CPP Sector Onderzoek & Marketing

5X effectmeting Sjoerd Goslinga & Edith Nijenhuis Belastingdienst/CPP Sector Onderzoek & Marketing Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

Overzicht totale Belastingdienst Belastingdienst, Douane en Toeslagen Belastingmiddelen Douanetaken Toeslagen Houderschap Inkomen Omzet Loon Vennootschap Successie

fiscaal Invoer Accijnzen Landbouw niet fiscaal Veiligheid Economie Gezondheid Milieu

Huur Zorg Kindgebonden budget Kinderopvang

Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

Inzet Belastingdienstmedewerkers (33.000) in 2008

Bezetting onderverdeeld naar proces: • Beleid/ontwerp 2% • Opsporing 3% • Dienstverlening 5% • Facilitair 6% • Massale processen/ict 14% • Douane 16% • Toezicht 54% Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

Overzicht presentatie • Introductie Belastingdienst • 5 X effectmeting: 1. Pilot brieven schorsers 2. Pilot brieven kapitaalverzekering 3. Pilot telefonische invordering 4. Proeftuin Beverwijkse Bazaar 5. Impact van controles

• Algemene conclusies


5 X effectmeting • • • • • • • •

Situatie/probleem Doel Hypothese / vraagstelling Interventie Opzet Resultaten Conclusie Wat is ermee gedaan?


1. Pilot Brieven Schorsers Situatie/probleem: Wanneer een motorrijtuig langere tijd niet wordt gebruikt, hoeft geen motorrijtuigen belasting te worden betaald (schorsing van het kenteken) Gaat bijv. om motoren, kampeerauto’s, cabrio’s Stallingsadres moet worden opgegeven, voertuig mag dan niet op de openbare weg. Potentiele fraude wordt geschat op 5% à 6%, oftewel 7000 motorrijtuigen, waar een bedrag van 3,5 miljoen Euro mee is gemoeid.

Doel: Vermindering misbruik en oneigenlijk gebruik schorsingsregeling bij de motorrijtuigenbelasting Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

1. Pilot Brieven Schorsers Opzet: 2 condities met elk 150 nieuw aangemelde schorsingsverzoeken (a-select verdeeld) In beide condities brief gestuurd met verzoek om (verplichte) melding van de stallingsplaats 1. Korte brief zonder waarschuwing 2. Uitgebreide brief met waarschuwing Alles ter plaatse gecontroleerd

Hypothese: De gewaarschuwde groep leeft regels beter na. Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

BRIEFVARIANT 1: KORT, ZONDER INFORMATIE OVER HANDHAVING Geachte heer Jansen, U heeft uw motorrijtuig met het op geschorst. Voorwaarde voor schorsing is dat u de plaats waar het motorrijtuig zich bevindt aan de Belastingdienst heeft opgegeven. Ik ga ervan uit dat het motorrijtuig is gestald op het adres waar ik deze brief naar toe heb gestuurd. Als dit niet het geval is, dan verzoek ik u om met het bijgevoegde formulier het juiste stallingsadres op te geven en binnen 14 dagen aan mij terug te sturen. Dit formulier kunt u ook gebruiken als u tijdens de schorsingsperiode het motorrijtuig op een andere plaats gaat stallen, bijvoorbeeld als u verhuist. Het motorrijtuig mag echter tijdens de periode van schorsing niet op de weg komen. Onder weg wordt mede begrepen de tot de weg behorende paden en bermen of zijkanten alsmede openbaar toegankelijke parkeerterreinen en parkeergarages voor zover deze in beheer zijn van een publiekrechtelijke instantie (bijvoorbeeld een gemeente). Als u het motorrijtuig verplaatst, dan moet u dus gebruik maken van bijvoorbeeld een aanhangwagen of een autoambulance. N.B.: U hoeft het formulier niet in te vullen als u het motorrijtuig verkoopt. Als u naar aanleiding van deze brief nog vragen heeft, dan kunt u op werkdagen tussen 8.00 en 17.00 uur gratis bellen met de Belastingdienst/Centrale administratie/Autoheffingen: 0800 - 0749. Hoogachtend, Belastingdienst/Centrale administratie de inspecteur Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

BRIEFVARIANT 2: UITGEBREID, MET INFORMATIE OVER HANDHAVING

Geachte heer Jansen, U heeft uw motorrijtuig ….... N.B.: U hoeft het formulier niet in te vullen als u het motorrijtuig verkoopt. Om oneigenlijk gebruik van de schorsingsregeling te voorkomen, gaat de Belastingdienst na of het motorrijtuig zich op het stallingsadres bevindt dat u heeft opgegeven. Daarbij worden ondermeer motorrijtuigen gecontroleerd die op LPG en op diesel rijden en motorrijtuigen die jonger zijn dan vijf jaar. De Belastingdienst besteedt verder speciaal aandacht aan houders van slechts één motorrijtuig. Als bij de controle blijkt dat het motorrijtuig zich niet op het opgegeven stallingsadres bevindt en/of op de weg rijdt, dan kan de motorrijtuigenbelasting worden nageheven over maximaal één jaar. De belasting wordt dan verhoogd met een boete van 100%. Als u naar aanleiding van deze brief nog vragen heeft, dan kunt u op werkdagen tussen 8.00 en 17.00 uur gratis bellen met de Belastingdienst/Centrale administratie/Autoheffingen: 0800 - 0749. Hoogachtend, Belastingdienst/Centrale administratie de inspecteur Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

1. Pilot Brieven Schorsers Percentage overtredingen

30 %

20

10

7,5

5,8 2,8 0


1. Pilot Brieven Schorsers Conclusie: Verschil is (net) niet statistisch significant. Dus de verwachting dat gewaarschuwde groep regels beter naleeft wordt niet bevestigd (het omgekeerde lijkt eerder het geval).

Wat is ermee gedaan? De neutrale brief is standaardbrief gebleven. Er zijn plannen gemaakt voor het testen van nieuwe varianten van de brief, met grotere groepen, maar dit is nog niet gedaan, o.a. omdat de controles veel capaciteit vergen. Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

2. Pilot Brieven Kapitaalverzekering Situatie/probleem: In veel gevallen is een uitkering uit een kapitaalverzekering belast. De Belastingdienst krijgt van verzekeringsmaatschappijen informatie over wie een uitkering uit een kapitaalverzekering heeft ontvangen (renseignementen). Veel mensen vergeten de uitkering in hun aangifte te vermelden, het corrigeren van die fouten betekent voor de Belastingdienst veel werk.

Doel: Aangiftegedrag van personen die een uitkering hebben ontvangen uit een kapitaalverzekering verbeteren. Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

2. Pilot Brieven Kapitaalverzekering Hypothese: Een brief heeft een positief effect op het doen van aangifte en een strenge brief heeft (nog) meer effect dan een neutrale brief

Opzet: 3 condities met elk ruim 100 personen uit de lijst met renseignementen (a-select verdeeld). In twee condities brief gestuurd met informatie: 1. Neutrale brief 2. Strenge brief En (3) een controle groep zonder brief Alle belastingaangiften zijn gecontroleerd om vast te stellen of de uitkering moest worden aangegeven en of dat ook is gedaan. Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

Neutrale brief Geachte heer/mevrouw, Binnenkort moet u aangifte inkomstenbelasting doen over 2003. In verband daarmee wil ik u over het volgende informeren. Van een verzekeringsmaatschappij heb ik informatie ontvangen over een kapitaalverzekering (polisnummer 1234.5678) die u in 2003 heeft afgekocht. Op de uitkering is geen vrijstelling van toepassing omdat de looptijd van de verzekering te kort is geweest. Het bedrag dat u heeft ontvangen is groter dan het bedrag aan premie dat u hiervoor heeft betaald. Het verschil is daarom belast als inkomen. Hoewel dit inkomen over het algemeen wel wordt vermeld in de aangifte, bestaat de kans dat u vegeet dit aan te geven, vooral omdat het een een incidenteel inkomen betreft. Door middel van deze brief wil ik u er daarom op attenderen dat u het verschil moet aangeven tussen het bedrag dat u van de verzekeringsmaatschappij ontving en het totaalbedrag aan premie dat u voor die polis heeft betaald. Als u de papieren versie van de aangifte invult geeft u het verschil aan bij vraag 13c. Als u de diskette gebruikt vult u het verschil in onder box 1. Kies dan achtereenvolgens de volgende rubrieken: “loon, pensioen, lijfrente of een andere uitkering”, daana: “overige inkomsten, enz.”, vervolgens: “andere inkomsten ontvangen in 2003, enz.”. Ik hoop dat ik u met deze informatie van dienst ben geweest. Hoogachtend, Belastingdienst/Utrecht-Gooi Kantoor Amersfoort, de inspecteur Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

Strenge brief Geachte heer/mevrouw, Binnenkort moet u aangifte inkomstenbelasting doen over 2003. In verband daarmee wil ik u op het volgende wijzen. Van een verzekeringsmaatschappij heb ik informatie ontvangen over een kapitaalverzekering (polisnummer 1234.5678) die u in 2003 heeft afgekocht. Op de uitkering is geen vrijstelling van toepassing omdat de looptijd van de verzekering te kort is geweest. U moet daarom het verschil tussen het bedrag dat u van de verzekeringsmaatschappij ontving en het totaalbedrag aan premie dat u voor die polis heeft betaald als inkomen aangeven in uw aangifte. Als u de papieren versie van de aangifte invult geeft u het verschil aan bij vraag 13c. Als u de diskette gebruikt vult u het verschil in onder box 1. Kies dan achtereenvolgens de volgende rubrieken: “loon, pensioen, lijfrente of een andere uitkering”, daana: “overige inkomsten, enz.”, vervolgens: “andere inkomsten ontvangen in 2003, enz.”. De Belastingdienst zal bij het beoordelen van uw aangifte controleren of u dit inkomen inderdaad heeft vermeld. Hoogachtend, Belastingdienst/Utrecht-Gooi Kantoor Amersfoort, de inspecteur Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

2. Pilot Brieven Kapitaalverzekering 100 % 90 82 80 70 60 50 40 30 18 20 10 0

67

64

36

33

Aangegeven Niet aangegeven


2. Pilot Brieven Kapitaalverzekering Conclusies: Mensen die van de Belastingdienst een brief ontvangen geven veel vaker hun uitkering aan dan mensen in de controlegroep. Alhoewel de verwachting was dat de strenge brief (nog) meer effect zou hebben dan de neutrale brief, kan op basis van de resultaten niet geconcludeerd worden dat de brieven een verschillend effect hebben.

Wat is ermee gedaan? In plaats van zelf brieven te sturen wordt er naar gestreefd dat verzekeringsmaatschappijen zelf in hun correspondentie bij uitkeringen uit kapitaalverzekeringen vermelden wat er in de belastingaangifte moet worden aangegeven. Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

3. Pilot Telefonische invordering Situatie/probleem: Verschuldigde belasting wordt soms niet betaald.

Doel: Nagaan of particuliere belastingplichtigen met een openstaande belastingschuld na telefonische benadering eerder betalen dan na de standaard schriftelijke benadering.

Hypothese: Een openstaande belastingschuld wordt na telefonische benadering eerder betaald dan na de standaard schriftelijke benadering. Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

3. Pilot Telefonische invordering Opzet: 4 condities met elk ca. 150 particuliere belastingplichtigen

Geen ‘invorderingsgeschiedenis’: 1. Schriftelijke betalingsherinnering 2. Telefonische betalingsherinnering

Al bekend bij invordering: 3. Geen betalingsherinnering 4. Telefonisch incassogesprek


3. Pilot Telefonische invordering Resultaten particulieren 100%

Percentage betaalde schuld

Telefonisch herinneringsgesprek

80%

Schriftelijke betalingsherinnering

60%

Telefonisch incassogesprek 40%

20%

Geen betalingsherinnering

0% 0

20

40

60

80

100

Aantal dagen tussen overschrijding en betaling Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

3. Pilot Telefonische invordering Conclusie: De telefonische benadering heeft een positief effect op het betalingsgedrag van particuliere belastingplichtigen vergeleken met de standaard schriftelijke benadering.

Wat is ermee gedaan? Telefonische invordering is niet ingevoerd. (Te) kostbaar qua capaciteit en ... bij ondernemers werd een negatief effect van telefonische benadering geconstateerd, d.w.z. ondernemers stellen betalen van schuld langer uit. Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

4. Interventieproject

De Beverwijkse Bazaar

Op te zetten effectmeting


4. Interventieproject De Beverwijkse Bazaar (de zwarte markt) Situatie: Europa’s grootste overdekte markt 60.000 bezoekers per weekend (vrij avond, zat en zon) Entreegelden en parkeergelden 2900 kramen en ruim 1300 handelaren Handelaren >80% van allochtone herkomst Geschatte omzet € 1,5 miljoen per weekend


4. Interventieproject De Beverwijkse Bazaar (de zwarte markt) Probleem: Integrale controles hebben onvoldoende effect Regelmatig constatering strafbare feiten - inkomensfraude - sociale fraude (2006: 1,5 miljoen euro) - heling inbeslagnames - namaakgoederen - illegale tewerkstelling Onvoldoende veiligheid medewerkers Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

4. Interventieproject

Gevolgen: concurrentievervalsing ondernemers op de Bazaar en in Beverwijk benadeling publiek laag, elkaar versterkend, nalevingsniveau imagoverlies Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

4. Interventieproject Doel: een ‘pracht bazaar’ maken

Hypothese: door meer voorlichting over en dienstverlening bij regelgeving èn aanpak van risicovolle ondernemers verbetert het nalevingsniveau


4. Interventieproject Interventie: Inzetten van Handhavingspalet samenwerkende overheden voorlichting dienstverlening zichtbaar toezicht horizontaal toezicht handhavingscommunicatie intelligence (oa. netwerk en risicomodel) controle sancties


4. Interventieproject Opzet voorspellingsmodel 2009 5 meest zichtbare risico’s en overtredingen onbekend ondernemersschap illegale arbeid uitkeringsfraude

onafhankelijke variabelen

verkoop namaakproducten heling aangifte/betaal gedrag

afhankelijke variabelen Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

4. Interventieproject Meting effect Risicomodel 2009 gebaseerd op de 5 risico’s Voor elke ondernemer een risicoscore

100 voormeting

risicoscore

Uitzetten in grafiek

0

weinig

ondernemers

veel

Na 3 jaar opnieuw risicomodel en score berekenen 100 risicoscore

voormeting

0

nameting

weinig

ondernemers

veel


4. Interventieproject Wat wordt ermee gedaan? • stimuleren projectmedewerkers en managers • anders over handhaving denken • invloed op manier van denken in de regio’s • velen kijken mee ... Beleidsinvloeden • navolging ander integraal project (veilingen) • beter gebruik data/intelligence (vastlegging)


5. Effecten van controles Situatie/probleem: Controles worden uitgevoerd om vast te stellen of aangiftes conform de regels zijn. Verwacht wordt dat van controles een specifiek en generiek afschrikkingseffect uitgaat wat bijdraagt aan naleving van belastingregels.

Doel: Nagaan wat effecten zijn van controles op beleving, houdingen en gedragsintenties van MKB ondernemers


5. Effecten van controles Vraagstelling: Hebben controles het verwachte effect op de beleving, houding en intenties van ondernemers?

Opzet: Enquête onder 2.098 directeuren / eigenaren van kleine ondernemingen (minder dan 50 werknemers) – Klein deel non-profit – Veldwerk telefonische enquêtes is extern uitgevoerd – Respons ± 40% – Spreiding over sectoren en bedrijfsgrootte Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

5. Effecten van controles Resultaten Ja

Aangifte merkbaar gecontroleerd in de afgelopen 3 jaar

48,9

Controlemedewerker langs geweest in afgelopen 3 jaar

51,1

30,2

0%

20%

Nee

69,8

40%

60%

80%

100%


5. Effecten van controles 5

Gemiddelde

4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1

Mogelijkheden voor belastingontduiking

Waargenomen pakkans Non-compliance intentie

Geen bezoek controlemedewerker

Wel bezoek controlemedewerker Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

5. Effecten van controles 5

Gemiddelde

4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1

Mening Oordeel belasting dienstverlening betalen Geen bezoek controlemedewerker

Ervaren behandeling

Vertrouwen in BD

Wel bezoek controlemedewerker Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

5. Effecten van controles Conclusie: Ondernemers bij wie in de afgelopen drie jaar merkbaar is gecontroleerd zien minder mogelijkheden om belastingregels te overtreden, schatten de pakkans hoger in en hebben een lagere intentie om belastingregels te overtreden dan degenen wier aangifte niet werd gecontroleerd. Ondernemers lijken door controles dus te worden afgeschrikt en zich wat netter te (willen) gedragen.


5. Effecten van controles Conclusie: Maar tegelijkertijd zijn gecontroleerde ondernemers minder positief over: – – – –

de dienstverlening door de Belastingdienst, de mogelijkheden om regels na te leven, de rechtvaardigheid van de behandeling, en hebben minder vertrouwen in de BD.

Vanuit een wat meer lange termijn perspectief zijn dat geen gunstige uitkomsten.

Wat wordt er mee gedaan? De bevindingen vormen een belangrijke impuls voor het denken over, onderzoek naar en vernieuwing van het controleproces en controlebeleid. Gedragsbeïnvloeding staat meer centraal.


Tot slot De effectmetingen verschillen vwb: • Onderzoeksdesigns (voor/na, met/zonder) • Mogelijkheid om uitspraken te doen over oorzaak en gevolg (MSMS3) • (kwaliteit van de) Hypothese • Criteriumvariabele (gemakkelijk meetbaar) • Aantallen cases (statistische power) • Belang van effectmeting in project, doel is niet kennis Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

Tot slot Effectmeting en beleidsevaluatie op (eind)doelstellingen wordt binnen de Belastingdienst belangrijker gevonden, er wordt steeds meer naar gevraagd en steeds meer op gestuurd. De ervaring leert dat effectmeting niet eenvoudig te realiseren is en dat vaak wordt uitgegaan van weinig gefundeerde en impliciete verwachtingen die dikwijls niet bevestigd worden. Belastingdienst / Centrum voor Proces- en Produktontwikkeling Sector Onderzoek en Marketing

CPP Sector Onderzoek & Marketing

Recommend Documents