Copyright © WebsiteInEenMiddag.nl – 2011 Op de inhoud en vormgeving van dit document rust, ongeacht de drager of de vorm waarin het werd verspreid, auteursrecht. Dit document werd geproduceerd en verspreid als onderdeel van de workshop Website In Een Middag en is daar onlosmakelijk mee verbonden. De gids wordt alleen verspreid onder cq ter beschikking gesteld aan deelnemers van de workshop. U mag dit document NIET verspreiden of op welke manier dan ook ter beschikking stellen aan derden. Niet in zijn geheel en niet gedeeltelijk. Als u dit document in uw bezit heeft (opgeslagen op een elektronisch medium of in geprinte vorm) zonder dat u de workshop heeft gevolgd of zich formeel voor de workshop heeft aangemeld, dan beschikt u over een illegaal exemplaar. In dat geval verzoeken we u vriendelijk dit te melden aan
[email protected] Disclaimer De inhoud van deze gids is gebaseerd op de persoonlijke ervaringen van de auteur. Dat wil niet persé zeggen dat u dezelfde resultaten zult behalen. Deze gids bevat een aantal links naar pagina’s op internet. Een aantal daarvan leidt naar websites of online bestanden cq applicaties die buiten de verantwoordelijkheid van de auteur vallen. Bovendien kan het zijn dat een aantal links niet (meer) werkt. Google.com, Google.nl en Google zijn handelsnamen van Google Inc. WebsiteInEenMiddag is op geen enkele wijze verbonden met Google Inc. of elke andere in deze gids genoemde merknaam.
NAVIGATIE & STRUCTUUR Doel van dit document is dat je een overzicht creëert van de te publiceren content en bepaalt in welke structuur en hiërarchie je die gaat gieten.
Actiepunt(en):
diversen
Hoofdstukken: Inleiding Een klein beetje theorie Actiepunt 1: ContentOverzicht Actiepunt 2: Categorieën Actiepunt 3: Primaire Homepage content Actiepunt 4: Secundaire Homepage content Actiepunt 5: Koester je weeskinderen
INLEIDING Eén van de kritische succesfactoren van een website is het gemak waarmee bezoekers van webpage naar webpage kunnen navigeren. De belangrijkste content moet makkelijk vindbaar zijn, de opbouw moet logisch zijn en de kans op verdwalen minimaal. Dit eBook gaat je daarbij helpen. Voordat we verder gaan, eerst even dit: ik heb op dit moment uiteraard geen idee wat voor plannen je hebt en hoe omvangrijk de website wordt die je tijdens de workshop gaat bouwen. Als je het idee hebt dat je het met 5, 10 of 15 webpages wel redt (al is het maar voorlopig) dan lijkt deze gids misschien een beetje ‘overdone’. Lees ‘m tóch door. Wellicht helpt het je aan nieuwe inzichten waardoor je missers voorkomt en een betere website bouwt. Mocht je website van meet af aan meer dan circa 20 pagina’s hebben, ga er dan vooral even goed voor zitten Tussen ons gezegd en gezwegen: dit is niet het leukste of spannendste onderdeel van het bouwen van een website. Het is helaas wel onmisbaar. Dus zet je tanden even in deze licht zure appel en troost je met de gedachte dat het eenmalig is. Als je dit achter de rug hebt, ben je klaar voor het dynamische, meer sexy werk Okay, waar waren we gebleven… In de vorige fase heb je bedacht welke lay-out het beste past bij je doelstellingen. Nu komt het er op aan die lay-out in te vullen. Daarbij zijn drie elementen van belang: 1. Navigatie(structuur) 2. Content 3. Vormgeving We concentreren ons in dit document op navigatie en content. Dat hangt namelijk nauw met elkaar samen. Vormgeving is een eBook apart. Omdat je navigatie- en contentstructuur bepalend is voor de manier waarop je website in elkaar steekt, is het van essentieel belang dat je een overzicht creëert VOORDAT je begint te bouwen. Met andere woorden: voordat je aan de workshop begint. Kortom: nu Maar eerst even dit:
Vuistregel: In de praktijk kun je beter een minder goed ogende website hebben met een heldere navigatiestructuur, dan een oogverblindende website waar bezoekers na een paar klikken verdwalen (en afhaken) omdat je een potje hebt gemaakt van de navigatiestructuur.
De taak die je te wachten staat is niet moeilijk. Je bent er (afhankelijk van de omvang van je website) waarschijnlijk hooguit een uurtje zoet mee. In deze gids maak je kennis met een werkwijze die zich in de praktijk heeft bewezen. Het is een efficiënte, gestructureerde aanpak die er voor zorgt dat je niets over het hoofd ziet. Grofweg ziet die aanpak er als volgt uit: 1. 2. 3. 4. 5.
maak een lijst met alle content (artikelen/teksten/video) die je wilt publiceren Als je veel pagina’s hebt (>20) overweeg dan ‘clusters’ (categorieën) Bepaal de primaire content op de homepage Bepaal de secundaire content op de hompage Koester je weeskinderen
Huh…? Secundaire content, clusters, weeskinderen… waar gáát dit over? Rustig maar. Zen! Het wordt zo duidelijk. In de volgende hoofdstukken behandelen we ze stuk voor stuk. Voordat we daarmee aan de slag gaan, eerst even een (mogelijk) misverstand uit de wereld helpen of de kop indrukken. Wat is content? In een paar woorden: alles wat je publiceert om je boodschap over te brengen. Denk aan (met name) tekst maar ook aan foto’s, video’s, een PowerPoint of een pdf. Wél content: artikelen, productfoto’s, een video van YouTube, ook al heb je die niet zelf gemaakt et cetera. Géén content: navigatielinks, teksten als ‘Klik hier’ of ‘Lees verder’, een achtergrondfoto, een ‘header’ die op meerdere webpages terugkomt et cetera. Maar ook de teksten van de privacy policy, voorwaarden en het contactformulier. Alle content ‘panklaar’ of (nog) niet…? Of je straks nou 5 of 500 webpages publiceert - in de ideale situatie heb je als de workshop begint de content compleet op je harde schijf staan: tekst, beeld, video, klaar voor publicatie. In de praktijk is vaak het tegenovergestelde het geval. Dat is op zich geen probleem. Om je website te kunnen bouwen heb je de content niet allemaal uitgeschreven en gecorrigeerd nodig. Maar…
… wat je wel MOET weten is WELKE content je gaat publiceren! Je website bestaat uit webpages. Elke webpage heeft een titel. Het CMS gebruikt de titels om van de losse webpages een website te maken. Kortom, je hebt die titels nodig om een website te bouwen. Dat je die titels later aanvult met de daadwerkelijke tekst, het beeldmateriaal of de video, zal het CMS een zorg zijn. Het enige wat het CMS wil is titels. Dus geef ‘t die titels. Zorg dat je de titels/kopregels van de webpages op een rijtje hebt. Dat laatste – op een rijtje – kun je letterlijk nemen. Daar kom ik zo op terug.
Flexibiliteit Het systeem waarmee je tijdens de workshop aan de slag gaat is flexibel, ook wat betreft het opzetten van je navigatie(structuur). Je kunt later dus altijd besluiten de navigatie anders in te richten, bijvoorbeeld als je website groeit of als je een nieuwe doelgroep aanboort, een nieuwe serie producten/diensten introduceert et cetera. Dat neemt niet weg dat je voordat de workshop begint een helder idee moet hebben van wat je tijdens de workshop wilt bereiken. ‘Exit pages’ Onder ‘exit pages’ vallen webpages die onmisbaar zijn maar (eigenlijk) niet tot je ‘echte’ content behoren. Denk aan het privacy statement, sitemap, voorwaarden en disclaimer maar ook aan de contactpagina, een routebeschrijving en dergelijke. Het zijn webpages die idealiter bereikbaar moeten zijn vanaf ELKE pagina op je website. In de meeste gevallen zijn de links naar de exit pages weggewerkt in de ‘footer’ van je website. Daar zitten ze qua vormgeving het minst ‘in de weg’. Bovendien komt je footer normaal gesproken voor op elke pagina van je website. Om het je makkelijk te maken, heeft de website die je bouwt tijdens de workshop, in de ‘footer’ standaard links naar de meest gebruikte exit pages. Daar hoef je je dus geen zorgen om te maken. Hebben wij al gedaan Voor de goede orde: als we het hebben over ’20 pagina’s content’ of als we je vragen een overzicht te maken van alle content, dan kun je de ‘exit pages’ buiten beschouwing laten. Die rekenen we niet tot de ‘normale’ content.
Vormgeving Voordat we daadwerkelijk aan de slag gaan, een paar woorden over de vormgeving van je website. Hou je daar in dit stadium NIET mee bezig. Dat is voor veel mensen lastig, ik weet het, omdat veel mensen al snel denken in beelden. Maar probeer het in elk geval Het is een kwestie van volgorde. Je kunt de vormgeving van je website altijd aanpassen op de structuur. Maar als je op een gegeven moment de structuur moet aanpassen aan je vormgeving, kom je vroeg of laat in de problemen. De logische manier van werken is dat je het behang aanpast op waar de ramen zitten. Werk je andersom, dan bepaal je in feite waar de ramen komen nadat je hebt behangen.
EEN KLEIN BEETJE THEORIE VOORAF… In een ideale wereld zijn alle webpages van je website via directe één-op-één links met elkaar verbonden. Kortom, elke willekeurige webpage is met één muisklik vanaf elke andere willekeurige webpage bereikbaar. Dat lukt tot websites met pak ’m beet 10 á 15 webpages. Wordt een website groter, dan is er domweg geen plek om alle links kwijt te kunnen. Als je website meer dan die 10 á 15 webpages bevat heb je twee mogelijkheden om je content en navigatiestructuur overzichtelijk te houden. 1) Breng meerdere lagen aan 2) Creëer clusters/categorieën In de praktijk is het meestal geen keuze tussen oplossing 1 of oplossing 2, maar worden beide opties naast elkaar ingezet. Maar laten we de twee opties eerst even één voor één bekijken. 1) Breng meerdere lagen aan Met ‘lagen’ bedoel ik dat webpage A bereikbaar is via een link op de homepage en webpage B bereikbaar is via een link op pagina A (en dus niet rechtstreeks vanaf de homepage). In dit geval is je homepage laag 1, webpage A laag 2 en webpage B laag 3 (zie afbeelding hieronder) Op deze manier kun je in principe een oneindig aantal lagen creëren. Laag 4 creëer je met webpage C die gelinkt is aan webpage B. laag 5 creëer je met webpage D die gelinkt is aan webpage C. Ben je er nog… Best Practise Veel lagen is NIET goed. Beperk het aantal tot een minimum. Hoe ‘dieper’ een artikel is ‘weggemoffeld’ des te lastiger wordt het. Ten eerste voor bezoekers. De kans dat ze verdwalen en afhaken neemt evenredig toe met het aantal lagen. Ten tweede voor zoekmachines. Dieper gelegen webpages worden minder snel (of nooit) door Google gevonden en zijn dus ook minder snel (of nooit) vindbaar via de zoekmachines. Kortom, het creëren van lagen lost het probleem niet altijd adequaat op. Daarom is er gelukkig oplossing nummer 2:
2) Maak clusters/categorieën Door webpages te clusteren in categorieën, beperk je ten eerste de diepte (het aantal lagen) van je website en ten tweede maak je de navigatie voor zowel bezoekers als zoekmachines helder en overzichtelijk.
In het voorbeeld hierboven hebben we maar twee links nodig om zes webpages aan de homepage te linken. De software waarmee je tijdens de workshop aan de slag gaat, is voorbereid op het werken met categorieën en subcategorieën. Eenmaal ingesteld, worden pagina’s waarvan jij dat wilt, automatisch in de categoriestructuur opgenomen. In een volgend hoofdstuk gaan we iets dieper in op categorieën, hoe je ze kunt gebruiken en wat de consequenties zijn. Het wordt namelijk hoog tijd dat we eens iets gaan dóen in plaats van alleen maar lezen
ACTIEPUNT 1) MAAK EEN LIJST MET ALLE CONTENT DIE JE WILT PUBLICEREN Dit is met afstand de simpelste huiswerkopdracht: maak een ‘domme’ opsomming van alle content op titelniveau. Dus zet de titels van alle webpages die je wilt publiceren op een rijtje. Hou dit even in je achterhoofd: op een webpage kan van alles staan. Er kan een artikel op staan (tekst, eventueel aangevuld met een foto). Maar ook een video of een aantal foto’s. Wát er ook op de betreffende webpage staat: elke webpage heeft een unieke titel. In de praktijk is dat vaak de kopregel van het artikel of de titel van de video. Kortom, open Word of Excel en zet de titels van alle webpages onder elkaar. Bekommer je (nu nog) niet om de volgorde. Als je nog niet weet wat je wilt gaan publiceren, dan is dit hét moment daar goed over na te gaan denken en knopen door te hakken. Bezoek een aantal collega’s cq concurrenten voor inspiratie. Kijk daarbij aan de hand van www.google.com en www.google.co.uk ook over de grenzen. Daar zijn ze ons als het gaat om internetmarketing soms net een stapje voor. De titellijst die je in deze fase produceert is de basis voor je link- en contentstructuur.
ACTIE: Creëer een contentoverzicht op titelniveau. Gebruik Word of Excel en sla dit op.
ACTIEPUNT 2) MAAK CATEGORIEËN (als je veel content hebt of als je verwacht in de nabije toekomst veel content te hebben)
Als je begint met circa 20 webpages of meer, dan wordt het lastig om alle webpages één op één aan elkaar te linken. Het creëren van één of twee categorieën kan je dan snel en effectief uit de brand helpen. NB Als je géén categorieën gaat gebruiken, sla dan dit hoofdstuk over en ga verder met Actiepunt 3. Categorieën kunnen vele vormen aannemen. Voordat we daar dieper op ingaan, eerst even dit:
Als je met categorieën gaat werken, betekent dat NIET dat je perse alle webpages aan een categorie hoeft toe te wijzen. Sterker nog: in de praktijk is er bijna altijd sprake van een mengvorm: als het noodzakelijk is (of handig) worden webpages ondergebracht in categorieën terwijl andere webpages ‘stand alone’ gepubliceerd worden. Hieronder zie je eea schematisch weergegeven.
Je kunt met categorieën behoorlijk creatief worden. Je kunt producten en diensten in categorieën opdelen. Maar ook doelgroepen of prijscategorieën. Op de volgende pagina vind je twee willekeurige voorbeelden. In het tweede voorbeeld is ter illustratie ook een rijtje subcategorieën opgenomen.
Website: Administratiekantoor o
o
Categorie (link): Voor ZZP’ers Webpage: BTW aangiftes Webpage: Winst en verliesrekening Webpage: VAR aanvragen Categorie (link): Voor MKB Webpage: Voor de DGA Webpage: Loonadministratie Webpage: Jaarcijfers
Website: Klussenbedrijf o
o
Categorie (link): Behang- en schilderwerk Webpage: Behangen Webpage: Schilderwerk binnen Webpage: Schilderwerk buiten Categorie (link): Meubelmakerij Subcategorie (link): Kasten Webpage: U ontwerpt, wij bouwen Webpage: Garderobekasten op maat Webpage: Unieke ontwerpen Subcategorie (link): Tafels Webpage: Familietafels Webpage: Vergadertafels op maat Webpage: Tuintafels
Er is in theorie geen grens aan het aantal (sub)categorieën dat je kunt creëren. Creëer er zoveel als je denkt nodig te hebben, maar wees kritisch. Ook hier geldt dat overzichtelijkheid belangrijk is. Een eenmaal gecreëerde categoriestructuur is simpel te wijzigen. Dus als je website groeit, kun je eenvoudig en snel extra categorieën aanmaken of bestaande categorieën uitbreiden, verwijderen of wijzigen. Hou dat in je achterhoofd, maar zorg dat je helder hebt wat je tijdens de workshop wilt bereiken.
ACTIE: Als je die nodig hebt, bedenk dan in welke categorieën je webpages kunt clusteren. Gebruik daarvoor het titeloverzicht dat je creëerde.
ACTIEPUNT 3) BEPAAL DE PRIMAIRE HOMEPAGE CONTENT Open je titeloverzicht en bepaal wat de belangrijkste CONTENT is die je op de homepage wilt publiceren. Kortom, welke content (beeld, txt, video of een combinatie) bevat de boodschap waarvan jij wilt dat die door bezoekers van je website als eerste wordt gezien. Dit is het punt waarop dit eBook en het vorige eBook (Lay-out) samenkomen. In de vorige fase heb je (als het goed is tenminste) een lay-out gekozen. Je hebt er voor gekozen een compleet artikel op de homepage te publiceren of je primaire boodschap te comprimeren tot een kort en krachtig statement. Koos je in de vorige fase voor het eerste, geef dan in je titellijst aan welk artikel op de homepage komt. Koos je voor het tweede, dus grofweg voor een lay-out zoals in de afbeelding, controleer dan of dat ‘statement’ in je titellijst staat en markeer het als ‘primaire homepage content’. In de afbeelding hiernaast zie je wat we bedoelen met de primaire content. NB Op de begrippen Secundaire content en ‘weeskinderen’ komen we straks uitvoerig terug.
Behalve je lay-out keuze speelt hier nog een andere dimensie een rol en dat is Google. Dat gezegd hebbende, moet je het volgende weten over zoekmachines en zoekmachinemarketing. In jouw ogen is de homepage de fraai opgetuigde en strak in de lak staande voordeur naar wat je je klanten te bieden hebt. Google denkt daar heel anders over. In de ogen van Google (lees: de zoekmachines) is je homepage namelijk een ‘doodgewone’ webpage. Eigenlijk niets meer of minder dan elke andere webpage op je website. De zoekmachines indexeren geen websites, maar webpages. Kortom, elke webpage van je website wordt door Google bekeken, gewogen en krijgt een plekje in de zoekresultaten. In de praktijk betekent dat, dat een groot deel van de bezoekers die door Google naar je website worden gestuurd, NIET via de homepage op je website
terecht komen. Ze komen ‘binnen’ via een achterliggende pagina. Als ze daar geïnteresseerd raken, browsen ze verder binnen je website en komen ze zeer waarschijnlijk een keer op je homepage terecht. Wat ik met dit alles wil zeggen, is dat je homepage minder belangrijk is dan je waarschijnlijk denkt. Of beter nog: je ‘achterliggende’ pagina’s zijn MINSTENS ZO BELANGRIJK als je homepage.
ACTIE: Bepaal welke content je primair op je homepage wilt publiceren (tekst en eventueel beeld)
ACTIEPUNT 4) BEPAAL DE SECUNDAIRE CONTENT OP DE HOMEPAGE Een homepage heeft naast primaire content (meestal) ook secundaire content. Hier komen de ankeilers (weet je nog?) weer om de hoek kijken – dat is een sprekend voorbeeld van typische ‘secundaire content’. De kunst is de (hoeveelheid) secundaire content zo uit te balanceren dat je de belangrijkste achterliggende content goed onder de aandacht brengt, maar er tegelijkertijd voor zorgt dat je homepage niet dichtslibt. Beperking is ‘the name of the game’. Kies 2, 3 maximaal 4 webpages als secundaire content. Dat is lastig, ik weet het, maar als je er meer kiest, heb je domweg niet de ruimte om die nadrukkelijk op je homepage te kunnen publiceren. Beter twee goede, stevige ankeilers dan vijf ankeilers die ‘wegvallen’ in plaats van opvallen. Zie ook de afbeelding in het vorige hoofdstuk.
ACTIE: Bepaal je secundaire content. Open het titeloverzicht en selecteer de webpages waarvan je wilt dat die op de homepage extra onder de aandacht gebracht worden.
ACTIEPUNT 5) KOESTER JE WEESKINDEREN Als het goed is, heb je inmiddels vastgelegd: welke content je gaat publiceren of (en zo ja welke) je content clustert in (sub)categorieën wat je primaire homepage content is wat je secundaire homepage content is Als je nu je titeloverzicht opent, kan het zijn dat alle webpages inmiddels een bestemming hebben: primaire content, secundaire content of ondergebracht in een categorie. Het kan echter ook zijn dat er webpages in je titeloverzicht staan die je nog niet hebt ingedeeld. Dat zijn je weeskinderen. Als je nu je website zou bouwen aan de hand van het huidige titeloverzicht, zijn je webpages niet gelinkt op je homepage en niet ondergebracht in een categorie. Ze zijn dan ook min of meer onvindbaar voor zowel je bezoekers als de zoekmachines. Dat is niet goed. Gaan we wat aan doen… Afhankelijk van de omvang van je website zijn er twee mogelijkheden om je weeskinderen bereik- en vindbaar te maken: 1) Het aantal weeskinderen is beperkt. Je kunt dan voor elke pagina een link op de homepage plaatsen. Twee hoofdstukken terug trof je een afbeelding aan met daarin als voorbeeld een rij weeskinderen (rechts naast de ankeilers). 2) Het aantal weeskinderen is aanzienlijk waardoor het niet lukt ze allemaal rechtstreeks (en overzichtelijk) op de hompage te linken. Als 1) van toepassing is, zit je werk er wat betreft de structurering van je website wel zo’n beetje op. Lees voor de zekerheid de vuistregels hieronder door. Als 2) van toepassing, is zul je keuzes moeten maken. Hoeveel weeskinderen je rechtstreeks op de website kunt linken en hoeveel je er vervolgens overhoudt, hangt af van de hoeveelheid ruimte je beschikbaar hebt als de primaire en secundaire content is geplaatst.
Vuistregel 1: als je met categorieën werkt en in dit stadium van de structurering
meer dan 10 weeskinderen hebt, loop dan eerdere stappen nog eens door en kijk kritisch of je niet meer pagina’s in een bestaande (sub)categorie kunt onderbrengen. Overweg desnoods een categorie “Diversen” of iets dergelijks te creëren waarin je al of een aantal van je weeskinderen kunt onderbrengen. Overweeg ook een FAQ.
Vuistregel 2: als je niet met categorieën werkt en in dit stadium van de structurering meer dan 15 weeskinderen hebt, overweeg dan alsnog om categorieën te creëren. Als er niets anders op zit, breng dan een scheiding aan in je weeskinderen. Bepaal welke weeskinderen een link op de homepage krijgen en welke niet. De wezen die niet op de homepage gelinkt worden, zakken vervolgens een laag in de hiërarchie en worden ‘laag 3’ pagina’s. Bepaal aan welke ‘laag 2’ pagina je ze logisch kunt linken.
ACTIE: Identificeer je weeskinderen en geef aan hoe en waar ze (alsnog) in de navigatiestructuur worden opgenomen.
Vervolg: Als je deze fase hebt afgerond, ga dan verder met het document “Vormgeving”, eBook 4.
