Contactpersonen en adressen deel 1

Contactpersonen en adressen deel 1 Het bestuur van de afdeling Waterweg-Noord Voorzitter en externe contacten: Tom Schoenmakers tel. 010-4703447, Hofsingel 45, 3134 VE Vlaardingen E-mail: [email protected] Penningmeester: Loek Batenburg, tel. 010-5922697 Adriaan Brouwerstraat 11, 3141 JA Maassluis E-mail: [email protected] Ledenadministratie: Joost de Kurver, tel. 0174-761159 Vaartstraat 4, 2691 AK ’s-Gravenzande E-mail: [email protected] Waarnemend secretaris: Marie Baar, tel. 010-4662921 Nolensstraat 24A, 3039 PV Rotterdam E-mail: [email protected] Bestuurslid: Sjaak Keijzer, tel. 010-4347149 Redactie Struinen: Anneke van der Meulen, tel. 010-4715415 Koekoekslaan 69, 3121 XJ Schiedam E-mail: [email protected] (kopij Struinen) Redactiecommissie: Anneke van der Meulen en Frank van Alphen De contributie bedraagt m.i.v. 01-01-2013: € 31,00 voor leden, € 10,50 voor huisgenootleden, € 16,00 voor jeugdleden (tot 25 jaar), € 11,00 voor leden van andere afdelingen (Struinenabonnee). Gironr. 337467 ten name van KNNV afd Waterweg-Noord te Vlaardingen. Opzegging lidmaatschap vóór 1 december. Mocht er iets mis zijn met de bezorging van Struinen, neem dan even contact op. Natuurcentrum “de Boshoek”, Bospad 3, Schiedam Noord (achter het Bachplein), tel. 010-4702050. E-mail: [email protected]. Website van de Boshoek: www.natuurcentrumdeboshoek.nl. Openingstijden: zaterdagochtend van 10.00 uur tor 13.00 uur. Voor activiteiten zie Struinen en de website. Bereikbaar met tramlijn 21 of 24, uitstappen halte Bachplein. Vormgeving omslag: Mari van der Giessen 1

Inhoud Contactpersonen en adressen deel 1

1

Voorwoord van het bestuur

3

Nieuwe leden

3

Heeft u nog iets voor onze website?

4

Sluitingsdatum kopij Struinen 4e kwartaal 2013

4

Lezingen en excursies geven

5

Wie het gewone niet eert, is het bijzondere niet weerd

6

Boshoekactiviteit

9

Duurzaamheid Boshoek IV

10

Algemene excursie in de Rietputten en het Volksbos

14

Bijzondere waarnemingen maart – juni 2013

15

Programma Overzicht

21

Contactpersonen en adressen deel 2

26

2

Voorwoord van het bestuur Het bestuur van onze afdeling is gegroeid tot een vijftal. Naast de bestaande drie bestuursleden zijn Loek Batenburg als penningmeester en Sjaak Keijzer als algemeen bestuurslid van harte welkom geheten. Het eerste overleg van het bestuur in deze vorm is goed verlopen. Het aantal leden van de afdeling laat aan het einde van het jaar meestal een daling zien. Dit zijn voornamelijk leden die besloten hebben hun lidmaatschap niet te verlengen. Het is dan natuurlijk goed om te zien dat er eerder dit jaar ook al drie nieuwe leden zijn bijgekomen. Hoewel de lente dit jaar wat frisser uit is gevallen, is dat aan de bloeiende planten inmiddels niet meer terug te zien. Geen excuus om binnen te blijven dus. Veel plezier in de Boshoek en het veld! Joost de Kurver

Nieuwe leden In 2013 hebben zich de volgende nieuwe leden aangemeld. Wij heten ze hartelijk welkom bij onze afdeling. Dhr. M. (Marcel) Polak Mw. A. (Annie) Holland

Schiedam (KNNV-lid) Rotterdam (KNNV-lid)

3

Heeft u nog iets voor onze website??? Zijn er leden die een eigen website of een blog hebben? En mogen we daar dan een vermelding van maken op onze website? Zo ja, stuur dan uw informatie naar: [email protected]. Ik hoor graag van u. Met vriendelijke groet, Marie Baar

Sluitingsdatum informatie voor Struinen van het 4e kwartaal 2013: 20 augustus 2013 Wilt u uw informatie zoveel mogelijk elektronisch insturen, bij voorkeur in MS-Word (op A4 formaat, lettertype Arial 14 en beiderzijds uitvullen). Illustraties (liefst zo licht mogelijk afgedrukt) van harte welkom, graag apart insturen. Mijn email-adres is: [email protected] Anneke van der Meulen

4

Lezingen en excursies geven Het bestuur krijgt met enige regelmaat een aanvraag van bedrijven en instanties die in onze regio activiteiten over of in de natuur organiseren, om een lezing te geven of een excursie te begeleiden. Onlangs waren dat bijvoorbeeld ‘De Wijnboerderij’ voor een begeleide fietstocht en de Natuurkamping ‘De Grutto’ voor een lezing of iets anders. Het zijn begrijpelijke vragen, want onze afdeling heeft best veel kennis over de natuur in huis. In deze gevallen hebben wij enkele contactpersonen van werkgroepen per mail deze vraag voorgelegd, maar hieruit is geen aanbod uitgekomen. Daarom zoeken wij nu bij alle leden, dus bij u: Wie lijkt het leuk om een enkele keer zijn of haar kennis met een groep belangstellenden te delen? Laat het mij dan weten. U vindt mijn adresgegevens voorin deze Struinen. In dat geval zet ik uw mailadres of - als u dat niet gebruikt een telefoonnummer - op een lijst. Eventuele aanvragen worden dan met de mensen op deze lijst gedeeld. Het is natuurlijk meteen een mooi visitekaartje voor onze afdeling. Misschien levert het nog een nieuw lid op. Voel het niet als een verplichting, u kunt ja of nee zeggen. U doet het als u het leuk vindt en u mag verwachten dat de mensen geïnteresseerd zijn. Ook kan er over een aanvraag onderhandeld worden. Bijvoorbeeld ‘ik wil wel een excursie leiden, maar met niet meer dan tien mensen’ of ‘ik weet alleen veel van planten’ of ‘ik wil geen lezing geven, maar misschien hebben jullie wat aan een vogelexcursie?’ Wilt u het eens proberen? Laat het mij weten. Tom Schoenmakers

5

Wie het gewone niet eert, is het bijzondere niet weerd Deze uitdrukking hoorde ik, toen we 4 man sterk het Stormpoldervloedbos bij Krimpen aan den IJssel verkenden. Wat is gewoon? Wij vonden het bos, dat geel kleurde van de Spindotterbloemen schitterend.

Foto Priscelline van de Pas: Spindotterbloem

Karel belde de dag tevoren af, omdat hij op zoek ging naar een bijzondere zegge aan de hand van de GPS. Dat is begrijpelijk. Iedereen in de Plantenwerkgroep heeft een andere insteek. De één wil puur van het landschap genieten, de ander wil alle soorten op naam brengen. De één wil fotograferen en mooie plaatjes schieten, de ander wil alle soorten verzamelen, zij het fotografisch. Ook het kennisniveau is verschillend, maar het aardige is, dat we van elkaar leren. Soms is het kennisniveau zo hoog in vergelijking met anderen, dat iemand afhaakt. Hij of zij wil ook wat leren en met gelijkgestemden omgaan. Ik denk nog steeds na over het stuk van Mick Otten (overigens een prima discussiestuk eigenlijk) in de Struinen van het 1e kwartaal. Over “het tweede teken des tijds: “het wordt allemaal steeds individueler. Mensen lijken niet meer zo veel voor elkaar over te hebben en wat ze doen, doen ze op hun eigen houtje”. Juist in dit computertijdperk ben je weer blij, als je de kennis, ik zou bijna zeggen lijfelijk, met iemand kan delen. Ik roep juist de mensen met veel kennis en ervaring op af en toe een inspirerend windje te laten waaien. En hier moet ik toch Loek complimenteren. Op 4 mei leidde hij een algemene excursie door de Rietputten. We hebben ontzettend genoten en het enthousiasme werkt aanstekelijk. Een week later zag ik zelf zo’n “ADHD-rietzanger”. Maar goed, ik had het over de Stormpolder. De spinnetjes van de dotters moesten zich nog ontwikkelen. Je zag het begin van een worteltje op de plek van de knik in de steel. Het Stormpoldervloedbos is een voormalig 6

griendgebied. Geulen maken dat getijdenwerking er nog steeds is. Let wel, het gaat om zoetwatergetijden en daarmee is het toch bijzonder. Het beloofde zomerklokje troffen we ook aan, zij het van ver en maar 2 stuks. Zuid-Hollands Landschap schrijft: “de planten zijn hier nogal uit de kluiten gewassen: het slib, dat het water achter laat, is zeer voedselrijk”. Dat zagen we direct aan het blad van de Kruipende boterbloem. Het is minstens 2x zo groot als normaal. We proberen de planten vegetatief te herkennen, omdat we toch een plantenlijst willen (zie website). Het blijkt nog niet eenvoudig het begin van Gewone en Grote engelwortel en Zevenblad te onderscheiden. Hoewel Kleine engelwortel heeft een gootje in de onderste stengelbladen. Bij Grote engelwortel had ik moeten ruiken, zo lees ik in de Oecologische Flora, desnoods kneuzen. Ze verspreidt een sterke en karakteristieke geur: het aroma van Benediktiner likeur. Moet ik toch eens naar de slijter of dat nog bestaat. En Zevenblad. Ach, Joke weet er alles van, want ze is al een week bezig haar tuin ervan te bevrijden. De zeggen zijn lastig te determineren. Ik denk dat je er wel een microscoop bij nodig hebt om de urntjes te bekijken. Moeraszegge was duidelijk, maar aan de Scherpe zegge, die ik naar eer en geweten determineerde, twijfel ik nog steeds. Over gewoon gesproken: wijd geopende paardebloemen en blauw bloeiend hondsdraf en hier en daar een lila pinksterbloem. Is dat niet bijzonder? Er staat een bankje met uitzicht op de Nieuwe Maas. Je hoort het water klotsen. Daar in de buurt stond een wonderlijke spriet, die ik niet kon plaatsen. Wie het weet, mag het zeggen. Veel planten herkende ik door vorige wandelingen, zoals Rivierkruiskruid en Moeraskruiskruid. De vogels zongen naar hartelust. Ik zag het staartje van de Winterkoning op en neer gaan, toen hij zong. Over niveau gesproken: de Tjiftjaf kan ik onderscheiden, de Koolmees, het fietspompje inmiddels ook. De Citroenvlinder blijf ik een belevenis vinden evenals de Gehakkelde Aurelia’s, die we zagen. We genoten van het weer en de Stormpolder. Ik ben nieuwsgierig hoe het er in een later seizoen uit zal zien. Priscelline van de Pas Deelnemers: Joke, Henk, Gerda, Priscelline 7

8

Boshoekactiviteit Zondag 8 september organiseert Natuurcentrum De Boshoek een roofvogeldag in combinatie met een Streekmarkt met volop producten uit het Midden-Delfland gebied. Samen met Speel-O-theek “Ikkie”, het NME centrum Harre Wegh (Natuur- en Milieu Educatief centrum) en de modelboerderij “De Groene Raat” zijn er weer volop activiteiten in “De Groene Driehoek” de Schiedamse Kethelpoort die toegang biedt tot het Midden-Delfland gebied. De creatieve activiteiten voor kinderen zijn: o.a het razend populaire uilenballen pluizen, nestkasten timmeren, het traditionele buttons persen en de touch-screens waarbij op een interactieve manier de kennis van de natuur getoetst kan worden. Kortom gewoon komen, dan wordt het vanzelf een drukke maar vooral een gezellige dag voor jong en oud. Datum Tijd Toegang

: 8 september 2013 : van 11.00 tot 16.00 uur, : gratis

Maarten Breedveld

9

Duurzaamheid Boshoek IV In dit artikel worden de resultaten belicht van de duurzame investeringen, die de afgelopen twee jaar zijn aangebracht in het Boshoekgebouw. In “Duurzaamheid Boshoek I” is verteld, hoe we benaderd waren door het Fonds Schiedam Vlaardingen e.o. om aan een duurzaamheidtraject mee te doen. Stichting Stimular uit Rotterdam heeft de duurzaamheidrapportage over De Boshoek uitgevoerd. Dit rapport was de leidraad om de grootste milieubelasting van De Boshoek, het gasverbruik, aan te pakken. Het resulteerde in twee belangrijke investeringen. Een bijna compleet nieuwe CV-installatie, aangelegd door de firma Dekker van Geest met een intelligent gebouwbeheersysteem van de firma Priva. Bekostigd door het Fonds Schiedam Vlaardingen e.o. Het isoleren van de onderzijde van de vloeren, uitgevoerd door de firma Willems Vastgoedonderhoud, tevens één van de sponsoren van De Boshoek. Het resterende bedrag voor de vloerisolatie is bekostigd door het De Groot Fonds. De ervaringen tot nu toe leren ons, dat het merendeel van de bezoekers het behaaglijker vinden met de nieuwe CV-installatie dan voorheen. Een punt van zorg blijft, een ruimte waar veel personen bijeen zijn. Dan is er niet voldoende ventilatie, waardoor de temperatuur toeneemt en de luchtkwaliteit verslechtert ofwel de hoeveelheid CO2 toeneemt. Het gasverbruik van de afgelopen winter 2012 / 2013 is met circa 13% gereduceerd t.o.v. het vorige stookseizoen 2011 / 2012.

Als we in ogenschouw nemen dat de maanden januari, februari en maart van dit jaar echt koud geweest zijn, mogen we zeer tevreden zijn met de vermindering van het gasverbruik. Een ander aspect is, dat De Boshoek 10

de afgelopen winter intensiever gebruikt is dan de voorgaande jaren. Voorbeelden hiervan zijn de circa 600 schoolkinderen die over een periode van 6 weken in de maanden januari en februari De Boshoek bezochten. Dit was in samenwerking met het NME-Harrewegh. Andere nieuwe gebruikers van De Boshoek zijn Ineke Zeeuw met haar creatieve workshops en Klavertje 4 is iedere vrijdagavond aanwezig behalve in de zomermaanden. Ondanks een toename van het gebruik hebben we met de duurzame investeringen een vermindering van het gasverbruik kunnen realiseren. Voordat Natuurcentrum De Boshoek uitgenodigd werd door het Fonds Schiedam Vlaardingen e.o. om aan een duurzaamheidtraject mee te doen, waren we reeds begonnen aan een heel ander bijzonder duurzaamheidproject, namelijk gebruikte zonnepanelen (PV)-panelen een tweede leven te geven. De eerste contacten daarover begonnen heel simpel in februari 2011 met een E-mail bericht aan [email protected] van een voor ons toen onbekende persoon, waarin vermeld stond: Geachte heer mevrouw, “Het aanbod is om een zonnestroom installatie op het gebouw van De Boshoek te plaatsen”. Met vriendelijke groet,

Henk van Woerden.

Binnen het bestuur van De Boshoek werd voorzichtig positief gereageerd, maar er waren toch wel wat vragen, in de trant van: Wat zijn de financiële aspecten of zijn ze niet toevallig van een vrachtwagen gevallen!!!!! Aan ondergetekende de eer om een formeel e-mail bericht terug te sturen om een betere inschatting te verkrijgen van het aanbod om een zonnestroom installatie op het dak van De Boshoek te plaatsen. Na enkele e-mails en telefoongesprekken mondde dit uit in een bezoek van de aanbiedende partij aan De Boshoek. Al snel waren beide partijen het met elkaar eens en werden er concrete afspraken gemaakt om de zonnestroom installatie ook werkelijk gestalte te geven. De aanbiedende partij waren “oud docenten” van de voormalige HTS / Technische Hogeschool Rijswijk. Daarvan is de contactpersoon tevens lid van de KNNV afd. Waterweg-Noord. Voordat de panelen op het dak geïnstalleerd zouden worden, was het wenselijk om het dak te voorzien van een nieuwe laag dakbedekking.

11

Er is met de Schiedamse dakbedekker DAKO een afspraak gemaakt om dit te uit te voeren, waarbij de vrijwilligers van De Boshoek “hand en spandiensten” zouden leveren. Het dak van het grote diorama is als eerste aangepakt, omdat dit de beste locatie voor de panelen is. De eerste 10 PV-panelen waren op 14 mei 2011 operationeel. De Boshoek had vanaf dat moment zijn eigen (kleine) alternatieve energiebron. Tezamen met een aantal gerealiseerde energiebesparende suggesties uit het duurzaamheidrapport van de Stichting Stimular en de elektriciteitproductie van de PV-panelen zagen we reeds in het eerste jaar (2011) een vermindering van de hoeveelheid afgenomen kWh.

Procentueel is dat 4,9% minder waarvan 1% toe te schrijven is aan de energie besparende maatregelen. Voor het afgelopen jaar (2012) is de afgenomen hoeveelheid elektriciteit 2375 kWh minder t.o.v. 2010. Procentueel is dat 27,4%, waarvan 9,2% gerealiseerd wordt door de besparende maatregelen. Al met al is de totale elektriciteitafname fors teruggebracht. De productie van de PV-panelen was in 2011 De productie van de PV-panelen was in 2012 De productie van de eerste vier maanden van 2013 is De geschatte productie van de PV-panelen in 2013 +/-

: 337 kWh : 1578 kWh : 715 kWh : 2200 kWh

De geschatte productiewaarde voor 2013 is aan de voorzichtige kant. Dit zou betekenen dat we voor dit jaar een vermindering van elektriciteitafname hebben van circa 17% t.o.v. het vorige jaar en zelfs bijna 40% minder dan het jaar 2009. Ook al zijn dit mooie getallen wat de reductie betreft, toch zijn er nog voldoende maatregelen te bedenken om de elektriciteitconsumptie te verminderen. Voorbeelden hiervan zijn alle apparaten die op “standby” 12

staan. Deze apparaten zijn continue elektriciteitverbruikers, ofwel sluipstroommisbruikers. Door deze apparaten simpel met een schakelaar met het net te verbinden kan men dit tegengaan. Iedereen die De Boshoek bezoekt kan op het “Zonnestroom board” (links van de groene winkel) kijken waarop weergegeven wordt wat de zonnestroomproductie is. Het board heeft drie displays, het bovenste display geeft het “Actuele vermogen” aan van de zonnestroomproductie, in de eenheid Watt. Het middelste geeft de totale “Dagopbrengst” aan in kWh. En het onderste display geeft de “Totaal opbrengst” weer in kWh, vanaf het moment dat de eerste PV-panelen operationeel waren en dat was op 14 mei 2011. In de onderstaande grafiek is de productie weergegeven.

Met alle vermeldingen van getallen over verbruik heb ik geprobeerd om inzichtelijk te maken dat duurzame investeringen zeker zin hebben, niet alleen vanuit milieuoverwegingen maar ook financieel. Een investering in PV-panelen levert een hoger rendement op dan je geld bij een bank te laten staan, de huidige rente op je spaartegoed compenseert niet de inflatie van deze tijd. Sommige leveranciers hanteren de kreet. “Investeren in je dak, dat geeft een hoger rendement dan bij je bank”. Ook voor mensen die zelf niet kunnen beslissen over een investering in bv. PV-panelen op je dak, zijn er voldoende collectieve initiatieven om dit te verwezenlijken. Een voorbeeld hiervan is de Coöperatieve Vereniging “De Windvogel”. Door eenmalig een bedrag van € 50,00 te storten ben je lid van deze vereniging en je investeert hiermee in bv. Zonnestroominstallaties. Voor meer informatie kijk op www.dewindvogel.nl Maarten Breedveld 13

Algemene avondexcursie in de Rietputten en het Volksbos op 30 augustus om 19.00 uur, o.l.v. Loek Batenburg Vorig jaar zagen we op de avondexcursie in de Rietputten en het Volksbos op 24 augustus onder andere 2 boomvalken, een jonge havik, 50 watersnippen, ruim 1000 spreeuwen en natuurlijk de baardmannen. Maar resultaten uit het verleden zijn: het kan minder zijn, misschien ook wel nog meer! De moeite waard is zo’n avondbezoek altijd. Bijna iedere woensdagochtend is Loek hier te vinden. Graag deelt hij zijn kennis van de flora en fauna in ‘zijn achtertuin’ met anderen. Laten we eens proberen iets te zien of te horen, voordat hij het opmerkt. En voor velen van ons is het ook nog vlakbij. Verzamelen bij de ingang van het Volksbos, Maassluisse Dijk (tussen Vlaardingen en Maassluis). Aanmelden is niet nodig. Verrekijker en waterdichte schoenen aanbevolen. Tom Schoenmakers

14

Bijzondere waarnemingen maart – juni 2013 De afgelopen periode werd gekenmerkt door een zeer koud voorjaar wat ook z’n weerslag op de vogelwereld had. Vogels kwamen later terug van hun overwinteringsgebieden en ook uit de broedvogeltellingen bleek dat de natuur wel een maand achter liep. Goed nieuws is er te melden vanuit de Broekpolder waar het nieuwe natuurontwikkelingsgebied “de Ruigte” al veel leuke soorten heeft opgeleverd en zeer de moeite waard is om te bezoeken. Ook de Lepelaars hebben dit gebied kennelijk ontdekt want er zijn daar al meer dan 40 exemplaren gezien. Verder konden we na ruim 25 jaar weer eens een Roodmus in Vlaardingen bewonderen. Ook wat roofvogels betreft waren er enkele leuke waarnemingen zoals Zeearend, Rode en Zwarte Wouw. Hieronder volgt weer het overzicht van (een selectie van) leuke en bijzondere vogels die in de afgelopen periode in het gebied WaterwegNoord zijn waargenomen. Er zijn de afgelopen periode relatief veel Zomertalingen gemeld. In de Rietputten werden 2 paar vastgesteld. Ook het nieuwe natuurontwikkelingsgebied de Ruigte in de Broekpolder leverde meteen al diverse waarnemingen van Zomertaling op. Verder kwamen meldingen binnen van paartjes in het gebied Vockestaert, het plas/drasgebied Aalkeetbuitenpolder, Duifpolder, Kraaiennest en Krabbeplas. Eén of meer mannetjes werden nog waargenomen bij Schipluiden, de kleine Foppenplas en in het Abtswoudse Bos. Op 10 maart waren nog twee Brilduikers aanwezig bij het Kraaiennest; op 24 maart werd daar ook nog een exemplaar gezien. Een paartje Patrijzen werd op 29 maart gezien in de Woudse Polder tussen Schipluiden en ’t Woud. Twee exemplaren werden gemeld bij Negenhuizen/Zouteveen op 28 april. Bij Abtswoude waren op 1 mei 3 adulte Patrijzen aanwezig. Uit de Klaas Engelbrechtspolder kwamen diverse waarnemingen van 1 of 2 exemplaren. In de Rietputten hebben dit voorjaar waarschijnlijk weer 1 of 2 paar Geoorde Futen gebroed. Ook in het gebied de Ruigte waren max. 4 exemplaren aanwezig. Bij het Kraaiennest werd net als in voorgaande jaren ook weer een paar gemeld. Ook dit voorjaar weer ‘hoempende’ Roerdompen in de Rietputten met 3 exemplaren. Daarnaast werden roepende Roerdompen gemeld uit het gebied Vockestaert, de OostAbtspolder, Kandelaar en het Lage Abtswoudse Bos (midden). Op 6 mei was kortstondig een Koereiger aanwezig in de Aalkeetbuitenpolder. In het gebied Vockestaert werden op 14 april 3 Purperreigers gezien invallend in het riet. Later werd daar ook nog enkele keren een over15

vliegend exemplaar gezien. Op 19 mei vlogen 2 Purperreigers over de Rietputten en op 22 mei was daar een exemplaar ter plaatse. In Midden-Delfland is de Lepelaar geen zeldzame verschijning. Jaarlijks kun je ze in de slootjes zien foerageren. Dit voorjaar hebben ze ook al heel snel het gebied de Ruigte ontdekt. Van een aantal exemplaren in mei groeide het aantal Lepelaars hier uit tot in juni een groep van meer dan 40! exemplaren.

Lepelaar Jan van der Meulen

Een juveniele Zeearend vloog op 30 maart laag over een aantal waarnemers in de Rietputten. Waarschijnlijk dezelfde vogel werd enkele uren later gemeld zittend in de Aalkeetbuitenpolder. Op 14 april vloog een Visarend in oostelijke richting over Schiedam-Noord. In de Broekpolder (loswal 6) was op 9 mei een Visarend ter plaatse. Een Rode Wouw was op 13 april ter plaatse in de Vlietlanden. Enkele dagen later op 17 april werd daar een overvliegend exemplaar gemeld. Op 8 mei vloog een Rode Wouw over Vlaardingen. Boven het Staelduinse Bos werd op 14 april een Zwarte Wouw gezien. Een dag later meldde iemand er één boven het Lage Abtswoudse Bos. Op 27 april werd zowel boven de Broekpolder als boven de Duifpolder een Zwarte Wouw waargenomen. Bij Negenhuizen/Zouteveen vloog op 15 mei ook nog een exemplaar over. Er zijn ook enkele Wespendieven gemeld. Zo vlogen er op 6 mei 2 exemplaren over de Broekpolder. Op 28 mei was een Wespendief bij de Kandelaar samen met een Havik aan het bakkeleien met een Zwarte Kraai. Op 10 juni werd boven de Broekpolder een Wespendief waargenomen.

16

Een erg vroege Porseleinhoen werd op 9 april gezien en vastgelegd, scharrelend in het riet van het Lage Abtswoudse Bos. Twee Steltkluten doken op 6 mei onverwachts op in de Rietputten vlak voor iemand liggend onder een camouflagenet. Op drie plaatsen hebben waarschijnlijk Kleine Plevieren gebroed. In de Rietputten twee broedparen, waarvan één nest waarschijnlijk onder water gelopen als gevolg van zware regenval. Ook in het nieuwe gebied de Ruigte diverse waarnemingen van Kleine Plevier die voldoen aan de Sovon-norm van broedgeval. Daarnaast werden in het gebied Vockestaert meerdere keren Kleine Plevieren waargenomen. Bijzonder voor ons gebied was de waarneming van een Temmincks Strandloper op 31 mei in het gebied Vockestaert. In de Rietputten zijn op drie plaatsen zingende Zomertortels gemeld. Ook in de Broekpolder zijn 3 vermoedelijke territoria vastgesteld. Daarmee zijn vast niet alle Zomertortels in ons gebied in kaart gebracht.

Zomertortel Jan van der Meulen

Een Velduil werd op 13 april gezien bij De Banken van ’s-Gravenzande. In het Lage Abtswoudse Bos was sprake van een succesvol broedgeval van de Ransuil met 2 jongen op het nest. Verder is alleen nog een jagende Ransuil gemeld in de Aalkeetbuitenpolder op 25 april. Op 4 april werd een jonge Bosuil op de kinderboerderij Holy binnen gebracht. De vogel was gevonden in de omgeving van de Anna Paulownalaan in Vlaardingen, vlakbij de plek waar eerder dit jaar een nestkast is opgehangen. Op 7 april meldden de bewoners dat zij in hun tuin een adulte dode Bosuil hadden gevonden. Waarschijnlijk heeft in de omgeving van de nestkast dus een Bosuil met succes gebroed. Verder werd op 29 maart nog een Bosuil gemeld uit het Beatrixpark.

17

Voor het eerst sinds vele jaren is in de Broekpolder weer eens een roepende Steenuil gehoord (op 20 en 23 april). Ook aan de Woudweg is nog steeds een exemplaar aanwezig. Niet bekend is of er daar ook is gebroed. Bij een nestkast aan de Kwakelweg met 3 jongen erin is één van de ouders dood gevonden. Het dode uiltje bleek als nestjong geringd op 08 juni 2010 in een kast aan de Westgaag (hemelsbreed 3km verderop)! Langs de Zouteveenseweg is ook diverse keren een Steenuiltje gezien. De enige waarneming van een IJsvogel op 31 mei kwam van de Poldervaart aan de kant van de hoofdingang van het ziekenhuis. Wellicht één van de vogels van de Beukenhof. In april en mei werd in de Broekpolder (loswal 8 e.o.) regelmatig een roffelende en roepende Kleine Bonte Specht gehoord. Rouwkwikstaarten werden gemeld op 20 maart op de ijsbaan van Schipluiden en op 22 april in de Ruigte in de Broekpolder. De plek voor zingende Nachtegalen is natuurlijk de Kapittelduinen bij Hoek van Holland, waar max. 8 exemplaren werden gehoord. In de Broekpolder werden ook meerdere exemplaren gehoord (Rijskade, golfbos, de Ruigte en Vlietlanden). Verder waren Nachtegalen aanwezig in de Oost-Abtspolder en in het Lage Abtswoudse Bos (west).

Zwarte Roodstaart Jan van der Meulen

In het gebied de Ruigte werden op 20 april twee zingende Gekraagde Roodstaarten gehoord. Op 8 mei werd een exemplaar gemeld op de grens van Volksbos en Rietputten. In de Broekpolder (bij de uitkijkheuvel) was ruim een week een Zwarte Roodstaart te bewonderen, vaak zittend op de paaltjes van de afzetting voor de koeien. Daarnaast werden Zwarte Roodstaarten gemeld aan de Maassluissedijk (ter hoogte van de Rp); bij Maassluis (kanovijver); in de Ruigte en langs 18

de Waterweg (achter de waterzuivering). Van 16 tot 22 april was een mannetje Beflijster aanwezig in de Broekpolder (loswal 6). Een overvliegend exemplaar werd gezien bij Maassluis op 27 april in de strook langs de Waterweg. Het gebied de Ruigte in de Broekpolder leverde dit jaar meteen al een zingende Braamsluiper op. Ook elders in de Broekpolder werd een Braamsluiper gehoord. In twee tuinen in Maassluis en Vlaardingen werden de bewoners verrast door een ratelende Braamsluiper. Verder werden nog exemplaren waargenomen in het Oeverbos, in het recreatiegebied Poldervaart en langs het fietspad tussen Woudhoek en de Woudweg (2 exx.). Van 13 april tot in ieder geval 17 juni was een zingende Cetti’s Zanger aanwezig in de Broekpolder langs het pad naar de vogelhut. Op 23 maart zat een exemplaar te zingen in het Oeverbos. Tot slot werd nog een Cetti’s gehoord in de Vlietlanden van 8 tot 25 mei. Op basis van waargenomen zingende Spotvogels en de bijbehorende data kom ik voor de Broekpolder op 8 à 10 territoria. Voor de rest van ons gebied lopen de schattingen uiteen van 14 tot 17 territoria. In totaal zou dat betekenen dat er minimaal tussen de 22 en 27 broedparen in ons gebied voorkomen. Op 22 april werd in de Broekpolder (loswal 9) een zingende Fluiter ontdekt. De vogel werd ook nog op 24 april gehoord. Een Grauwe Vliegenvanger werd op 24 april waargenomen langs de Poeldijkse Wetering (ten oosten van de Krabbeplas). Het exemplaar van de Woudweg was ook dit voorjaar weer aanwezig. Verder kwamen diverse waarnemingen van Grauwe Vliegenvanger uit de Broekpolder, verspreid over verschillende plaatsen. Een schatting van het aantal territoria is moeilijk te geven. Een mannetje Bonte Vliegenvanger werd op 15 april gezien in de Broekpolder. Op 21 april werd een exemplaar gemeld uit Hoek van Holland in de Kapittelduinen. Ten zuiden van de golfbaan in de Broekpolder bevond zich op 27 april een Bonte Vliegenvanger. Op 3 mei werd een exemplaar waargenomen in loswal 9 en op 8 mei zat er een Bonte Vlieg op de noordelijke ringdijk van de Rietputten. Het aantal Roekennesten in de omgeving van het zwembad in Maassluis-Oost heeft dit jaar een record bereikt met maar liefst 26 nesten. In voorgaande jaren werden er daar nooit meer geteld dan 15 nesten. Bonte Kraaien worden in ons land tegenwoordig niet zo vaak meer gezien en zeker niet in onze regio. Verrassend was daarom een exemplaar in Hoek van Holland op 23 maart.

19

De Broekpolder is vanouds de plek waar je Wielewalen kunt waarnemen. Met een voorzichtige schatting kom ik op 4 tot 6 paar. Een andere locatie waar jaarlijks een Wielewaal wordt gehoord zijn de populieren ten westen van de Rietputten. Ook aan de andere kant van de spoorlijn bij de Rietputten werd dit jaar een zingend exemplaar gemeld.

Bonte Kraai Jan van der Meulen

De afgelopen periode werden in de Broekpolder ook weer diverse waarnemingen van Appelvink gedaan. Daarbij ging het altijd om 1 of 2 exemplaren, meestal rond de Iepenlaan of in loswal 9. Hoewel het een goed voorjaar is voor Roodmussen is deze soort in ons werkgebied een grote zeldzaamheid. Op 4 juni werd in een klein stukje groen langs de Deltaweg in Vlaardingen een zingende Roodmus ontdekt (tweede kalenderjaar). Vorig jaar zat er op 21 juni een Roodmus in Hoek van Holland. Maar voor het gebied Schiedam/Vlaardingen /Maassluis moeten we terug naar 12 juni 1986 toen in Vlaardingen een 2 e kalenderjaar mannetje zingend werd waargenomen. Tot zover dit overzicht met dank aan alle waarnemers die de moeite hebben genomen hun waarnemingen door te geven. Voor vragen of opmerkingen over dit overzicht kan contact worden opgenomen met Jan van der Meulen, tel.: 010-4715415 of email: [email protected]

20

Programma Overzicht Voor zover niet nader aangegeven vinden de bijeenkomsten plaats in ons verenigingsgebouw “De Boshoek” aan het Bospad en beginnen ze om 20.00 uur. IWG PWG SWG VWG PaWG

Insectenwerkgroep Plantenwerkgroep Strandwerkgroep Vogelwerkgroep Paddenstoelenwerkgroep

Wo 03 jul PWG-excursie naar het Jac.P. Thijssepark, Prins Bernhardlaan naast nr. 8, 1182 BE Amstelveen. In dit 5,3 ha grote heempark groeien uitsluitend inheemse planten. Eric Brandes (hoofd Thijssepark) zal ons rondleiden. Verzamelen om 10.00 uur bij station Vlaardingen Centrum. Vooraanmelden bij P. van de Pas (010-4740030 of [email protected]). Do 11 jul

PWG-ochtend. Studie van inheemse flora. Breng planten ter determinatie mee. Aanvang 10.00 uur.

Za 13 jul

IWG-excursie naar de Regte Hei, een natuurgebied in Brabant. In het gebied komen o.a. bont dikkopje, heideblauwtje en het zeldzame gentiaanblauwtje voor. Aanmelden bij Aart van den Berg tel. 010-4490552. We vertrekken om 08.00 uur vanaf de parkeerplaats bij It's, Nieuwpoortweg 2 in Schiedam.

Di 16 jul

PaWG-inventarisatie-excursie in het Volksbos Lickebaert. Verzamelen om 10.00 uur bij de ingang van het Volksbos, De excursie duurt tot ca. 13.00 uur. Vooraanmelden is niet nodig.

Wo 17 jul PWG-excursie naar het Hitlandbos. Dit is een veenweidegebied met jong bos aan de noord- en zuidkant. Aan de zuidkant liggen moeraspartijen, waar je door kan lopen via knuppelpaden. Verzamelen om 10.00 uur bij station Vlaardingen Centrum. Vooraanmelden bij P. van de Pas (0104740030 of [email protected]). Za 20 jul

SWG-excursie naar Neeltje Jans. We gaan snorkelen bij de vluchthaven. Daar gaan we tussen de hangmosselcultuur 21

kijken naar de duizenden spookkreeftjes, zakpijpen, sponzen en zee-anemonen. Misschien laat de zeehond zich ook weer zien. Duikbril en snorkel noodzakelijk en als je een duikpak hebt of kunt huren (inclusief schoeisel), is dat geen overbodige luxe! Aanvang excursie 11.00 uur. Vooraanmelden bij Mick Otten (06-28964475 of [email protected]). Di 23 jul

Strepen in de Aalkeetpolder e.o. (zie vorige Struinen). Info P. van de Pas (010-4740030 of [email protected]).

Do 25 jul

PWG-ochtend. Studie van inheemse flora. Breng planten ter determinatie mee. Aanvang 10.00 uur.

Wo 07aug PWG-excursie naar Quackjeswater. Een maand eerder dan in 2012. We lopen de Quackroute vanaf “De houten paardjes”. Verzamelen om 10.00 uur bij station Vlaardingen Centrum. Vooraanmelden bij P. van de Pas (010-4740030 of [email protected]). Do 15 aug PWG-ochtend. Studie van inheemse flora. Breng planten ter determinatie mee. Aanvang 10.00 uur. Za 17 aug SWG-excursie naar Wemeldinge. We gaan snorkelen bij het befaamde ponton in de havenmonding. Dit ponton is altijd prachtig begroeid met allerlei kleurige zakpijpen en sponzen. Verder veel zee-anemonen en soms leuke visjes als zeenaalden en harders. Duikbril en snorkel noodzakelijk en als je een duikpak hebt of kunt huren (inclusief schoeisel), is dat geen overbodige luxe! Aanvang excursie 11.00 uur. Vooraanmelden bij Mick Otten (06-28964475 of [email protected]). Zo 18 aug IWG-excursie naar de Plateaux, dit is een natuurgebied ten zuiden van Valkenswaard in Brabant. Rond deze tijd vliegt o.a. de Bandheidelibel en de Kempense Heidelibel hier rond. Het is wel een flinke wandeling van ca. 8 - 10 km. Aanmelden bij Aad van der Ent, email: [email protected], tel. 0104661520. We vertrekken om 09.00 uur vanaf de parkeerplaats bij It's, Nieuwpoortweg 2 in Schiedam. Di 20 aug PaWG-inventarisatie-excursie in het Volksbos Lickebaert. Verzamelen om 10.00 uur bij de ingang van het Volksbos, De excursie duurt tot ca. 13.00 uur. Vooraanmelden is niet nodig. 22

Wo 21aug PWG-excursie naar naar de Coepelduynen, de duinstrook tussen Katwijk en Noordwijk, het zg. zeedorpenlandschap. We lopen de Pannenroute Noord. Verzamelen om 10.00 uur bij station Vlaardingen Centrum. Vooraanmelden bij P. van de Pas (010-4740030 of email [email protected]). Za 24 aug Floron-excursie: Stadsflora van Schiedam. Info bij W. Troelstra (010-4673970 of [email protected]). Di 27 aug Strepen in de Aalkeetpolder e.o. (zie vorige Struinen). Info P. van de Pas (010-4740030 of [email protected]). Do 29 aug PWG-ochtend. Studie van inheemse flora. Breng planten ter determinatie mee. Aanvang 10.00 uur. Vr 30 aug Algemene avondexcursie in de Rietputten en het Volksbos o.l.v. Loek Batenburg. Verzamelen bij de ingang van het Volksbos, Maassluisse Dijk (tussen Vlaardingen en Maassluis) om 19.00 uur. Aanmelden is niet nodig. Verrekijker en waterdichte schoenen aanbevolen. Voor verdere informatie zie elders in Struinen. Zo 08 sep Boshoekactiviteit. Het Natuurcentrum De Boshoek organiseert een roofvogeldag in combinatie met een Streekmarkt met volop producten uit het Midden-Delfland gebied. Aanvang 11.00 uur tot 16.00 uur. De toegang is gratis. Zie voor verdere informatie elders in Struinen. Wo 11sep PWG-excursie naar de Waalhaven. Let op: een paar keer niet op de 1e of 3e woendag van de maand i.v.m. een cursus. Wat heeft de haven ons floristisch te bieden? We beginnen bij de Eemlandweg links op de parkeerstrook. Verzamelen om 10.00 uur bij station Vlaardingen Centrum of wellicht OV. Vooraanmelden bij P. van de Pas (010-4740030 of email [email protected]). Do 12 sep PWG-ochtend. Studie van inheemse flora. Breng planten ter determinatie mee. Aanvang 10.00 uur. Zo 15 sep Floron-excursie naar De landtong van Rozenburg. Info bij W. Troelstra (010-4673970) of [email protected].

23

Di 17 sep PaWG-inventarisatie-excursie in het Volksbos Lickebaert. Verzamelen om 10.00 uur bij de ingang van het Volksbos, De excursie duurt tot ca. 13.00 uur. Vooraanmelden is niet nodig. Za 21 sep VWG-dagexcursie. Een nieuw seizoen met nieuwe kansen. De eerste excursie is naar de Maasvlakte, waar we op zoek gaan naar leuke soorten. De trek is begonnen, dus wie weet wat we tegen gaan komen. Aanmelden bij Loek Batenburg tel. 010-5922697. We vertrekken om 09:00 vanaf de parkeerplaats bij It’s, Nieuwpoortweg 2 in Schiedam. Za 21 sep SWG-excursie naar Yerseke. Zijn de zonneroosjes er nog? Aanvang excursie 09.30 uur. Vooraanmelden bij Mick Otten (06-28964475 of [email protected]). Di 24 sep Strepen in de Aalkeetpolder e.o. (zie vorige Struinen). Info P. van de Pas (010-4740030 of [email protected]). Wo 25 sep PWG-excursie naar het Eiland van Brienenoord. Verzamelen om 10.00 uur bij station Vlaardingen Centrum. Vooraanmelden bij P. van de Pas (010-4740030 of [email protected]). Do 26 sep PWG-ochtend. Studie van inheemse flora. Breng planten ter determinatie mee. Aanvang 10.00 uur. Wo 09 okt PWG-excursie naar Volgerland, het gebied ten westen van Ouddorp. Vanaf Parkeerplaats Groenendijk in Ouddorp loopt er een wandelroute. Verzamelen om 10.00 uur bij station Vlaardingen Centrum. Vooraanmelden bij P. van de Pas (0104740030 of [email protected]).

24

25

Contactpersonen en adressen deel 2 Insectenwerkgroep: donderdagavond Aart van den Berg, tel. 010-4490552 E-mail: [email protected] Plantenwerkgroep: woensdagavond Priscelline van de Pas, tel. 010-4740030 E-mail: [email protected] Plantenwerkgroep: donderdagochtend Joke Giesselbach, tel. 010-4705891 E-mail: [email protected] Srandwerkgroep: excursies Mick Otten, tel. 010-5990161, 0628 964 475 E-mail: [email protected] Vogelwerkgroep: vrijdagavond Wilma van Holten, tel. 010-4264932 E-mail: [email protected] Hans Zevenbergen, tel. 010-4755111 E-mail: [email protected] Paddenstoelenwerkgroep: Loek Batenburg, tel. 010-5922697 E-mail: [email protected] Homepage afdeling Waterweg-Noord: http://www5.knnv.nl/waterweg-noord Webmaster: Marie Baar, tel. 010-4662921 E-mail: [email protected] Groen meldpunt: Voor het aanmelden van (groene) milieudelicten, tel. 010-2743333

26