Crossmediastudio op de SvJ
Een plan voor de toekomst.
Door: Sander Knura en Dennis de Vries Utrecht, november 2007
“
Inleiding:
Snel, snel, snel. Kwalitatief hoogstaand, exact wat ik wil en spotgoedkoop. En anders ga ik wel naar de concurrent!
De wensen van de nieuwsconsument liegen er tegenwoordig niet om. Het aanbod van nieuws is in een stroomversnelling geraakt, voornamelijk door de komst van internet. Voor journalisten is het soms moeilijk aanpassen aan de verschuiving van vraag en aanbod. Het heeft ingrijpende gevolgen voor bijna elke nieuwsredactie die sinds een aantal jaren te maken krijgt met veranderingen, gedreven door efficiëntie. Van de financiële motieven wordt daarbij zelden een geheim gemaakt. Crossmediaal verslag doen moet de oplossing bieden. Maar niemand weet precies hoe dit aangepakt moet worden. Het doel is duidelijk. Namelijk het zo efficiënt mogelijk produceren van content met zo min mogelijk materiaal en zo min mogelijk mensen, waarbij de kwaliteit gewaarborgd blijft uiteraard. De journalist, niet meer als schoenmaker bij één leest, maar als multimediaal verslaggever die door kruisbestuiving van verschillende media die hij allemaal zelf kan bedienen, een verhaal naar
”
buiten kan brengen dat op verschillende platforms wordt gepubliceerd. Hierbij vullen verschillende media elkaar aan, geven achtergrondinformatie en versterken elkaar door naar elkaar te verwijzen. Er wordt vooral gebruik gemaakt van de sterke punten van de afzonderlijke media. Deze nieuwe manier van werken vraagt, behalve om een nieuwe mindset van redacteuren, ook om nieuwe faciliteiten. Eén redactie, zonder muren, niet langer radio en televisie op verschillende verdiepingen en verschillende opnamestudio’s voor het opnemen van een radiotekst of een tv voice-over. Een redactie waarbij het nieuws op één plek binnenkomt en dan wordt uitgezet van af één plek naar verschillende mensen die er mee aan de slag gaan. Eén ruimte met korte lijnen en iedereen die toegang heeft tot al het materiaal. Dit moet zorgen voor de efficiëntie waar het de oude media aan ontbreekt.
Wat is ‘crossmedia’?
Crossmedia, iedereen heeft het erover, maar wat is het nou eigenlijk. Volgens Indiria Reynaert is er sprake van crossmedia indien er een kruisbestuiving ontstaat van verschillende media zoals theater, film, radio, tv, printmedia, internet, games, mobile devices en live evenementen, ten behoeve van een communicatie doelstelling waarbij de verschillende media mediumspecifieke betekenissen communiceren welke deel uitmaken van een synergetisch geheel. (Storytelling) Liane van der Kruk van Ilse media definieert crossmedia als: het op elkaar laten aansluiten van media waarbij, gebruikt wordt gemaakt van de individuele kracht van elk medium. Om zo de behoeften van de doelgroep zo goed mogelijk in te vullen. Volgens Monique van Haas van Dondersteen/ Crossmedialog vertegenwoordigt crossmedia het perspectief van de gebruiker, terwijl mediaconvergentie eerder het technische perspectief van het samensmelten van diverse mediavormen beschrijft. Dit sluit aan op de definitie van Henry Jenkins van MIT die crossmedia ziet als een beweging die de media bekijkt vanaf de kant van de gebruiker.
Het doel: Het plan is een ruimte te ontwerpen waarin verschillende mediaonderdelen ( in dit geval, radio, tv, internet, eventueel later print en foto) samen kunnen werken. Waarbij op dit moment het internet het belangrijkste uitzendplatform is, zowel voor tekst, beeld, geluid Door het juist inrichten van deze ruimte moet een optimale efficiënte manier van werken ontstaan. Alle journalisten werken voor elk medium, het materiaal is voor iedereen beschikbaar. Uiteindelijk bepaalt de eind/hoofdredactie welk materiaal gebruikt gaat worden voor welk medium.Verder is het het doel om studenten voor te bereiden op het nieuwe medialandschap.
A
CA
R ME
RADIO
Radio-regie
Geluid
M
A
TV-Regie
CA
ER
CAMERA
Editset voor eindmontage
Central Desk
Prin
t
Campusblo g redactie (narrowcas ting)
w-redactie TV/Talksho
Rad
ctie
eda io-r
Multifunctionele dichte audio/video edit/opnamesets. (Beeldscherm, radiomic, telefoon, camera)
Beeldredactie/opmaak (indesign)
De inrichting: Central Desk: Een ruimte waarin alle media zijn vertegenwoordigd, en zo goed mogelijk kunnen samenwerken. Spil in de samenwerking is de Central Desk. Boven deze central desk staat een paal met beeldschermen waarop alle feeds, zowel extern als intern, voor iedereen in de redactieruimte te zien zijn. Vanaf de central desk houdt in ieder geval de hoofd- en eindredactie een oogje in het zeil op het binnenkomende nieuws op hun eigen beeldschermen. Verder zit er aan de Central Desk een planner, een beeldredacteur (voor print en campusblog) en iemand van technische ondersteuning. Belangrijke taak van laatstgenoemde is om alle verschillende digitale bestanden zoveel mogelijk om te zetten in een mediumspecifiek formaat.
Vooral dat laatste was een belangrijke taak bij de RTL-nieuwsredactie. Paul van de Bogart noemde het het ‘zandlopereffect’, waarbij een breed scala aan verschillende digitale formaten (afkomstig van professionele camera’s tot mobiele telefoons) werd omgezet tot een klein aantal files waar de redacteuren binnen de organisatie konden werken (in dit geval met AVID). Vervolgens moest het eindresultaat vanuit AVID weer omgezet worden in een groot aantal digitale formaten zodat het op veel verschillende media kan worden uitgezet. (zie figuur)
Lage kwaliteit beeld- en geluidsfiles: 3gp, mobiele video
Hoge kwaliteit beelden geluidsfiles: HD-camera
convertor
FINAL CUT/DALET
convertor
Broadcast/TV Veel MB/S
Mobiele telefoons Weinig KB/S
Redacties: Grenzend aan de Central Desk de verschillende redactietafels. Aan de kop van de tafel, dichtbij de Central Desk de chefs, zodat er direct contact mogelijk is, wat het samenwerken en het verweven werken va n de media makkelijker moet maken. Belangrijk is dat elke redacteur op zijn eigen werkplek toegang heeft tot alle audio-, video-, en tekstbestanden en deze kan bewerken of re-purposen. Bij een bezoek aan de RTL-nieuwsredactie zagen we al een soortgelijke indeling van de ruimte. Ook daar hadden de afzonderlijke redacties aparte eilandjes in een grote redactieruimte. De eindredactie vervult natuurlijk een centrale rol binnen de redactie en neemt daarom ook een centrale rol in binnen de redactieruimte, evenals de regie van de nieuwsprogramma’s. Die konden alleen de programma’s voorbereiden in de newsroom. De chefs van elke redactie zitten strategisch geplaatst aan de redactietafels zodat nauw contact met de rest van de vloer mogelijk was. Volgens Paul van de Bogart was de indeling van de newsroom goed, maar niet ideaal. Vooral de ‘U-vorm’ van de ruimte was een hindernis. Daarnaast zat de hoofdredactie, op eigen verzoek, in een aparte ruimte en bevonden de studio’s en regiekamers zich niet bepaald vlak naast de newsroom.
Multimediale studio: Aan de andere kant van de Central Desk staat de regie van de multimediale studio. De regiekamer en de studio zijn zodanig ingericht dat er verschillende programma’s opgenomen kunnen worden voor zowel radio, beeldradio als TV. In de regiekamer neemt de geluidssectie een centrale positie in. Deze apparatuur kan voor zowel radio als TVopnames gebruikt worden. Links van de geluidspanelen bevind zich de tv-regie, die uitkijkt op een wand van beeldschermen. Rechts van het geluid bevind zich de radioregie, die oogcontact kan maken met de radiostudio. Alles staat via intercom met elkaar in verbinding. De studio is zodanig ingericht dat er zowel radio als tv gelijktijdig gemaakt kan worden. Er staan verschillende decors waardoor het met verrijdbare camera’s mogelijk is om op een relatief kleine ruimte compleet verschillende programma’s op te nemen. Via schuifwanden is het mogelijk de verschillende secties van elkaar af te sluiten, waardoor er gelijktijdig radio en tv gemaakt kan worden. Een variatie in decors zorgt voor optimaal studio-gebruik. Zowel RTLnieuws als RTV-Utrecht konden door het slim plaatsen van decors en verrijden van camera’s relatief veel programma’s in een kleine ruimte opnemen. Oogcontact tussen de regie en de studiovloer is niet nodig, beide redacties functioneerden prima met alleen beeldschermen en intercom. Omdat de praktijk uitwijst dat de regieruimte dus door een groot raam hoeft uit te kijken op de studievloer kan er flexibeler met deze ruimte omgesprongen worden.
De presentatietafel van radio is voorzien van alle beeldschermen (communicatieschermen, dalet, nieuwsfeeds, internet) en schakelpanelen die het voor de presentator mogelijk maken om alleen een show te maken. Het idee voor een gecombineerde radio/tv studio komt bij RTV-Utrecht vandaan. Daar beschikten ze over een ruime radiostudio met decor en aparte regieruimte. De ruimte was hoofdzakelijk ingericht als radiostudio, maar kon indien nodig door de toevoeging van camera’s ook prima dienst doen als tv-studio. Ook hierbij is het weer een voordeel dat de televisieregie geen zicht hoeft te hebben op de studiovloer waar de opnames bezig zijn. Er kan in principe overal worden opgenomen, en de regie kan altijd plaatsvinden in de daarvoor bestemde regiekamer. Zo behoort een actualiteitenprogramma vanuit Stef’s of een zomeravondprogramma vanaf het dakterras tot de mogelijkheden.
Eindmontage suite: Tegen de studio staat een grote, uitgebreide edit-suite alleen bedoeld voor eindmontage, of samenstellen van complete programma’s. Het grootste deel van de montage wordt aan de redactietafels in de newsroom gedaan. Voor de eindmontage is, net als op de bezochte redacties, een aparte edit-suite beschikbaar. Print: Om de redactie compleet te maken kunnen er een aantal computers voorzien worden van indesign en opmaak schermen en eigen printers en kleuren/fotoprinters. Deze opmaak/beeldsectie zou plaats kunnen nemen tegen de achterwand waar ook de plank aan hangt. Verder maken ze gebruik van dezelfde aanvoer van content als de overige redacteuren en hebben zij een eigen redactietafel
Multifunctionele opname ruimtes: Aan de zijkant van de redactieruimte staan een aantal kleine multifunctionele opname ruimtes. Hier kan bijvoorbeeld het nieuwsbulletin worden opgenomen, er kunnen vorkjes worden opgenomen, aankondigingen of videoboodschappen gemaakt en voice-overs ingesproken. Het is daarom van belang dat deze kleine ruimtes aan een aantal simpele eisen voldoen. Ze moeten (geluids)dicht kunnen zijn. De deur moet doorzichtig zijn, voor een dynamische achtergrond voor de camera. Er moet een computer staan met toegang tot de server. Er moet een radiomicrofoon zijn voor voiceovers of radioberichten en een telefoon om een vork op te nemen. Wij zien dit als een ideale combinatie van de redactieshots die in de nieuwsruimte van RTLnieuws worden geschoten (teasers voor de nieuwsuitzending) en de voice-overhokjes op de RTV-Utrechtredactie. Door een glazen deur is de redactie op de achtergrond zichtbaar tijdens een stand-up. Maar omdat het geluidsdicht afsluitbaar is, kunnen er net zo goed voice-overs worden opgenomen, nieuwsbulletins in worden gelezen, webcasts worden uitgezonden of telefoongesprekken worden opgenomen.
De online omgeving: Netwerk: Er moet overal een goede draadloze internet toegang zijn. Redactie-informatiesysteem: In dit systeem moet een uitgebreide agenda functie, zodat er tijdens de redactievergaderingen duidelijk is wie wat wanneer gaat doen. Dit betekent inclusief afspraken, telefoonnummers zodat elke redacteur het item zou kunnen maken (online callsheet) Items die klaar zijn plus teksten moeten bij elkaar en voor iedereen beschikbaar in het systeem komen te staan eventueel in verschillende versies voor verschillende media. Hierbij heeft elk programma/medium een eigen map. Het resultaat hiervan is dat het systeem aan de hand van de items een automatisch draaiboek maakt voor de uitzendingen. De eindredactie bepaald, velt dan een eindoordeel over de uitzending. Verder zit in het systeem ook de redactie e-mailbox, hier komen persberichten in binnen en deze kunnen door de planner op de agenda worden gezet.
Productiesysteem: Gekoppeld aan het redactie-informatiesysteem, het productiesysteem. Wanneer er een online callsheet wordt gemaakt, moet hier gelijk worden ingevuld welke materialen en welke edit sets, wanneer nodig zijn en wie het gaat gebruiken. Archief/Database: Om zo efficiënt mogelijk te werken is een goed online archief nodig. Dit wil zeggen; een database met geluids- en beeldfragmenten die voor iedereen toegankelijk is. In het archief, items en geen ruw materiaal, uitzonderingen daar gelaten zoals algemene beelden zoals bijvoorbeeld straatbeelden, of langslepende belangrijke nieuwsonderwerpen, bijvoorbeeld de zaak Holleeder. Belangrijk hierbij is het goed archiveren van het materiaal, het zogenaamde ‘Meta- tagging’. Dit wil zeggen een korte omschrijving in steekwoorden, zodat hier met een functie naar gezocht kan worden. Dit geldt voor zowel tv-beelden als radio-items, die beide in hetzelfde archief komen en zodoende voor iedereen bereikbaar zijn. Deze zoekfunctie zit in het redactieinformatiesysteem.
Online monteren: Een online omgeving waarin gemonteerd kan worden via een proxyserver. Voor iedereen beschikbaar, waardoor er efficiënter en flexibeler omgegaan kan worden met de montage-faciliteiten. In het kader van onderwijs is het wellicht verstandig om te overwegen om verschillende types montagesoftware beschikbaar te stellen. FTP verbinding: De items die klaar zijn, kunnen beschikbaar gesteld worden via FTP, ze kunnen in lage resolutie bekeken worden en in hoge resolutie aangekocht. Klanten kunnen op de hoogte worden gehouden door zich te abonneren op een RSS-feed.
- Uit verschillende feeds - Agenda/persberichten - User Generated Content - Eigen nieuws
NIEUWS!
TV
Radio
Internet
Print
Produceren/callsheets
Onderlinge samenwerking Crossmediaal
EINDPRODUCTEN
- Bestemming - Teksten - Items Archief RSS-feeds voor klanten
Eindredactie (Print/internet) Regie (RTV)
Publicatie Uitzending Uitgave
REDACTIE-INFORMATIESYSTEEM
PRODUCTIESYSTEEM
Central Desk
Invalshoeken: bijv. - tv maakt repo - internet achtergrond - krant maakt portret - radio hard nieuwsberichtt
Verantwoording: Naar aanleiding van de geslaagde redactie Binnenland op de School voor Journalistiek, waar voor het eerst gewerkt werd met crossmediale verslaggeving, werd ons gevraagd om een plan te ontwikkelen voor een bijbehorende studioruimte. De huidige omgeving binnen de SvJ is niet ingericht op convergentie van media. Als de SvJ zijn studies goed op het snel veranderende werkveld wil aan laten sluiten, dan zullen ze daar ook de faciliteiten voor moeten bieden. Het doel is daarom om een plan te ontwikkelen voor een ruimte waarin studenten een crossmediale redactie kunnen runnen.
Om te zien hoe de journalistieke praktijk er voor staat hebben we met een aantal professionals gesproken en inspiratie opgedaan op verschillende nieuwsredacties waar de ontwikkelingen in volle gang waren. Iedereen is er van overtuigd dat de toekomst een andere manier van verhalen vertellen vereist. Hoe de journalistieke praktijk daar precies door zal veranderen is niemand helemaal duidelijk. Zo ondervond Angelique Kunst, van de webredactie van Tubantia, enorm veel tegenstand van haar collega’s op de krantenredactie. Tubantia heeft de naam in Nederland een voorloper te zijn op het gebeid van digitale, regionale verslaggeving maar die cultuur heerste niet op de redactie. Hoe graag Kunst het ook zou willen, van convergentie van media was nog geen sprake vanwege de starre houding van haar collega’s. De webredactie zat afgezonderd van de nieuwsredactie, de montagesets stonden zelfs in de kelder weggestopt. En dat terwijl er grenzend aan de redactie een ruimte vrij was die perfect geschikt was. De nieuwsredactie was tegen.
De RTL-nieuwsredactie was verder gevorderd op dat gebied. Hoewel de ruimte niet ideaal was volgens Paul van den Bogart was er wel een duidelijke indeling van de newsroom en beschikten ze over een uitstekend redactie-informatiesysteem en productiesysteem. De bedoeling is om de ingeslagen weg verder te vervolgen en verschillende media (met uitzondering van print) verder te integreren. Maar dan was er slechts sprake van strategie, en geen goed uitgewerkt plan. De redactie van RTV-Utrecht was de nieuwste van de bezochte redacties. Bij RTV-Utrecht was ook het plan opgepakt om met een redactie meerdere uitzendplatforms te bedienen, voornamelijk uit efficiëntie overwegingen. Een uitgebreide rondleiding door Erik Veuger leerde ons dat de faciliteiten en de technische mogelijkheden aanwezig waren in het kort geleden gerenoveerde gebouw. De structuur in de organisatie was echter nog onvoldoende aangepast op convergentie van media.
Om het onderwijsaspect niet uit het oog te verliezen hebben we ook contact gehad met Job Twisk en Ben Grajer. Job Twisk had vooral aanbevelingen m.b.t. het gebruik van nieuwe media. Belangrijk was daarbij om zoveel mogelijk IT-zaken in eigen beheer, dus buiten de Hogeschool Utrecht om te regelen. Dit om flexibeler te kunnen zijn en sneller op nieuwe ontwikkelingen in te kunnen springen. In het verlengde daarvan raadde hij aan om ook zoveel mogelijk software buiten het beheer van derden te houden. Zoveel mogelijk open-source dus, voor meer flexibiliteit en lagere kosten. Uit educatief oogpunt leeek het hem een goed idee om computers met verschillende platformen beschikbaar te stellen (Windows, Mac, Linux) om de studenten beter te kunnen voorbereiden op de beroepspraktijk. Niet elke nieuwsredactie heeft tenslotte iMacs staan. Volgens Twisk was het eventueel mogelijk om een deal te sluiten met RTLnieuws, waardoor de SvJ beschikking zou krijgen over dezelfde nieuwsfeeds als waar RTL gebruik van maakt.
Ben Grajer vertelde dat een gecombineerde radio en tv-studio erg goed mogelijk was, en dat er slechts een gordijn dichtgetrokken hoefde te worden om een ruime tv-studio geschikt te maken voor radio-uitzendingen. De multifunctionele opnameruimtes moeten, evenals de studio’s, worden voorzien van geschikte radiomicrofoons om een goede geluidskwaliteit te garanderen. Beeldschermen zijn net zo belangrijk. Niet alleen in de studio, zodat de regie contact kan houden met de presentatie als dat nodig is, maar ook in de opnamehokjes om een voice-over in te kunnen spreken terwijl de video loopt.
Schuifdeuren zijn een prima oplossing om een grote redactieruimte op te delen in kleinere klaslokalen. Gezien in de African Media Matrix in Grahamstown, Zuid Afrika.
Bronvermelding
Gesproken bronnen : John Driedonks – Docent televisie Jan Westerink - Docent televisie/ Televisietechnicus Job Twisk - Docent multimedia Ben Grajer - Docent Radio/ Geluidstechnicus Ewald van Es – Technisch medewerker
Erik Veugers – RTV Utrecht Systeembeheerder/ uitzendtechnicus Paul van den Bogart – RTL Nederland Manager Techniek Angelique Kunst- Hoofd multimedia Tubantia
Online literatuur www.wikipedia.org www.crossmediaforum.web-log.nl www.denieuwereporter.nl
