Corpus of

DE WESTDUITSE INFLATIE voor augustus is definitief vastgesteld op 3,5%. de stijging van de consumptieprijzen op maandbasis bedroeg 0,3%. deze cijfers zijn onveranderd ten opzichte van de eerder bekendgemaakte gemiddelde prijsstijgingen.

DE SPAANSE WERKLOOSHEID is in augustus niet gestegen ten opzichte van de voorafgaande maand en blijft daarmee staan op 14,1%. het aantal geregistreerde werklozen daalde met 8828 tot2,13 mln. in vergelijking met augustus 1991 daalde de werkloosheid met 2,7% of met 58.988 personen.

DE ECONOMISCHE ADVIESRAAD van de zwitserse regering verwacht dat de economie van zwitserland dit jaar niet meer zal herstellen. de commissie voor economische vragen voorspelt dat het reele bruto binnenlands produkt over heel 1992 zal dalen met 0,5%, vergelijkbaar met 1991.

DE DETAILHANDELSVERKOPEN IN AUSTRALIE zijn in juli met 0,6% gestegen ten opzichte van de voorafgaande maand tot aus $ 7,93 mrd. ten opzichte van juli 1991 namen de verkopen toe met 4%. CHINA HEEFT donderdag te kennen gegeven dat het mogelijk stopt met de aankoop van amerikaans graan uit protest tegen de aankondiging van president bush f16-gevechtstoestellen te leveren aan taiwan.

Air Canada en Canadian Airlines, de twee grote luchtvaartmaatschappijen van Canada, gaan fuseren. De twee hebben woensdag laten weten dat ze hun aandelen onderbrengen in een nieuwe houdstermaatschappij die voor het merendeel in handen komt van Air Canada.

De Canadese overheid moet de fusie nog goedkeuren. Als die goedkeuring wordt gegeven, is de weg vrij voor de vorming van een luchtvaartmaatschappij die behoort tot de grootste zeven van Noord-Amerika. Volgens Hollis Harris, topman van Air Canada, leidt de fusie tot het verlies van 6000 banen.

Beide maatschappijen zitten in de rode cijfers. De gezamenlijke schuld bedraagt Can $ 3,7 mrd (ongeveer hfl. 4,8 mrd). Hollis verwacht dat de nieuwe maatschappij in 1994 met winst zal draaien. De omzet van de twee kwam vorig jaar uit op omgerekend hfl. 8,4 mrd.

De nog te vormen luchtvaartmaatschappij krijgt een goede internationale spreiding. Op het ogenblik is Air Canada sterk vertegenwoordigd in Europa, terwijl Canadian Airlines vliegt op Azie en Latijns Amerika.

De directie van AT&T heeft de bonden gisteren niet kunnen garanderen dat er geen gedwongen ontslagen

zullen vallen, aldus de Industriebond FNV. De fabriek in Huizen, waar circa 750 mensen werken, kampt met een 'groot orderprobleem'. De groei is minder dan verwacht, in totaal dreigen er ongeveer 270 arbeidsplaatsen te verdwijnen.

De farmacieonderneming Glaxo, naar beurswaarde gemeten het grootste concern van Groot-Brittannie, heeft haar winst voor belastingen het afgesloten boekjaar met 11% zien stijgen tot pound 1,43 mrd (ongeveer hfl. 4,5 mrd). Nieuwe produkten hebben duidelijk bijgedragen tot de groei van de omzet, zo heeft Glaxo donderdag bekendgemaakt.

De omzet kwam 21% hoger uit op pound 4,1 mrd (ongeveer hfl. 12,9 mrd). Ongeveer 9% daarvan is afkomstig uit de verkoop van farmaceutica die vanaf maart 1990 op de markt werden gebracht. Het maagzweergeneesmiddel Zantac genereert veruit het meeste geld. Het is het meest verkochte middel ter wereld en leverde in 1991/'92 een aandeel in de omzet van 44%.

'Minder vet, meer spieren.' Het merendeel van de Zuidamerikaanse landen heeft afscheid genomen van overheidstekorten en hyperinflatie. Zelfs een eigentijdse variant op de gouden standaard heeft haar intrede gedaan. Het dreigt weer een normaal continent te worden. 'There is no fun anymore', grapt een Nederlandse ondernemer. Twee vooraanstaande Latijns-Amerikanen bezochten deze week Nederland. Het 'verloren decennium' lijkt vergeten. De Argentijnse minister Domingo Cavallo van economische zaken behoort tot de nieuwe politieke elite in Zuid-Amerika waarover president E. V. Iglesias van de Inter-Amerikaanse Ontwikkelingsbank (IADB) deze week opmerkte: 'Hadden ze dat soort mensen in de VS maar.'

De Amerikaanse president George Bush moet inderdaad met afgunst kennis hebben genomen van de economische prestaties die de Argentijnse regering in korte tijd heeft geleverd.

Tien jaar na het uitbreken van de schuldencrisis is het 'verloren decennium' allang weer vergeten. Terwijl het Argentijnse bruto binnenlands produkt (bbp) in de periode 1982-1989 met gemiddelde 0,4% per jaar kromp, kan het land dit jaar bogen op een economische groei van 6,5%, na een expansie van 5% in het jaar daarvoor.

Na Chili is Argentinie momenteel de snelste groeier van de belangrijkste zeven Zuidamerikaanse landen. Deze groep landen geniet dit jaar een gemiddelde groei van 3,1%, tegen 3,2% vorig jaar.

Harvard-econoom Cavallo, die als regisseur van de Argentijnse wederopstanding geldt, beklemtoont dat de economische prestaties niet los mogen worden gezien van de politieke veranderingen. 'Toen Menem in 1989 president werd, was dat de eerste constitutionele machtswisseling sinds mensenheugenis.'

Dat Cavallo de politiek-stabielere verhoudingen met beide handen heeft aangegrepen om ook de economie van een meer solide fundament te voorzien, blijkt uit de resultaten. Het overheidstekort bedraagt minder dan 2% van het nationaal inkomen. In de tweede helft van het vorige decennium was dat nog gemiddeld 9,5%. De inflatie is binnen een periode van twee jaar teruggebracht van meer dan 1300% naar minder dan 20%. En de schuldencrisis is bezworen.

Het Argentijnse succes staat model voor vrijwel het gehele continent. Zo bedraagt het gemiddelde overheidstekort van de grote Zuidamerikaanse landen, met uitzondering van Brazilie, 1,2%. Met inbegrip van het Braziliaanse tekort komt het gemiddelde tekort uit op 15,2%. De inflatie bedraagt dit jaar gemiddeld 20% tegen 216% in 1990. Ook op dit punt is Brazilie de grote dissonant. Indien de hyperinflatie van dit land wordt meegewogen, komt de gemiddelde prijsstijging van de belangrijke Zuidamerikaanse landen voor dit jaar uit op 144%.

Cavallo is trots op de vorderingen die er in zijn land zijn gemaakt, maar reden tot zelfgenoegzaamheid is er niet. Koste wat het kost wil hij vasthouden aan het strikte beleid. Hij zegt het Duitse monetaire beleid pal na de Tweede Wereldoorlog als voorbeeld te nemen. Uitgangspunt is het terugwinnen van vertrouwen. Voor alles moet

worden voorkomen dat het inflatiespook weer de kop opsteekt. Om de geldschepping in toom te houden is Argentinie in feite overgegaan op een eigentijdse variant van de goudstandaard. 'Elke peso wordt gedekt door onze monetaire reserves. De omvang van de binnenlandse geldhoeveelheid is daarom afhankelijk van de toestroom van buitenlandse deviezen', legt Cavallo uit. Deze maatregel moet alle twijfels wegnemen over de standvastigheid van de beleidsmakers.

Daarom voelt hij momenteel ook niets voor een devaluatie van de peso. De roep om een waardevermindering van de munt zwelt aan. Door de vaste koppeling aan de dollar, in een verhouding van 1 op 1, prijzen de Argentijnen zich uit de markt, vinden zowel Argentijnse als buitenlandse ondernemers.

Maar volgens Cavallo is het middel erger dan de kwaal. 'Door de waarde van de munt te verminderen importeer je extra inflatie en dan zijn we weer terug bij af', zegt Cavallo. De koppeling aan de dollar is hem echter niet heilig. 'Wanneer de Amerikaanse munt weer in waarde gaat stijgen, overwegen we een koppeling aan een mandje van valuta's.'

IADB-president Iglesias ontwaart ook in het merendeel van de andere Zuidamerikaanse landen een ontluikend besef dat elk hervormingsproces staat of valt bij vertrouwen en vastberadenheid. Alsof het continent zich moet voorbereiden op toetreding tot de Economische Monetaire Unie (EMU), verwacht hij dat veel landen het voorbeeld van Chili zullen volgen om de centrale banken politiek onafhankelijk te maken. Dit alles is het gevolg van van wat Iglesias een 'culturele revolutie' noemt. 'Er is een nieuwe generatie beleidmakers aan de macht, die in het buitenland getraind is. Zij spreken de taal van de financiele markten.'

De traditioneel prominente rol van de overheid in Zuid-Amerika staat al geruime tijd ter discussie. 'Minder vet, meer spieren', is volgens Iglesias het nieuwe adagium. In het concrete voorbeeld van Argentinie betekent dat: dereguleringen, privatiseringen en een efficientere dienstverlening door de overheid. Dat is de tweede poot in het Argentijnse beleid: naast macro-economische stabilisatie het opengooien van de luiken om de markt meer ruimte te geven.

Cavallo ontkent dat zijn beleid op grote maatschappelijke weerstand stuit. 'Het totale beslag van de overheid is verminderd, maar de uitgaven voor onderwijs en sociale uitgaven zijn gestegen.' Het fors gereduceerde overheidstekort is vooral te danken aan de sterk toegenomen belastinginkomsten. Een vereenvoudiging van het belastingstelsel en een betere controle zijn daarvoor verantwoordelijk.

De sociale acceptatie van zijn beleid is volgens Cavallo onomstreden. De bewindsman: 'Uit peilingen blijkt dat 60 a 70% van de bevolking achter onze maatregelen staat.' Cavallo heeft nog sterkere troeven achter de hand. 'In vergelijking met 1990 is de industriele produktie met 30% gestegen. In het verlengde daarvan is de werkloosheid gedaald van meer dan 8% twee jaar geleden naar 6,9%.' Ook de oppositie steunt in principe ons beleid, stelt de minister verder.

Op de vraag hoe zijn verhaal te rijmen valt met uitlatingen van zijn collega-minister Julio Cesar Araoz van gezondheidszorg dat 'het onacceptabel is dat er in Argentinie 20 mln rijken en 15 mln armen wonen' zegt Cavallo: 'Die gegevens zijn gebaseerd op een rapport uit 1989. Ik weet zeker dat een volgend rapport een beter beeld te zien geeft.'

De Nederlandse zakenwereld hoeft niet meer overtuigd te worden. Al merkt een enkeling op dat er ook nadelen aan het beleid van de

bewindsman zijn verbonden. Het spannende is eraf. Argentinie 'dreigt' een gewoon land te worden. 'There is no fun anymore', schertst een ondernemer.

Ook zijn sommigen van mening dat Cavallo in bepaalde opzichten overdrijft. Zo mag de peso best worden afgewaardeerd, is een veelgehoorde opvatting. Maar dat Argentinie terug is van weggeweest, is duidelijk. Ook bij het Nederlandse bedrijfsleven, dat vorig jaar de uitvoer naar het land zag verdubbelen van $ 100 mln in 1990 naar $ 200 mln. Daar blijft het niet bij als het aan de Nederlanders ligt. In oktober reist een handelsdelegatie onder leiding van staatssecretaris Van Rooy af naar Buenos Aires.

Het Argentijnse succesverhaal vindt een willig oor. Maar hoe triest voor Cavallo ook, veel van de vragen die hij moest beantwoorden hebben Brazilie als onderwerp. Zo sterk is blijkbaar de 'besmettelijkheid' van dat land. Pas als de reus Brazilie orde op zaken gaat stellen, is het 'verloren decennium' werkelijk verleden tijd. En is er weinig meer dat herinnert aan die 'spannende' tijden. P. Hazebroek B. J. van der Zaag

De Argentijnse minister Domingo Cavallo van economische zaken behoort tot de nieuwe politieke elite die 'in het buitenland geschoold is en de taal van de financiele markten spreekt'.

De groei bij de assurantiekantoren, aangesloten bij de NBvA-organisatie, de kleinste van de twee bonden van assurantiebemiddelaars, zet zich voort. Uit het bedrijfsvergelijkend onderzoek van de NBvA blijkt dat de deelnemende kantoren vorig jaar zowel hun inkomsten als het aantal relaties als het bedrijfsresultaat hebben zien stijgen ten opzichte van 1990. Ook het gemiddelde personeelsbestand en de investeringen vertoonden een groei, zo blijkt uit het uitgebreide onderzoek waaraan ca 110 kantoren hebben deelgenomen.

De totale inkomsten van de deelnemers stegen met gemiddeld 7,4%. Van de totale inkomsten kwam 60,9% uit schadeverzekeringen, 27% uit

levensverzekeringen en 9,3% uit nevenactiviteiten. Conform de verwachting werd na het topjaar 1990 tengevolge van de Brede Herwaardering vorig jaar gemiddeld een geringere groei aan levenprovisie gerealiseerd, 1,5%. De provisie-inkomsten uit schadeverzekeringen waren echter 8,3% hoger. Gemiddeld stegen de inkomsten uit schade- en levenverzekeringen met 6,2%.

Het klantenbestand werd verder uitgebreid en wel met 1,5% tot 1591 relaties per kantoor. Het aantal polissen groeide met 3,9% tot gemiddeld 4878 polissen. Het aantal polissen per klant steeg tot 3,1. Hoewel de totale kosten vorig jaar een grotere stijging lieten zien (10,8%) dan de totale inkomsten, realiseerden de deelnemers gemiddeld een 15,6% beter bedrijfsresultaat. In 1990 was dit 12,5%.

Door de groei van de werkzaamheden steeg het gemiddelde personeelsbestand in 1991 bij de deelnemende kantoren met 2,4% tot 4,2 medewerkers. Omgerekend naar full-time basis beliep het personeelsbestand gemiddeld 3,8 medewerkers (was 3,6). Evenals vorig jaar bleek dat er bij de NBvA-kantoren onverminderd vacatures zijn. Eind vorig jaar was er bij een op de vijf kantoren een werkplek vacant. Omgerekend naar het totale NBvA-bestand van 860 leden gaat het hier om ca 175 arbeidsplaatsen.

De NBvA verwacht dat de groei van de provisie-inkomsten uit levensverzekeringen dit jaar opnieuw beperkt zal zijn. Daarentegen zal de schadeprovisie gestaag groeien. Volgens een woordvoerder is er geen reden waarom het ineens minder zou gaan met de groei bij de leden.

Koninklijke Nederlandsche Petroleum Maatschappij heeft besloten een interimdividend over het boekjaar 1992 uit te keren van hfl. 3,60 per aandeel. Dat is 4,3% meer dan een jaar eerder.

Het dividend wordt op 22 september betaalbaar gesteld. De aandelen zullen vanaf 14 september in Amsterdam ex-dividend worden verhandeld.

Alleen het personeel lijkt enthousiast te zijn over de toenadering van de ING-groep tot Bank Brussel Lambert (BBL). Nu zijn de fusiebesprekingen met Gemeentekrediet in elk geval verder naar de achtergrond geschoven. Voorzichtigheid staat voorop in de reacties.

Een van de hoofdaandeelhouders - de Groupe Brussel Lambert - laat helemaal geen reactie los. Deze holding van de Waal Albert Frere heeft zijn belang van 47% in BBL al verminderd tot 12%.

Of hij op het aanbod van de Nederlandse verzekeringsbank van BF 3600 per aandeel wil ingaan, blijft voorlopig de vraag. 'Nu en in de komende dagen' is er in elk geval geen enkele reactie te verwachten, weet de secretaresse van Frere.

Beleggers reageerden gisteren aanvankelijk opgetogen op het nieuws, maar later zakte de koers weer in. Het aandeel GBL sloot in Brussel BF 50 hoger op BF 2570.

Volgens een woordvoerster van BBL verdient bij het personeel een overname door ING in ieder geval de voorkeur boven een inmiddels afgeketste fusie met de Belgische instelling Gemeentekrediet. 'Zo'n fusie schrikte af, omdat er door de overlap dan heel wat ontslagen zouden vallen. Enkele weken geleden is er een brief bij de bank verspreid waarin directieleden opteerden voor versteviging voor de positie van BBL. Door het concrete aanbod van ING, waardoor BBL zoveel mogelijk intact blijft, heeft het de voorkeur gekregen', aldus de BBL-woordvoerster.

De gepasseerde fusiepartner Gemeentekrediet reageerde gisteren afgemeten met: 'We hebben acte van het nieuws genomen.' Volgens een

woordvoerster waren er de afgelopen weken al geen contacten meer geweest tussen beide banken. 'Eventuele samenwerking hebben we bestudeerd, maar er is van afgezien. De reden daarvoor kan ik u niet noemen.'

Een reactie van de Belgische vakbonden over de Nederlandse toenadering was gisteren niet te krijgen. Ook de Belgische Vereniging der Banken kon gisteren door afwezigheid van haar directeur-generaal niet reageren op het nieuws.

Een deel van de groep aandeelhouders van de Bank Brussel Lambert wordt gevormd door het eigen personeel, dat iets minder dan 8% in handen heeft. De stichting die de belangen van deze personeelsleden moet garanderen, heeft met succes aangedrongen op een openbaar bod van ING tot aankoop van de aandelen.

Volgens adviseur Pierre Nothomb van de stichting is een openbaar bod het transparantst. Volgens hem zou de door ING geboden BF 3600 niet voldoende zijn voor een deel van de aandeelhouders. 'De algemene gedachte ging eigenlijk meer uit naar BF 4000 of BF 3800', aldus Nothomb.

De president van de Belgische Nationale Bank, Fons Verplaetse, wilde niet reageren op het openbare bod van de ING. Eerder had de bankpresident de Belgische banken opgeroepen meer dan in het verleden de krachten te bundelen om buitenlandse overnames zoveel mogelijk te voorkomen. Op de vraag of dit beleid nu doorkruist wordt door ING, wil de Nationale Bank niet ingaan. 'Wij geven op deze feitelijke gebeurtenissen nooit commentaar', aldus de woordvoerster van Verplaetse gisteren.

De Dienstenbond FNV noemde de voorgenomen overname 'positief en kansrijk'. Bondsbestuurder D. Hamaker is te spreken over het voornemen van ING om de eigen identiteit en bedrijfscultuur van Bank Brussel Lambert intact te laten. Hamaker refereert eraan dat de ondernemingsraad van BBL zich kort geleden ten gunste van een overname door de ING heeft uitgesproken. Een zelfde soort voorkeur hebben volgens hem ook de Belgische vakorganisaties publiek gemaakt.

Enige reserve toont Hamaker over de reactie van de Waalse aandeelhouders. Van de Waalse grootaandeelhouder GBL moet volgens Hamaker nog worden afgewacht of deze positief is. Eerder waren er sentimenten bij Waalse aandeelhouders te speuren die BBL Belgisch wilde laten 'wortelen'.

Tijdens een persconferentie over de halfjaarcijfers verklaarde de Fortis-groep zich niet te laten beinvloeden door de Belgische activiteiten van ING. De verzekeringsgroep Fortis bestaande uit het Nederlandse Amev en het Belgische AG is al enige tijd in onderhandeling met de Generale Bank, om gebruik te mogen maken van haar kantorennet.

Via het net van de grootste bank van Belgie wil Fortis haar verzekeringsprodukten afzetten. Op dit moment zijn de verschillende werkgroepen de mogelijkheden nog aan het onderzoeken. Een overname door ING versnelt dit proces niet, aldus het Fortis-bestuur gisteren.

Het touwtrekken om de macht bij de tweede bank van Belgie is de 'hete' fase ingegaan. Nadat de grote aandeelhouders maandenlang in de weer waren geweest om zichzelf een zo sterk mogelijke uitgangspositie te verschaffen, is het nu de ING Groep die het initiatief naar zich toe heeft getrokken via een openbaar bod.

Personeel en management van de van origine Waals georienteerde Bank Brussel Lambert (BBL) zijn blij met dat initiatief. Niet omdat zij de Hollanders nu zo graag over de vloer hebben (daarover zijn de meningen in Belgie per definitie verdeeld), maar omdat zij via ING denken het meeste overeind te kunnen houden van de huidige organisatie.

Het weinig aanlokkelijke alternatief is immers overname door Gemeentekrediet, een Belgische overheidsbank. BBL zou dan weliswaar in Belgie 'verankerd' blijven, maar het gevolg zou wel zijn dat van de bijna 1000 BBL-kantoren een aanzienlijk aantal moet worden gesloten, om de overlap met het netwerk van Gemeentekrediet weg te werken. De nationale Belgische oplossing heeft de steun van de Belgische nationale bank, die bang is voor 'uitverkoop' van het Belgische bankwezen.

De variant waarin Gemeentekrediet met BBL aan de haal zou gaan, is volgens Belgische insiders een creatie van de man waarom heel veel draait in de strijd om BBL: Albert Frere. Hij is de man die via zijn holding Groep Brussel Lambert (GBL) over een belang van 13% in BBL beschikt en via allianties met een aantal partners een belangrijke stem heeft. Frere wil van zijn eigen belang met alle liefde afscheid nemen, naar verluidt om het geld te steken in de mediasector.

Maar de prijs voor het pakket moet dan wel goed zijn. Via het alternatief van de Belgische verankering van BBL zet Frere ING onder druk en wordt de prijs van zijn pakket opgedreven. Daarnaast speelt ook GBL's Franse bondgenoot UAP een rol. Deze BBL-aandeelhouder en concurrent van ING zou gaarne zijn verzekeringsprodukten via het BBL-kanaal afzetten. Daarbij zou ook de Zwitserse verzekeraar Winterthur worden betrokken.

Het voorgenomen bod van ING komt op een moment dat BBL in een moeilijke fase verkeert. BBL heeft op de thuismarkt een aandeel van 10% en is de tweede speler na de Generale Bank. Maar de vermogensverhoudingen en de winstgevendheid laten te wensen over. Het eigen vermogen bedraagt 2,5% van het balanstotaal, terwijl het rendement op het afgelopen boekjaar uitkwam op 8,2% (in 1987: 14,5%).

De buitenlandse expansie is niet erg succesvol verlopen. BBL heeft

sterke posities opgebouwd in Afrika, maar beperkt zich in Europa tot het uitbouwen van de regionale positie, met name in Noord-Frankrijk. De geplande overneming van het Nederlandse Staal Bankiers ging begin 1991 uiteindelijk niet door. Volgens directievoorzitter Th. Peeters van BBL omdat er onvoldoende synergie was te behalen.

Overneming door ING betekent voor BBL dat zij de buitenlandse activiteiten aan ING kan overlaten en zich kan concentreren op de activiteiten in eigen land. Daar zou de ontwikkeling tot een gecombineerd bank- en verzekeringsbedrijf goed ter hand kunnen worden genomen. Die ontwikkeling naar 'bancassurance' staat bij BBL nog in de kinderschoenen. Levenprodukten worden verkocht via BBL Life, terwijl er sinds kort ook een begin is gemaakt met de opzet van een schadebedrijf. De inbreng van verzekeringsprodukten van Nationale-Nederlanden in het BBL kantorennet zou een sprong voorwaarts kunnen zijn. Een stap die niet minder, maar meer werk aan de winkel betekent voor de BBL-emloyes.

Het Duitse uitgeversconcern Bertelsmann heeft in het afgelopen boekjaar een winst geboekt van DM 570 mln, een stijging van 5,6% ten opzichte van het vorige boekjaar. Het bedrijfsresultaat bedroeg DM 1,2 mrd, DM 70 mln meer dan in het jaar ervoor.

Bestuursvoorzitter dr Mark Wossner toonde zich gisteren op de persconferentie in Gutersloh zeer tevreden met de resultaten. Hij zei op 'grond van deze kerngezonde basis nieuwe produkten en markten te willen aanboren'. Prioriteit krijgen muziek, film, televisie en dagbladen, aldus Wossner.

Het sterkst steeg de omzet in het boekjaar 1991/'92 (tot 30 juni) in Duitsland en wel met DM 688 mln (+13%) tot DM 6,1 mrd. Op de buitenlandse markten nam de omzet toe met 8,6% tot DM 9,9 mrd.

Betonproducent Haitsma in Harlingen heeft vorig jaar een nettowinst van hfl. 2,4 mln geboekt bij een omzet van hfl. 94,6 mln. In de twee jaar daarvoor werd een cumulatief verlies van hfl. 7,3 mln geboekt. Directeur M. T. Biemans schrijft de winst voor een belangrijk deel toe aan de vorig jaar begonnen reorganisatie waarmee Haitsma zich volledig wil terugtrekken op de kernactiviteit beton.

Zowel de omzet als de winst zullen dit jaar aanmerkelijk lager zijn. Begin dit jaar stootte Haitsma de werkmaatschappij Kunststof Gevelelementen af. Deze werkmaatschappij was met hfl. 32 mln goed voor een derde van de omzet.

Biemans verwacht dit jaar in de overgebleven betonsector een omzet van hfl. 45 mln te halen, een daling van bijna 17% ten opzichte van vorig jaar. Die daling wordt niet alleen veroorzaakt door de teruggang in de bouw. De reorganisatie werd ingeluid met een stevig conflict tussen de toenmalige algemeen directeur W. Haitsma en zijn mededirecteuren over de te volgen koers. Haitsma werd uiteindelijk door de raad van commissarissen aan de kant gezet, waarop deze bij de rechter een schadeclaim van hfl. 1,5 mln op tafel legde. Deze claim is eerder deze zomer toegewezen, maar wordt in hoger beroep aangevochten.

Biemans: 'De opschudding die vorig jaar is ontstaan, heeft ons bedrijf in de markt uiteraard geen goed gedaan, maar dat effect is nu wel uitgewerkt. Gelet op de slechte situatie in de bouw, ben ik niet ontevreden over de omzet en de winst die wij dit jaar zullen realiseren. Ook al zullen die lager zijn dan over 1991. De structurele verliezen zijn omgebogen naar winst.'

'En em bee heet nog geen dag ie en gee of het concern gaat al op overnamepad.' Dat was gisteren een karakteristieke reactie van beurshandelaren die zich gisteren in het kritische kamp bevonden nadat ING had bekendgemaakt een openbaar bod te zullen doen op de aandelen van de Belgische Bank Brussel Lambert (BBL).

De bevolking van de Amsterdamse beursvloer was inderdaad min of meer in twee kampen verdeeld. Zij die het bericht positief interpreteerden en zij bij wie de angst om het hart sloeg. Maar eigenlijk was het contrast tussen beide kampen bij nadere beschouwing niet zo groot.

De meeste beurswaarnemers beschouwden de overname van de Belg op de lange termijn als een goede zet van de Nederlandse financiele grootmacht. Alleen leggen veel van hen, en gezien het koersverloop van ING ook veel beleggers, vooralsnog de nadruk op de nog te lijden pijn in de nabije toekomst.

'Het gaat veel te hard. Het concern heeft nog niet eens de fusie tussen NMB en Postbank verwerkt, laat staan die tussen NMB Postbank en Nationale-Nederlanden', zo zei een handelaar. En daarmee doelde hij niet zozeer op financiele problemen maar eerder op organisatorische moeilijkheden die voortdurend overwonnen moeten worden.

Een beursbezoeker vreesde grote sociale onrust in Belgie als het tot een sanering van BBL komt. Een ander wees op deBF 3600 die wordt geboden voor een aandeel, terwijl het aandeel woensdag sloot op een koers van BF 3275. 'Die premie is niet hoog genoeg', zo klonk het onheilspellend, 'Dat wordt zeker nog BF 4000. En daarmee alleen al wordt de overname 10% duurder dan ING nu beweert.' Nu rekent de bankverzekeraar op een kostenpost van hfl. 3,2 mrd.

Een vertegenwoordiger van de positivo's vond al die zorgen maar overdreven. 'ING zit gewoon in een maalstroom van narigheid. Daarom reageert men zo negatief. Maar als het waar is dat de winst per aandeel gehandhaafd kan blijven zoals ING zegt, dan is het aandeel spotgoedkoop.'

Hoe verdeeld de meningen op de beursvloer ook waren, beleggers kwamen beduidend lagere prijzen voor het aandeel ING overeen. ING kreeg aanvankelijk een verlies van hfl. 2,10 te verwerken, maar kon zich

licht herstellen op een slot van hfl. 42,20. Nog altijd hfl. 1,80 minder dan woensdag.

Groot was het aanbod uit het buitenland, aldus handelaren. Maar gezien de grote omzetten waren er telkens ook weer beleggers die op lagere niveaus wilden kopen. In totaal gingen gisteren in dubbeltelling 1,45 mln aandelen om, goed voor een bedrag van bijna hfl. 62 mln.

Voor het overige was er op de beurs niet veel te beleven. Er werd voor een bedrag van hfl. 417 mln in aandelen gehandeld. De CBS-stemmingsindex liet 0,2 punt liggen op 108,3 terwijl de EOE-tegenhanger 0,81 punt verloor op 276,98.

Ander nieuws uit de financiele wereld kwam van Amev, die met AG ook al een Nederlands-Belgische kongsi vormt. De verzekeraar liet een winststijging van 7,2% zien in het eerste halfjaar. De winst per aandeel zal in 1992 minstens zoveel zijn als vorig jaar, zo voorspelde het bestuur. Amev moest gisteren in een handel van 104.193 stukken hfl. 0,20 terug op hfl. 55.

Meer in trek lag gisteren concurrent Stad Rotterdam, dat opnieuw aanzienlijke omzetten behaalde en hfl. 0,50 won op hfl. 38,90.

De internationals lieten een verdeeld beeld zien. Zonder duidelijke reden verloor Philips 50 cent op hfl. 23,40, terwijl Unilever hfl. 0,80 won op hfl. 180,70. KLM profiteerde niet van de berichten over verregaande integratie met Northwest Airlines. De luchtvaarder verloor hfl. 0,20 op hfl. 28.

De woensdag gepresenteerde cijfers van HBG zorgden gisteren voor een winst van hfl. 4 op hfl. 200. Grolsch moest nog eens hfl. 1 terug op hfl. 209. Scheepsbouwer Van der Giessen kon nog eens hfl. 3 bijtellen op hfl. 3, terwijl Cindu met een onveranderd slot van hfl. 139 niet op de cijfers reageerde.

De koersval van Otra heeft nog steeds geen bodem bereikt. Op 25 augustus sloot de technische groothandel nog op hfl. 339. Maar sinds de presentatie van de halfjaarberichten is het mis. Gisteren verloor het fonds nog eens hfl. 8 op hfl. 250.

De Amsterdamse effectenbeurs vindt dat de belangen van de particuliere aandeelhouder bij een 'management buy-out' en een bod door een controlerende grootaandeelhouder nogal eens in het gedrang komen. Vandaar dat de beurs voorstellen voor verscherping van de fusiegedragscode aan de SER-fusiecommissie heeft voorgelegd.

Hoewel de beurs al langer nadacht over meer bescherming voor particuliere aandeelhouders bij overnames en 'buy-outs', hebben vooral de onderhandelingen tussen Fokker en DASA tot actie aangezet. 'Dit was nou typisch een voorbeeld van een zaak waarbij de grootaandeelhouder, in dit geval de staat, aan de onderhandelingen meedoet, terwijl de kleine aandeelhouders er volledig buiten werden gehouden', aldus een woordvoerder van de beurs.

De beurs heeft gekozen voor een poging om te komen tot verscherping van de fusiecode omdat dit de snelste methode is. Het probleem van de fusiecode is dat er op overtreding geen echte sancties staan. Een wettelijke regeling zou echter te lang duren. De beurswoordvoerder legt er de nadruk op dat de actie die de beurs nu neemt 'een begin' is. 'Wij willen een signaal afgeven.'

De beurs stelt onder andere het volgende voor: de onderneming waarop een bod wordt uitgebracht, moet verplicht worden om een onafhankelijk deskundige in te schakelen; een eventuele derde bieder moet over alle informatie kunnen beschikken, en er moet sprake zijn van een gelijke behandeling van minderheidsaandeelhouders.

De Vereniging voor Effectenbezitters stelt in een reactie op het besluit van de beurs vast dat met de SER-fusiecode de regels nog steeds een vrijblijvend karakter hebben. De VEB had liever een wettelijke regeling gezien.

In de periode augustus 1991 tot en met juli 1992 is er voor 89.023 woningen een bouwvergunning verleend. Dat zijn 6996 vergunningen, ofte wel 9% meer dan de vergelijkbare periode van het jaar ervoor. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Het aantal voltooide woningen bedroeg het afgelopen jaar 83.591. Dat is 7% minder dan een jaar geleden. Toen werden er 89.386 woningen

opgeleverd. Het aantal woningen waarvan met de bouw werd gestart, steeg van 83.492 tot 87.307.

Het totale bedrag waarvoor bouwvergunningen werd verleend, nam in de periode toe van hfl. 24,6 mrd tot hfl. 26,3 mrd, een stijging van 7%.

Het vastgoedfonds Breevast heeft in de eerste helft van het lopende jaar een nettowinst behaald van hfl. 1,4 mln tegen hfl. 2,7 mln in de eerste helft van het vorige jaar. Per aandeel daalde het nettoresultaat van hfl. 0,43 naar hfl. 0,22. Dit heeft Breevast gisteren nabeurs bekendgemaakt.

In het eerste halfjaar werd een bedrijfsgebouwencomplex in Heerhugowaard verkocht. Verder vonden nagenoeg geen mutaties in de objectenportefeuille plaats. Inmiddels zijn de onderhandelingen over 'enige verkooptransacties' afgerond en op grond daarvan verwacht Breevast dat de nettowinst over het gehele jaar met 10% zal stijgen tot circa hfl. 7,15 mln.

In de krant van gisteren werd abusievelijk gemeld dat het Franse levensmiddelenconcern BSN vorig jaar zijn champignon-activiteiten verkocht heeft. De verkoop betrof echter de champagne-activiteiten. Het concern haalde over de eerste helft van

1992 een netto-winst van FF 1,95 mrd (ruim hfl. 640 mln).

Meulen Hoewel de opiniepeilingen nog steeds een meerderheid voor Clinton te zien geven in de race om het Witte Huis, blijven enkele ervaren wetenschappers ervan overtuigd dat president Bush herkozen zal worden. Volgens de econoom Ray Fair van Yale University zal de president zelfs 55,7% van de stemmen behalen, wat meer is dan in 1988. Bush zelf heeft de moed evenmin opgegeven. Maar tot dusver is hij er niet in geslaagd de kiezers duidelijk te maken wat hij in zijn tweede termijn precies denkt te gaan doen. Hij blijft in grote lijnen vasthouden aan de tactiek die hij vier jaar geleden ook al volgde en die vooral bestaat uit een niet aflatende reeks aanvallen op de Democratische tegenstanders. C LINTON en Gore worden voorgesteld als dogmatische pleitbezorgers van meer overheidsbestedingen en dure sociale programma's, als de kampioenen van abortus, homofilie en echtelijke ontrouw. Clintons plannen voor hervormingen in de gezondheidszorg weerspiegelen 'het mededogen van de KGB', de Democratische Partij lijkt wel een lekkende onderzeeboot, Gore is 'Mr Sellout America', en als Clinton wint, zal - volgens partijvoorzitter Rich Bond - 'Jane Fonda slapen in de Lincoln Bedroom en zal er een staatsdiner voor Fidel Castro worden gegeven'. Wat Bush echter mist, is het vermogen om met herkenbare thema's en ideeen te komen. Hij blijft in de eerste plaats een pragmaticus, met een instinctieve afkeer van ideologie. Aangezien James Baker, de nieuwe campagneleider, precies dezelfde eigenschappen bezit, is het zeer de vraag of diens plotselinge overplaatsing van het State Department naar het Witte Huis wel zo'n gelukkige greep is geweest. Baker, die een deel van zijn staf van buitenlandexperts mee heeft genomen, zou zich het afgelopen jaar hevig hebben geergerd aan de nonchalante manier waarop Bush is omgesprongen met de hoge waarderingscijfers die hij tijdens de Golfoorlog kreeg. Hij zou de economische zorgen van de Amerikaanse burgers onvoldoende hebben begrepen; hij had met plannen moeten komen voor een blijvend herstel; en hij had zich veel duidelijker moeten laten horen toen Los Angeles afgelopen voorjaar in brand stond.

Bakers overplaatsing heeft tot doel de kiezers te laten weten dat Bush voor Amerika datgene zal doen wat hij in zijn eerste ambtstermijn voor de wereld heeft gedaan. Het probleem van deze boodschap is dat de verrichtingen van Bush en Baker op internationaal niveau nogal

omstreden zijn gebleven. De Republikeinen plegen te benadrukken dat Bush de overwinnaar is van de koude oorlog. Het is echter vooral Reagan geweest die de confrontatie met Moskou aanging, terwijl Bush juist vaak de nodige bedenkingen had. Het snelle tempo waarin de Sovjet-Unie uiteenviel, verraste hem hevig; het vertrek van Gorbatsjov kwam als een schok.

De Iraakse invasie van Koeweit was deels het gevolg van verkeerde signalen van Amerikaanse diplomaten. Saddam Hoessein had in de voorafgaande jaren actieve Amerikaanse steun gekregen; zijn nucleaire ambities werden door Washington genegeerd. Na het einde van de Golfoorlog lieten Baker en Bush toe dat Koerden en sji'ieten op grote schaal werden onderdrukt. In 1992 bleek bovendien dat Saddam Hoessein, die door Bush was afgeschilderd als een tweede Hitler, nog altijd aan de macht was.

Elders in de wereld zijn de resultaten evenmin indrukwekkend geweest. Op de Balkan bleken de Amerikanen in 1991 voorstanders van het behoud van de Joegoslavische eenheid, wat Milosevic aanmoedigde tot geweld tegen separatistische deelrepublieken. In het Midden-Oosten was Baker uiterst actief, maar zonder dat het veel opleverde. Daarentegen werd Azie aan zijn lot overgelaten en werd het bezoek van Bush aan Japan gedegradeerd tot een actie bedoeld voor het scheppen van werkgelegenheid. Ondertussen spraken woordvoerders veelvuldig van de 'nieuwe wereldorde', maar bleken ze niet in staat dit begrip nader in te vullen.

James Baker heeft uiteraard de nodige verdiensten gehad. Hij is een prima manager, die met grote bekwaamheid praktische oplossingen voor praktische problemen weet te vinden en instinctief risico's probeert te vermijden. Maar deze eigenschappen zijn op het snel veranderende wereldtoneel van de afgelopen jaren lang niet altijd relevant geweest. Duidelijk is dat ook op het terrein van de binnenlandse politiek de komende jaren veel meer nodig zal zijn dan alleen maar management.

De afgelopen weken is ook Bush tot de conclusie gekomen dat zijn campagne qua ideeenrijkdom te kort schiet, zeker in vergelijking met die van Clinton. Aangezien hijzelf echter nooit duidelijke suggesties heeft gedaan -afgezien van het door hem zo geliefde thema 'vertrouwen' - valt moeilijk te verwachten dat in dit late stadium van de campagne nog gerijpte en consistente concepties gepresenteerd zullen worden.

Wel is de rechtervleugel van de partij erin geslaagd om eigen opvattingen in het partijprogramma te laten doorklinken. Tot grote vreugde van de Conservatief Buchanan, die tijdens de Republikeinse conventie opriep tot een 'godsdienstoorlog' en een 'culturele oorlog', flirtte Bush korte tijd met het thema 'familiewaarden'.

Even leek dit een vruchtbare methode te zijn om een forse hoeveelheid zwevende kiezers te mobiliseren. De babyboomgeneratie heeft inmiddels gezinnen gesticht; volgens enkele haastig uitgevoerde onderzoeken zou deze zich zorgen maken over de bedreigingen waaraan het gezin blootstaat in een samenleving waarin abortus, echtscheiding, jeugdcriminaliteit etcetera welig tieren. Bij nader inzien blijkt het thema echter maar weinigen echt te interesseren. Bush loopt bovendien het risico dat hij met zijn nadruk op de 'Judeo-Christian ethic' onnodig kiezers van zich vervreemdt.

De president lijkt dit zelf intussen ook in te zien. Hij is zich in elk geval wat meer gaan concentreren op het onderwerp economisch herstel. Ook hier heeft hij echter de wind niet mee. In de eerste

plaats blijkt de werkloosheid de afgelopen maanden verder te zijn toegenomen en bestaat er nauwelijks hoop meer dat de situatie voor november zal verbeteren.

In de tweede plaats mag Bush dan punten denken te scoren door Clinton te brandmerken als een voorstander van 'big government', feit blijft dat de meeste van diens programma's erg populair zijn. Gezondheidszorg, beter onderwijs, beroepsopleidingen, goed vervoer en een schoner milieu zijn bovendien doelen die volgens een meerderheid van de kiezers bij uitstek tot de overheidstaken behoren.

In de derde plaats is Bush verre van duidelijk over zijn eigen plannen. Hij heeft belastingverlagingen aangekondigd, die vergezeld zullen gaan van beperkingen op de federale uitgaven. Maar hoe deze besparingen gerealiseerd zullen worden, heeft hij er niet bij verteld. Haaks op zijn aandrang op bezuinigingen en zijn aanvallen op de spilzieke Democraten staan allerlei toezeggingen die hij in uiteenlopende richtingen heeft gedaan. De slachtoffers van de orkaan in Florida kunnen op ongekend ruime steun rekenen. De exportsubsidies voor graan gaan omhoog. En verder zijn enkele controversiele wapenprogramma's goedgekeurd, uitsluitend met het oog op de werkgelegenheid.

Het zou verkeerd zijn om het chaotische karakter van de Republikeinse campagne uitsluitend toe te schrijven aan een gebrek aan leiding van Bush. Ook de Republikeinse partij, die sinds 1986 bijna alle presidentsverkiezingen heeft gewonnen, vertoont tekenen van geestelijke uitputting.

Het probleem is verder dat de Republikeinen dit keer een Democratische kandidaat tegenover zich vinden die - met zijn nadruk op economische groei, sterke defensie, beperking van de belastingdruk en meer investeringen - een deel van hun eigen aanhangers blijkt te inspireren en in geen geval als een 'closet liberal' kan worden afgeschilderd. Of Bush zijn 'four more years' zal krijgen, is dan ook zeer de vraag.