crowdfunding maakt het mogelijk de bankier te overtuigen van twee van deze elementen. Het financiële element – betreffende het in het project geïnjecteerde eigen vermogen – en
Preselectie en begeleiding van goede projecten
het andere, eerder subjectieve element, het «vertrouwenskapitaal» dat de bankier zal toestaan aan het project en de
De meeste crowdfunding platforms – en vooral deze die op-
protagonisten ervan.
lossingen voorstellen via de inbreng in kapitaal of via leningen – analyseren grondig de projecten die hun worden
Het bedrag van het eigen vermogen is van cruciaal belang
voorgesteld. Zij moeten een reële toegevoegde waarde aan-
voor de bankier. Niet alleen omdat het toelaat om het bedrag
brengen, temeer daar zij vaak indirect zullen geassocieerd
van de financiering te verminderen – en dus ook het kredietri-
worden met het beheer van de ondernemingen die zij gese-
sico – maar vooral omdat het de mogelijkheid inhoudt om de
lecteerd hebben. De op de platforms aangeboden projecten
betrokkenheid bij en het vertrouwen van de ondernemer in
zijn dus vaak veel beter overwogen dan vele andere dossiers
zijn eigen project te toetsen en het kan laten zien in welke
die soms «in kladversie» op de tafel van de bankier belanden.
mate hij letterlijk bereid is om in het water te springen voor
Het gaat in de regel om «best in classes projects», geselec-
zijn project. De gemiddelde norm qua eigen vermogen voor
teerd op basis van strategische en financiële diagnoses. In
een starter ligt rond de 25 % van het globale bedrag van het
veel gevallen werd er «crowd voting» op toegepast, om het
project. Maar voor deze eis van de bankier kunnen heel wat
commerciële potentieel van het project te peilen. Na die pre-
parameters in aanmerking worden genomen en de realiteit
selectiefase kan de starter nog in aanmerking komen voor
van een dossier kan er bijgevolg gevoelig van afwijken (zo-
begeleiding door de leden van het comité van het platform en
wel naar boven als naar beneden toe). Om de hier hoger ver-
feedback krijgen van een ruim publiek, wat hem ongetwij-
melde reden zal de financiële instelling steeds een minimaal
feld meer kwaliteit en een commerciële hefboom oplevert.
eigen vermogen afkomstig van de bedenker van het project zelf vragen. De bankier zal zijn eis verlagen indien er eigen
In de meeste gevallen zal crowdfunding dus een aanvulling
vermogen afkomstig van andere bronnen wordt ingebracht :
op de bankfinanciering vormen. Ter illustratie, de recente
– de «3F» voor «Family, Fools and Friends» : de naaste om-
initiatieven in de bankwereld om een crowdfunding plat-
geving die wil bijdragen tot de opstart van het project;
form te integreren (Bolero KBC), exclusieve partnerships te
– de Business Angels : privé-investeerders die een deel van
bevorderen (BNP Paribas en MyMicroInvest) of aanbevelin-
hun vermogen – soms aanzienlijke bedragen – investeren
gen te doen in functie van de specificaties van de onderne-
in het kapitaal van een onderneming;
ming en haar project (Belfius Bank).
– openbare instellingen of Invests : deelnemingen of achtergestelde leningen via Sowalfin, Brustart, Gimb, Parti-
Crowdfunding zal een louter alternatief financieringsmid-
cipatiefonds Vlaanderen, gewestelijke Invests;
del kunnen uitmaken bij het ophalen van fondsen voor R&D
– en … crowdfunding %
of voor de financiering van de industrialiseringsfase van een product. De bankier zal in de regel niet in het financierings-
De participatieve financiering moet dus eerder worden gezien als een aanvullende financieringsbron die het budget vervolledigen om het door de bankier verlangde minimumbedrag aan eigen vermogen te bereiken. Het woord «vervolledigen» werd bewust gekozen omdat de bankier hier een inbreng van aanvullend maar niet exclusief eigen vermogen in aanmerking zal nemen. De eis die de bankier stelt met betrekking tot het eigen vermogen vindt zijn verklaring in de core business van de bankier, met name het beheer van het spaargeld van zijn cliënten en de omzetting ervan in «goede
proces stappen vóór het stadium van de commercialisatie.
Verschillende modellen van crowdfunding2 Crowdfunding onder de vorm van een schenking met niet-financiële tegenprestatie (reward-based crowdfunding) of zonder tegenprestatie (donation-based crowdfunding)
huisvader»-krediet Het is niet zijn opdracht te beleggen in risicokapitaal, noch te delen in de winst van de onderneming.
In dit geval is de return on investment een vorm van compensatie zoals kortingsbons, exclusiviteit onder de vorm van een
Wat het «vertrouwenskapitaal» ten opzichte van het project
voorkoop, de ontvangst van monsters, de uitnodiging voor een
betreft, zal crowdfunding een bepaalde meerwaarde van een andere omvang aanbrengen dan de inbrengen via Business Angels of de «3F» kunnen doen. Deze techniek biedt immers
2
2
De onderscheiden vormen van crowdfunding alsook de cijfermatige gegevens in dit artikel zijn gebaseerd op een studie van KMPG.
P a c i ol i N r . 410 B I B F - I P C F / 21 s ep tem b er – 4 okto be r 2 0 1 5
avant-première of is er geen enkele compensatie voorzien. De
verstrekken die aantonen dat de vrijstellingsvoorwaarden wel
onder deze vorm geïnvesteerde bedragen zijn doorgaans vrij
degelijk zijn vervuld. In het geval van een doorlopende aan-
gering en bedragen zelden meer dan 300 euro. Deze vormen
bieding moet deze verplichting om de 12 maanden worden
van crowdfunding worden het vaakst aangewend bij sociale
vervuld. Om een gunstigere fiscale behandeling te kunnen
of maatschappelijke projecten, of voor culturele of commerci-
genieten (zie volgend artikel) zullen deze crowdfunding plat-
ële projecten van kleinere omvang. Dit zijn in België momen-
forms voorts moeten erkend zijn door de FSMA.
teel ook de meest voorkomende vormen van crowdfunding.
Soepeler maar daarom geen geringer risico %
Crowdfunding onder de vorm van een lening (Crowdlending)
Deze versoepeling is, aan de ene kant, weliswaar positief In dit geval sluit de onderneming die gebruik maakt van
omdat ze het mogelijk maakt heel wat aanbiedingen te
participatieve financiering een leningovereenkomst met
doen zonder dat de publicatie van een prospectus vereist
al haar investeerders. Over het algemeen coördineert het
is (wat voor een startende onderneming een vrij zware en
crowdfunding platform alles, van het ophalen van het geld
dure bedoening is), maar, aan de andere kant, beperkt zij
tot de betaling van de interesten en de terugbetaling van het
zowel de omvang van het project als het bedrag van de indi-
geleende kapitaal (door tussenkomst van een financiële in-
viduele investeringen. Merk ook op dat de afwezigheid van
stelling). Bij dit type van crowdfunding bedragen de opge-
een prospectus een lagere graad van bescherming voor de
haalde fondsen meer dan in de formules zonder (financiële)
kandidaat-investeerder inhoudt, daar er, zonder prospectus,
tegenprestatie. Zij liggen vaak tussen de 5 000 en 15 000
geen specifieke eisen gelden met betrekking tot de kwaliteit
euro maar kunnen geregeld 70 000 euro overschrijden.
van de verstrekte informatie noch van de typecontracten.
Crowdfunding door deelneming in het kapitaal (Equity-based crowdfunding)
Verlies trouwens nooit uit het oog dat het risico, met name dat de belegger zijn inleg volledig of gedeeltelijk kan verliezen, inherent is aan elke vorm van crowdfunding. Dit ri-
In ruil voor zijn bijdrage tot het project ontvangt de inves-
sico zal evenwel geringer zijn in het geval van een lening
teerder kapitaalaandelen van de onderneming. In dit geval
(dankzij de eventuele tussentijdse terugbetalingen en het
moeten de bestuurders bereid zijn om nieuwe leden in hun
voorrecht van de schuldeisers op de aandeelhouders) dan
raad van bestuur te aanvaarden. Met deze wijze van inves-
in het geval van een deelneming, maar een faillissement is
tering worden de hoogste bedragen opgehaald (meestal tus-
in beide gevallen mogelijk. Dan bestaat het gevaar dat een
sen 35 000 en 70 000 euro), maar de ingelegde bedragen
deel van de geïnvesteerde of uitgeleende bedragen niet kan
zijn doorgaans lager dan in de leningformule (aangezien
gerecupereerd worden. Crowdfunding moet derhalve altijd
de return on investment een hoger risico inhoudt). Deze
worden beschouwd als een risicobelegging, en zelfs als een
formule is nauw verwant met de financieringstechniek via
zeer risicodragende belegging.
Business Angels, maar op meer participatieve wijze.
Crowdfunding in cijfers
Reglementair kader van crowdfunding
Volgens de geciteerde recente studie (Crowdfunding in Belgium – 2014) is crowdfunding in België de laatste jaren fors
Het wettelijk kader werd onlangs, specifiek met betrekking tot
vooruitgegaan, en werd in 2014 (2 miljoen euro) een stij-
crowdfunding, aangepast (prospectuswet van 25 april 2014
ging met 80 % opgetekend ten opzichte van 2013 (1,2 mil-
tot wijziging o.a. van art. 18, § 1 van de wet van 16 juni 2006).
joen euro). 85 % van deze fondsen ging naar commerciële
Bij openbare aanbiedingen van effecten moet voortaan geen
projecten. Ondanks deze spectaculaire stijging hinkt België
FSMA-prospectus (Financial Services & Markets Authority –
achterop ten opzichte van de andere Europese landen : meer
Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten) gepubliceerd
dan 30 miljoen euro in Nederland, meer dan 80 miljoen
worden wanneer beleggers maximaal voor 1 000 euro kun-
euro in Frankrijk en meer dan 100 miljoen euro in Groot-
nen inschrijven en de totale tegenwaarde minder bedraagt
Brittannië. Uit dezelfde studie zou blijken dat het gemiddel-
dan 300 000 euro (voorheen 100 000 euro) . Boven deze twee
de bedrag dat onze buurlanden in crowdfunding investeren
grensbedragen zal de opvraging van fondsen niet met een op-
ongeveer tien maal hoger is dan in ons land. Deze studie
vraging door een instelling «die een openbaar beroep doet op
berekende niettemin dat crowdfunding in de komende ja-
het spaarwezen» worden gelijkgesteld en zullen de eventuele
ren exponentieel zal stijgen in België en verwacht 4 170 000
bemiddelaars niet meer onderworpen zijn aan de voorwaar-
euro in 2015 en 6 645 000 euro in 2016.
3
den voor het bemiddelingsmonopolie. Ook moeten de emittenten aan de FSMA voorafgaandelijk alle nodige documenten
Die vooruitzichten lijken inderdaad te worden bevestigd, want we zien dat er geregeld nieuwe crowdfundingplatforms worden opgericht en we bemerken de groeiende inte-
3
resse van de banken om crowdfunding en bankfinanciering
Jaarverslag FSMA 2014.
3
P a c i ol i N r . 410 B I B F - I P C F / 21 s ep tem b er – 4 okto be r 2 0 1 5
met elkaar te verbinden. En ook de voorgestelde en/of op
Dit financieringsmiddel zal onvermijdelijk een grotere rol
stapel staande reglementaire en fiscale maatregelen zullen
gaan spelen bij de oprichting of de doorgroei van een com-
allicht het gebruik van deze financieringswijze bevorderen.
mercieel, sociaal of maatschappelijk project, hetzij als een alternatieve financieringswijze of meestal als een aanvul-
Domobios, een fraai voorbeeld
lende financiering,
Eén van de meest spraakmakende projecten op het vlak
Met het oog op de verdere ontplooiing van crowdfunding
van crowdfunding is Domobios. Deze handelsvennootschap
is er voor de bank duidelijk een taak weggelegd. Zij zal het
brengt «Acar’up», een middel om huisstofmijten uit te roei-
juiste evenwicht moeten vinden tussen twee extremen, met
en, op de markt. Acar’up wordt gepromoot door de medische
name, enerzijds, haar bereidheid om crowdfunding te pro-
wereld en is te koop in alle Belgische apotheken. De onderne-
pageren als hefboomeffect om het eigen vermogen van de
ming, een samenwerkingsverband tussen een wetenschap-
ondernemingen te versterken en te gebruiken als een chal-
per en een ondernemer, werd in 2013 opgestart met via
lenging/validatie-instrument van een financieel plan en, an-
crowdfunding (equitymodel) opgehaalde fondsen voor een
derzijds, haar bankiersopdracht ten volle te blijven uitoefe-
bedrag van 100 000 euro. In 2015 vroeg Domobios opnieuw
nen door haar «beheerst» deel van het risico te dragen.
geld op via crowdfunding, maar nu met het leningmodel (om de verwatering van de aandelen van de oorspronkelijke in-
Dat laatste punt zal des te hachelijker zijn bij integratie van
vesteerders te vermijden). Op acht minuten tijd registreerde
het crowdfunding platform in de bank. Hoewel die integra-
de onderneming kapitaaltoezeggingen voor een totaalbedrag
tie van het platform in de bank oorspronkelijk bedoeld was
van 141 000 euro (voor een streefcijfer van 100 000 euro).
om sterker te staan in haar opdracht tot bijstand van de ondernemers, zou ze als neveneffect kunnen hebben dat het
Bij deze met crowdfunding opgehaalde 100 000 euro zal nog
risico op haar eigen cliënten wordt afgewenteld, met name
een bankkrediet van 100 000 euro komen4.
door hen te laten investeren in dossiers die de bank zelf niet wou financieren.
Domobios heeft dankzij haar innovatieve product «Acar’up» trouwens de 2de prijs weggekaapt op «Boost Belgium» by
Crowdfunding zal dus een alternatief voor de onderne-
Belfius Bank en Mastercard.
mer, en niet een alternatief voor de bank moeten blijven. Als de bank zich duidelijk met een of ander platform asso-
Conclusie
cieert of ermee samenwerkt, zal zij ook moeten toezien op het vertrouwen dat zij uitdraagt en er geen misbruik van
Crowdfunding staat in België nog in zijn kinderschoenen.
maken.
Gelet op het succes ervan in onze buurlanden, de gestage opgang van de sociale netwerken en de internetgemeenschap-
Verlies nooit uit het oog dat crowdfunding in wezen steeds
pen, de eraan komende meer transparante reglementering
een risicobelegging is.
en vooral de verwachte gunstigere fiscale omkadering, staat het echter vast dat crowdfunding ook hier toekomst heeft. 4
Géraldine LANTIN Senior Business Banking Expert Belfius Bank
LeSoir.be, 1 juni 2015.
De programmawet van 10 augustus 2015 (2) – Maatregelen voor startende ondernemingen In dit tweede artikel1 over de programmawet van 10 augustus 2015 (BS 18 augustus 2015) bespreken we de drie fiscale ‘maatregelen voor startende ondernemingen’ die in die wet zijn opge-
Tax shelter Wat is het ?
nomen, nl. een zgn. tax shelter, een vrijstelling van interesten, en een vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing.
De tax shelter is een belastingvermindering in de personenbelasting, voor personen die aandelen verwerven van ven-
1
nootschappen die aan bepaalde voorwaarden voldoen. De
Een eerste artikel ging over de bijzonder liquidatiereserve en werd gepubliceerd in Pacioli nr. 409.
verwerving van de aandelen kan ofwel rechtstreeks gebeu-
4
P a c i ol i N r . 410 B I B F - I P C F / 21 s ep tem b er – 4 okto be r 2 0 1 5
ren, door een kapitaalinbreng in de vennootschap zelf, ofwel
aftrek van de kosten, voor ten minste 80 % rechtstreeks in-
onrechtstreeks, via de verwerving van rechten van deelne-
vesteert in aandelen die aan de hierboven genoemde voor-
ming van een erkend startersfonds.
waarden voldoen, en voor ten hoogste 20 % aanhoudt onder de vorm van contanten op een bankrekening (art. 14526, § 2,
Voorwaarden inzake de betalingen die voor de tax shelter in aanmerking komen
eerste tot derde lid WIB 1992). Betalingen voor de rechten van deelneming van zo’n erkend startersfonds geven slechts recht op de belastingverminde-
Betalingen voor de rechtstreekse verwerving van de aandelen
ring wanneer op 31 december van een jaar volgend op het jaar waarin de belastingplichtige de betaling heeft gedaan, blijkt dat het fonds de opgehaalde sommen geïnvesteerd
Betalingen voor de rechtstreekse verwerving van aandelen
heeft in nieuwe aandelen binnen de zonet vermelde gren-
geven onder de volgende voorwaarden recht op de belas-
zen. De belastingvermindering wordt pas toegekend voor
tingvermindering (art. 14526, § 1, eerste lid, a WIB 1992) :
het aanslagjaar dat is verbonden aan het belastbaar tijdperk
– de aandelen zijn nieuw en op naam en vertegenwoor-
waarin de datum van 31 december valt waarop aan de in-
digen een fractie van het maatschappelijk kapitaal van
vesteringsvoorwaarde is voldaan (art. 14526, § 2, vierde lid
een in aanmerking komende vennootschap (zie hieron
WIB 1992).
der); – de aandelen worden verworven door een inbreng in geld;
Voorbeeld : een belastingplichtige verwerft op 30 november
– de inschrijving op de aandelen, al dan niet via een erkend
2015 rechten van deelneming van een erkend startersfonds,
crowdfundingplatform2, gebeurt naar aanleiding van de
maar het fonds voldoet pas op 31 december 2017 aan de
oprichting van de vennootschap of een kapitaalverho-
investeringsvoorwaarden. De belastingplichtige krijgt de
ging binnen vier jaar na de oprichting;
belastingvermindering dan niet voor het aanslagjaar 2016
– de inbreng is volledig volstort.
(belastbaar tijdperk 2015), maar pas voor het aanslagjaar 2018 (belastbaar tijdperk 2017, waarin de datum van 31 de-
Een vennootschap wordt geacht te zijn opgericht op de da-
cember valt waarop aan de investeringsvoorwaarde is vol-
tum van neerlegging van de oprichtingsakte op de griffie
daan).
van de rechtbank van koophandel, of van een gelijkaardige registratieformaliteit in een andere EER-lidstaat (art. 14526,
Uitgesloten betalingen
§ 1, tweede lid WIB 1992). Bestaat de activiteit van de vennootschap echter uit de voortzetting van een werkzaam-
Betalingen komen niet in aanmerking voor de belastingver-
heid die voorheen werd uitgeoefend door een natuurlijke
mindering:
persoon of een andere rechtspersoon, dan moet naar de op-
– als de belastingplichtige er al de belastingvermindering
richtingsdatum van de oorspronkelijke onderneming wor-
voor de verwerving van werkgeversaandelen3 of van aan-
den gekeken, d.w.z. de datum van eerste inschrijving in de
delen van een erkend ontwikkelingsfonds voor geniet4
Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO) door de natuur-
(art. 14526, § 3, derde lid, 1° WIB 1992);
lijke persoon, of van neerlegging van de oprichtingsakte
– in de mate dat de belastingplichtige er, rechtstreeks en
van die andere rechtspersoon op de griffie van de rechtbank
onrechtstreeks, een vertegenwoordiging van meer dan
van koophandel, of van een gelijkaardige registratieforma-
30% van het maatschappelijk kapitaal van een vennoot-
liteit door die natuurlijke persoon of andere rechtspersoon
schap door verkrijgt (art. 14526, § 3, derde lid, 3° WIB
in een andere EER-lidstaat (art. 145 , § 1, derde lid WIB
1992).
26
1992).
Voorwaarden inzake de vennootschap waarvan de aandelen worden verworven
Betalingen voor de verwerving van rechten van deelneming van een erkend startersfonds
De vennootschap moet: – een binnenlandse vennootschap zijn of een EER-vennoot-
Een erkend startersfonds is een fonds met een vast aantal
schap met een Belgische inrichting die ten vroegste op
rechten van deelneming op naam, dat is opgenomen op de
1 januari 2013 werd opgericht (art. 14526,, § 3, eerste lid,
lijst van erkende startersfondsen, opgesteld door de FMSA,
1° WIB 1992);
en waarvan de beheervennootschap de inbrengen en de op-
– voor het aanslagjaar dat verbonden is aan het boekjaar
brengsten uit de vervreemding van de investeringen, na
waarin de kapitaalinbreng wordt gedaan klein zijn vol-
2
De erkenning moet gebeuren door de Belgische Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten, in het Engels the Financial Services and Markets Authority (FSMA) of een gelijkaardige autoriteit van een andere lidstaat van de Europese Economische Ruimte (EER).
5
3 Art. 1451, 4° WIB 1992. 4 Art. 14532 WIB 1992.
P a c i ol i N r . 410 B I B F - I P C F / 21 s ep tem b er – 4 okto be r 2 0 1 5
gens de criteria van artikel 15 W.Venn. (art. 14526, § 3,
De vennootschap mag de ontvangen sommen gedurende
eerste lid, 3° WIB 1992).
48 maanden volgend op de volstorting van de aandelen niet gebruiken voor de uitkering van dividenden, de aankoop
Aandelen van de volgende vennootschappen komen nooit in
van aandelen of het verstrekken van leningen (art. 14526,
aanmerking voor de belastingvermindering:
§ 3, eerste lid, 10° WIB 1992)14 en mag via de tax shelter
– vennootschappen die zijn opgericht in het kader van een
ten hoogste 250 000 euro kapitaal ophalen (art. 14526, § 3,
fusie of splitsing van vennootschappen (art. 14526, § 3, eerste lid, 2° WIB 1992); – beleggings-, thesaurie- of financieringsvennootschappen
eerste lid, 11° WIB 1992).
Bedrag van de belastingvermindering
(art. 14526, § 3, eerste lid, 4° WIB 1992)5; – vastgoed- en patrimoniumvennootschappen of vennoot-
De betalingen voor het verwerven van nieuwe aandelen of
schappen die voornamelijk participeren in dergelijke
van rechten van deelneming in een erkend startersfonds ko-
vennootschappen6, en vennootschappen waarin (zake-
men voor de belastingvermindering in aanmerking tot een
lijke rechten m.b.t.) onroerende goederen zijn onderge-
bedrag van 100 000 euro per belastbaar tijdperk (art. 14526,
bracht waarvan de bedrijfsleiders7 of hun gezin het ge-
§ 3, vierde lid WIB 1992). De belastingvermindering is ge-
bruik hebben (art. 145 , § 3, eerste lid, 5° WIB 1992) ;
lijk aan 30% van het in aanmerking te nemen bedrag. Dit
– management- en bestuursvennootschappen10 (art. 14526,
percentage wordt verhoogd tot 45% voor rechtstreekse beta-
8
26
9
§ 3, eerste lid, 6° WIB 1992)11;
lingen15 voor het verwerven van aandelen van een microven-
– beursgenoteerde vennootschappen (art. 14526, § 3, eerste lid, 7° WIB 1992);
nootschap, dat is een vennootschap die voor het aanslagjaar dat verbonden is aan het boekjaar waarin de kapitaalin-
– vennootschappen die reeds een kapitaalvermindering
breng wordt gedaan, niet meer dan één van volgende drem-
hebben doorgevoerd of dividenden hebben uitgekeerd
pels overschrijdt: een gemiddeld personeelsbestand van 10
(art. 14526, § 3, eerste lid, 8° WIB 1992);
voltijdse eenheden, een netto-jaaromzet van 700 000 euro en
– vennootschappen die het voorwerp uitmaken van een col-
een balanstotaal van 350 000 euro. De maximale jaarlijkse
lectieve insolventieprocedure of zich in de voorwaarden
belastingvermindering bedraagt dus 30 000 euro voor de
van die procedure bevinden (art. 14526, § 3, eerste lid, 9°
verwerving van aandelen een gewone kleine vennootschap
WIB 1992);
en 45 000 euro voor de verwerving van aandelen van een
– vennootschappen waarin de belastingplichtige, recht-
microvennootschap.
streeks of onrechtstreeks, bedrijfsleider12 is of als vaste vertegenwoordiger van een andere vennootschap op-
De belastingvermindering is niet terugbetaalbaar of over-
treedt, en vennootschappen die het management doen
draagbaar, dus wanneer ze groter is dan de te betalen belas-
van een vennootschap waarvan de belastingplichtige
ting, is het verschil verloren.
aandeelhouder is13 (art. 14526, § 3, derde lid, 2° WIB 1992) 5
6
7
8
9
Deze uitsluiting geldt voor een termijn van 48 maanden vanaf de volstorting van de aandelen (art. 14526, § 3, tweede lid WIB 1992). De vennootschap mag dus niet enkel op het moment van de inbreng geen beleggings-, thesaurie- of financieringsvennootschap zijn, maar mag dat ook niet worden in de loop van vier jaar vanaf de volstorting. Letterlijk: ‘vennootschap met als statutair hoofddoel of voornaamste activiteit de oprichting, de verwerving, het beheer, de verbouwing, de verkoop of de verhuur van vastgoed voor eigen rekening of het bezit van deelnemingen in vennootschappen met een soortgelijk doel’.
Formaliteiten De belastingplichtige moet: – tot staving van zijn aangifte in de personenbelasting van het belastbaar tijdperk waarin de betaling is gedaan, de stukken overleggen waaruit blijkt dat aan alle voorwaarden voor de belastingvermindering is voldaan en dat hij de aandelen of rechten van deelneming in het belastbaar tijdperk heeft aangeschaft en ze op het einde daarvan nog in zijn bezit heeft (art. 14526, § 4 WIB
Enkel de bedrijfsleiders van de eerste categorie (art. 32, eerste lid, 1° WIB 1992) worden bedoeld, dus de natuurlijke personen die een opdracht als bestuurder, zaakvoerder, vereffenaar of gelijksoortige functies uitoefenen in de vennootschap.
1992); – tot staving van zijn aangiften in de personenbelasting
Het gaat om dezelfde onroerende goederen waarvan de nettoboekwaarde moet worden afgetrokken van het risicokapitaal (art. 205ter, § 2, 3° WIB 1992).
van de volgende vier belastbare tijdperken het bewijs le-
Deze uitsluiting geldt eveneens voor een termijn van 48 maanden vanaf de volstorting van de aandelen (zie voetnoot 5).
neming nog in zijn bezit heeft. Aan deze voorwaarde moet
10 Letterlijk : ‘vennootschap opgericht met het oog op het afsluiten van een management- of bestuurdersovereenkomst of die haar voornaamste bron van inkomsten haalt uit management- of bestuurdersovereenkomsten’.
veren dat hij de betrokken aandelen of rechten van deelniet meer worden voldaan vanaf het belastbaar tijdperk waarin de belastingplichtige overleden is (art. 14526, § 5, eerste lid WIB 1992).
11 Deze uitsluiting geldt eveneens voor een termijn van 48 maanden vanaf de volstorting van de aandelen (zie voetnoot 5). 12 Van de eerste categorie. 13 Letterlijk: ‘vennootschap die een aannemings- of lastgevingsovereenkomst heeft gesloten met een andere vennootschap waarvan de belastingplichtige aandeelhouder is en waarbij die andere vennootschap er zich toe heeft verbonden om tegen vergoeding een leidende werkzaamheid van dagelijks bestuur, van commerciële, financiële of
6
technische aard op zich te nemen in de eerste vennootschap’. 14 De vennootschap mag wel dividenden uitkeren, aandelen kopen of leningen toestaan met andere middelen dan de opgehaalde gelden. 15 Dus niet voor betalingen van rechten van deelneming van een startersfonds.
P a c i ol i N r . 410 B I B F - I P C F / 21 s ep tem b er – 4 okto be r 2 0 1 5
Terugname van de belastingvermindering
beschouwd, wat impliceert dat de onderneming die de interesten betaalt er ook geen roerende voorheffing moet op inhouden.
De volledige belastingvermindering is pas definitief verworven als gedurende 48 maanden na de aanschaffing van de
Voorwaarden inzake de leningen
aandelen of de rechten van deelneming : – de aandelen of rechten van deelneming niet worden ver-
De leningen waarvan de interesten voor de vrijstelling in
vreemd, anders dan bij overlijden (art. 145 , § 5, tweede
aanmerking komen, moeten aan de volgende voorwaarden
lid WIB 1992);
voldoen :
26
– het startersfonds zijn investeringsverplichtingen (mini-
– ze zijn toegestaan met tussenkomst van een crowdfun-
maal 80 % in aandelen van startende vennootschappen
dingplatform dat erkend is door de FSMA of een gelijk-
en maximaal 20 % in contanten) blijft naleven (art. 145 ,
aardige autoriteit van een andere EER-lidstaat (art. 21,
26
§ 5, derde lid WIB 1992);
13°, aanhef en e) WIB 1992);
– de vennootschap waarvan de aandelen zijn (art. 14526, § 5, vijfde lid WIB 1992)16:
– ze zijn nieuw (herfinancieringsleningen komen niet in aanmerking) (art. 21, 13°, aanhef en d) WIB 1992);
– geen beleggings-, thesaurie- of financieringsvennootschap wordt;
– ze hebben een looptijd van ten minste vier jaar en de interest is jaarlijks betaalbaar (art. 21, 13°, c) WIB 1992);
– geen vastgoed- of patrimoniumvennootschap wordt
– ze zijn toegestaan om de onderneming in staat te stellen
of (zakelijke rechten m.b.t.) onroerende goederen aan-
nieuwe economische initiatieven te financieren (art. 21,
schaft waarvan de natuurlijke bedrijfsleiders of hun
13°, aanhef WIB 1992).
gezin het gebruik hebben; – geen management- of bestuursvennootschap wordt17;
Voorwaarden inzake de kredietnemer
– de vennootschap waarvan de aandelen zijn de ontvangen sommen niet gebruikt voor de uitkering van dividenden,
De onderneming waaraan de lening wordt toegestaan moet
de aankoop van aandelen of het verstrekken van lenin-
aan de volgende voorwaarden voldoen :
gen (art. 14526, § 5, vijfde lid WIB 1992).
– ze is een kleine vennootschap volgens de criteria van artikel 15 W.Venn. of een natuurlijke persoon die op over-
Wordt één van deze voorwaarden niet langer nageleefd, dan wordt de belastingvermindering gedeeltelijk terug-
eenkomstige wijze beantwoordt aan die criteria (art. 21, 13°, a) WIB 1992);
genomen. Concreet wordt de belasting van het belastbaar
– ze is ten hoogste 48 maanden ingeschreven in de KBO
tijdperk waarin de voorwaarde niet langer wordt nageleefd,
of een gelijkaardig register in een andere EER-lidstaat
vermeerderd met zoveel achtenveertigsten van de werke-
(art. 21, 13°, b) WIB 1992).
lijk verkregen belastingvermindering als er volle maanden overblijven tussen de datum waarop dat de voorwaarde
De voorwaarden zijn dus heel wat minder restrictief dan
niet meer werd nageleefd tot het einde van de periode van
voor de tax shelter. Leningen aan bv. managementvennoot-
48 maanden (art. 145 , § 5, tweede, vierde en zesde lid WIB
schappen of vastgoedvennootschappen kunnen ook in aan-
1992).
merking komen voor de vrijstelling van de interesten.
Inwerkingtreding
Voorwaarden inzake de kredietgever
De tax shelter is van toepassing op uitgaven voor het ver-
De belastingplichtige die de lening toestaat moet een na-
werven van aandelen of rechten van deelneming van een er-
tuurlijk persoon zijn18 die de lening toestaat buiten zijn be-
kend startersfonds die worden uitgegeven vanaf 1 juli 2015
roepswerkzaamheid (art. 21, 13°, aanhef WIB 1992).
26
(art. 57, programmawet van 10 augustus 2015). Merk op dat in tegenstelling tot wat geldt voor de tax shel-
Vrijstelling voor interesten
ter, bedrijfsleiders ook recht hebben op het fiscaal voordeel voor leningen die ze aan hun eigen vennootschap toestaan.
Wat is het ?
Dit is echter wel ‘onverminderd de toepassing van artikel 18, eerste lid, 4° en tweede lid WIB 1992’, d.w.z. onver-
Zoals de tax shelter is ook deze vrijstelling een fiscaal voor-
minderd de eventuele herkwalificatie van zgn. overdreven
deel in de personenbelasting (art. 21, 13° WIB 1992). De
interesten in dividenden.
vrijgestelde interesten worden niet als roerende inkomsten
16 Zie ook hierboven, onder ‘Voorwaarden inzake de vennootschap waarvan de aandelen worden verworven’. 17 Het gaat dus over de vennootschappen die voor 48 maanden uitgesloten, zie hoger, voetnoten 5, 9 en 11.
7
18 Dat spreekt uiteraard vanzelf aangezien het gaat over een vrijstelling in de personenbelasting.
P a c i ol i N r . 410 B I B F - I P C F / 21 s ep tem b er – 4 okto be r 2 0 1 5
Bedrag van de vrijstelling
– Hij is een kleine vennootschap volgens de criteria van artikel 15 W.Venn. of een natuurlijke persoon die op over-
De interesten zijn vrijgesteld voor zover ze betrekking heb-
eenkomstige wijze beantwoordt aan die criteria.
ben op de eerste schijf van de lening van (ongeïndexeerd )
– Hij is sinds ten hoogste 48 maanden ingeschreven in de
9 965 euro per jaar en per belastingplichtige en op voor-
KBO. Zet hij echter een werkzaamheid voort die voorheen
waarde dat ze betaald worden op een moment dat de lenin-
werd uitgeoefend door een natuurlijke persoon of een
gen nog geen vier jaar oud zijn (art. 21, 13°, aanhef WIB
andere rechtspersoon, dan vangt de termijn aan op het
1992).
ogenblik van de eerste inschrijving in de KBO door die
19
natuurlijke of rechtspersoon.
Formaliteiten
– Er is voor hem geen aangifte of vordering tot faillietverklaring ingesteld en het beheer van het actief is hem niet
De belastingplichtige moet in zijn aangifte personenbelasting melding maken van het aantal voor de vrijstelling van
bij toepassing van de faillissementswet geheel of ten dele ontnomen.
de interesten in aanmerking komende leningen die hij heeft
– Er is voor hem geen procedure van gerechtelijke orga-
afgesloten (art. 307, § 1, laatste lid WIB 1992). Deze mel-
nisatie geopend zoals bedoeld in de wet betreffende de
ding moet de fiscus in staat stellen om te controleren of de vrijstelling niet meerdere keren wordt toegepast, meer bepaald in het geval er aan verschillende ondernemingen een lening wordt toegestaan. Elk van die ondernemingen zal dan immers geen roerende voorheffing hebben ingehouden
continuïteit van de ondernemingen. – Hij is geen ontbonden vennootschap die zich in staat van vereffening bevindt.
Bedrag van de vrijstelling
tot het vrijgestelde bedrag. Op voorwaarde dat de bedrijfsvoorheffing volledig op de
Inwerkingtreding
bezoldigingen van de werknemers werd ingehouden, is de werkgever ervan vrijgesteld om 10 % van die bedrijfsvoor-
De vrijstelling is toepasselijk op vanaf 1 augustus 2015
heffing te storten in de Schatkist, of 20 % wanneer hij een
afgesloten leningen (art. 66, programmawet 10 augustus
microvennootschap is of een eenmanszaak die op overeen-
2015).
komstige wijze aan de criteria voor een microvennootschap voldoet20 (art. 27510, eerste en vierde lid WIB 1992).
Vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing
Formaliteiten
Wat is het ?
De formaliteiten voor de vrijstelling zullen nog worden bepaald bij koninklijk besluit (art. 27510, laatste lid WIB 1992).
De vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing is een fiscaal voordeel voor ondernemingen (vennootschappen
Inwerkingtreding
of natuurlijke personen) met werknemers. De vrijstelling geldt voor bezoldigingen die worden betaald
Voorwaarden inzake de werkgever
of toegekend vanaf 1 augustus 2015 (art. 59, programmawet 10 augustus 2015).
De vrijstelling is mogelijk voor een werkgever die aan de volgende voorwaarden voldoet (art. 27510, tweede, derde en vijfde lid WIB 1992) : – Hij valt onder het toepassingsgebied van de wet van 5 de-
Felix VANDEN HEEDE Fiscaal jurist
cember 1968 betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités.
19 Voor het aanslagjaar 2016 is dit volgens de Memorie van Toelichting een bedrag van 15 000 euro.
20 Zie hierboven, ‘Tax shelter, Bedrag van de belastingvermindering’.
Noch deze publicatie, noch gedeelten van deze publicatie mogen worden gereproduceerd of opgeslagen in een retrievalsysteem, en evenmin worden overgedragen in welke vorm of op welke wijze ook, elektronisch, mechanisch of door middel van fotokopieën, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de in haar uitgaven opgenomen info, waarvoor zij echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Verantwoordelijke uitgever : Mirjam VERMAUT, B.I.B.F. – Legrandlaan 45, 1050 Brussel, Tel. 02/626 03 80, Fax. 02/626 03 90 e-mail :
[email protected], URL : http: //www.bibf. be. Redactie : Mirjam VERMAUT, Gaëtan HANOT, Geert LENAERTS, Frédéric DELRUE, Chantal DEMOOR. Adviesraad : Professor P. MICHEL, Professor Emeritus, Universiteit Luik, Professor C. LEFEBVRE, Katholieke Universiteit Leuven. Gerealiseerd in samenwerking met Wolters Kluwer – www.wolterskluwer.be
8
P a c i ol i N r . 410 B I B F - I P C F / 21 s ep tem b er – 4 okto be r 2 0 1 5
