Sluis Kornwerderzand op maat voor de toekomst Een impuls voor de Nederlandse economie
Sluis Kornwerderzand De sluis bij Kornwerderzand op de Afsluitdijk heeft beperkte afmetingen. Hierdoor kunnen bepaalde schepen de sluis nu niet passeren. Zeegaande kustvaart en luxe megajachten kunnen de werven en bedrijven in het achterland niet bereiken. Noord-, Oost- en MiddenNederland lopen daardoor grote kansen en opdrachten mis en streven daarom naar verruiming van de sluis.
Wat levert het op? Een kostenbatenanalyse heeft aangetoond dat een bredere en diepere sluis leidt tot een directe omzetstijging van ca. 65 miljoen euro per jaar voor de scheepbouwsector rondom het IJsselmeer. Daarnaast levert het ca. 300 nieuwe arbeidsplaatsen op voor het maritieme cluster. Doordat het maritieme cluster nauw samenwerkt met ruim 200 toeleveranciers, zien ook zij een stijging van de omzet en het aantal arbeidsplaatsen. De verbreding van de sluis zorgt daarmee niet alleen voor een impuls voor de landsdelen Noord-, Oost- en MiddenNederland, maar heeft een economisch structuurversterkend effect voor heel Nederland. 2
Foto: Hans Westerink
Wie hebben er baat bij? n Grote luxe jachtbouw: luxe jachten worden nu onafgebouwd of in delen naar buiten gebracht en in de havens van Harlingen, Amsterdam of IJmuiden afgebouwd. Dit heeft forse consequenties voor de kostprijs. Voor de jachtbouwers heeft een dergelijke aanpak tevens tot gevolg dat toekomstig onderhoud van deze schepen elders wordt uitgevoerd. Voor dit type jachten vindt gemiddeld eens in de zeven jaar een zogeheten ‘refit’ plaats. Deze forse orders, oplopend tot tientallen miljoenen, komen bij een vergrote doorvaart bij Kornwerderzand ten goede aan de Nederlandse economie. n Kustvaart: De huidige route voor kustvaart via Amsterdam/IJmuiden en Delfzijl naar de Noordzee kent beperkingen. Door het vergroten van de sluis bij 3
n
E rd oo
nd
a gel
N
n
Sca
ten
vië
a din
h
tisc
Bal
ta eS
Harlingen Sluis Kornwerderzand Makkum
Lemmer
Urk
Meppel Kampen
Lelystad
Zwolle
Amsterdam
Scandinavië Noord Engeland
4
Baltische Staten
Kornwerderzand worden vaarroutes naar de Noordzee, en daarmee Scandinavië en de Baltische staten, aanmerkelijk verkort. Zowel Kampen als Urk willen hier op inspelen door de bestaande havens uit te breiden, Lelystad wil een nieuwe haven aanleggen. n Scheepwerven: Voor reguliere scheepswerven in de regio zorgt de verbreding van de sluis voor omzetgroei en leidt tot ca. 300 extra arbeidsplaatsen. n Maritieme cluster: Voor de bouw of ‘re-fit’ van schepen werken scheepswerven regelmatig op projectbasis samen met onderaannemers en toeleveranciers. Een groep van ruim 200, grotendeels Nederlandse, toeleveranciers en onderaannemers is samen goed voor de helft van iedere order. De verbreding zorgt dus binnen het gehele maritieme cluster voor omzetstijging en een toename van de werkgelegenheid. n Recreatie- en beroepsvaart: De verbreding van de sluis resulteert in geringere wachttijden om de sluis te passeren.
De oplossing De regio bestaande uit de provincies Fryslân, Drenthe, Overijssel en Flevoland en de gemeenten Zwolle, Kampen, Meppel, Urk, Lelystad, De Friese Meren, Súdwest-Fryslân en Harlingen, heeft samen met het bedrijfsleven een innovatieve oplossing ontwikkeld. Deze speelt in op de 5
maatregelen die het rijk uitvoert voor het versterken van de Afsluitdijk. Ook houdt de regionale oplossing rekening met de toekomstige vervanging van de bestaande rijksbruggen en -sluizen. Daarnaast garandeert de oplossing een vlotte en veilige doorvaart van de bestaande gebruikers van deze klasse Vb-vaarweg. De landsdelen Noord-, Oost- en Midden-Nederland willen de nieuwe stormvloedkering, die Rijkswaterstaat aan de Waddenzeekant bouwt, integreren met nieuwe, 6
Impressie regionale oplossing
bredere bruggen zodat er een robuust en toekomstvaste complex ontstaat. Door naast de huidige schutsluis van Kornwerderzand een kanaal te graven, met aan de IJsselmeerzijde een extra keersluis, vormt de voorhaven in combinatie met de keersluis aan de Waddenzeekant een grote schutsluis. De keersluizen moeten daarbij tenminste 26 meter breed zijn, om de grotere schepen te kunnen laten passeren. Dit kanaal met keersluis heeft als bijkomend voordeel dat zij op relatief eenvoudige wijze kan worden omgebouwd tot een schutsluis. 7
Wat kost het? Minister en regio hebben afgesproken dat de regio procesmatig de financiering van de meerkosten van de oplossing organiseert. Inmiddels is de regiovariant voor het bruggen- en sluizencomplex nader uitgewerkt. De extra kosten ten opzichte van de keersluis aan de Waddenzeekant zijn geraamd op 103 miljoen euro.
Hoe gaan we verder? n Een vergelijking van de oplossing van het rijk voor de stormvloedkering met de regionale variant, laat zien dat de oplossing van het rijk niet toekomst bestendig is. Ook voldoet deze niet aan de vereiste (ontwerp)richtlijnen voor rijkswegen- en vaarwegen. De regionale variant biedt wel een volwaardige oplossing.
8
n Bij de uitwerking van de regionale variant is duidelijk geworden dat het bestaande schutsluizen- en bruggencomplex op afzienbare termijn (2030-2050) forse (vervanging)investeringen vraagt. Deze investeringen zijn onvermijdelijk, en kunnen daarom ook nu al worden uitgevoerd. Daarnaast zijn er voor het rijk op korte termijn nog extra kosten voor onderhoud aan de bestaande bruggen en sluizen. Hiervoor is al geld gereserveerd. De veelvuldige storingen aan de bestaande draaibruggen zijn een goed voorbeeld van de slechte staat van onderhoud. n De gestelde argumenten maken duidelijk dat een integrale en toekomstbestendige oplossing niet alleen de belangen (en verantwoordelijkheden) van het rijk dienen, maar ook de nationale economie stimuleren. De regio
9 Foto: Hans Westerink
vraagt het rijk daarom de ruimte te bieden om dit project integraal af te wegen en daarbij rekening te houden met: §§ de forse onderhouds- en vervangingsinvesteringen voor de komende jaren, omdat het complex het einde van haar levensduur nadert. §§ de richtlijnen die het rijk dient te hanteren voor haar (vaar)wegen; §§ de mogelijkheid om toekomstige investeringen naar voren te halen; §§ de noodzakelijke aanpassingen van de vaarwegen gelet op de status van klasse Vb-vaarweg (structuurvisie toekomst Afsluitdijk); §§ het grote economisch belang voor de landsdelen NoordOost- en Midden-Nederland; §§ de mogelijkheden voor externe financiering w.o. bijdragen uit bedrijfsleven en Europese subsidies.
Breed gedragen oplossing De regionale variant is een maatschappelijk breed gedragen oplossing en is positief ontvangen door onder meer Stichting Het Blauwe Hart, Scheepsbouw Nederland, KSV Schuttevaer, Topsector Water, Kwaliteitsteam Afsluitdijk o.l.v. Rijksbouwmeester, Dorpsbelang Kornwerderzand en een groot aantal bedrijven uit Noord-, Oost- en MiddenNederland. 10
11
S.Poepjes, Gedeputeerde provincie Fryslân
Meer informatie Voor bestuurlijke/inhoudelijke informatie kunt u contact opnemen met gedeputeerde mevr. S. Poepjes, tel. 058 - 292 5496, e-mail:
[email protected] Voor algemene informatie: dhr. W. Boogholt, tel. 06 - 5144 0361, e-mail:
[email protected] 12
