Constructief zappen Over televisiekijken als hybride burgerschapspraktijk Bijlagen Scriptie ter afsluiting van: Doctoraal Film- en televisiewetenschap Major Televisie, cultuur en media Voltooid op: 11 september 2006 Begeleid door: Dr. Joke Hermes Geschreven door: Esther Hammelburg
[email protected]
3
Inhoudsopgave Inleiding…………………………………………………… 5 Topiclijst…………………………………………………… 9 Gesprek 1 Moppie …………………………………………………… 11 Gesprek 2 Goofy………………………………………………………
36
Gesprek 3 Sanne………………………………………………………
59
Gesprek 4 Cloud………………………………………………………
86
Gesprek 5 Boer ……………………………………………………… 109 Gesprek 6 Blaadje …………………………………………………… 133 Gesprek 7 David ……………………………………………………… 157 Gesprek 8 Eefje ……………………………………………………… 183 Gesprek 9 Hermelien ………………………………………………… 199 Gesprek 10 Frank ……………………………………………………… 214 Gesprek 11 Devil ……………………………………………………… 230 E-mailcontact met Martha Nussbaum …………………… 249
4
Inleiding1 Bij de methodische opzet en uitwerking betreffende het gespreksmateriaal heb ik me hoofdzakelijk laten leiden door het werk van Margaret Wetherell en Jonathan Potter,2 en Kenneth Gergen.3 Verder heb ik kennis en ervaring opgedaan door deel te nemen aan het onderzoeksproject van Joost de Bruin naar de beleving van humor in de multiculturele samenleving.4 Ook de gesprekken met Joke Hermes zijn van groot belang geweest. Door mijn plannen en materiaal met haar te bespreken, werd het te volgen pad steeds duidelijker. Om een beeld te krijgen van analyseprocedures en het gronden van onderzoeksmateriaal door de verbinding met theorie, heb ik veel gehad aan het werk van Anselm Strauss en Juliet Corbin.5 In totaal heb ik voor dit onderzoek elf gesprekken gevoerd,6 variërend in duur van 45 tot 90 minuten. Deze gesprekken zijn op cassette opgenomen en letterlijk uitgetypt. De transscripties en de gebruikte topiclijst zijn in deze bijlagen opgenomen.
Een aantal van de ontmoetingen waren bij mij thuis, een aantal bij de informanten thuis. Ik wilde graag een huiselijke omgeving: gewoon op de bank of aan de eettafel met een kop koffie en een koekje. De meeste gesprekspartners kende ik niet. Dit gegeven en de context van onderzoek, maakt het gesprek minder ‘natuurlijk’ en gemakkelijk. Bovendien is voor veel mensen een meedraaiend opnameapparaat storend. Om deze ongemakkelijkheid te ondervangen heb ik geprobeerd om in mijn houding en de omgeving zoveel mogelijk vanzelfsprekendheid in te bouwen.7
1
Noten bij deze inleiding verwijzen – indien naar literatuur verwezen wordt - naar de bibliografie in
de scriptie zelf. 2
Wetherell en Potter 1988.
3
Gergen 1999.
4
Zie: http://www.inholland.nl/index.html?envelope=1754&folder=1580 (gezien: 9-9-2006)
5
Strauss en Corbin 1990.
6
Dit aantal lijkt laag wanneer je het vergelijkt met kwantitatieve publieksonderzoeken. Omdat er bij
kwalitatief onderzoek niet statistisch, maar meer analytisch wordt gewerkt, is het aantal informanten hierbij veel lager. Vgl. Wetherell en Potter 1988. 7
Zie McRobbie 1991 over de moeilijkheden van de relatie tussen onderzoeker en informant.
5
Bij de selectie van informanten heb ik niet een bepaalde doelgroep gekozen of beoogd een doorsnede van de samenleving te spreken.8 Binnen het kader van dit onderzoek is het mijn doel geweest om theorie te evalueren aan de hand van gesprekken met kijkers. Hierdoor werd het mogelijk om een aangescherpte visie op het onderzoeksveld te poneren. Dit betreft slechts een schets en opzet tot verder onderzoek. De selectie van informanten is daarom willekeurig geweest; ik wilde een aantal mensen spreken om een eerste inventarisatie te kunnen maken. In vervolgonderzoek zou het interessant zijn om een meer heterogene – of juist homogene – doelgroep te kiezen en zo de implicaties van het onderzoek te kunnen uitbreiden. Ik heb mijn informanten wel gevraagd om enkele gegevens – leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, beroep, woonplaats - op te geven. Deze zijn te vinden op de eerste pagina van ieder gesprek. Via twee wegen ben ik op zoek gegaan naar informanten. Ten eerste heb oproepen geplaatst op het internet. Hierbij heb ik gekozen voor een algemene site marktplaats.nl- en een aantal aan televisie gerelateerde sites – fora verbonden aan televisieprogramma’s en happyvpro.nl. De fora die ik heb benut waren gerelateerd aan entertainmentprogramma’s, omdat ik graag mensen wilde spreken die amusementsprogramma’s kijken. Happyvpro was de enige ingang verbonden aan de publieke omroep; de andere sites waren allemaal verbonden aan commerciële zenders. Drie van mijn informanten heb ik middels deze weg bereikt: via marktplaats.nl, het forum van The L-Word en happyvpro.nl. De acht anderen heb ik via mijn vrienden en familie gevonden. Van deze groep had ik vier mensen al eens eerder gezien. Eén daarvan ken ik iets beter. Ik heb er bewust voor gekozen om geen nabije bekenden te spreken. Ik vond het prettiger om met informanten te praten die nog niks van het onderzoek afwisten. Bovendien dacht ik dat het makkelijker zou zijn om me op mijn doel – het onderzoek – te richten, wanneer ik een onbekende voor me had. Achteraf heb ik, tijdens gesprekken over mijn onderzoek, vaak interessante gedachten van vrienden en familie gehoord. Ik heb er echter voor gekozen om deze informatie – bij dit onderzoek – buiten beschouwing te laten.
8
De vraag kan hierbij worden gesteld of dit mogelijk is, omdat deze ideeën over het doen van
publieksonderzoek gestoeld zijn op moderne – discursief bepaalde - scheidslijnen.
6
Ik vermeld in dit stuk niet de echte namen van mijn gesprekspartners. Dit verschaft mijn informanten anonimiteit. Bovendien is het voor het onderzoek niet relevant om de echte namen op te nemen. Na afloop van elk gesprek heb ik de betreffende informant een pseudoniem laten opgeven. Dit maakt de pseudoniemen sprekend: een informant vertelt iets over zichzelf door een pseudoniem te kiezen. Slechts één pseudoniem heb ik zelf toegekend. De betreffende informant had haar eigen naam als pseudoniem gegeven, maar ik vond dit achteraf niet kloppen. De naam Eefje heb ik daarom zelf aan haar gegeven.
7
8
Topiclijst 1. Het onderzoek •
Wie ben ik.
•
Korte (niet volledige) uitleg onderzoek. Nadruk op betekenis van televisie voor de persoon.
•
Uitleg over verwachtingen en bedoelingen gesprek.
2. De informant •
Vertel eens wat over jezelf.
•
Dagelijks leven, hobby’s, bezigheden.
•
Sociale omgeving en activiteiten.
•
Veelvoorkomende gespreksonderwerpen.
3. Favoriete programma’s •
Wat kijk je altijd?
•
Welke programma’s maken indruk op je?
•
Wat kijk je voor je ontspanning?
•
Wat vind je grappig, verdrietig, spannend? Beeld krijgen van het spectrum van gekeken programma’s en uitwerking/invloed daarvan.
4. Voorbeelden op televisie •
Heb je voorbeelden?
•
Wie vind je inspirerend, bewonderenswaardig?
•
Op wat voor manier bewonder je deze personen?
•
Krijg je wel eens goede ideeën van het zien van een persoon op tv?
5. Programma’s waar je toch meer uithaalt •
Van welk programma vind je dat het meer is dan het lijkt of men denkt?
•
Welk programma maakt meer indruk op je dan je van tevoren dacht?
•
Van welk programma ben je wel eens onder de indruk?
•
Welke programma’s zetten je aan het denken?
9
6. Belangrijke issues in de samenleving •
Wat speelt er momenteel in de samenleving wat je raakt?
•
Wat is je kijk op het leven?
•
Over welke dingen denk je regelmatig na?
7. Programma’s die deze issues naar voren brengen •
Zijn er programma’s die hier op ingaan?
•
Zijn er programma’s of televisiepersoonlijkheden waar je jezelf of je ideeën in herkent?
•
Is er wel eens een programma geweest waardoor je anders tegen een situatie aan bent gaan kijken?
8. Formulier persoonsgegevens laten invullen
10
Gesprek 1 Datum:
Duur gesprek:
maandag 18 juli 2005
± 60 minuten
Pseudoniem:
Moppie
Leeftijd:
59
Geslacht:
Man
Opleiding:
HAVO
Beroep:
Vutter, voormalig medewerker ING
Woonplaats:
Mijdrecht
11
Esther:
Ik zal eerst wat over mezelf vertellen. Ik ben Esther Hammelburg. Ik ben bezig met mijn scriptie voor Film- en televisiewetenschap aan de UVA en heb bedacht dat ik met interviews wil gaan werken. Is voor mij ook een beetje een experiment. Ik heb wel aan een ander onderzoek meegewerkt en daar een interview gedaan, maar dat ik het voor mezelf uitprobeer dat is de allereerste keer. Dus het is een beetje een testcase, zeg maar. Ehm, mijn bedoeling is om, ja, gewoon normale gesprekken te voeren over televisie. Het gaat er niet om met z’n tweeën ingewikkelde theorieën te bedenken. Het gaat gewoon om de dagelijkse praktijk eigenlijk. Het is ook niet zo dat er bepaalde dingen zijn die ik erg graag wil horen of… Nou ja, in m’n hoofd heb ik natuurlijk wel een theorie bedacht, maar ehm, denk vooral bij je antwoorden niet van “Oh, dat vertel ik niet, want dat is niet interessant” of wat dan ook. Gooi d’r maar uit. Als ik zelf vind dat het niet bruikbaar is
dan…
Moppie:
Gebruik je ’t niet…
Esther:
Gebruik ik ’t niet of als ik vind dat ’t afdwaalt dan maak ik dat ook wel duidelijk in het gesprek. Ehm, nou, wil je eerst wat over jezelf vertellen? Je, ja beetje, je hobby’s, interesses, beroep…
Moppie:
Ja, is goed. Ik ben Moppie, ben 59 jaar. Sinds twee jaar in de VUT en heerlijk thuis dus. Hobby’s zijn de computer, lekker rijden met m’n open autootje.
Esther:
Oh, lekker…
Moppie:
Veel reizen nu op het moment, daar hebben we nu de tijd voor. En in de winter, ja, is het meer wat klussen in huis en in de zomer is ’t de tuin als hobby.
Esther:
Ja, ja, oké. En eh, zijn d’r bepaalde dingen waar je veel over praat met vrienden of in je kennissenkring?
Moppie:
Over m’n reizen hoofdzakelijk, omdat eh.. ik gek ben op Thailand.
Esther:
Hm m…
Moppie:
Nou ja, en afgelopen jaar is de Tsunami daar geweest natuurlijk en in dat gebied, daar kom ik ook heel vaak en daar heb ik ook heel veel kennissen wonen.
Esther:
Ja… Dat maakt wel indruk dan… 12
Moppie:
En dat maakt heel veel indruk ja.
Esther:
Ja… Dus dat is een veelvoorkomend gesprekonderwerp?
Moppie:
Ja, ja, heel veel.
Esther:
Oké. En ehm… Qua televisie. Wat zijn favoriete programma’s van je. Wat kijk je zoal?
Moppie:
Hoofdzakelijk eh.. Journaal, eh, Achter het nieuws en zo.. en films.
Esther:
Ja, ja… Ook een aantal televisieseries, programma’s eh….
Moppie:
Geen spelletjes, geen quizzen. Heb ik een bloedhekel aan.
Esther:
Ja?
Moppie:
Ja.
Esther:
Waarom?
Moppie:
Ik weet ’t niet. Dat is allemaal zo oubollig…
Esther:
Kun je daar wat meer over zeggen?
Moppie:
Ehm… Ja, d’r eh, d’r zit geen spanning in en eh… Ja, ik weet niet, het is allemaal zo oubollig en dan die, die presentatrices, die, die eh.. moeten daar op moeders mooiste lijken, want eh, ja, anders gaat ’t niet en.. Nee, dat zijn niet mijn favoriete programma’s.
Esther:
Nee? En eh… Wat kijk je voor je ontspanning? Gewoon lekker een ontspannen avondje televisie of overdag…
Moppie:
Dan kijk ik gewoon lekker naar een film.
Esther:
Naar een film? Ja…
Moppie:
Naar een goeie thriller of een actiefilm, dramafilm. Dat eh…
Esther:
Oké. En d’r zijn verder geen programma’s waarvan je zegt van nou dat vind ik nog wel aardig om te kijken of…
Moppie:
Eh, ja, natuurprogramma’s. Documentaires over de natuur en over dieren…
Esther:
Hm m…
Moppie:
Maar ja, die zijn vrijwel haast niet op Nederland te vinden. Dan moet je toch meestal wel naar Geographic channel uitwijken…
Esther:
Hm m…. OK… En eh… Heb je gister televisie gekeken? … Of ’t weekend, afgelopen weekend?
Moppie:
Gisteren heb ik televisie gekeken ja. Naar een film zitten kijken…
Esther:
Vertel daar ’s wat over… 13
Moppie:
Het ging over een echtpaar. De man was piloot. En die is neergestort met z’n vliegtuig… Ehhh… Ze wilden hem de schuld in de schoenen schuiven en z’n vrouw is daar achteraan gegaan en heeft geprobeerd om z’n onschuld te bewijzen. Aan ’t eind was het niet helemaal duidelijk of het nou gelukt is ja of nee…
Esther:
Oke… Wat vond je van de film?
Moppie:
Eh… Redelijke film, redelijke film…
Esther:
Ja? En eh… Wat vond je mooi of ontroerend of spannend of…
Moppie:
Hij was niet spannend, maar d’r zat wel een goed verhaal in. Eh, d’r werd dus de onderzoeksmethode eh, werden getoond en d’r zat een goed verhaal in. Iets wat in werkelijkheid zou kunnen gebeuren.
Esther:
Dat is belangrijk? Dat ’t in werkelijk zou kunnen gebeuren…
Moppie:
Ja… ja…
Esther:
Waarom is dat belangrijk? Hoe zit dat?
Moppie:
Ehh… ja, ehh… Fictie is natuurlijk eh, een heel groots begrip en eh, ja daar heb je natuurlijk, eh ja, daar kun je oneindig mee gaan. Maar dit was gewoon een verhaal wat, wat dagelijks zou kunnen gebeuren en ja, dat, dat trekt dan toch wel.
Esther:
Ehm.. Heb je, heb je na het kijken van de film er nog over nagedacht?
Moppie:
… Nee, dat niet meer. Nou ik vond, hij had een beetje een vreemd einde en daardoor eh… eh… ja, ‘t, ‘t, ’t kwam d’r uiteindelijk niet echt uit of ‘t, of die nou schuldig was ja of nee…
Esther:
Maar is dat een reden om er niet over na te denken nadien?
Moppie:
Ja, d’r was wel een reden, maar dan moet je dus de hele film weer de revue laten passeren en dan ga je toch zeggen: “Ja, hij was schuldig.”…
Esther:
Dus dan heb je d’r achteraf nog wel een beetje over nagedacht…
Moppie:
Ja
Esther:
In de zin van was ie nou schuldig of niet…
Moppie:
Ja, ja, dat wel ja.
Esther:
En ehm…Kwamen d’r, kwamen er bepaalde thema’s in voor die in je dagelijks leven.. Je zei, hij was wel mooi omdat ie met ’t dagelijks leven te maken had. Kwamen d’r bepaalde thema’s in voor die je op je eigen dagelijks leven kan betrekken?
14
Moppie:
Nou, niet in m’n eigen dagelijks leven, maar ‘t, ’t eh, ’t ging dus over dat ie lid was van de IRA. Dat ie in ieder geval, dat ie wapens en eh, bommen en zo smokkelde voor de IRA. Dat is wel een actueel onderwerp, toch wel…
Esther:
… Ja…… Oké, ehm… Als je één favoriet. Ja, je kijkt voornamelijk films, maar is er toch iets van een favoriet programma wat je voor je ontspanning kijkt?
Moppie:
Nee, niet echt favoriet, nee…
Esther:
Wat is je reden om de televisie aan te zetten meestal?
Moppie:
Journaal.
Esther:
Ja?
Moppie:
Ja. Het nieuws.
Esther:
En waarom kijk je het nieuws?
Moppie:
Ehhh… Ja, om op de hoogte te blijven van de, van de dagelijkse dingen. Dat zijn eigenlijk de twee vaste zaken: ‘s morgens de krant en ’s avonds om acht uur ’t Journaal…
Esther:
… En is dat iets waar je verder wel over nadenkt?
Moppie:
Nee.. Nee, nee, nee… We zetten thuis dus bijvoorbeeld nooit de televisie aan als we zitten te eten. Dat doen we in principe niet, omdat we gewoon rustig willen eten. We nemen ook geen telefoon aan tijdens ’t eten. [Lach] We willen gewoon rustig eten altijd. En we eten meestal vrij laat, althans vrij laat, pas om half zeven of zeven uur. Nou, eer dan dus, en we zitten altijd op ons gemak te eten, dus dan eer je klaar bent dan is het acht uur en dan is het tijd voor het Journaal eigenlijk. Dat is… Ja, een beetje gegroeid in de jaren.
Esther:
En dat gebeurt elke dag zo of…?
Moppie:
Ja, meestal wel ja, als we dus thuis zijn wel ja…
Esther:
Ja… En praat je wel eens over het Journaal of een ander programma dat je op televisie hebt gezien? Je kijkt vaak met z’n tweeën zeg je?
Moppie:
Ja.
Esther:
En hebben jullie het onderling wel eens over, ondertussen of…
Moppie:
Ja… Ondertussen of, tijdens het Journaal bijvoorbeeld… Van eh… Ja, meestal zijn het de erge dingen waar je, waar je ’t eh over gaat hebben.
15
Als er weer een aanslag gepleegd is of wat dan ook. Over de leuke dingen, die neem je met een glimlach waar en dan eh, ja dat is het… Esther:
Ehm.. Denk je dat de programma’s, of films bijvoorbeeld of andere programma’s die je voor je ontspanning kijkt, heb je het daar even veel over als de nieuwsprogramma’s, bijvoorbeeld?
Moppie:
Nee, je hebt ’t meer over, nieuwsprogramma’s heb je ’t meer over. Wat er eigenlijk in de wereld gebeurt, daar ga je eigenlijk een beetje op door…
Esther:
Ja…
Moppie:
Maar, maar als je nou voor je plezier naar een dierenprogramma zit te kijken, ja, dan zeg je eens van nou, god, kijk dat ’s of kijk dat ’s of kijk dat ‘s, maar voor de rest ga je d’r niet verder op door dan.
Esther:
Nee… En met een fictiefilm, zoals je gisteravond hebt gekeken?
Moppie:
Ja, dan, dan, ja, de ene keer wel, de andere keer niet. Dat ligt eraan. Doe je nog andere dingen tussendoor of zo. Ik bedoel, je loopt dan nog wel een keertje weg of ja, als het je niet, als het je weinig of niks zegt dan zet je de televisie uit en dan pak je een boek… Ik ben niet zo dat ik ga zitten kijken als het me niet interesseert. Dan zet ik ‘m uit….
Esther:
Ja…
Moppie:
Ik ben echt een gerichte tv-kijker…
Esther:
En… Zoek je dan ook eerst op in de televisiegids wat je wil gaan kijken of…
Moppie:
Ja, ja…
Esther:
Je zet nooit zomaar de televisie aan om te kijken wat er op televisie is?
Moppie:
Nee, nee… Nee, dat nooit…
Esther:
Kijk je dan ook vaak eh.., dezelfde programma’s of kijk je ook wel eens iets wat je nog nooit eerder hebt gezien?
Moppie:
Ja, kijk ik ook. Als d’r bijvoorbeeld helemaal geen film is, wat natuurlijk ook wel eens gebeurt, ja, dan kun je of een DVD opzetten natuurlijk, maar als er bijvoorbeeld twee films een keer tegelijk zijn, waarvan je denkt, nou, die wil ik eigenlijk allebei zien, ja, dan neem je d’r één op. Maar over ’t algemeen kijken we gewoon naar hetzelfde programma. En als d’r ’s een keer echt helemaal niet is en je hebt eigenlijk geen zin om een film op te zetten, dan pak je maar eens een 16
willekeurig programma. Dan kijk je ‘s. En als het niks is dan ga je weer verder. Esther:
Kan je je herinneren wat het laatste programma was wat je zo willekeurig uitgekozen hebt?
Moppie:
………. Ja, dat was een paar weken geleden. Dat ging ook over een vliegtuigramp toevallig. Dat is wel toevallig ja. En over de, daar gingen dus de mensen op de grond, naderhand gingen ze de oorzaken proberen te achterhalen. En dat was zomaar toevallig, omdat ik eh, zat te wachten op het Journaal van tien uur en nog even wat tijd over had.
Esther:
En wat was dat voor een programma? Een documentaire of…
Moppie:
Een documentaire was dat.
Esther:
… Oké, ehm… Heb je het idee dat, want je zegt, over de thema’s uit het nieuws praat je veel en over een film praat je ook wel eens, ehm, heb je het idee dat die thema’s soms op elkaar kunnen lijken? [stilte]
Moppie:
Ja, soms wel. Een eh, een film die kan dus eh… ook de hedendaagse tijd een beetje weergeven. Die film van gisteravond bijvoorbeeld, ja, die is, hij was vijf jaar oud, maar het ging dus over de IRA en over aanslagen, ja dat is nu nog nieuws vandaag de dag natuurlijk…
Esther:
En ehm… Valt je, ja… Door zo’n film te kijken en d’r over te praten en over na te denken, denk je dan dat eh, je manier van denken daarover verandert of…
Moppie:
Nee, nee, nee. Nee, dat geloof ik niet.
Esther:
En maakt ’t een verschil dat… Bekijk je ’t op een andere manier dan in ’t Journaal?
Moppie:
Ja, een film wel, omdat een film.. Journaal heb je natuurlijk altijd, meestal, eh, reality-beelden. En dat zijn dus echt de daagse dingen die gebeuren in het leven. Een film, tuurlijk kan die op waarheid berusten, maar meestal is het toch wel een verhaal, fictie…
Esther:
Ja… Maar zoals je zei, die film gister die had zo in ’t echt kunnen gebeuren.
Moppie:
Ja, dat had zo in ’t echt kunnen gebeuren ja.
Esther:
Denk je dan er… Zit er erg veel verschil in je manier van denken over het onderwerp van zo’n film? Dan.. Effe kijken, effe denken. Als je in het Journaal iets ziet over een vliegtuigramp of je ziet een film over 17
een vliegtuigramp, denk je dan dat je op heel verschillende manieren daar over nadenkt? Moppie:
Ja, ja…
Esther:
En wat… Kun je iets meer zeggen over wat dat verschil dan zou zijn?
Moppie:
Omdat wat in het, als je ’t in het Journaal zou zien dan zou het realiteit zijn. Dan zou het bijvoorbeeld dezelfde dag gebeurd kunnen zijn of een dag eerder. Een film ga je d’r meestal vanuit dat ’t een verhaal is en dat het in werkelijkheid niet gebeurd is.
Esther:
En wat maakt dat uit over je gevoel daarbij?
Moppie:
Eh… Dat je d’r toch met andere ogen naar kijkt dan dat je ‘t. Ik denk dat je ’t minder erg vindt als zo’n vliegtuig dan neerstort, want je denkt:”Het is toch maar een film, het is toch maar een verhaal. Het is niet in werkelijkheid gebeurd.” Je ziet dat ook dus vliegtuigen in werkelijkheid helemaal niet neerstorten, dus dan is het ook minder realiteit.
Esther:
Ook al is de film heel realistisch…
Moppie:
Ook al is de film heel realistisch, dan is het toch maar een verhaal. Toevallig de film gisteravond die kwam wel dicht bij de realiteit, omdat ze lieten wel niet het vliegtuig zien wat neerstortte, maar ja, de aanslagen in Engeland en in Ierland, die zijn toch wel steeds actueel…
Esther:
En ben je wel eens ontroerd door een film die je kijkt?
Moppie:
… Ja, maar niet zo snel. Niet zo snel…
Esther:
Ben je eerder ontroerd door een item in het nieuws?
Moppie:
…Jaa [twijfelend] Ja, ja, ja [steeds zekerder] Ja, denk ik wel ja. Ja.
Esther:
Kun je daar wat meer over zeggen?
Moppie:
… Ja, eh…… Ja, eh… Een, een… Bij een film denk ik dan, heb ik ’t weer, denk je toch ja, het is een film. En dan eh… Bij het Journaal dan, dan denk ik wel, dan ben je eerder gepakt of ontroerd of hoe je dat wil noemen… Ja, omdat het de realiteit is. En een film heeft toch altijd die achtergrondgedachte van: “Is het echt zo?” Maar meestal is het dus niet echt zo…
Esther:
En eh… Heb je dan wel bijvoorbeeld bij een documentaire of bij een film die op een waar gebeurd verhaal gebaseerd is dat je dat toch wat eerder hebt? Dat jee eerder ontroerd bent of dat het je meer raakt? 18
Moppie:
Ik denk meestal, een heel kort onderwerp kan je heel erg ontroeren. Dat je zegt van jezelf: “Nou, wat erg is dit.” Of ja dat eh. En dan kun je d’r later nog wel eens over nadenken.
Esther:
Ja.
Moppie:
En ja, met films zal je dat niet zo hebben al heb je met documentaires die kunnen heel erg ontroerend zijn natuurlijk. En vooral in ‘t, in de dierenwereld. Dat is natuurlijk best interessant.
Esther:
Ja? Dat raakt je…
Moppie:
Ja, dat raakt je… Ja en dan zie je dikwijls met dierendocumentaires dat het ene beest de andere doodt en ja, dat eh, dat is life natuurlijk, maar ’t ontroert je toch….
Esther:
… Ja… En dat… Ook al zijn het dieren, ja, het raakt je wel?
Moppie:
Ja, ja, ook al zijn het dieren. Als je ziet bijvoorbeeld dat een stelletje jonge kuikens opgegeten wordt door een leeuw of door een slang of zo. Dan denk ik: “Ah, god, wat zielig.” Ja, dat doet je toch wel iets. Ja, en dan wordt de slang het slechte dier en de kuikentjes worden de goede diertjes en de lijdende voorwerpen.
Esther:
… Ja… En eh, als je kijkt op dit moment naar de samenleving of maatschappij of hoe je ’t wil zeggen, thema’s die op dit moment spelen. Zijn er dingen die je bezighouden?
Moppie:
[stilte] Niet echt, eh…, eh…, nee, niet echt. Je hebt natuurlijk altijd wel weer als d’r iets gebeurt, dan ben je d’r heel even mee bezig. Maar er gebeurt zoveel in deze wereld, ja, je kunt er niet allemaal mee bezig blijven, want eh, ja, dat is te veel voor je. Je hebt de orkaandreigingen in Mexico, je hebt de aanslagen gehad in Londen en dus nu weer in Turkije, je hebt branden in Spanje. Je kunt niet overal stil bij blijven staan. Dat eh, nee, ik denk dat dat niet goed is voor je lijf.
Esther:
En merk je soms dat het één je meer raakt dan het andere?
Moppie:
Jaa, ja dat wel, dat heb je wel. Sommige… Eh, ja, toen met die Tsunami in Thailand, dat raakt je omdat je daar altijd komt. En dat raakt je natuurlijk heel erg. En eh, ja, en hele grote gebeurtenissen, ja dat raakt je ook wel, maar dan moeten het echte rampen zijn hè. Het moet echt boven het gemiddelde uitzijn. Zo’n bomaanslag zoals gister in Kusadasi in Turkije, ja wat erg hè voor die mensen en nou ja, je gaat 19
dan met die gedachte van: “Ach ja, morgen is er weer een dag.” En het is tegenwoordig elke dag zijn het aanslagen. Je staat er minder bij stil denk ik als vroeger toen het nog eens een enkele keer gebeurde. Je gaat het als gewoonheid beschouwen… Esther:
Maar die Tsunami bijvoorbeeld, dat is iets wat al een tijdje, dat is in december gebeurd…
Moppie:
Ja.
Esther:
Maar dat houd je nog steeds bezig. Dat is ook het eerste waar je ’t over hebt op het moment dat ik je vraag waar je het over hebt met vrienden.
Moppie:
Ja.
Esther:
Dus dat is iets waar je nog steeds over praat en over nadenkt?
Moppie:
Ja, omdat het je zelf raakt. Omdat je, je bent daar vroeger geweest. Ik ben dus in maart ook eh, gelijk weer geweest. En eh…, als je dan dus die verwoestingen ziet, die zo ingrijpend zijn, eh… ja natuurlijk vanaf eh.. Wanneer was het gebeurd? 26 december of zoiets. Nou, januari, februari, heb je dus, twee maanden lang heb je beelden gezien op televisie en in kranten foto’s gezien. Dan maak je jezelf een voorstelling d’r van hoe het is. En dan kom je daar en dan is het eigenlijk veel erger. Het is eigenlijk veel erger dan dat je gezien had en wat je verwacht had. Hè, we hebben daar kennissen. Die hebben daar zo’n soort strandpaviljoen, laat ik het maar zo zeggen. Ja, die hadden geen parasol meer en geen stoel meer… En die konden dat ook niet opnieuw gaan kopen, daar hadden ze het geld niet voor. Het is nog steeds wel een arm land. Ja en dat, dat, dat, dat treft je dan en eh, dat eh ja, en dat vind je dan heel erg naar voor die mensen. En dan probeer je ze nog te helpen. Dan zeg je van: “Oké, we gaan tien strandstoelen kopen voor en jij kan ze verhuren, dan heb jij weer geld en kun jij weer eten. Want dat is het leven in Thailand hè, eh, geld is eten. En als ze geen geld hebben, dan heb je ook geen eten.
Esther:
Maar je kent daar ook mensen?
Moppie:
Ja.
Esther:
En maakt dat verschil?
Moppie:
Ja, omdat je ze kent denk ik. Hè, want het raakt je ook persoonlijk. Ja, dat zijn dus een aantal mensen. Die runnen die strandtent en ja, die ken 20
je allemaal en ze zijn, we gaan er twee keer per jaar naartoe en als je d’r komt dan zijn ze dolblij dat je d’r weer bent en dan, dan, da, ja… Als ze weggaan doen ze een gebed voor je, want ze zijn natuurlijk zo boedistisch als een ‘k weet niet wat, doen ze een gebed voor je. En je wordt gezegend en ja, dat raakt je, dat die mensen zo, terwijl wij toch gewoon ook maar één van de zovele toeristen zijn, zo met je meeleven. Dat raakt je dan veel meer als een, nu dan bijvoorbeeld die bomaanslag in Londen. Dan zeg je wat erg, maar dat raakt je niet zo. Alhoewel het veel dichterbij is natuurlijk. En steeds dichterbij komt naar Nederland. Esther:
Maar, hoe denk je, hoe denk je dat het komt dat, want inderdaad eigenlijk zo’n bomaanslag in Londen is realistisch gezien dichterbij voor ons in Amsterdam of in Nederland dan een Tsunami in Thailand, maar toch die Tsunami raakt je meer.
Moppie:
Omdat je de mensen persoonlijk kent. En mensen in Londen ken je natuurlijk niet. Ja, je leest in de krant dat er ook Nederlanders bij betrokken zijn. Prima, oké, daar ga je van uit. Er gebeurt overal ter wereld wel waar Nederlanders dan weer. Gebeurt ook in, nu in Mexico dat er mensen zullen verongelukken waar Nederlanders zijn. Dat heb je natuurlijk altijd, maar ja, in Thailand, die mensen die ken je persoonlijk. En dat is natuurlijk heel wat anders. Als je persoonlijk mensen hebt die, die erbij betrokken zijn. Dat is heel anders dan dat je de mensen niet kent.
Esther:
En ga je door zo’n gebeurtenis ook meer nadenken over wat er moet gebeuren, wat de politiek zou moeten doen…
Moppie:
Nou, die hoop heb ik al lang opgegeven, dat de politiek wat gaat doen. [lachend]
Esther:
Ja?
Moppie:
[gelach]
Esther:
Want?
Moppie:
Politiek is nu op het moment niet bepaald eh, geliefd denk ik. Of dit kabinet, laat ik het dan zo zeggen. Dus ik denk niet dat eh…, dat die iets zullen doen snel. Nee.
21
Esther:
Na die Tsunami is er een behoorlijke liefdadigheidsactie op gang gekomen. Er zijn nummers geschreven, concerten gegeven. Wat vind je daarvan?
Moppie:
Het is een heel goed doel natuurlijk. Alleen ja, ik heb het altijd met zulk soort acties, met grote acties, die zijn d’r wel eens meer geweest natuurlijk. Ik ben altijd bang, en in ’t verleden is dat natuurlijk ook wel gebeurd en heb je d’r wel eens van gehoord, dat er altijd wel wat geld aan de strijkstok blijft hangen. En dat vind ik altijd een hele kwalijke zaak.
Esther:
Ja. Maar denk je dat het goed is dat bekende mensen bijvoorbeeld hun gezicht lenen aan…
Moppie:
Tuurlijk! Als ze d’r achter staan. Maar ze moeten d’r wel achter staan vind ik. En het moet niet zo gemaakt zijn. Dat, dat, dat, nee, dat past niet. Het moet ook echt zijn dan.
Esther:
Heb je het gevoel. Heb je iets gezien waarvan je dacht: “Ja, dat was wel echt”?
Moppie:
Nee, ik heb eh… Ik heb, ik heb d’r ook niet zoveel naar, naar gekeken, naar die eh… Ik weet dat er één avond een heel groot gebeuren is geweest, maar ik heb er gewoon niet naar gekeken. Dat eh Ik heb d’r ook geen geld aan gegeven…
Esther:
Nee, maar wel strandstoelen gekocht…
Moppie:
Wel strandstoelen gekocht voor die mensen ja. Dat wel.
Esther:
Dat is veel meer in jouw…
Moppie:
Persoonlijke…
Esther:
Eigen, persoonlijke beleving…
Moppie:
Ja, ja. En dan weet ik, nu, nu weet ik ook waar het geld terecht is gekomen…
Esther:
Ja.
Moppie:
En ik weet dat die mensen d’r goed gebruik van maken… En met zo’n actie, ja, dit keer waren d’r natuurlijk ook heel veel landen getroffen hè, Sri Lanka, Indonesië, Thailand, en eh.. als je dan geld geeft, dan weet je niet eens waar je geld heen gaat….
Esther:
Ja…
22
Moppie:
Hè, je geeft geld voor een goed doel, voor die Tsunami-slachtoffers, maar je weet niet of het naar Sri Lanka gaat, je weet niet of het naar Atjeh gaat, je weet niet eh… Je weet helemaal niet waar het heen gaat. Nu heb ik zelf iets persoonlijk gegeven, ik heb gewoon, ik heb geen eens geld gegeven, ik heb gewoon tien strand, strandstoelen gekocht… Maar die mensen waren d’r hartstikke blij mee…
Esther:
Ja… En dat je in maart naar Thailand bent gegaan… Was je dat sowieso al van plan of…
Moppie:
Ja, ja, we waren ‘t toch al van plan…
Esther:
Stond die reis ook al gepland of…
Moppie:
Ja, die stond al gepland, alleen door, door allerlei omstandigheden is ‘ie wat veranderd, maar hij stond al gepland.
Esther:
Oké. En heb je overwogen om niet te gaan vanwege de Tsunami?
Moppie:
Nee, absoluut niet, nee absoluut niet…
Esther:
Juist…
Moppie:
Juist daardoor…
Esther:
Ja?
Moppie:
En ik was zelfs van plan om… Want we zouden eerst eh, op 1 april weggaan, tot 21 april, omdat, we wilden eigenlijk voor de eerste keer het Thaise nieuwjaar meemaken wat op 13 april is. Dat wilden we eigenlijk meemaken. Maar door die Tsunami en het hotel waar we altijd zitten, omdat dat ook grotendeels verwoest was kon dat allemaal niet en eh… Toen zijn we dus wat eerder gegaan…, omdat we d’r toch gewoon heen wilden. Ik wilde gelijk al in januari of, ja in januari wilde ik gelijk al om te kijken hoe het met die mensen was… Ja…
Esther:
En ehm… Dat was je idee, je wilde d’r naartoe om, te kijken hoe ’t met die mensen was…
Moppie:
Ja, ja…
Esther:
Nog andere redenen waarom je d’r heen wilde?
Moppie:
Nee, nee. Gewoon om te kijken hoe het met de mensen was, want ja, je, je kan ’t ook op eh.., op de… site van Phuket, waar we dus altijd zijn en daar had ik gekeken en nou ja eh… De winkel waar wij dus altijd onze boodschappen deden, die hadden een kelder en daar waren tachtig man verdronken. Al het personeel is daar verdronken… En ook 23
de klanten die d’r op dat moment waren natuurlijk. En dat is… Ja, dat is, dat staat dan zo dichtbij je… Het hotel waar we, waar wij altijd zitten dat is een voorste gedeelte en een achterste gedeelte. Het voorste gedeelte was aan de boulevard, was helemaal verwoest, zeg maar. Alleen het achterste gedeelte had dan niet zoveel schade. Maar ja, dat, dat, dat raakt je dan zo, omdat je d’r altijd komt, omdat je die mensen kent en ja, je was zo benieuwd van leven al die mensen nog die we kennen daarzo… Dat is dan je, je… Van god, eh, kan ik er niet heen, kan ik er niet heen, van ik wil weten hoe het met die mensen is… Esther:
Ja… En je zei eh, dat je niet zoveel vertrouwen had in de politiek om er iets mee te doen. Kun je uitleggen hoe dat komt?
Moppie:
Ja, dat eh… Ja, beetje moeilijk uit te leggen hoe eh… Ja…, dit kabinet is een kabinet van veel beloven en weinig doen, dat eh… Ja, ze hebben natuurlijk ook geld gegeven, maar ja, nou las ik weer een paar weken geleden in de krant dat het geld nog steeds niet was overgemaakt op eh, het betreffende rekeningnummer, dus dat het nog steeds, eh, vastzat in Den Haag ergens. Dat heb ik ook alweer gelezen. En dan gaat, ja, daar krijg je een nare smaak in je mond van, eh… Die toezegging die ze gedaan hebben, wanneer komt die nou eens een keer.
Esther:
Vind je dat daar iets in zou moeten veranderen? Wat in zou kunnen veranderen?
Moppie:
… Ja, … Wie ben ik om daar over te oordelen natuurlijk, dat eh…
Esther:
Een kiezer…
Moppie:
Ja, ik ben een kiezer, maar… het is niet mijn kabinet. Ik heb dit kabinet niet gekozen, dus eh…
Esther:
Nee… En ehm, als je politiek op lager niveau bekijkt, d’r zijn ook actiegroeperingen en dat is ook een soort van politiek zeg maar… Ehm… Denk je dat daar wat meer in te doen is? Of dat dat makkelijker te beïnvloeden is?
Moppie:
[Stilte] Denk ik wel… Alleen ik vind altijd, ja, altijd met politiek of dat nou op hoog of laag niveau is, Als ze je nodig hebben beloven ze je koeien met gouden horens, maar als ’t op daden aankomt… dan is het allemaal weer afgelopen.
Esther:
Heb je persoonlijke betrokkenheid bij de politiek? 24
Moppie:
Nee, nee, helemaal niet.
Esther:
Nooit gehad?
Moppie:
Nee…
Esther:
Je stemt wel altijd?
Moppie:
Ja…, dat wel… Dat is het enige wat ik kan doen en dat wat ik mag doen en dat is een vrijheid die ik heb en die eh.., die neem ik ook maar…
Esther:
Denk je wel eens over politiek na?
Moppie:
[Stilte] Nee, minder… minder…
Esther:
Minder dan…?
Moppie:
Vroeger, minder dan vroeger, laat ik ’t zo zeggen… Ja…
Esther:
Wat is daarin veranderd?
Moppie:
Wat er wel veranderd is, dat ze, ja, ik zeg veel beloven, weinig doen…
Esther:
En dat was vroeger anders?
Moppie:
Volgens mij was dat vroeger wel wat anders… Ja, volgens mij was dat vroeger ietsje anders. Ja, heb ik het zo het idee van. Ik kan ’t misschien helemaal verkeerd hebben, maar…
Esther:
Ik weet ’t ook niet hoor…
Moppie:
Nee… [gelach]
Esther:
Maar met vroeger, welke tijd bedoel je dan?
Moppie:
Eh… dus twintig, twintig dertig jaar geleden, zeg maar…
Esther:
Ja… En was je toen persoonlijker betrokken bij de politiek voor je gevoel of….
Moppie:
Nee, dat niet. Nee, want ik heb niks met politiek of zo, dat eh… De mooie… Vlak voor de verkiezingen komen altijd de mooie praatjes en als de verkiezingen dan geweest zijn, dan zijn de mooie praatjes weer afgelopen.
Esther:
Zijn d’r politici waar je iets mee hebt?
Moppie:
Nee, nee…
Esther:
Ook niet uit ’t verleden?
Moppie:
Nee, nee… Nee…
Esther:
Ehm… Even kijken… Herken je, zijn d’r wel eens televisieprogramma’s of, of eh.. films die je kijkt bijvoorbeeld, waar je… die aansluiten bij je eigen ideeën over wat er aan de hand is in de 25
wereld of… Waarvan je denkt:”Nou, dat is nou een interessant thema of dat sluit precies aan op iets waar ik zelf over na aan het denken was… Moppie:
[Stilte] Nee, dat is meestal dan toeval en ja… een samenloop van omstandigheden dat iets aansluit bij je leven als je ergens naar zit te kijken. Het Journaal eigenlijk al helemaal niet… eh… Dat eh… Ja, ja, wat, nee, nee… Niet echt.
Esther:
Het Journaal al helemaal niet… Andere dingen wel die je ziet?
Moppie:
Nee, nee… [Stilte] Je moet ’t leven nemen zoals ’t komt en je kan d’r niks aan veranderen.
Esther:
En eh… Maar je wordt wel eens geraakt door iets wat je ziet…
Moppie:
Ja…, je wordt wel eens geraakt natuurlijk. Hè, dat eh… Maar dat zijn ook echt hele grote dingen dikwijls… Dat je echt, echt raakt. En wat, wat, ik zeg die Tsunami, Bijlmerramp bijvoorbeeld hè een aantal jaren geleden hè, een vliegtuig van Martinair wat dan neerstort op eh…, op Faro en dat soort dingen. Dat zijn echt grote gebeurtenissen, wat, wat, dat echt eh… indruk op je maakt. Die kleine gebeurtenissen maken steeds minder indruk op je, omdat ’t dagelijks gebeurt….
Esther:
Ja, ja… En eh… Denk je dat een film meer indruk op je maakt op ’t moment dat die daar op aansluit?
Moppie:
Ja, ja… Denk ik wel…
Esther:
Hoe zit dat denk je?
Moppie:
Omdat ’t dan realiteit wordt. Dan, dan ga je ook denk ik een beetje met andere ogen kijken. Dan ga je niet kijken als dat ’t een film is, maar dan ga je denken van: “God, ja, dat had echt kunnen gebeuren.” En dat soort dingen. Dat speelt wel ja…
Esther:
En met een film… Op ’t Journaal wordt alles eh…, zo objectief mogelijk, tussen aanhalingstekens, neergezet. In een film niet.
Moppie:
Nee
Esther:
In een film wordt er vaak, heb je vaak een hoofdpersoon die je aardig vindt of niet en andere mensen die je aardig vindt of niet en onderlinge relaties, ehm…, waardoor er ook een ander soort betrokkenheid bij een film is. Je bent ook benieuwd hoe het liefdesverhaal afloopt…
Moppie:
Ja… 26
Esther:
Of hoe iets afloopt…
Moppie:
Ja…
Esther:
Maakt dat verschil, denk je, in hoe je je voelt bij ’t kijken naar een film en het kijken naar het nieuws?
Moppie:
Ja, ehm…, nieuws daar zit je toch meer met spanning denk ik naar te kijken, omdat ’t realiteit is. En een film is, ja…, als je een liefdesdrama hebt, dat is dan ontspanning zal ik maar zeggen.
Esther:
Kijk je dat wel eens?
Moppie:
Eh… Niet zo veel…, niet zo veel…
Esther:
Maar als je kijkt… Je kan d’r wel naar kijken?
Moppie:
Ja, ik kan d’r wel naar kijken, maar niet echt dat je zegt van eh…, ik zoek ’t uit.
Esther:
Nee, nee… En als je zo’n liefdesdrama ziet, is ’t dan… Denk je daar nog wel eens over na als je hebt gekeken?
Moppie:
…Nee, ik probeer ’t wel eens te vergelijken met mijn eigen leven, maar eh… [lachend]
Esther:
En heb je ’t er wel eens over?
Moppie:
Nee, vrijwel niet, nee, vrijwel niet, nee…
Esther:
Ehm… Heb je wel eens gehad dat je een film of een televisieprogramma hebt gezien, die je kijk op iets heeft veranderd?
Moppie:
[Stilte]
Esther:
Da’s een moeilijke vraag hè…
Moppie:
[stilte] Nou dat zou ik zo niet weten…
Esther:
Bijvoorbeeld zo’n film als gister die gaat, nou ja, dat wel over iets wat op dit moment wel gaande is… Door zo’n film te zien, krijg je dan een ander beeld van wat er op dit moment aan de hand is?
Moppie:
[stilte]
Esther:
Of bevestigt het ’t beeld wat je al had? Of…
Moppie:
[stilte] Ja [Stilte] Je, je gaat d’r vanuit, in ’t algemeen genomen, dat, net zoals over die film van gisteravond dan even, dat zo’n piloot dus echt honderd procent betrouwbaar is. Dat die onkreukbaar is. En dan achteraf blijk dus dat het helemaal niet het geval is. En dan zeg ik van eh.., ja, eh… dat kan in ’t dagelijks leven ook gebeuren en als ik straks in een vliegtuig stap, ja, kan dat ook gebeuren. [Stilte] 27
Esther:
Ja…
Moppie:
En dat is, ja, hè, dat… Het verandert de kijk op het leven niet, het eh… Nee…
Esther:
Nee, maar ’t hoeft ook niet zo groot te zijn, maar gewoon dat je… Soms kun je ideeën krijgen of op ideeën gebracht worden… Het hoeven geen grote ideeën te zijn
Moppie:
Nee, nee…
Esther:
Het kan ook een tuinieroplossing zijn bij wijze van spreke…
Moppie:
Ja, je ziet altijd wel ‘s, eh, wel ’s iets, maar… Ja, ik zag eens een keer bijvoorbeeld op de tv, dat ging over, over een, dat was een tuinprogramma en eh… om, om mieren te bestrijden heb je natuurlijk gif, maar je kan ook water met een, met een kopje azijn nemen. Nou, dat ga ik eens een keer proberen, want ik heb last van mieren…
Esther:
Ja…
Moppie:
Ja, oké, dan heb je daar iets aan. Maar over ’t algemeen zijn dat eh, nee…
Esther:
En eh…, zijn er mensen op televisie die je interessant vindt? Of boeiend of eh… Die indruk op je maken…
Moppie:
[Stilte]
Esther:
Of die je erg sympathiek vindt…
Moppie:
[Stilte] Nee… Ik denk als een nieuwslezer een eh… een leuk onderwerp eh, voorleest, dat je ‘m dan leuk vindt en als ‘ie een, een naar onderwerp voorleest, dat je ‘m dan minder leuk vindt. Zoiets in die geest. Dat, dat eh…
Esther:
Is er een nieuwslezer die je sympathiek vindt of die je het liefst hebt dat die het nieuws presenteert?
Moppie:
Ehm… Ik vind Gerard Arninkhof vind ik heel erg goed…
Esther:
Waarom?
Moppie:
Hij is heel duidelijk. Verspreekt zich bijna niet. Eh, goeie intonatie in z’n stem… Ja, vind ik heel goed.
Esther:
En zijn d’r ook televisiepersoonlijkheden meer uit de entertainmentsector zeg maar, waarvan je denkt: “Dat vind ik nou een leuke vrouw of een leuke man?”
Moppie:
Eh, Robert ten Brink vind ik een leuke vent. 28
Esther:
Ja? Waarom?
Moppie:
Ja. Die is naturel, die is niet zo gemaakt en eh… Ja, die vind ik wel… En hij presenteert goed.
Esther:
Kijk je wel eens programma’s van hem?
Moppie:
Af en toe dan met eh… Wat doet ie? De staatsloterijshow? Of de… Nee, de lotto, de lottoshow… Ja… Ja, dat is één van de weinige quizzen die ik dan toch nog wel eens kijk ja.
Esther:
Toch wel…
Moppie:
Ja, ja… Toch nog… Komt er toch nog een quiz tevoorschijn…
Esther:
En, kun je daar iets over vertellen? Wat eh… Waarom kijk je dat af en toe?
Moppie:
Omdat het een eh, een eh, een quiz is met een meerkeuzevraag hè, met vier antwoorden. En de kandidaat moet dus eh, één antwoord is het goeie en hij heeft dus ook verschillende mogelijkheden om eh, telefonisch hulp te vragen en eh, twee foute antwoorden weg te strepen… En eh, ja, daar doe ik zelf dan ah, altijd intensief aan mee. En eh, kijken hoe ver ik kom… Ja… Ja, toch nog een quiz, ja…
Esther:
En… Wat is je, wat is je indruk van hem?
Moppie:
Dat hij een hele vlotte presentator is. Dat ‘ie ’t gesprek goed leiding kan geven. Dat ‘ie ’t ook op de juiste tijd weet af te breken. Dat ‘ie niet zo aan ’t interrumperen is als de, als de kandidaat aan het woord is.
Esther:
Oké. En zie je hem ook wel eens op andere plekken of zie je ‘m alleen maar in dat programma?
Moppie:
Nee, nee. Ik eh… Nee, alleen maar in dat programma. Dat is de, ja, dat is één van de weinige quiz.. Maar dat komt, die vergat ik eigenlijk te zeggen, omdat die, op ’t moment is die niet op ’t scherm.
Esther:
Nee, ik heb ‘m ook al lang niet gezien.
Moppie:
Nee, ’t is zomerstop, dat eh…
Esther:
Oké. En zou je d’r zelf een keer aan mee willen doen?
Moppie:
Ja, ja!
Esther:
Ja? Denk je dat je ’t ver redt?
Moppie:
Nee, nee, nee, nee, nee, ’t miljoen haal ik ook niet. [Gelach] Nee..
Esther:
Maar je speelt thuis op de bank wel altijd mee?
Moppie:
Ja, ja… 29
Esther:
Oké. En vind je het spannend om te kijken? Waarom vind je het ’t leukst om te kijken?
Moppie:
Ja, gewoon interessant, die vragen en of je zelf ’t antwoord weet. En kijken hoe ver je zelf zou komen. …
Esther:
Ja, ja, oké… Ehm… Eigenlijk heb ik het meeste wel besproken wat ik besproken wil hebben… Mmm… Denk je dat ehm…. Je kijkt zelf dus niet erg veel entertainmentprogramma’s…
Moppie:
Nee, niet zo veel nee..
Esther:
Denk je dat het verschil maakt of iemand dat wel kijkt of niet kijkt voor zijn mening? Waar denk je dat mensen hun mening op baseren? Laat ik dat eerst eens vragen. Als mensen…, als je d’r vanuit gaat dat mensen hun mening, meningsvorming door de televisie beïnvloed wordt, wat voor soort programma’s denk je dat jouw mening beïnvloedt?
Moppie:
Ik denk toch door die nieuwsprogramma’s. Ik denk niet dat je met een, met een, met een, hoe heet dat spelletje met die letters?
Esther:
Lingo?
Moppie:
Lingo of zoiets, dat je daar een andere mening door krijgt. Dat, dat geloof ik niet.
Esther:
Hoe denk je dat nieuwsprogramma’s jouw mening beïnvloeden?
Moppie:
Ja, ik denk, als ’t op, op een hele indringende manier gepresenteerd wordt en heel duidelijk gepresenteerd wordt, dat je mening zou kunnen veranderen.
Esther:
Wat bedoel je precies met indringend?
Moppie:
Eh… Dus niet even heel kort, maar bijvoorbeeld, iets langer, het onderwerp, hè. Misschien wel, wel… Meestal zijn de onderwerpen, het zijn een paar regels en een paar beelden en dan is het afgelopen. Volgende onderwerp. Soms zijn d’r wel eens onderwerpen die hebben ze dus iets langer in beeld en ik denk dat daardoor je mening wel beïnvloed kan worden. Als het iets langer duurt. En als je d’r dan verder over na gaat denken en misschien dat je dan in een ander programma wel iets meer ziet. Ik denk, ik denk wel dat dat je in, dat je ka beïnvloeden ja. Dat denk ik wel.
Esther:
Je kijkt ook wel eens actualiteitenrubrieken en dat soort dingen 30
Moppie:
Ja
Esther:
Denk je dat dat dan nog meer.. Want daar heb je eigenlijk d onderwerpen uit het nieuws, maar langer in beeld.
Moppie:
Langer gepresenteerd. Ja, dat geloof ik wel, dat daar, eh, ja, dat geloof ik wel…
Esther:
Merk je dat je meer napraat over actualiteitenprogramma’s dan over het nieuws?
Moppie:
Ja… Ja, omdat het uitgebreider in beeld komt…
Esther:
En ehm… Raakt het je meer denk je..
Moppie:
Ja
Esther:
Of raakt het nieuws, het harde bericht van het nieuws je meer?
Moppie:
Ik denk dat het nieuws je nieuwsgierig maakt en dat je dan daarna meer wil weten van ’t onderwerp…
Esther:
En dan…
Moppie:
En dat je dan dus naar een Achter het nieuws of naar een ander programma op zoek gaat wat er verder op doorgaat…
Esther:
En dan…
Moppie:
En dan, dat ’t je dan dus nog meer raakt. Want je raakt nieuwsgierig door een, door een heel kort onderwerp, bijvoorbeeld, hè, als ze iets zeggen over een eh, in het nieuws vanavond iets zeggen over een, je eh, in Oostenrijk is een busongeluk gebeurd met twaalf doden waaronder verscheidene Nederlanders en meer zeggen ze niet… Dan denk ik: “Hé, daar wil ik meer van weten.”
Esther:
Hm hm…
Moppie:
En dat je dan op zoek gaat naar meer informatie… Dat geloof ik wel ja… En op ‘t moment dat je ‘t dan in ‘t Journaal hoort, zegt ‘t je weinig… Alleen maar over een busongeluk met twaalf doden en waaronder Nederlanders. Dan zegt ’t je weinig. Maar zodra je dan meer informatie krijgt… Ja, dan, dan raakt ’t je ook meer natuurlijk.
Esther:
Maar wat voor informatie krijg je dan?
Moppie:
Over eh…, hoe het ongeluk gebeurd is. Waar is het gebeurd? Hoe zit ’t met de Nederlanders? Zijn d’r nog overlevenden of zijn d’r gewonden of… Ja, dan raakt ’t je meer. Van ja, goh, weer een busongeluk…
31
Esther:
En heeft dat te maken met dat je ehm… alleen te maken met de informatie die je extra krijgt of denk je dat er ook nog andere dingen…
Moppie:
Nee, het is meer informatie en eh…, dat is dan denk ik de hoofdreden, zodat je…
Esther:
Want je ziet ook meer beelden…
Moppie:
Je ziet ook meer beelden en eh… Ja, dan eh…, ja dan ga je kijken van hoe zou dat nou weer gebeurd kunnen zijn? Hè, want ’t is altijd maar die bussen die verongelukken en eh…, ja, dan eh…, hoe zou dat nu weer gebeurd kunnen zijn… Wat voor maatregelen zouden ze nu eindelijk eens een keer gaan nemen om dat tegen te gaan? Dat soort dingen ga je dan over nadenken.
Esther:
En krijg je soms de neiging om daar zelf dan wat in te gaan doen?
Moppie:
Nee, nee…
Esther:
En als je zegt dat het je raakt… Je zegt dat het je raakt, maar wat je daarna zegt is dat je er nieuwsgierig naar wordt hoe het heeft kunnen gebeuren.
Moppie:
Ja.
Esther:
Maar raakt het je ook emotioneel, in de zin van wat erg dat het gebeurd is…
Moppie:
Ja, dat wel, maar het raakt je op afstand, zeg ik altijd maar. Terwijl waar, iets waar persoonlijk, Tsunami, dat raakt je persoonlijk, omdat je persoonlijk die mensen kent. Maar dit is een bus met veertig man d’r in. Oké, je kent niemand. Het raakt je op afstand dan. Dan denk je, god, weer een eh, ongeluk. Wat erg voor die mensen.
Esther:
Kan je nog iets herinneren, een televisiebeeld, van die Tsunami? Het is al een tijd geleden, dus ’t is misschien wat lastig…
Moppie:
Ja… Wat, wat… Dat is een beeld… van die enorme grote golf dus en dat d’r een, een man in, nou ja, zwemmen kun je ’t natuurlijk niet noemen, en die probeerde dus een balustrade te pakken. En dat lukte ‘m niet… En ik weet dus niet hoe het verder met die man gegaan is. Het was een Europese man, dat kon je dus wel zien. Het was geen Thaise man, maar ik weet ook niet hoe het verder afgelopen is. Dat beeld dat staat nog wel, ja, op, op, op m’n netvlies gegrift. Dat… Als je
32
daar over begint, als je zegt Tsunami in beeld, dan zeg ik ja, dat beeld… Esther:
Weet je nog waar je dat beeld hebt gezien?
Moppie:
Op de televisie. In het Journaal.
Esther:
In het Journaal zelf….
Moppie:
In het Journaal…
Esther:
Ja… En dat was een kort beeld of was het een heel…
Moppie:
Dat beeld is heel dikwijls herhaald. Haast in elke Journaal-uitzending kwam dat beeld. En of je dan op Nederland keek of op RTL of op CNN of op BBC, je zag altijd dat beeld van die man. Dat werd op elke zender, werd dat getoond. En dat heeft me heel erg geraakt…
Esther:
Maar je hebt nooit gehoord hoe ’t met die…
Moppie:
Ik heb nooit gehoord hoe ’t met die man afgelopen is…
Esther:
Zou je dat willen horen?
Moppie:
Ja… Ja, ben ik verschrikkelijk benieuwd naar…
Esther:
Want, op de één of andere manier, omdat je die man ziet…
Moppie:
Ja… En omdat ’t ook in, in Thailand was en het was ook op Phuket, dus ja, toch een beetje waar ik dus altijd ben ook. En ja eh… Dan zou ik dat wel willen weten ja.
Esther:
Denk je dat het meer indruk op je maakt omdat je die man ziet, dan gewoon het beeld van zo’n grote golf? Of van de verwoesting van gebouwen of…
Moppie:
Ja, dit was eigenlijk natuurlijk, eh, eh, ’t samenspel van èn zo’n grote golf èn die complete verwoesting, dat, dat, dat, ja, dat heeft heel veel indruk op me gemaakt.
Esther:
Ja, vergeet je niet snel meer…
Moppie:
Nee, dat vergeet je niet snel meer, nee.
Esther:
Denk je dat entertainmentprogramma’s ook invloed kunnen hebben op gedachten, ideeën, meningen…
Moppie:
Geloof ik niet zo heel erg, geloof ik niet zo heel erg…
Esther:
Waarom niet?
Moppie:
Ja, eh, dat is entertainment en je kijkt d’r naar en het gaat eh, d’r hier in en aan de achterkant weer d’r uit, zeg ik altijd maar. Nee, als ik al ‘ns een keer zoiets zie, dan gaat het mij ook het ene oor in en het andere 33
uit. Dat eh… Ik zal d’r niet wakker van liggen, ik zal ’t niet onthouden en eh… Nee. Esther:
Waar ligt dat aan denk je?
Moppie:
Ik weet niet… Een beetje, ja… Het is een beetje oppervlakkig en eh… Nou, neem nou zo’n serie als Goede tijden, slechte tijden. Die loopt geloof ik al tien jaar of zo?
Esther:
Ja, ik denk al langer…
Moppie:
Of al langer, ik weet ’t bij god niet, maar je hebt mensen die zitten dat ’s avonds met het bordje op schoot voor die buis, want ze moeten Goede tijden, slechte tijden zien. Dat kan ik me niet voorstellen, dat, dat…
Esther:
Je kijkt dat nooit?
Moppie:
Nee, nee… Heel in het begin heb ik ‘ns even een poosje gekeken. En toen dacht ik, nee, nee, wat moet ik hiermee. Dat eh, is niet voor mij weggelegd… Nee…
Esther:
En…Toch… Kan je je voorstellen dat mensen, dat het voor mensen wel een gespreksonderwerp is? Of interessant is?
Moppie:
… Ja, eh… [Stilte] Misschien mensen die, die dat soort zaken zelf meemaken in hun omgeving of zo, dat eh… Ja…
Esther:
En, jij zegt, als jij zo’n entertainmentprogramma kijkt dan gaat het ’t ene oor in en het andere uit, of je ziet het en het verdwijnt meteen weer.
Moppie:
Ja
Esther:
Ligt dat denk je meer aan de manier waarop je kijkt of aan de inhoud van het programma?
Moppie:
[Stilte] Nou, ik eh, ik denk de inhoud van het programma en dat het er te veel… Vroeger, toen had je Goede tijden, slechte tijden, The bold and the beautiful eh, nou ja, weet ik wat allemaal. Nou, dan zeg ik… Dan zei ik wel eens van, toen werkte ik dus nog en dan stond de televisie dus al aan. “Oh, kijk je weer naar The bold and the beautiful?” “Nee, dit is Goede tijden, slechte tijden” Ik zo ja, het is toch hetzelfde? Het is allemaal hetzelfde. En, en, nee, dat eh… [lach]… nee
Esther:
Heb je niks mee…
Moppie:
Nee, niks mee.
34
Esther:
Oké, nou. Ik heb eigenlijk alles wel zo’n beetje besproken wat ik wilde bespreken.
Moppie:
Prima.
[Invullen formulier persoonsgegevens]
Moppie:
Moppie… Dat is de naam, van m’n kat en die is vorig jaar overleden. Wordt ook heel veel als wachtwoord gebruikt. [lach] Ik hoop dat je d’r wat aan hebt.
35
Gesprek 2 Datum:
Duur gesprek:
maandag 18 juli 2005
± 70 minuten
Pseudoniem:
Goofy
Leeftijd:
24
Geslacht:
Vrouw
Opleiding:
WO
Beroep:
Student
Woonplaats:
Amsterdam
36
Esther:
Het is de bedoeling om een beetje over je dagelijkse kijkervaringen te praten. Eh.. Ja, het is echt basis, er hoeft niet getheoretiseerd te worden of wat dan ook. En eh… Hou alsjeblieft geen rekening met wat voor mij bruikbaar is of niet, zeg gewoon wat je vindt. Wil je eerst iets over jezelf vertellen? Een beetje over je dagelijks leven…
Goofy:
Eh… Nou ja, druk. Ik werk twee dagen minimaal per week en dus nu twee dagen per week stage. Ik studeer politicologie en eh… Verder woon ik dus al bijna drie jaar samen. En ja, dat is ’t wel zo’n beetje.
Esther:
Kijk je veel televisie?
Goofy:
’s Avonds. Meestal gaat ie wel aan ja.
Esther:
Ja?
Goofy:
Ja. Ook al, ook al kijk ik niet, dan eh… Als ik ’s avonds thuis kom en ik heb gegeten of tijdens het eten, gaat het ding gewoon aan.
Esther:
Oké…
Goofy:
En dan… meestal sport, omdat hij eh, erg van sport houdt en nu is de Tour de France. Dat vind ik heel erg leuk. En altijd voetbal, maar ook… Niet echt series of zo waar ik naar kijk, wat ik echt volg. Een tijd geleden was er wel een serie, maar, ik bedoel, als ik niet thuis was of d’r was iemand ging ik ‘m echt niet aanzetten d’r voor.
Esther:
Welke serie was dat?
Goofy:
The Gilmore girls
Esther:
Oké…
Goofy:
Dat is eigenlijk heel erg ‘no brain’ en ga maar lekker liggen en nergens aan denken serie. Maar verder heb ik nooit echt soaps of wat dan ook eh… interessant gevonden. Ook niet dat ik dacht van: “Nou, nu is het acht uur, nu moet ik televisie kijken” of zo. Over al die soapseries dacht ik: “Nou, dat moet ik juist niet gaan kijken.” [Gelach]
Esther:
Want…
Goofy:
Ja, ik weet niet. Het was zo’n hype, dat ik juist dacht van dit wil ik juist niet. [Gelach] En ik heb wel een paar keer meegekeken met vriendinnen en zo en dan had ik zoiets van: “Nee!” Ze kunnen niet acteren, punt één. En punt twee: het gaat nergens over, want zeker dat Goede tijden, slechte tijden is zo van, ja, is eigenlijk alleen maar slechte tijden. In ieder geval wat ik er van gezien heb. Dus nee, dat is 37
niks voor mij. Liever dan een film, waar je je verstand op nul kan zetten en dan maar gewoon kan kijken. Esther:
Maar kijk je zelf thuis wel eens een soap of helemaal niet?
Goofy:
Nee, nee.
Esther:
Alleen maar als je ergens bent en iemand anders kijkt het…
Goofy:
Ja, [Goofy’s partner] z’n moeder die kijkt als het eventjes kan As the world turns, The bold and the beautiful en Goede tijden, slechte tijden, dus ja, dan staat dat ding wel eens aan. Maar eh…, ik denk altijd van: “Ja, naar welke serie kijk ik nou?” Het kon allemaal.. Ja, het één is dan in ’t Engels, maar ’t kon allemaal hetzelfde zijn, zeg maar. [Gelach] Maar ik zet het niet aan. Ik zap zo snel mogelijk weg.
Esther:
Heb je een programma dat je echt altijd kijkt? Of zoveel mogelijk…
Goofy:
[Stilte] Nee…
Esther:
Een favoriet programma? Wat vind je een heel erg leuk programma?
Goofy:
[Stilte] Tja… Ja, dat zou dan de laatste paar maanden, het is nu afgelopen, The Gilmore girls zijn dan. Maar eigenlijk is echt het enige programma wat ik elke week kijk is zondag avond Studio sport. Dat is echt het enige. [Gelach]
Esther:
En dat is wel vaste prik?
Goofy:
Ja.
Esther:
Blijf je daar wel voor thuis?
Goofy:
Nee, nee…
Esther:
En eh… Je zet de televisie ook wel eens aan voor ontspanning… Je zegt zelf van, je gedachten op nul en kijken maar…
Goofy:
Ja, ’t is eigenlijk altijd ontspanning, tijddoding of wat dan ook…
Esther:
Ja?
Goofy:
Niet van: nu komt er iets en dat moet ik gaan kijken of zo. Het zijn ook niet altijd gewoon series. Vaak doe ik, hoe heet dat nou, National Geographic en zo. Dat vind ik dan wel heel erg leuk, omdat ik van reizen hou en dan zie je allemaal rare dingen. En het gaat vaak over Australië [heeft ze zelf een tijd gezeten], dus dat vind ik wel heel leuk. Maar ik ga niet de televisie aanzetten met een doel of zo. Ja, misschien dan met sport, als er iets heel belangrijks is gebeurd. Of, het nieuws elke ochtend. Dat kijk ik dan wel. 38
Esther:
Hm m
Goofy:
Maar eh… Dat is het enige doel. Om te kijken: wat is er gebeurd in de wereld. [Lach]
Esther:
Ja, oké… En eh… Als je voor ontspanning de televisie aanzet, dan… Je kijkt dus niet eerst in de gids of zo wat er komt?
Goofy:
Nee…
Esther:
Dus hoe bepaal je wat je kijkt?
Goofy:
Zappen. Ik kijk eh, ja op teletekst dan kijken. En het liefst iets op België, want daar is geen, is geen reclame. Als er reclame is zap ik ook meteen weg. Dus als ik kijk, dan is het een film. Ik ga niet naar eh, naar al die series of zo… En dan vaak ook een DVD of zo die ik er in gooi [Lach, wijzend naar toren vol DVD’s]
Esther:
Ja, daar heb je nogal wat van.
Goofy:
Ja
Esther:
Zoals net stond Friends op toen ik binnenkwam…
Goofy:
Is dat zo?
Esther:
[Lach] Ja, dus je kijkt eigenlijk helemaal niet naar die series of…
Goofy:
Ja, soms inderdaad, af en toe. Dan eh… Ik bedoel, ik kijk Friends wel af en toe, maar… ja, daar hoort ook geloof ik een tijdslijn in te zitten, maar dat heb ik niet echt door…
Esther:
Maar, je vindt ’t wel leuk om te kijken?
Goofy:
Ja, absoluut!
Esther:
Je hoeft ’t niet te volgen maar…
Goofy:
Ja, maar dat zijn juist van die series die je niet persé hoeft te volgen om toch ’t leuk te vinden, zeg maar. Hè, dat had je dan ook met The Gilmore girls en je hebt ook nog een paar van die series die ik dan heel leuk vond…
Esther:
Zoals?
Goofy:
Eh… Nou ja, MASH vind ik heel leuk. Van die oude, oude comedyseries en eh… Ja, die hoef je niet echt te volgen wil je ’t leuk vinden. En Keeping up appearances en zo, dat vind ik altijd wel lachen.
Esther:
Ja…
39
Goofy:
Die hoef je niet te volgen om dan, als je ’t een keer ziet… van ha, leuk, maar dat gevoel heb ik wel bij die soapseries. En ik ga echt niet m’n hele leven indelen op eh: ‘Ik moet om tien voor acht thuis zijn, want dan eh…” Nee, heb ik geen zin in. [lach]
Esther:
Heb je gister of afgelopen weekend televisie gekeken?
Goofy:
Ja… Even denken. Ik was op de camping. Zondag de hele dag Tour de France. En zaterdag… één of andere detective gekeken…DL heb ik gekeken… [KRO Detectives]
Esther:
Dat is… een detectiveserie of…
Goofy:
Ja, ik weet niet of dat elke week is… Maar, net zoals je op België Mid summer murders hebt, heb je op Nederland 1 of zoiets, heb je DL. En Paul z’n moeder vindt dat heel erg leuk. En ik vind ‘t, ik vind detectives ook heel erg leuk, maar zij houdt gelukkig voor me bij wanneer dat dan is. [Lach] Dan zegt ze: “We moeten nu echt naar binnen toe [lach], want dan kunnen we DL gaan kijken.
Esther:
Oké. En waar gaat ’t over?
Goofy:
Nou, ’t is iedere keer anders. Net zoals je Cold case hebt en CSI, kijk ik dan ook wel af en toe. Eh…Niet die Miami gedoe en zo, maar de gewone. Dat vind ik dan gewoon heel interessant, om dan zo’n heel moorddinges op te, ja op te lossen. En dan komt d’r altijd iets anders uit dan wat je gedacht had natuurlijk. Maar DL is heel erg oud en daar loopt dan wel echt een verhaallijn doorheen, maar ja, d’r gebeuren zeg maar drie moorden tegelijk en die horen dan allemaal niet helemaal bij elkaar, maar toch weer wel. Dat vind ik wel leuk.
Esther:
Oké. Wat vind je er leuk aan?
Goofy:
Ja… Ik weet niet, het is niet dat het echt zou kunnen zijn of zo… Aan de andere kant zijn die personages wel echt, want… Ja, echt, ik bedoel, ‘t is allemaal gespeeld… [lach] Ik weet niet. Het komt wat geloofwaardiger over dan de Nederlandse televisiedingen, vind ik. Nou vind ik Baantjer ook wel leuk af en toe, maar eh… Ja, d’r zit toch een verhaallijn in. Het is een puzzelwerkje en zo en… Ja, ’t is weer eens wat anders dan die ‘verstand op nul’ en filmpjes en eh… [lach] weet ik wat. En dat vind ik er wel leuk aan. En dat het inderdaad wel eh… het zijn ook vaak moorden die wel in het nieuws zijn geweest of… die wel 40
bekend zijn of ze zijn daarop gebaseerd. Dus dat vind ik dan ook wel eh… Esther:
Dus, er zijn elementen uit de realiteit zeg maar…
Goofy:
Ja, wel van een tijd geleden, want ’t zijn allemaal herhalingen volgens mij…
Esther:
Oké…
Goofy:
Maar voor mij niet, want ik had ’t nog nooit gezien, dus dat scheelt [lach]
Esther:
En eh… Nou ja, je kijkt die detective bijvoorbeeld met de moeder van {Goofy’s partner]. Praat je daar dan ook over met haar? Of zit je ’t alleen maar te kijken?
Goofy:
Nee, je zit ’t te kijken en dan… zeg je wel af en toe: “Ik denk dat die het gedaan heeft.” Maar als ’t is afgelopen dan is het ook gewoon afgelopen.
Esther:
Dan denk je d’r ook niet meer over na?
Goofy:
Nee…
Esther:
Nee?
Goofy:
Nee..
Esther:
Heb je wel ’s dat je ’n programma hebt zitten kijken en dat je er daarna nog over na zit te denken?
Goofy:
… Ja, ik had dat vroeger wel. Ja, en natuurlijk bij ’t nieuws en zo, dat je d’r wel eh, over nadenkt, maar… Ja, dat is niet, dat noem ik niet echt een programma. Ik. Vroeger had ik wel als ik een film. Ik kon nooit tegen thrillers of horrors of wat dan ook. Ik moest alleen maar dingen als Police academy kijken. En m’n zus wel. Die had me een keer meegenomen naar de riksbioscoop. Ze zei van: “Ja, een hele leuke film.” Bleek dus een gigantische thriller te zijn. En toen heb ik echt nachtenlang wakker gelegen. Dat vond ik helemaal geen leuke grap van m’n zus. Want zij hield niet van comedy, dus haar kleine zusje moest maar leuk mee naar een thriller.
Esther:
Ja, ja…
Goofy:
Dat vond ik dus helemaal niks. Nu, eh, ik eh… Nee, ik praat niet echt over televisieprogramma’s of zo…
Esther:
En zoals The Gilmore girls… 41
Goofy:
Nee, want eh, want hij wil sowieso niet eigenlijk kijken… Dus als ik ’t zie dan is ’t in m’n eentje. [Lach] Hij vindt ’t onzin.
Esther:
Ja, maar je hebt niet eh.. Heb je vriendinnen of zo die dezelfde serie kijken, waar je ’t mee over hebt?
Goofy:
Nee. Het grootste gedeelte van m’n vrienden zit sowieso in het buitenland nu, dus die kijkt helemaal niks… En… Nee, anderen die houden echt van ’t Nederlandse lied en zo, dus iedere keer als er wat is dan gaan ze daar naar kijken. Dat vind ik weer helemaal niks. Gaan ze Jantje Smit en zo kijken [lach] Nee, da’s niks voor mij. Een heel andere smaak.
Esther:
Oké… Ehm… Heb je ’t idee dat, zeg maar, als je voor je ontspanning televisie kijkt en je kijkt naar eh… ja, zo’n eh ‘gedachten op niks’ programma zoals je dat zegt, dat er toch wel serieuze thema’s naar voren komen?
Goofy:
Als ik naar een ‘gedachten op niks’ programma kijk of gewoon ‘gedachten op niks’ dat ik daarom televisie kijk?
Esther:
Dat je daarom televisie kijkt.
Goofy:
Ja, dan kunnen d’r ook serieuze thema’s naar voren komen, maar dan… ja, kijk ik gewoon.
Esther:
Maar zoals The Gilmore girls bijvoorbeeld, komen daar wel eens serieuze thema’s naar voren?
Goofy:
[Stilte] Nee… Ja, wel, ’t gaat dan over een moeder en een dochter en die vader die is weg en weet ik wat allemaal dus. In principe is de achtergrond dan wel serieus. En haar relatie met haar moeder weer en dat dan ook, maar.. het gaat gewoon eigenlijk om hoe ze allemaal doen in die serie. [Lach] Het gaat niet om de problemen of zo. En dat is ook de opzet van de serie niet volgens mij. Die hebben alleen maar zo’n ding in elkaar gezet dat je een soort van unieke verhaallijn hebt, maar ’t gaat meer om eh… elk personage op zichzelf en hoe ze met elkaar omgaan.
Esther:
Oké… En wat is er leuk aan dan?
Goofy:
[Stilte] [lach] Omdat ik d’r in zat denk ik inderdaad. Ja, ’t is natuurlijk ook gewoon een soapserie, maar dan even iets anders dan wat iedereen al kent. En wat komischer. D’r is wel gewoon een komische tik 42
erachter. Dat vind ik wel heel erg leuk… Ja, wat d’r echt, wat d’r echt leuk aan is… Weet ik niet… eigenlijk. Ik denk omdat die moeder gewoon gek was. Wel leuk… Ja, niet gek doorgedraaid of zo, maar gewoon gek op een leuke manier. Ik denk dat dat ’t echt het leukste maakte. Esther:
Oké…
Goofy:
En zij wist eigenlijk niks en die had ’t gevoel dat ze ook niks wist en haar dochter ging naar, met een eh flinke beurs naar… whatever… één of andere universiteit.
Esther:
Ja, Yale of Harvard of zo…
Goofy:
Eén van die ja… [Lach]
Esther:
En heb je met zo’n programma wel eens dat je er daarna nog wel eens over nadenkt?
Goofy:
Ook niet… Nee... Echt ‘t gevoel dat als ’t programma is afgelopen dat ik wakker word. [lach]
Esther:
[lach]
Goofy:
En dat heb ik dan blijkbaar nodig. [lach]
Esther:
Heb je überhaupt wel eens het idee dat je door programma’s te kijken zeg maar bepaalde ideeën opdoet… of je blik op dingen verandert?
Goofy:
Ja, ik vind, heel veel van die televisieseries en programma’s vind ik gewoon ehm…, ja, nergens op slaan en heel erg slecht onderbouwd en zo. Maar rond. Ja, als er iets ergs gebeurt of wat dan ook, vind ik het helemaal vreselijk. Dan doe ik helemaal de televisie uit, want iedereen blaat maar door en denkt nergens over na en lult maar wat ze vinden zeg maar… Maar… Af en toe, bijvoorbeeld die Netwerk en, en, en dat soort programma’s, Nova, daar moet je natuurlijk altijd nadenken, want ’t is ook hartstikke gekleurd, want dat is ook weer door een eh, een paar mensen bedacht, maar die geven wel vaker nog wat achtergrondinformatie. En dan heb je wel zoiets van: “Oh ja, zo had ik ’t nog niet bekeken.” Maar ’t grootste gedeelte is echt eh, ja, daar wordt gewoon niet over nagedacht. Dan gaan ze gewoon leuk een beetje zitten stoken. Dan gaan ze een paar groepen tegenover elkaar zetten, waar dan twee weken daarvoor iets is gebeurd… En ja, vind ik gewoon sensatietelevisie en dan zap ik gewoon weg. Daar heb ik nooit echt eh, 43
trek in… Dus eh… Alleen AT5 is daar heel goed in om juist wel die groepen bij elkaar te brengen en… ’t gesprek gewoon te leiden zeg maar. Dat je niet eh, leuk debat krijgt dat iedereen elkaar uitscheldt. Zij leiden dat dan wel, maar ja… dat is niet echt heel bekend of zo AT5 [lach] Esther:
Nou ja, in Amsterdam wel. Wereldberoemd in Amsterdam.
Goofy:
Ja, ja… Ze hebben aardig wat kijkers. [Lach] Ja, dat is ’t enige. Ik heb niet bij films of… Ja, of ’t moet een echt waar gebeurd verhaal zijn en niet alleen gebaseerd op, maar ook echt ’t waargebeurde verhaal. En dat is ook vaak een moord of zo. En dan heb je d’r over gehoord, dus dan ga je sowieso al kijken… Maar niet bij films of bedachte series, dat ik d’r na nog over nadenk. Dat eh…
Esther:
Maar bij waar gebeurde verhalen wel…
Goofy:
Ja…
Esther:
Waar heeft dat mee te maken?
Goofy:
Nou, dat je, ik denk toch meer gaat verplaatsen in die rol. En, je hebt dus ook heel veel films die gebaseerd zijn op een waar gebeurd verhaal. Dan denk ik: “Ja, wat hebben ze nu eigenlijk verdraaid?” Als het echt een waar gebeurd verhaal is. Een tijd, een hele tijd geleden, was dat meisje eh, vermoord in Amerika, of zo, die eh, ja, hartstikke knap en wat dan ook. Die was dan vier jaar en die was zo’n mini-miss of zo, weet ik ’t allemaal. En dat vond ik wel heel erg, want, ja, dat was dan ook weer een soort detective-achtig iets natuurlijk, dus dat vond ik weer leuk… Maar dan zag je dat hele verhaal, met die rechtszaken en de manier waarop die familie behandeld werd en zo. En dan denk je wel echt van: “Stel ’t is jouw dochter. Hoe zou je dan reageren?” Maar, dat is alleen dan, omdat ’t inderdaad echt gebeurd is. Maar voor de rest, dan denk je van: “Iemand zit achter een tafeltje te bedenken wat er nu gebeurt.” Ja, dan… is voor mij de lol d’r af. [lach]
Esther:
Ben je je daar zo bewust van tijdens het televisiekijken?
Goofy:
… Ja, niet zozeer van ‘iemand zit achter een tafeltje’, maar wel van eh…: “Dit is gewoon bedacht om ’t leuk te maken” of wat dan ook. Ik bedoel, in die thrillers ook. Want. Omdat ik nooit van thrillers hield, is dat mijn manier om naar een thriller te kunnen kijken. Van: “Ah, dat is 44
helemaal niet eng joh. D’r staan daar een paar cameramannen en een paar mensen en die zeggen take nogwat.” En dan eh, dan kan ik gewoon leuk kijken. Esther:
Dat creëert een soort afstand…
Goofy:
Ja… [lach] Of ’t geluid uitzetten hè, dat wil ook nog wel eens helpen. [lach]
Esther:
En, ehm… Maar dan heeft ‘t… Heeft ’t te maken met betrokkenheid of je later nog over iets nadenkt en of ’t indruk op je maakt?
Goofy:
Ja…
Esther:
En wanneer ben je betrokken bij iets wat je ziet?
Goofy:
Nou, ik denk als ik echt weet dat iets komt en ik ook kies om dat programma te kijken. En in negenennegentig van de honderd keer kijk ik gewoon wat er op de televisie is en… doe ik maar ’t minst slechte wat d’r op dat moment is, zeg maar. Als soms die en die film komt of dat en dat programma en dan ga ik gewoon bewust kijken. Ik denk dat ik me dan veel meer inleef. Want ook die ene film, The Blair witch project of zo, dat ze in Amerika echt gillend uit de bioscoop zijn weggelopen, nou ik zat echt bijna in slaap te vallen. Ik vond ’t echt helemaal niks.
Esther:
Ik vond ’t een afschuwelijke film, maar oké.
Goofy:
Ja, om me heen waren allemaal mensen aan ’t slapen en m’n zus die zat echt stijf in d’r stoel. Die had echt iets van... Ze vond ’t zo eng. En zat echt van: “Wat is dit nou weer?” Zit gewoon in een tentje, een beetje rond te lopen en… “Is dit ’t nou?”
Esther:
Gaat nergens over…
Goofy:
Nee!
Esther:
Ja, vond ik ook…
Goofy:
Ik denk wel betrokken en je inleven in de situatie. Ja, m’n zus is bang in bossen en ik helemaal niet, dus ik denk dat dat ’t verschil is of zo. [lach]
Esther:
Ja, ja. Ja, want hoe komt ‘t, wanneer leef je je in, denk je?
Goofy:
Ik denk toch als je de situatie, een deel van de situatie kent of zo. Dan grijpt ’t je aan, omdat jij misschien ook zoiets hebt gedaan of zoiets hebt meegemaakt. En m’n zus is een keer verdwaald geweest in ’t bos 45
bijvoorbeeld en ik heb gewoon lekker in Australië door bossen geploeterd en dat vond ik hartstikke leuk. Ja, en zij vond ’t niet leuk. En ik denk dat je dan, ja, als je zo’n film ziet, dat je dan, dat ’t verschil maakt… Maar voor de rest, ja, ik bedoel, heel veel van die moordfilms en actiefilms, dat maak je toch nooit mee, dus… Ik denk ook niet dat ’t de bedoeling is om iemand te imponeren of iets bij te leren, maar gewoon leuk te… animeren gewoon. Dus, dat lukte wel… Esther:
En zoals al die series als Friends of The Gilmore girls of wat dan ook, dat. In principe gaat dat ook vaak over dagelijkse dingen, dus dat zou je ook zelf, jezelf in kunnen herkennen…
Goofy:
Ja, maar daar gaat ’t inderdaad over, wel dagelijkse dingen, maar ook dagelijks gebracht, zeg maar. En niet, ’t staat niet in ’t middelpunt van de film of van de scène of wat dan ook. Dus dat is… Ja… Ik denk dat dat soort series je meer een soort van inkijk in, in iemands leven wil bieden en, iemands leven die niet bestaat dan wel, maar… En dan zo’n film, die gaat dan helemaal daarover en… Ja, ik weet niet, zoiets…
Esther:
Dan maakt ’t meer indruk of…
Goofy:
Ja, ik denk dat dat ook de opzet is, maar ik weet niet waarom die series me dan niet zo veel zouden aangrijpen eigenlijk… Misschien omdat het veel te kort duurt heel vaak.
Esther:
Heb je wel eens gehad dat je geraakt bent of ontroerd bent geraakt van
Goofy:
Een serie?
Esther:
Een serie of ja… een televisieprogramma?
Goofy:
[Stilte] Nee. Ja dingen als Spoorloos, als iemand dan weer terug is bijvoorbeeld. Dat wel. Of als iemand dan al tien jaar lang op zoek is naar z’n ouders of zo… Daar kan ik wel ontroerd door raken. Maar soapseries daar wordt ik niet zo snel eh… warm of koud van. Ik vind ’t gewoon leuk om te kijken. Het is niet dat ik ga juichen als iemand iets gedaan heeft of ga huilen als iemand verdriet heeft of zo. Dat doe ik niet zo snel. [Lach]
Esther:
En… programma’s als, weet ik veel, wat had je, All you need is love of dat soort dingen…
Goofy:
Ja, ik keek dat niet zo veel… Ik weet niet. Ik was natuurlijk ook niet echt een meisje, want al m’n vriendinnen om me heen die keken juist 46
dat soort series en ik keek inderdaad altijd naar Ajax, maar… Ik vond ’t altijd heel raar dat die mensen dat soort dingen, al hun hele hebben en houden, op televisie wilden spuien. Dat vond ik eigenlijk heel raar. En… zo heb je nog meer programma’s. En dan vind ik juist dingen als Spoorloos weer heel mooi, omdat die mensen echt ten einde raad waren, omdat ze iemand wilden vinden en die was maar weg. Maar All you need is love ja, heel vaak wisten ze gewoon waar ze zaten, dus ik had zoiets van: “Spaar wat geld en ga d’r gewoon heen.” Had ik zoiets van: “Ja, dan is ’t opgelost.” Dus die gaat, ja, die wilden gewoon een gratis tripje en zo en, ja, dat, dat sprak me niet zo aan. Heel Nederland wel, maar mij niet. [Lach] Esther:
[Lach] Heb je. Zijn er in je herinnering van vroeger bepaalde programma’s die je echt wel heel veel hebt gekeken?
Goofy:
Wedden dat! En die series van Rolf Wouters, De tandenborstel show en dat soort dingen. Dat vond ik echt helemaal geweldig… En wat nog meer… Ja, we mochten vroeger nooit televisie kijken van m’n moeder. We mochten één programma op ’n avond uitkiezen. Dus toen ik echt jong was gingen we altijd bij een vriendje op woensdag, gingen we alles inhalen van de hele week. Bassie en Adriaan en eh…, hoe heet dat nou ook alweer, De snorkels en De smurfen en het hele hebben en houden van alle kinderen natuurlijk. Maar ’t was standaard Jeugd journaal wat we moesten kijken… En verder ja, dat soort programma’s inderdaad en die mochten we dan wel bij m’n vader kijken. Maar bij mijn moeder was dat eh… taboe. Op een gegeven moment had ik ‘r wel meegekregen in m’n Ajax-enthousiasme en toen mocht ik dat wel kijken. [Lach]
Esther:
Heel slim. Gewoon verslaafd maken.
Goofy:
En zij keek altijd Journaal, dan Netwerk, Nova en weet ik wat allemaal. Ja, dan ben je zestien, daar heb je helemaal geen trek in om daar naar te kijken. In ieder geval negen van de tien keer niet.
Esther:
Waar wilde je naar kijken dan?
Goofy:
[Stilte] Tja… Ik weet niet. Wilde wel kijken wat er te zien was. In ieder geval als ik. M’n moeder had wel altijd een televisiegids, wat nergens op sloeg, want ze had elke dag hetzelfde net op, dus dat was 47
eigenlijk heel raar. Als ik zag dat er een bepaalde film was, dan hadden ze d’r op school over gehad en dan wilde ik dat wel zien. Dan dacht ik: “Ja, dat klinkt wel wat.” Of wat dan ook. En eh… M’n moeder was wel vaak op zaterdag weg en m’n zus ook, die ging altijd uit, dus dan ging ik altijd films huren. Dat was eigenlijk zonde, want dat was die week al op televisie geweest… en dan moest ik ‘m gaan huren. [Lach] Heel zonde. Esther:
Dan kon je ‘m alsnog zien…
Goofy:
Ja… Dat vond ik wel leuk. Alle Police academy’s zijn voorbij gekomen. [Lach] Alle Herby films. [Lach] Dat was leuk.
Esther:
En alle… En toen je het huis uitging?
Goofy:
[Stilte] Dat is toen ik naar Australië ging. Daar heb ik natuurlijk echt ongeveer geen televisie gekeken twee jaar lang… En toen ik hier kwam wonen, met z’n tweeën hier introkken, dan pas je je toch aan inderdaad. En ik was heel lang over m’n sport eh fanatieke kijken heen, maar hij vindt het ook helemaal geweldig. Dus nu kijken we ook ongeveer alle sporten en ja. Het slaat wel af en toe door, want dan krijg je vier keer per week Voetbal inside, Voetbal eh, Derde helft, en de vrijdagavond en de maandagavond en de woensdagavond en op een gegeven moment is het dan wel eventjes genoeg voetbal…
Esther:
En uit alle landen voetbal…
Goofy:
Ja, Engels voetbal, Duitsland, Primera division, alles krijg je dan natuurlijk. Ja, is heel interessant.[Lach]
Esther:
Vind je al die programma’s leuk of zijn d’r programma’s bij die je leuker vindt dan andere?
Goofy:
Nou, ik vind die van RTL 5 wel heel leuk, dus inderdaad Voetbal inside, die dan een paar keer per week komt. Zo heb je inderdaad de ene keer Engels voetbal, de andere keer Duits voetbal en zo… Ja, af en toe heb ik zoiets van: “Nu effetjes niet.” Dan heb ik het even gehad. Maar dan vind ik het helemaal niet erg als ie bijvoorbeeld op Studio sport gaat om vervolgens naar turnen of zwemmen of skiën of zo te kijken. Dat vind ik dan weer wel leuk. [Lach] Dan heb ik ’t gewoon even gehad met voetbal. Dan heb ik zoiets van ja: “Nederlands voetbal, dat zijn ook al 34 teams om die bij te houden,” zeg maar. Dat is ook 48
wel genoeg. Maar dat vind hij niet. Je moet je toch aanpassen, hè. [Lach] Esther:
[Lach] Past hij zich ook aan jou aan?
Goofy:
Ja, af en toe wel.
Esther:
Kijkt ie ook wel eens Gilmore girls?
Goofy:
Ja, ja… Hij heeft geluk dat ’t is afgelopen, geloof ik, dus eh… Nou, we hebben wel af en toe iets van eh, dan mocht hij de avond ervoor. Want hij houdt van knokfilms en dat vind ik dan eh… onzin. Dan denk ik: “Dat kan nooit, zo’n dun ventje, die kan zo’n grote beer in elkaar slaan. Dat kan gewoon niet.” En eh, dan hebben we wel zoiets van eh, als je dan de volgende dag of twee dagen later denkt van: “Nou, dit is leuk,” en dan zegt hij: “Ah, nee!” “Ja, maar jij mocht naar die knokfilm kijken!” Dus zo pak je dat dan aan. Dan spaar je op en dan mag jij een keertje kijken wat hij écht helemaal niet leuk vindt. [Lach]
Esther:
Oké… Ehm… Heb je ‘t idee dat je ooit wel eens je mening is beïnvloedt door een programma? Kan je je een specifiek programma of beeld of iets herinneren wat indruk op je heeft gemaakt? Is blijven hangen?
Goofy:
[Stilte] Ja, in ieder geval op ’t nieuws ja, heel veel beelden die je wel bijblijven… In ieder geval van eh, de Bijlmerramp… Maar dat kwam ook omdat m’n zus daar tegenover op school zat en m’n moeder ’t crisisteam leidde en m’n vader bij de vrijwillige brandweer zat, die daar de lijken moest ruimen. Ja, de Tsunami en dat soort dingen allemaal… Dat blijft je natuurlijk sowieso bij… Verder weet ik niet echt… In ieder geval niet in programma’s of zo, wat me bij is gebleven… Nee.
Esther:
Nee…
Goofy:
Dat is voor mij ook gewoon echt niet nadenken, dus dan gaat ’t d’r ook niet meer in. [Lach]
Esther:
Maar ’t idee dat iets je mening heeft veranderd of beïnvloed?
Goofy:
[Stilte] Nou, ik denk wel dat programma’s zoals Netwerk en zo… dat die toch wel bijgedragen hebben aan je mening. Of dat nou onderbewust is of niet, dat, dat weet ik niet. Maar soms, soms hebben ze toch hele interessante reportages. Dat je denkt van ja, ik bedoel. En 49
dan kan je ’t ook niet weten, omdat ’t dan geheim is geweest of wat dan ook… Zoals die film, Fahrenheit 9/11, ja dat eh… Is toch een openbaring wat ie daar beweert allemaal, met bewijzen aankomt en dat soort dingen. Dan denk ik van: “Nou.” Dus dat, ja, dat, dat soort films en, en series of programma’s, dat blijft je wel bij en die eh… beïnvloeden ook wel echt je mening denk ik. Maar dat is ook omdat ie echt met bewijzen aan komt zetten, want ik ben niet zo goedgeloofs. [Lach] Esther:
Dus bewijzen…
Goofy:
Je moet wel bewijzen hebben ja! En ze moeten ook nog wel echt lijken op echt bewijs. Ik kan ’t natuurlijk niet zelf checken, maar ’t moet wel echt goed lijken.
Esther:
Maar wat is bewijs?
Goofy:
[Stilte] Nou, connecties en zo, die gelegd worden en in ieder geval op zo’n manier gebracht worden dat ’t als echt bewijs lijkt. Dus dat je niet meteen zegt van: “Ja hoor, maar ’t kan ook iets heel anders zijn.” Of dat er rapporten laten, gewoon geshowd worden van instanties, dat je denkt van: “Nou, die moeten toch wel beter weten.” Of zo. Dat je denkt… Ja, dat geloof ik dan wel. Daar kan natuurlijk ook mee gesjoemeld worden, maar als je daar al mee begint dan kan je, zou je alles wel van de baan kunnen schuiven natuurlijk. Ja. In ieder geval die Fahrenheit 9/11, die heeft wel echt eh… m’n mening beïnvloedt, denk ik.
Esther:
Oké. En zouden andere programma’s dat ook kunnen doen?
Goofy:
Ja, dan moeten ze wat objectiever zijn. Ja, op zich, die programmamaker van 9/11 was natuurlijk niet objectief. Die wilde alleen maar bewijzen…, van eh… je moet, het is niet allemaal wat ’t lijkt, maar… Ik vind gewoon dat er in Nederland in heel veel van die programma’s te snel bewijzen gepakt worden om je eigen mening te benutten, of hoe heet dat, te beargumenteren. En ook gewoon vaak geen bewijs gebruikt wordt. En dan eh…, ja, dan geloof ik ’t gewoon niet zo goed. Dan vind ik ’t gewoon slap in de rondte gelul. Ik heb zoiets van: “Je kunt je punt wel maken, maar als je iedere keer hetzelfde zegt en je hebt helemaal niks om te bewijzen dat ’t zo is, ja, 50
dan hoeft ’t van mij niet.” Maar ja, dat kan ook, dat kan ook met m’n studie te maken hebben… [Lach] Esther:
[Lach]
Goofy:
Ik denk niet dat iedereen zo eh… achterdochtig is.
Esther:
Misschien niet… En entertainmentprogramma’s? Zouden die op zo’n manier invloed kunnen hebben? Televisieseries of eh…
Goofy:
Om je mening te vormen met bewijzen of zo?
Esther:
Nou, of door bepaalde dingen te laten zien. Je op ideeën te brengen…
Goofy:
Nou, ik denk dat als ik die series kijk, dan denk ik dat ik daar niet vatbaar voor ben.
Esther:
Waarom niet?
Goofy:
Ik denk dat ik anders kijk dan naar een film als 9/11 of naar een Netwerk of zo…
Esther:
Maar, dat je d’r anders naar kijkt zorgt ervoor dat je er niet vatbaar voor bent? Minder vatbaar…
Goofy:
Ja, dat denk ik…
Esther:
En op wat voor manier is ’t anders kijken dan? Wat is ’t verschil?
Goofy:
Ik denk echt inderdaad, bij die series dan kijk ik gewoon van eh: “Nou, leuk, eens kijken wat er gebeurt,” en zo. Maar dan ben ik niet vatbaar voor, ja, dingen die bijvoorbeeld m’n mening zouden kunnen veranderen of zo. Ik heb zoiets van: “Ja, dat gebeurt daar en ik zit hier en gewoon leuk kijken.” En bij dingen als Netwerk, ja, ook al zijn ze niet helemaal objectief… je gaat daar toch naar kijken van ehm, dat je dan net voor de reclame of zoiets ziet van: “Nou, dat is interessant.” Ik denk dat je je dan meer openstelt van eh, ja, wat is er gebeurd of eh, laat, hun kant van ’t verhaal laten zien. Ik denk dat je dan heel anders naar zo’n programma kijkt dan echt naar zo’n Goede tijden, slechte tijden of zo… Want je weet dat dat allemaal bedacht is.
Esther:
Ja, maar als je bijvoorbeeld The Gilmore girls kijkt… eh…, je hoort wel het hele verhaal aan, je kijkt wel het hele verhaal…
Goofy:
Ja tuurlijk! Ik neem ’t ook in me op, maar dat is zeg maar gescheiden van wat ik er mee doe, want ik doe d’r gewoon verder niks mee. En bij programma’s als Netwerk of Nova of zo, dan, ja, dan doe ik er wel wat mee denk ik. Dan sta ik er ook voor open en dan maak ik denk ik ook 51
meer een connectie met wat ik al weet over ’t onderwerp. En dat doe ik helemaal niet bij The Gilmore girls… Heb ik geen zin in op dat moment. [Lach] Daarom kijk ik de laatste tijd ook niet zo vaak naar Netwerk… Dus ja… Esther:
Omdat je ’t verder druk hebt…
Goofy:
Omdat ik ’t gewoon te druk heb. [Lach] En dan wil ik me niet openstellen. [Lach]
Esther:
Oke. En eh… Als je ‘t hebt over wat er aan de hand is in de wereld of maatschappelijke thema’s, wat zijn dingen op dit moment die je aandacht hebben? Waar je over nadenkt…
Goofy:
Ja, op de één of andere manier, iedere keer als Australië sowieso in beeld komt, als daar iets is, dan vind ik ’t super erg. Veel erger dan de rest van de wereld. Wat heel slecht is, maar… Nou, op dit moment wel inderdaad alles met natuur. Dus dat half Europa zeg maar in de brand staat en de andere helft staat onder water. Dat vind ik toch wel eh, wel erg. En ’t klinkt misschien heel bot, maar ik schrik steeds minder als je de televisie aanzet of de krant openslaat en je ziet dat er weer een bom, een bomaanslag is geweest. Ik vind het ook heel erg om dat te constateren, zeg maar, maar ja, op de één of andere manier… Je hoort ’t nu zo vaak… Bovendien is [mijn broertje] weer in Nederland, dus hij kan er toch niet onder liggen… Ja, ’t was toch, toen hij daar [Israël] zat, dat was toch iedere keer van: “Oh shit!” Zeker toen ik ‘m twee weken niet te pakken kon krijgen. Was toch niet heel fijn. Maar dat is dan ook weer inderdaad betrokken. En in ’t begin vond ik ’t echt vreselijk met de Golfoorlog, toen dat zoveel jaar geleden begon. En ja, op een gegeven moment wordt je d’r gewoon immuun voor op de één of andere manier. Dus dat is een stuk minder, maar wel als d’r iets nieuws gebeurt… wat echt eh… Bijvoorbeeld eh… Hoe heet dat nou? Waar Osama bin Laden zit… Toen die oorlog net begon, of althans die aanvallen, dat vond ik wel heel erg. En toen had ik ook m’n twijfels van ja, wat moet d’r nu… Wat mag een land allemaal doen om kwaad te bestrijden en hoe ver kun je gaan dan? [Stilte] Maar heel lang lopende conflicten, ja, die doen me gewoon niet zo veel meer… Terwijl ik wel iedere keer hoop heb, als die leiders met elkaar gaan 52
praten, van: “Nu kan ’t komen.” Maar goed, het komt niet alleen uit die leiders. Het komt, zit een paar generaties tussen en die zijn d’r allemaal mee opgegroeid, dus ja. Je hebt altijd hoop, maar ‘t gebeurt gewoon niet zo snel. [Lach] Esther:
En als je dan, ik bedoel, dat zijn dingen die wat internationaler zijn. Als je bijvoorbeeld kijkt naar Nederlandse dingen…
Goofy:
Op ’t moment. Wat ik heel erg schokkend vond ehm…, die seksuele mishandeling zaken van minderjarige kinderen. Dat een jongetje van acht een meisje van vier had verkracht en zo. Dat grijpt me écht wel aan. Dan denk ik echt van: “Hoe kan dat? Daar hoor je niet eens mee bezig te zijn.” Dat vind ik echt eh……Dat heeft me wel aan, aan ge…. Hoe zeg je dat nou? Ik heb ook een lange dag gehad. [Lach]
Esther:
[Lach] Maakt niet uit… En eh… zie je wel eens die thema’s terug in televisieprogramma’s?
Goofy:
[Stilte] Ja, alleen dat d’r bijvoorbeeld een special zou zijn bij Netwerk, maar dat is dan ook vaak eenmalig en dan is ’t afgelopen. Ik zie daar niet zo vaak eh… dingen mee. En ook niet als kinderen mishandeld worden of zo. Dan heb je natuurlijk de laatste tijd wel…, had ik gehoord, één of ander programma geloof ik, waar een…, wat is dat ook alweer… Ik heb ’t ook maar van horen zeggen hoor… D’r komt dan iemand in een huis, waar die kinderen juist die ouders molesteren of zoiets…
Esther:
Ja, je hebt zo’n opvoed, Eerste hulp bij opvoeden of zoiets, heb ik wel eens gezien…
Goofy:
Dat zouden ze ook een keer andersom moeten doen! Maar ja, dat is een stuk moeilijker. Die ouders laten je dan natuurlijk niet toe… Maar ik vind ‘t, dat dat soort dingen veel te weinig, zeg maar dat daar aandacht aan besteed wordt. En als dan een Theo vermo, een Theo van Gogh wordt vermoord, dan vind ik ook vaak dat ’t inderdaad uit z’n verband wordt gerukt. Dat ze juist ’t verkeerde behandelen op de televisie en dat dat dus een hele maatschappelijke onrust veroorzaakt. Dat ik denk van: “Ja, als je ’t nou op een andere manier had bewoord, dan had de discussie waarschijnlijk de hele andere kant op gegaan.” [Stilte]
Esther:
En hoe… Hoe had dat gekund? 53
Goofy:
Nou…, als ze niet meteen Moslimextremist hadden geroepen, dan hadden ze misschien een stuk minder moskeeën in brand gestoken. Zo heb ik dat dan weer… En hij noemt zich dan ook wel Marokkaan, terwijl ie gewoon Hollander is, oké met een dubbele nationaliteit. Maar ik vind dat de media heel vaak te snel juist een kant kiezen, terwijl ik juist vind dat de media veel opener moeten zijn en niet meteen iemand in een hokje moeten plaatsen, want dan plaats je, ja, toch bijna éénderde van Amsterdam al in een hokje. Terwijl die daar ook niet eh, niet voor gekozen hebben, want die voelden zich helemaal niet verbonden met zo’n gast. En dat merkte je écht in deze buurt, want daar zitten toch een aantal mensen van Marokkaanse of Turkse afkomst… of van andere afkomst die ook Moslim zijn en de sfeer niet, die verbeterde daar niet door. Absoluut niet. Het was echt vreselijk op ’t plein. Iedereen duwde elkaar weg en die liep gewoon door. Nou ja, dat vind ‘k heel slecht, dus wat dat betreft vind ik wel dat d’r wat verbeterd mag worden aan de programma’s. Dat is ook de reden waarom ik heel vaak geen opinieprogramma’s meer kijk, maar gewoon domme documentaires over iets, want die opinies die vind ik vreselijk…
Esther:
Oké. En denk je dat ’t in eh… in fictievorm gegoten zou kunnen worden?
Goofy:
[Stilte] Voor mij? Of dat voor mij effect zou hebben of voor Nederland?
Esther:
Voor jou…
Goofy:
Ja, als ze ’t goed zouden doen wel. Maar goed, wat is goed, want als ’t mijn mening is dan is ’t natuurlijk ook niet goed…
Esther:
Ja, op de één of andere manier. Net toen je ’t had over eh… die entertainment televisieseries of ehm… fictiefilms, dat je toch een soort afstand daartoe hebt, terwijl bij een waar gebeurd verhaal of een documentaire je meer betrokkenheid hebt… Maar een verhaal als, bijvoorbeeld ehm…, de seksuele mishandeling van kleine kinderen door kinderen zelf, zou ook in een fictief verhaal een plaats kunnen hebben…
54
Goofy:
Ja, maar dan zou ’t me toch nog aangrijpen, omdat ik ’t al gehoord heb dat ’t in Nederland is gebeurd, zeg maar… En… ja, met, in ieder geval met de moord op Theo van Gogh zal ’t niet werken, denk ik… Want dan zou je juist de feiten die jij denkt te denken, te hebben, want dat kunnen ook helemaal geen feiten zijn, die ga je dan uit ’t verhaal pikken en de rest ga je, ga ik dan denken van: “Dat is gewoon bijzaak en daar is gewoon een leuk verhaal van gemaakt.” [Stilte] Het lijkt nu net alsof ik iedere keer een programma analyseer, maar dat is echt helemaal niet zo [Lach] Ik vind ’t gewoon leuk om te kijken… [Lach]
Esther:
Ja, maar ja… In principe, verhalen kun je overal in elke vorm vertellen natuurlijk… je hoeft niet persé de feiten… Nou ja, misschien is dat omdat Theo van Gogh bekend is en …
Goofy:
Ja precies, want die moord is al bekend!
Esther:
Maar zo’n verhaal over seksuele mishandeling is algemeen. Dat is ook niet één geval, maar dat zijn meerdere gevallen…
Goofy:
Ja, ja…
Esther:
Zou je, op zich, in een fictievorm kunnen gieten…
Goofy:
Ja, ja, zou kunnen.
Esther:
En dan, als je dat zou zien, zou je dan… daar betrokkener bij voelen dan bij een normale fictiefilm of…
Goofy:
Ja, ik denk ’t wel. Om… Juist omdat je dus je dus weet dat ’t gebeurt. En ja, ’t enige wat je op dat moment op de televisie hoort is dat het dus een keer is gebeurd. Of dat ze denken dat ’t vaker gebeurt. Ik denk, of dat hoop je dan, dat in zo’n film of in zo’n fictief programma, dat je dan dus net wat meer te weten krijgt… En daar wordt je toch nieuwsgierig van. Wat doet zo’n jongen dan en hoe komt ie d’r op en… Dan wordt je toch nieuwsgierig. Het is ook een soort van eh… Wel een beetje walgelijk, maar je wordt toch nieuwsgierig d’r naar… Hoe, hoe komt zo’n jongen daartoe. En dan denk je toch meteen aan z’n ouders of z’n opvoeding of zo. Van. Ja, toen ik acht was, toen was ik daar echt niet mee bezig. Ik weet niet hoe ’t met jongens zit, maar… Dat zou toch nog niet eens actief moeten zijn! [Lach]
Esther:
Nee, zou je denken van niet nee.. En heb je wel eens dat je, het gevoel hebt dat je daarbij iets wilt doen? 55
Goofy:
Of ik daar eh..
Esther:
Nou, ja. Met dingen. Als je iets op televisie ziet, dat je zelf het gevoel hebt dat je daar, ja, actief iets mee wil doen, politiek gezien of maatschappelijk gezien…
Goofy:
[Stilte] Aan de ene kant, ja ‘k weet niet. Ik heb nooit echt gehad van: “Daar moet ik nu echt wat aan doen.” Dat sowieso niet. Ik heb wel dat ik denk van: “Nou daar moet wat aan gedaan worden,” maar dat hoeft dan niet persé op televisie gebeurd te zijn… Ja, ik heb, ondanks dat ik politicologie studeer, heb ik niet zo heel veel vertrouwen in het politieke bestel. Dus dan zou ik eerder zoeken naar een andere oplossing dan via de politiek of zo. Terwijl dat heel moeilijk is, want alles wordt natuurlijk op die manier toch eh…, in ieder geval de grote maatschappelijke problemen, daardoor gedirigeerd… Maar ik heb nooit iets gehad van: “Daar moet ik echt iets aan doen.” Behalve dan dat ik zeg van: “Ja, dat vind ik belachelijk!” Dat kan dan misschien m’n, m’n stem bepalen als ik moet stemmen met de verkiezingen, maar… Nee, ik heb nooit iets gehad van: “Daar moet ik echt iets aan veranderen,” of zo…
Esther:
En, je zegt “als ik iets zou willen doen, zou dat niet in de politiek zijn, maar op andere manieren.” Wat zou je voor andere manieren hebben?
Goofy:
Ja, dat, dat weet ik dus niet. ’t Is gewoon dat ik weet dat ’t niet via een lobbygroepje moet of dat je je stem moet laten horen in de Tweede Kamer of zo. Daar heb ik gewoon op dit moment te veel kamerstukken voor gelezen en ja, beleidsnotities gezien van hoe lang ’t duurt voordat überhaupt je stem wordt gehoord en nog hoe langer ’t duurt voordat d’r iets mee gedaan wordt. Maar goed, dat slaat ook nergens op, want als niemand ’t doet, dan wordt d’r sowieso niks aan gedaan. Maar… Ik heb gewoon tot nu toe niet gehad van: “Daar moet ìk iets aan gaan doen.” Misschien wel van: “Daar moet iets aan gedaan worden,” maar niet van dat ik me aangesproken voel om dat zelf te gaan doen.
Esther:
En dat zou wel je stemgedrag kunnen bepalen?
Goofy:
Ja… Als ik iets echt belachelijk vind dan, vind dat dat bijvoorbeeld niet mag en één partij is daar juist heel erg voor en ’t is zo’n belangrijk punt voor mij, dan zou ik om die reden juist een andere partij gaan stemmen. 56
Maar ’t moet wel een heel belangrijk punt zijn. Dus eh… Als het een klein punt is dan hoeft dat mijn stemgedrag niet te veranderen. Want je kan nooit één partij vinden die al jouw eh, punten eh, hetzelfde heeft. Dat gebeurt gewoon niet. Je moet gewoon ‘over all’, moet ’t een beetje matchen. Esther:
Oké… Ehm… Denk je dat entertainmentprogramma’s invloed kunnen hebben op de publieke opinie?
Goofy:
Ja, helaas wel.
Esther:
Helaas… Denk je dat ’t bij jou niet ’t geval is?
Goofy:
Nou, ik denk op een manier wel misschien… Ik bedoel, want je pikt d’r toch… Of je ’t nou als een opinieprogramma bekijkt of… een gewoon een ‘no brain’ programma… Ik denk dat je d’r toch altijd iets meepikt. Of je d’r nou wat mee denkt te doen of niet… Maar ik denk. Ik denk dat d’r maar weinig mensen echt zich afvragen of iets echt waar is of niet… Dat klinkt dan misschien een beetje raar, maar ik bedoel. Bijvoorbeeld ’t Telegraafvolk die kijkt ook vaak alleen maar naar de, de, de, nou ik ben m’n woorden kwijt, naar de headlines zeg maar. En als je dan een beetje om je heen kijkt, heel veel, heel veel mensen geloven gewoon alles van wat er gezegd wordt. En dan denk je af en toe van: “Ja, dat kan ook wel met een korreltje zout.” Dus vandaar dat ik zeg van: “Ja, helaas wel.” Want heel veel van die entertainmentprogramma’s die dan iets als de waarheid verkondigen, dat iedereen daar dan leuk achteraan hobbelt en zegt van: “Ja, dat is ’t ook echt.” Dat, dat vind ik zonde.
Esther:
Denk je dat die invloed groot is?
Goofy:
[Stilte] Nou, als je kijkt naar Pim Fortuin en zo. Ik bedoel, dat kan je ook gewoon als, ja nu helaas dood, maar ja, als een levend entertainmentprogramma zien… In ieder geval in z’n hoogtijdagen, want heel veel gegronde dingen had hij niet. Hij had wel gegronde klachten, maar niet wat ie d’r nou mee zou gaan doen… En als je kijkt hoe Nederland daar achteraan liep… Ik bedoel, ja, iedereen heeft klachten, maar als je niet probeert een oplossing aan te dragen of gewoon zeggen van: “De grenzen gaan dicht,” ja, dat is natuurlijk niet echt geloofwqaardig. Althans, bij mij komt ’t niet zo over, maar 57
blijkbaar wel bij een heel groot deel van Nederland. Dus ja, daar vind ik ’t dan uit blijken dat dat dus gebeurt. Esther:
Ja… En voor jezelf…
Goofy:
Ja, ik denk dat ik ’t toch een beetje nuanceer. Ik weet niet. Dat komt natuurlijk ook… Je studeert politicologie, dus je hebt heel veel maatschappelijk betrokken mensen om je heen. Iedereen heeft wel weer een ander verhaal of een ander ditje of een ander krantje gelezen en die heeft dan weer een ander verhaal voor jou om je mening een beetje bij te schaven… [Lach] Dus misschien dat dat een beetje vertekent, maar ik neem niet zo snel iets voor lief aan of zo… Dat eh, misschien dat ik daar een beetje te sceptisch voor ben, maar… Ik bepaal zelf wel wat ik doe. Ik ga niet achter de, qua mening betreft in ieder geval niet achter de grote meute aanlopen… Heb ik niet zo veel trek in.
Esther:
Maar je zei van: “Nou, misschien als ik van die ‘brainless” programma’s kijk zeg maar, dat toch onbewust wel wat binnenkomt”…
Goofy:
Ja, dat denk ik wel. Misschien dat je d’r toch eh… onbewust iets meeneemt in je, je oordeel… wat je dan toch als een soort van feit beschouwt of zo…
Esther:
Heb je daar ooit wel eens iets van gemerkt?
Goofy:
[Stilte] Ja, ik heb wel eens gehad dat ik een verhaal wilde vertellen of zo, of een statement wilde maken…, ik kan dan geen precies voorbeeld geven, maar dat ik dat wilde beargumenteren met iets en toen dacht ik later: “Oh nee, dat kwam uit een film.” Dus ik denk wel dat je dingen onbewust meepikt ja. Niet dat je ’t wil, maar… Ja, dat krijg je met televisie hè. [Lach]
58
Gesprek 3 Datum:
Duur gesprek:
dinsdag 19 juli 2005
± 65 minuten
Pseudoniem:
Sanne
Leeftijd:
23
Geslacht:
Vrouw
Opleiding:
WO
Beroep:
Student/media analist
Woonplaats:
Amsterdam
59
Esther:
Eh… Ik ben dus voor mijn scriptieonderzoek interviews aan het doen. Nou ja, interviews, de bedoeling is om een beetje normaal gesprek te voeren. Het liefst heb ik dat ik zo min mogelijk aan ’t woord ben en jij zoveel mogelijk.
Sanne:
Oh ja [Lach]
Esther:
We moeten maar even kijken hoe ’t loopt. Eh. ja. Het gaat er niet om om ingewikkelde theorieën te bedenken, of wat dan ook. Het gaat gewoon om je dagelijkse ervaringen of wat je meemaakt met televisiekijken.
Sanne:
Ja.
Esther:
Dus eh, geef maar gewoon de antwoorden wat je te binnen schiet. Ik kijk wel wat ik kan gebruiken en wat niet.
Sanne:
[Lach]
Esther:
Ehm… Wil je wat over jezelf vertellen eerst?
Sanne:
Ehm.. Nou dat kan heel kort. Ik ben Sanne, dat had je begrepen. Een vriendinnetje van [mijn broertje]. En ik ben nu 23. Studeer sociologie. En zit in ’t landelijk bestuur van de Jonge Democraten [JD, jongerenafdeling van D’66]. Dus… En ik kijk niet zo heel veel tv. Heb ik helemaal geen tijd voor… Nou, we hadden vroeger geen tv. We hadden wel tv, maar alleen 1, 2 en 3 en België 1 en 2. Dus Goede tijden heb ik vroeger helemaal gemist. Dat is eh… ja…
Esther:
Ja? Heb je dat sindsdien nog wel ingehaald?
Sanne:
Nou, niet eh… Nee, niet veel. Ik ken ’t hele verhaal wel, omdat iedereen dat dus vertelt, maar voor de rest eh, heb ik er niet zo heel veel mee.
Esther:
Oké. En eh… Hobby’s?
Sanne:
Ja, nu is ‘t [onverstaanbaar] En ik zit in de politiek. [Lach] Nou ja, politiek…
Esther:
Wat doe je bij de Jonge Democraten?
Sanne:
Ik ben nu secretaris organisatie in ’t landelijk bestuur.
Esther:
Oke…
Sanne:
Da’s ook een hobby…
Esther:
Erg druk mee…
60
Sanne:
Ja, ’t wordt weer drukker. Ik ehm. In ’t najaar heb je drie grote activiteiten en die zijn allemaal voor mij. Voor de rest… Ik kook heel graag en ga graag op reis.
Esther:
Oké. En eh… Waar heb je ’t veel over met vrienden en bekenden? Wat zijn terugkerende onderwerpen?
Sanne:
Eh… Reizen sowieso. Buitenland. Buitenlandse politiek. Israël is natuurlijk iets wat altijd terugkomt. Ehm… Muziek. En de politiek in Nederland sowieso…
Esther:
Veel over politiek?
Sanne:
Ja, redelijk. En dan echt in de meest uiteenlopende vormen. En ons dagelijks leven. Ja, eh. Hoe ’t gaat met je studie. Iedereen zit nu in de fase dat ie een beetje daarmee bezig is of moet gaan kiezen wat ie wil, dus dat zijn dingen die vaak langskomen. En vast nog wel veel meer.
Esther:
En heb je. Denk je. Heb je ’t veel over politiek. Ligt dat er aan met wie je bent, bijvoorbeeld de mensen van de Jonge Democraten of van politicologie of heb je ’t met iedereen veel over politiek?
Sanne:
Eh, meestal met mensen van de JD. Ik was gisteravond even met twee vriendinnetjes en dan gaat ’t niet over politiek. Ja, dan komt Londen [aanslag] een keertje langs, maar dat eh…
Esther:
En eh… Kijk je veel televisie? Niet zo heel veel zei je hè…
Sanne:
Niet zo heel veel, maar wel redelijk. Ik bedoel, vergeleken met de gemiddelde Nederlander niet, maar ik kijk wel vaak tv. Gewoon vaak ’t nieuws, documentaires… en NET5. [Lach]
Esther:
Wat kijk je op NET5?
Sanne:
The Gilmore girls en Will & Grace. [Lach] Blijft leuk, heel ernstig. [Stilte]
Esther:
En kijk je dat veel?
Sanne:
Mmm… Als ik thuis ben rond die tijd. Dus vaak als ik thuiskom en ga koken dan eet ik tijdens Will & Grace…
Esther:
En… Wat zijn programma’s die je ’t liefst kijkt voor je ontspanning?
Sanne:
Ja, soaps. Dat soort dingen. Maar niet alleen. De meeste soaps vind ik gewoon niet leuk, dus dat eh…
Esther:
Noem ‘ns een aantal programma’s…
61
Sanne:
Nou, vroeger, Unit 13 was echt heel gaaf. En Pleidooi. En ik kijk meestal ’t Acht uur journaal. En wat ik net zei. Andere programma’s ken ik niet.
Esther:
Will & Grace, Gilmore girls
Sanne:
Ja… Friends komt dan ook langs, maar dat vind ik niet zo heel erg leuk. En voor de rest meestal gewoon documentaires.
Esther:
Oké. En wat is voor jou de reden om de televisie aan te zetten?
Sanne:
Ehm… Meestal is ’t ontspanning. Dat je gewoon niks hoeft te doen, alleen maar hoeft te kijken. En tijdens het eten is dat heel rustig. En voor de rest ehm, als ik niks te doen heb, ja… Zoals op vrijdagavond kijken we wel eens films, maar dat is geen tv…Ja, ik denk ontspanning, maar dat zal ’t voor de meeste mensen wel zijn denk ik…
Esther:
En voor in…
Sanne:
Ja en informatievoorziening, dat is een tweede. Want eh. Op het moment dat er dus iets groots gebeurt, zoals in Londen, dan gaat iedereen tv kijken. Ik heb op m’n werk inderdaad tv zitten kijken, Journaal zitten kijken. Mag eigenlijk niet, maar… maakt niet uit. Dat is een tweede.
Esther:
En waar kijk je dan naar?
Sanne:
Eh, Het NOS Journaal, want RTL4 vind ik helemaal niks en SBS6 vind ‘k ook niks… En Nova… En CNN en BBC. BBC World. Dat zijn hele prettige programma’s. Maar ik heb een half jaar in Londen gewoond, dus dat komt daar ook weer gedeeltelijk vandaan.
Esther:
En als er wat in Nederland gebeurt?
Sanne:
NOS Journaal.
Esther:
NOS Journaal.
Sanne :
Ja… Dat is eh… En het is wel leuk om af en toe te kijken wat de Belg dan rapporteert over eh… België 1 en 2.
Esther :
En eh… Heb je gister televisie gekeken?
Sanne:
[Stilte]
Esther:
Of het afgelopen weekend?
Sanne:
Afgelopen weekend heb ik Tour [de France] gekeken. En eh, journaals. Ik kijk ’s ochtends meestal voordat ik naar m’n werk ga Journaal, dus eh… Maar dat is eh, vier keer hetzelfde achter elkaar. 62
Esther:
Ja
Sanne:
Ik weet niet of jij dat ook doet, maar… [Lach]
Esther:
Ja, ik heb die gewoonte ook. Dan denk ik soms: “Waarom kijk ik nog steeds, want d’r is nog niks veranderd,” maar…
Sanne:
Nee, precies. Het is precies hetzelfde als een kwartier ervoor, maar toch eh… blijf je kijken.
Esther:
Ja. En heb je in ’t afgelopen weekend of de afgelopen dagen nog iets van entertainmentprogramma’s gezien of? Zo’n Will & Grace serie of…
Sanne:
Donderdag of vrijdag was de laatste keer geloof ik. Ja, want ik heb dit weekend ook helemaal niets, ik heb alleen maar gelezen. Dus dat is niet echt handig voor je onderzoek. [Lach]
Esther:
En heb je wel ’s dat je programma’s kijkt en dat je daarna d’r nog over hebt met mensen of d’r over nadenkt?
Sanne:
Ja, op m’n werk. Wij hebben niet zo heel veel met elkaar, dus meestal gaat ’t over dingen die op tv zijn geweest, dus… Gisterochtend eh…Mart Smeets had ehm… een opmerking gemaakt over Danielle Overgaag en Lance Amstrong en dat gaat dan gewoon over de werkvloer. “Oh, heb je dat nog gezien?” Dat zijn hele grappige dingen. Dat is iets wat iedereen doet: tv-kijken. Dus meestal eh… komt ’t [gesprek] daar op…
Esther:
En eh… Over zeg maar entertainmentprogramma’s of programma’s die je voor je ontspanning kijkt, heb je ’t daar wel eens over met anderen?
Sanne:
Eh ja, met [twee vrienden] heel vaak over Will & Grace. [Lach] Dat zelfs als ik in de trein zit op weg naar Ameland en ik heb ’t niet gezien, dat ie gaat vertellen wat er gebeurd is, dus… Dat was de aflevering dat ze net gingen trouwen en dat heb ik gemist. Dus in die zin hebben we ’t er wel eens over. [Lach]
Esther:
Oké En wat bespreek je dan?
Sanne:
Eh, de verhaallijn. Wat d’r dan gebeurd is. Dat eh… Ah, zeg, als je een paar keer niet kijkt dan weet je het nog steeds, maar ja, daar wordt wel over gepraat.
Esther:
Dus ’t is gewoon meer op de hoogte blijven van… wat er gebeurd is?
Sanne:
Ja… 63
Esther:
En heb je ook wel ’s dat er bijvoorbeeld een bepaald thema wordt besproken in zo’n programma en dat je daar nog…
Sanne:
Ja, we verbazen ons heel erg over de openheid. Het is een Amerikaanse serie! Dus we verbazen ons er heel erg over dat, dat het homo-zijn of wat dan ook allemaal, het vreemdgaan, dat wordt allemaal uitgebreid besproken. Toy-boys ging ’t laatst over… En dat is… ja… niet mijn beeld van Amerika, in ieder geval. En blijkbaar is dat dus wel daar… mogelijk. Dus in die zin worden thema’s ook wel besproken.
Esther:
Oké. En maakt dat het extra leuk, ten opzichte van een ander programma, een comedy, dat…
Sanne:
We hadden ’t ook met Sex and the city…
Esther:
[Tegelijk] Friends of zo…
Sanne:
Nee, Friends, ja. Ik heb dat helemaal gemist vroeger, dus ik weet niet of ’t daarmee te maken heeft. Maar dat vind ik dus een suffe serie. Terwijl ook Sex and the city was echt iets wat ehm… redelijk baanbrekend was. En je weet ook dat dat zo is. Al ervaar je ’t vaak niet zo. Ik denk dat ’t het ook leuker maakt dat er iets achter zit. Dat ’t niet alleen maar suffe serie is.
Esther:
Oké. Ook al kijk je ’t voor je ontspanning?
Sanne:
Ja. Maar dat is meestal, ja…
Esther:
En, je vindt het leuk dat ‘r wat achter zit. Kun je daar wat meer over zeggen?
Sanne:
Nou, het voelt toch altijd beter als je eh, ontspant en tegelijkertijd nog iets meekrijgt over de wereld, dan dat je gewoon een beetje suf naar een tv-serie zit te kijken. En ‘t zijn toch dingen die vaak besproken worden. Helemaal eh… Ja, lang niet iedereen is blij met homo’s en als d’r dan zo’n serie over gemaakt wordt, vind ik dat heel leuk. Dat is ehm… dat spreekt toch meer mensen aan denk ik. Dus op die manier kan je… tolerantie beïnvloeden. Ik weet niet of dat echt lukt hoor, maar…
Esther:
Denk je dat ’t invloed heeft op jouw kijk op dingen?
Sanne:
Nee, niet meer.
Esther:
Niet méér…
64
Sanne:
Nee [Lach] Dat is even… Niet op dit onderwerp, dat eh… Maar ik denk dat je wel eh… Net als met het lezen van romans, dat je wel vaker ehm, te maken krijgt met visies van andere mensen. Ik denk dat dat toch wel goed voor je is. Ook al is ’t een soap. Alleen aan de andere kant vind ik met soaps vaak dat je zulke overdreven dingen krijgt, dat je een totaal vertekend beeld van de werkelijkheid krijgt. Ik snap ook niets van al die schietfilms. Dat is eh… Wat wil je d’r nou mee zeggen?
Esther:
Je zegt: “Het is wel leuk als je een programma kijkt voor je ontspanning en eh… dat ’t tegelijk een soort beeld, visie op de werkelijkheid geeft.” Ehm…Kan je daar ook wat mee doen? Krijg je een beeld van de werkelijkheid waarmee je ook zoiets hebt van: “Daar kan ik naar handelen.”?
Sanne:
Nou, dat niet zozeer, maar ’t geeft je wel een beeld van hoe andere mensen tegen de wereld aankijken. Ik, ik ben bang dat heel veel mensen ’t niet, ja, ’t gewoon zien als een, als een visie en dat gewoon gaan overnemen. Maar ik zie het meer als een visie waar je gebruik van kan maken in je omgang met andere mensen of met de samenleving. Voor mij bij sociologie is dat ook heel handig. Want mensen die zo’n film maken, of zo’n serie maken, zullen altijd een andere visie op de werkelijkheid hebben dan jij…
Esther:
Hm m…
Sanne:
Tenminste, daar ga ik van uit. Maar ik denk niet dat ik daar constant bij stilsta als ik tv kijk hoor. Dat eh… Dat dan weer niet…
Esther:
Eh… Wat is je favoriete programma? Als je een programma moet kiezen, of twee…
Sanne:
Eh… Die nu op de buis is of die geweest is?
Esther:
Maakt niet uit…
Sanne:
Oh, dat is Unit 13. Dat vond ik zó leuk.
Esther:
Unit 13?
Sanne:
Ja en Pleidooi. Allebei.
Esther:
Waarom is Unit 13 leuk?
65
Sanne:
Eh, ja… Ehm… Ik vond ’t een hele goeie serie. Het werd wel rustig opgebouwd. Niet zo’n flits-flits-flits-achtige soap en toch was ’t een soap. Ehm, ja… Meer eh… ‘high class’ als je ’t zo kan zeggen.
Esther:
En zit daar ook wat meer in?
Sanne:
Nou, het ging alleen maar over misdaad. Ja en over. Je zag de mensen in hun dagelijks leven. Dat is gewoon goed verfilmd. Tenminste, ja, ik weet niet…
Esther:
En goed verfilmd, dat betekent?
Sanne:
Ehm, dat je je heel goed kan identificeren met de karakters. Dus eigenlijk met iedereen die in de serie speelde had je wel “leuk” of juist “niet leuk”, al naar gelang het karakter eh… Dat hebben ze heel knap gedaan…
Esther:
En kwam ’t realistisch over?
Sanne:
Buiten alle schietpartijen wel. [Lach] Dat eh.. Maar ’t was ook wel leuk, het is in Zaandam opgenomen en daar komen wij redelijk vaak. Dus je ziet, alles waar ze rond in rijden, dat is bij ons in de buurt. Dat vind ik altijd wel leuk. [Stilte]
Esther:
Oké. En een programma wat nu op televisie is, als je dan één zou moeten kiezen?
Sanne:
Ehm… [Stilte] Ja, ’t is flauw, heel flauw om weer Will & Grace te gaan zeggen hè? [Lach] Dat vind ik gewoon heel erg leuk. Dat eh…
Esther:
Dat is echt op dit moment wel je favoriet…
Sanne:
Ja, maar dat is op dit moment inderdaad. En The Gilmore girls zijn d’r nu niet meer. Dat was ook heel erg leuk. Maar ’t is niet zo dat ik er voor ga thuisblijven. Dat eh…
Esther:
Wat vind je leuk aan The Gilmore girls?
Sanne:
Ehm…Ja, ze zijn helem, ze zijn net zoals wij. Echt gezellig. [Lach] Nee, het is heerlijk om altijd iedereen problemen te zien hebben en d’r zelf niks mee te maken te hebben. Dat vind ik wel leuk… Maar, wat vind je leuk aan soaps… Ik denk sowieso is dat ’t dingen uit je dagelijks leven zijn, maar dan totaal overdreven. Dat zij ook dezelfde problemen hebben als jij. Het is gewoon prettig om te zien dat je niet de enige bent.
Esther:
Vind je ’t bij The Gilmore girls overdreven? 66
Sanne:
Ehm, nee, dat vind ik juist wel oké. Maar ’t is. D’r gebeurt natuurlijk veel te veel in een hele korte periode, dat is niet realistisch. Maar de manier waarop ze d’r mee omgaan, dat is altijd wel, ja, je kan je d’r wel in verplaatsen. Ik denk dat dat ’t ook altijd leuk maakt. [Stilte]
Esther:
Oké. En…Heb je daarmee, met die serie wel eens dat er thema’s naar voren komen waar je verder nog over nadenkt? Of kijk je ’t en is ’t daarmee afgelopen?
Sanne:
Meestal is ’t daarmee afgelopen. Dat eh… Ik heb dat meer met nieuwsprogramma’s, dat je denkt: “Jeetje.” Dat dat blijft hangen, dan met eh, series. Hoewel je wel vaak de verhaallijnen nog later na kan vertellen hoor. Dat wel. Dat is wel ernstig. [Lach]
Esther:
Merk je dat je het vaker met vrienden hebt… Of, ja. Heb je ’t vaker met vrienden over ja, nieuws en actualiteiten dan over entertainmentprogramma’s?
Sanne:
Dat varieert. Als we een avond gezellig zitten te drinken, dan gaat ’t niet zo snel over eh… actualiteiten. Meer over entertainmentprogramma’s… Maar als je gewoon aan tafel zit of tijdens ’t eten, dan gaat ’t sneller over actualiteitenprogramma’s dan over entertainment. Ligt een beetje aan de situatie…
Esther:
Oké… Heb je wel eens. Ben je wel eens ontroerd of geraakt door iets wat je op televisie ziet?
Sanne:
Ja, regelmatig. Tenminste. Je staat ook bij heel veel dingen gewoon niet stil, want dat kan natuurlijk ook niet. Je kan niet de hele dag denken aan het leed van de wereld… Maar soms word je daar wel mee geconfronteerd. Dat je denkt: “Jee.” Net zoals de bombardementen in Londen. Dat is bij mij in de straat! Ik heb daar gewoond. Dan denk je toch: “oh, eh, ja.” Dat komt dan wel wat dichterbij… Maar ik denk dat dat ook de opzet is van de mensen die ’t doen… Maar ja… Maar je kan moeilijk de hele dag stilstaan bij ’t leed van de wereld. Dat eh……
Esther:
En ehm… Dus door nieuwsitems of actualiteiten kun je ontroerd of geraakt worden…
Sanne:
Ja. Ja, door series ook wel hoor.
Esther:
Ja?
67
Sanne:
Dat eh… Ja. Ik denk dat de meeste mensen dat wel een keer hebben, dat ze heel erg moeten huilen bij een tv-serie, dat eh…
Esther:
Kan je je herinneren wanneer dat voor ’t laatst was?
Sanne:
Ehm… Nou, recentelijk niet echt…
Esther:
Of kun je je nog een serie herinneren waarvan je denkt van: “Nou, daar heb ik het meest bij gehuild,” of…
Sanne:
Ja, toen ik vijftien, veertien, vijftien was keek ik altijd Hieartbreak high. En dat vond ik echt heel erg. [Lach] En toen ging op een gegeven moment, ik weet niet, Nick ging dood. Dat vond ik echt heel erg. [Lach] Dat is echt… Maar dat is heel lang geleden… Heb je ‘m gezien die serie of?
Esther:
Ja, ja. Een erg leuke serie, vind ik zelf.
Sanne:
Ja.
Esther:
Volgde je die serie ook echt of keek je die af en toe?
Sanne:
Ja, want dat was altijd als ik uit school kwam. Toen was ik, ja veertien, kwam ik rond drie uur half vier uit school. En om vier uur half vijf was die serie of zo. Dus dan ging ik dat altijd kijken… Vlak voor ’t eten.
Esther:
En door wat voor dingen raak je ontroerd in een serie?
Sanne:
Ehm… Ja. Ik denk dingen die je ook zelf hebt meegemaakt of die je. Waar je je van kan voorstellen dat ze jou ook gebeuren… Vaak. Maar ik kan me niet voorstellen dat ik ontzettend honger ga leiden in Afrika en toch raakt ’t je wel.
Esther:
En hoe komt dat dan?
Sanne:
Omdat je je. Ja, omdat je je wel kan voorstellen hoe het zou zijn als. Ik denk dat dat eh… dat dat de kracht is van heel veel series. Als ze dat goed kunnen, kunnen bereiken, dat je je d’r in kan verplaatsen, dat ’t dan ook redelijk wat impact kan hebben op iemand… Helemaal als bijvoorbeeld net je vader of moeder is overleden en zoiets wordt aangehaald in eh, een serie. Zelfde met die Harry Potter boeken. D’r is een onderzoek dat, een Australisch onderzoek geloof ik, dat ’t heel goed is voor de rouwverwerking van kinderen als ze Harry Potter lezen.
Esther:
Oke
68
Sanne:
Ik weet niet wat daarvan waar is maar… Ik kan me wel voorstellen dat ‘r zo’n werking vanuit gaat…
Esther:
En ehm… Denk je… Heeft ’t te maken met een betrokkenheid? Of je ontroerd raakt of niet…
Sanne:
Nou, ik denk ’t wel. Want mijn vader zou dat bijvoorbeeld nooit hebben. Die kijkt er naar en die, ja, die doet daar eventueel wat mee in de politiek, maar voor de rest. Hij heeft echt een hekel aan series. Films kijkt ie ook niet… Maar documentaires en nieuws wel. Dus in die zin, kijkt hij, gaat hij heel anders om met tv dan wij. Want wij gebruiken ’t echt als…, ja, als ontspanningsmiddel. En dat doet ie helemaal niet. Ja, op zijn manier…
Esther:
En denk je op ’t moment dat je iets als ontspanningsmedium gebruikt, zoals jij televisie kijkt, dat je daar dan ook dingen uit mee kan pikken om te gebruiken in de politiek, zoals je vader doet?
Sanne:
Ik denk ’t wel. Jawel… Wat ik eerder al zei. Je, je ziet hoe andere mensen tegen de wereld aankijken en niet iedereen leeft zoals jij. Daar sta je volgens mij heel erg weinig bij stil… Dat je. Dat wil niet zeggen dat als je veel tv kijkt, dat je daar echt van bewust wordt, maar ik denk dat ’t wel kan helpen…
Esther:
En ben je wel eens dingen tegengekomen op televisie waar je wat dat betreft verbaasd over was?
Sanne:
[Stilte] Ja, ik denk wel regelmatig, maar nu wil natuurlijk een voorbeeld weten… [Lach] Ehm… Nou, bijvoorbeeld dat. Ja, ’t is een serie met één of andere Belg d’r onder, ik heb ’t nooit gezien, maar Jambers. Waar ie echt bij mensen op bezoek ging waarvan ik begreep dat ze leefden zoals niemand anders leefde. En ik heb ’t zelf nooit gezien maar… Dat soort dingen. Dat je denkt: “Jee, het kan echt. Het bestaat.” Want vaak hoor je wel verhalen over, of de Tokkies die zijn ook helemaal gehyped, dat je weet dat mensen zo leven, maar als je ’t dan ziet dan denk je: “Jee, ’t is echt waar.”
Esther:
En iets wat je zelf hebt gezien? Waarvan je denkt van: “Nou.” Of het heeft je verbaasd of iets dat je echt heeft ontroerd of geraakt…
Sanne:
[Stilte] Ja, waarschijnlijk een heleboel dingen, maar ik zou zo snel geen voorbeeld weten. 69
Esther:
Als je aan televisie en ontroering denk, welk televisieprogramma schiet je als eerste te binnen?
Sanne:
[Stilte]
Esther:
Ben je eerder ontroerd door ’t nieuws of door entertainment?
Sanne:
Eh, waarschijnlijk door entertainment… Omdat dat toegankelijker is. Het leent zich meer voor ’t eh, voor ’t verdwijn. Ja, je verdwijnt niet zo makkelijk in een nieuwsuitzending.
Esther:
Want…
Sanne:
Ehm… Omdat ’t vaak objectief weergegeven nieuwsbeelden zijn en ook heel korte stukjes. En een serie of een film is altijd minimaal een half uur, dus dan kan je lekker kijken en op de bank zitten. Dus je kijkt d’r naar met een heel ander idee. Vaak.
Esther:
Kun je iets meer zeggen over je gevoel. Zeg maar het verschil in gevoel tussen het kijken van nieuwsprogramma’s en het kijken van entertainmentprogramma’s?
Sanne:
Ja, ik denk dat je bij entertainmentprogramma’s gewoon op de bank gaat hangen en verder niet meer hoeft na te denken. Je laat ’t gewoon lekker op je afkomen. En bij nieuwsuitzendingen ga je d’r toch over nadenken… Dus daar ben je eerder geneigd om echt met attentie gewoon op te letten naar wat er gebeurt. En bij een entertainmentserie heb ik dat helemaal niet. Dan kijk je gewoon en… doe je d’r verder niet zo heel veel mee.
Esther:
En denk je dat je meer afstand hebt tot nieuwsprogramma’s of tot entertainmentprogramma’s?
Sanne:
Ja, tot nieuwsuitzendingen, denk ik dan. Dat, ja, dat varieert een beetje. Ligt er aan of ik echt heel erg ingespannen naar ’t nieuws zit te kijken. Dan kan ik totaal ondersteboven raken van wat er allemaal gebeurt in de wereld. Maar, ik denk dat je dat sneller hebt met series of films. Omdat je die ook. Ja, daar kijk je naar als ontspanning en naar nieuws kijk je niet als ontspanning vaak. Tenminste ik niet.
Esther:
Zo’n item zoals, ja, zo’n bomaanslag in Londen raakt jou directer, omdat ’t dichtbij komt.
Sanne:
Ja.
Esther:
Merk je daar verschil in met nieuwsitems? 70
Sanne:
Nou, ik. Je weet dat. Ik bedoel, de kindjes in Afrika, dat is heel zielig, maar je ziet ze zo vaak dat ’t je op een gegeven moment een stuk minder raakt. Maar als je daar dan bij stil staat, dan raakt ’t je net zo veel. Alleen op een gegeven moment worden mensen volgens mij gewoon afgehard, omdat je ’t elke keer langs ziet komen. En als je d’s bij stil staat, dan raakt ’t je wel, maar als je d’r gewoon naar kijkt, dan denk je: “Ja, ’t zal wel.” Dus dat zijn dingen die al heel lang spelen. Ik denk dat dingen die nu gebeuren, die nog nooit gebeurd zijn, dat die meer ehm… aandacht trekken… Maar dat was je vraag niet geloof ik…
Esther:
Ja, of je. Wanneer ben je geraakt door een item in ’t nieuws? Of welke items raken je ’t meest?
Sanne:
Ja, zodra ‘t dichtbij komt, raakt ’t je meer denk ik. Dat is eh… een hele menselijke reactie vrees ik ook… Als er… dingen aan de andere kant van de wereld, als je daar mensen kent dan zal ’t je meer raken dan als je ze niet kent.
Esther:
Als je kijkt naar het verschil tussen bijvoorbeeld ’t nieuws en actualiteitenrubrieken. Ben je sneller ontroerd door een item in een actualiteitenrubriek dan door een item in ’t nieuws?
Sanne:
Waarschijnlijk wel, want je krijgt meer achtergrondinformatie over wat er gebeurt in ’t nieuws. En zodra ‘t, ja, als je die mensen achter ’t nieuws beter leert kennen, via de tv dan, dat je je beter kan voorstellen hoe dat gaat in zo’n situatie. Dus dat je meer daarin kan verplaatsen.
Esther:
Kijk je d’r op een andere manier naar?
Sanne:
Ehm… Ligt d’r aan of ik er voor ga zitten om d’r naar te kijken. Meestal vind ik de items niet interessant genoeg. 2 Vandaag vind ik vaak ook niet leuk… Maar ik denk dat je d’r meer voor gaat zitten, omdat ’t langer is dan ’t nieuws. Nieuws zijn allemaal korte items. Dus dan kun je tussendoor ook wel bij weglopen. En actualiteitenrubrieken zijn gewoon langere items.
Esther:
Lijkt die manier van kijken meer op de manier van kijken naar een serie?
Sanne:
Nou, ik denk ’t niet. Ja, het zou, meer dan als je naar ’t nieuws kijkt. Maar nog steeds. Het gaat om ’t leed, het échte leed in de wereld. En
71
soaps zijn toch, zijn altijd verzonnen, dus dat. Dat weet je ook als je d’r naar kijkt. In die zin lijkt ’t meer op ’t nieuws. Esther:
Ben je je d’r altijd van bewust, wanneer je fictie kijkt, dat ’t fictie is?
Sanne:
Ja, vaak wel ja. Ik kan ‘r wel in opgaan hoor, absoluut. Maar toch. Je kan ook je emoties tonen door die fictie, maar je weet wel dat ’t gewoon niet waar is. Dus als daar iemand overlijdt is ’t een stuk minder erg dan in een nieuwsuitzending of in een actualiteitenrubriek. Want dat is echt… En dat vind ik altijd erger dan.. een serie.
Esther:
Maar je zei dat je moest huilen toen Nick doodging…
Sanne:
Ja precies! Ja, ja, ja. Hé, toen was ik veertien hè. Gebruik ’t niet tegen me. [Lach]
Esther:
Nee, oké, maar als voorbeeld…
Sanne:
Nee, klopt. Je kan je, je kan je heel makkelijk verplaatsen in die personages, maar je weet dat ’t niet waar is. En dat is altijd een groot voordeel, denk ik.
Esther:
En als je op ’t nieuws een item ziet dat Nick in Australië dood is gegaan…
Sanne:
Ja dat… je weet dat dat waar is, maar je kent, je identificeert je niet met ’t karakter, denk ik, op die manier. Maar je weet wel dat die jongen gewoon echt familie heeft en vrienden en dat die nu allemaal om moeten gaan met zijn dood.
Esther:
Zou je d’r ook om huilen?
Sanne:
Waarschijnlijk niet, omdat je je niet identificeert met die Nick in Australië en in de serie ken je, ken je ‘m al. [Lach] Hoe erg ’t ook is… Maar ik vraag me af of daar heel veel verschil tussen zit bij jongens en meisjes, omdat meisjes dat wel erger hebben dan jongens.
Esther:
Tja, dat weet ik ook nog niet. Maar misschien kom ik daar nog wel eens achter. [Lach]
Sanne:
[Lach] Ik denk ‘t, ik denk ’t wel. Dat is eh…
Esther:
Ehm… Wat is d’r op dit moment qua issues in de samenleving waar je je mee bezighoudt.
Sanne:
Ehm… De nieuwe zorgwet. Vanaf 1 januari. Ik ben op dit moment vooral met mezelf bezig. En heel hard bezig aan m’n scriptie zeg maar. Dus heel veel nieuws krijg ik niet mee. Maar wat me heel erg 72
bezighoudt nu in de samenleving… Ja, alles een beetje. Ik wil wel bijhouden wat er gebeurt, maar d’r is nu niet echt iets wat zo erg belangrijk is dat we ’t er steeds over hebben. Tenminste, vast wel… Als je iets zegt dan denk ik: “Oh ja!” Esther:
Nou ja, ik bedoel eh… Zo’n aanslag in Londen
Sanne:
Ja, dat sowieso.
Esther:
Dat maakt indruk op je… Denk je daar veel over na?
Sanne:
Nou, ik had gister nog ehm, over ’t feit dat ’t in Nederland ook wel zou gebeuren en waar ze dat dan zouden doen. Wat, wat ze volgens ons het handigst konden doen als je in Nederland??? Want ’t is wel iets, ja, waarschijnlijk gaat ’t wel een keer gebeuren, maar niemand zal ‘r meer verbaasd over zijn denk ik. Dus daar heeft iedereen ’t wel over denk ik…
Esther:
Dat is het belangrijkste element van die aanslag, zeg maar, waar jij je direct mee bezighoudt?
Sanne:
Nee, dat niet. Niet zozeer van: “Oh, ze hebben ‘t daar gedaan, nu zal het hier ook gebeuren,” maar meer dat ze… ja ze, d’r is volgens mij niet echt een ze die d’r achter zitten, maar dat ’t wel iets is wat zich steeds uitbreidt. En hoe makkelijk ’t eigenlijk is om een aanslag te plegen. Dat je daar eigenlijk niet bij stil staat…
Esther:
Hm m…
Sanne:
Je kan echt ‘t hele, heel Londen platleggen. Dat eh…
Esther:
En dingen die in de Nederlandse, ja de nieuwe zorgwet zei je…
Sanne:
Ja, precies.
Esther:
Dat is iets…
Sanne:
Nou ja, tenminste, je weet d’r van, omdat vanaf 1 januari gaat ‘t totaal veranderen en ik heb daar in m’n werk wat mee te maken, dat d’r ook gewoon duidelijk is dat het per 1 januari, dat ’t eigenlijk niet ingevoerd kan worden, omdat ’t nog helemaal niet klaar is. En de studenten en scholieren gaan waarschijnlijk veel en veel meer betalen. Die krijgen geen eh, compensatie meer. En daar wordt verder heel erg weinig aandacht aan besteed, dus gaan wij daar waarschijnlijk actie tegen voeren. Dus in die zin ben ik daar…
Esther:
Vanuit de JD of vanuit een andere groep? 73
Sanne:
Ja, vanuit de JD…
Esther:
Zie je daar wel ‘ns wat over terug op televisie?
Sanne:
Nou, steeds meer denk ik. Ik heb er zelf niks over gezien, behalve de reclamespotjes die je ziet. “Wilt U koffie of thee?” Die spotjes.
Esther:
Is dat postbus 51 of weet je dat zo niet?
Sanne:
Weet ik niet. Dat eh, dat zal haast wel. Volgens mij is er een voorlichtingscampagne voor de nieuwe zorgwet. Je hebt ook die posters daarvan, www.zorgwet.nl. Om je duidelijk te maken dat je je kan inlezen. Dat gebeurt denk ik heel erg weinig… Maar ja…
Esther:
Zou je d’r iets van terug kunnen zien, zeg maar thema’s die in de samenleving spelen, in… eh, entertainmentprogramma’s, series?
Sanne:
Nou, als je Will & Grace als voorbeeld neemt, dus de tolerantie tegen homo’s, dat zie je duidelijk, ja, dat is het hele punt van de serie volgens mij. En bij Sex and the city was dat net zo goed. Het taboe doorbreken wat er rond seks en rond single women eh… speelt, speelde in dit geval. Nog steeds wel… Goede tijden zie ik nooit, maar daar zullen ze ongetwijfeld ook dingen aansnijden die eh… meer of minder taboe zijn… Dus binnenkort zullen we wel iets krijgen over Moslims. [Stilte]
Esther:
Heb je televisiepersoonlijkheden waar je… wat mee hebt?
Sanne:
Op dit moment Reinout Oerlemans, want die heeft ons gebouw overgenomen. [Lach] Die heeft ’t gebouw gekocht. Dus we zitten elke keer: “Zien we ‘m? Zien we ‘m?” [Lach] Maar voor de rest heb ik ‘m nooit gezien. [Lach]
Esther:
Ons gebouw?
Sanne:
Eh, ja, wij werken in een gebouw van zes verdiepingen in Oud-Zuid op een bedrijventerrein. En dat, hij zit daar vlak bij met z’n Eye works en hij heeft dus nu ons gebouw gekocht. Dus wij mogen wel op de derde verdieping blijven met nog wat andere bedrijfjes, maar de rest van ’t gebouw is van hem. Dus ze zijn ontzettend hard aan ’t verbouwen. Dus nou is ’t elke keer als we binnenkomen: “zien we ‘m? Zien we ‘m?” Maar hij is er nooit. [Lach] Maar voor de rest. Ik heb ‘m nooit als Arnie gekend of zo. Ik heb niet zoveel met, ik heb niet zo heel veel met tv-persoonlijkheden.
74
Esther:
En mensen die je eigenlijk hebt leren kennen via televisie, het hoeft niet persé iemand uit een serie te zijn, maar gewoon iemand die je hebt leren kennen via televisie, die je ofwel heel sympathiek vond of niet of indruk op je heeft gemaakt…
Sanne:
Ja, Charles Groenhuizen, die vind ik leuk. Die zag ‘r altijd heel erg, heel erg beroerd uit. Helemaal als ie ’t druk had… Maar die vind ik altijd wel leuk. Een hele sympathieke…
Esther:
Wat vond je leuk aan ‘m?
Sanne:
Ja, hij komt over als een hele sympathieke man die heel goed weet waar ie over praat. En die echt voor dag en dauw altijd opstaat om bij ons te komen vertellen wat d’r nou allemaal gebeurt in Amerika… En dat deed ie op een hele prettige manier… Dus dat zijn mensen die je zegt van: “Nou, als ik die eens tegenkom. Lijkt me een leuk iemand om nog ’s een keer een gesprek mee aan te gaan.” Henny Huisman die woont bij ons in ’t dorp, tenminste, bij mijn ouders in ’t dorp. Maar die.. heb ik nooit op tv gezien. Die ken ik alleen uit de supermarkt. [Lach]
Esther:
De omgekeerde wereld.
Sanne:
Ja, precies… Voor de rest heb ik niet zo heel veel met tvpersoonlijkheden. Ja, de grap is altijd dat je wel ’t idee hebt dat je ze kent, maar zij jou absoluut niet. Dus als je ze tegen zou komen op straat, dan zou iedereen tegen hun zeggen van: “Hai!” En zij… Lijkt me heel erg raar… Maar meestal zie ik ze niet eens…
Esther:
En personages uit series?
Sanne:
Ehm… Nou ja, series. Ik word door mijn broers altijd Hermoine genoemd, uit Harry Potter. [Lach] Die vinden dat ik daar heel erg op lijk. [Lach] Maar ik heb dat zelf niet zo. Ja, nou ja, wel stukjes uit personages waarvan je denkt: “Ja, dat zou ik ook kunnen doen.”
Esther:
Oh ja? Kun je daar een voorbeeld van geven?
Sanne:
Ehm… The Gilmore girls. [Lach] Hoe heet ze? Lory, lore
Esther:
Lorelai?
Sanne:
Lorelai, die kan af en toe heel erg boos worden en dat zou ik ook heel goed kunnen doen. Echt heel leuk…
Esther:
En dat zijn dan dingen die je van jezelf herkent in iemand of… 75
Sanne:
Ja. Dat zijn waarschijnlijk ook hele normale menselijke eigenschappen, dus zo raar is ’t niet dat die langskomen. Maar ’t is gewoon leuk om te zien dat je niet de enige bent die af en toe heel onterecht heel boos kan worden. Of juist… heel erg moet huilen, noem eens wat…
Esther:
Heb je ook wel eens gehad dat je op ’t idee gebracht werd om iets te doen?
Sanne:
Nee, nauwelijks. Dat eh… Tenzij ’t een picknick in ’t park is, zoiets, maar… Meestal doen ze dat soort gekke dingen niet. Ze leven ook gewoon. Ze doen niet echt hele speciale dingen…
Esther:
Heb je ’t idee dat je ehm… beeld van de wereld of je mening over dingen gevormd of beïnvloed kan worden door wat je op televisie ziet?
Sanne:
[Stilte] Ik denk dat ’t heel goed mogelijk zou zijn. Helemaal voor mensen die d’r niet zo goed over nadenken. Ik bedoel, wij hebben dus de neiging om overal over te praten en overal over na te denken. Hoewel wij ook ontzettend beïnvloed zullen zijn door onze… ouders of studies of wat dan ook. Maar ik denk dat men, als mensen daar minder goed over nadenken, dat ze daar wel ehm… veel beïnvloedbaarder door zijn.
Esther:
Heb je ’t weel eens meegemaakt, dat je beeld aangepast is aan de hand van dingen die je op televisie zag?
Sanne:
Ja, vaak heb ik ’t idee dat je toch een stuk informatie mist en dat je daardoor een beeld vormt van wat er ergens gebeurd is, terwijl je niet alle informatie hebt. Terwijl je wel denkt dat je een heleboel informatie hebt… En als je dan weer iemand anders spreekt die weer andere dingen gezien heeft, dat je denkt: “Hé, wacht ‘s. Wat ik gezien heb was helemaal niet zo waar.” Dat je daardoor je beeld moet bijstellen. Maar dat is dus meer gebrek aan informatie, dan wat je gezien hebt. Dat ’t niet volledig was of dat ze juist bijvoorbeeld een bepaald slachtoffer heel erg aan het woord hebben gelaten… Dat je daardoor ehm.. Dan heb je een soort vertekend beeld van de werkelijkheid gehad, waar je wel je mening op baseert. En ik denk dat we daar soms te weinig bij stilstaan, dat je je mening vormt over dingen waar je dus nog niet alles van weet… En dat kan volgens mij best gevaarlijk zijn… Ja, als je kijkt. Kijk in Rusland of zo. Daar is de, de, de staats-tv nog gewoon 76
aanwezig. Dus daar zal je ook ontzettend beïnvloed worden door wat je ziet, want je ziet gewoon niet alles. Dat zal hier wel minder zijn… Ja, het zijn natuurlijk nog altijd gewoon bepaalde mensen die tv maken. Dus wat, wat d’r allemaal tussen zit weet je niet. Als Joop van den Ende straks alles in handen krijgt, nou ja. Of John de Mol. Esther:
Zou dat erg zijn?
Sanne:
Ik weet ’t niet. Zolang iedereen z’n eigen programma’s kan blijven maken is het niet zo heel erg denk ik. Maar als ’t een aantal. Als ’t in handen van een man of vier komt en die gaan alleen maar tv maken, dan zou ’t best erg kúnnen zijn. Dat eh… denk ik niet dat ’t hier zo ver zal komen… Maar als je ziet hoe veel mensen d’r uitg, afgaan op wat d’r in de Telegraaf staat, dan denk ik: “Ja, ik weet niet of dat nou wel…”
Esther:
En zou je je d’r zorgen over maken als John de Mol en Joop van den Ende alles in handen krijgen?
Sanne:
Als ze alles in handen krijgen wel. Absoluut. Dat eh…
Esther:
Want wat zou ’t verschil worden denk je?
Sanne:
Ik denk dat we de hele, alleen maar entertainment krijgen op een gegeven moment. Dat zie je nu ook met de hele discussie met de, rond de NPS en ehm, de publieke zenders. Dat, ja d’r moeten programma’s gemaakt worden die voldoen aan kijkcijfers en het nieuws trekt gewoon niet altijd evenveel kijkcijfers. Tenzij je. Het RTL Nieuws doet ’t beter dan de NOS, omdat dat veel droger is… Ik denk dat ’t helemaal niet slecht is dat ’t droog is. Als je ’t alleen maar gaat afrekenen op ehm, kijkcijfers, dat ‘r een heleboel programma’s die wel waardevol zijn en waar heel veel mensen ook wat aan hebben, dat die zullen verdwijnen… Ik bedoel een documentaire over dansmariekes, dat zal lang niet iedereen aanspreken en ik vind ’t wel heel erg leuk. En je kan zeggen dat ’t belangrijk is dat er meer mensen zijn die dat zien. Dat je op die manier, heel sec, dus niet in serievorm, maar in documentairevorm een kijkje nemen in ’t leven van iemand anders.
Esther:
Als je een documentaire kijkt, voel je dan een bepaalde… heb je dan ’t gevoel dat je eerder afstand hebt of betrokkenheid? Tot wat je ziet…
77
Sanne:
Een documentaire eh, zit je vaak echt helemaal midden in ’t leven van mensen en toch voel je een bepaalde afstand, omdat je je. Het is niet ervoor gemaakt dat je je identificeert met de karakters. Het is. Heb ik het idee hoor. Het ziet er… Het is een meer objectieve manier van ’t weergeven van iemands leven en in een serie is ’t zo gemaakt dat je altijd jezelf d’r in kan herkennen. Volgens mij echt, werkelijk iedereen die er naar kijkt zou d’r iets uit kunnen halen. Een documentaire heeft dat helemaal niet. Die geeft gewoon ’t leven van dat persoon of van die personen weer zoals dat op dat moment gebeurt. Dus ook als er niks gebeurt, dan zie je dat. Dat is leuk met Frank Bromette??? Een ????? Met eh..[Lach] een verbouwing. Nou soms gebeurt er gewoon helemaal niks… en toch is ’t leuk om naar te kijken, omdat je, ja, je ziet ‘t. Dat is leuk. En in een serie zou dat nooit gebeuren. Daar zou je niet een half uur zien dat ‘r helemaal niets gebeurt… Dus in die zin ben je nog steeds afstandelijk, omdat ’t niet daarvoor gemaakt is. Dat merk je als je d’r naar kijkt.
Esther:
Oké. Als je uit de programma’s die jij kijkt zou moeten kiezen welk programma je met de meeste afstand bekijkt, wat zou dat dan zijn?
Sanne:
Mm, Het Journaal denk ik.
Esther:
En met de meeste betrokkenheid?
Sanne:
[Stilte] Yorin travel. [Lach]
Esther:
Ja?
Sanne:
Ik denk ’t wel ja. Dat soort programma’s. Dat je eigenlijk heel graag wil doen wat zij doen. [Lach] Dat eh… Maar ’t kan ook heel goed en, een, een Netwerk uitzending zijn. Het ligt er heel erg aan welk onderwerp op dat moment……
Esther:
Kan ’t ook The Gilmore girls zijn of kan ‘t…
Sanne:
Betrokkenheid… Tja [Stilte]
Esther:
Is er emotionele betrokkenheid.
Sanne:
Ja, ja, ja. Maar dat heb ik heel erg sterk met boeken vooral. Dat je de hele tijd door wil lezen en wil weten wat ‘r gebeurt. In die zin heb ik dat ook met The Gilmore girls en Will & Grace, dat ik wil weten wat er gebeurt. Dat je daar helemaal in kan opgaan, als je je best doet. Dus dan zou je dat emotioneel betrokken kunnen noemen ja… 78
Tegelijkertijd ben je je d’r wel van bewust dat ’t gewoon een serie is en dat je dat lekker als uitlaatklep kan gebruiken. En dat ’t allemaal nep is. Esther:
Is realiteit belangrijk bij… ja, je ervaring van een programma?
Sanne:
Nou, als ’t totaal nergens op slaat dan vind ik ’t vaak ook niet eens meer leuk. Over aliens of weet ik ’t wat. Maar als ’t gaat om, als je je een mening d’r over wil vormen. Als je ’t gebruikt in je dagelijks leven dan is denk ik de realiteit wel redelijk belangrijk. En als een serie realistisch overkomt, dat je dat dan ook sneller zal gebruiken in meningen die je zal vormen over die onderwerpen. Maar in die zin is nieuws belangrijker voor ’t vormen van een mening dan een serie.
Esther:
Want?
Sanne:
Omdat een serie heel erg vaak alleen maar gaat over iemand z’n zielsleven of over dagelijkse problemen. Niet echt problemen die je in de samenleving tegenkomt. Dus, het aanvragen van een uitkering of zo, zal je niet zien in een serie, maar daar zou wel heel goed een documentaire of een item in een nieuwsuitzending over kunnen gaan. [Stilte]
Esther:
Oké. Welk programma zou je kunnen zeggen dat je ’t meest op ideeën heeft gebracht?
Sanne:
[Stilte] En wat voor soort ideeën?
Esther:
Ehm… Dat ’t misschien je beeld heeft aangepast of je visie heeft aangepast.
Sanne:
Ja, dat zullen de actualiteitenrubrieken zijn denk ik, omdat je daar net iets meer hoort of ziet over eh… de actuele items. Waardoor je d’r toch meer over na gaat denken dan wanneer het echt in twee minuten langskomt op ’t Acht uur Journaal…
Esther:
Is er wel eens een programma geweest dat je daadwerkelijk tot actie heeft…
Sanne:
Nee, niet dat ik zo een voorbeeld weet nee. En meestal zitten d’r ook nog heel wat stappen tussen, want je gaat niet alleen maar op basis van een tv-programma iets doen. Wel dat je d’r met mensen over zou gaan praten. In die zin actie ondernemen en eventueel daar iets uit doen. Maar niet zomaar direct eh: “Ik heb iets gezien, ik ga wat doen.”
79
Esther:
Nee… En programma’s waar je dus hebt gemerkt dat ’t in je hoofd blijft hangen en dat je d’r over praat? Dat heb je wel ’s of…
Sanne:
Ja en dat varieert inderdaad van series, omdat de verhaallijn zo leuk is dat je daar heel leuk op kan, eigenlijk over kan roddelen. Dat is ’t vooral. Roddelen over personages die niet bestaan. Maar… dat gebeurt vaker met nieuwsitems denk ik, omdat je vaak ook zoiets hebt van: “Jeetje, wat gebeurt ‘r toch allemaal? En zouden we daar wat aan kunnen doen?” Ja, vaak niet, maar…
Esther:
Mmm… Nou, jij bent zelf heel veel met politiek bezig.
Sanne:
Ja.
Esther:
Voel je je betrokken d’r bij?
Sanne:
Ehm, ligt d’r aan. Als Thom de Graaf zegt eh, het heeft over ’t volk, dan voel ik me absoluut niet betrokken bij ’t volk. Ik voel me daar niet, ik voel me daar geen onderdeel van. Tenminste, daar hadden we ’t laatst toevallig over. Ja, als ze ’t nu hebben over ‘de mensen’, dan voelen wij ons geen onderdeel van ‘de mensen’. Dan denk ik: “Ze hebben ’t over de rest van de mensen en niet over ons.”
Esther:
Want dan voel je je onderdeel van?
Sanne:
Eh… Van de mensen die ’t beleid maken, omdat we daar gewoon mee bezig zijn. En het gros van de mensen zit daar, is daar gewoon helemaal niet mee bezig… Wat ik wel raar vind, want ’t gaat iedereen aan. Ik kan me ook wel voorstellen dat je ’t soms gezeur vindt… Maar nou weet ik je vraag niet meer.
Esther:
Dus je hebt eigenlijk meer persoonlijke betrokkenheid bij de politiek…, dan wat valt onder de mensen…
Sanne:
[Lach] Dat idee heb je soms, maar ik denk dat iedereen op z’n eigen manier, op z’n eigen gebieden betrokken is bij de politiek. Of dat nou in z’n eigen achtertuin is of ehm, Schiphol. Iedereen heeft wel z’n eigen stukjes, maar het grote plaatje wordt vaak vergeten en dat vind ik zo jammer.
Esther:
En wat is jouw stukje? Jouw directe betrokkenheid…
Sanne:
Ehm… Mijn directe betrokkenheid. Dat is meer de organisatorische kant. Het is niet. Ja. Het faciliteren van mensen, zodat ze d’r over kunnen praten. Als ze dat willen. Dus mensen betrokken krijgen bij. 80
Dus niet zozeer politiek inhoudelijke onderwerpen als wel de politieke discussie ann sich. Esther:
En als je zegt: “Mensen zouden meer moeten beseffen dat politiek ook in je dagelijks leven zit,” zeg maar. Wat, welk stukje, hoe zit dat bij jou in je dagelijks leven?
Sanne:
Nou, dat is mijn bestuursfunctie in die zin. Want één van de doelen is ook dat we mensen ehm… proberen te betrekken in discussie over politiek. Om te kij. Ja. Naar mijn idee is de JD echt bedoeld als soort van discussiegroep, waar iedereen die al een mening heeft dat probeert aan te scherpen of die nog geen mening heeft die probeert te vormen. En niet zozeer, ja, sommigen wel, maar wij, ik in ieder geval, geen…[einde kant A; stukje weggevallen]
Esther:
Maar hoe vorm of bepaal je die mening of scherp je die mening aan?
Sanne:
Ik denk door heel veel te praten met andere mensen. Ja, iedereen krijgt wel andere dingen mee. Dan wel door tv-programma’s, dan wel door z’n ouders, dan wel door wat ie meemaakt of ziet of hoort. Ik denk hoe meer je daar met mensen over praat, hoe meer informatie je hebt en hoe beter je je een beeld kan vormen van wat goed is en wat slecht of van wat zou kunnen werken. En wat ‘r scheef zit. Dus in die zin is discussie ann sich heel belangrijk. Vind ik. Maar ja. Bijvoorbeeld die praatprogramma’s op tv vind ik heel leuk.
Esther:
Wat voor praatprogramma’s?
Sanne:
Ehm Rondom tien, volgens mij. Daar zijn we een keer geweest. Dat was wel leuk. [Lach] En Het lagerhuis vind ik altijd ook wel leuk. Dat eh…
Esther:
Ja, je hebt namelijk ook een heleboel andere praatprogramma’s natuurlijk…
Sanne:
Je hebt op RTL4 Barend en Van Dorp. Dat kan ik niet uitstaan. Dat vind ik echt vreselijk.
Esther:
Want?
Sanne:
Omdat zij mensen echt. Zij nodigen gasten uit en maken ze vervolgens af en toe helemaal belachelijk. Dan denk ik: “Dat kun je niet maken! Dat doe je niet.” Tenminste, ik vind dat heel onbehoorlijk…
81
Esther:
Je kunt ook zeggen dat Jerry Springer bij wijze van spreken een praatprogramma is…
Sanne:
Ja, dat heb ik dus voor ’t eerst pas gezien tijdens maatschappijleer, want wij hadden geen kabel. Dus dat heb ik helemaal gemist.
Esther:
Of Oprah Winfrey of…
Sanne:
Ja, daar heb ik allemaal niet zo heel veel mee. Dat eh. Nee, ik snap nog steeds niet waarom mensen hun hele persoonlijke zielenleven op tv willen gaan vertellen. Net als, je had zo’n programma waar je kon kiezen wat voor soort seks je wilde hebben of zo, geloof ik. En dat werd dan gerealiseerd. Dan denk ik: “Waarom doe je dat op tv? Doe dat lekker thuis.” Ik bedoel. Dat eh… Nee, ik heb niks met mensen die hun privé-leven graag op tv willen vertellen… Ik weet niet of jij d’r wel wat mee hebt, maar…
Esther:
Eh… Wisselt een beetje. Ehm… Dat mensen hun hele privé-leven, of dat er veel van priv, ja, privé-dingen op televisie verschijnen, is dat heel anders dan politici op tv?
Sanne:
Nou kijk. Je hebt ehm, wel vaker programma’s waarin persoonlijke dingen besproken worden en dat is niet altijd slecht, maar vaak als je dan meerdere mensen hebt. Je had ook, Jong heette dat programma volgens mij. Een aantal jonge mensen die een bepaald probleem hadden, niet groeien of weet ik ’t wat of binnenkort dood zouden gaan, die daar dan over praatten, heel simpel over praatten. Dat vind ik hartstikke leuk. Maar zo’n Dr Phil, die dan gaat zitten vertellen hoe die mensen dan eh, hun echtelijke ruzies moeten bijleggen, dat vind ik weer niet leuk. En waarom dat precies zo is zou ik je echt niet kunnen vertellen. Maar ik vind dat twee totaal verschillende dingen…
Esther:
Wat vind je ’t verschil d’r tussen?
Sanne:
Ja, dat zeg ik, dat zou ik dus bijna niet kunnen vertellen, maar.. Ik denk dat een echtelijke ruzie iets heel anders, en dat gaan uitpraten op tv, vind ik iets heel anders dan ehm…, ehm, mensen die weten dat ze op hun 25ste 30ste zullen overlijden en die daar met een aantal mensen op een hele serieuze manier over gaan praten…
Esther:
Dus ’t is het serieuze wat er…
82
Sanne:
Ja, misschien wel. Ja, bij Dr Phil en bij Oprah heb ik altijd het idee dat ’t een beetje gehyped wordt.
Esther:
Hm m
Sanne:
Ook de manier waarop dat gaat. Dat geklap van ’t publiek. En ’t publiek zal ook wel een hele grote rol daarin spelen, denk ik… Ik bedoel, zij zitten daar gewoon met z’n vijven en een presentator en ze hebben daar gewoon een gesprek over. Heel serieus. Ja, waarschijnlijk serieus… En die andere mensen zitten daar lekker voor ’t publiek en die gaan dan zitten vertellen hoe goed ze zijn afgevallen of over hun depressie heen zijn gekomen, weet ik ’t wat…
Esther:
Terwijl het dezelfde thema’s zouden kunnen zijn…
Sanne:
Ja, precies! Maar de setting is zo anders, dat ik… Het spreekt me absoluut niet aan. Ik weet niet waarom. Da’s een hele goeie. ’s Over nadenken. [Lach]
Esther:
Oke. Denk je dat entertainmentprogramma’s invloed hebben op de publieke opinie?
Sanne:
Ik denk ’t wel. En ik weet niet of dat nou een goeie ontwikkeling is of een slechte… En soms zal ’t meer zijn dan andere keren… Maar ik denk dat, dat je door middel van series inderdaad wel invloed kan uitoefenen op wat mensen vinden. Of ja, op tolerantie bijvoorbeeld. Volgens mij zou je daar heel veel mee kunnen doen… Omdat je ze een kijkje gunt in een, weliswaar fictief, leven van iemand zien ze dat homo’s ook heel normaal leven of gewone mensen zijn. Terwijl d’r denk ik nog heel wat mensen zijn die dat niet vinden.
Esther:
Denk je dat ’t invloed heeft op jouw mening?
Sanne:
Ongetwijfeld. Alleen zal ik me daar absoluut niet zo bewust van zijn als ik dat wel vaak vind over de mening van andere mensen. Maar ik denk dat als je d’r heel veel over praat dat ’t wel weer gerelativeerd wordt.
Esther:
Hoe werkt dat?
Sanne:
Omdat andere mensen die serie ook gezien hebben. En als jij d’r heel erg in opgaat, dat andere mensen zeggen van: “Ja, maar dit of dat.” Dat je d’r dan wel weer, niet meer helemaal meegaat met wat ze in de serie zeiden, maar ook denkt: “Oh ja, wacht, het kan ook anders.” 83
Esther:
Heb je de neiging om helemaal mee te gaan in wat er in een serie gebeurt dan?
Sanne:
[Lach] Nou, soms wel. [Lach]
Esther:
Ja?
Sanne:
Maar niet heel vaak. Maar soms is ’t gewoon leuk om…
Esther:
Kun je daar een voorbeeld van geven?
Sanne:
Ehm… Ja, we hebben hele discussies gehad over eh ehm. Grace is nou getrouwd met één of andere dokter en die gaat steeds maar weg. En wij vinden dat ze ’t dan maar uit moet maken eigenlijk. Dat ze toch wel gaan scheiden. En dat zij, of dat Will… Ja, niet dat zij weer samen moeten komen, maar wel weer samen moeten gaan wonen en dat soort dingen. Ik kan echt hele gesprekken hebben over wat er eigenlijk in een serie zou moeten gebeuren. Maar dat is meer. Je kan net zo goed roddelen over je buurmeisje. Is een beetje hetzelfde principe volgens mij. Je, je bemoeien met ‘t leven van anderen is altijd leuk.
Esther:
Ehm… Volgens mij heb ik ’t al gevraagd. Is er ooit een programma geweest waarvan je denkt van dat heeft echt indruk op me gemaakt?
Sanne:
Dat heb je inderdaad al gevraagd. Ja, ik weet ’t niet. Ja, ongetwijfeld hoor, maar… Ja, dat heb ik wel, maar dat was geen tv-programma, maar een film die we met geschiedenis te zien kregen. Dat was over de Tweede Wereldoorlog. Echt de, de afslachtingen, die zag je letterlijk in beeld gebracht. En dat heeft écht heel veel indruk gemaakt. Dan denk je echt: “Hoe kúnnen mensen dat nou doen?” Maar dan zag je dus gewoon een kuil inderdaad waar mensen dan ingeschoten werden. Dat soort dingen. Dat was de eerste keer dat ik zoiets überhaupt zag.
Esther:
En dat was geen fictie?
Sanne:
Nee, dat was gemaakt. Dat was een propagandafilm in Duitsland was dat toen. En dat is niet iets wat je nu zomaar op tv ziet, maar wel, dat had je wel in een documentaire heel goed voorbij kunnen zien komen. Maar dit was gewoon bij geschiedenisles. Dat heeft volgens mij echt, dat heeft heel veel indruk gemaakt.
Esther:
En is ‘t iets wat je kijk heeft veranderd op dingen?
84
Sanne:
Nou, wel je blik breder heeft gemaakt, want ’t waren dingen waar je nog helemaal niks over weet en op een gegeven moment leerde je dingen dat je denkt: “Jeetje.” Dus dat neem je altijd wel mee.
Esther:
Heb je nu nog wel ’s iets, dat je, want je bent nu natuurlijk wat ouder, je hebt wat meer gezien. Maar heb je nog wel eens dat je televisie kijkt en dan toch verbaasd staat over, van: “Oh ja, zo heb ik ’t nog niet bekeken.” Of: “Dat had ik nog niet gezien.”
Sanne:
Jawel. Ja, maar d’r zitten zo veel kanten aan één verhaal meestal, dat je in principe over hetzelfde onderwerp zes programma’s kan zien en ze je zes keer hele verschillende dingen vertellen. Andere tijden is zo’n grappig programma. Dat gaat over hele Nederlandse dingen vaak. Hele simpele onderwerpen waarvan je denkt: “Hé, dat wist ik helemaal niet.” En niet dat je je nou constant bewust d’r van bent dat je daar dan weer iets gezien hebt, maar je hebt wel van: “Oké, wat grappig.” Dat zijn vaak dingen die heel dichtbij gebeurd zijn of in Nederland dus, die je gewoon niet weet.
85
Gesprek 4 Datum:
Duur gesprek:
dinsdag 19 juli 2005
± 90 minuten
Pseudoniem:
Cloud
Leeftijd:
32
Geslacht:
Vrouw
Opleiding:
HBO
Beroep:
Sportinstructeur/masseur
Woonplaats:
Amsterdam
86
Esther:
Ik zal eerst iets over mezelf vertellen. Ik ben dus Esther. Ik studeer aan de Universiteit van Amsterdam Media en cultuur. En ben nou bezig met m’n scriptie, waarvoor ik dus interviews doe. Eh, nou ja, ik noem ’t wel interviews, maar ik stel gewoon wat vragen. Het zijn gewoon meer onderwerpen waar ik over wil praten. Dus je kan gewoon eh… ja. Geef alsjeblieft gewoon antwoorden die je te binnen schieten.
Cloud:
Niet te lang d’r over nadenken…
Esther:
Nee, het gaat gewoon ook meer om je dagelijkse ervaring. Het gaat niet om wat je d’r allemaal, eh. Ja, het hoeft niet heel theoretisch of wat dan ook, het gaat echt over de dagelijkse praktijk, dus wat dat betreft… Zeg gewoon wat je vindt.
Cloud:
Ja, is prima.
Esther:
En ehm…. Ja, begin ’s met wat over jezelf te vertellen.
Cloud:
Eh, nou ja. Ik had jouw advertentie gezien op ’t internet.. forum. Ik vond ’t wel leuk. Ik woon in Amsterdam. Ik ben 32. En ik werk ook in Amsterdam als sportinstructeur en masseur.
Esther:
Op welk forum had je de oproep gezien?
Cloud:
Eh, The L-word, ja, ja. Dat is eigenlijk ‘t enige forum [Lach], waar ik op zit.
Esther:
Ja?
Cloud:
Ik had ’t nooit eerder gedaan, dus eh… Zo kwam ik ’t tegen. Dus je hebt op meerdere…
Esther:
Ja, ja. Ik heb op een aantal eh, fora van televisieprogramma’s, van The bold and The beautiful tot eh, de VPRO-site en van alles en nog wat.
Cloud:
[Lach] Ja…
Esther:
Dus eh… Ja…
Cloud:
Dus eh. Nou ja, ik woon samen en dat is ’t eigenlijk.
Esther:
Hobby’s?
Cloud:
Hobby’s? Sporten. [Lach]
Esther:
Sporten, sporten, sporten…
Cloud:
Nou, niet alleen maar hoor. Ik lees ook graag en ik kijk graag tv. [Lach]
Esther:
Ja? Wat kijk je zoal?
87
Cloud:
Detectives. Ja, vooral van die Amerikaanse series. Soaps helemaal niet! Die gaan bij mij eh, shht [maakt gebaar van wegvegen]. Sport, kijk ik. En, ja, als ‘r een leuke film is, film. Ja…
Esther:
En als je de televisie aanzet. Wat is meestal je reden om de televisie aan te zetten?
Cloud:
… Ehm… Het begint vaak toch wel met Journaal. En dan zie ‘k wel wat ‘r daarna komt. Met de krant d’r bij even kijken of d’r wat leuks is en dan eh…
Esther:
Je kijkt wel vaak eerst wat d’r op televisie komt of
Cloud:
Ja.
Esther:
Ga je ook wel eens zappen of?
Cloud:
Nee, meestal kijk ik wel van: “Oh, dat is wel leuk om te kijken.” Ga wel altijd een beetje ook puzzelen: “Oh, dat is leuk en dat is leuk. Past dat? Ja. Oké, dan ga ik dat zo kijken.” Ja…
Esther:
En kijk je echt elke dag televisie of?
Cloud:
Ja, ik kijk wel elke dag tv.
Esther:
Ehm… Wat is je favoriete programma? Heb je een favoriet programma?
Cloud:
Een favoriet programma… Ja, Studio sport. Dat is mijn favoriete programma. Daar ga ik voor zitten.
Esther:
En eh, qua series?
Cloud:
Eh… Law and order. En dan kijk ik ze eigenlijk allemaal zo’n beetje. Je hebt ‘r diverse van. In Amerika zijn ze nog verder. Dus die kijk ik eigenlijk allemaal wel.
Esther:
En wat vind je daar leuk aan?
Cloud:
Mmm…… Het is toch wel snel. En ja, ik hou gewoon van een beetje spanning, detectives eh, onderzoek, dat soort dingen. Ik lees ook veel detectives zelf, dus eh… Ja, dat vind ik leuk…
Esther:
Oké. En… Wat vind je leuk aan detectives? Dat genre…
Cloud:
[Stilte] Ehm… Het is. Vooral de Amerikaanse series zijn snel. De Engelse detectives zijn vrij langzaam en langdradig. Die…. Het is gewoon snel! Klaar. En eh… Het is spannend. Ik hou niet zo van die tranentrekkerige dingen. [Lach]
Esther:
Nee? 88
Cloud:
Nee…
Esther:
Kijk je wel eens drama of?
Cloud:
Eh, ja, qua film wel. Qua film wel, maar… Qua serie volgens mij niet echt nee.
Esther:
En The L-word, kijk je dat altijd of eh..?
Cloud:
Eh… Het is eigenlijk nog maar net begonnen, dus eh. De vijfde aflevering of zo. En ik had al inderdaad op een Amerikaanse site veel over gelezen, dus ik dacht: “Moet toch even kijken.”
Esther:
Vind je ’t leuk?
Cloud:
Ja, ik vind ’t wel leuk. Ja.
Esther:
Wat vind je d’r leuk aan?
Cloud:
Ehm… Nou, het is heel specifiek een, de doelgroep. En dat maakt ’t gewoon… speciaal… om naar te kijken.
Esther:
Kun je daar wat meer over zeggen?
Cloud:
Ehm… Nou ik vind zelf dat er vrij. In Amerika worden heel veel films en series wel gemaakt met een item als gay d’r in en nu, dit is dan heel specifiek eh… serie d’r over. Ja, dan heb ik zoiets van: “Oké, dan is ‘r eindelijk ’s een keer wat,” dus dan ga je ’s kijken.. wat ’t dan is. En dat maakt ’t dan, ja dat je zegt: “Oké, dan ga ik dat, kijken of ik dat leuk vind en ga volgen.” En ze maken het natuurlijk wel zo dat ’t aantrekkelijk blijft om volgende week ook te kijken. [Lach]
Esther:
Ja, werkt ’t zo?
Cloud:
Ja, zo werkt ’t wel. Maar dat vind ik met alle tv wel. En zo’n vervolg eh… Dat je hebt: “Oh ja.” Dat heb je natuurlijk, dat is de, de start van de soap… Alhoewel ik die niet kijk. Al jaren niet gezien heb. En dan zie ik toevallig een stukje en dan denk ik: “Oh ja!” [Lach]
Esther:
Je kan ’t nog steeds volgen?
Cloud:
Ik kan ’t nog steeds volgen. Dat is met dat soort series niet altijd ’t geval.
Esther:
En met z’n serie als The L-word, is dat eh… De doelgroep spreekt je aan.
Cloud:
Ja.
89
Esther:
Waarom vind je ’t programma leuk, want ik bedoel, ik neem aan dat als je ’t verder een saai programma zou vinden dat je d’r ook niet heel veel naar zou kijken…
Cloud:
Waarom is ’t verder leuk? [Stilte] eh, durf ik eigenlijk. Kan ik eigenlijk nog geen antwoord op geven. Het is vrij nieuw.
Esther:
Ja.
Cloud:
En ik denk toch wel inderdaad dat ’t voornaamste is dat ’t eh, de speciale doelgroep is. That’s it.
Esther:
En zijn d’r nog andere series die je. Ja, Law and order kijk je veel.
Cloud:
Ja.
Esther:
Ehm… Worden d’r in die series wel eens serieuze thema’s behandeld?
Cloud:
Ja…
Esther:
Zoals? Wat voor dingen komen d’r aan bod?
Cloud:
Nou Law and order is natuurlijk heel veel… ja… Met name kijk ik dan, vind ik, de mooiste vind ik Special victims. En… dat gaat vaak over toch wel eh… ja, kindermisbruik eh, moord, prostitutie, het zijn gewoon dingen die voorkomen… Het is ook vaak wel inderdaad dat je weet van het zijn ook waar gebeurde dingen kan ’t gebaseerd zijn. Dat vind ik, ja dat is dan ’t goeie d’r aan…
Esther:
Waarom is dat goed?
Cloud:
Nou, dan laat je dus zien van dat ‘r niet alleen maar goed is op de wereld, ook eh, kwaad natuurlijk en wat dat dan allemaal kan veroorzaken… En tuurlijk, het is leuk om een ‘feel good movie’ te kijken, maar af en toe ja, is ’t ook niet verkeerd om te kijken dat ‘r wat ja, minder plezierige dingen op de wereld zijn…
Esther:
Heb je wel ’s dat je een serie of een televisieprogramma hebt gekeken en dan eh, dat je daarna d’r nog over nadenkt of d’r over hebt met vrienden of…?
Cloud:
Mmm…… Nee, niet echt… Niet echt. Ja, alleen met film, dat je zegt: “Oh, dat was een mooie film. Is de moeite waard om eh die te kijken.” Of eh. Ja. Maar met series? Neuh… Dat is ook snel weer vergeten. [Lach] Soms is ‘t ook meer zo van: “oké, ja, ik ga lekker effe tv kijken.” Het is gewoon relaxed, ontspannen, nergens aan denken en klaar. 90
Esther:
Ja.
Cloud:
Ja…
Esther:
Heb je gister televisie gekeken?
Cloud:
Ehhh…… Nee, ik heb ’t [The L-word] opgenomen. Ik heb video. [Lach] Ik was gister eh…
Esther:
Heb je ’t afgelopen weekend televisie gekeken?
Cloud:
Eh, ja… Ik geloof ’t wel. Toch? [Lach]
Esther:
Weet je nog wat je hebt gekeken?
Cloud:
[Lach] Wat heb ik gedaan? Ik weet niet eens meer wat ik gedaan heb dit weekend. Ehm……Ja, ik zit even te denken hoor…… Ik heb zondag gewerkt. Ik heb gister gewerkt… Zaterdag… Ik weet echt niet wat ik gezien heb. [Stilte]
Esther:
Kun je je herinneren van de afgelopen dagen of het meest recent zeg maar, een programma wat je hebt gekeken? Waarvan je dacht van: “Oh dat was leuk,” of “Dat heeft me geraakt.”?
Cloud:
Mmm…… Iets dat me geraakt heeft. Mmm… Nee, niet echt specifiek. Nee.
Esther:
Heb je wel eens dat je geraakt wordt door televisieprogramma’s?
Cloud:
[Stilte] Ja, bij een film heb ik dat wel.
Esther:
Bij een film wel…
Cloud:
Ja…
Esther:
Kun je een voorbeeld…
Cloud:
Nou, vooral een beetje… het drama inderdaad dan. Maar wel een beetje wat meer waar gebeurd.
Esther:
Hm m…
Cloud:
Een film blijft langer hangen dan een, dan een serie… Omdat je… Omdat ’t natuurlijk ook langer duurt, de film, dus da zit je d’r veel meer in…
Esther:
Ja.
Cloud:
Bij een serie, ja, dan ga ik ook makkelijk even weg. Wat anders doen… Dus ja…
Esther:
En kun je een voorbeeld noemen? Weet je nog een film die heel erg indruk op je heeft gemaakt?
91
Cloud:
[Stilte] Oeh… Wat is de laatste film die ik gezien heb, waar… Ja, ik weet alleen de titel niet meer…
Esther:
Waar ging ie over?
Cloud:
Eh…… Speelde zich af in…… volgens mij Ierland. Twee vrouwen hadden daar een café. En eh… En eigenlijk kwamen d’r twee dingen in ’t verhaal. Op ’t moment. Eén vrouw werd ziek, daar werd kanker geconstateerd. En op diezelfde dag eigenlijk, was haar broer overleden met zijn vrouw en kreeg ze ’t kind in huis… van haar broer. Dus eh… ja. Dat heeft absoluut wel indruk op me gemaakt… Ja. Vooral dan hoe die interactie is. Dat zij dan zo met haar ziekte bezig is en dan in één keer zo’n kind komt en dat je dan echt, ja, alles wat fout kan gaan fout gaat…
Esther:
Hm m.
Cloud:
Ja, die film heeft eh. Dat staat me nog ook eh, bij de rest ja…
Esther:
En weet je waarom die film indruk maakte?
Cloud:
Mmm… Nou, omdat. Sowieso, dat jongetje dat speelde, vond ik een heel lief jongetje… En ja, die had ook z’n eigen dingetjes… Eh ja, ook wel ’t drama natuurlijk, dat zij ziek wordt. Ja…
Esther:
Was ’t een realistische film?
Cloud:
[Stilte] Is ’t realistisch? Ik denk dat ’t wel, ja. In zoverre is ’t wel realistisch, hè, d’r zijn genoeg mensen natuurlijk die eh… elke dag met kanker geconfronteerd worden, dus ja, dat is wel realistisch.
Esther:
Het was een fictie film op zich? Het was geen waar gebeurd verhaal?
Cloud:
Eh, nee. Naar mijn idee was ’t geen waar gebeurd verhaal. Nee… Meer dat je dan. Ja, tuurlijk krijg je ook vaak meer, dan met een hoop andere dingen te maken. Maar dat nu dan echt twee, zij ziek en dan ook nog een kind wat je eigenlijk niet kende van je broer komt dan in huis. Dat zijn natuurlijk wel twee hele heftige dingen opeen. Of dat ook vaker voorkomt, ja… in die vorm misschien niet, maar het kan natuurlijk wel dat eh, meerdere dingen tegelijkertijd eh… in je leven gebeuren of veranderen…
Esther:
Ehm… Praat je wel eens met vrienden over televisie?
Cloud:
Mmm…
Esther:
Of met anderen überhaupt… 92
Cloud:
Ja, nee, niet echt…. Niet echt, nee…
Esther:
Niet over iets wat je hebt gezien of…
Cloud:
Nee, als ik heb… Nee [Stilte] Ja, nou ja, soms, heel soms wel eens van: “Goh, oh, ik heb van de week dat en dat gezien. Heb je dat toevallig gezien, ja of nee?” En dan eh… Maar niet echt heel diep, uren over doorpraten. Nee, nee…
Esther:
Meer oppervlakkige opmerkingen of eh…
Cloud:
Ja, ja… Van: “Goh, ik heb van de week iets leuks gezien.” Of… wat minder leuks gezien……
Esther:
Mmm… Wat zijn… thema’s die je meepikt, zeg maar als je, nou The L-word kijk je en Law and order en andere dingen die je kijkt.
Cloud:
Ja, een beetje wel diezelfde genre dan inderdaad.
Esther:
Wat zijn veel voorkomende thema’s?
Cloud:
Thrillers. Onderzoek. Zoals CSI, ja dat soort dingen. Dat vind ik het leukste. Een beetje spanning, een beetje… ja… Het zijn vooral toch wel eh, moet ik zeggen, de Amerikaanse series… Alhoewel, Engelsen hebben ook wel leuke dingen hoor… Absolutely fabulous bijvoorbeeld… Dat kijk ik ook altijd.
Esther:
Wat vind je daar leuk aan?
Cloud:
Het is gewoon zo flauw. [Lach] Het is gewoon zo, zo typisch Engels, zo ja… Het heeft wel humor, maar af en toe denk ik ook van: “Oké, nou is ’t ook wel weer genoeg. We kennen je nu wel.” Het is ook niet dat ik ’t elke keer moet zien hoor. Als ik ‘t toevallig net kan zien dan is ’t leuk.
Esther:
Heb je ’t idee dat daar wel eens serieuze onderwerpen naar voren komen?
Cloud:
[Stilte] Dat er eh serieuze onderwerpen… Nee, nee, vind ik niet.
Esther:
Oké. Ehm…… Heb je ’t idee dat je kijk. Of, heb je wel ’s gehad dat je kijk op een onderwerp aangepast is door iets wat je op televisie hebt gezien?
Cloud:
[Stilte] Of m’n kijk op een onderwerp veranderd is [Stilte] Nee, dat durf ik niet zo één, twee, drie eh… Nee…
Esther:
Heb je wel eens iets gezien op televisie wat je verbaast of…
93
Cloud:
… Ja, in zoverre verbaasd… Dat je dan wel inderdaad soms denkt van: “Jeetje, zou ’t echt zo zijn?” inderdaad. Van: “Is de wereld echt zo hard? Zijn er echt mensen die alleen maar door zo’n kokertje kijken?” En ja…… Of verbazen, ook. Ja, soms als je dan even net iets van Discovery ziet of zo. Dat je echt denkt van: “Jeetje mina!” Tenminste, daar ga ik ook nooit heel lang naar kijken hoor, maar dat je denkt van: “Oh, wat een, wat een,” hoe heet ‘t, wat een machines en zo d’r gebouwd worden. Dat verbaast me dan wel. Maar niet echt andere dingen. Dat zijn meer wereldwonders denk ik dan. Van: “Jeetje, dat we dat allemaal kunnen.” [Lach] Ja.
Esther:
En eh…… Ben je wel ’s onder de indruk van iets wat je ziet?
Cloud:
[Stilte] Nou ja, wat ik dan, waar we ’t dan net over. Die ene film, daar ben ik dan wel, ja, daar ben ik dan wel van onder de indruk…
Esther:
Hm m. Voor de rest qua televisiebeelden of…
Cloud:
Ja, kijk, dat is natuurlijk het dagelijkse nieuws… Daar kan je dan wel inderdaad eh, van onder de indruk zijn van wat er dan gebeurt. Hè eh, 9 of eh, 11 september, twee weken terug Londen, Madrid. Ja, dat is dan echt.. Op dat moment heb je echt even van: “Wow!” Ja, je hebt natuurlijk verschillende vormen van, natuurlijk, indruk. Het kan of heel schokkend zijn… En dat is dan het enige, ja wat dan écht indruk maakt op mij. En dat is dan ’t nieuws ja.
Esther:
En op wat voor andere manier zou je onder de indruk kunnen raken dan?
Cloud:
[Stilte] Nou, in, in, zoiets als Discovery. Dat je dan zegt van: “Jeetje, dat we dat allemaal kunnen bouwen.” Of bepaalde natuurverschijnselen, dat ik denk van: “Oh, wauw!” [Lach] Ja, dat, dat soort dingen. Maar niet echt in een series of in films eh, verder nee.
Esther:
En eh… ontroering? Ben je wel eens ontroerd door iets wat je op televisie ziet?
Cloud:
Oh ja, ik eh. D’r hoeft maar dit en dan kan ik al [huilen] [lach] Ik heb hele volle traanbuizen! [Lach]
Esther:
Kun je een voorbeeld geven?
Cloud:
Nou… Ja, d’r hoeft maar iemand eh… aan ’t einde dood te gaan of zo. Ja, dat vind ik dan wel zielig. Maar dat is meer zielig. Maar… Dat is 94
dan wel emotioneel, maar ach, dan doe je zo [Gebaar van over de schouder werpen] en dan: “Oh, het was maar een film.” [Lach] Maar dat is, ja… Maar een andere emotie is inderdaad schok van eh, wat je in ’t nieuws ziet… en ontroering daardoor. Esther:
Je raakt ook ontroerd door ’t nieuws?
Cloud:
Mwjah, kan, ja, als je dan ziet wat ‘r. Ik kan dus. Bijvoorbeeld een documentaire over Darfur, wat daar gebeurt. Ja, daar kan je wel ontroerd over raken inderdaad als je daar die kinderen ziet en die mensen. Dan denk je: “Jeetje mina!” Ja…
Esther:
Oké…… En eh, televisieseries? Raak je daar wel ’s door ontroerd?
Cloud:
[Stilte] Mmmm…… Ja, wat ik zeg, vooral als ’t óf heel goed afloopt, dan zijn ’t meer tranen van: “Oh, nou, gelukkig!” Of inderdaad als er dan.. iemand dood gaat of zo… Nee, dat is een hele, vind ik zelf, niet echt een diepe ontroering. Dan voel je wel even van: “Oh ja, traantje.” Maar niet echt zo van, dat blijft nog hangen…
Esther:
Kun je daar iets meer over zeggen? Over dat verschil…
Cloud:
Eh…… Ja, kijk, met nieuws en emoties en ontroering, dat komt vaker terug. Daar heb je meer een vervolg op. Terwijl op een serie, nou, einde, klaar en afgelopen. Je weet ook dat ’t niet echt is, gewoon. En dat is ‘t.
Esther:
Maakt dat uit?
Cloud:
Ja, vind ik wel….
Esther:
In wat voor zin?
Cloud:
Eh… Realiteit. Hè, nieuws is gewoon realiteit en dat is er morgen nog en misschien over twee weken nog of langer. En als je daar dan maar lang genoeg mee geconfronteerd wordt, dan gaat dat natuurlijk ook, slijt dat dieper in je eh, hoofd. Terwijl met een tv-serie… da’s afgelopen en daarna kijk je weer naar wat eh, volgende week is ‘r een andere aflevering d’r van, waar misschien hele positieve dingen in gebeuren.
Esther:
Hm m…
Cloud:
Dus dan. Ja. Het heeft niet echt een vervolg op elkaar.
Esther:
D’r zit wel een vervolg in natuurlijk. Tenminste als je een langlopende serie… 95
Cloud:
Ja, langlopende series wel. Soaps en zo.
Esther:
Daar zitten meestal dezelfde karakters in… Ik weet niet hoe dat bij Law and order is. Dat kijk ik zelf niet echt, maar…
Cloud:
Eh, ja, je hebt natuurlijk de hoofdpersonen. Maar elke week is ‘r een ander item. Dus de ene keer is ’t kindermisbruik, de andere keer is ’t moord en een derde keer is ’t eh… verkrachting of drugsmisbruik. Dus ja…… Daar zit niet echt een vervolg in. En er wordt ook niet heel diep echt op de karakters ingegaan… Dus…
Esther:
Bij The L-word bijvoorbeeld…
Cloud:
Is veel meer, wel iets moet ik zeggen dat ze proberen de karakters wat eh, ja duidelijk te maken elke keer, maar dat is ook elke week wordt er op een andere persoon een beetje op de voorgrond gezet… Dus ja, dan proberen ze wel iets meer karakterontwikkeling te krijgen… Maar ’t is gewoon een leuk verhaaltje. Meer niet. [Lach]… Ja, en ik moet ook zeggen, ik denk ook niet dat ‘t…… echt realiteit is…
Esther:
Waarom denk je dat? Wat, wat……
Cloud:
Nou, dat is wel leuk, want dat zijn ook natuurlijk de discussies die daar op dat forum eh, voorkomen… Maar ja. Kijk als je kijkt naar de. Kijk, de karakters die, die, die, denk ik van ja. Kijk in een vriendengroep zitten veel meer, karakters lijken veel meer op elkaar, omdat je ’t goed met elkaar kan vinden. En hier zijn de karakters best wel verschillend. Ik denk van: “Nou, hoe komen jullie nou, dat jullie vrienden zijn? Je doet totaal iets anders.” [Lach] En eh…… ja, is dat zo… Denk ik dat je, ja, als je naar je eigen vriendengroep kijkt, dat je dan meer eh…overeenkomsten zijn…
Esther:
Dus in die zin is de serie niet zo realistisch?
Cloud:
Nee, ik denk ’t niet echt nee… En ja, ik denk ook niet dat ’t hier in Nederland echt eh. Ik weet ook niet, ik ken ’t niet in Amerika natuurlijk, hoe die communities zijn. Maar ik vind hier niet in Nederland dat je daar echt van die hele groepjes hebt…
Esther:
Dus het realiteitsgehalte van die serie…
Cloud:
Naar mijn idee… is niet al te hoog. Nee. Kijk wat ‘r met de personen gebeurt op zich…
Esther:
Hm m… 96
Cloud:
Dat is wel realistisch, maar de, het geheel niet.
Esther:
Maar wat ‘r met de personen gebeurt op zich ehm…
Cloud:
Dat kan echt, met iedereen. Dat heb jij ook… met vrienden of in een relatie. Daar gaat ’t om. Het gaat om relaties, maar dan wel specifiek binnen de gay community. Klaar…
Esther:
En ehm… Dat realistisch gehalte. Ik bedoel dat gedeelte van relaties en dat soort dingen, daar herken je je in… Of dat…
Cloud:
Ja! Ja, dat is wel herkenbaar. Ja, ja…
Esther:
En kan. Ontroert dat je? Kan je dat…
Cloud:
Ehh…… ja, ontroeren…… Het is herkenbaar… Eh…… ja, soms denk ik van: “Oké, dat heb ik ook gehad.” Of eh, ja…… Niet echt ontroerend. Ik ben nogal nuchter. [Lach] Al zeg ik ’t zelf. Ik kan ook, ik ook wel janken, maar ik kan ook ontzettend nuchter zijn. Ja…
Esther:
En als je… Nieuws kan je ontroeren
Cloud:
Ja
Esther:
Of ja, raken
Cloud:
Ja
Esther:
Heb je ’t gevoel dat je met afstand naar ’t nieuws kijkt of heel betrokken naar ’t nieuws kijkt?
Cloud:
[Stilte] Mmm… Dat is verschillend, per. Ja, de ene dag kijk je wat, wat meer, ben je wat meer geconcentreerder daar naar… Is ’t misschien ook een, een, een onderwerp… dat je.. denkt van: “Ja, oké,” ander dat je denkt van: “Pfff, hebben we dat ook weer.”
Esther:
Hm m…
Cloud:
Economisch nieuws, nou, wat kan mij dat nou eh… Politiek. In ‘t begin vond ik ‘t nog leuk, maar af en toe denk ik: “Oh mensen, hou toch op! Ja, dag! Hoeft van mij effe niet vandaag.” Ja… Heeft ook wel. Ik denk dat ’t ook wel te maken heeft met… ja, op ’t moment dat je ’t kijkt eh… hoe je je op dat moment zelf ook natuurlijk voelt en... hoe wakker je bent, hoeveel zin je d’r hebt, ja, om ’t nieuws te kijken…
Esther:
Ja.
Cloud:
Je kan ’t wel kijken, maar… dringt ’t ook tot je door… Dat hoeft natuurlijk niet altijd. Dan zie je ’t wel [Lach] Ja, dat is ’t stomme van
97
tv. Het kan ook gewoon. Ik denk: “Wat zit ik nou eigenlijk te kijken?” Terwijl ik denk: “D’r zit ook een uitknop aan.” [Fluisterend] [Lach] Esther:
[Lach] En als je voor je ontspanning televisie kijkt, kijk je dan op een afstandelijke manier of betrokken?
Cloud:
Nee…… Eh. Als ik voor ontspanning tv kijk… ja, als ik echt iets wil kijken dan, dan kijk ik serieus. Dan denk ik: “Dat wil ik zien. Daar kijk ik naar.” Voor de rest, ja.
Esther:
En zo’n serie. Als je The L-word kijkt bijvoorbeeld?
Cloud:
Ja, dan kijk ik! Dan kijk ik ook echt. En dan eh, probeer ik eh, hè, alle beelden op te vangen wat je ziet…
Esther:
Hm m…
Cloud:
En ook wat meer… Ze doen ook natuurlijk van die onderzoeken, van dat je denkt van: “Oh, waar kijken nou ogen naar.” En dan probeer je echt veel meer het hele scherm te zien… Terwijl als je, gewoon, kijkt voor ’t kijken, dan kijk je meer op één punt wat er gebeurt.
Esther:
En heb je ’t gevoel dat je eh, op een betrokken manier of ja, op een persoonlijk betrokken manier kijkt naar zo’n serie?
Cloud:
Ja, ja…
Esther:
Meer dan bij ’t nieuws? Of minder of even veel?
Cloud:
Mmm… Nou, ik denk wel even veel. Ja.
Esther:
Ja?
Cloud:
Maar ’t is wel ook, wat ik zeg, van… Het is maar net wat ‘r in ’t nieuws gebeurt… dat je dan… het is natuurlijk ook niet elke dag dat denkt van: “Oh, gaan we weer vrolijk nieuws kijken.” Het is niet altijd allemaal vrolijk. Oké. Wil ik dat eigenlijk wel horen?
Esther:
Ja.
Cloud:
Soms wil je dat ook niet en denk je van: “Vandaag maar even niet.”
Esther:
Hm m…
Cloud:
[Stilte]
Esther:
En ehm…… Als je…… Oké. Op dit moment in de samenleving of wat er in het nieuws is of dingen die er gebeuren. Wat zijn thema’s of onderwerpen waar je mee bezig bent?
Cloud:
[Stilte] Eh……
Esther:
Of die je bezighouden? 98
Cloud:
Die me bezighouden…… Mmmm…… Ja, op dit moment toch wel eh, inderdaad wat d’r dan in Londen is gebeurd… Ja, dat lees ik wel…
Esther:
Hm m…
Cloud:
Ja, dat vind ik wel belangrijk… En dan de vraag inderdaad van: “In hoe vaak…” Niet, niet dat ik angstig ben of zo. Absoluut niet, want dat probeer ik juist eh.. helemaal eh… niet te zijn.
Esther:
Hm m…
Cloud:
Ja, maar dat houdt me inderdaad eh bezig van: “Nou, eh, hoe hard. Vinden ze ze? Wat, welke linken komen daar allemaal?” Elke dag komt ‘r weer: “Nou, daar in Pakistan zijn d’r een paar opgepakt en in Engeland zelf een paar.” En die lijnen allemaal inderdaad. “Wat zijn de verbindingen?” Ja.
Esther:
Alsof je een detectiveserie ziet…
Cloud:
Nou, eigenlijk wel ja. [Lach] Eigenlijk wel. [Lach] Ja, zo kijk je d’r wel naar. Ja. En dat natuurlijk in combinatie eh, met de krant natuurlijk d’r bij. Dat is even een heel ander onderwerp… Maar daar krijg je natuurlijk iets meer achtergrondnieuws vind ik zelf, dan nog weer in Het Journaal zelf… Dus ja…
Esther:
En eh… Bepaalde issues die je bezighouden?
Cloud:
Mmm…… Nou, de laatste tijd hou ik me meer een beetje… Vroeger hield ik me absoluut heel erg bezig inderdaad met eh… ja, vooral de homo’s in de samenleving.
Esther:
Hm m…
Cloud:
En wat daar mee gebeurde. De laatste tijd. Dat komt natuurlijk iets meer, iets meer in ’t nieuws door de eh, agressiviteit eh, natuurlijk…
Esther:
Ja…
Cloud:
Ja, dus dat is wel een item wat ik echt wel wat meer volg. En ook eh via internet eh… daar eh… Natuurlijk kijk je hoe, ja, hoe ontwikkelt zich in eh Amerika alles op politiek gebied en……
Esther:
En zie je daar wel ’s dingen van terug in televisieprogramma’s?
Cloud:
[Stilte] Nou, moet ik zeggen… sporadisch…
Esther:
Ja… Maar op zich, de thematiek wordt wel behandeld in bepaalde programma’s…
99
Cloud:
Ja, ja…… Maar ’t is niet dat dat natuurlijk heel erg op de voorgrond staat. Hoeft voor mij ook niet.
Esther:
Hm m…
Cloud:
Maar je moet er soms wat vaker, dat eh, wat dieper achter kijken. Iets verder zoeken.
Esther:
Dat is voor jou ook een reden geweest om te gaan kijken naar The Lword bijvoorbeeld.
Cloud:
Ja.
Esther:
En…… Wat vind je d’r van, hoe het thema behandeld wordt er in?
Cloud:
Ehm…… Nou, ik denk dat ‘r wel goeie dingen inzitten… Ja, d’r zitten wel. D’r wordt wel, vind ik, op een… toch wel positieve manier, positieve manier eh behandeld. Als ik er zo over nadenk.
Esther:
Wat vind je d’r positief aan?
Cloud:
Mmmm… Nou, ondanks dat ik zeg van hè, het geheel is niet al te realistisch, maar de, de, de, wat er met een persoon gebeurt is gewoon eh… realistisch. En het positieve daar aan is… dat ze het gewoon ook laten zien! Dat er meerdere mogelijkheden zijn binnen de maatschappij. Het is niet zwart-wit. D’r zit nog een héle hoop tussen.
Esther:
Hm m…
Cloud:
En wat ‘r… Wat we misschien helemaal niet kennen… Het wordt wel gewoon… op tafel gegooid. “Zo, nou, dat is er en klaar.”
Esther:
En zijn d’r andere programma’s nog die d’r op ingaan?
Cloud:
[Stilte] Nee, vind ik niet.
Esther:
En bijvoorbeeld Will & Grace waar je veel mensen over hoort…
Cloud:
Jaa……
Esther:
Wat vind je daar van?
Cloud:
[Stilte] Ja, dat eh, dat wordt heel, heel luchtig eh…… Ja, op een hele andere manier wordt daarmee eh. Ja absoluut.
Esther:
Vind je ’t leuk?
Cloud:
Eh…… Ja, zitten wel leuke dingen tussen. Maar af en toe denk ik ook van pff… [Lach] Ja……
Esther:
En wat vind je de leuke dingen bijvoorbeeld?
Cloud:
Nou, soms is eh, is de humor wel leuk. Ik vind Karen wel lachen en…… die andere. Hoe heet hij? Niet die Will, maar Jack. Dat zijn 100
natuurlijk twee ja, hele extremen af en toe. Dat, dat zijn de leuke eh dingen d’r in… Ja… Die zijn wel grappig… Totaal helemaal uit de andere hoek eh komen met humor, dat je denkt: “Oké.” [Lach] Ja… Die zijn wat eh… Die geven net dat beetje… pit aan de serie, vind ik dan. Want als je alleen Will en Grace zou hebben, nou… Ja, dan is ’t eigenlijk ook gauw over. Esther:
Want?
Cloud:
Nou, het is vaak, vaak hetzelfde… Ze zijn dikke maatjes. Prima. Maar zij geven net even die eh, Karen en Jack geven net even iets, iets extra’s…
Esther:
Omdat ze wat extremer zijn of…
Cloud:
Ja, omdat ze net even iets extremer zijn… En voor die serie maakt dat ’t dan natuurlijk leuk… Dat hoef je natuurlijk ook niet in elke serie te doen.
Esther:
En als je een Jack neer zou zetten in The L-word? Nou ja, of een Karen eigenlijk dan...
Cloud:
[Lach] Oeh…… Nee, niet in ’t type wat ze spelen.. Nee.
Esther:
Want?
Cloud:
Ja, het zijn, het zijn geen. Ik vind ’t geen vergelijkbare programma’s… Het ene is humor en is luchtig. En de ander. Tuurlijk is ’t af en toe ook wel serieus en zit ‘r ook wel.. een diepere achtergrond natuurlijk in over vriendschap en weet ik ‘t. Als je tussen de regels door eh, kijkt of echt heel erg op zou letten. Terwijl ik denk dat The L-word is gewoon net effe ietsje serieuzer. Met natuurlijk af en toe wel de humoristische dingen d’r in, verstopt. Dus je gaat net. Het is net andersom. Humor tegenover wat serieuzer…
Esther:
En, je zit op zo’n forum, van The L-word.
Cloud:
Ja.
Esther:
Zit je daar veel op? Of wat doe je daarmee? Waarom ben je ’t op gaan zoeken bijvoorbeeld?
Cloud:
Ehm…… ‘t. Nou, ‘t was meer van: “Even kijken wat ‘r dan volgende week komt.” En wat ze d’r over schrijven, eh… En toen hadden ze. In ’t begin hadden ze een kopje reacties. Ik denk: “Oh.” Dus dat klik je aan en dan ga je even lezen en dan denk je: “Oh, wat leuk!” En op een 101
gegeven moment was dat veranderd…Ik dacht: “Ach. Oh, wat een gezeik allemaal.” En een paar dagen later of een week later was ’t veranderd. Toen was ’t ook echt een forum geworden. En toen kwamen d’r ook echt serieuze onderwerpen, werden daar… neergezet… Esther:
Zoals?
Cloud:
Nou, eh, meiden die dus tegen bepaalde problemen aanlopen. Van: “Moet ik ’t vertellen? Ik ben zo oud. Hoe ga jij d’r mee om? Met je ouders. Met je vrienden.” Noem ’t op. En dan ga. Ja, hè, je kan in zo’n forum ook kijken van: “Hoe oud is iemand?” Of dat vertellen ze dan op een gegeven moment en ja, dan heb je toch zoiets van: “Nou, ik ga gewoon lekker.” Ik vind ’t leuk om wat advies te geven. Nou dat, dat waarderen ze dan. Van: “Nou, bedankt.” En eh… kijken hoe andere mensen daar eh, daar ook op reageren natuurlijk. En wat die dan vertellen. Wat zij, wat zij in ervaringen zijn en eh. En dat is ’t leuke. Het zijn echt. Het gaat mij meer om de serieuze onderwerpen die daar eh… D’r zijn ook wel minder serieuze onderwerpen. [Lach] En ja, dat is wel leuk.
Esther:
En bij ’t forum gaat ’t je vooral om de serieuze onderwerpen… of ook in de serie zelf?
Cloud:
Vooral om de serieuze onderwerpen. En d’r wordt natuurlijk ook wel over de serie zelf gesproken. D’r zijn ook van eh: “Wie vind jij ’t leukste?” Of eh… Denk: “Ja, het is maar een serie hoor!” Je mag iemand leuk vinden… Sommigen kunnen ook net effe daar te ver in doorgaan. Dan zeg je: “Oké, nou, prima. En dat onderwerp is voor mij dan afgesloten.” Nou en dan komt ‘r weer een nieuw onderwerp… Dus ja, dan eh. Het is heel, ’t is héél divers eh. Een beetje serieuze onderwerpen, wat minder serieuze onderwerpen. En dan eh… Ook over eh, bijvoorbeeld over films of boeken komen d’r in één keer tevoorschijn. Van: “Wat is leuk om te lezen? Wat is een mooie film om te zien?” Dus d’r komt eh, zó véél bij eigenlijk.
Esther:
Ja
Cloud:
Dus eh, maar ik zit ‘r niet. Nou, ik zit ‘r…… Niet elke dag, nee. Nee… En als ik heel effetjes tijd heb, vind ik het wel heel even leuk van: “Oh, effe kijken of ‘r iets nieuws is gekomen. Heeft iemand gereageerd op 102
wat ik gezegd heb?” Dan kan je daar dan weer op terug reageren. Het is niet dat ik de hele dag eh… d’r achter zit. Ik moet ook nog werken. [Lach] Esther:
[Lach] Ja… En de televisieserie? Kijk je die voornamelijk ook om de serieuze onderwerpen die d’r in behandeld worden of?
[einde bandje]
Esther:
Maar een serie kijk je voor ontspanning en voor de lol… voornamelijk…
Cloud:
Eh… Ja en voor de herkenning.
Esther:
En voor de herkenning…
Cloud:
Ja……
Esther:
Ehm… Eens even kijken wat ik nog had…… Zijn ‘r op televisie personen die je aanspreken? Fictief dan wel echt. Personen of karakters dus…
Cloud:
Ehm… Even denken hoor… Als we even… Ja, kijk. Als ik ’t even op de echte personen, kijk ik dan inderdaad naar ’t Nederlandse nieuws bijvoorbeeld. Dan zijn ’t echt personen…… Dan heb ik wel bijvoorbeeld van: “Nou, als jij ’t nieuws leest vind ik ’t leuker of beter dan als eh, een ander ’t doet.”
Esther:
Wie vind je leuk bijvoorbeeld?
Cloud:
Eh…… Ik weet die namen helemaal niet. Nou, ik vind Loretta Schrijver een hele goeie eh, ehm… nieuwslezeres. Die eh, hoe heet hij nou? Die Freri, die Freriks, die mag ik dus absoluut niet. [Lach]
Esther:
[Lach]
Cloud:
En eh, hoe heet die andere Nederlandse nieuwslezeres? Eh… Sasha de Boer geloof ik heet ze toch?
Esther:
Die wat jongere..
Cloud:
Ja, ja……
Esther:
Oké. En eh personages… die je leuk vindt?
Cloud:
Personages die ik leuk vind…… Ja, uit de serie dan eh… Uit Law and order…… Hebben we eh…, even kijken, Olivia Benson. Zij is een detective, rechercheur…… Die vind ik goed…… Mmm……
Esther:
Waarom vind je haar goed? 103
Cloud:
[Stilte] Vind ik een goed, omdat ze een sterke, ze komt over als een hele sterke eh, vrouw……
Esther:
Hm m…
Cloud:
Ja.
Esther:
Dat spreekt je aan…
Cloud:
Ja…… Zit ik even te denken…… Poeh, lastig als je dat zo. [Lach]
Esther:
Ja…
Cloud:
Je had me beter even die lijst kunnen mailen. Dan had ik me vast even voor kunnen bereiden. [Lach] Eh…… Nou…… Nee… En als ik nou even, omdat we ’t de hele tijd over The L-word hebben…… Dan vind ik Tina eh…, is een leuke meid daar uit.
Esther:
Want?
Cloud:
Zij is normaal, gewoon, lief, aardig…
Esther:
En wat bedoel je precies met normaal?
Cloud:
Ehm… Nou, zij is een beetje eh, huismoederachtig… En eh… Ja, de anderen vind ik net een beetje…… Ja, ze ziet er ook eigenlijk het gewoonste uit van allemaal…… Dus ze is ook gewoon lekker gewoon.
Esther:
Oké. En heeft dat ook met realistisch of niet te maken?
Cloud:
[Stilte]
Esther:
Bedoel je gewoon van eh, zoals je in werkelijkheid ook van iemand zou kunnen zeggen: “Zij is gewoon” of bedoel je realistisch?
Cloud:
Ja, ja, ja… Zij is realistisch inderdaad.
Esther:
Jij vindt haar in de serie realistischer bijvoorbeeld dan de andere personages of je denkt dat je haar eerder in real life tegen zou kunnen komen?
Cloud:
Mmm… Nou, ja, ja, eigenlijk wel…… Ja.
Esther:
Oké. Ben je wel eens op ideeën gebracht door ’t zien van iets op televisie?
Cloud:
[Stilte] Mmm…… Ideeën gebracht… Dat is eigenlijk wel grappig, wat voor invloed tv dan zou kunnen… Nee, ja… Ik denk daar niet zo diep over na nee. Nee……
Esther:
Wel eens over onderwerpen anders gaan denken? Of dat je iets hebt gezien, waarvan je denkt: “Oh, nou, dat wist ik niet.” En daardoor ga je anders tegen een situatie aankijken of… 104
Cloud:
Mmm… [Stilte] Jeetje, wat is dat lastig. Het is niet echt recent, dat er recent dingen zijn gebeurd, dat ik denk: “Oh ja, dat heeft invloed gehad, zo sterk, die tv op eh…” D’r zijn natuurlijk vast wel dingen, maar…
Esther:
Het hoeft ook niet heel groots of heel sterk te zijn, maar gewoon in je dagelijks……
Cloud:
[Stilte] Nee, niet echt geloof ik. Nou kijk, wat wel is, met bijvoorbeeld eh… Als je eh, een informatief programma bekijkt wat eh…… recensies in voorkomen of zo. Een filmprogramma of zo. Dat je denkt van: “Oh, dat moet dan een leuke film zijn,” of zo. Om daar naartoe te gaan. Of eh, dat je ziet in een soort reclame van: “Goh, dat zou wel een leuke voorstelling zijn voor ’t theater.” Dat soort ideeën. Maar niet echt grootse dingen of zo… Nee… Dat je denkt: “Oh, is dat binnenkort een festival of iets. Oh dat is leuk.” Maar ja, dat is, hoef je natuurlijk niet alleen maar specifiek van de tv te hebben. Dat kan je ook in de krant lezen of een tijdschrift. Dat je: “Oh, dat is leuk… om te doen of naartoe te gaan of te zien.”
Esther:
En in ’t algemeen je mening over dingen. Waar, waar baseer je vaak je mening op denk je?
Cloud:
[Stilte] Als ik ’t zelf gezien heb.
Esther:
Als je ’t zelf gezien hebt… Kun je daar iets meer over zeggen?
Cloud:
Nou, ehm…… Kijk ik, je, je kan wel een, een, een. Kijk natuurlijk, iedereen heeft wel een mening over iets en dat kan veranderen door iets wat je op tv ziet, maar…… Ik heb niet echt eh… Maar ik bedoel vooral inderdaad dat als je een recensie leest dat je d’r dan niet vanuit moet gaan van: “Oh, nou dat is een flutvoorstelling.” Nee, dan wil ik ’t eerst zelf zien. Als iemand zegt van: “Nou, dat is een stomme film.” Terwijl ik denk: “Het is een leuke film.” Ja, dan wil ik ’t wel eerst zien, voordat ik kan zeggen van: “Oh ja, inderdaad, jij hebt gelijk. Het is een stomme film.” Of dat ik zeg van: “Nou, ik vond ‘m hartstikke leuk!”
Esther:
Ja.
Cloud:
Maar over echt… Ik ben ook niet…Ja. Ik kan heel hard zijn inderdaad in een mening… En dan mag iemand anders gerust een andere mening
105
hebben daar over. En eh. Dan moet ie sterk zijn om [Lach]: “Oké, nou, misschien heb je wel gelijk.” Ja… Esther:
En je mening bijvoorbeeld ehm… politiek, politieke voorkeur. Of eh, mening over dingen in de samenleving. Waar denk. Waar baseer. Hoe kom je aan je mening? Hoe bouw je die op?
Cloud:
Ja, ehm, uit ’t nieuws, maar dan ook inderdaad achtergrond eh, informatie natuurlijk. Als ’t je echt eh… eh… Kijk journalistiek is natuurlijk best. De één vindt dit van een partij en de ander vindt dat. Dus ja…… Je moet maar net denken van: “Oh ja, nou ja, wat hij schrijft ben ik ’t mee eens.” Of niet. Dan hoef ik ’t ook niet te lezen, want… ik ben ‘t ‘r gewoon niet mee eens. Klaar…… En hij hoeft ook niet z’n best te doen om dat te veranderen. [Lach] Ja.
Esther:
En als je nog niet zo veel van een onderwerp weet bijvoorbeeld?
Cloud:
Ja, dan kan je natuurlijk nog altijd wel je mening bij eh sturen… Ja…
Esther:
En hoe gebeurt dat?
Cloud:
Ehm… Hoe gebeurt dat… Ja, toch wel inderdaad door de journalistiek. Om. Het is denk ik ook maar net hoe iemand ’t overbrengt… Natuurlijk ook wat ik zeg, hè, één persoon vind je ’t prettiger als die ’t nieuws voorleest dan een ander. En zo heb je natuurlijk ook met een journalist die wat vertelt, dat je denkt: “Ja, oh ja, zou best ’s kunnen zoals jij ’t zegt.” Maar ’t kan ook dat hetzelfde, of dat een andere journalist in datzelfde gebied zit en iets heel anders ervaart… Maar ja, dat, dat zijn natuurlijk ook weer ervaringen van de personen… Vind ik. In journalistiek is ’t ook niet…… Dat is zijn mening en dat probeert ie, ja… Ze proberen natuurlijk wel een beetje objectief te zijn, maar dat lukt toch nooit….
Esther:
Heb je ’t idee dat entertainmentprogramma’s of televisieseries… ook daar invloed op zouden kunnen hebben? Op je mening?
Cloud:
Eh…Ja, entertainment is dan meer zoiets als een Barend en Van Dorp of zo. Als daar dan een gast zit. Of een programma als Netwerk of iets.
Esther:
Televisieseries niet…
Cloud:
Maar series, nee…… Nee, dan ga ik meer echt eh, voor de realiteit eh, zeg maar. Voor de journalistiek……
106
Esther:
Ja. Oké… Denk je dat entertainment in ’t algemeen invloed kan hebben op de publieke opinie?
Cloud:
[Stilte] Ja. Entertainment is een groot woord…
Esther:
Ja, een verzameling van
Cloud:
Ja, als ’t een serie is eh… is natuurlijk anders verpakt dan inderdaad in een informatief eh, serieus programma als… Het Journaal.
Esther:
Hm m… Maar maakt dat uit?
Cloud:
Ja, denk ik dat mensen daar anders naar kijken wel ja.
Esther:
Hoe anders?
Cloud:
Eh… Nou ja kijk eh…… Even Will & Grace als voorbeeld.
Esther:
Ja.
Cloud:
Eh… Ja, ze stippen ’t op een leuke manier aan. Klaar… Ik weet niet, ik weet niet zozeer of mensen daar echt door beïnvloed… Nee, durf ik niet te zeggen.
Esther:
Denk je dat je d’r zelf door beïnvloed wordt of…
Cloud:
Nee, nee……
Esther:
Waarom niet?
Cloud:
Ja, wat ik al zei. Het is. Daar ben ik denk ik te nuchter voor of zo eh… ‘t is, ’t is een serie, ’t is niet echt. Sommige mensen kunnen daar helemaal in, in.. verdrinken. Vooral denk ik de soaps, maar aangezien ik die niet kijk, ik ‘r ook niet in verdrink. [Lach] Ja, kunnen mensen misschien inderdaad in zo’n droomwereld terechtkomen…
Esther:
Een serie is misschien niet echt, maar kan wel heel realistisch zijn…
Cloud:
Ja, d’r kunnen wel bepaalde items natuurlijk aangestipt worden… Dat wel. Wat wel realistisch zou kunnen… Wat wel voor kan komen. Maar ’t is dan niet echt verpakt als rea, als een waar gebeurd verhaal… Natuurlijk zijn series, zijn volgens mij opgebouwd uit dingen inderdaad die in ’t leven gebeuren… Dat is waar.
Esther:
Maar als iets niet de realiteit is, dus een waar gebeurd verhaal of journalistiek, dan bekijk je ’t dus met meer afstand?
Cloud:
[Stilte] Ja……
Esther:
En hoe komt dat denk je?
Cloud:
Hoe komt dat……
Esther:
Wat is ’t verschil… 107
Cloud:
Nou, door toch wel inderdaad. Ja, je zegt zelf, het ene is gewoon serieus en dan wordt echt ook ’t beeld d’r bij gegeven. “Kijk, dit is ‘t. Nu zie je ‘t.” En ’t ander is te veel omheen…… in zo’n serie… Het ei… De realiteit wordt ‘r, want ’t is. Het is natuurlijk gewoon voor een deel gebaseerd op wat ‘r echt zou kunnen zijn, natuurlijk. Het is niet zomaar iemand die denkt: “Oh, dat zou wel leuk zijn.” Nee, ’t zijn altijd ervaringen van iemand komen daar natuurlijk ook in voor…… Maar dat wordt dan natuurlijk ook wel weer in een mooi… doosje verpakt, in een leuk strikje d’r omheen… Dus d’r zijn ook veel meer andere dingen in zo’n serie, ja. Het is niet allemaal eh… Beetje lastig. [Lach]
Esther:
Hm m…
Cloud:
Realiteit met een ja. Realiteit met een mooi strikje d’r omheen. Ja, dat is een serie.
Esther:
En wat geeft dat jou voor een gevoel?
Cloud:
Dat is leuk en ontspannen om naar te kijken en ’t nieuws is wat serieuzer om naar te kijken… Ja…
108
Gesprek 5 Datum:
Duur gesprek:
dinsdag 19 juli 2005
± 80 minuten
Pseudoniem:
Boer
Leeftijd:
24
Geslacht:
Man
Opleiding:
HBO
Beroep:
Student/schapenhouder
Woonplaats:
Amsterdam/Zevenhuizen
109
Esther:
Ja, ehm… Ik heb wel wat vragen en onderwerpen die ik wil bespreken. Verder ehm… mag je gewoon vertellen wat je wil vertellen. Ja, als ’t afdwaalt of wat dan ook, of ‘t niet bruikbaar is, dan zeg ik ’t wel of dan hebben we ’t wel weer ergens anders over. Ik heb niet, zeg maar, een vragenlijst in de zin van interview: vraag-antwoord; vraag-antwoord.
Boer:
Oh, oké.
Esther:
Het is wel eigenlijk de bedoeling dat jij meer aan ‘t woord bent dan ik. Eens kijken of dat gaat lukken. [Lach]
Boer:
Prima.
Esther:
Eh, kun je eerst wat over jezelf vertellen?
Boer:
Ehm… Ja, dat kan. Ik ben Boer. 24. Ehm, ik werk in deeltijd. Ik studeer in deeltijd. Ehm, ik woon in Amsterdam en eh… in Zevenhuizen in Groningen,
de halve week. Ehm, ja, wat kan ik nog
meer over mezelf vertellen? Eh, bijna klaar met m’n opleiding: HBO economie, management en recht. Esther:
Hm m…
Boer:
Ehm… Ja, ben nu bezig met m’n scriptie over eh, milieurecht… Ehm, ja, voor de rest. Ja, hobby’s: uitgaan eh…
Esther:
In Zevenhuizen…
Boer:
In Zevenhuizen [Lach] In Amsterdam en alles d’r tussenin… Eh, ik ben van agrarische afkomst… Eh… Ik ben nog steeds schapenhouder. Dus de helft van de tijd heb ik een kantoorbaantje in Amsterdam en de andere helft van de tijd dan eh, ben ik eh, met de beesten bezig op de boerderij…
Esther:
Is dat bedrijf van je ouders of?
Boer:
Eh, ja, da’s van m’n vader en van mij, zeg maar. We doen ’t met z’n tweeën.
Esther:
Oh. Je zit ook echt in dat bedrijf?
Boer:
Ja, eh, dat stelt niet zoveel voor hoor. Ik ben geregistreerd bij ’t ministerie van landbouw als eh, agrariër… En ja, dat is ’t zo’n beetje. Voor de rest eh…
Esther:
Ga je ’t bedrijf ook overnemen?
Boer:
Ja, dat denk ik wel, dat denk ik wel. Maar dat weet ik nog niet zeker. Dat zie ik allemaal wel… 110
Esther:
Grappig. Spannend.
Boer:
Ja, kost veel geld. En je kunt ook nooit weg hè. Je zit echt aan ’t bedrijf vast. Nu doe ik ’t samen met m’n vader, dus, ik bedoel, mijn vader heeft vrijheid en ik heb vrijheid. Maar als je ’t alleen doet, zeg maar, dan kan je ook nooit weg. Dan eh, dan zit je altijd vast…
Esther:
Kijk je veel televisie?
Boer:
Nou, deed ik wel, maar… ja, ’t laatste half jaar niet echt zo heel veel meer. Dat eh… Ik volg vooral ’t nieuws, NOS Journaal of RTL Nieuws. En Nova en Den Haag vandaag volg ik dan nog wel. En af en toe wat documentaires op Nederland 3. En eh, ja, dat is ’t zo’n beetje…
Esther:
Wat is je reden om de televisie aan te zetten?
Boer:
Ehm… Als ik niks te doen heb. Meestal eh… zit ik. Vroeger zat ik, keek ik toch meer televisie. Ook meer TMF, MTV. En eh, ja, nu zit ik veel meer achter eh, internet eigenlijk…. Ja…
Esther:
Oké. En als je voor je ontspanning televisie kijkt, waar kijk je dan naar?
Boer:
Eh… Films. Een film op NET5 of SBS6, Veronica.
Esther:
Ja. En televisieseries kijk je die wel ‘s?
Boer:
Nee.
Esther:
In ’t verleden wel ’s gekeken?
Boer:
In ’t verleden wel.
Esther:
Ja?
Boer:
Ja of ja. Weet ik veel. Goede tijden heb ik gevolgd…
Esther:
Ja?
Boer:
Ja, dat eh. Nou ik heb ook bij iemand gewoond, bij een mevrouw. Die volgde Goede tijden en Santa Barbara en The bold and The Beautiful en dan keek ik mee. Volgde ik ’t ook.
Esther:
Vond je ’t leuk?
Boer:
Nou, ik kon ’t wel missen, maar op een gegeven moment ga je, word je d’r wel verslaafd aan. Dat wil zeggen van: je wordt wel nieuwsgierig van wat ‘r iedere keer weer gebeurt, zeg maar. Ik heb met Santa Barbara en The bold and The Beautiful had ik ’t niet, maar met Goede tijden heb ik wel een periode gehad dat ik af en toe toch wel wilde kijken om te volgen.. waar ze zaten met ’t verhaal… 111
Esther:
Ehm… Goede tijden; slechte tijden. Heb je ’t idee dat daar af en toe serieuze onderwerpen worden behandeld?
Boer:
Ja, dat idee heb ik wel. Ik heb wel ’t idee dat ‘r af en toe eh… heel educatief een onderwerp voorbijkomt, maar…
Esther:
Kun je een voorbeeld noemen? Wat je een keer is opgevallen of zo…
Boer:
Nou ja, d’r komen wel ’s onderwerpen in voor zoals euthanasie of een lesbische vrouw eh… ja dat soort dingen. Maar ’t is toch meer commercieel. Het is vooral ’t Amstel bierflesje duidelijk in beeld en de Pringles, Pringles duidelijk in beeld. En ik denk dat dat vooral, ja vooral opvalt in zo’n serie. En vroeger viel me dat nog niet eens zo heel erg op, maar als ik er nu af en toe nog wel eens naar kijk, want m’n vader volgt ’t nog steeds, als ik dan af en toe over z’n schouder meekijk dan eh… Dat verhaal dat doet me verder niet zo heel erg veel meer, dat trekt me niet meer, maar… het valt me dan heel erg op dat er heel veel eh, ja, merken door ’t beeld heen eh, vliegen.
Esther:
Stoort je dat of maakt ’t je niet uit?
Boer:
Het maakt mij niet uit, maar ik ben me d’r wel van bewust dat dat eh, ja, invloed heeft op mensen die zo’n serie volgen… Onbewust… Dat je toch eerder geneigd zou zijn, van nou eh, weet ik veel: “Oom Govert eet Pringles, laat ik die ook een keer proberen.”
Esther:
Heb je dat wel ’s gehad?
Boer:
Nee, ik niet. Nee, ik niet. Nee.
Esther:
Nee?
Boer:
Niet bewust in ieder geval.
Esther:
Heb je überhaupt wel eens gehad dat je door een, niet zozeer in de zin van een eh product hoor, maar dat je op een idee gebracht bent door een televisieprogramma?
Boer:
Ik denk wel dat m’n mening eh… dat ik wel. Dat ik televisie eh, gebruikt heb om m’n mening te vormen over zaken.
Esther:
Kun je daar wat meer over vertellen?
Boer:
Eh, nou, vooral wat betreft ’t nieuws eh, zeg maar. Alles wat ‘r gebeurt in eh verre landen, daarvan eh, nou ja, is televisie toch wel eh m’n eerste eh bron, zeg maar. En dat is dan ook de krant. Ik lees ook Het Parool, maar ja, televisie is gewoon ook echt beelden. 112
Esther:
Hm m…
Boer:
Maar ja, wat dan weer tegenvalt, zeg maar, als je dan de beelden ziet op televisie en je komt op een gegeven moment. Ik heb ook veel eh gereisd in Oost, Oost Europa. Ook eh, voor landbouwredenen. En als je dan Oost Europa op televisie ziet, dan zie je alleen maar bepaalde beelden. Je ziet alleen de arme oude omaatjes. En dan kom je in zo’n land zelf en ja, dat beeld wat je hebt van ’t NOS Journaal en RTL Nieuws en die documentaires, dat blijkt dan niet altijd te kloppen. Het klopt wel, maar het is maar een stukje van eh het geheel…
Esther:
En ehm…… Kun je nog iets meer vertellen over tele, over hoe dingen van televisie je mening vormen?
Boer:
Ehm… Ja, nou ja, neem nou bijvoorbeeld Marokkanen. Dat eh. Ik heb een bepaalde mening over Marokkanen, maar die is toch vooral gevormd, denk ik, over, ja, wat ik hoor in de media. En ook wat je ziet op televisie. Om maar een eh voorbeeld te noemen…… Want in ’t dagelijks leven… ik ken misschien tien of twintig Marokkanen, maar voor de rest eh… heb ik niet echt met Marokkaanse mensen te maken, behalve dan dat je ze wel eens voorbij ziet lopen op straat, maar voor de rest ook niet. En ik denk dat mijn mening ook voor een gróót gedeelte wel wordt gevormd van ja, wat in Nova en Barend en Van Dorp en ja, wat in dat soort programma’s voorbij komt.
Esther:
En in Goede tijden; slechte tijden, zitten daar Marokkanen in?
Boer:
Voor zover ik weet niet.
Esther:
Nee?
Boer:
Nee, maar dat volg ik al eh heel lang niet meer.
Esther:
Ehm… Heb je wel ’s dat je een televisieprogramma hebt gekeken en dat je daarna d’r nog over nadenkt of met iemand d’r nog over praat?
Boer:
…… Ehm… Ja, dat gebeurt wel ‘s. Dat gebeurt wel ‘s. Met de meest uiteenlopende programma’s kan dat eh, kan dat gebeuren. Soms als je een hele goeie film hebt gezien, dan eh, nou ja, misschien dat je d’r dan wel ’s over napraat met iemand. Ook een hele goeie documentaire. Ik denk dat je daar ook achteraf wel eh… nog effe bij stilstaat. Ja…
Esther:
Heb je afgelopen week televisie gekeken?
Boer:
Eh… Oeh… Ja, ja. 113
Esther:
Wat heb je gekeken?
Boer:
Ik heb ’t eh, ik heb ’t Journaal gekeken. Vraag me niet welk Journaal, maar ik heb een aantal JournaalS gekeken. Eh… voor de rest. Als ik in Zevenhuizen ben eh, bij m’n ouders, daar is verder heel weinig te doen. Dus eh, dan kijk ik ook wel ’s RTL4. Van die programma’s als Mijn vrouw; jouw vrouw en Mijn baan; jouw baan, zeg maar. Dat soort eh… dingen.
Esther:
Heb je iets leuks gezien de afgelopen week? Iets dat je leuk vond?
Boer:
Ehm… Poeh… Nou, d’r is niks blijven hangen.
Esther:
Niks blijven hangen…
Boer:
Nee, nee. Ik heb niet echt iets gezien waarvan ik iets heb van eh… dat staat me echt nog bij. Nee.
Esther:
Oké. Ehm… Kan je je een televisiebeeld herinneren waarvan je onder de indruk was?
Boer:
[Stilte] Ehm… Ja, die eh, die zijn d’r wel genoeg denk ik. Ik denk eh… videoclips op TMF, als er eh leuke dames in voorkomen. Ik denk dat ik daar wel op een bepaalde manier van onder de indruk ben. En eh… Dat als ik bijvoorbeeld in de auto zit en ik heb de radio aan, dat dan dat beeld eh naar bovenkomt, zeg maar. Onbewust, dat je daar aan denkt.
Esther:
Hm m…
Boer:
Ehm… Ik denk. Ja. Met hele goeie films wel ‘s. Dat er bepaalde eh… scènes zijn die blijven hangen. En eh, ja, ook wel documentaires. Ja, vooral de zielige verhalen, zeg maar. Dan eh, van bijvoorbeeld Darfur, dat eh… dat wil dan, dat wil nog wel ’s blijven hangen.
Esther:
En hoe zit dat met zo’n zielig verhaal? Waarom zielige verhalen?
Boer:
Ja, ik weet niet. Dat eh, ja, dat is toch iets wat mij wel treft, zeg maar. Waar ik dan achteraf nog bij stilsta. Ja, van: “Waarom die mensen?” En: “Hoe kan die situatie nou ontstaan?” En: “Wat zijn de achterliggende gedachten?” En: “Ik heb dit in die documentaire gezien, maar spelen d’r nog meer zaken mee?” En ja… Het kan misschien ook wel. Mede de televisie is er misschien wel de oorzaak van dat ik misschien af en toe iets geef aan een goed doel. Dat eh… denk ik wel. Doordat ik zeg maar zie dat in Darfur bijvoorbeeld bepaalde dingen gebeuren… En nou ja, dat kan bij mij heel veel indruk maken en dat 114
kan voor mij een doorslaggevende reden zijn om te denken van: “Nou, ik maak een, een klein bedrag over aan, aan Stichting Vluchteling bijvoorbeeld.” Ja, dat denk ik wel degelijk… Esther:
Raak je wel eens ontroerd door televisie?
Boer:
Ehm…… Nou, dat niet echt. Dat niet echt. Nee. Ook al zijn d’r wel… Ja, je hebt, zeg maar, Spoorloos. Dat. Daar ben ik nog wel. Daar zou ik nog wel ’s ontroerd door kunnen raken. Dat vind ik wel heel mooi om te zien, zeg maar. Ik zit niet te snikken bij de tv, maar als je kinderen hebt die hun ouders zoeken en eh… die komen weer bij elkaar. Dat vind ik op zich heel mooi. Maar voor de rest… eh… Ook wel bij het nieuws en bij documentaires eh… heb ik niet het gevoel dat ik snel eh… emotioneel word van televisiebeelden. D’r blijft toch een bepaalde afstand altijd.
Esther:
Hoe zit dat dan?
Boer:
Eh… Ja, ik weet niet. Op televisie. Het is natuurlijk ook gewoon. Je ziet altijd eh… best wel indrukwekkende beelden, denk ik. Tenminste als je d’r over na gaat denken zijn het heel veel indrukwekkende beelden. En ik denk dat eh… het op een gegeven moment, ja, gewoon wordt. Op de één of andere manier….
Esther:
En eh… een televisieserie? Kun je daar ontroerd door raken?
Boer:
Ehm….. Niet echt, nee.
Esther:
Een film?
Boer:
Ja, een film wel ja. Als het een hele mooie film is, dan, ja tuurlijk. Ik kan daar best eh, door ontroerd raken. Ik kan ‘r zo geen film bij bedenken, maar eh, ja ik denk dat daar best scènes in voorkomen die ik, ja, heel erg mooi vind. En dat dan eh ja, bepaalde emoties bij je naar boven komen…
Esther:
En zoiets. Ja, je hebt een tijdje veel Goede tijden; slechte tijden gekeken. Ben je nooit daarbij ontroerd geraakt? Ik bedoel, je hoeft niet in huilen uit te barsten, maar
Boer:
Nee, precies.
Esther:
dat je denk van: “Oh, wat rot.” Of eh…
Boer:
Nee, nee, eerlijk gezegd eh, nee, niet echt, nee.
Esther:
Wat was er leuk aan Goede tijden, slechte tijden dan? 115
Boer:
Ja, wat is er leuk? Het is eigenlijk helemaal niet leuk. Ik keek ’t wel iedere keer, maar ja eh. Vooral omdat je wil weten hoe het verhaal steeds verder gaat. En, ja, wat ook meespeelt is dat ik mensen in m’n omgeving had die het keken, terwijl ik in de kamer was of in de slaapkamer was. En dan kijk je automatisch mee. En dan word je als het ware ook een beetje, doordat je dat verhaal – al is ’t op een afstand – doordat je dat volgt, word je d’r een beetje in meegetrokken en ja, dan heb je toch iedere keer weer die nieuwsgierigheid. Hoe zou het verhaal iedere keer weer verder lopen.
Esther:
Ja…
Boer:
Ja, maar als je zegt van ik vind. Ik heb ’t altijd slechte acteurs gevonden. De verhaallijn heb ik altijd vreselijk overdreven gevonden. Ehm… Ja, het is puur gewoon het willen volgen van het verhaal. Hoe zou het nu weer gaan en wat hebben ze nu weer bedacht en… eh… Ja en dat is het eigenlijk zo’n beetje.
Esther:
Heb je bepaalde karakters die je leuk vond er in?
Boer:
Ehm… Ja, nou ja, dat waren meer de acteurs dan de karakters, zeg maar. Die ik eh, die ik daarin leuk vond.
Esther:
Wie vond je leuk?
Boer:
Ja, Katja Schuurman. Ja, die vond ik ’t wel leuk doen. Maar ja, dat kwam ook door, dat kwam ook door wie ze was, zeg maar. Dat was meer uiterlijk dan eh acteerprestaties. En voor de rest, ja… Hoe heet ze? Die overleden is aan kanker. Eh…
Esther:
Guusje Nederhorst?
Boer:
Guusje Nederhorst. Ja, die vond ik ook eh. Die vond ik ’t ook leuk doen… En dan had je nog een meneer Govert Harmsen. Dat was dan een oude man. En die speelde altijd een beetje, ja, stuntelige oude man en die vond ik altijd wel heel leuk spelen… Ook omdat je ‘m als. Ja, als je door Amsterdam loopt en je ziet ‘m in de Kalverstraat, daar kom je wel ’s mensen tegen weet je wel die je meestal met de kop op tv ziet, en dan is ‘t gewoon een hele normale man waar niks raars aan te zien is. En dan zie je ‘m op tv en dan speelt ie gewoon zo’n stuntelige oude man en ik vind dat gewoon, ja, heel mooi dat iemand dat kan. Dat eh. Zoiets neerzetten. 116
Esther:
Ja… En ben je dan ook meer benieuwd hoe het met die personages ging dan de rest van de personages bijvoorbeeld?
Boer:
Ehm… Dat denk ik, dat denk ik wel. Ik denk wel dat je interesse ook vooral naar die personages uitgaat die je ’t leukste vindt…
Esther:
En kon je dan, als er iets heel ergs was met oom Govert, geraakt worden daardoor? Of…
Boer:
Daar is toch die afstand weer te groot voor met televisie.
Esther:
Met televisie in ’t algemeen?
Boer:
Ja…
Esther:
Heb je die afstand ook met het nieuws?
Boer:
Ja, minder, minder. Dat is realiteit. Maar, de beelden hebben wel weer meer afstand als dat je ’t in werkelijkheid zou zien zeg maar. En dan heb je ook nog een goeie krantenfoto, maakt eh, ja, meer indruk dan bewegende beelden…
Esther:
Oké. Wat heeft realiteit d’r mee te maken?
Boer:
Eh… Nou ja, een film, of een film of een serie dat is puur fictie en eh, ja, daar kun je wel door geroerd worden, maar het blijft natuurlijk fictie. Maar het nieuws dat is realiteit. En als er, weet ik veel, ergens tien doden zijn gevallen dan zijn er echt ergens tien doden gevallen. En ik denk niet dat ‘t, dat je dan eh…… Ja. Ja, ik vind het moeilijk uit te leggen eerlijk gezegd.
Esther:
Hm m…
Boer:
Ik vind het moeilijk onder woorden te brengen… Maar dat, ja, dat staat dan ineens veel dichterbij. Want ja, wat met die mensen gebeurt, kan met jou ook gebeuren. Ik denk zo een beetje……
Esther:
Oké. En eh… Wat zijn thema’s op dit moment in eh, in de maatschappij waar je je mee bezig houdt? Waar je over nadenkt…
Boer:
Ehm… Dat is een goeie… Ja, toch wel de actualiteit en eh dingen uit de actualiteit. Ehm…
Esther:
Zoals?
Boer:
Ja, zoals… Ja, het hele gebeuren ehm… met de Islam. Aanslagen in Londen. Dat eh, ja ik kan nou niet zeggen dat ik er dagelijks mee bezig ben, maar dat zijn wel dingen waar ik over nadenk. Eh…… En voor de rest, ja, ik ben veel met de agrarische sector bezig en ik denk dat ik 117
nogal selectief dingen uit ’t nieuws oppik die daar aan gerelateerd zijn… Dus eh… de weerberichten in Spanje, in Roemenië, dat zul jij helemaal niet volgen, maar als ik zie dat d’r overstroming is in Roemenië en een hittegolf in Spanje, dan begin ik al zo te denken dat ik verwacht dat ’t weer invloed heeft op de prijzen eh ja, van landbouwproducten… Esther:
Ja…
Boer:
En wat dat betreft is televisie ook weer een bron van informatie, omdat ja dan zie je ook echt de beelden d’r bij en… Ja, het gevaar is natuurlijk dat de beelden het erger laten zien dan ’t daadwerkelijk is. Dus bijvoorbeeld, ik zie een overstroming in Roemenië die nu plaatsvindt. Je ziet allemaal beelden van allemaal ondergelopen land en ondergelopen huizen, maar misschien is dat wel een heel klein gebied en voor mijn beleving staat half Roemenië onder water, zeg maar. Ja, dat is wel iets, als je d’r rationeel over nadenkt is ’t wel iets dat je op internet of in de krant of op wat voor manier dan ook moet eh moet nachecken als je d’r rationeel beslissingen wil nemen op basis van televisie. Maar op zich, als ik in eerste instantie zie: droogte in Spanje en overstromingen in Roemenië, dan denk ik heel snel van bepaalde prijzen van bepaalde producten die zullen wel weer omhoog gaan.
Esther:
Wat vond je van Boer zoekt vrouw? Heb je ’t gezien?
Boer:
Dat vond ik leuk. Ik heb ’t gezien. Ik heb ’t gevolgd.
Esther:
Heb je ’t echt gevolgd?
Boer:
Ik heb ’t echt gevolgd.
Esther:
Oké, vertel d’r ’s wat over…
Boer:
Ja, ik vond het leuk. Ja, je ziet twee heel verschillende werelden die zie je contact met elkaar maken. Je ziet eh vrouwen uit een burgerbestaan, dan wel van ’t platteland, dan wel uit de stad, maar het verschil is niet eens zo groot en boeren. Nou, dat is zo’n totaal andere wereld. En die komen bij elkaar en eh ja, alles wat daarmee gepaard gaat. Ja, is gewoon humor voor mij… Ja. Ook zoals die boeren, die moeten dan met het vliegtuig en die moeten op vakantie. Nou dat zijn totáál, dat zijn dingen, dat doet een boer helemaal niet. En dan zie je ze ook heel onwennig. Dus eh, nou, zo’n boer moet dan, weet ik veel, die moet 118
naar de kapper, die moet naar een hele nette herenkapper in Londen en eh ja, als je zo, je ziet wat voor impact dat heeft op die boer, zeg maar. Die weet bij god niet wat ‘r allemaal met ‘m gebeurt. En voor die vrouwen zie je ook die impact. Die komen op zo’n bedrijf… En het is gewoon produceren wat je doet. Die dieren die fok je op en die worden geslacht. Nou, die vinden alles zielig. En alles is vies: poep en pies en eh… het is zwaar werken. Het is dag en nacht werken. Esther:
Hm m…
Boer:
En, nou ja, heel veel knappen d’r ook op af en aan de andere kant, ze vinden die man zelf ook wel weer leuk en. Ja, dat hele spel, dat zit d’r ook nog doorheen, weet je wel, van, van leuk vinden en ja… Ja, ik heb ‘r ook wel. Ja, ik heb ‘r wel van genoten. Ik herken d’r ook wel dingen uit.
Esther:
Ja…
Boer:
Dus eh… Ja…
Esther:
Is het eh… Klopt ‘t? Is het representatief, denk je?
Boer:
Eh, het is wel geromantiseerd. Geromantiseerd.
Esther:
Ja?
Boer:
Ja.
Esther:
Hoe dan? Waar zie je dat in?
Boer:
D’r was bijvoorbeeld een boer die eh, die was bezig met een ligboxenstal aan het bouwen en een melkrobot eh zou ie nemen, maar die is in het hele programma is die melkrobot niet aan bod gekomen. En ze lieten alleen z’n oude stal zien… waar z’n varkentjes losliepen en waar z’n koeien, zeg maar, in een hok met stro lagen en eh… Vooral het romantische beeld werd heel erg belicht, maar het zakelijke en het rea, rationeel realistische beeld, dat werd toch een beetje verdoezeld, zeg maar…
Esther:
Oké. Denk je, als ik d’r naar kijk, dat ik een redelijk beeld krijg van ’t boerenbestaan?
Boer:
Ja, wel een beetje, wel een beetje, maar toch nog steeds geromantiseerd. Dat moet ook wel. Ik bedoel d’r moeten mensen naar kijken. Het moet een leuk programma zijn. Maar ja, het is niet 100 %
119
het boerenbestaan. Misschien een beetje het boerenbestaan zoals het vijftig jaar geleden was… Ja... Esther:
Oké. En ehm… Effe denken. Dingen. Nou ja, een ander iets waar je je mee bezighoudt is eh… wat je zegt Moslims bijvoorbeeld en het extremisme bijvoorbeeld wat op dit moment
Boer:
Hm m.
Esther:
zo veel in het nieuws is.
Boer:
Ja.
Esther:
Zie je daar in andere televisieprogramma’s wel ’s iets van terug?
Boer:
Ehm… Zo gek veel televisie kijk ik ook weer niet. Ja, vooral in talkshows wordt er wel eh vaak naar verwezen, naar dat soort dingen, denk ik.
Esther:
Denk je dat ehm… Heb je andere beelden van Moslims bijvoorbeeld dan wat er in het nieuws te zien is?
Boer:
Nou ja, van op straat en op je werk en tijdens je studie krijg je ook gewoon te maken met mensen van Marokkaanse en Turkse komaf. En, nou ja, dat zijn natuurlijk totaal andere mensen dan ja. Dat beeld dat op televisie geschetst wordt, dat is maar een kleine groep. En, nou ja, ook als boer zijnde. Wij hebben schapen, dus regelmatig komen Turken en Marokkanen die komen met Offerfeest en Ramadan komen ze schapen en lammeren halen. Ja, op die manier heb je d’r ook mee te maken en dan heb je ook wel een ander beeld en ehm… Het gebeurt ook heel vaak dat het beeld wat de televisie, maar ook de krant, schetst niet overeenkomt met het beeld dat ik van Moslims in het algemeen heb, zeg maar…
Esther:
En in televisieseries, entertainmentprogramma’s?
Boer:
Heb ik nooit echt op gelet. Sta ik ook nooit echt bij stil… Nee. Dat idee heb ik ook nog niet echt dat dat echt eh, daar in doordringt, zeg maar… Nee.
Esther:
Heb je wel ‘s ’t gehad dat je op een idee gebracht bent door een entertainmentprogramma of televisieserie of soap of wat dan ook?
Boer:
Eh…… Ja, dat weet ik eigenlijk niet. Ik denk dat. Het zou best kunnen, maar dan onderbewust. Niet direct bewust.
Esther:
Of dat je iets hebt leren kennen wat je daarvoor niet kende? 120
Boer:
Ja, eh, Yorin travel bijvoorbeeld, dat je landen ziet waar je heen kan reizen en culturen en… Bijvoorbeeld een berggebied in Vietnam wat ik absoluut niet kende, waar ik nog nooit van gehoord had, maar dan word ik wel op een idee gebracht van ’t bestaat en het is ook leuk. Maar het gaat niet zo ver dat ik dan m’n vakantie zo plan dat ik in dat berggebied vakantie ga vieren…. Nee…
Esther:
Oké. En je kijk op de maatschappij?
Boer:
Eh… Nou, ik denk voor een deel wel. Voor een deel zeker. Ja.
Esther:
Hoe zit dat?
Boer:
Ehm… Nou ik denk vooral wat je in het nieuws ziet, NOS Journaal, Nova, Den Haag vandaag, en de manier waarop daar de politiek behandeld wordt, ik denk dat dat best wel invloed heeft op mijn, ja, de manier waarop ik naar politiek kijk…
Esther:
Je bent zelf betrokken geweest bij de politiek.
Boer:
Hm m…
Esther:
Wat heb je gedaan?
Boer:
Ik ben penningmeester geweest van de Jonge Democraten, afdeling Amsterdam. En ja, voor de rest, actief geweest met organiseren van activiteiten, bezoeken van congressen, ja, discussiegroepjes en eh. Allemaal van dat soort dingen.
Esther:
En wat is je reden om actief te worden in de politiek?
Boer:
Eh… Het interesseerde me en, en ik kom zelf uit de landbouw, landbouwachtergrond en de invloed van politiek die merk je gewoon heel erg sterk. Er is heel veel regelgeving. En ja, dat is toch wel één van de redenen, een heel belangrijke reden voor mij geweest om lid te worden van een politieke jongerenorganisatie en daar actief in te worden. Gewoon vooral om ja, te snuffelen aan politiek en te kijken wat ‘r nou eigenlijk precies gebeurt. En om een beetje een idee te krijgen van dat hele spel van politiek, hoe dat zeg maar in z’n werk gaat.
Esther:
Ja, ja. Omdat ’t betrekking heeft op je dagelijks leven…
Boer:
Nou ja, ja, dat wel ja.
Esther:
Ja… Ehm, even kijken hoor. Zijn er televisiepersoonlijkheden die je aanspreken? 121
Boer:
Poeh, ja, die zijn er genoeg natuurlijk, maar… Ja, dat kunnen allerlei types zijn. Dat kunnen acteurs zijn of actrices eh… Ik vond James Bond vroeger heel erg stoer.
Esther:
Hm m…
Boer:
Ja, wat nog meer. Iemand eh, Twan Huizing of zo? Die man die correspondent is geweest voor Nova in New York en die nu ook Nova presenteert. Dat is iemand die ik nu bijvoorbeeld eh ja, iemand waarvan ik denk van: “Dat vind ik wel een interessant persoon.”
Esther:
Wat vind je interessant aan hem?
Boer:
Of interessant. Dat wel iemand waarvan ik denk dat ie eh, ja, veel inhoud heeft, dat ie eh, ja, veel weet van bepaalde onderwerpen, een goeie journalist is eh, dat ie informatie op een neutrale manier brengt. Ehm… Ja, wie nog meer. Ja, ook actrices. Denk ik ook wel. Eh, iemand als een Katja Schuurman, om een voorbeeld te noemen.
Esther:
Wat is er leuk aan Katja Schuurman?
Boer:
Nou ja, dat zijn vooral de uiterlijke kenmerken van… Zo zijn ‘r nog een aantal. Uit m’n hoofd. Het schiet me even te kort, maar eh Femke Jansen en eh, nou ja, noem er nog maar een paar van dat soort eh, dames. Nou ja, dat zijn gewoon hele leuke dames om te zien en eh… ja dat is ook leuk als je televisie kijkt en je ziet dat soort mensen voorbijkomen. Ik denk dat dat eh, ja, een serie ook wel interessanter kan maken.
Esther:
Zijn er ook. Kan je ook personages verzinnen. Je noemt bijvoorbeeld James Bond, dat is dan uit film. Kun je je personages herinneren uit een televisieserie of die je leuk vond?
Boer:
Ehm… ja, god. Waar moet ik heen? Misschien Sien van Sesamstraat, dan gaan we heel ver terug. Of Meneer de Uil. In dat stadium.
Esther:
En in je latere leven?
Boer:
In m’n latere leven, god, ehm…Wie zijn ‘r leuk? Ja, die zijn ‘r allicht, maar personages, televisiepersonages die ik leuk vind, ja…… ja, Govert Harmsen van Goede tijden dat vind ik heel erg leuk geacteerd. En ook in van die hele slappe comedy’s, zoals eh Allo allo. Ja, dat vind ik ook wel leuk om te zien. Nog steeds. En dan die ene, die kalende
122
man met die snor. Of, weet ik veel, Mijn dochter en ik, dat is ook wel weer wat ouder, maar… Esther:
Wat vind je leuk aan de kale man met de snor uit Allo allo?
Boer:
Ehm… Nou ja Gewoon hoe die doet, hoe die acteert. Eh, wat er ook allemaal gebeurt, de personages d’r omheen. Eh, ja, de absurde manier waarop ze met allerlei eh, of tenminste absurd, humoristische manier waarop ze met allerlei situaties omgaan en eh… Ja, een stukje uit de oorlog, wat op zich natuurlijk heel erg is wat er allemaal gebeurd is, toch de manier waarop hun dat brengen… Dat Engels. Het Franse accent in het Engels eh. Het Duitse accent in het Engels. Ja, dat zijn gewoon dingen waar ik ontzettend hard om kan lachen.
Esther:
En worden d’r ook wel eens serieuze onderwerpen behandeld?
Boer:
Ja, nou ja, ik denk dat ’t op een heel serieus onderwerp gestoeld is, maar ik heb niet echt ’t idee dat Allo allo dat dat eh, hele serieuze onderwerpen voor ’t voetlicht brengt…
Esther:
Ja…
Boer:
Ik denk dat dat toch vooral vermaak is.
Esther:
Oké… En zit er een verschil in je manier van kijken als je naar Journaal kijkt of naar een serie of?
Boer:
Ja, wel degelijk, wel degelijk. Als ik naar Het Journaal kijk of naar Nova of naar eh, dan kijk je toch vooral denk ik om geïnformeerd te worden. En het is natuurlijk ook wel een percentage vermaak. Ik bedoel, je wil misschien ook wel een klein beetje vermaakt worden, maar het is toch vooral geïnformeerd willen worden. En als ik naar een Allo allo of Married with children of dat soort oude series kijk, ja dan wil je gewoon lachen en dan wil je gewoon vermaakt worden… En dat is het gewoon. En verder geen boodschappen, dat eh. Ik hoef ook geen merken in beeld, zoals bij Goede tijden; slechte tijden. Ik hoef geen reclames tussendoor. En eh d’r hoeft van mij ook geen educatieve boodschap in te zitten. Dan eh, nee, dat is voor mij gewoon puur vermaak.
Esther:
En kun je iets meer zeggen over hoe je dat dan beleeft? Wat houdt dat in, dat vermaak?
123
Boer:
Ja, gewoon, dat je kan lachen. Dat je gewoon effe eh. Je zit op de bank, achterover, met een biertje. Je kan gewoon domweg eh, gewoon lekker lachen. Een half uur lang of drie kwartier lang. Om eh, alles wat ‘r in de serie aan je voorbij trekt…
Esther:
En ben je dan. Heb je ’t gevoel dat je dan op een betrokken manier kijkt?
Boer:
Eh… Betrokken, ja,. Ja ik denk ’t wel. Ik denk dat ik wel betrokken ben bij alles wat ‘r in die serie gebeurt, eh ja. En nou ja, zo niet, dan zap ik ook heel snel weer verder…
Esther:
Ja…
Boer:
Ja…
Esther:
En heb je het gevoel dat als je op de bank zit met een biertje en Married with children of wat dan ook kijkt. Heb je het gevoel dat je dan meer of minder afstand hebt tot wat je kijkt dan als je Journaal kijkt?
Boer:
Ehm.. Ja ik denk. Ja, afstand… Afstand is dan misschien niet eh. Ik heb namelijk niet echt een afstand. Dan eh, ja, dan kijk ik gewoon om vermaakt te worden en dan eh… ja, laat ik het zo over me heen komen.
Esther:
En ervaar je met nieuws kijken wel een afstand?
Boer:
Ehm… Ja, ik heb in ieder geval een afstand tot de beelden, zeg maar en de manier waarop het gebracht wordt.
Esther:
Kun je iets meer over dat verschil zeggen?
Boer:
Ja, je kan bijvoorbeeld. D’r kan bijvoorbeeld iets heel ergs zijn, bijvoorbeeld Londen, en dan zie je, weet ik veel, uit elkaar gescheurde lijken op tv en als ik dat in het echt zou zien dan zou ik misschien wel heel erg hard moeten huilen, denk ik. Maar als je dat op tv ziet, dan neem ik een slok van m’n biertje en dan kijk ik gewoon weer verder. En dan word je d’r niet eh, emotioneel door eh, geraakt. Dat bedoel ik een beetje met afstand. Het raakt je nog wel, maar niet in zo, niet als zodanig.
Esther:
En is die afstand groter of kleiner. Zeg maar als je ’t verschil hebt tussen nieuws kijken en een comedyserie of een dramaserie. Is bij één van de twee de afstand groter of kleiner?
124
Boer:
Ja, ik denk het wel. Ik denk dat je veel sneller. Nou ja, in positieve zin dan natuurlijk, maar eh, ik zou heel snel moeten lachen om
[Einde bandje]
Esther:
Je had ’t er over dat als je een entertainmentprogramma kijkt of een comedy kijkt, dan moet je gewoon lachen…
Boer:
Ja, nou ja, dan moet je gewoon lachen. En het is niet zo dat als ik Het Journaal kijk, dat eh, ja, dat je meteen geroerd wordt, dat je dan heel snel moet lachen, maar ik denk dat je heel snel verdrietig wordt van alles wat je ziet. Dus ik denk in die zin dat de afstand kleiner is eh, tot een entertainmentprogramma dan ’t Journaal. Emotionele afstand…
Esther:
Eh… Hoe betrokken ben je bij de politiek?
Boer:
Ehm… Nou, momenteel eigenlijk heel weinig. Ik ben niet actief meer in de JD. Daar ben ik een half jaar geleden mee gestopt of een jaar geleden. Ik weet niet eens meer, maar dat is al een tijdje terug… En… ik volg ’t wel, maar ja, vooral media. Vooral nieuws.nl en Het Parool. Ja, en ook wel Nova en Den Haag vandaag. Maar ik merk ook wel heel erg dat ik niet altijd zin of geduld heb om zo’n heel programma of zo’n heel vraaggesprek, om dat helemaal af te kijken. En vooral als er gasten in voorkomen die bijvoorbeeld niet direct de minister of een kamerlid zelf zijn, maar een, een, ja, een wetenschapper van een universiteit of een eh, een soort adviespersoon en dat ik dan heel snel eh, doorzap. En dat ik bijvoorbeeld eh, ja, wat ‘r in Het Parool staat, dat ik dat ook veel eh, als veel betrouwbaarder neem, op één of andere manier. Of NRC Handelsblad of eh, nou ja, Telegraaf dan niet. Maar ja, ik kom overal en nergens en overal lees ik eh, verschillende kranten, dus eh, ja, daar probeer ik vooral een beetje m’n mening eh, op ’t nieuws op te baseren… Want ik heb eh, ja, met televisienieuws toch altijd een beetje ’t gevoel dat ’t een klein beetje sensatie eh, niet heel erg, maar toch dat ’t altijd op een bepaalde manier gebracht moet worden om eh, ja, om mensen bij het scherm te houden, zeg maar…
Esther:
Waarom heb je voor D66 gekozen?
125
Boer:
Ehm… ja, dat is een goeie vraag. Ik ehm…… Toen ik, wat is ‘t, 18, 19 was, was ik al geïnteresseerd in de politiek. Ik kom uit een landbouwachtergrond en dat is ook de reden dat ik ‘r meer van wilde weten, omdat je dan op een hele directe manier eh… de invloed van eh, de politiek voelt, zeg maar. Als ‘r vandaag wat wordt gezegd in de Tweede Kamer, dan kan ’t best zijn dat de minister daar dan wat aan doet en dat wij binnen een week of binnen twee weken een, een ambtenaar van een AID op de stoep hebben staan om te controleren of wij ons wel houden aan wat er in de Tweede Kamer met de minister besproken is. En ja, dat is wel een beetje de achterliggende reden. En waarom D66 ehm… Ik heb niet echt iets met ehm, christelijke politiek. Ik ben zelf niet religieus, dus Christen Unie, SGP en CDA die vielen voor mij af. Ehm… Ik ben zelf ook een beetje klein, een klein beetje links eh, georiënteerd, omdat ik een beetje uit de biologische landbouwhoek kom. En ja, nou ja, VVD was voor mij toch te veel het zakelijke en de Partij van de Arbeid ja, dat was voor mij toch een, ja, op de één of andere manier, misschien toch ietsje te links. En D66 zat er voor mijn gevoel precies tussenin. Dus het is voor mij een beetje compromis tussen de VVD en de Partij van de Arbeid. Van allebei ehm, de goeie punten.
Esther:
Ja. En je linkse achtergrond wijt je aan dat je…
Boer:
Dat ik uit de biologische hoek kom. Ja.
Esther:
Oké. Heb je het idee dat je politieke standpunten ook wel ’s gevormd kunnen worden door wat je ziet op televisie?
Boer:
Eh… ja, dat denk ik best, want televisie is toch een informatiebron. Ehm, ja… Ik weet niks van Marokkanen en als op televisie mij laten zien: “Marokkanen zijn dom en Marokkanen zijn slecht.” Of tenminste, men brengt het beeld wel zodanig genuanceerd, maar mijn simpele boeren verstand die denkt niet verder dan: “Oh, nou, Marokkanen zijn dom en slecht.” Dan, ja, dan wordt mijn beeld weldegelijk eh, gevormd. En sowieso alles wat ‘r over de grenzen gebeurt. Ik kan niet overal heen om te kijken wat ‘r gebeurt, dus sowieso eh, als ik ’s avonds de televisie aanheb en men laat mij zien wat er allemaal in de wereld is gebeurd… dan beïnvloed dat direct mijn, mijn denken over 126
eh, ja, wat er momenteel gaande is in wereld. En zelfs in zoverre dat ik mogelijk zakelijke beslissingen daarop zou nemen. Dus als ik zie: “Hittegolf en bosbranden in Italië, Spanje en Portugal en overstroming in Roemenië,” dan zou ik wel ’s kunnen denken van eh: “Nou ja, die en die gewassen kunnen wel eens duur worden, want die worden daar veel verbouwd. Laat ik die en die gewassen, laat ik die inkopen en weer verkopen.” Ja… Of je gaat informatie zoeken op ’t internet en in de krant, maar wel naar aanleiding van wat je op televisie hebt gezien. Esther:
Ja.
Boer:
Dus in zoverre heeft het wel invloed.
Esther:
Oké. Als je…televisie kijkt…… Als iets je raakt wat je op televisie ziet, je ontroert…
Boer:
Hm m
Esther:
Hoe komt dat denk je? Wat ontroert je in een televisiebeeld of een…
Boer:
Ja, dat kan van alles zijn.
Esther:
Kun je een voorbeeld geven?
Boer:
Nou ja, ik denk, voor een deel als je d’r herkenning in kan vinden. Dus eh, All you need is love, nou, iedereen is wel ‘s verliefd geweest. Spoorloos, iedereen heeft ouders, denk ik, of je ze nou gekend hebt of niet. Ik denk dat het heel makkelijk is met zulke programma’s om er herkenning in te vinden. Ehm… Wat betreft het nieuws, als je ergens door wordt ontroerd, ehm, dan, ik denk dat het dan minder snel is uit herkenning, maar ehm… Ja, waar dan wel uit? Dat zou ik eigenlijk niet eens goed kunnen zeggen……. Ehm…… Misschien dat je dan toch op een bepaalde manier geëmotioneerd daar door raakt en misschien dat je indirect dan ook wel weer iets van eh, herkenning hebt met een bepaalde situatie, maar dat zou ik zo direct niet kunnen zeggen. En met films, dan eh, ja, ik denk dat je dan bijvoorbeeld iets zo spannend vindt, zo leuk vindt, eh, ja, dat ’t je gewoon direct roert. Dat het ja….
Esther:
Kun je een film herinneren waardoor je geraakt was?
Boer:
Ehm…… Ja, nou ja, Titanic bijvoorbeeld. Toen ik dat voor de eerste keer zag, dat die boot zonk en dat je Leonardo DiCaprio ziet en dat meisje zit op die boot. Nou, dan vind ik dat heel erg zielig en daar ben ik dan misschien wel door geroerd… Maar niet dat ik zit te snikken 127
voor de tv, maar eh…… ja, dan doet dat je wel wat. En eh… Dus met James Bond als het heel erg spannend is, als ie eh, eh…, weet ik veel, ergens verstopt zit in een eh, in de bosjes en hij moet iets gaan doen eh, ja, dan is dat vreselijk spannend. En dan betrap je je d’r op, dan zit je echt voor de tv van eh: “Wat zou d’r, wat zou d’r nu gaan gebeuren?” Maar hoe dat echt komt en door welk mechanisme dat komt… Esther:
Maakt ’t uit of het fictie of non-fictie is?
Boer:
Eh…… Ja, nou ja. Misschien ook niet. Je eh. Door zowel de fictie als non-fictie kan je eh, worden geroerd. Alleen ja, het verschil is, fictie is natuurlijk vooral vermaak over het algemeen en non-fictie dat is toch vooral informerend en ja. Hoe moet je dat nou zeggen? Dat eh…
Esther:
Vond je Titanic indrukwekkender, omdat het een waar gebeurd verhaal was?
Boer:
Ja, dat speelt wel mee. Dat speelt wel mee. Maar eh, ik heb Titanic niet anders ervaren als bijvoorbeeld James Bond. Ondanks dat het een waar gebeurd verhaal is.
Esther:
Vind je James Bond realistisch?
Boer:
Nee, absoluut niet. Absoluut niet, nee.
Esther:
Maakt dat uit, of iets realistisch is?
Boer:
Ehm, dat denk ik wel, ja. Ja, maar ja, hoeft ook weer niet persé, want je kan vreselijk onrealistische films hebben, maar die wel eh, ja, heel indrukwekkend zijn…
Esther:
Zoals?
Boer:
Poeh…… Ehm… Ja, moet ik een voorbeeld noemen… ehm.. Jurassic park. Toentertijd zal ik twaalf geweest zijn of zo, ja, vond ik ’t een hele indrukwekkende film en eh, al die dinosau - nu niet meer, maar toen nog wel – om al die dinosaurussen te zien lopen en het verhaal vond ik heel erg spannend en. Terwijl het is gewoon absoluut onzin wat er eh, ja, in die film gebeurt.
Esther:
Ja, maar je wordt er wel door geraakt, op de één of andere manier…
Boer:
Ja, ja…
Esther:
Heb je wel ‘s. Heb je ’t idee dat je. Heb je ooit wel ’s iets gedaan, doordat je iets op televisie zag?
128
Boer:
Ehm… heb ik wel ’s iets gedaan, omdat ik iets op televisie zag… Dan moet ik heel diep nadenken. Het zou best kunnen hoor, dat je dat onbewust wel ’s hebt gedaan, maar bewust volgens mij niet zo gauw. Nee……
Esther:
En je politieke voorkeur, denk je dat dat beïnvloed wordt buiten het nieuws en dat soort dingen, ook door series die je ziet of eh…
Boer:
Nee, toch vooral door wat je. In mijn geval vooral wat ‘r ja, in de, in het dagelijks leven om me heen gebeurt.
Esther:
Ja.
Boer:
Vooral omdat je toch uit een hoek komt van biologische boeren en eh, maatschappijkritische boeren en daardoor word je ja, blik op de maatschappij wordt een beetje gekleurd, zeg maar. En eh, ja, dat vooral. En ik denk dat je dan ook al met een gekleurde bril. Inmiddels ben ik wel qua standpunt wat veranderd, zeg maar. Ik heb niet echt meer die biologische boeren bril op, maar eh, ja, dat is vooral. Ik denk dat je dan ook informatie gaat zoeken en dat je op een gegeven moment ook dan bepaalde informatie naar je toe gaat trekken. Dat als ik iets zie op televisie wat aansluit bij hoe ik denk of hoe ik bepaalde dingen zie, dat je d’r ook geïnteresseerder naar gaat kijken. En als je iets op televisie ziet waar je je absoluut niet in kan vinden, dat je daar ook, dat je daar dan ook een bepaalde afkeer van ontwikkelt en dat je dat niet echt of dat je dan misschien wel verder zapt…
Esther:
Oké. Maar je standpunt is wat veranderd zei je?
Boer:
Ja, inmiddels wel.
Esther:
Hoe komt dat?
Boer:
Ehm… Ja… Dat eh… heeft, ja, denk ik toch te maken dat ik ook minder in dat soort kringen verkeer tegenwoordig. Eh, ik zit veel in Amsterdam, dus ik ontmoet veel verschillende soorten mensen. Ehm… Ja, en ook ervaring uit de praktijk. Ehm… Het biologische denken is aan de ene kant eh, ja, heel romantisch, maar ook biologische boeren toch heel zakelijk moeten produceren. En… ja, zo’ begin jaren negentig stond ’t nog een beetje in de kinderschoenen, zeg maar, het hele biologische denken en dan had je echt vooral nog de geitenwollen sokken figuren die biologisch produceerden. En nu is het toch veel 129
meer eh, verzakelijkt. En eh, ja, het gaat allemaal veel efficiënter en ehm…… Ja, hoe zal ik ’t zeggen. Dat hele linkse idee, dat is er ook een beetje eh, een beetje uit in die sector. Ze moeten ook vreselijk marktgericht werken om te zorgen dat eh, eko-producten, dat die verkocht worden, want d’r zijn eh… Praktisch iedereen vindt het leuk als dieren meer ruimte hebben, tenminste hier in Amsterdam wel. Heel veel mensen die ik spreek van:”Ja, dieren. Vlees eten is zielig.” Maar als ze dan vlees eten, moeten ze een leuk leven gehad hebben. Oké, denk je dan. En ehm…… En bus gewas bestrijdingsmiddelen zijn ongezond, dus eh, het zou fijn zijn als we onbespoten voedsel hadden. En, nou ja, ik zie ook in de praktijk gewoon gevallen, eh, helemaal landen als Egypte, Israël zal misschien nog wel meevallen als het niet voor de export is, maar landen als [Stuk niet uitgeschreven, wantniet relevant. Kern van het verhaal is dat mensen kiezen voor goedkopere, niet-biologische producten, terwijl ze wel zeggen dat ze biologisch eten belangrijk vinden] Esther:
Denk je dat televisie daar wat in kan doen?
Boer:
Eh… Nou ja, met televisie kan je natuurlijk mensen voorlichten, maar uiteindelijk kiezen mensen toch voor hun portemonnee. Want je ziet natuurlijk wel een hoop spotjes van: “Een beter milieu begint bij jezelf,” en d’r zijn denk ik ook redelijk wat programma’s op tv geweest die aandacht aan milieu hebben besteed in de jaren zeventig en tachtig en negentig, maar… het is toch vooral. Iedereen vindt het leuk, maar op het moment dat je met je portemonnee in de supermarkt staat, dan zie je mensen toch een hele andere af, ja……
Esther:
Ja, ik weet ‘t. [Lach] Denk je dat entertainmentprogramma’s invloed kunnen hebben op de publieke opinie?
Boer:
Ehm… Dat is een goeie… Ja, het zou best kunnen. Sluit ik niet uit. Het lijkt me heel sterk hoor, maar het zou best mogelijk zijn.
Esther:
Waarom lijkt het je sterk?
Boer:
Eh.. Nou ja, het kan wel. Ik kan me niet voorstellen dat er in Nederland dingen in een entertainmentprogramma gebracht worden die de publieke opinie direct zouden beïnvloeden. Ja, aan de andere kant, dan
130
heb je bijvoorbeeld zoiets als Big brother, ja, dat heeft toch wel impact gehad. Is wel eind jaren negentig. Esther:
Heb je dat gekeken?
Boer:
Eh… De eerste versie heb ik gevolgd en daarna heb ik ’t niet meer gekeken. Of d’r wel ’s voorbij gezapt.
Esther:
En op wat voor manier heeft ’t invloed gehad dan?
Boer:
Ehm… Da’s een goeie. Ja…
Esther:
Op jou?
Boer:
Op mij? Ehm… Nou ja, het heeft me vermaakt, maar ik ben er niet direct door beïnvloed. Ik leefde met die mensen mee in dat huis of tenminste, je denkt dat je met die mensen meeleeft. En eh…… ja, ik werd vooral vermaakt door die beelden, dat. Ja, natuurlijk, ze zitten de hele tijd te niksen en te wachten, maar alle leuke dingen knipt men d’r uit en dat wordt dus achter elkaar geplakt. En ja, je kan niet echt zeggen dat wij, dat ik een stukje meningvorming heb gedaan door Big brother, maar je zou best een soort politieke Big brother kunnen creëren door bijvoorbeeld een Marokkaan d’r in te zetten of door eh, door d’r een neger in te zetten en een homo en ja, ga zo maar door.
Esther:
Heb je Will & Grace wel ’s gezien?
Boer:
Nee……
Esther:
Programma’s. Hoe denk je. Hoe zit dat eh…… Want je denkt dan dat het ’t beeld bepaald van bepaalde groeperingen.
Boer:
Hm m.
Esther:
Zijn er programma’s waarvan je denkt, of series, dat ‘t zo kan werken?
Boer:
Ehm…… Ja, Onderweg naar morgen is een voorbeeld. Dat is een soapserie. Die is nu nog op, wat zal het zijn, Yorin, volgens mij. Die gaat naar Nederland 2 en de NMO die betaalt er aan mee, zodat er een Marokkaanse acteur in kan worden opgenomen. Dat is dan weer een stukje beeldvorming over Moslims. Dus ja, het kan wel werken.
Esther:
Dus dat moet nog blijken…
Boer:
Ja, of het hele gebeuren doorgaat dat is nog niet zeker, geloof ik, maar dat is dus een voorbeeld van hoe entertainment eh ja…… publieke mening probeert te beïnvloeden.
131
Esther:
Zaten d’r in Goede tijden; slechte tijden gekleurde mensen toen jij keek?
Boer:
Ehm……De periode dat ik keek, ja d’r zaten wel gekleurde mensen in, maar hoe ze heetten weet ik niet meer hoor. Maar d’r hebben wel een paar gekleurde mensen in gezeten.
Esther:
Heeft dat je beeld beïnvloed denk je?
Boer:
Nee.
Esther:
Waarom denk je van niet?
Boer:
Ehm… Het waren sowieso. Het waren mensen, wel met een kleur, maar ze hadden gewoon, verder waren ze hetzelfde als de andere mensen in de in het eh, in de serie. Dus eh, ja, d’r waren sowieso geen verschillen… Ze hadden niet echt een culturele achtergrond in de serie zelf. Bijvoorbeeld, je hebt een meisje die is Oekraïense in Goede tijden, die gaat er bijna uit. En in de serie is zij, ja, is zij gewoon net als alle anderen. Ik bedoel je ziet niks uit die culturele achtergrond naar voren komen… D’r zal wel ’s naar verwezen worden in de serie, maar that’s it. En d’r heeft volgens mij in Goede tijden wel ’s een Marokkaans meisje gezeten, maar ja, die was ook volkomen hetzelfde als de rest. D’r zat niet echt iets in waardoor zij eh, ja, echt Marokkaans was.
Esther:
Is de rest wel echt Nederlands?
Boer:
Of, nou ja, hoe moet ik dat uitleggen? Als je je collega’s hebt op je werk die eh, die zullen nog wel ’s bepaalde dingen doen of laten, omdat ze Moslim zijn. Nou, dat kwam in die serie helemaal niet eh, niet terug.
Esther:
Nee…
Boer:
Nee. En in zoverre heb ik dan niet de herkenning van de Marokkanen die ik in m’n dagelijks leven, of Turken of Moslims, die ik in het dagelijks leven tegenkom en die ik dan op het scherm geprojecteerd zie.
Esther:
Dus dat is niet zo realistisch?
Boer:
Eh… Nou ja, misschien wel realistisch, maar dat is dan gewoon een seculier persoon, zeg maar. Iemand die niet eh, religieus is. Wel met een kleurtje, maar ja. 132
Gesprek 6 Datum:
Duur gesprek:
woensdag 20 juli 2005
± 80 minuten
Pseudoniem:
Blaadje
Leeftijd:
24
Geslacht:
Vrouw
Opleiding:
WO
Beroep:
Student
Woonplaats:
Amsterdam
133
Esther :
Ja, ik ga je wel wat vertellen over wat de bedoeling is.
Blaadje:
Oké.
Esther:
Maar niet echt. Het is m’n bedoeling om dus een aantal mensen te spreken over televisie en wat ze zoal kijken op televisie en hun ervaringen daarbij. Ehm, ik ga niet al te veel over m’n onderzoek vertellen van te voren, omdat ik inderdaad een beetje wil kijken wat ‘r uit een gesprek komt,
Blaadje:
Ja.
Esther:
zonder dat ik al te veel vertel. Ehm, het gaat voornamelijk om gewoon jouw ervaringen en jouw, ja beetje je dagelijkse ervaringen. Ehm, dus ja, zeg maar gewoon, vertel maar gewoon dingen. Denk niet van: “Oh jee, dat is helemaal niet interessant,”of wat dan ook.
Blaadje:
Oké.
Esther:
Het gaat juist om die dagelijkse praktijk eigenlijk. Ehm. Wil je eerst wat over jezelf vertellen?
Blaadje:
Ehm, ja…. Ik ben Blaadje. Ik ben 24. Studeer politicologie. Ik heb nu vakantie. Jeah! [Lach]
Esther:
[Lach]
Blaadje:
Ik ben heel hard aan het werk. Ehm. Ik ga ook nog op vakantie, naar Hongarije, naar een muziekfestival. Echt geweldig.
Esther:
Oh, Sziget?
Blaadje:
Ja!
Esther:
Ik ook! [Lach]
Blaadje:
Dat meen je niet!? Nee. [Lach] Oh
[Kletspraat over Sziget, niet relevant]
Blaadje:
Nou ja, daar ga ik naartoe. En ik hoop dat ik met een jaartje klaar ben met m’n studie. Nog een scriptie schrijven en ik wil eigenlijk ook nog een stage doen, maar dan moet ik nog heel hard zoeken nu.
Esther:
Hm m…
Blaadje:
En……
Esther:
Hobby’s?
Blaadje:
Hobby’s? Oh jee. [Lach] 134
Esther:
[Lach] Nou ja, wat doe je in je vrije tijd?
Blaadje:
Ja, nou, ik had laatst het wilde plan om weer eens piano te gaan spelen. Dus dan hadden we een piano gekocht voor €100,-, of zo, met een paar mensen. En eh, ja, ik heb er nog steeds niet op gespeeld. Staat natuurlijk al weken in, in eh, [Lach] in de woonkamer te verstoffen. Ehm, lezen doe ik heel graag. Vind ik echt heel leuk. Ehm…… Tja, wat nog meer. Bier drinken geloof ik. Tja….
Esther:
[Lach]
Blaadje:
[Lach] dat is het meest leuke.
Esther:
Studentenhobby is dat…
Blaadje:
Ja. [Lach] Ja.
Esther:
Oké. En ehm… Over wat voor dingen heb je ’t veel met je vrienden?
Blaadje:
Mmm…… Ja, politiek. Ja, ik studeer politicologie, dus daar hebben we het héél veel over.
Esther:
Hm m…
Blaadje:
Dat is leuk. En…… wat nog meer… Ja, wat je op een dag gedaan hebt of zo. Hoe je je dag ingevuld hebt. Da’s wel leuk. Dus da’s heel banaal. Ehm… Ehm… Oh, dat is echt wel een moeilijke vraag: waar heb je ’t over. Meestal weet je ‘t op het eind van de avond niet eens meer. [Lach] Van die loze gesprekken. Eh…
Esther:
En als je ’t over politiek hebt, heb je ’t dan vooral over Nederlandse politiek, buitenlandse politiek? Wat voor onderwerpen?
Blaadje:
Eh… Allebei heel veel. En ik denk wel dingen die wel heel actueel zijn vaak.
Esther:
Hm m…
Blaadje:
Of die heel belangrijk zijn. Die wij tenminste vinden dat heel belangrijk zijn.
Esther:
Wat vind je heel belangrijk?
Blaadje:
Ja, als het grote consequenties kan hebben voor een bepaald gebied in de wereld of voor, ja, de hele wereldpolitiek of zo, dan ja, vinden we ’t wel belangrijk. Bijvoorbeeld China, ja, dat is niet héél groot nieuws of wat, is niet te veel in het nieuws, maar is wel heel belangrijk voor je, ja, voor de wereldpolitiek uiteindelijk. En olievoorraden, nou dat is ook heel interessant en belangrijk. Maar ja, als er, weet ik veel, Balkenende 135
weer ‘s, nou ja, dan vinden we dat ook leuk, dus eh, daar gaat ’t ook over. Ja. Esther:
Oké. En kijk je veel televisie?
Blaadje:
Ehm… Nou, ik heb m’n televisie een beetje in de ban gedaan. Ik heb in de keuken. Ik heb geen televisie meer op m’n kamer. Ik heb ‘m. In de gezamenlijke keuken staat een televisie en ja, ik moet eerlijk bekennen dat ik daar dus heel vaak zit. [Lach] Omdat ik dacht van, nou het is echt zo verslavend, de televisie. En eh, ik heb vorig jaar in het buitenland gestudeerd en daar hadden we geen televisie, dus eh, eh, keek ik ook nooit en heb ik ‘m ook eigenlijk niet gemist, zeg maar.
Esther:
Waar heb je gezeten?
Blaadje:
In de Provence, in Zuid-Frankrijk.
Esther:
Oké.
Blaadje:
En ehm…… Ja, dan mis je daar heel veel nieuws. Ik heb daar eigenlijk niks van ’t nieuws meegekregen. Maar eh, ja, ik heb dus ook m’n dagen verstandig gevuld. [Lach] En……
Esther:
En nu? Kijk je in de keuken wel veel televisie?
Blaadje:
Eh, ja, als ik er eenmaal aanzit wel ja. En ik vind het ook wel echt ontspanning of zo. Heb ik. Ja, het is. Het schijnt vermoeiender te zijn dan een boek lezen, maar ik vind dat eigenlijk niet, meestal. Dus… ja, het gewoon lekker dom kijken zeg maar. Dat is wel lekker.
Esther:
Oké. En wat is de belangrijkste reden voor jou om de televisie aan te zetten?
Blaadje:
Mm… Om even je verstand op nul te zetten, denk ik. Of om het nieuws te zien. Dat dan nog wel. Of Nova of zo…
Esther:
En wat kijk je aan programma’s?
Blaadje:
Ehm… We hebben een beetje een vaste keukenroutine ook wel. We hadden, zeg maar, NET5-vooravond-achtige dingen. Dat was eh, Will & Grace, vonden we heel leuk. The Gilmore girls zijn heel leuk. En Friends. Nou, dan heb je dat rijtje gehad. En dan meestal het nieuws er achteraan. En eh, dan ga ik weer andere dingen doen vaak. Maar ik kijk ook wel heel vaak eh, AT5 vind ik heel leuk. En eh, Nova vind ik ook wel goed meestal. Ehm… Soms een film. Ehm… Ja, dat was ’t eigenlijk wel zo’n beetje geloof ik. 136
Esther:
Kijk je ook wel ’s soaps?
Blaadje:
Nee, dat kijk ik helemaal nooit, nee.
Esther:
Nee?
Blaadje:
Dat keek ik vroeger heel veel, maar… ik vind ‘r eigenlijk niet zo veel meer aan. Nee.
Esther:
Hoe komt dat?
Blaadje:
Ehm… Ik denk omdat ze te langzaam gaan of zo. Ze gaan, ja. D’r gebeurt niet zo veel. En je moet het misschien ook elke dag kijken, of zo. En het is, ja, ach, stel je niet zo aan, of zo, ja. Vind ik niet eh, heel spannend. Ja. Ja.
Esther:
En met hoeveel mensen deel je die keuken?
Blaadje:
Eh, dertien. Met z’n dertienen zijn we in totaal.
Esther:
Oké. En dan. Wie bepaalt er wat ‘r opkomt?
Blaadje:
Degene die als eerste de keuken binnenwandelt. [Lach]
Esther:
[Lach] Wie ’t eerst komt, wie het eerst maalt…
Blaadje:
Ja. En dan wordt er nog wel ’s wat gemopperd, maar ja, nou ja, die heeft pech. [Lach] Ja.
Esther:
Heb je echt een favoriet programma? Eén programma wat je echt heel leuk vindt?
Blaadje:
Echt heel leuk vind… Oh, ja, d’r zijn natuurlijk wel dingen die ik heel leuk vind……Ehm [Stilte] Ja, ik heb wel een beetje zo’n tijdje verslavinkjes af en toe. Bijvoorbeeld Robinson eiland móest ik elke week kijken. Vond ik heel spannend. Ehm…… Sex and the city moest ik natuurlijk ook altijd kijken. [Lach] Eh…… Ja, nee, het zit meer in je dagelijks ritme soms, of zo. Nu dat, bijvoorbeeld dat NET5 allemaal niet meer is, omdat het zomerseizoen is, ja dan zet ik ‘m ook niet meer aan. Dus dan, ja, dan mis ik ’t ook helemaal niet. Het is meer zo’n ja, zo’n ritme, of zo, wat je hebt…… Een automatisme, of zo. Ja.
Esther:
Heb je wel ’s dat je nog nadenkt over wat je hebt gezien?
Blaadje:
[Stilte]
Esther:
Als het programma afgelopen is.
Blaadje:
[Stilte] Ligt eraan wat. Als ik ehm, ja, als ik nieuws of zo gekeken heb of op AT5 iets of echt iets, nieuwe informatie, zeg maar, dan wel. Maar als het gewoon eh, gewoon programma’s zijn, dan denk ik minder… 137
Esther:
Maar gebeurt het wel of?
Blaadje:
Nee, niet bewust denk ik. Ik heb d’r wel. Laatst betrapte ik me op dat ik er over had gedroomd. Over eh Will & Grace, of zo, geloof ik. Toen dacht ik van: “Oh wat raar, ja.” Maar ehm…
Esther:
Maar waar droomde je dan over? Over een onderwerp wat er in voorkwam of over een persoon?
Blaadje:
Ja, een persoon ja. Maar ik weet niet meer precies wat. Maar de persoon in ieder geval. Dat kwekwijf [Lach] dat in m’n oren stond te schreeuwen, of zo. Ja.
Esther:
En ja, d’r lopen veel mensen in die keuken. Praat je wel ’s over televisie, met hun?
Blaadje:
Ja. Ja, we hebben bijvoorbeeld Live8 hebben we zitten kijken met een paar mensen. Of stukken d’r van. En eh, ja, dan eh, dan wordt natuurlijk, ja, vinden we ’t wel leuk om daar een kritische over mee te doen, zeg maar.
Esther:
Ja? Hoe gaat dat dan?
Blaadje:
Ehm….. Ja, die twee presentatoren van de Nederlandse, Nederlandse versie, zeg maar, die eh. Ja, die waren de hele tijd allemaal bekendheden af aan ’t zeiken. Dat vonden we wel grappig. En eh, ja ook over de waarde d’r van, van Live8 en ehm… En het nut en…
Esther:
Wat vind je daar van?
Blaadje:
Eh… Ja, wat vonden we d’r ook alweer van…… Ja, we vo. We dachten eigenlijk toch wel dat het een beetje hypocrisie was van de, de, van de artiesten die meededen, omdat, ja, toch een beetje zo van. Ja, het meer goed voor hun eigen beroemdheid en, ja, je bent wel even overal ter wereld op tv, zeg maar. Voor een half uurtje. Dus eh, dat is goeie reclame. En ehm… Ja ook heel veel westerse artiesten die optraden… Dus het was echt, zeg maar, voor het westerse publiek een beetje. En ze zongen ook. [Lach] In Moskou zongen de Pet shop boys ‘Go west’. Ik vond het nogal schokkend, zeg maar. [Lachend] Dus, nou ja, de Moskovieten die eh, waren vrolijk mee aan ’t zingen, dus nou ja. Ja.
Esther:
En eh heeft ’t je aan het denken gezet? Het hele Live8 gebeuren…
Blaadje:
Ja, ja, ja. Het was wel weer eh, maar ja. Nou, niet, ja, ja wel, ja. Het was heel uitgebreid in het nieuws en ook het filmpje van Bob Geldof 138
over eh… dat Afrika, weet ik veel, de geboorteplaats is van de mensheid en zo. Ja, dacht ik, ja, inderdaad ja. Hoe mooi het is en. Hij heeft daar echt. Hij kon het echt heel goed verkopen, of zo, ik weet ’t niet. Esther:
Heeft wel indruk op je gemaakt?
Blaadje:
Eh…… Ja, wel een beetje sceptische indruk, maar wel ja. Het heeft wel eh, even het eh, onderwerp teruggebracht.
Esther:
Kun je dat uitleggen: sceptische indruk?
Blaadje:
Ja, wat ik zeg, dat ik denk dat ook, dat artiesten niet eh, helemaal uit eh, onbaatzuchtigheid doen. En dat ze wel het eigenbelang heel duidelijk zien. Ja. En ook. Ja, bijvoorbeeld, we hadden het ook over een zangeres. Nou ze had een leuk jurkje aan, ja, dat hoort d’r ook gewoon heel erg bij. Dan is een beetje dubbel gevoel, want je mengt echt extreme decadentie met extreme armoede, zeg maar. Dat is een beetje rare mix eigenlijk… Ja.
Esther:
Oké. Ehm… Denk je dat het wel. Vond je het wel leuk?
Blaadje:
[Stilte] Ja, ja, ik vond het wel amusant, ja, ja.
Esther:
Heb je de afgelopen dagen televisie gekeken?
Blaadje:
Eh… Ik heb heel veel gewerkt, dus eh…… Ja, ‘s nachts, na m’n werk heb ik wel eh, een aantal keer gekeken. Dan kijk ik gewoon nar herhalingen van het nieuws en zo. Dat is wel lekker. En… Gister heb ik geloof ik niet gekeken…… Eh…… Nee, volgens mij niet. Nou, ik weet niet eens meer… [Lach] Heeft geen grootse indruk gemaakt.
Esther:
Heb je wel ’s dat je onder de indruk bent van wat je op televisie ziet?
Blaadje:
Jáá, já. Ik heb laatst een film gezien, dat ging ook over de G8 eh, top, maar dan eh.
Esther:
Een documentaire of een fictiefilm of wat was ‘t?
Blaadje:
Eh, ja, echt een fictiefilm, ja. Ehm, hoe heette dat. The girl in the café heette het geloof ik. Dat ging over een topambtenaar, die dan heel verlegen en onhandig is en echt honderd uur per week werkt, of zo. En dan toevallig een meisje ontmoet, wat ie dan leuk vindt en die nodigt ie dan uit naar en eh, naar een G8-top in ehm, Helsinki. Dat was de laatste geloof ik, voordat deze was in Glen Eagles. Maar dat was echt een hele mooie film, want zij confronteerde al die ehm, mensen die 139
onderhandelen op die top, zeg maar. Dat is natuurlijk een heel gesloten fort, dus je gaat echt. Een clubje en je gaat toch op een bepaalde manier denken. En zij confronteerde hun echt continu met, ja, wat er buiten in de wereld echt gebeurt. Van ja: “Zoek nog ’s naar je idealen,” en zo. Was heel grappig was ie en heel subtiel opgebouwd. En ik wist even helemaal niet waar die over ging, maar op een gegeven moment, ja, op een gegeven moment zat ik helemaal in de film. Was echt een hele goeie film. Ja, een hele mooie film. Esther:
En eh, hoe raat je dat dan? Of hoe. Waarom ben je daardoor onder de indruk?
Blaadje:
Omdat ik weer over ’t onderwerp ging nadenken. En omdat ie zó, want ik zag ’t absoluut niet aankomen, dat ’t zo zou eindigen, toen dacht ik: “Oh, ja. Wat goed gewoon. Wat goed.” En het was ook een goeie mix van van alles. Het was mooi gefilmd; mooie kleuren; het was grappig; het was verdrietig; het was een beetje liefde; en politiek. Nou, [Lach] helemaal perfect. Ja……
Esther:
En kun je nog meer voorbeelden noemen. Heb je wel vaker dat je onder de indruk bent van iets wat je ziet?
Blaadje:
Mmm… [Stilte] Ja, soms door stompzinnigheid, ook. Dat je denkt: “Oh, hoe kan dit?” Op MTV, of zo. Of eh, Veronica. Dat je echt denkt van: “Oh, wie kijkt dit?” Maar ja, dan heeft dus iemand in de keuken ’t opgezet, dus dan eh, [Lach] kijk je d’r naar en ja, hmm. Dan is het zó slecht of zó onnozel, of zo, dat je denkt van: “Euw, waarom kijkt iemand dit?” Maar ja…
Esther:
Maar wat is er dan slecht of onnozel aan?
Blaadje:
Ehm… Ja, dan zie je bijvoorbeeld, bij MTV is dat heel erg, die hebben dan van die real-life-achtige dingen, of zo, dat ze een beroemdheid achtervolgen in z’n rijk-doen en wat ook doet de hele dag… Ja, het is echt heel onnozel en zo nietszeggend en zo niet belangrijk. Ik vond bijvoorbeeld Big brother, de eerste serie, vond ik fantastisch, omdat dat gewoon, inderdaad ook zo niets, niet belangrijk was, maar gewoon wel interessant om ja, ook verslavend hoor, maar omdat ‘r in, in de dagelijkse dag gebeurde, of zo. Ja, ik vond het wel… Ja, het ging ook nergens over, maar dan op een leuke manier. Maar deze mensen zijn 140
ook echt gewoon niet normaal, of zo, dus dat vond ik wel. Ja, ja, dat vind ik dan wel storend eigenlijk. Esther:
En van die series die je kijkt, Friends en Will & Grace, dat soort dingen. Dat is wat anders?
Blaadje:
Ja, ja, toch wel, ja. Da’s echt puur amusement en mensen nemen zichzelf ook niet serieus. Het is fictie, en zo. En het zijn echt typetjes. Ja. Ze spotten eigenlijk met het figuurtje, het karakter, of zo. Dat is… Ja. Toch als je een comedy maakt, of zo, dan zet je zo’n figuur niet serieus neer. En als iemand die echt. Je vindt zo’n iemand leuk, omdat ie grappig is, omdat ie raar is eigenlijk en niet eh… Ja. Maar dat is ook de bedoeling, zeg maar. En op MTV, die mensen vinden zichzelf ook, ja, helemaal geweldig, of zo. Dus dat, ja…
Esther:
En ehm… in Will & Grace en Friends en zo eh… komt daar wel ’s iets serieus aan bod? Naar jouw idee…
Blaadje:
Ja, ja, wel, ja, jawel…… Ja, jawel, maar dat zijn altijd van die makkelijk te consumeren serieuze onderwerpen, zeg maar, dat ik daar niet…
Esther:
Zoals?
Blaadje:
Ja, eh, nou homoseksualiteit is natuurlijk heel belangrijk voor Will & Grace. En ik ken ook zelfs machomannen die daar naar kijken en het leuk vinden en die, zeg maar, dat ook accepteren of dat ook heel leuk vinden d’r aan. Terwijl ze normaal, ja, heel stoer doen over homo’s en, ja, nou ja, niet dat het niet kan, maar dat zij d’r niks van moeten hebben, zeg maar, zo. Weet je wel?
Esther:
Hm m…
Blaadje:
En, ja, dat is wel, ja, dat is wel opmerkelijk inderdaad… Ehm… Ja, bij Friends meer relatiedingen, of zo. Maar ja, dat…… Ja. Het zijn niet echt lessen, of zo, die ik er uit haal denk ik…
Esther:
Zet het je wel ’s aan ’t denken over iets?
Blaadje:
Ehm…… Nee, ja, misschien, nee…… Misschien dat ’t je onbewust vormt, of zo, of weet ik veel wat. Ja, wat ik zeg, dat die jongen dat bijvoorbeeld toleranter wordt of meer accepteert. Misschien dat wel…, maar ik denk niet dat ik dat echt doorheb…… Nou ja, het vormt je ook wel in de zin van, oh, dat het leven op een bepaalde manier moet zijn, 141
of zo. Dat je zoiets hebt van: “Oeh, ik ben zo saai, want deze mensen doen dit,” of zo, misschien…… Ja, maar het is niet echt een voorbeeld, of zo, denk ik. Weet je wel? Van dat je iets ziet en dan gelijk denkt van: “Oh!” Of zo. Esther:
Hm m…
Blaadje:
Ik weet niet hoe dat zit.
Esther:
Maar heb je wel. Komen d’r wel ’s thema’s aan bod waar je naderhand nog over nadenkt?
Blaadje:
Ja…… Ehm……
Esther:
Hoeft niet heel serieus te zijn…
Blaadje:
Ja…… Eh… [Stilte] Ja, sommige grappen krijgen wel cultstatus, maar da’s ook niet wat je bedoelt hè?
Esther:
Maakt niet uit wat. Gaat er om, gewoon iets wat, ja, dat je naderhand d’r nog mee bezig bent…
Blaadje:
Ja…… Ja, ik had dat. Ja, laatst een vriendin die. Ik had een vriend gevraagd die [stukje onverstaanbaar], nou samen met een vriendin eten. En die jongen had een beetje het haar zoals Chandler had in Friends. Nou ja, toen ehm, toen maakte ze daar zeg maar een grapje over. Toen moest ik even heel hard nadenken…… En toen dacht ik: “Oh, ze maakt hier een grap over. Wat grappig, zeg maar. Ze heeft dat zo onthouden.” En toen deed iemand anders het laatst weer. Een ander soort grap, maar…… Toen dacht ik: “Oh ja, het zijn wel echt cult-dingen. Zo bekend is de serie eigenlijk wel.”
Esther:
Ja…
Blaadje:
Wel grappig. Ook omdat, met alle herhalingen natuurlijk nu weer. Dat je dan weer eh, terugschiet, zeg maar…… Ja……
Esther:
Ehm… Is ’t een groot onderdeel van je dagelijks leven?
Blaadje:
Tv-kijken…… Eh, ja sinds ik ‘m de deur uitgedaan heb niet meer zo erg, maar voorheen had ik het wel echt. Was het echt een gewoonte om ‘m aan te zetten, weet je wel. Zodra je thuiskomt, ja, de tv aan. Ook alleen maar als achtergrondgeluid. En eh, nu valt het wel mee eigenlijk. Soms is het héél moeilijk om ‘m uit te zetten, maar ’t is makkelijker als ie in de publieke ruimte staat, zeg maar, dan dat ie op m’n kamer staat… 142
Esther:
Dan is het makkelijker om…
Blaadje:
Om ‘m uit te zetten. Of om iets anders te gaan doen, zeg maar. Maar hij staat wel. Ja, als ik in de keuken ben staat ie gewoon standaard bijna aan. Ja.
Esther:
En je brengt veel van je tijd door in de keuken?
Blaadje:
Eh…… Ja, soms wel en soms minder. Ja, als ik een dag denk van: “Ohhh.” Dan meer, ja, ja.
Esther:
Komen d’r wel ’s politieke dingen voor in dat soort series? In Will & Grace, Friends of andere series die je wel ’s ziet…
Blaadje:
Mmm… [Stilte]
Esther:
Of eh, maatschappelijke issues……
Blaadje:
Ja…… Ja, nou ja, homoseksualiteit natuurlijk bij Will & Grace. En ook, ja, het verwende rijke leven, zeg maar. Het New Yorkse…… Dat is wel interessant eigenlijk ja. Hoewel ik er ook nog nooit geweest ben, maar…… Als je ’t dan weer vergelijkt met bijvoorbeeld Sex and the city, dat zijn ook natuurlijk heel eh, rijke vrouwen die eh, heel erg met de mode meegaan, en zo… En dat is daar, zeg maar, op een andere manier wordt dat gepresenteerd… Ja, dat is wel interessant. Niet als fantastisch en cool, maar meer als ‘t een beetje, in de zeik gezet, laat ik maar zeggen. Ja, dus dat is wel grappig.
Esther:
Ben je wel ’s ontroerd door zo’n serie?
Blaadje:
Mmm… Nou, ja, ik vind ’t meestal een beetje sentimenteel als het ontroering is, zeg maar. Maar dat is bij, ja…, Will & Grace niet zo natuurlijk. Dat is gewoon grappig eigenlijk alleen maar. Die vermijden dat wel heel erg. Dus, nee, ik lig meestal gewoon in een scheur. [Lach].
Esther:
Hm m. En zoiets als The Gilmore girls of eh, andere series die je kijkt. Kun je daar ontroerd door raken?
Blaadje:
Mmm… Ja, ’t is wel, als ik dat met m’n buurmeisje zit te kijken, dat we dan eh, wel een mening hebben over ’t vriendje van, of zo, zeg maar. Dat wel, maar dat is niet ontroering. Ja, je leeft wel mee, zeg maar, maar da’s niet persé qua ontroerd, zeg maar…… Ja, ja, ja, misschien wel af en toe, maar… Ja. Nee, meestal lopen we ’t trouwens ook wel af te zeiken ook weer, of zo…
Esther:
Maar je leeft wel mee… 143
Blaadje:
Ja, dus wel toch, ja.
Esther:
In wat voor zin?
Blaadje:
Eh…… Ja, dat je denkt van: “Oh, die jongen is helemaal niet leuk,” of van: “Oh, wat heeft ze nou weer aan,” of eh, ja: “Doe toch niet zo stom,” of zo, ja… Toch wel.
Esther:
Oké… En… maar ondertussen loop je ’t af te zeiken. Waarom loop je ’t af te zeiken?
Blaadje:
Ja, omdat ’t toch uit een. Ja, ik denk. Het is toch een beetje, altijd een beetje zeurderig, of zo, soms. Dat je denkt van: “Ah, ach, ja.”
Esther:
In wat voor zin?
Blaadje:
Ehm…… Ja, dat ’t iets te… Ja, het zijn natuurlijk vaak dagelijkse gebeurtenissen, of zo, dus dan ehm…, ehm…, dus dan doen ze iets dan heel moeilijk over iets heel kleins soms, of zo, zeg maar. Dus dan, dat vinden we dan. Nou ja, ach ja. Beetje te nuchter zijn we dan, of zo, misschien. Ja.
Esther:
Oké. En als je kijkt naar in het algemeen televisieprogramma’s, ben je überhaupt wel ‘s. Kan je je herinneren iets dat heel erg indruk op je heeft gemaakt of je heel erg heeft ontroerd?
Blaadje:
Eh… Ja, oh ja, nou weet ik ‘t, ja. Niet gister, maar eergister heb ik een film gezien die ging over ehm… Dat was ook fictie, met Emma Thomson. Dat ging over ehm, over baarmoederkanker. En dat was echt een héle mooie film. En je zag continu die vrouw die vertelde over de ziekte en hoe ze zich voelde en, ja… Nou ja, je zag langzaam d’r… afbraak, of zo, of hoe zeg je dat, neergang. Dat was een héle mooie film… Maar dat was ook, omdat ik er echt heel onvoorbereid naar ging kijken, zeg maar. Dus dan, ja……
Esther:
Wat bedoel je met onvoorbereid naar gaan kijken?
Blaadje:
Ja, dat ik ’t tegenkwam, zeg maar, en ook niet wist waar ’t over ging en dacht van: “Oh, zal ik dit wel kijken?” En, nou ja, goed, toen eh, ja, was ’t echt een heel mooie film. Echt eh, ja, heel knap gedaan.
Esther:
En daar raakte je wel door ontroerd?
Blaadje:
Ja, ja. Toen had ik. Toen ie afgelopen was had ik wel zoiets van: “Oh, ja wat goed.” Ja… Mooi…
144
Esther:
Ja. En, nou ja, in het algemeen over televisie. Wat voor soort programma’s ontroeren je het meest?
Blaadje:
Mmm…… Ja, ik denk dus dingen waarvan ik ’t niet verwacht dat ik eh, geweldig zal vinden, of zo. Dat ’t uiteindelijk. Ja, dat je ‘m gewoon aanzet en denkt van: “Nou ja, hup,” en dan eh, is ’t ook echt gewoon goed. Ja…… Dingen die je aan het nadenken zetten, denk ik… Ja…… Onverwacht. [Lach]
Esther:
Bij welke genres heb je dat ’t meest? Of wat voor soort programma’s?
Blaadje:
Ehm…… Ja, bij documentaires heb ik ’t wel, soms. En ehm… Dingen waar ik nog niet zo veel van afweet of denk van: “Oh ja, wacht. Hier heb ik iets nieuws geleerd,” of zo. Wat ik niet verwacht had. Of een nieuwe blik op iets, of zo. Ja……
Esther:
En is dat vaak fictie of non-fictie?
Blaadje:
Ja, allebei. Als het goed verpakt is, kan ’t ook eh, fictie zijn of nonfictie. Ja. Tegenlicht is vaak heel goed, maar ook een teleurstelling als het niet goed is. Ehm…… En de Carnivale is ook wel heel mooi. Ehm… Dat is op zondagavond laat. Is ook echt eh, wel heel mooi. Maar dat is dan weer fictie en dat heeft ook niet zo veel. Ja, heeft wel iets met, misschien, goed en kwaad te maken en ja, je verwacht. Je hele goed en kwaad beeld wordt een beetje om… eh, ja. Daar moet je wel telkens naar zoeken, of zo. Van: “Snap ik ’t nou wel goed?” Of eh… Want ’t is niet eh, niet zoals je ’t verwacht, zeg maar. Dus dat is wel eh… Ja, moet je wel even nadenken… Ja…
Esther:
Maakt ’t uit of iets realistisch is of niet?
Blaadje:
Ja, ja…
Esther:
Kun je daar iets meer over zeggen?
Blaadje:
Ehm…… Ja, realistisch. Maar als ‘t, als ‘t, als ik ’t kan gebruiken in m’n dagelijkse dingen of m’n denken, zeg maar. Als ik me d’r iets bij voor kan stellen. Maakt wel wat uit. Dan vind ik het wel meestal mooier of beter of nuttiger of ja.
Esther:
Raakt ’t je ook meer qua gevoel of heeft dat ‘r niks mee te maken?
Blaadje:
Ja. Ja, dat denk ik wel. Ja…… Ja, denk ’t wel. Ja. Omdat ik ’t dan kan gebruiken, dan blijft ’t ook langer hangen en zo en eh, dat soort dingen. Ja… Bijvoorbeeld ook. Já, oh. Met een vriend heb ik een tijdje Boer 145
zoekt vrouw gekeken, zeg maar. En Boer zoekt vrouw is natuurlijk niet iets wat je… dagelijks direct raakt of tegenkomt of zo, maar we vonden, zeg maar. Of hij, hij is opgegroeid op ’t platteland. Dus hij: “Ja, je moet kijken, want.” Eh, het is ook echt zo’n dames, vrouwenserie, maar hij vond ’t fantastisch, omdat ’t ook [Einde bandje]
Esther:
Oké, Boer zoekt vrouw.
Blaadje:
Oh ja, ehm… Oh ja, Boer zoekt vrouw. Oh, het boerenleven ja. Eh, het boerenleven. Ja, hij zegt: “Ja, het is echt het contrast tussen de stad en het boerenleven,” zeg maar. En ehm… Je ziet in hele kleine dingen en de verhoudingen tussen de mensen ook en zo en hoe mensen zich gedragen. En hij zegt: “Ja, dat is fantastisch! Kijk d’r naar.” Dus dan is het wel heel realistisch, zeg maar, hoewel het wel goed verpakt is, zeg maar. En soms ook ergens iets achter zit, of zo…
Esther:
Ja……
Blaadje:
Dus eh……
Esther:
Ehm…
Blaadje:
Dan combineer je ’t aangename met ’t eh, ja, met ’t gewoon, met ’t realistische, zal ik maar zeggen. Want je kunt ondertussen ook gewoon die dames natuurlijk eh, ja eh, toeroepen van: “Doe ’t niet! Doe ’t wel!” Weet je wel…
Esther:
Ja… Wat zijn thema’s die je bezighouden?
Blaadje:
Ehm…… Ja, nou ja, politiek dan, heel veel thema’s. En recht/onrecht, denk ik. Ja… Menselijk leed. Vind ik altijd wel interessant, ja.
Esther:
Is dat ook je ingang in de politiek of?
Blaadje:
Ja, ja, denk ik wel, ja. Ja, dat is wel waar ik ‘t, waarom ik ’t ben gaan studeren.
Esther:
Oké. En wat. Qua Nederlandse samenleving. Wat voor thema’s houden je bezig?
Blaadje:
Ehm…… Ja, niet zozeer integratie, maar wel een beetje racisme of discriminatie, vind ik wel. Ja, nou ja, dat houdt natuurlijk allemaal verband daarmee. Vind ik wel interessant. En eh, bestuurlijke vernieuwing, vind ik ook wel heel interessant… Ja, en dat ’t af en toe 146
ook zo’n gezeur is. Dat eh. Om kleine dingen. Dat je denkt van: “Oh jee, ja, dat is toch geen onderwerp?” Ja. Esther:
En zie je daar iets van terug op televisie?
Blaadje:
Ehm…… Ja, maar dan. Ja! Nou ja. Ja, en dan vooral bij Nova natuurlijk, op ’t eerste gezicht. Misschien ook, ja, cabaretiers die het soms wel terughalen… Ehm…… Ehm…[Stilte] Ja…… Ja, ik denk dat dat ’t meer. Ik zit te kijken of ’t ook echt bij fictie terugkomt, maar minder geloof ik… Ja.
Esther:
Heb je wel ’s gehad dat een eh, televisieprogramma je kijk op een situatie, op een onderwerp, heeft veranderd?
Blaadje:
[Stilte] Eh… Ja, die film over baarmoederkanker. Ik was me helemaal niet zo bewust van… kanker, zeg maar. En ja, dat was wel echt gruwelijk, zeg maar. Dus dat heeft ’t niet veranderd, maar wel gewoon een kijk gegeven misschien meer. Want je weet ’t wel, maar je, ja, als je ’t even zo zíet dan is ’t toch wel anders… Eh, en laatst een documentaire over Noord-Korea. Ja, daar wist ik ook niet zo veel van. Ik had wel eerder iets gezien d’r van, maar ja, dit heeft toch wel weer iets toegevoegd, zeg maar. Dus dat is wel eh… Dat is wel heel goed… En ook, ja, het contrast, omdat je als politicoloog heel erg natuurlijk rea, of realistisch, maar pragmatisch denkt van: “Oh ja,” en calculerend, net zoals een politicus dat doen. En toen was die film over eh, de G8-top.
Esther:
Hm m…
Blaadje:
Die was wel heel eh, heel goed, omdat de confrontatie daartussen heel direct was, zeg maar. Tussen, ja inderdaad, het menselijk leed en ‘t, ’t calculerende. En ja, je weet hoe politici denken, dus dat contrast was heel knap gedaan, zeg maar. Dus eh, ja……
Esther:
Dan is ’t herkenning, zeg maar, wat ’t mooi maakt ook of…
Blaadje:
Ja! En ook weer van dat je alle dingen weer even op ’t goeie rijtje krijgt, zeg maar. Dat je weer even weet van: “Oh ja, daar gaat ’t over.” En niet, ja… Dat je even weer met, ja. Ik dacht heel erg met de politici mee, van: “Ja, het is inderdaad. Je moet onderhandelen en je moet je eigen positie bepalen en.” Vaak ga je daar wel van uit, dus dat je d’r een beetje te cynisch wordt, of zo. En ja, het hielp wel gewoon, dat ’t 147
even, dat menselijk leed. Meestal zie je ’t in losse delen, weet je. Dan zie je eerst een film over, weet ik veel, armoede en je ziet ’t nieuws en je ziet hoe ze onderhandelen. Dus dat zijn dan twee losse dingen die je niet altijd direct koppelt, zeg maar… Dus, ja, is toch wel een verandering een beetje. Esther:
Waarom koppel je die twee dingen niet?
Blaadje:
Ja, dat is eigenlijk raar inderdaad. Ja, omdat ’t gescheiden wereldjes zijn misschien. Het is heel, een heel ander niveau. Politici die met hun leuke stropdas, ja, een beetje lekker eten en op een heel andere manier denken en doen en zo en… Ja, het is zó ver van elkaar verwijderd….
Esther:
Waarom is ’t zo ver van elkaar verwijderd? Wat is ’t verschil tussen die werelden?
Blaadje:
Mmm…… Ja, de macht denk ik en de positie… die je hebt in ’t hele… spel.
Esther:
En voor jou persoonlijk? Zijn ’t voor jou persoonlijk ook twee gescheiden werelden?
Blaadje:
Ehm… Ja.. Ja, ja.
Esther:
Hoe zit dat dan?
Blaadje:
Ja, die manier van denken. Die manier van analyseren van de situatie, zeg maar, denk ik. En van de posities van personen en zo en eh… Ja…
Esther:
Dat is anders als je… in politieke termen denkt, dan als je een televisieserie kijkt, of zo, bedoel je of…
Blaadje:
Eh…… Hoe bedoel je dat? Sorry.
Esther:
Jullie hadden ’t over twee verschillende werelden. Zeg maar de wereld van eh, ja, eigenlijk de emotie over de armoede en de politiek.
Blaadje:
Hm m
Esther:
Voor jou persoonlijk zijn dat ook twee verschillende werelden…
Blaadje:
Ja, ja, maar dat komt inderdaad waarschijnlijk omdat ik als politicoloog denk, of zo. Dat je wel weet dat ze eigenlijk bij elkaar horen en heel erg verwant zijn, maar dat je ze nooit, zeg maar, samen kan analyseren, of zo.
Esther:
Maar kun je iets meer zeggen over die twee verschillende werelden? Hoe dat voor jou werkt…
148
Blaadje:
Ehm… Ja, het eh. Onderhandeling is natuurlijk heel eh, ja, rationeel en pragmatisch en soms zit daar weinig emotie achter en gevoel. En ja, de ander is natuurlijk juist iets waar je heel kwaad wordt of eh, denkt van: “Oh jee!” Wanhopig van: “Hoe kan je dat nou goed oplossen, of zo?” Of ook heel cynisch van: “Nou ja, het valt toch niet op te lossen,” zeg maar, of…… Ja, dus dat is wel een beetje het verschil. Je ziet gewoon heel klein, klein leed en een klein iemand, zeg maar, die heel weinig controle heeft over z’n eigen situatie versus mensen die heel veel, of meer, controle hebben over, ja, de hele wereldorde eigenlijk. Dus dat is heel… een heel erg contrast.
Esther:
En wat raakt je meer?
Blaadje:
Ja, ja, nou ja, ja het kleine leed. Ja. Leef je meer, leef ik meer in mee, of zo. Ja.
Esther:
Oké. Hoe denk je. Hoe, hoe eh, bepaal je je mening over onderwerpen?
Blaadje:
[Stilte] Mmm… Door, denk ik, veel te luisteren en ook naar, te discussiëren. En dan ehm… Ja, dan denk ik d’r even over na op een rustig moment, op de fiets of zo. Ja, zo denk ik. Ja.
Esther:
En heeft dat met emotie te maken ook?
Blaadje:
Ja, tuurlijk! Ja, denk ik wel. Ja.
Esther:
Hoe werkt dat dan?
Blaadje:
Mmm…… Meestal m’n eerste mening is inderdaad gewoon gevoel van: “Oh, dat kan wel of dat kan niet,” zeg maar…… Ja en als je ’t er dan over hebt, dan kan iemand wel veranderen of dan… wil je juist gelijk hebben en ga je je met vuur verdedigen… Nou ja… Dus ja…
Esther:
En speelt televisie een rol daarin?
Blaadje:
Ja, zeker wel! Ja, ja. Ja, dingen die je. De informatie die je weer krijgt, binnenkrijgt, of zo. Dat maakt wel heel veel, heel veel uit. Ja… Ja, niet alleen nieuws, denk ik, maar ook eh… ja, sommige films en…… Ja, tvseries minder denk ik, maar… Ja. [Stilte] Dingen die echt eh, heel goed eh, vert, verteld worden die eh.. Als ’t te makkelijk verteld wordt dan, daar word ik ook heel knorrig van. Dan denk ik: “Ja, zo makkelijk zit ’t nooit,” weet je wel, dus dan… dan klopt ’t niet. Dan denk ik altijd al van: “Ja, nou ja, goed.” Maar als het heel mooi, goed verteld wordt of
149
eh, ja, op wat voor manier dan ook, dan ja, ja, dan helpt het wel met m’n mening. Ja. Esther:
Oké. En je denkt dat televisieseries minder invloed hebben. Hoe zit dat dan?
Blaadje:
Ja, omdat ze vaak heel simpel zijn, zeg maar. En omdat het soms ook een beetje een bij… ietsje lijkt, of zo. Dat ’t meer gaat om je te amuseren en om… om eh… Ja, en dat ze dan ook nog even een boodschapje d’r bijhalen, zeg maar. Ja, iets wat ze willen overbrengen, of zo, soms met de haren d’r bij gesleept. En dan denk ik: “Ja, nou ja.” Dat vind ik helemaal niet geloofwaardig. En daar zit ik ook helemaal niet op te wachten. En vaak is ’t ook te simpel. Dan denk ik van: “Nou, dat hoeft van mij niet.”
Esther:
Wat bedoel je precies met te simpel?
Blaadje:
Mmm… Ja, dat is natuurlijk heel snel moeten overbrengen en dat ’t daardoor heel, heel eh, ongenuanceerd en… eh, overdreven wordt gebracht, zeg maar.
Esther:
Is dat in ’t nieuws anders?
Blaadje:
Ehm… ja, nou ja, nieuws heeft dan in ieder geval de pretentie om objectief te zijn, zeg maar, dus dat is wel heel anders ja… Nou ja, sommige. Soms kan nieuws ook heel eh, of nieuwsrubrieken kunnen ook heel… ja, ergerlijk eh, simpel eh, ja, dingen… brengen, zeg maar…… Ja. En bij een tv-serie ben je daar wel bijna toe verplicht, heb ik ’t gevoel.
Esther:
Waartoe verplicht?
Blaadje:
Om het heel simpel, simpel en snel even nog wat d’r bij te brengen, zeg maar… Omdat mensen daar in eerste instantie. Tenminste ik kijk daar in eerste instantie niet voor… Dus, ja…
Esther:
Ben je wel ’s ontroerd door ’t nieuws?
Blaadje:
Eh… Eh, ja…… Ja, maar minder…… Ja, omdat ze ’t heel neutraal en droog proberen te brengen, dus dan ben ik daar minder door ontroerd… Maar soms zie je. Ja, toen na. Die mannen van. In die. Ze hadden een filmpje gevonden, gevonden van eh, eh, ehm, mannen die in Srebrenica was dat geloof ik, werden vermoord. Ja, dat was echt, dat vond ik echt,
150
echt, echt heel gruwelijk… Ik denk iedereen wel, op zich, maar. Ja, daar was ik wel echt eh, ja, van onder de indruk, zeg maar. Esther:
Kun je daar iets meer over vertellen? Waarom maakte dat zo veel indruk?
Blaadje:
[Stilte] Ja, omdat je écht de laatste momenten ziet van die mensen, zeg maar. Eh… Ehm… Ja, je kan ’t nu nog beter inbeelden, omdat je de beelden hebt gezien d’r bij… Ik had ’t bijvoorbeeld ook. Ik heb dus in Frankrijk gestudeerd vorig jaar. En toen had ik van Milaan [Bedoelt waarschijnlijk Madrid] de… aanslagen, hoorde ik ook pas twee dagen later, omdat ik geen tv had en heel weinig radio luisterde. Die heb ik hier de hele dag aanstaan, dus ik wist gelijk van Londen wist ik gelijk wat er aan de hand was. Daar was ik ook denk ik meer van onder de indruk, omdat ik, ja, toegang had tot nieuws en eh, en beelden echt. Terwijl van Madrid heb ik ook geen beelden gezien, of zo, dus ik. Ja, wat foto’s, maar eh, dat is ‘t, dus… Ja, dan maakt het toch meer indruk. Het helpt wel een beeld erbij… Ja……
Esther:
En… Ja… Wou je wat zeggen?
Blaadje:
Ja, nou ja, dat is [Lach] ook bij die Srebrenica zo, zeg maar. Als je beeld erbij hebt. Je hoort wel van, ja: “Zeven duizend mensen vermoord,” maar ja… Hoe dat er uit ziet en hoe die laatste momenten zijn en zo, dat kan je je helemaal niet voorstellen. Nu dus wel. Niet eh, heel leuk, nee…
Esther:
En je gevoel van ontroering bij eh… bij nieuwsitems of bij series… Maakt ’t dan nog uit of ’t non-fictie of fictie is?
Blaadje:
…… Mmm… Ja, ’t is op een andere. Bij een serie is het subtieler hè. Daar hebben ze natuurlijk een hele lange opbouw, nog wel, om ‘t… meer te laten ontroeren. Maar bij ’t nieuws is het altijd heel kort en ook niet de bedoeling om je te ontroeren, maar gewoon een, om je informatie te brengen, heb ik ’t idee, dus dan, ja, is je ontroering daar anders…
Esther:
Kun je daar iets meer over zeggen, over je eigen gevoel daarbij?
Blaadje:
Mmm… Misschien iets minder gemanipuleerd, of zo. Of iets wat je eerder. Bij het nieuws dan. Iets wat je logischer al zou ontroeren, zeg maar. Dan… bij een tv-serie. Omdat een tv-serie echt heel langzaam op 151
kan bouwen en… ja, veel meer manieren heeft, denk ik, om ‘t, om je te ontroeren. Esther:
Is er een verschil in je gevoel van ontroering?
Blaadje:
Eh… Ja, ’t is, ja, ja, dat denk ik wel ja. Het is minder eh, hard, minder direct, zeg maar.
Esther:
Wat is minder direct?
Blaadje:
Eh… Tv-series, dan eh, dan ’t nieuws. Ja… En minder schokeffect, of zo. Achteraf pas, als je gaat nadenken, denk je van: “Oh, oh ja.” Maar bij het nieuws is het gelijk van: “Oh!”
Esther:
En heeft dat invloed op de manier waarop je d’r over nadenkt, nadien?
Blaadje:
Mmm… Ja, als een tv-serie heel knap gedaan is, ja, dan, ja, dan blijft ’t echt hangen, zeg maar. Ja… En als ’t eh, ja, minder kn, minder… knap gedaan is, vergeet ik ’t meestal wel weer heel snel.
Esther:
En ’t nieuws, blijft dat hangen?
Blaadje:
Ehm… Ja. Ja, minder dan als een, als een tv-serie heel knap [gemaakt is], maar wel meer dan… iets wat niet interessant is, een tv-serie die niet zo interessant is.
Esther:
Ja…
Blaadje:
Ook omdat we ’t vaak daarna nog over hebben of dat je… ja, dat je ’t nog een keer op de radio hoort of twee keer ’t nieuws kijkt of je kijkt ’t gewoon de hele dag door in stukjes.
Esther:
En wanneer blijft iets hangen?
Blaadje:
Ehm……
Esther:
Welke onderwerpen bijvoorbeeld.
Blaadje:
Ja, als het heel veel terugkomt. Echt heel, heel, heel veel terugkomt. Want ik luister ook de hele dag de radio, dus elk uur heb je… [Nieuws]. En ook als het ehm…, ja, als ik het zelf belangrijk vind of ergerlijk of eh, juist leuk. Ja, dan blijft het hangen.
Esther:
Heb je ’t gevoel dat je met meer afstand naar Het Journaal kijkt dan naar… een televisieserie? Of met minder afstand?
Blaadje:
Ik denk minder afstand, omdat ik ‘t… leuker vind om naar Het Journaal te kijken. Of belangrijker in ieder geval om naar Het Journaal te kijken.
Esther:
Hm m… 152
Blaadje:
Maar ehm… Ja, met meer, omdat, dat komt door de presentatie, of zo. Dat ze heel erg proberen objectief te brengen, zeg maar. Dus gewoon heel erg ehm…, ja, afstandelijk en zakelijk en dat soort dingen.
Esther:
Ben je emotioneel meer betrokken bij het nieuws of meer betrokken bij een televisieserie, een goeie fictieserie?
Blaadje:
Mmm…… Ja, bij een goeie fictieserie dan, omdat die ook vaak over fundamentele onderwerpen gaan en zo… Ja, moet ’t wel een goeie, ja, dan zie ik het meer bij een goeie fictieserie…
Esther:
Oké. Maakt ’t uit of. Ja, hoe zit het met die, met die, of iets realistisch is of niet? Of realiteit daadwerkelijk…
Blaadje:
Mmm… Of dat anders is bedoel je? Ja, dat hoeft niet, want als je iets eh, iets. Realistisch kan je, ja, kan zo realistisch zijn, maar dan…, ja, ook op een bepaalde manier gebracht dat je helemaal meeleeft, of zo, met. Ja, dat het bijna, ja, rea, realistischer wordt dan de realiteit. [Lach] Hoe leg je dat uit? Nou ja, dat je daar meer in mee kan leven, of zo… Omdat het minder afstandelijk is, zeg maar…
Esther:
Oké. Voel je je betrokken bij de politiek?
Blaadje:
Ja, ja…
Esther:
Hoe?
Blaadje:
Ehm… [Lach] Ja, niet zo, ja, nou ja… Ik ben me d’r wel van bewust denk ik, dat ik wel een heel maatschappelijk gunstige of gunstiger positie heb dan sommige mensen. En ik vind het belangrijk, dus voel ik me ook. Ja, denk ik van: “Nou, ja. Je moet er wel goed over nadenken en over hebben en zo.” Ehm…… Nou, ik ben ook lid van een politieke partij, dus dat eh… is ook belangrijk.
Esther:
Actief of?
Blaadje:
Nee, nee, dat niet. Ik schrijf wel voor een internettijdschrift over de Europese Unie, dus eh, ja, dat is wel actieve eh, politiek…
Esther:
Waar schrijf je dan over?
Blaadje:
Ehm…De laatste keer had ik over ’t EU budget geschreven… En dat is, zeg maar. Ze willen ook graag de publieke opinie over de Europese Unie bevorderen, omdat dat eigenlijk heel weinig in het nieuws komt, zeg maar, maar wel heel belangrijk is, dus ehm…, ja, dat probeer je zo een beetje ook uit te dragen. Ik vind het ook heel ergerlijk als ik nieuws 153
zie en het klopt niet of het is heel simpel voorgesteld , of zo. Ik ben altijd wel blij als het over de Europese Unie gaat, maar het is vaak een beetje, ja, makkelijk, of zo. Dus eh, maar ja. Ja, met wat nog meer ben ik politiek betrokken… Eh…… Ja, echt heel veel het nieuws luisteren. Radio luisteren, tv-kijken naar het nieuws en zo en, ja, dat is ook wel waar ik heel erg mee bezig ben. Esther:
En is er veel ehm… Kan dat je ook emotioneel raken, politieke dingen?
Blaadje:
Ja, ja. Ik kan heel kwaad worden over dingen. Of juist denken van: “Oh, wat goed dat dit gebeurt.” Of eh, ja, of heel moe worden van iets. Dat je denkt: “Oh, ga weg, ga weg.” Ja…
Esther:
En zou. Zouden amusementsseries daar een rol in kunnen spelen?
Blaadje:
Mmm…… Ja, ik zou ’t wel. Als ze actuele thema’s die heel belangrijk zijn, zoals nu eh, nou ja, de integratieproblematiek en de Nederlander zoekt zijn identiteit en zo. Als ze dat zouden oppikken, zou ik ’t wel. En, bijvoorbeeld Goede tijden; slechte tijden, die doen dat ook geloof ik heel sterk. Dat ze ehm, actuele thema’s gebruiken of maatschappelijke thema’s… En dan zoeken ze wel iets uit wat niet te controversieel is, maar wat wel…, ja… En dat vind ik wel heel goed. Dan denk ik ja. Vind ik wel heel goed dat ze dat eh, gebruiken…
Esther:
Zijn er televisiepersoonlijkheden die je aanspreken?
Blaadje:
Oei.
Esther:
Mensen die je kent via televisie?
Blaadje:
Ja, d’r was. Laatst zat Noralie Beyer in het restaurant en ik had zoiets van: “Oh, wat fantastisch! Wat fantastisch!” Maar ja, zeg maar, ik geloof Cas Jansen zat er ook, zeg maar, dus eh, die kreeg meer aandacht. Terwijl ik helemaal van Noralie Beyer onder de indruk was, dus eh. Ja nieuws, nieuws vind ik echt wel eh… Als je nieuws presenteert vind ik je echt wel heldendom en eh…
Esther:
Want?
Blaadje:
Ja, dat is toch fantastisch. Nou, dat wil, dat zou ik echt, nou. Ja, dan zit je zo dicht eh, bij het nieuws eh, maken en zo en ja, dat vind ik echt eh, ja, dat vind ik echt fantastisch, ja.
Esther:
Wat vind je leuk aan Noralie Beyer?
154
Blaadje:
…… Ja, ze is gewoon… ja, inderdaad, echt gewoon hét nieuws, of zo. Ze is neutraal en af en toe een streng gezicht, maar je ziet wel dat ze heel lief is en ook heel moederlijk en dan ja, wel het nieuws presenteren en ja… Ze is een vrouw en ze doet het al heel lang, dus dat vind ik dan ook wel geweldig. Of ze deed het in ieder geval, ze doet het niet meer. Maar ja. Dus dat eh, ja, dat vind ik echt wel eh, goed. En ook gewoon dat ze het nieuws presenteert. Nou ja, fantastisch. Ja. En ehm… politici denk ik, dat is, dat vind ik ook altijd wel spannend…… Nou ja, dat is natuurlijk mijn vak hè, dus dan kijk je d’r tegenop…
Esther:
En wat vind je leuk of niet leuk aan, ja, een politicus die je op televisie ziet. Waar kijk je dan naar?
Blaadje:
Wat ie zegt. En ik denk z’n oprechtheid, of zo, kijk ik of ik dat ergens kan vinden, zeg maar… Of dat ie weet wat ie zegt en dat ie echt betrokken is bij wat ie zegt. Ik denk dat dat, dat ik dat wel ’t belangrijkste vind. En z’n… Ja, z’n vernieuwende ideeën misschien, of zo. Of dat ik denk: “Ja, daar heeft ie wel gelijk in,” of zo… Ja…
Esther:
En personages uit een serie of eh… mensen uit amusementsprogramma’s… Zijn daar mensen tussen die je sympathiek of leuk vindt?
Blaadje:
Ja, ja, ik kijk er niet zo tegenop, maar natuurlijk vind ik ze wel sympathiek, of zo. Ja, ehm…… Wie, wie, wie…… Ja ik vind The Gilmore girls vind ik heel sympathiek… Ik vind dat vrouwtje van eh…, ehm…, Will & Grace vind ik heel grappig. Dat nare, nare vrouwtje. Ja, die vind ik wel. Die vind ik gewoon heel cool.
Esther:
Wat vind je leuk aan haar?
Blaadje:
Ja, dat ze zo afschuwelijk naar is dat gewoon denkt: “Hoe kan je dit spelen. Hoe kan je dit zo neerzetten.” Echt heel knap… Echt een typetje is het ook, dus dat is, ja, gewoon heel knap gedaan. Ehm… Wie nog meer…… Mmm…… Nou…… Wat kijk ik nou nog meer altijd…… Nee…
Esther:
Denk je dat entertainmentprogramma’s invloed hebben op de publieke opinie?
Blaadje:
Ja, denk ik wel. Ja, Barend en Van Dorp, is dat entertainment, of infotainment noem je het geloof ik. Ja, nou, ja, denk ik wel, ja. 155
Esther:
Hoe kan dat dan? Of hoe. Waarom werkt dat?
Blaadje:
Ja, omdat het echt een gesprek is, zeg maar, waar je echt bijna aan mee kan doen, of zo… Dus dan, thuis zeg maar. Dus dat helpt wel heel erg. Ja, tenminste, ja, ik heb altijd heel erg het gevoel dat ik ook mee mag schreeuwen en dat ik ook wat mag zeggen aan die tafel, zeg maar. Dus dat vind ik wel heel knap.
Esther:
Denk je dat het jouw opinie beïnvloedt?
Blaadje:
Ja, het zet me in ieder geval aan het nadenken. Ja, dus in die zin zeker beïnvloedt het m’n opinie. Ja, wel, ja. Omdat je juist iets niet vindt of ook gaat vinden of. Ja…… Ja. Ehm… Ja, of echt een tv-serie, gewoon een eh, comedy, of zo…. Ehm…… Ja, misschien Seinfeld , of zo. Als je dan iets. Ja, die man is wel heel erg Joods geloof ik en dat vind ik wel interessant over de Joodse gemeenschap…… Ja, ’t is wel echt een cultuurtje, een eigen cultuurtje… Ehm… Ik heb een tante die woont in Israël en ik heb daar op de Kibboets ben ik geweest en de Ulpan. Is wel allemaal heel boeiend, zeg maar. Dus eh, Seinfeld helpt daar wel bij. En dan ook weer in New York, dus dat is dan wel weer, ja…
Esther:
Wat bedoel je met helpen?
Blaadje:
Mmm… Of helpen, ja. Helpt je bij het ontwikkelen van een inzicht, of zo, in, in de cultuur en de grappen die ze over zichzelf maken en de gewoontes die ze hebben en…… Ja…… Ja, dat is wel……
Esther:
En bij Barend en Van Dorp is het. Je zei van daar kan ik mee schreeuwen…
Blaadje:
Ja, beetje alsof je aan tafel meezit. Ook omdat, omdat altijd eh, heel sterke mening hebben en heel confronterend zijn en… een beetje zeurderig soms ook, maar soms ook wel goed op bepaalde punten, dat je denkt van… Ja, en het is lekker relaxed gewoon. Het is niet heel genuanceerd, niet heel moeilijk. Het is gewoon lekker makkelijk te consumeren en… Soms ook te makkelijk en soms hebben ze ‘t ook echt niet begrepen gewoon… Ja, dat vind ik wel mooi. Ze zitten op jouw niveau, zeg maar… Op mijn niveau in ieder geval. Dat ik ’t idee heb van: “Ja, daar kan ik lekker aan meedoen.” [Lach] Ja…
156
Gesprek 7 Datum:
Duur gesprek:
woensdag 20 juli 2005
± 75 minuten
Pseudoniem:
David
Leeftijd:
22
Geslacht:
Man
Opleiding:
WO
Beroep:
Student
Woonplaats:
Amsterdam
157
Esther:
Ik ehm… wil een gesprek voeren over televisie dus. Wat je zoal kijkt. Het gaat voornamelijk om je eigen ervaringen en je dagelijkse ervaringen.
David:
Hm m…
Esther:
Dus, ehm, ja, vertel vooral veel over dat. Bijvoorbeeld voorbeelden uit je eigen ervaring. Dingen die je zelf beleeft als je televisiekijkt… Eh, wil je beginnen met iets over jezelf te vertellen?
David:
Ik ben David. Ik ben 22 jaar. Geneeskundestudent aan de UVA. Daar ben ik nou momenteel niet zo heel druk mee bezig. Ik doe veel… met de politiek. Met de Jonge Democraten. Ik ben bezig een stage te organiseren, wat veel tijd kost. En eh, ik werk: drie bijbaantjes.
Esther:
Drie bijbaantjes…
David:
Ja, dat wordt het binnenkort. Ja.
Esther:
Jeetje.
David:
Dus dat is het kort gezegd.
Esther:
En hobby’s, vrijetijdsbesteding…
David:
Vrijetijdsbesteding, ja, nou ja, met de JD ben je heel veel vrije tijd kwijt. Dat is ook wel gewoon een hobby. En eh, reizen als het kan. Dat is waar ik dus het meest voor werk. Sparen en dan op reis gaan, dan weer sparen, dan weer op reis gaan.
Esther:
Oké…
David:
Dus dat is een beetje m’n ritme.
Esther:
En waar praat je veel over met je vrienden?
David:
Ehm, met m’n vrienden veel over politiek. Over wat wij wel niet aan de wereld zouden willen verbeteren of hoe goed we zelf zijn. En ehm…nou, met andere vrienden weer heel veel over religie.. En gewoon over de, prietpraat over de…, over de dingen die je hebt meegemaakt vandaag. Reizen, heel veel. Dat zijn dingen die zich vaak eh… Alcohol, dat is wat we ook veel doen… Zeg maar, als we niet kunnen reizen, dan drinken we wel. [Lach] Dus dat is een beetje het gemiddelde studentenleventje, denk ik wel.
Esther:
Ehm… Kijk je veel televisie?
158
David:
Nou, het valt wel mee. Meestal als ik alleen ben zet ik ‘m wel aan. Dat is mijn gezellige partner voor de broodnodige prikkeling van de visuele cortex achterin m’n hoofd. Het zijn vaak alleen de bewegende plaatjes die tellen. ’s Ochtends kijk ik eigenlijk alleen Journaal, heel vaak. En dan op Nederland 2 de herhalingen. Die kijk ik rustig vier keer. Gewoon iedere keer een stukje. En dan BBC World en CNN. Dat is eigenlijk wat ik het meeste zie. En films. Maandagavond op SBS6 hè. Dan altijd een nieuwe film. Nou negen van de tien keer is het niks, maar ik ben wel erg geneigd om die te kijken als ik er ben… En ook al vind ik ’t een kutfilm, gewoon blijven kijken omdat ik wil weten hoe het afloopt, zo gezegd. Wat kan ik nog meer kijken? Ehm… Ik heb een fase gehad dat ik Pinky and the brain heel leuk vond, maar dat is niet meer, dus eh… Dat wordt ook niet meer uitgezonden. Zonde… En wat zie ik voor de rest? Dat is het wel. Ja, Tour de France, de laatste twee weken, wat meestal gewoon aanstaat. Maar ik werk meestal gewoon door en dan snort ie op de achtergrond en dan kijk ik af en toe ‘s. En het nieuws kijk ik heel vee, echt om de twee uur, of zo, als ik thuis ben en ik zit gewoon thuis te studeren… Maar voor de rest. ’s Avonds ben ik er nooit, dus dan eh, kom ik niet heel ver. Ja, series wel trouwens. Will & Grace, de herhaling en Friends, maar meestal ’s nachts. Als ik thuiskom van uitgaan of van werken dan eh, even, hoe zullen we dat zeggen, met een vlak EEG zappen. Gewoon kanaalzwemmen. Dat is heel fijn. [Lach] Dus dat is wat ik zie…
Esther:
Wat is je reden meestal om de televisie aan te zetten?
David:
Ontspanning… en gewoonte. Dat zijn denk ik de twee belangrijkste redenen. ’s Ochtends echt gewoon omdat ik wil weten wat ‘r aan de hand is. Het nieuws zien. Ik kijk ook heel vaak op internet, controleer ik het nieuws… Maar dat is gewoon puur uit interesse. En voor de rest is ’t echt ontspanning. Een documentaire op Discovery Channel, da’s een beetje om je kennis op te vijzelen, dat vind ik heel leuk. Ik zit boordevol met nutteloze feiten, zeg maar. [Lach]
Esther:
[Lach]
David:
Dus dat eh, dat vind ik heel aardig om te zien, maar… voor de rest is het ’s avonds vooral. Tijdens het eten dan zit ik gewoon met m’n bord 159
macaroni en dan is het echt zappen en… Zo’n oude serie, wat ze uitzenden en dat maakt niet zo heel veel uit eigenlijk… Als het maar niet heel, heel saai is. Geen soaps, maar… Esther:
Je kijkt geen soaps?
David:
Ik kijk geen soaps nee. Nooit gedaan ook… Met m’n moeder af en toe, incidenteel, twee keer per jaar The bold and The Beautiful en dan wisten we weer waar het de rest van het jaar over ging. En dat was genoeg. En eh. Nee, voor de rest geen GTST of al dat soort onzin. Dat vind ik echt vréselijk……
Esther:
Heb je een favoriet programma?
David:
Eh… Nou ja, Het Acht uur Journaal hè… En voor de rest denk ik ehm, Will & Grace, wat ik het leukste vind. En voor de rest zit er niet echt regelmaat in. Het is echt waar ik voorbij zap op een bepaald moment. En dan op National Geographic en Discovery blijf ik vaak hangen. Als er iets is over de geschiedenis, over de oorlog, over eh, een nieuw gebouw. Maakt niet heel veel uit. Ik ben breed geïnteresseerd. Ik kijk nooit reisprogramma’s, daar word ik jaloers van.
Esther:
[Lach]
David:
Kan ik niet tegen… Maar voor de rest. Ja, je staat ‘r nooit zo bij stil. Het gaat heel erg automatisch, dat eh…
Esther:
Oké. Heb je gister televisie gekeken?
David:
Mm…… ja, ongetwijfeld…..Moet ik even hard nadenken hoor. Gisteren. Toen was het dinsdag… Ja, ’s ochtends Het Journaal, dat kan haast niet anders. En… Wat ik nog weet. Het valt wel mee eigenlijk. Haast niet, want ik ben de hele dag weggeweest en ’s avonds ben ik wezen… eten. Ja, ik heb een heel klein stukje van een serie gezien. Dat was het eigenlijk.
Esther:
Welke serie?
David:
Eh, Hunter. Op SBS6. Een halve aflevering…
Esther:
Was ’t leuk?
David:
Nou, ach, de moordenaar is dood, dus dat was een goeie afloop, maar voor de rest wordt je d’r niet warm of koud van. Maar ik heb een beetje een zwak voor dat soort jaren tachtig series. Ik ben grote fan van The A-team. Dat eh. Ik heb alle afleveringen al gezien, denk ik, vroeger. Ik 160
ben erg gewend ook om te eten tij, om te eten en tv te kijken tegelijk, omdat we dat altijd thuis deden. Ik heb een keer met m’n broertje, met m’n oudere broertje eigenlijk, hebben we echt inderdaad alle afleveringen van The A-team in één seizoen allemaal weten te bekijken. Echt zonder één uitzondering. Omdat we altijd voor de tv zaten te eten, met z’n tweeën, omdat m’n moeder altijd op m’n vader bleef wachten… Dus eh, daar hebben we een klein zwak voor opgebouwd. Maar voor de rest nu… Ik volg niks. Ik bedoel als ik het mis, dan mis ik ‘t. Dat eh… Daar word ik niet warm of koud van… Als ’t effe kan, dan zap ik ook dus… Esther:
En eh, nog meer programma’s die je de afgelopen dagen hebt gezien?
David:
Mmm…… Voornamelijk Tour de France. En ehm, De avond etappe… Dan ’s avonds, dat gaat ook over de Tour.
Esther:
Hm m…
David:
Dat is een leuk programma… Ik vind Mart Smeets, vind ik een gezellige man. Die vertelt altijd alsof ie in je woonkamer zit. Iedereen vindt ‘m vreselijk arrogant en dat is ie ook en dat maakt ‘m wel grappig.
Esther:
En wat is dat voor een programma precies?
David:
Daar wordt ehm, ja de Tour-etappe van de dag doorgenomen met een aantal gasten. En dan hebben ze nog wat terugblikken, wat anekdotes en ze zitten altijd op een prachtig kasteel, met een glaasje wijn en een beetje te genieten van het leven in Frankrijk… Nou, dat is mijn vakantie voor dit jaar, voor deze zomer in ieder geval. Nee, dat is gewoon heel ontspannen en gezellig… Het is echt een gezellig programma en… als ik niet overdag een beetje de Tour heb gezien is dat een geweldig moment om eh, nog even wat terug te zien.
Esther:
En gaat ’t alleen maar over de Tour de France of worden ‘r ook andere dingen besproken?
David:
Nee, alleen Tour de France is het eigenlijk… En Tour de France gerelateerde onderwerpen. Doen ze een stukje terugblik, dan weer in één of ander wielermuseum een kleine reportage gewoon daar over. Maar het gaat allemaal over wielrennen… En dan heb je een gast. Wat heb je dan? Wie was ‘r nou? Reinout Oerlemans met z’n miep eh, hoe 161
heet ze? Eh, Daniëlle Overgaag. Die is oud-wielrenster, nou ja… Slap geouwehoer aan tafel. Dat is het gewoon… Het is, het is Barend en Van Dorp, maar dan wel leuk… Esther:
Barend en Van Dorp vind je niet leuk?
David:
Ah, dat is vreselijk. Ik vind dat echt eh. Die mensen zijn alleen maar met zichzelf bezig en de gasten moeten dat faciliteren, die egotrip. Vooral van die eh, van die eh…, Frits Barend is het geloof ik, die kleine.
Esther:
Hm m..
David:
Ja, daar word ik altijd zo simpel van, van die man. En dan heb je die Jan Mulder nog. Nou, dan word je helemaal gek… Jeetje wat een idioot… Die zijn alleen maar met zichzelf bezig en dat is dan een fantastisch programma, maar. En iedereen wordt daar maar geschoffeerd aan tafel en iedereen slikt ‘t… Onbegrijpelijk. Ik ben erg blij dat dat na volgend jaar d’r niet meer is.
Esther:
Vind je ’t nooit interessant om te zien of eh?
David:
Nee, Barend en Van Dorp, nee helemaal niet… Nee, ik vind er. Nee… Dan wordt er af en toe wel ’s een ja, uitspraak geforceerd bij een gast, maar goed, dan is ‘t. Eén dag is ’t nieuws en dan blijkt dus inderdaad dat het geforceerd is en dat het nergens op slaat en dan gaat de wereld weer verder… Ik kijk liever naar wat meer diepgaande reportages dan van die ellenlange interviews met mensen…
Esther:
Ehm… De series die je kijkt, Will & Grace bijvoorbeeld.
David:
Hm m
Esther:
Worden daar wel ’s serieuze onderwerpen besproken?
David:
Nou ja, je zou kunnen zeggen dat. Het komt uit Amerika natuurlijk en het gaat een, over een homo met z’n vriendin die samenwonen in New York. Kan je zeggen dat het een serieus onderwerp is, maar voor de rest… D’r komen nou weinig pijnlijke issues aan bod op een dusdanige manier dat ik er wat van opsteek… Maar ja, goed, voor ons is het ook helemaal niet schokkend, of zo, of controversieel en dat soort dingen… Dus, nee, ik leer d’r echt helemaal geen kloot van. Het is echt voor de, vollédig voor de ontspanning.
Esther:
Wie is ons? 162
David:
Oh, ons. Nou. Ons dat zijn ik en mijn ego, in eerste instantie.
Esther:
[Lach]
David:
En ons. Ik kijk heel vaak met mijn vriendinnetje en met eh, m’n huisgenoot ook wel. En voor de rest, ja, dat is meestal ons. En nog een vriend van me, die nu in Indonesië zit…
Esther:
En andere series die je kijkt, komen daar wel ’s belangrijke thema’s aan de orde?
David:
Nou, ze zijn mij nog niet echt opgevallen. Ne, ik kan me niet eh. Nee, d’r wordt af en toe ’s een, zogenaamd zo’n pijnlijk punt behandeld als een adoptiekind of een alleenstaande moeder en, maar dat. Daar heb ik echt geen boodschap aan. Daar doe ik niks mee. Daar heb ik wel m’n eigen mening voor en genoeg andere bronnen voor de informatie… Dus dat eh…
Esther:
En waarom kan je d’r niks mee als ’t in een serie voorkomt?
David:
Omdat ’t gewoon echt ’t eh. Nou, je moet voorstellen dat. Het is echt de eerste halte op het denkproces over zo’n thema dat ze dan introduceren en meer dan een inleiding is ’t niet. Terwijl ik al echt op halte 26 zit met m’n meningsvorming, dus ja, daar ben ik al geweest… Het draagt niks nieuws meer bij. Dus ’t is. Dat is. Voor mensen die d’r nog nooit over na hebben gedacht dat ‘r homo’s inderdaad bestaan is Will & Grace misschien wel grappig. En dat ’t een hele leuke gast is. Maar ja, die stap had ik al gemaakt, dus dan… denk ik dat het wel in de intentie van de serie zit, maar voor de rest, ja, heb ik er niks meer aan. En dat vind ik prima.
Esther:
Hoe kom jij op halte 26 met je mening?
David:
Met m’n mening. Nou eh, ik woon in Amsterdam eh… Het is erg gezellig uitgaan hier en je komt er gewoon een hele hoop tegen. Ik ken d’r een aantal. Ook een aantal waarvan ik denk dat ze homoseksueel zijn, waarvan ik denk van: “Weet je ’t zelf wel?” Dus ja, op die manier heb ik er wel veel over nagedacht en veel gewoon in m’n jeugd. Tenminste, in m’n jeugd, ik ben nog steeds jong, maar toen ik nog bij mijn ouders woonde. Toen hadden we ’t er ook veel met vrienden over. We hadden zo’n praatclubje waarin w het serieuze met het wat minder serieuze combineerden. Dus dan kwam het wel voorbij en heb ik er 163
gewoon veel over nagedacht… We gingen naar de kerk vroeger, nog steeds af en toe, en onze dominee is homoseksueel en die kwam heel vaak bij ons over de vloer, dus ja… Ik ben d’r een beetje mee opgegroeid. Esther:
Dus dat is echt uit je dagelijks leven…
David:
Ja.
Esther:
En voor de rest qua meningsvorming? In ’t algemeen. Over andere onderwerpen. Hoe vormt jouw mening zich?
David:
Nou, nou, heel veel via de JD en via het nieuws. Ik denk dat gewoon geïnformeerd zijn… en dan d’r over praten met mensen, dat dat een hele belangrijke manier is om een beetje een gefundeerde mening te krijgen. Dus daarom kijk ik graag het nieuws. Kijk ik graag documentaires. Achtergrondinformatie bij thema’s. Breed georiënteerd in mijn studie. Ik doe geneeskunde, maar… heb er nog wel bij het instituut voor interdisciplinaire studies nog wel wat bij gedaan: geschiedenis en aardrijkskunde. Dus dat is, dat is voor mij een manier om wat eh, wat verder te komen met m’n mening… Ik heb nooit zo’n zin. Als ik in een discussie zit en iemand anders weet ’t beter dan ik, dan heb ik zoiets van: “Ja, dan is mijn mening wel een beetje zwakjes.” Ik weet graag ’t liefst ’t meest.
Esther:
En daar over praten is belangrijk?
David:
Ja, over praten is belangrijk. Ja, tuurlijk, anders heb je niks aan kennis. Kennis moet je delen… Dat is gewoon, ja, ach, ’t is altijd een beetje egotripperij. Als jij iets weet en de ander weet dat niet, is altijd leuk.
Esther:
En bij de vorming is dat belangrijk…
David:
Ja, ja. Ja, tuurlijk, tuurlijk. Het is vaak eh. Ik kan heel afwachtende houding, gewoon alleen maar luisteren…
Esther:
Hm m…
David:
Bij de JD hebben we wel ’s discussies dat gaat over kernenergie. Ach, daar weet ik dan een klein beetje van, maar daar wordt het dus uitgelegd en dan weet ik weer wat meer en dan praten we d’r wat over en dan leggen ze nog wat uit en uiteindelijk loop ik weg met een mening, terwijl ik die aan het begin nog niet had. Nou, dat is ’t eh… Maar ondertussen. En dan snap ik een programma over de kernramp in 164
Tjernobyl ook weer beter… Dus op die manier. Het is een beetje interactie tussen die dingen… Esther:
Oké. En…… Praten is daar belangrijk bij, maar een discussieprogramma als Barend en Van Dorp…
David:
Nou, misschien is ’t gewoon omdat ik een beetje de behoefte heb om, als ik ’t zou willen, moet kunnen inbreken in een gesprek en dan gewoon mijn mening d’r ’s bijleggen. En als mensen cues niet oppakken, zoals Barend en Van Dorp, zal maar zeggen, achter elkaar doen, omdat ze niet met hun gast bezig zijn. Dan denk ik van. Dan vind ik ’t irritant worden… een beetje. Dan vergeet je iets heel eh… Of zo’n gast waarvan je weet dat ie alleen maar in een cirkeltje zit te praten, omdat ie voor een camera zit en geen controversiële uitspraken kan doen, ja… Dan zit het zo snel klem… Of je weet gewoon dat Barend en Van Dorp zitten te vissen naar die bepaalde uitspraak en dat iedere vraag die ze stellen alleen maar gericht is op dat voor elkaar te krijgen, dan eh… laat maar……
Esther:
Oké. En ehm… Heb je het idee dat. Gebeurt het wel ’s dat je een serie kijkt en dat je daarin iets ziet wat je nog niet eerder hebt gezien of nieuwe kennis opdoet?
David:
Mmm… Nee, kan ik me niet herinneren. Ik heb wel ‘s ’t idee van: “Oh, zit dat zo!” Gewoon van. Ik kan nu niet zo direct een voorbeeld noemen. Maar meestal heb ik dan gelijk de gedachte d’r bij van: “Ja, het is in een serie, dus dat is dan alweer een beetje aangepast om de serie te faciliteren.” Dus ik zie het niet echt als een, als een bron van informatie in de letterlijke zin. Misschien om thema’s aan te dragen. Van: “Daar heb ik nog nooit over nagedacht.” Maar dat gebeurt echt nooit, omdat die, zijn vaak ethische thema’s, sociaal-maatschappelijke thema’s in die Amerikaanse serie, series, die wij hier in Nederland ongeveer al. Die hebben wij al vastgelegd in de wet… Dus ja… Dat is een beetje oud nieuws. Da’s gewoon leuk. Is grappig om te zien hoe Amerikanen daar een programma over weten te maken…
Esther:
En Nederlandse programma’s?
David:
Nederlandse programma’s. Ja, alleen van de NPS hè. Zembla, dat is leuk. Nova af en toe. Dat eh. Als er maar geen interview in de studio is 165
door eh, Jeroen Pauw. Dat is een egotripper. Dan vind ik het leuk. Zembla en hoe heet dat, Tegenlicht, vind ik eh. Maar dat zijn echt wat, wat verder eh. Zit echt gewoon onderzoeksjournalistiek achter… Dat is ’t wat grotere plaatje. Ik heb nooit zo. Is altijd met die interviews en die discussies met één persoon, dan – zeker als ze heel lang duren – dan lijkt een heel probleem of heel onderwerp te gaan om één persoon en dat is ook helemaal niet zo. Ik bedoel meestal zijn de dingen, de problemen, de onderwerpen, de thema’s die zijn heel breed. Je komt gewoon alles tegen en d’r zitten zo veel kanten aan en om dan uren te gaan besteden aan wat de vriend van Theo van Gogh d’r wel niet van vond. Ja, die vindt waarschijnlijk hetzelfde als ik. Die vindt het vreselijk… Maar zijn mening heeft voor de rest helemaal geen bijdrage over wat hij vindt dat er met Mohammed Blaadje moet gebeuren, want daar gaat de rechter over. Dan vind ik het leuker om een jurist te horen over wat de mogelijkheden zijn – die weet wat de realiteit is – dan dat ik zo’n gefrustreerde film eh, collega zie… Dat ben ik na tien minuten gewoon helemaal zat. Ik bedoel, ’t is leuk om ‘r een stukje emotie in eh, maar… ga naar huis… Esther:
Oké… Wat bedoel je met de opmerking: “Het is maar een serie.”?
David:
Ehm… Het is maar een serie. Nou, ik denk dat, ja, de meeste series die ik zie zijn commerciële series, ik bedoel die komen meestal van NBC af, en die zijn gewoon gemaakt met een commercieel doel… En dan word ik al heel erg wantrouwend, want die moeten verkopen. Nou, dat is terecht, denk ik. Dat doen ze goed, want ze zijn léuk. En dat is hun primaire doel en alles wat daarna komt is echt daaraan ondergeschikt. Ik bedoel als jij een thema als homoseksualiteit, wat dan vooral bij Will & Grace naar voren komt, wil introduceren, dan krijg je toch een karikatuur te zien af en toe van de poot. Iedereen zwaait daar zo [nichterig gebaar met hand]. En ze zijn heel wijverig. Ja, dat, dat is om het leuk te maken, niet om, om ons kennis te geven. Dus dan zijn het maar series. Als je nou een, bij Tegenlicht kijkt, gewoon het leven van een homoseksueel bij eh, die ambassadeur is in, nou noem ’s een land, in Vaticaanstad en wat voor problemen ie daar tegenkomt. Nou, dan zie je veel meer de realistische kijk en een échte dagelijkse praktijk die er 166
bij hoort. Dat kan een serie nooit voor elkaar krijgen. In mijn opinie komt dat gewoon nooit verder dan het introduceren van thema’s, wat ik al noemde en dan houdt het op. En dan is het maar een serie. Ik bedoel, je leert er niks van. Je weet dat ‘r iets is, af en toe, en dat is ‘t…… Esther:
Word je wel ’s geraakt door televisie?
David:
Nou, ja, televisie. Ja, ik vind dan het nieuws niet in die zin televisie, omdat ’t gewoon. Tv is gewoon een medium om een bepaald iets eh, nieuws aan. Dat kan ook via internet, via de radio, via de krant…
Esther:
Hm m. Maar televisienieuws dat…
David:
Niet bijzonder. Ik wordt nooit geraakt door een schokkend beeld, of zo, op tv.
Esther:
Nee?
David:
Nee, nog nooit gehad… Nee, dan vond ik Een brug te ver vond ik veel zieliger toen ik acht was. Om die te zien.
[Einde bandje]
David:
Ik kan ’t me niet zo herinneren. Misschien worden we ook. We zien ook al zo veel… Ik bedoel, kijk 11 september, dat raakt je. Ik bedoel, als je dat ziet gebeuren live op tv, dan sta je ook echt stil. Maar goed, dan ben ik geen uitzondering. En voor de rest, ja, hongerende buikjes in Afrika. Ik heb ze in het echt gezien, dat raakt. Dat, dat maakt veel meer indruk. Voor de rest zijn het statistieken. Ik bedoel, iedereen weet dat je, getallen boven de 2000 kan je je eigenlijk al niks meer bij voorstellen als mens. Dus als ze zeggen dat er anderhalf miljoen kinderen op dit moment in Tsjaad op het punt staan om uit te roeien, gewoon om, dood te gaan van de honger…, ja, een nummer, getal. Het zal wel… Dus ja, daar zie je… niet zo heel veel aan. Ik bedoel, iedereen zegt dat die Tsunami zo vreselijk is, maar ja, we zien maar zo’n stukje strand. En een kapot hutje hebben we wel vaker op het nieuws gezien. Ik bedoel, je moet er zijn wil je het kunnen zien. Als jij een uur lang kunt vliegen langs de kust en je ziet alleen maar kapotte hutjes. Dan ga je denken van: “Oké.” Meestal zijn ’t van die eenvoudige dingen waar je veel meer aan hebt. Wat was ‘t. Met 30 167
minutes, dat programma, daar hadden ze op een gegeven moment toen d’r bijna duizend eh, doden waren gevallen aan Amerikaanse zijde in eh, in Irak, lieten ze alle foto’s zien van die mensen met de naam en de leeftijd. En dat was ’t enige wat dat programma gebeurde met een heel triest deuntje d’r op. Ja, dan wordt ’t veel meer… Dat. Ja, dan raakt ’t je wel ‘s, maar… verder. Ik denk dat ’t ook komt omdat, zeker als je speeches ziet van politici, zeker die grote speeches, die zijn zo gemaakt voor ’t medium. En alles wat ze doen is meer om ’t medium te benutten, dan om wat goed te doen. Ik bedoel, het is voor de foto opportunity en voor de: “We kunnen nu dit doen en dan. We geven één en we nemen vier terug.” Dus ja, dan, ik ben een beetje cynisch. Een beetje sceptisch over wat de intenties zijn en wat men nou wil met een plaatje… Dus dan raakt ’t niet meer. En series: ik weet dat ze nep zijn, dus daar ben ik wel overheen... Esther:
Daar word je nooit door geraakt?
David:
Nee, nee. Je ziet mij niet meer snotteren… Nee. Soms heb je wel zo’n ‘feel bad movie’, maar. Zoals SE7EN had ik een enorm kutgevoel aan het eind.
Esther:
Dan raakt het je wel…
David:
Ja, dan ja… Maar goed, dat is dan… Ja, die film. En Arlington road, dat vond ik ook een kutfilm. Aan ’t eind. Het is een goeie film, maar jezus mina… Wat een klote eind. Daar gaat echt alles fout wat je maar, wat maar fout kan gaan. Je zal ‘m wel gezien hebben… Dus dat eh… Nou ja. Als het me raakt, sta ik er eigenlijk nooit bij stil in ieder geval. Want dat zijn de enige twee voorbeelden waar ik echt mee eh… kan komen en die zijn ook al jaren geleden…… Dus ja……
Esther:
En wat heeft dat nep d’r mee te maken?
David:
[Stilte] Dat nep? Nou ja, dat is de grote relativatie. Ik bedoel, als het een, echt een fictief verhaal is over iets dan heb ik wel de neiging om te denken van: “Nou, goed.” Ik bedoel als er dertig duizend mensen ontploffen in een James Bond film zal het me nooit raken. Als je een film ziet over de landing in Normandië…
Esther:
Hm m…
168
David:
Zoals bij [onverstaanbaar], is het meer de gedachte dat zoiets écht gebeurd is, dat er écht 1500 mensen aan flarden zijn geschoten op het strand, dat doet je veel meer… En een film, ja, als ze zeggen: “En toen gingen ze naar het concentratiekamp,” of zo, in een serie, een film over de oorlog, zo’n beetje geromantiseerd verhaal, dan zegt me dat niks. Maar als je dan inderdaad een, en verbeeldende film ziet die d’r over, écht over zo’n kamp gaat… dan is het niet het plaatje van, van een vrouw die wordt neergeschoten. Dat is het niet, het punt. Dat heb ik al eerder gezien in een James Bond film. Het is de hele link naar de realiteit… die ’t dan… een beetje moeilijker maakt. Tenminste moeilijker, die je aan het denken zet. [Stilte]
Esther:
Heb je wel ’s dat je na het kijken van televisie d’r nog over nadenkt? Nadenkt over wat je hebt gezien?
David:
[Stilte] Mmm… Heel soms. Na zo’n documentaire, of zo, over eh, over een nieuwe kernfusiereactor in eh, Zuid-Frankrijk… Dat je denkt aan wat voor invloed dat dan zal hebben op de wereld en dan neem je ’t nog wel ’s mee… Maar verder dan dat… Ja, en als je zo’n oorlogsfilm hebt gezien die echt gewoon op waarheid ge, een waar gebeurd verhaal. Denk ik van: “Oh, oh, oh, wat erg. Ben ik even blij dat ik in vrede leef.” Maar dat eh, duurt meestal niet lang…
Esther:
Voel je je wel eens betrokken bij personages in series?
David:
[Stilte] Betrokken… Ja, ik weet niet. Ik weet niet, kun je op veel manieren interpreteren. Soms heb je. Als iets bij Friends, dan denk je: “Goh, wat leuk! Hadden wij ook maar zo’n groepje van zes mensen die zo leuk in twee appartementjes ergens in Manhattan woont.” Ja, als je dat betrokken vindt dan, dan ja, dat heb je wel ‘s. Dat is gewoon leuk… Een beetje dat eh, die manier van omgaan met elkaar, die spreekt wel heel erg aan in onze generatie geloof ik… Dus dat neem je wel mee… Voor de rest betrokken…… Ja, ik was heel betrokken bij Brad Pitt in SE7EN. Dat vond ik echt heel zielig. Dat eh, dat zijn incidenten…
Esther:
Hm m… Voel je je wel eens betrokken als je ’t nieuws kijkt?
David:
Ja. Dat wel. Ik ben sowieso wel, denk ik, betrokken bij wat ‘r in de wereld gebeurt. Zeker met Afrika… Omdat ‘r dan ervaring. Ik ben er geweest, twee keer. Ook echt geholpen op die projecten… En dan voel 169
je wel een, een band daarmee. Ik bedoel, dingen die dat aangaat, zoals de G8-top, wat daarmee gebeurt, ja, dat vind ik wel interessant en daar zet ik het nieuws nog wel een keertje extra voor aan. Daar ga ik wel even extra naar zoeken… Naar aanleiding van wat ik in het nieuws heb gezien…… Dus dat, ja, zeker weten. Esther:
Kijk je op een andere manier naar het nieuws dan naar… Will & Grace?
David:
Ja… Ja, tuurlijk. Ik bedoel Will & Grace dat kan, daar kijk ik naar voor ontspanning, in eerste instantie… Precies met het doel wat zij voor ogen hadden toen ze ’t maakten, daar kijk ik het ook voor. Naar het nieuws kijk ik echt om te weten wat er gebeurt, omdat ik dat belangrijk vind. En ook omdat ik wil weten wat er gebeurt met de dingen waar ik me betrokken bij voel. Wat gebeurt er in Irak; wat gebeurt en in Afrika; wat gebeurt er wat betreft het ziektekostensysteem in Nederland… Ik bedoel, daar wil ik dingen van weten en dat is de manier om d’r achter te komen… Dus dat eh, daar kijk ik wel op een hele andere manier naar. Veel, veel intensiever; veel meer meedenken. Ik bedoel, daar is m’n hele hoofd mee bezig, niet alleen maar inderdaad m’n visuele schors aan de achterkant. Gewoon bewegende beelden, leuk, lachen, lachen en goh, wat ben ik weer even ontspannen. Het is meer. De ene ontlaad je bij, gewoon echt een beetje afdraaien als je de hele dag hebt gewerkt, of zo, ’s avonds laat. Terwijl bij het andere wil je gewoon echt eh, heb je een doel mee dat verder gaat dan ontspanning……
Esther:
Praat je wel ’s over televisieseries?
David:
Ja, ja, ja. Met Will & Grace zijn we natuurlijk ontzettend bezig. Ja, je hoort wel ‘s. Als iemand het, als we ’t gemist hebben dat we. Dan zijn we met een paar mensen uitgeweest en de dag daarna wil iemand d’r over praten en dan: “Oh jee, wat is er nou toch met Grace gebeurd. En is ze nou achter Leo aangereisd en.” Maar ja, nou ja, dat is meer voor de grap, dan dat je echt wil weten wat er in die serie is gebeurd. Dus je neemt het wel mee. Het is een soort, even, zo’n soort lachmoment. Van: “Joh, wat zijn we toch betrokken bij die serie. Wat zijn we toch verslaafd eigenlijk.” En dat uit je dan door te zeggen: “Hoe is het gegaan,” en “Weet jij dat,”en “We hebben Will & Grace gemist. Oh 170
nee!” Omdat ik het meestal met m’n vriendin kijk is het ook heel vaak we. Dat eh, in een majestueuze pluriformiteit, of hoe heet dat ook alweer… Koninklijk meervoud praat. [Lach] Esther:
Oké. Wat zijn de thema’s in de samenleving waar je je mee bezighoudt?
David:
Mmm… Nou, in onze samenleving ehm, milieu, gezondheidszorg, buitenlands beleid. Dat eh. En dan buitenlands beleid gewoon ook weer in de brede zin, dus ook al gaat het Nederland niet aan, vind ik het vaak nog wel interessant. Omdat er wel weer wegen zijn waardoor het Nederland wel aangaat en mij… Ik ben wel erg opgegroeid nu in het idee dat de wereld, gewoon, is je dorp. Waar ’t voor m’n opa ophield bij Drente en voor m’n moeder Europa, gaan wij maar weer een stapje verder. Dus het is gewoon interessant om te weten wat er in Australië gebeurt, want daar kom ik nog wel een keer… Dus dan moet ik het toch weten…
Esther:
En zie je daar wel ’s wat van terug in televisieseries?
David:
In series… Nee. Nou, je hebt wel die serie die ik ook wel ’s keek, eh, Jack. Dat gaat over eh, Amerikaanse marineadvocaten. En daar komen die thema’s dan wel in terug en dat is dan. Die doen eigenlijk heel erg hun best om die thema’s voorbij te laten komen, maar dat… Maar het druipt er ook vanaf dat het is gesubsidieerd door het ministerie van defensie van eh, van Amerika om de bevolking een beetje enthousiast te krijgen. Heel erg stoer en pompeus en met die vlaggen en muziek. En daar kan ik wel heel erg om lachen. Dat vind ik wel leuk om te kijken ook. Maar wel heel erg met de gedachte erbij: “Dit is natuurlijk niet bedoeld om jou een leuke kijk te geven op de werkelijkheid en een realistisch beeld.” Het is propaganda. En dat is weer heel grappig, gewoon om de propagandamachine aan de gang te zien. Je ziet, 11 september gebeurt en ’n half jaar later kom je in die serie – want wij lopen natuurlijk een beetje achter – komt dat langs. En opeens zitten ze allemaal in Afghanistan. Binnenkort zullen ze waarschijnlijk allemaal in Irak rechtszaken hebben en ’t tribunaal en de terroristen en hoe goed ze wel niet worden behandeld als gevangenen… Ja, dat zijn allemaal van die dingen. Nou, dat vind ik wel komisch. Dus dat is zo’n serie 171
waar wel heel erg van die thema’s worden behandeld en dat zie je ook wel, maar daar doe je dan weer niks mee omdat je weet dat ’t weer niet uitgebalanceerd is… Dus dat eh… Esther:
Denk je dat het een realistisch beeld geeft?
David:
Nee, nee, dat geloof ik niet. Als je ziet. Wat je aan de ene kant ziet in zo’n serie, als het dan over zo’n gevangenis gaat in dit geval dan, en wat je dan ziet op het nieuws. Nou, dan zit ergens de waarheid tussen Amnesty International en die serie en dan denk ik nog wel dichter bij Amnesty International. Dus ja, dan heb je aan zo’n serie helemaal niks. Maar ik snap wel waarom ze ‘m maken. Ik bedoel, dat je dan weer via een heleboel andere wegen, via het nieuws, via lezen, kranten, boeken, wat je weet over Amerika en hoe de media dan werken en hoe makkelijk beïnvloedbaar en bespeelbaar die media zijn in bepaalde delen van het land. Ik denk van: “Ja, zo’n serie werkt daar.” Het is echt een middel. En ik snap best dat het leger daar miljoenen aan uitgeeft. Da’s gewoon de stem van je bevolking kopen via een leuke serie.
Esther:
En in Nederland? Zie je in Nederland wel ’s dat maatschappelijke thema’s op televisie terugkomen?
David:
Ehm…… Ja… Ja, je ziet… Ik kijk niet zo veel Nederlandse series. Sowieso ook niet, heel weinig, doc, films, ja, het is meer achtergronden en documentaires die in Nederlandse makers zijn. Ik kan me herinneren. Ja, zo’n serie als Pleidooi en, daar kwam je nog wel ’s een Nederlands maatschappelijk thema. Dat is natuurlijk al weer een wat oudere serie. Toen de discussies hier ook nog erg aan de gang waren, was dat wel leuk. Maar toen was ik nog best jong en heb ik er niet zo heel veel mee gedaan. Ik kan me d’r niet zo heel veel van herinneren, maar ik weet wel dat ze voorbijkwamen.
Esther:
Hm m…
David:
En van die eh… Ja… Ik kan niet echt voorbeelden noemen waar ik eh, thema’s in Nederlandse series voorbij zie komen… Het is meer als eh, een programma. Zoals, hoe heet het, die film ehm, met die twee vrienden en die gaat dan opeens, die krijgt kanker. Hoe heet ie nou? [Stilte] Een Nederlandse film……
Esther:
Simon. 172
David:
Ja, Simon. Ja, dat is dan, ja, echt zo’n Nederlandse kijk op dat soort thema’s. Dat is dan wel eh. Dat is dan vooral leuk als je in het buitenland woont, denk ik, en je ziet die film. Van een afstandje. Ik bedoel, in Nederland weten we wel dat dat, het is een beetje, een beetje overtrokken, maar. Ik heb maar stukjes d’r van gezien. Maar dat vind ik dan wel leuk om te zien. Om al die Nederlandse kijk en die Nederlandse manier van film maken. Dat is wel iets karakteristieks wat je terugziet…
Esther:
En wat vind je daar leuk aan?
David:
Herkenning… De herkenning van: “Ja, zo denk ik er eigenlijk ook over.” Weet je: “Zo zou ik het eigenlijk ook kunnen maken.” Nou ja, niet zo knap, maar zo denk ik er ook wel ’s over. Van dat moet makkelijk kunnen en… Als het gaat om allerlei maatschappelijke problemen in de brede zin. Van euthanasie, prostitutie. Hoe daar in het buitenland tegenaan wordt gekeken en als je daar de Nederlandse, stukje film over ziet en dat terugkomt, dat is heel komisch. Het is vooral de gedachte hoe ze daar in Frankrijk over na zullen denken… “Achterlijke Nederlanders.” Waar wij hier ongeveer een. Hoe ze denken dat eh. Ja, ik sprak iemand uit Ierland en die dacht echt dat euthanasie betekende dat de dokter kon beslissen dat jouw leven geen zin meer had en dat ik jou dood kon maken en dat dat dan mijn goed recht was.
Esther:
Nou snap ik waarom je die opleiding hebt gekozen…[Lach]
David:
[Lach] Inderdaad ja! Ik kan iedereen op straat platspuiten. Ja…
Esther:
En neem je d’r zelf wel ’s wat van mee, als je zoiets ziet?
David:
Hoe bedoel je?
Esther:
Nou, je zegt dat het vooral interessant is omdat buitenlanders dan kunnen zien wat de typisch Nederlandse blik is. Is dat jouw. Is dat eigenlijk ook jouw blik?
David:
Nee, tuurlijk niet. Maar ik ben d’r ook in die zin niet zo heel druk mee bezig… Ik denk dat ‘t, hoe heet dat ook alweer, weet je wel, een beetje een gechargeerde blik, een beetje overtrokken… Denk ik van, da’s wel leuk om vanuit een Nederlands oogpunt. Dat is een beetje een wat breder perspectief. Het is niet precies mijn beeld, maar mijn 173
genuanceerde beeld is niet interessant om uit te zenden… Dat is moeilijk uit te zenden ook… In die zin is het leuker om een beetje prikkelende stelling in te nemen waar alle karakters nét iets extremer zijn, net iets makkelijker eh. Makkelijkere problemen, waar het probleem heel duidelijk is. D’r is één oorzaak… Dan is dat leuk denk ik voor eh. Vind ik het grappig als mensen d’r naar kijken als typisch Nederlands… Om daar misschien, als je d’r met die mensen over zou praten of de mensen d’r met elkaar over praten, dat de discussie bij hun… d’r wel wat duidelijker in wordt… Dat zij, die meningsvorming die ik niet uit een Amerikaanse serie haal, misschien is dat andersom wel zo. Dat een Amerikaan. Hoewel ze denk ik vooral zouden schrikken… Esther:
Heb je zelf wel ’s ideeën opgedaan?
David:
Uit ehm… uit series? Misschien onderbewust… Dat, maar… Tja, geen idee eigenlijk. Ik denk dat dat allemaal heel erg, net als die sluikreclame. Ik heb ook. Ik heb nooit opgemerkt dat er een heleboel Philips reclames in een James Bond film voorbijkomen. Maar het is wel zo en het is ook bewezen dat ik daardoor eerder een Philips scheerapparaat zou kopen. Dus ja, ‘t. Je kan d’r een hele hoop instoppen, waarvan ik ’t me niet besef, maar waar ik wel wat mee doe… Ik bedoel, het is om die reden zelfs verboden…
Esther:
Je hebt niet het idee, of heb, dat je, ja, uit dat soort Nederlandse series of films ideeën op kan doen of je kijk op iets kan veranderen?
David:
Nee, ik denk… dat ehm - misschien ook een beetje mijn arrogantie – dat als ik, als er mijn mening. De meeste dingen heb ik wel een mening over, als ik ’t in een serie voorbij zie komen. Dus dat, een nieuw thema zie ik niet echt voorbij eh, komen de laatste tijd. En als je dan mijn mening zou willen veranderen over dat thema, dan moet er wel meer gebeuren dan een eenzijdige monoloog die je eigenlijk van de tv krijgt. Ik bedoel, daar kan ik mijn mening niet tegenover zeggen, zetten en dan d’r over praten, discussie, strijd en dan zullen we aan het eind wel ’s zien of eh, of ik ongelijk heb. Dus daar is die discussie belangrijker voor. Dus je zou kunnen zeggen dat je dan iemand tegenkomt op straat of bij de JD, die zegt van eh: “Ik heb die serie gezien,” en je hebt ’t 174
over zo’n thema, dat je zo’n serie d’r bijhaalt. Van: “Wat ze daar toch… Dat vond ik nergens op slaan.” En dat hun dan weer zouden zeggen van: “Ja, maar ik vond in de serie wel weer dit of dat.” Dan kun je zeggen dat die serie weer die aanleiding geeft en voeding voor, voor twee kanten van de discussie. Esther:
Heb je dat wel ’s gehad?
David:
Nou, zo letterlijk niet. Nee, het is niet dat je, dat je begint met een serie en daar in, met wat je hebt gezien in een serie en daar komt een hele discussie uit. Nee. Nog nooit meegemaakt. “Wat ik laatst zag op tv,” die zie je wel veel voorbijkomen volgens mij, zonder dat je d’r al te veel bij stilstaat. En dan is het niet alleen het nieuws waar je naar verwijst.
Esther:
Maar wat nog meer bijvoorbeeld?
David:
Ook gewoon Will & Grace. Ik bedoel. Niet dat je d’r letterlijk wat aan hebt, maar dan zijn ’t gewoon van die. Juist als je. Als je een leuk gechargeerd voorbeeld wil hebben over hoe homo’s dan met elkaar omgaan of Friends over hoe vrienden met elkaar omgaan, is dat, zijn dat vaak grappige voorbeelden… Die lopen leuk; die zien d’r eh… Daar is goed over nagedacht. Da’s beter dan als je zelf een voorbeeld. Beter goed gejat, dan slecht verzonnen. Maar dat is meer voeding of een soort munitie voor flauwe voorbeelden, dan dat het inhoudelijk iets bijdraagt. Als je in die discussie klemzit of je wil een beetje, een beetje de lachers aan jouw kant krijgen… dan kan je dat soort dingen doen. Dat zijn weer trucjes.
Esther:
Oké. Denk je dat eh, entertainmentprogramma’s invloed hebben op de publieke opinie?
David:
Oh, op de publieke opinie in z’n geheel. Ja vast wel. Als ik zie hoe makkelijk de gemiddelde Nederlander om te lullen is. Dat is echt dramatisch. Ik bedoel ze, ze. Nou, de Europese grondwet, ik bedoel, ik kon wel janken. Wat een drama. In eerste instantie denkt heel Nederland, denkt er niet over. En dan, dan zijn d’r net iets gebektere mensen die iets minder problemen hebben veroorzaakt voor de maatschappij, die zeggen dat je tegen moet stemmen. Dan gaat heel Nederland die kant op. En dan ga je vervolgens met die mensen praten 175
en als je dan uitlegt wat de werkelijkheid is, dan gaan ze weer naar jouw kant. Ja, dat dan De tandenborstel show, Lingo en weet ik ’t allemaal, dat die invloed kunnen hebben. En de Postcode loterij show waar dan ineens zo’n panda voorbijkomt en dat die te weinig bamboe kan eten. Dat ja, dat maakt indruk denk ik. En dan heeft Nederland het toch wel eventjes over, over, over, over panda’s… Sowieso, ik bedoel, het zijn hele futiele onderwerpen die hier de opinie maken. Het belangrijkste punt van de VVD bij de raadscampagne was de onroerend zaak belasting. Nou, d’r zijn wel grotere problemen en de wereld… Maar dan kun je de publieke opinie met zoiets als entertainmentprogramma’s, kan je best eh, best beïnvloeden denk ik. Mijn mening niet! Esther:
Nee?
David:
Nee. Nee, ik laat me niet door één of andere Caroline Tensen vertellen wat nou een maatschappelijk issue is of niet. Dat eh. Ik acht mezelf prima in staat om dat eh, voor elkaar te krijgen. Ik kijk ze ook echt niet, die programma’s. Nee, dat vind ik echt vreselijk.
Esther:
Maar series wel. Dat zijn ook entertainmentprogramma’s.
David:
Ja, series. Ja, in die zin. Ja, zo heb ik er. Zo ver ben ik nog niet in eh, hoe heet dat, de nomenclatuur van tv-land. Entertainmentprogramma’s. Ja, voor mij is echt. Voor mij zijn entertainmentprogramma’s die spelshows en actieseries.
Esther:
En als je entertainment als een groter geheel neemt. Eigenlijk…
David:
Alles behalve nieuws dus?
Esther:
Ja.
David:
Alles behalve nieuws, actualiteiten en achtergronden…
Esther:
Ja…
David:
Dan nog steeds niet. Wat ik al denk ik een paar keer in diverse vormen voorbijkwam, is dat ’t gewoon. Het is leuk om, om ’s zijdelings te noemen. Het is wel ’s grappig om iets waar je wel een mening over hebt en waar je lang of een tijdje niet meer over na hebt gedacht, om er dan weer ‘s, een prikkel om er wéér over na te gaan denken. Maar nóóit komt er iets volledig nieuws uit een serie, noch een nieuw thema, noch een nieuw inzicht in een thema. Het is alleen maar die visuele 176
prikkel die je nodig hebt om iets in je geheugen te kunnen vinden… Maar dat is gewoon een heel fysiologisch proces. Dat kan door alles gebeuren. Dat kan ook door een geur die je bij de patatzaak; dat kan door iets wat je op internet ziet; dat kan door de manier waarop iemand op je tenen gaat staan, bij wijze van spreken… D’r moet gewoon iets worden geforceerd in je hoofd om ergens bij te kunnen komen, onderbewust. En tv en entertainment op tv is gewoon het zoveelste manier om dat te kunnen doen… Maar dat gaat zo onderbewust. En daarvoor kijk je ook niet. Ik bedoel, je kijkt nog steeds gewoon om de tijd die je aan het kauwen bent tijdens je maaltijd om die op te vullen en lekker even zappen, ontspannen. En de rest is bijzaak. [Stilte] Esther:
Wat is de rest?
David:
De rest is, is meningsvorming. Vooral. De invloed die het echt zou hebben op je dagelijks leven is. Ik stap niet ’s ochtends wezenlijk anders uit m’n bed doordat ik een serie of een film of nieuws heb gezien. Nou, het nieuws misschien wel, omdat dat invloed heeft op mijn realiteit en een beeld geeft van de realiteit waarin ik leef. Maar die andere dingen niet. Dus dan kan ik ‘r ’s avonds nog wel na een film eventjes, eventjes nadenken. Even van: “Oh, wat jammer,” en “Oh, wat leuk,” en zo’n ‘feel good movie’, dat je allemaal even verliefd bent op Julia Roberts, maar dat is de volgende ochtend gewoon weer helemaal verdwenen… Zit weinig houdbaarheid aan……
Esther:
Zijn er televisiepersoonlijkheden of mensen die kent via televisie die je leuk of niet leuk, die indruk op je hebben gemaakt?
David:
Ja, d’r zijn mensen die je, via de karakters die ze vooral in films en series spelen, die je sympathiek vindt. Ik bedoel…
Esther:
Zoals?
David:
Ja, Sandra Bullock. Die is leuk. Totdat ze met die idioot van een motorgast geloof ik van de week getrouwd is.
Esther:
[Lach]
David:
Hoe ze dat voor elkaar krijgt. [Lach] Maar ja, die vind je dan leuk. Maar je bent, je bent echt. Zo’n typische verwantschap dat je voelt met een karakter en dat zo’n karakter dan door een bepaalde actrice of acteur wordt neergezet. Ik bedoel ja, ik zou best George Clooney 177
willen zijn in ER. Da’s natuurlijk ontzettend cool. Ik bedoel, zo’n gave arts die goed met kinderen om kan gaan en die ook nog goed ligt bij de vrouwen. Ja… Zo’n gozer. Dus dat is leuk, maar iedereen weet natuurlijk dat ’t eh, dat de werkelijkheid wat weerbarstiger is dan dat ze je daar doen geloven… Hoewel het wel een leuke serie is. Die vergeet ik bijna helemaal… ER. Esther:
Kijk je die veel?
David:
Nee. [Lach] Ik weet niet wanneer ’t is. Ik weet bijna van geen enkele serie wanneer ze worden uitgezonden. Will & Grace is ergens in de vroege avond en ergens ’s avonds laat. En dan moet het toevallig langskomen. En dat geldt ook voor ER. Geen idee wanneer dat wordt uitgezonden of door welke zender. Dus ja, daar zap je wel ’s langs en dan blijf je kijken. Dat vind ik leuk.
Esther:
Wat vind je d’r leuk aan?
David:
Ja, dat is de associatie met m’n, een deel van m’n realiteit wel. Want ik ben natuurlijk, ik doe geneeskunde. Dan is eh, ER is wel grappig om te zien wat ze daar dan doen op de eerste hulp. En dan… dan is dat variërend vooral van de technische kant, dus gewoon van: “Hoeveel cc van dat spul geven ze nou en klopt dat wel.” Ik bedoel, als je ze ziet reanimeren, dat is heel grappig, dan doen ze zo [David doet ’t voor]. Nou ja, dan weet ik dus toevallig dat je met je volle gewicht d’r op moet gaan zitten anders lukt ’t je niet. Dat is mijn ervaring. Dat is leuk om te zien. Dat is wel grappig. Ik weet ’t beter, terwijl half Nederland denkt dat het echt zo gaat… En voor de rest, ja. Ach, misschien als je dan de romantiek die dan bij eh, bij het vak hoort in zo’n serie. Dan ga je. Dan denk ik van: “Goh, zal ik dat nou ook tegenkomen, die intrige op zo’n afdeling en.” Als je d’r over na gaat denken, dan maken die, die maken elke week iets mee wat jij in je leven misschien niet meemaakt. Maar ja, dat is gewoon grappig.
Esther:
Denk je dat ’t een realistische serie is?
David:
ER? In de technische kant, ja zeker. Dat is heel knap gemaakt. Dat zijn eh. De namen kloppen en… de stress die wordt ook wel heel erg eh, beeldig weergegeven. Ja, nou ja, dan heb ik ook niet zo heel veel ervaring op de eerste hulp natuurlijk. Dus dat klopt wel. Het is allemaal 178
íets chaotischer en íets heroïscher, denk ik, dan dat het is. Ik bedoel, hoe vaak ze daar gemiddeld per aflevering betrokken zijn bij het lijk en hoe veel mensen ze wel niet persoonlijk kennen die op de eerste hulp binnen komen rollen met schot- en steekwonden, dat lijkt mij bovengemiddeld. Maar dat eh, dat doet niks af aan dat ze ze dan wel professioneel behandelen. Ik bedoel, dat gaat goed met de blaasbalg, goed geintubeerd en ja, dat ziet er leuk uit. Esther:
Het zou kunnen gebeuren…
David:
Het zou, het zou allemaal kunnen gebeuren! Het is meer, meer de frequentie waarmee het gebeurt die ’t onw, die het gewoon ongeloofwaardiger maakt, dan het feit dat het gebeurt. Tuurlijk kan het gebeuren. En… dat is wel grappig… Dat zou dan denk ik toch, om maar een beetje weer op m’n eigen woorden terug te komen, de enige serie zijn waarbij je wel zoiets hebt van: “Joh, dat zou wel ’s kunnen gebeuren en wat doe jij?” D’r staat, d’r staat zo’n arts te opereren op een belangrijke traumapatiënt die die niet kent en op een gegeven moment komt ie er achter dat er ook iets met z’n zoontje is gebeurd. Het is, ’t is hypothetisch, maar het kan gebeuren. Dat je dan heel vaak even denkt van: “Ja, wat zou ik dan doen? Zou ik die klem dan maar gewoon laten zitten en naar m’n eigen kind gaan? Of ga je dan eh. Wat komt eerst?” Ja. Of d’r worden fouten gemaakt. Hè, iemand, die eh, die eh. Wat was dat nou, zo’n voorbeeld. Iemand had haast en maakt een fout bij een patiënt. Die patiënt is levenslang verlamd en dat eh, daar komt dan een zitting over, want die man die klaagt die arts aan. En dat is gewoon heel belangrijk voor die arts z’n carrière en gewoon voor z’n tóekomst. Haar toekomst in dit geval. Dat als zij nog haar baan en haar leven wil houden dat ze ‘t gewoon ontkent dat ze een fout heeft gemaakt. Maar ze weet wel… dat ze die fout heeft gemaakt inderdaad. Maar ze kan ’t nooit toegeven. Niet voor de prijs die je daarvoor moet betalen. Dan denk ik van: “Wow! Wauw, dit gaat over mij.” Ik bedoel, ja, shit happens. We maken allemaal fouten, maar daar ga ik niet m’n hele twaalf jaar studie voor opgeven uit principe… Dus ja. Maar dat is echt zo’n serie die ook echt gewoon plat op, op jouw belevingswereld ligt… Dat dóe ik ook, geneeskunde. Dus dat is niet eens zijdelings 179
interessant, dat is heel interessant gewoon vanuit het feit dat ’t inderdaad. Maar voor de rest. Wat er in de rest van mijn leven gebeurt, daar zijn geen series voor die je zo direct kan beleven. Esther:
Oké. Maakt het indruk, ER?
David:
Indruk? Nee, niet echt indruk. Nee, ik. Wat nog meer indruk maakt zijn de verhalen van m’n broer. Die, die werkt bij de. Die studeert ook geneeskunde.
Esther:
Hm m…
David:
Die werkt als portier bij eh, bij, bij de eerste hulp in Rotterdam. En wat die dan vertelt over eh, een buschauffeur die naar het ziekenhuis wordt gehaald, omdat zijn vrouw en twee kinderen net een ongeluk hebben gehad op de snelweg. En dat ie dan te horen krijgt dat ze alledrie dood zijn en wat voor impact dat maakt op zo’n man en wat die dan meemaakt. Dat maakt duizend keer meer invloed [verspreking, bedoelt indruk] dan dat één of andere fictieve dokter Benton z’n zoontje moet gaan redden, wat gewoon eh, niet eens bestaat…
Esther:
Kan ’t je wel ontroeren? Of raken?
David:
Nou, ontroeren… Nee, niet echt. Nee, daar heb ik. Tenminste niet, niet, niet in die hele duidelijke zin, zoals ik het wel heb gehad met die twee films die we eh, SE7EN en zo. Daar voelde ik me echt, echt fysiek kut.
Esther:
Hm m…
David:
Echt balen, niet leuk. Maar dat heb ik bij ER nog nooit gehad… Misschien ook omdat ik dan júist heel erg geneigd ben om te denken van: “Ja, maar de realiteit is anders.” Ik bedoel, kun je een beetje, ja, koud blijven. Juist extra koud, omdat ’t je juist meer aan zou gaan…
Esther:
Hm m… En als je… zou moeten bepalen, de afstand waarmee je naar ’t nieuws kijkt en de afstand waarmee je naar een serie kijkt als ER of Will & Grace. Waarbij is je afstand groter?
David:
Ehm… Ik denk dat de afstand, zal maar zeggen de marge, de veilige afstand die ik bewaar voor het geval dát ik iets zou zien wat me zou kunnen raken, dat die bij ER het grootst is. Bij het nieuws kijk ik er om geraakt te worden. En bij Will & Grace verwacht je ’t niet, dus hou je d’r ook geen rekening mee, dus bewaar je heel weinig afstand. En daar gebeurt het ook weinig dat je geraakt wordt. Eigenlijk nooit. Dus ’t is 180
meer de inschatting van wat je zou kunnen gebeuren op emotioneel vlak als je ’t heel erg uit wil vergroten, dan wat er daadwerkelijk gebeurt. Want feitelijk zou je ’t meest geraakt worden door ’t nieuws denk ik. Dat is mijn opinie. En ook ’t minst door Will & Grace. En ook omdat je dat dus verwacht en in hoeverre je d’r rekening mee houdt kan je dat een beetje inschatten voor jezelf. Kan je ’t bagatelliseren… En dan heb ik bij ER denk ik nog ’t meest van, van afstand bewaren, want ik wil niet onverwacht van, van, ja, weet je, van, van. Als ik niet op m’n hoede ben voor, voor dingen die ik niet wil zien. Als ik dan opeens écht een voorbeeld tegenkom van wat ik al bijna letterlijk heb meegemaakt dan, dat wil ik niet zien. Niet in de zin dat ik me d’r dan bij betrokken ga voelen of geraakt. Geen behoefte aan. Daar kijk ik het niet voor. Ik kijk ’t nog steeds in eerste instantie voor ontspanning. En voor: “Grappig om te zien,” en die stress en “Wat ziet ’t er leuk uit,” en een beetje oefenen met naampjes en “Wat zou ik de patiënt geven en wat geven zij?” [Stilte] Esther:
Denk je nog wel ‘s. Als je ER hebt gekeken, denk je daarna d’r dan nog wel ’s over na?
David:
Mmm… Ja, soms wel. ER dat is, dat is gewoon omdat je het boek daarna gewoon de dag d’r na weer leest waar hetzelfde instaat en dan heb je zoiets van: “Hé, dat gaven ze gisteren bij ER ook.” Of: “Oh je, ze hebben het foute middel gegeven, vandaar dat ie dood is.” [Lach] Dat eh.. ja. Dat. Maar ja, dat, ja dat, omdat ’t zo dicht bij elkaar ligt.
Esther:
En over de thema’s die d’r in voor komen?
David:
Nee, thema’s niet. Thema’s, nog steeds. Thema’s komen d’r ook niet bijster veel in voor heb ik ’t idee. Het is. Het is eigenlijk een soort andere vorm van een actieserie met een emotionele laag d’r in en ’t hele soapkarakter van de intrige tussen de karakters. Ja, we willen allemaal dat Eddie iets met Carter begint, maar ik ben d’r al achter dat dat niet meer gaat gebeuren… Ja, maar dat gaat niet veel dieper dan, nou noem een Will & Grace bijvoorbeeld. Die betrokkenheid gaat echt heel beperkt.
Esther:
En die dingen, zoals waar je ’t over had, ehm… keuzes die artsen maken, dilemma’s waar ze voor staan… 181
David:
Ja, nou ja. Dat wel, maar daar denk ik sowieso wel veel over na, omdat ik er mee bezig ben en ik me wel een beetje probeer te duwen in die richting van: “Daar moet je over nadenken, want dat kom je nog tegen.” En dan is ER, is een grappig voorbeeld. Ik bedoel het is leuk om te zien hoe ze dan zo’n thema waar je zelf ook over na hebt gedacht, hoe ze daar dan mee omgaan. Of zo’n thema van: “Oh, zo kun je ook d’r tegen aan kijken.” Dus ’t is meer iets wat je in een lopende interne discussie met jezelf… is het grappig om een soort andere input in te krijgen… Maar ’t is niet meningsbepalend. Het is een beetje meningassisterend, kun je ’t noemen. Het is ook geen thema introduceren, nee. De thema’s die bij ER worden behandeld, dat zijn d’r ook maar een paar. En dat zijn de meest controversiële en ja, logischerwijs heb ik ‘r ook al over nagedacht vanuit m’n studie… En het is vrij onhaalbaar voor zo’n serie om met iets nieuws te komen……
182
Gesprek 8 Datum:
Duur gesprek:
donderdag 21 juli 2005
± 60 minuten
Pseudoniem:
Eefje
Leeftijd:
24
Geslacht:
Vrouw
Opleiding:
WO
Beroep:
Student
Woonplaats:
Amstelveen
183
Esther:
Nou, ik heb je al een klein beetje verteld over wat de bedoeling is. Ik wil dus een gewoon gesprek voeren over televisie. Waar ’t me vooral over gaat zijn je eigen ervaringen en je dagelijkse ervaringen, niet zozeer je kijk op. Ik bedoel, je mag zeggen wat je wil, maar het gaat me vooral om je dagelijkse en eigen ervaringen… Wil je eerst een klein beetje over jezelf vertellen?
Eefje:
Ehm, ja, dat kan. Nou, Eefje ben ik dus. Wat over mezelf wil je weten?
Esther:
Ehm… Opleiding, vrienden, hobby’s…
Eefje:
Ik ben 24 jaar en ik studeer psychologie… Ehm… Ik kom oorspronkelijk uit Nijmegen. Ik woon nou in Amsterdam. Amstelveen is het eigenlijk. Ehm…… Hobby’s ehm…, op het moment niet zo heel erg veel waar ik specifiek mee bezig ben. Muziek, ik luister heel veel muziek. En ehm… Ik ben in een bos opgegroeid, dus ik ben ook echt een beetje een buiten meisje. Heel erg van de natuur en de beestjes… Ja……
Esther:
Wat zijn ehm, onderwerpen waar je ’t veel over hebt met vrienden?
Eefje:
Waar ik ’t veel over heb met vrienden…… Nou, ja…… daar vraag je me wat…… Ik denk over muziek. Veel gewoon eh, ja gewoon dingen die we meegemaakt hebben. Dingen die er ook wel eh, ja, in het nieuws gebeuren, actualiteiten. [Stilte] Ja, dat een beetje.
Esther:
Kijk je veel televisie?
Eefje:
[Stilte] Ehm, nou tegenwoordig niet zo veel. Ik zit tegenwoordig veel eh, achter internet. [Stilte]
Esther:
En als je televisie kijkt, wat kijk je dan?
Eefje:
Ehm, nou ik kijk meestal of… een beetje Journaal en actualiteitenprogramma’s…… En… d’r zijn ook wel een paar series of films… die ik wel leuk vind……
Esther:
Welke series vind je leuk?
Eefje:
[Stilte] Ehm… The Gilmore girls… vind ik leuk. En Desperate housewives.
Esther:
Hm m…
Eefje :
Dat zijn echt eh, twee dingen die ik heel leuk vind. Blijf er niet, ik blijf er niet voor thuis en ik neem het niet op, of zo, het is hooguit…… als ik er voorbij zap. Meestal is het gewoon als ik aan het eind van de 184
middag thuiskom…… van studeren, of wat dan ook, dat ik effe neerplof achter de tv voordat ik ga koken… Esther:
Hm m…
Eefje:
Of zo. Of na het eten nog even……
Esther:
Oké. En wat is meestal je reden om de televisie aan te zetten?
Eefje:
Ja dat. Gewoon effe…… Effe rust. Effe gewoon eh… uitrusten. En Het Journaal kijk ik ook. Niet dagelijks, maar wel bijna dagelijks. Gewoon een beetje op de hoogte te blijven…… van wat er allemaal gebeurt……
Esther:
En wat vind je leuk aan bijvoorbeeld The Gilmore girls?
Eefje:
[Stilte] Wat vind ik daar leuk aan… Ja, ik vind het heel grappig…… Ik vind het gewoon een hele grappige, een beetje cynische, beetje cynische humor…… Het zijn ook afleveringen die, zeg maar, elke keer op zich een verhaal zijn……, maar ook wel een rooie draad d’r in hebben. Dus je hoeft ’t ook niet persé iedere keer te zien om het te kunnen volgen…… Maar af en toe ‘s. Af en toe kijk ik ’s een keertje d’r naar, zo van eh…… Ja, gewoon, da’s puur ontspanning. Gewoon lekker verstand op nul en kijken maar……
Esther:
En bij Desperate housewives?
Eefje:
Zelfde verhaal…… Grappig……
Esther:
Een grappige serie?
Eefje:
Is wel grappig. [Stilte]
Esther:
Heb je wel ’s dat je daarna nog d’r over nadenkt?
Eefje:
[Stilte]
Esther:
Als je televisie hebt gekeken… Als je bijvoorbeeld Desperate housewives of The Gilmore girls hebt gekeken…
Eefje:
Nee, niet bij die series. Dat is gewoon eh, puur even vermaak. Dat is wel bij de actualiteitenprogramma’s natuurlijk en…… Kan ik er wel bij stilstaan… Wat eh. Een mening te vormen wat ik ergens van vind of… Kan me wel bezighouden... Maar bij series, of zo, of…… Nee. [Stilte]
Esther:
En eh, een mening vormen… Vertel daar ’s wat meer over…
Eefje:
[Stilte] Ehm…… Nou gewoon informatie van eh. En ook van verschillende kanten of van verschillende standpunten… Gewoon 185
horen hoe mensen over dingen denken, over dingen die er gebeuren en dan eh… Nou ja, een beetje kijken wat ik er nou van vind of hoe eh…… Sommige dingen raken me wel, of zo…… Esther:
Kun je je iets herinneren wat je heeft geraakt?
Eefje:
Ehm… Nou, wat had ik nou laatst gekeken? Ik ben wel erg vergeetachtig hoor. [Stilte] Ik ben het helemaal kwijt. Ik heb laatst iets heel interessants gezien, maar ik ben het nou alweer kwijt. [Stilte] Nou ja, goed, dat verhaal met die aanslagen in Londen bijvoorbeeld. Dat eh, dat volg ik dan wel en dat eh…… vind ik wel interessant om te horen hoe mensen daar over denken ook… De reacties die dat oplevert…… Wat vooral, nou ja, goed, ik studeer psychologie, dus ook dat soort programma’s die over eh… psychologie gaan of eh… Ja, je hebt ook weer van die reality-soap-achtige dingen en ehm…, die vind ik ook wel interessant vanuit dat oogpunt van… Lastige kinderen opvoeden of eh… weet ik veel…
Esther:
Hoe kijk je daar naar dan?
Eefje:
[Stilte] Eh… Nou, ik vind het sowieso wel heel eh, eh, hoe noem je dat, entertaining…… Maar ik heb, ik merk dat ik ook wel mensen zit te analyseren. Van eh…: “Ja, dat komt gewoon daardoor. Ja, dat moet je ook gewoon zo doen.” Dat. [Stilte]
Esther:
Dat wat je even bent vergeten, wat je heel erg heeft geraakt, wat voor soort programma was dat? Weet je dat nog wel? Was ’t een documentaire, een film, een…
Eefje:
Ja, het was een documentaire, maar ik ben het nou gewoon effe kwijt. Ik ben zo chaotisch nou met andere dingen bezig…… Het was een documentaire. [Stilte] Ja, ik weet. Ik kan d’r niet eh……
Esther:
Maar daar heb je d’r na nog wel veel over nagedacht?
Eefje:
Daar heb ik nog wel over nagedacht ja……
Esther:
En hoe heb je. Hoe denk je daar dan over na?
Eefje:
[Stilte] Ehm…… Nou, dat ik het gewoon met m’n eigen leven of met mensen die ik ken vergelijk… Dat, hoe dat da. Oh, het is irritant dat ik dan even geen voorbeeld, beeld eh…, weet. [Stilte]
Esther:
Heb je gister televisie gekeken?
Eefje:
[Stilte] 186
Esther:
Of eergisteren?
Eefje:
Mmmm…… Ja… Ja, ik heb wel tv gekeken gisteren…… Het Journaal heb ik gezien…… Ehm… Friends…… stukje gekeken…… En d’r was een korte documentaire over dikke kinderen…… Heb ik gekeken……
Esther:
En wat heeft het meest indruk op je gemaakt?
Eefje:
[Stilte]
Esther:
Van wat je gister hebt gezien?
Eefje:
Over de dikke kinderen……
Esther:
Kun je daar iets meer over zeggen?
Eefje:
[Stilte] Nou, ze lieten daar eh. Was een. Ik weet niet meer van wat eh, wat voor programma het was. Het was een documentaire over kinderen…… rond eh…, in de, in de puberteit die op verschillende manieren gingen proberen af te vallen. Waren Engelse kinderen…… Die gingen, dan hadden ze, naar zo’n kamp, zo’n kamp voor dikke kinderen dat ze… nou ja, gedrild worden…… om een ander eetpatroon aan te nemen en te sporten en zo…… En, nou ja, goed, die kinderen maakten ook een videodagboek en dat, nou ja, dat was wel eh…… dat greep me wel aan eh…… ja, hoe moeilijk die kinderen het hadden… d’r mee… Kan ik me wel bij inleven of zo……
Esther:
Weet je hoe dat komt dat je je in kunt leven of…? Kun je daar iets meer over zeggen?
Eefje:
Nou, ik ben sowieso heel erg geïnteresseerd in mensen… Ik vind gewoon psychologie… Ik heb wel een groot empathisch vermogen, zoals ze dat zeggen…
Esther:
Hm m…
Eefje:
[Stilte] Ja, dat…… Dat is ook wel, ja, gewoon werk dat ik zou willen doen…
Esther:
Ja…
Eefje:
Dat soort kinderen begeleiden, of zo……
Esther:
En ehm… Heb je ook wel ’s dat je geraakt wordt door zo’n serie? Friends of The Gilmore girls of Desperate housewives… Een serie die je kijkt…
187
Eefje:
Ehm…… Nou, niet eh… Niet heel vaak… Hooguit als ik liefdesverdriet heb, of zo, en dan eh, [Lach] een hele romantische scène op tv is. Dan denk ik: “Verdomme, doe nou niet!” [Lach] Maar goed…
Esther:
Hoe zit dat dan?
Eefje:
Ja, dan word ik gewoon jaloers. Dan wil ik ook…… Maar goed, dat zijn dan eh… Voor de rest, meestal eh…… zijn die series niet zo realistisch… dat ik daar echt iets mee heb, of zo…
Esther:
Wat heeft dat. Wat heeft dat realistische d’r mee te maken?
Eefje:
[Stilte] Nou, als het heel realistisch is dan kan ik me wel inleven…… Dan kan ’t me wel raken. [Stilte]
Esther:
En waarom raakt het je dan meer?
Eefje:
[Stilte] Omdat, ja, omdat het echt is. Omdat het niet fictief… is. Omdat je echt, echte emoties ziet bij mensen en geen gespeelde emoties, of zo. [Stilte]
Esther:
Ja…… En zie je dan… Maakt het uit of iets realistisch is of ook echt realiteit?
Eefje:
[Stilte] Nou, ja. Nou, echt realiteit is wel heftiger dan… realistisch. [Stilte] Dat is wel zeg maar zo’n overtreffende trap van fictief, realistisch, echt. [Stilte]
Esther:
En… Maar als iets heel realistisch is dan kan het je wel raken?
Eefje:
Ja, dan kan ’t me ook wel raken.
Esther:
Ook al is het fictief?
Eefje:
Maar dat is vooral bij films dan….. Niet eh. Ik heb dat niet bij series. Die zijn naar mijn idee niet heel realistisch. Maar goed, d’r zijn wel films… die me wel kunnen raken ja.
Esther:
Kun je je een film herinneren, die je heel erg heeft geraakt?
Eefje:
Ehm. [Stilte] Ja, d’r zijn wel een aantal films in m’n favoriete… La vita e bella bijvoorbeeld……
Esther:
Wat vond je daar mooi aan?
Eefje:
[Stilte] Nou dat die. Je kent die film?
Esther:
Hm m
Eefje:
Ja, dat die vader zich dus heel erg inzet…… voor zijn zoontje, om daar. Ja, om dat zoontje gelukkig te maken en niet te veel schade op te laten lopen… van ’t feit dat ze in een concentratiekamp zitten…… Ja, 188
en uiteindelijk wordt die vader dan doodgeschoten en dat jochie toch bevrijd en dat eh…, dat is wel eh……, heftig. Maar dat gaat. Dat zijn inderdaad ook weer dingen die echt gebeurd zijn, nou ja, misschien niet helemaal… Het is natuurlijk geromantiseerd zo’n film, maar dat zijn wel hele realistische beelden die je dan eh……, te zien krijgt… Dat kan wel raken. En een andere film is Girl interrupted…… Esther:
Hm m
Eefje:
Nou ja, goed, over een meisje in een psychiatrische inrichting en eh
[Einde bandje]
Eefje:
Eh, effe kijken. Ik was aan het vertellen over Girl interrupted. Nou, ik denk dat ‘t, in ieder geval voor Nederlandse maatstaven, niet een heel realistisch beeld is van hoe ’t er aan toe gaat, maar misschien in eh, Amerika wel. Dat weet ik niet hoe dat daar helemaal gaat in de psychiatrische inrichtingen, maar goed. Wel dat je die meiden zo ziet worstelen met eh, met zichzelf en met elkaar en…… Ja. [Stilte]
Esther:
Oké… En worden d’r in die eh, in die series die kijkt, worden daar wel ’s serieuze thema’s behandeld?
Eefje:
[Stilte] Ja…… Jawel. Want je hebt van die. Nou ja, Desperate housewives…… Dat gaat onder andere over eh, het overlijden van een vriendin en een jongen die psychisch in de knoop zit en een alleenstaande moeder die…, die…, nou ja, die wel op zoek is naar een eh…, een nieuwe man en een moeder met ontzettend lastige kinderen die dat allemaal niet meer trekt. En nou ja, goed, dat zijn natuurlijk wel eh…, wel allemaal eh…, realistische, nou, thema’s die je wel gewoon tegenkomt…
Esther:
Denk je daar dan wel eens over na nog, als je gekeken hebt?
Eefje:
[Stilte] Nee, ja, nee. Ik ben er nooit zo eh…, met die series d’r nooit zo mee bezig. Het is ook niet dat ik echt eh, met vrienden of zo, d’r nog eens een keer over ga hebben.
Esther:
Hm m…
Eefje:
Niet zo erg. D’r zijn wel. Eén vriend van mij die kijkt ongeveer alle series en die eh…, die eh, heeft ’t dan ook over, aan de telefoon d’r 189
over wat ie allemaal wel niet heeft gezien en meegemaakt. “En ja, heb je dat gezien? Hoe kan dat nou weer?” En weet ik wat. Maar dat eh, nee, dat is niet echt mijn ding…… Met series, nee, met series niet… Actualiteitenprogramma’s en films wel. [Stilte] Esther:
Als je een mate van afstand moet bepalen tot wat je kijkt. Bij wat voor programma’s is die afstand dan bijvoorbeeld heel klein en bij wat voor programma’s is die afstand heel groot?
Eefje:
[Stilte] Ehm… In hoeverre ik me in kan leven of dat het dicht bij me staat? Ja, documentaires meestal eh…, staan dichter bij mij dan eh…, dan series… Dat heeft dan ook weer met dat realistische te maken en in hoeverre je ’t natuurlijk ook op jezelf kan betrekken……
Esther:
Raakt je wel ’s ontroerd als je ’t nieuws kijkt?
Eefje:
[Stilte] Ehm… Ja. [Stilte] Ja, vooral als ’t over eh…, oorlogen en doden en…… Dat eh, ja. Zeker met van die aanslagen…… In eh, nou ja, in Londen en in Madrid. En dat hele gebeuren 9/11, daar krijg ik echt wel kippenvel van…
Esther:
Hoe komt dat?
Eefje:
Ja, gewoon. Dat vind ik gewoon vreselijk… Dat gun je niemand…… Dat is echt wel eh… Dat gaat echt je hele…… belevingswereld of voorstellingsvermogen te boven. Dat mensen daartoe in staat zijn om dat soort dingen te doen. Ja, daar kan ik ook echt boos om worden…
Esther:
Hm m… Heb je wel ‘s ’t idee om daar dan wat mee te doen, met die woede?
Eefje:
Zoals? [Stilte] Nee. [Lach] Nee, ik wet niet wat eh…… Nee. Nee, gewoon met vrienden d’r over hebben… gewoon…… Dat wel ja…… Ja, nou ja, in die zin. Ik schrijf wel een dagboek en dan schrijf ik als dingen me echt heel erg bezighouden dan schrijf ik ’t er wel in ja……
Esther:
En als je kijkt wat je dan opschrijft over dingen die je op televisie hebt gezien.
Eefje:
Hm m
Esther:
Wat schrijf je dan op?
Eefje:
[Stilte]
Esther:
Je hoeft niet overal antwoord op te geven hoor. [Lach] Want dit is wel eh… 190
Eefje:
Nee. Ja, nou, dat is eigenlijk, was dat vooral toch met die aanslagen. Dat toen met Londen eh, een vriend van mij zat in Londen, dus ik maakte me gewoon ontzettend zorgen en dat was hetzelfde met eh, toen in New York. Een vriend van mij zat daar ook middenin.
Esther:
Ja.
Eefje:
Ja, toen maakte ik me gewoon onwijs zorgen, dus dan, dat moet ik dan, dat schrijf ik dan op…
Esther:
Ja…
Eefje:
En ook gewoon, dat ik gewoon pissig ben van: “Jeetje, wat zijn dat nou, wat zijn dat nou voor een achterlijke mensen? Dat doe je toch niet?”[Stilte]
Esther:
Heb je wel ’s eh… Herken je jezelf wel ’s in een karakter in een serie?
Eefje:
[Stilte] Ja, dat gebeurt wel…… Dat heb ik met The Gilmore girls. Die moeder is een aardige stuntel. Daar kan ik mezelf ook wel eh, ook wel in herkennen. Ik ben ook een redelijke stuntel…… Maar goed, daar moet ik dan heel hard om lachen……
Esther:
Raakt ’t je daardoor meer?
Eefje:
[Stilte] Ehm…… Ja, ik denk ’t wel. Maar ’t s niet zozeer dat ’t me raakt. Het is gewoon vooral grappig. Nou, tuurlijk, als het herkenbaar is dan is het eigenlijk nog wel iets grappiger nog……
Esther:
Kun je zeggen dat je meer met haar meeleeft dan met een ander karakter?
Eefje:
[Stilte] Ja, maar goed, zij is ook één van de hoofdpersonen, dus dan is dat natuurlijk wel eh…… Ja, maar kan met haar het meest eh, identificeren. [Stilte]
Esther:
Als je in het algemeen bedenkt hoe je je mening vormt.
Eefje:
Ja…
Esther:
Op basis waarvan vorm je je mening denk je?
Eefje:
[Stilte] Ehm…… Ja, dat zijn verschillende dingen. Dat is gewoon… Inderdaad dingen die ik op tv… meekrijg, in de krant lees of met vrienden over heb of dingen vanuit m’n studie. Maar je krijgt me. Over het algemeen ben ik wel heel sceptisch, toch wel, tegenover wat je op televisie te zien krijgt, omdat ik denk dat toch. Of sowieso, ook de kranten, dat de journalistiek… dat je dat niet zomaar voor waar aan 191
moet nemen. Ik ben wel heel kritisch in eh……, nou ja, hoe ik m’n mening vorm. Ik neem niet zomaar een mening van iemand over omdat ie nou toevallig op tv was…… Ik denk dat er heel veel eh…, ja toch aardig gemanipuleerd wordt wat dat betreft, dus. Of soms denk ik. Dan zie je dingen op tv…… hè, nou…, nou…, zo’n moord op Theo van Gogh en dan gaan ze allemaal verhalen gaan vertellen van, of dan gaan ze zich heel erg druk maken over ’t feit van: “Oh, misschien komen d’r nou wel aanslagen op… moskeeën.”Daar wordt dan dus de héle tijd over gesproken en dan denk ik: “Ja, ja, op deze manier breng je mensen toch alleen maar op ideeën?!” Weet je wel. Dus af en toe dan, dan eh, ja, dan kan ik daar ook echt wel geïrriteerd over raken…… Esther:
Heb je wel ’s gehad dat je een andere kijk op een onderwerp kreeg doordat je iets op televisie zag?
Eefje:
Ja, dat heb ik. Dat gebeurt me ook wel… Ja, als ik gewoon, ja, meer informatie over iets krijg… Ik denk dat ik op zich wat dat betreft wel mijn mening wel erg baseer gewoon ook op feiten en daar dan zelf wat mee doe… Niet zozeer dat ik een mening van anderen… overneem……
Esther:
Heb je wel ’s gehad. Kun je een voorbeeld noemen van dat je iets op televisie zag en dacht van: “Oh.”? Dat ’t je kijk op iets heeft veranderd?
Eefje:
Ehm. [Stilte] Ik weet niet, was een tijdje terug. Weet ik ook niet meer zo goed. [Stilte] Ja, nou bijvoorbeeld… ehm…… ehm… Pim Fortuyn…… Had ik een héél erg negatief beeld van in eerste instantie, door een heleboel dingen ook die in de media gezegd werden… En toen heb ik een eh, twee keer een héél persoonlijk interview mét hem… gezien… En toen werd, nou ja, toen werd m’n mening toch wel wat eh…, milder…… Dacht ik van: “Oké, hij bedoelt het zó. Niet zoals die mensen het in de krant of op het Journaal uitleggen.” Of weet ik wat. Ja, op die manier kan ik eh…, m’n mening bijstellen.
Esther:
Het was een heel persoonlijk interview…
Eefje:
Ja…… Ja, da’s volgens mij. Was een keer een interview bij hem thuis…
Esther:
Hm m… 192
Eefje:
Gewoon ook met een vriend, met een vriend van hem, dus was hij heel open en hij liet ook gewoon een stukje van zichzelf zien. Een beetje dat masker zette die af van wat ie normaal eh, altijd ophad…, van de stoere, alleswetende god, weet ik veel wat, type… Toen liet ie een andere kant van zichzelf zien en dan is ’t van: “Oh, wacht even.”
Esther:
En wat liet ie dan zien… wat je sympathiek vond of leuk?
Eefje:
[Stilte] Ehm…… Ja, ook meer een gevoelige kant, maar ook gewoon ehm…, ehm…, ja, gewoon zijn eigen argumenten van dingen en niet alleen zijn standpunten. Want je las en hoorde overal zijn standpunten wel, maar niet zo, d’r werd nooit, nou ja, naar mijn idee niet heel erg ingegaan op zijn argumenten. Hoe die tot die beelden kwam. En d’r werd heel veel nadruk gelegd op negatieve dingen die die zei en heel erg d’r uitgepikt, terwijl d’r af en toe ook dingen tussen zaten van: “Nou ja, ja, daar heeft ie ergens wel gelijk. Of hij overdrijft ’t een beetje misschien, maar dat doet ie ook alleen maar om te provoceren en eh…” Maar goed, ik heb geen Pim Fortuyn gestemd hoor. [Lach]
Esther:
[Lach]
Eefje:
Ik vond ’t nog steeds een vreselijk idee als ie aan de macht zou komen, zeg maar…, maar m’n mening is wel wat milder geworden, zeg maar…
Esther:
Ja… Komt dat ook omdat je dan ’t gevoel hebt dat je ‘m iets meer persoonlijk hebt leren kennen of ging het echt puur over dat z’n argumenten…
Eefje:
Nou, het gaat sowie, én over argumenten én dat iemand gewoon wat meer mens wordt…, doordat je wat meer eh, kanten van iemand te zien krijgt……
Esther:
Is dat belangrijk in de politiek?
Eefje:
[Stilte] Ja. Ik vind het belangrijk dat mensen eh, zich ook in anderen kunnen inleven…… En niet alleen maar… Ja, en niet alleen met zichzelf bezig zijn of met cijfertjes bezig zijn…… En eh… Nou ja… Dat laten ze wel zien, als ze ook een beetje van zichzelf laten zien… Dat ’t ook gewoon mensen zijn en niet alleen maar eh, rationeel denkende wezens…
Esther:
Oké…… Ben je zelf veel met politiek bezig? 193
Eefje:
Nou, niet zo heel veel. Nee… Maar dat komt vooral omdat ik me heel vaak alleen maar heel erg loop te irriteren…
Esther:
Wat irriteert je?
Eefje:
[Stilte] Ehm…… Nou ja, gewoon hoe dingen. Standpunten van de verschillende politieke figuren of partijen of weet ik veel wat. Dan…… Ik ben er wel een tijd. Nou ja, goed, als d’r verkiezingen zijn dan verdiep ik me d’r allemaal wel in en dan vind ik allemaal wel heel interessant…… Maar soms. Nou ja, vaak heb ik d’r ook gewoon genoeg van. Dan denk ik van: “Nou ja, goed, jongens. Jullie zoeken het allemaal maar lekker uit.” En eh. Bovendien heb ik ook heel vaak het gevoel dat ik er ook gewoon niet genoeg vanaf weet om iets, om m’n mening te kunnen vormen, dus dan…… ehm, voel ik ook niet de behoefte om ergens een mening over te poneren, terwijl ik eigenlijk denk van: “Oh…, ik weet er toch niet genoeg vanaf.”
Esther:
En als je met politiek bezig bent, op wat voor manieren ben je dan met politiek bezig?
Eefje:
Ehm… Nou, dan zijn het meestal discussies met vrienden. [Stilte]
Esther:
Voel je je betrokken bij de politiek?
Eefje:
[Stilte] Ehm… Nou, in die zin dat ik me d’r wel druk over kan maken. Over dingen die d’r gebeuren. Maar ik heb zelf niet het gevoel dat ik nou heel veel invloed heb… op wat ‘r gebeurt. Welke beslissingen worden genomen.
Esther:
Hoe komt dat?
Eefje:
[Stilte] Ehm…… Nou ja, goed, ik hou me d’r. Ik ben ook verder niet actief in een politieke partij of eh…, platform zus of zo. Dat zou een manier kunnen zijn om je, invloed te kunnen hebben, maar dat eh, die behoefte voel ik niet. [Stilte]
Esther:
Waar komt je gevoel vandaan dat je geen invloed hebt?
Eefje:
[Stilte] Ehm. [Stilte] Nou ja, dat ik gewoon wel ergens iets over kan vinden of iets over iets kan denken……, maar ja, het enige wat effect heeft is gewoon de massa…… Nee, een referendum of als er inderdaad gestemd moet worden of zo, dan denk ik van: “Ja, dan heb je wel wat, kan je wel invloed hebben.” Ik ga ook altijd stemmen.
Esther:
Hm m… 194
Eefje:
Dat zijn wel momenten dat je invloed kan hebben……
Esther:
Voel je je eerder dicht bij de politiek of ver af van de politiek?
Eefje:
Eh, middelmaat?
Esther:
Ja?
Eefje:
Ja…… Het is niet iets waar ik me helemaal van afzonder en eh……, niks mee te maken wil hebben. Ik zit er ook niet helemaal middenin.
Esther:
En wat zijn issues die je belangrijk vindt? Waar je veel over nadenkt?
Eefje:
[Stilte] Ehm… Nou, reïntegratie of integratiebeleid, onderwijs, zorg. Ik heb een hele tijd in een verzorgingstehuis voor gehandicapten gewerkt…… Nou ja, dan zie je gewoon hoe weinig geld er is om eh, je werk naar behoren uit te kunnen voeren. Dat kan me dan wel vreselijk frustreren…… Dan ben ik daar echt wel mee bezig ja…
Esther:
Zie je d’r wel ’s wat van terug op televisie?
Eefje:
Ja, van de zorg wel. Daar is veel in te vinden. Over verzorgingstehuizen. Heel veel commentaar over hoe slecht ’t er aan toegaat in veel verzorgingstehuizen. Dan denk ik: “Ja eh, dat is ook niet zo gek. D’r is namelijk helemaal geen geld om iets te doen.” Dan kan je wel gaan lopen klagen op die verzorgingstehuizen, maar met geen, met weinig geld heb je ook echt geen middelen om eh…, dingen te verbeteren of weet ik wat…
Esther:
En zie je d’r wel ’s wat van terug in andere programma’s dan het nieuws of actualiteitenprogramma’s?
Eefje:
Ehm…… Nou, daar over niet zo veel volgens mij… Nee… Nee, nou zeker, zeker gehandicapten… Over het algemeen wordt daar niet heel veel mee eh…, mee gedaan. Al zeker niet met problemen. Ja, je ziet wel soms in series iemand ineens in een rolstoel zitten, maar dat is dan zo over-geromantiseerd, of zo. Denk ik van: “Nou, dat is echt niet realistisch, hoe ze daar eh, mee omgaan.” Of ouderen of…
Esther:
Weet je een voorbeeld?
Eefje:
[Stilte] Ehmm…… Nou je hebt. In Goede tijden heb je een tijdje Charlie gehad die in een rolstoel zat en eh…… En dan werd er wel een stukje gezien van haar worsteling daarmee, maar… lang niet hoeveel impact zoiets op iemands leven heeft…
Esther:
Hm m… 195
Eefje:
Hoe ontzettend je leven door elkaar geschopt kan worden daardoor en… Nou ja, dat je door mensen. Je wordt ook gewoon door mensen. Ik heb zelf een tijdje in een rolstoel gezeten en je wordt gewoon door mensen anders behandeld… Op straat. Dat soort dingen zie je daar helemaal niet in terug… En heel veel mensen worden hartstikke depressief d’r van. Dat zag je d’r ook niet in terug. Dingen. Financiën en hoe je, hè, hoe kom je aan je geld om te leven als je niet kan werken?
Esther:
Hm m…
Eefje:
Nou ja, dat soort dingen wordt dan helemaal geen aandacht aan besteedt……
Esther:
Vind je dat jammer?
Eefje:
Ja… Maar goed, het is alweer heel wat dat er iemand in een rolstoel zit in een serie. Want normaal zijn dat dingen die je toch echt weinig eh…, aandacht aan besteed wordt. [Stilte]
Esther:
En hier weet je zelf uit ervaring veel vanaf. Zijn d’r dingen waar je alleen maar via televisie wat vanaf weet?
Eefje:
[Stilte] Ehm… Ja, dingen. Even denken… Ja, dingen als eh…, als eh…, oorlogen in andere landen waar ik verder niks eh, waar ik geen band mee heb…… Dat zijn puur dingen die ik van televisie eh…, meekrijg. [Stilte]
Esther:
Denk je dat eh, entertainmentprogramma’s invloed kunnen hebben op je mening?
Eefje:
[Stilte] In het algemeen of op mijn mening?
Esther:
Op jouw mening…
Eefje
[Stilte] Ehm… Entertainment als in series of eh weet ik wat…
Esther:
Alles behalve nieuws en actualiteiten.
Eefje:
Ja, ja…… Ehm…… Ja, ik denk dat dat best wel kan… D’r zullen vast wel ’s dingen gebeuren waardoor ik aan het denken gezet word,of zo……
Esther:
Kun je een voorbeeld noemen?
Eefje:
[Stilte] Nee, ik weet zo niet eh. Het gebeurt niet vaak…
Esther:
Nee?
Eefje:
[Stilte] 196
Esther:
Denk je dat ‘t het algemeen gebeurt?
Eefje:
Ja, ik kan me voorstellen dat ’t eh…… Vooral bij, bij, nou ja, puberteit, of zo, dat dat veel meer invloed heeft… Ik denk dat ik nu een redelijk stabiele persoonlijkheid heb en redelijk weet, nou ja, een mening heb gevormd over dingen gewoon uit ervaring. Maar als je die ervaring niet hebt…… en dingen alleen maar van tv meekrijgt, of zo…… Ja, je ziet eh, op middelbare scholen natuurlijk veel meer van die subcultuurtjes…… MTV, of zo. Ik denk dat dat eh, veel invloed kan hebben.
Esther:
Heb je dat bij jezelf ook gemerkt dat het toen meer invloed. Had het toen meer invloed op je dan nu?
Eefje:
[Stilte] Ehm…… Nou, bij mezelf niet zo… Ik ben d’r nooit zo eh…, heel erg in meegegaan, of zo. Ik was wel eh……, ja, nou ja, apart. Ik was geen meeloper, of zo. Geen, niet iemand die eh… Ik was altijd juist anti. Weet je, als iets in. Ik weet nog dat toen Beverly hills een tijd helemaal in was…… Wilde ik expres dus geen Beverly hills kijken, want dan was ik een meeloper, of zo. Dat soort dingen. Of Goede tijden, dat ben ik pas gaan kijken toen m’n neefje d’r in ging spelen. Dat ik wel nieuwsgierig was van: “Oh, nou, nu wil ik dan wel zien hoe het allemaal in elkaar steekt.” Maar…
Esther:
Heb je veel Goede tijden gekeken?
Eefje:
Nou ja, een tijdje.. Toen hij d’r in zat……
Esther:
Ja… Vond je ’t een leuke serie?
Eefje:
[Stilte] Nou, je raakt er wel een beetje in. Je raakt wel verslaafd, of zo, weet ik veel. Maar, ’t is ook. Het hangt ook af van de tijd…, de tijd waarop iets uitgezonden wordt… Dat was dan altijd om acht uur en dat was dan net na het eten en dan lekker effe achter de ba, of op de bank achter de tv hangen… Ik heb dat ook wel een tijdje met bijvoorbeeld As the world turns gehad. Dat is dan van vier tot vijf, was dat… Nou ja, dan kom ik net om vier uur thuis uit school en dan effe bankhangen en dat was het enige wat er dan nog een beetje boeiend was op tv…… Dus daar hangt ’t voor mij ook heel erg vanaf…… De tijd waarop iets is. Ik merk dat ik eigenlijk nooit echt in de gids kijk en ga kijken van:
197
“Nou, wat ga ik vanavond eens kijken.” Het is hooguit dat ik denk van: “Nou, nu wil ik even lui tv kijken. Eens zien wat ‘r op is.” Esther:
Ja… Heb je. Ben je wel eens ontroerd door bijvoorbeeld As the world turns of eh, Goede tijden; slechte tijden?
Eefje:
Nou, Goede tijden eh…, niet…… Ehm… As the world turns…, ja, dat zou wel kunnen…… Vind ik een iets realistischer eh, verhaal… Gewoon, ja, mensen die overlijden of zo…… Dat zijn dingen dan krijg je wel eigen herinneringen eh……, bij terug……
Esther:
Ja…
198
Gesprek 9 Datum:
vrijdag 22 juli 2005
Duur gesprek:
± 55 minuten
Pseudoniem:
Hermelien
Leeftijd:
30
Geslacht:
Vrouw
Opleiding:
WO
Beroep:
Toetsdeskundige
Woonplaats:
Arnhem
199
Esther:
Ehm… Ik ben onderzoek aan het doen, dus, voor mijn studie Film- en televisiewetenschap, Media en cultuur heet ’t tegenwoordig. Ik wil van tevoren niet al te veel over het onderzoek vertellen, omdat ik niet het gesprek heel erg een kant op wil sturen.
Hermelien:
Ja, ja. Oké. Da’s slim, ja.
Esther:
Eh… Wat de bedoeling is met de gesprekken is dat ik eh…, daar ligt de nadruk op het dagelijks leven van mensen, dus eigen ervaringen met televisie. Ehm… voorbeelden uit je eigen ervaring, zeg maar… En ehm, ja, achteraf kan ik wel iets meer vertellen. Je zal in de loop van ’t gesprek ook wel een beetje merken welke kant ’t opgaat hoor, maar eh…
Hermelien:
Oh, ja. Dat is goed. Is goed…
Esther:
Ehm… Wil je iets over jezelf vertellen eerst.
Hermelien:
Eh…… Ja, kan ik wel doen. Ik ben dertig. Ik ga. Ik ben sinds kort zwanger. Ik werk op ’t CITO. Ik heb een lieve vriend. Ik heb bedrijfskunde gestudeerd…
Esther:
Hm m…
Hermelien:
Het is niet heel logisch om dan terecht te komen op het CITO, maar dat is ’t voor je moeder op zich ook niet… [Hermelien is een collega van mijn moeder]
Esther:
Nee…
Hermelien:
Eh, ja verder……
Esther:
Hobby’s?
Hermelien:
Hobby’s… Tv-kijken. [Lach] Is wel heel erg. Eh, reizen vind ik leuk. Lezen vind ik leuk. Concerten bezoeken. En ik heb vorig jaar leren duiken. Ook leuk. En ik verheug me d’r op dat ik dat straks weer een keer kan gaan doen.
Esther:
Ja, als je zwanger bent mag je niet duiken hè?
Hermelien:
Nee, nee, nee, nee. Dus eh…
Esther:
En kijk je veel televisie?
Hermelien:
Ik kijk eh… Sinds ik. Nou ja, sinds ik zwanger ben, ben ik heel moe.
Esther:
Hm m…
Hermelien:
Maar eh, ik kijk wel vrij veel televisie. Ja. Ik schaam me d’r wel een beetje voor, maar… 200
Esther:
Waarom schaam je je d’r voor?
Hermelien:
Nou ja, ’t is in wezen, in wezen is het natuurlijk als je ’t rationeel bekijkt een hele passieve bezigheid. Dat eh. Ja, je loopt als ’t ware alleen maar te consumeren. Maar goed, aan de andere kant vind ik dat vaak ook wel lekker om m’n hoofd eh, echt, echt leeg te maken… Dus eh. Ja, het is iets anders als achter de computer zitten…
Esther:
En wat is voor jou een reden om de televisie aan te zetten?
Hermelien:
Ehm…… Soms kijk ik het nieuws. En als ik thuis kom dan eh… Ik heb eh…, vrij veel moeite met het loslaten van m’n werk. Soms zet ik iets aan om effe… Dan zet ik ‘m gewoon aan en dan kijk ik wel wat er op is. En dan een beetje m’n hoofd leeg proberen te krijgen…
Esther:
Werkt dat?
Hermelien:
Dat werkt eh…, deels. Dus eh. Dat is denk ik een reden. En d’r zijn een aantal dingen die ik gewoon volg…
Esther:
Zoals?
Hermelien:
Zoals eh, vreselijke Amerikaanse series. [Lach] Dat ehh… Eén programma dat neem ik daadwerkelijk op als ik ’t niet kan zien. Dat is wel heel erg.
Esther:
Wat is dat?
Hermelien:
One tree hill. Ik weet niet of je dat, nou ja…
Esther:
Dat ken ik niet, nee…
Hermelien:
Vreselijk Amerikaans tienerserietje dat over eh, highschool gaat en twee halfbroers en toestanden en. Ja, dat vind ik gewoon lekker. Ja, dat. Dat neem ik ook echt op.
Esther:
Oké…
Hermelien:
Verder eh…, kijk ik al heel lang As the world [turns]. Nou ja, dat is natuurlijk helemaal drama… En zo wat, ja, wat ‘r op m’n pad komt. Ik ben niet eh……, niet echt…… Nee, ik denk dat…, One tree hill is het enige wat ik opneem…
Esther:
Ja…… Nou ja, As the world turns kijk je. Wat kijk je nog meer voor programma’s?
Hermelien:
Ehm…… Ik kijk dus ’s ochtends ’t nieuws. Mede om te kijken wat voor weer ’t wordt. [Lach] Heel erg… Ehm… Ik kijk veel naar eh…, ja, meer van die soapachtige toestanden als… Ik keek Desperate 201
housewives. Eh, ja, Friends keek ik. Eh… Wat kijk ik nog meer… Nou ja, [onverstaanbaar]. Ik heb ook die stomme reality American princess heb ik gekeken. Esther:
Hm m…
Hermelien:
En eh…, series als een CSI, CSI Miami. Dat soort toestanden.
Esther:
Ja.
Hermelien:
Niet iets voor, om voor… In ieder geval niet iets om de video voor te zetten……
Esther:
Hm m… Oké. En ehm… Heb je wel ’s dat er iets blijft hangen van wat je kijkt? Dat je d’r daarna nog over nadenkt?
Hermelien:
Ehm…… Soms, niet heel vaak… Ik eh… Ik heb wel ’s eh…, films of, of als ik [onverstaanbaar] van die eh, reality toestanden. Laatst was ‘r een documentaire op over…, over eh, de opkomst van eh, van extreem rechts.
Esther:
Hm m…
Hermelien:
In Vught en in…, weet ik niet meer, was in ieder geval in Brabant. Zal Uden wel geweest zijn. En eh……, een tijd geleden was ‘r ook zoiets over Venrai, daar kom ik vandaan, dus dan leg ik die link eh. Ja, dus daar hou ik een naar gevoel aan over en daar denk ik dan ook wel over na. Dat heb ik überhaupt vrij sterk met eh…, films, of zo, die racistisch getint zijn. Daar hou ik een heel naar gevoel aan over. En meestal droom ik er dan ook over…
Esther:
Ja?
Hermelien:
Ja, ja… Dus als ik me niet echt lekker in m’n vel voel, dan kijk ik het dus niet…
[Gesprek even onderbroken door telefoon]
Hermelien:
Oh ja, als ik programma’s gezien heb die eh…, op een bepaald kennisniveau of zo, weet je wel, [onverstaanbaar]. Dat kijk ik niet vaak. Dat kijk ik eigenlijk bijna nooit, maar dat prikkelt me dan om d’r nog ’s over na te denken. Herexamen heb ik laatst zitten kijken, zo van wat je dan zelf nog weet. En dat dat toch nog beschamend weinig is of… In dat opzicht denk ik daar nog wel ’s over na… Maar met name eh…, ja, niet zozeer drama over verkrachting of zo, dat gaat nog wel 202
goed, maar racistisch getinte dingen. Daar hou ik echt een naar gevoel aan over… Esther
Oké… Ehm… Heb je gister televisie gekeken?
Hermelien:
Nee…
Esther:
Of eergisteren? De afgelopen dagen…
Hermelien:
Even denken. Gister volgens mij niet… Gister ook geen nieuws gezien. Oh ja, ik heb gister As the world turns gekeken, voor een stuk en daarvoor…
[Einde bandje]
Hermelien:
En wat heb ik toen gekeken… Dat stomme Amish gebeuren, Amish in the city, of zoiets. Waarvan je denkt, nou ja, als je echt Amish bent dan ga je niet naar de city. En zeker niet voor tv en eh, maar goed… Was echt een vreselijke avond en d’r was niks op en ik was sacherijnig……
Esther:
Ehm… Ben je wel ’s onder de indruk door iets wat je ziet?
Hermelien:
Ja, ik kan eh…… Ja, ik kan bijvoorbeeld eh…, onder de indruk raken, ja bijvoorbeeld van mensen waarvan ik vind dat ze heel bekrompen denken. Ik pretendeer zelf ruimdenkend te zijn, ik weet niet in hoeverre dat waar is…… Maar daar kan ik me heel erg aan ergeren. Gigantisch… Dat is dan iets, ja, daar ben ik dan van onder de indruk in negatieve zin… Ik kan nog wel soms bewondering opbrengen voor mensen. Bijvoorbeeld je hebt ook zo’n serie gehad van mensen die alles opgeven en dan een huis in Frankrijk kopen en ja dat vind ik gewoon mooi. Dat je dat gewoon uit idealisme of gewoon omdat je dat graag wil, omdat je zo’n drive hebt, dat je dat dan doet. Daar kan ik wel echt eh bewondering voor opbrengen……
Esther:
Denk je daar dan daarna nog over na of zo of heeft dat…?
Hermelien:
Ehm… Nee, alleen als ik me echt heel erg loop te ergeren aan aan een bepaalde vorm van bekrompenheid. En dat idealisme dat vind ik mooi. Dat vind ik leuk dat mensen dat kunnen en dan is ’t ook een soort van over.
Esther:
Maar brengt ’t je ook op ideeën voor je eigen leven?
203
Hermelien:
[Stilte] Moet ik heel hard over nadenken. [Stilte] Nee, ik denk, ik denk… Ja, als ik me heel erg, heel erg loop te ergeren dan heb ik altijd gelijk zoiets van, of in ieder geval te bedenken: “Daar moet ik iets aan doen.” Of dat dan ook gebeurt dat is een tweede. Maar als ik hoor over mensen die hun dromen waarmaken of zo, daar heb ik zelf denk ik wel genoeg drive voor. Daar hoef ik niet voor geprikkeld te worden door eh, door tv…
Esther:
Als je je ergert en je hebt het gevoel van: “Daar wil ik wat aan doen”…
Hermelien:
Doe ik dat dan bedoel je… Ik denk ’t niet. Ik denk eh… discussiëren…
Esther:
Maar naar aanleiding van wat voor soort programma’s is dat dan?
Hermelien:
Ja…… Ik kijk niet zo gek veel van dat soort programma’s… Een tijdje geleden een documentaire gezien over eh…, over dat in Uden [brandstichting in een Islamitische school]. Toen dacht ik van, nou… Toen hebben we ’t er nog wel even over gehad van… Zo’n jongen die zei van: “Ja, ik ben niet fascistisch, want…” Ja… Toen hebben we ’t er nog wel eventjes over gehad met eh, met z’n tweeën. En we hebben laatst. Ik heb laatst nog een discussie gevoerd met een kind over Israël. En dan merk je wel dat eh, dat je toch een stukje beïnvloed wordt door de dingen die je dan ziet op tv…, dat die wel meespelen, mee gaan wegen.
Esther:
Wat voor dingen dan?
Hermelien:
Bijvoorbeeld het nieuws, de manier van verslaggeving. Ik heb een keer een documentaire gezien, dan merk je wel dat, de we daar allebei een beetje aan refereren soms… In combinatie van wat je dan zelf eh, al dan niet weet. Of nog weet.
Esther:
En eh… Nou, je zegt bijvoorbeeld dat je je ergert als je iets ziet over discriminatie of racisme. Kan dat ook in een entertainmentprogramma zijn?
Hermelien:
Ja, maakt niet uit. Ik weet niet wat dat is, maar dat is iets als een, ja…… een rode lap op een stier bijna. Ja, daar kan ik me echt gruwelijk aan ergeren.
Esther:
En het maakt niet uit of dat in bijvoorbeeld een comedyserie is of op het nieuws of een documentaire?
Hermelien:
Nou, bij het nieuws dan raakt het me misschien iets meer… 204
Esther:
Waarom?
Hermelien:
Omdat je d’r in het algemeen vanuit gaat dat die verslaggeving onpartijdig is en een zuivere weergave van de feiten… Is natuurlijk, ik weet ook wel dat dat maar tot een bepaalde hoogte natuurlijk waar is. Het wordt ook gekleurd door de mensen die het maken en zo… Maar daar heb je een objectiever gevoel bij… En bij een serie erger ik me daar evengoed erg aan……, maar dan kun je het makkelijker eh, een soort van wegschuiven of zo…… Want dan kun je nog denken van het zal allemaal wel meevallen of weet ik allemaal wat…
Esther:
Als je bedenkt, ehm, het verschil tussen nieuws en bijvoorbeeld een serie… wat is… Kijk je op verschillende manieren naar die programma’s?
Hermelien:
Ik eh… Ik denk het wel. Ik sta altijd een beetje ambigu in… het kijken van het nieuws. Ik kijk het ’s ochtends en dan kijk ik ook naar Jan de Hoop zeg maar. Naar het RTL4 nieuws en dan denk ik nou, lekker snel en vaak oppervlakkig. Ik kijk over het algemeen niet de langere nieuwsuitzendingen, omdat eh… ik me d’r naar bij kan gaan voelen… Ik, ik kan echt niet lachen over, over nieuws dat er in Amerika een man dood gegaan is omdat hij anaal genomen is door een paard… Dat is toch iets, dat blijft dan ergens hangen en daar krijg ik dan een naar gevoel bij, dus… dat kijk ik dan maar niet… Of in ieder geval veel minder…… En eh, bij een serie is het als het ware, het gaat er in en……ja, daar zal niet veel van blijven hangen. Dat is zuiver eh, zombie, een beetje consumeren. Bij het nieuws is dat anders…
Esther:
Wordt je eerder geraakt door het nieuws of door een serie?
Hermelien:
Bij het nieuws word je bijna nooit in positieve zin geraakt. Ik hou eerder een naar gevoel over aan het nieuws dan aan een serie, maar ik kan ook wel eh, ontroerd raken bij mooie momenten in een serie. Dat is dan ook wel weer zo.
Esther:
Ja?
Hermelien:
Ja…… Als Carly en Jack [uit As the world turns] uiteindelijk dan toch gaan trouwen, ja dan is ‘t… Weet je, na al die jaren en… Ja… Dat raakt me dan ook wel… In positieve zin.
205
Esther:
En hoe zit het met de afstand… Met hoeveel afstand kijk je naar het nieuws en met hoeveel afstand kijk je naar een serie?
Hermelien:
Ik denk dat bij een serie de afstand heel groot is tenzij d’r een soort van, ja…, je kunt niet spreken van een band, maar misschien ook wel. Sommige dingen kijk ik bijvoorbeeld al heel lang, zoals As the world. Dat kijk ik vanaf mijn vijftiende… Nou dan… Dat vind ik dan wel leuk en dan leef ik ook soort van wel mee… Bij het nieuws ben ik denk ik eh… meer betrokken. Maar ik ben wel heel selectief in bijvoorbeeld het kijken van het nieuws. Ik kijk, ik kijk dus gewoon niet veel nieuws. Afhankelijk van hoe ik me voel ook, maar eh… Ja, ik kan gewoon, ik kan echt naar worden van sommige dingen…
Esther:
Ja… [Stilte] En in hoeverre heeft de realiteit, realisme of realiteit d´r mee te maken?
Hermelien:
Ehm…… Ik ben denk ik meer betrokken bij het nieuws, omdat het reëler is. Het nieuws raakt me ook meer naar mate het dichterbij komt. Dat is heel cru, ’t is wel zo. De aanslagen in Spanje deden me minder dan de aanslagen in Londen. Omdat het geografisch toch een stuk dichterbij is en gevoelsmatig ook. Ik ben wel een keer of vijf in Londen geweest en ik ben nog nooit in Spanje geweest, dus dat is… Dus dat, dat raakt me dan eh… ja, dieper…… D’r zijn bepaalde onderwerpen die me meer raken dan andere…… Politiek raakt me vrij weinig……
Esther:
Welke onderwerpen raken je meer? En heb je enig idee hoe dat komt?
Hermelien:
Eh…… Ja, ik ben erg geschrokken van die aanslagen in Londen… en de nieuwsgeving daarvan. Nou ja, gister was er dan weer in ’t nieuws dat de tweede, ja dat er weer een poging, ja… Dat vind ik echt. Daar ben ik soort van naar van… Dat raakt me. Wat Balkenende besluit met betrekking tot eh, tot eh, de ziekenfonds en particuliere verzekeraar dat is minder… Dat komt denk ik… Ik denk dat dat komt omdat ik ’t eh, niet slecht heb economisch gezien, dus ’t is vrij ver van mijn bed show. En ik geloof in het solidariteitsprincipe dus ik eh…, ik vind ook dat ik best wat meer mag betalen als dat betekent dat iemand anders daar goed van kan eten of…… Dus in dat soort…, als je, als je met dat licht luistert naar politieke verslaggeving dan is ’t allemaal… Dan denk ik van ja… Toen eh, toen eh met die staking toen heb ik wel, voelde ik 206
me iets meer betrokken. Onrechtzaken raken me altijd erg. Als in eh, een tijdje geleden eh…, twee minderjarige jongetjes die dan een aantal meisjes verkracht hebben. De jongste was drie. Nou ja, dat vind ik… akelig. En dat gebeurt dan in Friesland. En die jongens krijgen geen straf, want ze zijn minderjarig… Ja…… Dat raakt me, dat raakt me echt erg…… Of eh, of eh, zaken die te maken hebben met eh, discriminatie, kindermishandeling……, dat nieuws over, over dat paard…. Ik eh…… Of eh… Ik weet toen ik eh, was ik achttien, toen had ik rijles en toen vertelde die instructeur mij dat, dat een paard zichzelf opgehangen had omdat hij anaal verkracht was met eh…, stokken… Ja, kun je nagaan, ’t is twaalf jaar geleden… Daar ben ik gewoon echt naar van geweest. Het feit dat ik ’t niet vergeten ben… Ja… Dat soort dingen die raken me… Ja, onrecht, denk ik, in wat voor een vorm dan ook. En hoe dichter het bij huis komt hoe meer het me raakt… Als ik denk aan Israël dan vind ik dat ook allemaal heel erg… Daar kan ik me veel minder bij voorstellen. Dat is eh, ja…, hoe cru het ook klinkt, wat verder van mijn bed show… Ik kan me voorstellen dat dat voor jou wat anders ligt, maar…. Ja, dat doet me dan veel minder. Esther:
Ja… En die onderwerpen die je raken, zie je daar ook wel eens wat van terug in entertainmentprogramma’s? Series of……
Hermelien:
Ja, nou ja… Nou, van die real life dingen die er op zijn als je thuiskomt, min of meer als ik de tv aanzet…zie ik ’t en dan… raakt ’t me wel…… Ja, dan raakt ’t me wel, maar niet zo heftig… Niet zo heftig als dat ’t op ’t nieuws eh doet. En ’t komt… misschien omdat eh… ’t wat meer aangezet is of of dat ’t vanuit een bepaalde hoek benaderd is en dat ik ’t gevoel heb dat ’t minder objectief is of zo…… Ja, ’t komt, die onderwerpen komen wel ’s terug… Gelukkig niet dagelijks…… En als je dan vraagt in hoeverre dat zo is met series… Vrij weinig, ook incidenteel dat ik eh, aangeslagen ben…
Esther:
Oké… En hoe denk je dat je je mening vormt… over dingen?
Hermelien:
Ik heb laatst een keer zitten denken dat eh, dat eh, dat eigenlijk de media behoorlijk gekleurd is… Oh ja, dat was naar aanleiding van die discussie die ik had over eh, over Israël…… Dat je daar toch behoorlijk door beïnvloed raakt. Ik ook…… Daar sta je helemaal niet 207
bij stil… Ik denken wel dat dat van invloed is ja…… Ik ben vrij rationeel en ik denk dat ik vrij aardig dingen kan onderscheiden of een eigen mening kan formuleren, maar als je dingen weet. Als bepaalde informatie wel gepresenteerd wordt en andere informatie niet, nou dat beïnvloedt. Dat kan al niet anders… Esther:
En… denk je dat entertainmentprogramma’s of series ook invloed hebben?
Hermelien:
[Stilte] Voor sommige mensen misschien wel. Als je daar vatbaar voor bent…… [onverstaanbaar] Als je daar anders in staat… Ik kijk series meestal alleen om m’n hoofd leeg te krijgen of eh een beetje te lachen of te ontspannen. Ik denk niet dat ik me daar erg door laat beïnvloeden. Ik kan me wel laten beïnvloeden door die eh psychotherapeuten die het en der, bij Oprah en bij eh, waar dan ook voorbij eh… Ja, daar laat ik me dan denk ik wel door beïnvloeden… Als ik een kind krijg moet ik het structuur bieden. Ja, hoe kom ik daarbij. Ik had ’t misschien zelf kunnen bedenken. Misschien deels ook gedaan, maar deels ook omdat je dat hoort… in een of ander [lach], in een of ander eh ja reality show eh toestand.
Esther:
In welke programma’s hoor je die dingen?
Hermelien:
Nou, je hebt dat soort dingen waar je… Bijvoorbeeld bij Oprah… en bij Dr. Phill. Daar hoor ik dat soort dingen. [Stilte]
Esther:
Ehm… Heb je wel eens met series, entertainmentprogramma’s in het algemeen, dat je kijk op iets verandert…… daardoor?
Hermelien:
Ik heb laatst een keer… Nee, ik denk in wezen niet. Het is wel eh, wat wel eh… mee kan spelen is dat je geprikkeld kunt raken door eh…… Ik heb laatst een keer iets gezien over over eh kinderen die meenden dat ze in een verkeerd lichaam geboren werden. Ja, dat zijn dingen waar je over het algemeen niet echt over nadenkt, dat soort onderwerpen…… Ja eh, daar heb ik wel enigszins een beeld bij en daar heb ik ook wel enigszins een mening over, voor zover dat kan… Gelukkig [onverstaanbaar] Ja, ik denk is niet dat mijn mening daardoor beïnvloed wordt, maar het is wel iets van: “Oh ja, dat bestaat als het ware ook nog.”…… In dat opzicht… Maar echt m’n mening eh… vormen of sturen… ik denk dat ik daar te eigenwijs voor ben. 208
Esther:
Ja?
Hermelien:
Ja… Ja……
Esther:
Doe je wel eens ideeën op uit programma’s?
Hermelien:
…… Nou, als ik een aardig reisprogramma zie dan denk ik van: “Nou, daar kan ik wel ’s naar toe gaan.” In dat opzicht. Of als je ’s een keer. Bij Eigen huis en tuin, daar heb ik ooit eens een keer gezien dat ze die emmertjes op gingen hangen. Nou, ik heb ze hier.
Esther:
Ja…
Hermelien:
In dat opzicht, maar niet in… Of eh, van je moet speciale mest voor de [onverstaanbaar] kopen, want eh……
Esther:
Meer praktisch.
Hermelien:
Meer praktisch, ja… Niet eh…… Nee, ik denk met name meer praktisch…
Esther:
Oké… Eh, zijn er mensen die je via de televisie kent… die je leuk vindt of sympathiek?
Hermelien:
Ja, nou ja, kennen is natuurlijk relatief… Je meent te kennen. Je kent ze natuurlijk helemaal niet. Je kent het beeld dat je voorgeschoteld krijgt. Ik vind eh, verschillende karakters uit verschillende series sympathiek…
Esther:
Zoals bijvoorbeeld?
Hermelien:
Zoals eh… Carly uit As the world [turns].
Esther:
Waarom vind je haar leuk?
Hermelien:
Waarom vind ik haar leuk…… Omdat ze niet eh miss goodie two shoes is maar eh af en toe streken uithaalt. [onverstaanbaar] Dat vind ik dan wel geinig. Die vind ik wel echt leuk. En eh…… hoe heet ze, Bonnie uit As the world turns. Die vind ik ook fantastisch. Die gaat voor waar ze in gelooft… Als karakter dan in de serie… Ja, dat spreekt me dan wel aan. In dat opzicht wel. En d’r zijn ook mensen die ik eh, die ik eh, niet moet.
Esther:
Zoals?
Hermelien:
[Stilte] Ja, ik ben nu heel snel geneigd om aan muziek te denken. En dan kun je je afvragen of het komt door de muziek, omdat me die niet aanstaat of door het voorkomen…… Ja, ik kan nu niets eh…… Patty
209
Brard vind ik een beetje aanstellerig. [onverstaanbaar] Geen inhoud. [Stilte] Esther:
Heeft Carly wel inhoud?
Hermelien:
[Lach] Haar karakter wel ja. Ik weet niet hoe ze in werkelijkheid is natuurlijk… [Lach] Ja, ja, d’r zit in ieder geval iets diepgang in. Patty Brard vind ik hoofdzakelijk veel schreeuwen, maar weinig zeggen.
Esther:
Zijn er ook mensen die je ehm, bekende Nederlanders bijvoorbeeld, die je dus via de televisie kent, die je sympathiek vindt?
Hermelien:
Die ik sympathiek vind… Ik vind Maxima sympathiek. Die ken ik natuurlijk niet. Die ken ik via de media, via de televisie.
Esther:
Waarom vind je ‘r sympathiek?
Hermelien:
Eh… Omdat ze heel weloverwogen overkomt. En omdat ik vind dat eh… eh… ze op sommige momenten een bepaalde betrokkenheid uitstraalt. En ze straalt een bepaalde intelligentie uit. Los van of ze dat allemaal ook is, zo komt ze wel over… [onverstaanbaar] Ik denk dat ik. Ik heb niet snel echt een hekel aan mensen en ook niet aan bekende Nederlanders. Meestal toch wel in de muziek.
Esther:
[lach] Geluid heeft veel invloed…
Hermelien:
[lach] Ik wou net zeggen. D’r zijn echt een aantal aantal artiesten waarvan ik denk van: “Go away!”
Esther:
Zoals?
Hermelien:
Ja vreselijk. Whitney Houston, Gloria Estefan, Celine Dion, dat soort mensen. Echt ieuw… Ja…
Esther:
Want?
Hermelien:
Ja, ik weet niet. Eh, de muziek staat me niet aan, arrogantie…… Ik denk dat dat ’t is. Ik weet niet hoe ’t komt… Maar goed. Kunnen ze ook niks aan doen. Als ze hun concertkaarten maar niet aan mij proberen te verkopen.
Esther:
[lach] As the world turns kijk je al heel erg lang.
Hermelien:
Ja.
Esther:
In hoeverre is het echt een onderdeel van je dagelijks leven?
Hermelien:
Ik eh… kijk het graag. Het komt niet ’s avonds. Ik kon het eerst altijd alleen maar vrijdagmiddag zien, omdat ik de rest van de week altijd ’s middags werk. Dan keek ik het over het algemeen wel… als ik niet in 210
slaap donderde. Eh… dan zag ik ’t een keer in de week. Het komt nu ’s avonds… om half zeven. Dan kijk ik het een of twee keer in de week, dus ik ben ’t niet vaker gaan kijken omdat ‘t, ondanks dat ik nu meer in de gelegenheid ben om het te kijken. Op zich is dat wel goed. Eh… ik kijk het ook wel eens een aantal weken niet, maar ik zie ja, die een keer in de week dan zie ik het graag. Dus eh… dat is… En ik denk vooral juist omdat ik het heel lang zie… ja, al die verhoudingen en d’r worden altijd van die opmerkingen gemaakt van: “Oh ja, dat refereert daar en daar aan, van toen en toen.” Dat is gewoon leuk. Dat vind ik wel. Een soort insidergevoel krijg je dan. Esther:
Ja… Heb je ’t er ook wel ’s over met mensen?
Hermelien:
D’r zijn meerdere mensen die eh As the world volgen. Een goeie vriendin van mij die volgt ’t ook eh. We kijken allebei vanaf ons vijftiende. En die nam ’t altijd een keer in de week op… Dus eh… Ik heb ’t er wel ’s met mensen over, vooral als ik ’t een tijdje niet gezien had dan ging ik me bij laten praten. Of is dat niet bij As the world… Ja, bij sommige series laat ik me bijpraten. [onverstaanbaar]
Esther:
En heb je ’t ook wel ’s over onderwerpen die d’r aan bod zijn gekomen in As the world turns?
Hermelien:
…… Nee, nee…… Nee, alleen over karakters. Of over de verhaallijnen of over iets wel of niet grappig is, maar niet over onderwerpen nee……
Esther:
Maar ’t is niet alleen dat je je bij laat praten? Het is ook wel. Je praat er ook wel over met iemand die ’t ook heeft gezien, dezelfde aflevering.
Hermelien:
Ja, als je het hebt over One tree hill. Een collega van me die kijkt ’t ook elke week en dan gaan we een soort van evalueren hoe we het vonden deze week. Ja… En dat deed ik bij Robinson trouwens ook met een aantal mensen…… [onverstaanbaar] als ik ’t niet gezien heb me d’r wel over laten informeren en dan merk je wel dat mensen… Ik had ’t zelf Robinson, bij Expeditie Robinson ook heel erg, dat je voor iemand bent of iemand dan helemaal leuk vindt en iemand anders dan weer helemaal niet. En daar heb je het dan. We hebben het verschillende keren over Expeditie Robinson met mensen die… Het is een programma waarbij. Het is een andersoortig programma, omdat je heel goed, zeg maar, de psyche van de mens als ’t ware of hoe mensen 211
zich in eh groepen gedragen of onder extreme omstandigheden. Dat vind ik gewoon leuk. Dat is eh… echt smullen. Vind ik echt te gek. Dat brengt me d’r op, dan ben ik een keer op het idee gekomen om daadwerkelijk iets te ondernemen aan de hand van een programma en dat is bij Expeditie Robinson ja. Esther:
Wat was dat dan?
Hermelien:
Ik heb d’r over nagedacht dat ik me op zou geven.
Esther:
Ja?
Hermelien:
Ja, ja. Omdat ik ’t wel grappig zou vinden om te kijken of dat beeld dat ik van mezelf heb klopt met eh hoe eh. Ja, je kunt eigenlijk niet objectief naar jezelf kijken en juist door dit soort programma’s zou je in staat kunnen zijn om als het ware buiten, ja, wel objectief naar jezelf te kunnen kijken. Objectiever. Dus dan kun je als ’t ware toetsen of je zelfbeeld op de een of andere manier eh overkomt zoals je denkt dat ’t is en of ’t enigszins klopt.
Esther:
Ja, ja… Omdat je jezelf op televisie terugziet.
Hermelien:
Ja, ja… En ik ben ook wel benieuwd hoe ik in eh, in zo’n eh, in die omstandigheden zou zijn. Dat dat is ook de enige keer dat ik dacht van nou… Ja, nou ja, als ik een spelletje denk ik ook wel ’s van: “Zal ik me ’s opgeven.” Dat heb ik wel tig keer gedacht en ik heb ’t misschien een keer geprobeerd.
Esther:
Ja… En toen kwam je d’r niet doorheen bij Lotto weekend miljonairs. [lach]
Hermelien:
[Lach] Ja, zoiets……
Esther:
Ehm… Denk je, Is het een objectief beeld? Want je zegt: “Als ik mezelf op televisie terug zou zien dan zou je een objectiever beeld van jezelf kunnen hebben.”
Hermelien:
Eh… Tot een bepaalde hoogte. Eh, het is heel erg gemonteerd en en en in scène gezet en ze laten precies zien, ja, hetgene dat ze willen dat je ziet. Dat besef ik heel goed. Maar ik denk dat je nooit meer in zo’n situatie komt waarbij je als het ware buiten je, buiten jezelf naar jezelf kijkt. Tenzij je echt, ja weet ik veel, een presentatie opneemt of of… Maar niet het dagelijkse real life eh… Ja, niet je dagelijkse manier van
212
doen of je interactie met mensen. Tenzij je Big brother achtige toestanden krijgt, maar dat is op zich niks voor mij. Esther:
Nee? Waarom wel Robinson en niet Big brother?
Hermelien:
Omdat Robinson die extremiteit meer met zich meebrengt. De survivalachtige toestand… Big brother dat is eh ja, ik zou volgens mij knetter gek worden als ik vijf dagen op de bank zou moeten zitten met: A mensen die ik niet ken… Omdat ik vrij kat uit de boom kijkerig ben en ik weet snel van het zijn allemaal mensen die niks te vertellen hebben of die me niet liggen en ik heb alle Harry Potters uit… Nee, daar word ik niet vrolijk van…… Dat is dan te weinig uitdaging. Of juist te veel uitdaging, ’t is maar net hoe je ’t bekijkt… Ik zou d’r niet gelukkig van worden……
213
Gesprek 10 Datum:
Duur gesprek:
vrijdag 22 juli 2005
± 45 minuten
Pseudoniem:
Frank
Leeftijd:
29
Geslacht:
Man
Opleiding:
HBO
Beroep:
Zorg
Woonplaats:
Arnhem
214
Esther:
Oké. Ik wil dus inderdaad met je praten over televisie. En het gaat me voornamelijk om… gewoon jouw eigen ervaringen, dagelijkse ervaringen, je eigen ervaringen met televisiekijken. Ehm… Dus ik hoor graag zoveel mogelijk voorbeelden van jezelf of gewoon echt je eigen dingen…
Frank:
Dus programma’s die ik leuk vind.
Esther:
Ja, bijvoorbeeld. Wil je eerst iets over jezelf vertellen?
Frank:
Oké. Ik ben Frank. [Lach] Ik ben werkzaam in de gezondheidszorg…
Esther:
Hm m…
Frank:
Eh… Ik studeer, SPH, laatste jaar. Ehm… Ik sport veel. Ik ben homoseksueel… Ja, wat valt er nog meer te vertellen? Ja, eh, single. Geen relatie… Dus volgens mij ben ik wel interessant voor eh, reclamemakers.
Esther:
Ja, is dat zo?
Frank:
Althans in de toekomst, mocht ik ooit een relatie krijgen. Eh, ja……
Esther:
Kijk je veel televisie?
Frank:
Weinig. Heel weinig.
Esther:
Ja?
Frank:
Ja…… D’r zijn echt eh, bepaalde programma’s waar ik thuis voor wil blijven…
Esther:
Zoals?
Frank:
Eh…… Nou, de RVU heeft af en toe leuke documentaires. VPRO heeft wel ’s leuke programma’s… En als ze op mijn doelgroep gericht zijn dan… wil ik ze ook wel ’s opnemen of gaan kijken.
Esther:
Wat bedoel je met doelgroep?
Frank:
Homoseksualiteit.
Esther:
Als het over homoseksualiteit gaat?
Frank:
Ja. Ja, dan eh… Ja. Ja, verder vind ik Will & Grace leuk, maar ja… dat… gewoon een beetje flauwe comedy…… Eh… Desperate housewives vind ik ook wel heel leuk. Nou ja, Sex and the city was ook heel leuk.
Esther:
Hm m…
215
Frank:
Maar ja. Da’s een beetje meer… Van die programma’s daar hoef je eigenlijk niks meer aan te doen, niet bij te denken. Kun je bij weglopen en dan kun je gaan zitten en dan kun je ze weer volgen……
Esther:
En dat vind je lekker kijken of…
Frank:
Ja, vind ik lekker kijken. Ja……
Esther:
En wat is voor jou meestal de reden om de televisie aan te zetten?
Frank:
[Stilte] Ehm…… Ja, dat heeft meerdere redenen…… De televisie dient ook vaak bij mij als achtergrond. Vaak ben ik aan het computeren… en dan heb ik de televisie eigenlijk op de achtergrond aan in plaats van muziek…
Esther:
Ja…
Frank:
Of een muziekprogramma, dat wil ook nog wel ’s voorkomen. [Stilte]
Esther:
Andere redenen om de televisie aan te zetten?
Frank:
[Stilte]
Esther:
Als je wel echt kijkt…
Frank:
Eh…, programma’s die mij aanspreken……
Esther:
Zoek je al van tevoren in de gids of?
Frank:
Eh…… Ja en nee. Ik kijk wel. Als ik. Op ’t moment dat ik De Metro bijvoorbeeld heb, die is gratis, dan kijk ik altijd wel wat ‘r op televisie is en als ’t dan iets is wat mij aanspreekt dan ga ik ’t ook kijken. Maar ik ga d’r niet extra voor in de gids kijken. Nee…
Esther:
Dus je zet ook zomaar de tv aan, heel vaak?
Frank:
Ja, ja, ja… Zonder dat ik een doel heb……
Esther:
Oké. En wat kijk je het allerliefst voor je ontspanning?
Frank:
Eh, comedy’s… Dus Will & Grace en eh, Absolutely fabulous, heb ik gekeken. Dat was echt een programma wat ik ook echt aan, aanzetten en waar ik echt voor ging zitten. En Will & Grace ook. En Desperate housewives ook. Dat is ook een programma waarvan ik echt zoiets heb van, nee, die wil ik echt gewoon wel eh, ja, rekening mee houden qua tijdsplanning…
Esther:
Oké. En wat vind je leuk aan Will & Grace?
Frank:
[Stilte] Ja, dat eh. Wat vind ik leuk aan Will & Grace? Het is lekker vals. Valse opmerkingen. Afkatten. Misschien wel een stukje herkenbaarheid… Eh…… Ja, het maakt voor veel mensen eh…, 216
homoseksualiteit wat toegankelijker, denk ik. Ze gaan d’r anders tegenaan kijken…… Het is gewoon een leuk programma. Esther:
Ga jij d’r anders tegenaan kijken?
Frank:
Nee… Nee……
Esther:
Maar je denkt dat ’t voor andere mensen wel zo werkt?
Frank:
Ja…
Esther:
Hoe zit dat dan?
Frank:
Hoe zit dat. Nou, ik denk dat mensen toch een bepaald stereotype beeld hebben… En nou wordt het stereotype, wordt wel héél erg overtrokken op wel een héle leuke manier. [Stilte] Dus eh… Ja, hoe zal ik ’t zeggen? Het is de leuke homoseksueel die mag [Lachend].
Esther:
Ja, ja… En…, worden d’r ook wel ’s serieuze onderwerpen in besproken?
Frank:
[Stilte] Met een knipoog. [Stilte]
Esther:
En wat zijn thema’s die naar voren kunnen komen?
Frank:
[Stilte] Eh… God, zo goed kijk ik dat programma eigenlijk nooit…… Wat zijn thema’s die naar voren kunnen komen? Ehm…… Nou…… Ja…… Moeilijk…… Zo kijk ik er eigenlijk niet naar.
Esther:
Nee?
Frank:
Nee.
Esther:
Hoe kijk je d’r dan naar?
Frank:
Hoe kijk ik d’r dan naar? [Stilte] Poeh, je stelt moeilijke vragen. [Lach]
Esther:
[Lach]
Frank:
Daar moet ik over nadenken. Eh… Met een knipoog… Grappig. Leuk…… Ja.
Esther:
Word je wel ’s geraakt d’r door?
Frank:
Nee. Nee.
Esther:
Word je überhaupt wel ’s geraakt door televisie?
Frank:
Ja… Ja…
Esther:
Ja?
Frank:
Ja, televisie kan me raken……
Esther:
Kun je een voorbeeld geven?
217
Frank:
[Stilte] Ehm… Nou, dit heb, dit heb ik niet echt op eh, televisie gezien. Het heeft wel indirect met televisie te maken… Dat was ehm……, uitzending gemist…… Ben je daar bekend mee?
Esther:
Dat is volgens mij op Nederland 1 dat ze
Frank:
Nee, nee. Dat is internet. En internet, da’s van de omroepen en eh…, van de publieke omroepen, en dan kun je bepaalde uitzendingen eh, terugkijken, die d’r op zij geweest.
Esther:
Oh…
Frank:
En dat vind ik dan wel heel leuk. En dan kun je zelf ook bepalen wanneer je een bepaald programma terugkijkt…
Esther:
Ja…
Frank:
Ehm…… En daar was laatst een stukje van Theo en Thea op…
Esther:
Hm m…
Frank:
En als kind vroeger vond ik dat helemaal niet leuk, maar nu vond ik dat wel… heel leuk. En dat ging dan op een gegeven moment over eh, eh, eh…… Nou het ging dan toevallig over homoseksualiteit en over hoe mensen daarmee worstelden. Dat vond ik wel heel herkenbaar. Toen had ik zoiets van: “Ja……” En dat vond ik ook wel leuk hoe ze dat brachten. En ik vind het wel jammer dat dat d’r nu niet meer is.
Esther:
Ja, ja. Dat was een stukje Theo en Thea dus…
Frank:
Ja…… En een tijdje geleden heb ik, tijdje geleden heb ik toch wel meer gezien. [Stilte] Oh ja, die film, De tweeling, die vond ik ook wel weer heel mooi.
Esther:
Hm m…
Frank:
In twee delen uitgezonden. Maar ik had ’t boek al gelezen, dus…… Dat vond ik ook wel een hele, ja, tranentrekker.
Esther:
Ja…
Frank:
Dat einde. En ik had echt zoiets van eh… snik…
Esther:
Ik heb volgens mij nog nooit zo hard gehuild bij een film als bij De tweeling. Dat ik echt aan ’t huilen was gewoon…
Frank:
Erg hè! Ja…… Dat vond ik een hele mooie film. En ja…, wat nog meer? [Stilte] Ja, die RVU heeft soms wel hele leuke programma’s. Dat wil ik nog wel ’s kijken…… En…… heel af en toe eh, eh…… de
218
BBC… Als ik overdag niks te doen heb. Die heeft of die hebben soms ook wel leuke, leuke programma’s… Esther:
Ja… Wordt je wel ’s ontroerd, geraakt door het nieuws bijvoorbeeld?
Frank:
Nee, nee… Nee, dat was nog heel, heel, eh… Toevallig hadden wij ’t er van de week over op ’t werk… Eh… Nee, vorige week. Dat was met die bomaanslagen in, in, in Londen en hoe gelaten we dat allemaal oppakken. Zo van…… Ik, ik denk eh…… De… Het raakt je niet meer, omdat je het zo vaak ziet… En dat is… Vroeger was ’t eh, eh, eh, een… Ja ook die beelden dan van de week op televisie van Afrika. Een of ander land waar een hongersnood was. Ik weet dus niet eens meer welk land. Zo triest is ‘t. Dan zie zo’n heel klein kind en… Ja, dan denk je van ja… Eigenlijk heel triest hoor dat ’t je niet meer doet en dat je d’r zo mee omgaat en dat je denkt van: “ Ja, nou ja…… ’t zal wel.”
Esther:
Kijk je veel nieuws?
Frank:
Ja……
Esther:
En waarom kijk je veel nieuws?
Frank:
Omdat ik toch graag op de hoogte blijf… Is misschien wel een beetje sensatie. [Stilte]
Esther:
Maar het raakt je niet?
Frank:
Nee… Nee… Het is toch allemaal te ver weg… Het gebeurt ergens anders; ‘t gebeurt niet hier…
Esther:
Ja… Kun je ’t verschil aangeven tussen kijken naar bijvoorbeeld Will & Grace of Desperate housewives en het nieuws? Voor jouw gevoel… De manier waarop je kijkt…
Frank:
Jawel, het nieuws is wat, wat, wat serieuzer…
Esther:
Hmhm…
Frank:
En het is informatief, dat informeert mij, dat houdt mij op de hoogte. En Will & Grace daarentegen is meer eh, stukje ontspanning, een stukje…… eh… een stukje, ja… met een korreltje zout nemen en aandikken en……
Esther:
Hmhm…… Wat raakt je eerder, het nieuws of Will & Grace?
Frank:
[Stilte] Ehm…… Wat zou me eerder raken… En dan bedoel je emotioneel? Dat ik daar mee bezig blijf?
Esther:
Hmhm 219
Frank:
Geen een van twee…
Esther:
Geen van tweeen?
Frank:
Nee…
Esther:
Is er iets anders waar je wel mee bezig blijft nadat je het hebt gezien?
Frank:
Ehm…… Ja, dan denk ik eerder het nieuws…
Esther:
Ja?
Frank:
Maar dan bepaald onderwerpen in het nieuws. [Stilte]
Esther:
Wat voor onderwerpen?
Frank:
Eh…… Nou, dat zijn dan meer van onderwerpen… Londen ben ik geweest en dan zie je dat en dan is het herkenbaar, dan komt het wel dichtbij…
Esther:
Hmhm…
Frank:
En dan heb ik wel even zo van: “Wow!”…… Maar eh, eh, eh, op zich zijn die momenten te kort…. Dus het is niet dat het mij bezig blijft houden…
Esther:
Oké…… Eh…… De tweeling bijvoorbeeld of een film, daar kun je door ontroerd raken…
Frank:
Ja
Esther:
In hoeverre maakt het uit of iets realistisch is of niet?
Frank:
[Stilte] Ehm… Nou De tweeling heeft natuurlijk een bepaalde opbouw. En eh, eh, eh, op een gegeven moment zit je d’r als ’t ware in en… Het is misschien ook wel weer heel herkenbaar een stukje trots. Ik denk dat iedereen dat wel eens heeft een ruzie of een vriendschap omdat je trots bent. En doordat je zo in het verhaal meezit en meegesleept wordt en het is een twee uur durende film, of anderhalf uur, ik weet niet precies hoeveel, dan wordt je d’r ja… D’r zit een bepaalde opbouw in. En dat, dat, dat houdt je vast. En het nieuws zijn… Ja da’s een moment. Het gaat snel en dan is er het volgende onderwerp al……
Esther:
En zoals actualiteiten rubrieken bijvoorbeeld, die wat langere items hebben?
Frank:
Ehm…… Ja, dat, overdag als ik wil dan kijk ik RTL5. Dat vind ik dan, ja…
Esther:
Wat is daar dan op?
220
Frank:
Ja, dat is een Business today of zo, maar dan hebben ze de hele dag zo’n Journaal en zo’n beurs en…
Esther:
Ja, ja… Dat zijn allemaal journaalachtige items of niet?
Frank:
Ja, ja…
Esther:
Ze hebben er een soort CNN van gemaakt…
Frank:
Ja, ja… Ja, nou ja, ik vind, ze zijn beter dan het NOS.
Esther:
Ja?
Frank:
[Stilte] Dat is mijn mening…… Ze hebben sneller ’t nieuws, krijgen sneller het nieuw nieuws……
Esther:
Oké…… Heb je gister televisie gekeken?
Frank:
[Stilte] Ja…
Esther:
Wat heb je gekeken?
Frank:
Ik zou het niet meer weten. Dan moet ik heel, heel diep nadenken. Gisteren was ’t eh…… donderdag… Het Journaal, denk ik… Ja, weet ik wel zeker Het Journaal…… Effe kijken, overdag gewerkt, gesport… Nee, de stad in geweest, dus nee, Het Journaal heb ik effe gezien…
Esther:
Ja… Verder in de afgelopen dagen…
Frank:
Eh… Eh… Ja, Will & Grace… Ja en Journaal……
Esther:
Weet je nog waar ’t over ging, Will & Grace?
Frank:
Eh… J…. Waar ging ’t over…… Eh, Will die had een vriendje leren kennen en die verpeste het op de een of andere manier…… En uiteindelijk kwam alles toch weer goed [op laconieke toon]…… Eh, dat is alles wat me bij is gebleven…
Esther:
Ehm… Heb je wel eens gehad dat je door een televisieserie of zo een… je kijk op iets veranderd is?
Frank:
[Stilte] Ehm…… Door een serie [Stilte] Ongetwijfeld, maar ik zou ’t niet zo een twee drie kunnen zeggen wat……
Esther:
Want je riep net van: “Ik denk ook dat mensen een beeld van homoseksualiteit krijgen bijvoorbeeld door Will & Grace.”
Frank:
Ja, daarom zeg ik ongetwijfeld wel. Ik zou niet een twee drie iets kunnen noemen…
221
Esther:
Maar je hebt zelf niet zoiets van: “Oh, dat is een serie of een programma waarvan ik meer van iets zie van iets waar ik anders niks over had geweten.”
Frank:
Eh…… Ehm, ja, d’r was een tijdje een, een, een… Ik weet niet of dat nou van AT5 was…… of van de VPRO. Daar ging dus een Surinamer en een Marokkaanse vrouw die gingen met z’n tweeen……
Esther:
Ja, klopt…
Frank:
En dat vond ik dus een heel leuke, leuk… Dus de vooroordelen zoeken. Zowel bij Surinamers als bij Marokkanen, maar ook bij Nederlanders…
Esther:
Ja…
Frank:
Dat vond ik wel, vond ik een heel leuk programma…
Esther:
Ja?
Frank:
Ja, dat…… Maar ook echt omdat die vooroordelen zo over dreven neergezet werden…. En echt zo op zoek gingen naar die vooroordelen… Dat vond ik wel eh… ja, een erg interessant programma. [Stilte]
Esther:
Ehm… Heb je wel ’s dat je naderhand nog nadenk over iets… Over een serie die je hebt gezien, een onderwerp dat daarin naar voren kwam of zo… Met vrienden ’t er over hebt of met collega’s…
Frank:
Jawel, natuurlijk, ja…
Esther:
Ja?
Frank:
Ja……
Esther:
Zoals bijvoorbeeld?
Frank:
Het interview van Knevel met die Nederlandse eh… [moslim]. Kijk dat is natuurlijk iets dat… Ja dat wordt dan herhaald en doordat er al zo’n ophef over is dan… Daar praat je dan over…… Ja, Londen. Het nieuws. Het nieuws is toch vaak een gespreksonderwerp… En met vrienden bijvoorbeeld Will & Grace, van dat was grappig of dat was leuk……
Esther:
Ja…… En eh…… Denk je dat televisie invloed heeft op jouw mening?
Frank:
Ja
Esther:
Meningsvorming…
Frank:
Ik denk eh… Ja, ja absoluut… 222
Esther:
Hoe?
Frank:
Eh… [Stilte] Hoe… Ja, het is toch, ’t is toch eh, eh, ehm… een medium wat je informeert… Dus dat kan, ja… Als je, als ik eh… [Stilte] Ehm…… Ik denk een beetje in welke context programma’s gebracht worden……
Esther:
Wat bedoel je daarmee?
Frank:
Nou ja, als je bijvoorbeeld naar de VARA kijkt, bijvoorbeeld Kopspijkers is een programma van Jack Spijkerman, is altijd toch wel een beetje anti…, toch wel anti dit kabinet…
Esther:
Ja…
Frank:
En dat laten ze toch wel heel duidelijk merken… En ook de uitspraken en zo. En dan merk je toch dat je uitspraken meeneemt of… Maar dat is dan misschien ook omdat ik eh, eh, eh, eh…… ja de VARA, bepaalde programma’s van VARA wel ’s wil kijken en dat toch nog wel interessant vind en ik bijvoorbeeld de EO niet zou kijken. Ik kan me voorstellen dat iemand die naar de EO kijkt en eh, die helemaal in de here is, toch bepaalde dingen van de EO overneemt……
Esther:
Maar heb jij het gevoel dat je dingen van de VARA overneemt dan of?
Frank:
Nee, maar ik kan me wel vinden in bepaalde uitspraken van hun……
Esther:
En dan werkt het op elkaar in of…
Frank:
Ik denk dat ’t elkaar versterkt… Is toch ja… Je hebt toch een bepaalde voorkeur voor iets en eh…, daar kijk je toch naar en dan zijn er toch bepaalde programma’s die je aanspreken…… Ik denk dat dat elkaar versterkt, althans bij mij zou ’t versterkend kunnen werken…
Esther:
Ja… Oké… En ehm…… Terug op de ontroering… Als je ontroerd raakt door een serie of een programma…
Frank:
Hmhm…
Esther:
Is dat dan vaak iets realistisch of… hoeft dat niet?
Frank:
Het moet herkenbaar zijn denk ik. Ik moet me d’r in eh, eh, eh… in kunnen leven.
Esther:
En wanneer kan dat?
Frank:
Ehm…… Ik denk dat dat onderwerpen zijn… waar je zelf ook mee te maken krijgt… Of te maken mee hebt gehad… En dat je dan toch eh, eh, het hoeft niet helemaal hetzelfde te zijn, maar het gevoel… dat je je 223
daarmee kunt identificeren. Dat je d’r empathie voor hebt… Ik denk dat ik dan, op dat moment kan ik, kan een programma mij raken en kan ik ja…… Esther:
Doe je daar dan ook wel ’s wat mee? Brengt het je wel eens op ideeën of…?
Frank:
En dan bedoel je in de zin van ideeën van?
Esther:
Nou, dat het je aan het denken zet of daadwerkelijk ehm… voor jou iets verandert. Dat je anders gaat handelen of zo…
Frank:
Ja, ik denk niet dat een programma mijn handelen kan veranderen…
Esther:
Nee?
Frank:
Dat zou misschien eh, bij kunnen dragen aan een veranderingsproces waar ik op dat moment in zit, maar ik denk niet dat eh… Nee. Nee, dat geloof ik niet.
Esther:
Wel eens gehad dat je echt over een onderwerp na bent gaan denken doordat je het op televisie zag?
Frank:
[Stilte] Ja, nou ja, misschien dat een onderwerp wel eens ter sprake komt… en dat daardoor een discussie eh, eh, losbrandt, dus onder vrienden. Bijvoorbeeld als er eh, eh, een groep Marokkanen op zijn en eh, ja, iemand die laat zich daar heel negatief eh, eh, over uit…… dat iemand toch een beetje, dat iemand toch die nuance weer aanbrengt en een beetje zo’n discussie over en weer krijgt… Maar echt eh… Ja, misschien een eerste aanzet tot…
Esther:
Een eerste aanzet tot…
Frank:
Ja, een discussie……
Esther:
Dat je…
Frank:
Dat je dan toch wel zoiets hebt van: “Het is een maatschappelijk probleem en d’r moet wat mee gebeuren.” En dat je dan toch eh… gaat kijken van goh……
Esther:
En dat kan komen door televisie?
Frank:
Ja. [Stilte]
Esther:
Wat zijn issues in de maatschappij op dit moment die je bezighouden?
Frank:
Mmm…… Wat houdt mij bezig… Ehm… Issues in de maatschappij… Eh… Bezuinigingen in de gezondheidszorg, buitenlanders, eh…,
224
minder tolerantie tot of naar mekaar…… Ik denk dat dat toch wel de voornaamste dingen zijn die me bezighouden…… Esther:
En zie je daar wel ’s wat van terug op televisie?
Frank:
Ja……
Esther:
Spreekt je dat dan ook aan of…? Waar zie je dat in terug?
Frank:
…… Soms is het bevestiging… Het komt dan meestal weer naar voren in bijvoorbeeld Het Journaal……
Esther:
Het Journaal…
Frank:
Ja, bijvoorbeeld…
Esther:
En in series of zo, of entertainmentprogramma’s, zie je daar wat in terug?
Frank:
… In series…… Niet in de series die ik volg…… Nee…
Esther:
En Will & Grace, volg je dat echt?
Frank:
Nou, niet echt dagelijks…
Esther:
Want ze zijn nu bezig met de herhalingen hè?
Frank:
Ja, ja…
Esther:
En die heb je allemaal al gezien of nog niet?
Frank:
Veel heb ik er al gezien. Ik heb het eerste seizoen ook gekocht, dus eh… Want ik trouwens wel een hele leuke serie vind is bijvoorbeeld Queer as folk… En dat is eh, eh.. Die haal ik dus van internet af.
Esther:
Ja…
Frank:
Voor mij is internet meer een medium dat mij informeert, waar ik veel meer mee doe dan televisie…
Esther:
Ja?
Frank:
Ik merk dat eh…, eh…, ik eigenlijk heel weinig doe met televisie. Veel aan internet.
Esther:
Wat doe je met internet dan?
Frank:
Eh… msn-en, mailen, programma’s downloaden, muziek downloaden…, eh, contacten onderhouden, eh…, televisieseries downloaden en kijken of eh, via Uitzending gemist kijken.
Esther:
Dat is wel een goeie inderdaad, Uitzending gemist… En Queer as folk dat download je van internet.
Frank:
Dat download ik van internet…
Esther:
En kijk je het dan op je computer? 225
Frank:
Dat kijk ik op de computer…
Esther:
Ik heb het nog nooit gezien. Ik heb er heel veel over gehoord, over die serie, maar ik heb ’t nog nooit gezien. Is ’t leuk?
Frank:
Het is een hele leuke serie. Ja, het is superieur.
Esther:
Wat is het voor ’n serie?
Frank:
Het gaat over een ehm, groep homoseksuelen…, zowel vrouwen als mannen, in Amerika die in de stad wonen en die worden gevolgd met al hun problemen en in hun leven…
Esther:
Een soort Friends met alleen maar homoseksuele vrienden of… Het is geen comedy of wel?
Frank:
Nee, nee, het is geen comedy, nee. Het is echt wel, het is een beetje a la Sex and the city.
Esther:
Oké.
Frank:
Ja……
Esther:
Spannend ook of… zijn ‘t… Hoeveel vrienden zijn ‘t?
Frank:
Eh… D’r is een vaste clan van eh…… ik geloof tien. Die kennen elkaar allemaal en daar is natuurlijk een heel leven omheen……
Esther:
Hm, eens een keertje kijken. Heb je The L-word al gezien?
Frank:
Eh, nee…… Nee. Ik hoor dat het heel slecht is. [Lach]
Esther:
Ja?
Frank:
Dus ik zal het ook niet gaan kijken……
Esther:
Wat heb je d’r over gehoord dan?
Frank:
Ja, dat ‘t een slechte serie is……
Esther:
Ehm… Ik zit even te kijken of ik nog wat heb… Volgens mij ben ik aardig eh…
Frank:
Door je vragen heen…
Esther:
Ja…
Frank:
Da’s heel snel gegaan. [Lach]
Esther:
Ja, ja… Heb je echt een favoriet programma?
Frank:
Ehm… Dan denk ik Queer as folk.
Esther:
Ja?
Frank:
Ja……
Esther:
Maar wat voor thema’s komen daar aan bod dan?
226
Frank:
Ehm… Relaties, seksualiteit, eh, eh…, HIV… Een beetje alles wat je eigenlijk als homoseksueel ook te maken, mee te maken hebt. Eh, discriminatie, eh…, wel of niet geaccepteerd, eh……
Esther:
Dat zijn best wel serieuze dingen ook.
Frank:
Ja, heel serieuze dingen inderdaad……
Esther:
Is het drama of is het…?
Frank:
Eh…… Ja, het is ook een beetje drama. Ja, het is gewoon heel herkenbaar. Het gaat gewoon over een groep mensen en d’r zijn gewoon bepaalde punten eh, waar je je absoluut niet in herkent, d’r zijn ook een aantal dingen waar je gewoon mee te maken krijgt. Op het moment dat je je homoseksualiteit ontdekt, krijg je vroeg of laat te maken met iemand in je omgeving die seropositief is. Dat zijn toch van die onderwerpen die daar in behandeld worden, dus het is toch herkenbaar……
Esther:
Ja……
Frank:
Dus op zich is het een hele… En aan de andere kant is het ook een serie dat je denkt van: “Nou ja, hè…, het klopt niet.”
Esther:
Het klopt niet?
Frank:
Ja, nou ja, het is overdone, too much…
Esther:
Ja?
Frank:
Ja, ook bijvoorbeeld onderwerpen als drugsgebruik en drugs en ja, dat komt gewoon veel meer in, denk ik, de homowereld voor en daar, ja, dat is gewoon heel herkenbaar. Dan denk je ja…
Esther:
Maar hoezo, wat bedoel je met dat het too much is, die serie?
Frank:
[Stilte] Eh, te aangedikt, naar mijn mening… Het is af en toe wel een beetje gedramatiseerd. [Stilte]
Esther:
En dan is ‘t… Eh, wat is het gevolg daarvan voor de manier waarop je kijkt?
Frank:
Eh…… Niet, het heeft verder geen vervolg… Dan denk ik: “Nou ja, toe maar, volgende onderwerp.”
Esther:
Ehm… Denk je dat eh, amusementsprogramma’s, zeg maar alles behalve nieuws en actualiteiten, invloed kunnen hebben op meningen, de publiek opinie?
Frank:
Eh, ja. 227
Esther:
Ja?
Frank:
Ja! [Stilte]
Esther:
En wat… hoe?
Frank:
Ehm…… Ja, ik denk als een programma als eh, Life and cooking hebt, wat eh… ontzettend, ik vind het persoonlijk een verschrikkelijk programma, want eh het is een en al reclame. Als je bijvoorbeeld zo’n Carlo hebt, die de leuke spontane homo uithangt, denk ik daardoor, dat daardoor het publiek anders tegen homo’s aan gaat kijken. Want dan zijn homo’s leuk en spontaan en gezellig…
Esther:
Zijn ze dat ook?
Frank:
Nee [Lach]
Esther:
[Lach]
Frank:
Een stelletje valse loeders zijn ‘t!
Esther:
Maar men heeft graag dat het volk denkt dat het wel zo is. [Lach]
Frank:
Precies. [Lach] Precies… Ik denk dat eh, eh, om het maar heel plat te zeggen, Carlo volgende week zondag eh, eh, in Life and cooking gaat zeggen van eh, eh, om ’t in het Engels te zeggen: “I take him up in the ass”, dat heel Nederland afhaakt. Dat de kijkcijfers gaan dalen en dat eh… Snap je wat ik bedoel. Zolang het maar aan het stereotiepe beeld voldoet dan…… Dan is het goed…
Esther:
Ja, denk je dat?
Frank:
Ja, denk ik wel. Voor veel mensen hoor…
Esther:
Voor jou ook?
Frank:
Ehm… Voor mij ook? Ja, nee… Ik denk omdat ik tot een minderheid behoor, dus dan ga je meteen anders kijken… Je behoort niet tot de massa… Je bent gewoon anders. Je bent anders dan… de rest van de wereld, dan de norm…… Dus dan eh, ga je ook anders leven…
Esther:
Ja? Denk je dat je anders kijkt, anders televisiekijkt daardoor?
Frank:
[Stilte] Eh, ik wel denk ik.
Esther:
Ja? En hoe dan? Wat?
Frank:
Ja, ik denk toch een ander leven. Je hebt andere interesses, je hebt andere vrienden, je beperkt je, of ja, je leeft toch in een kleinere kring…
Esther:
Hmhm… 228
Frank:
Ik bedoel ik ga niet met mijn kindertjes naar de Efteling en eh… ja, ik ga ook niet aan het klussen in huis, dus ik ga bijvoorbeeld geen klusprogramma’s kijken. En ik denk als je huisje, boompje, beestje, kindertjes hebt dan eh…, ja, dan ga je lekker zaterdags in de tuin de auto wassen en eh, klussen…… Denk ik hoor. [Stilte] En dan ben je toch veel meer gebonden, op het moment dat je kinderen. Ik, ik heb geen kinderen, dus ik hoef op zaterdagavond niet thuis te blijven… Als ik nou zoiets heb van ik ga vanavond naar Nijmegen, dan ga ik naar Nijmegen. Kijk, ik bedoel, op het moment dat je kinderen hebt, dan blijf je thuis. En dan denk ik dat je ook sneller geneigd bent om televisie te kijken…… Ik ja……
Esther:
Ja, het zou kunnen hoor…… Ik vraag me dat altijd af… Die hele norm, ik weet dat er een norm is, maar ik vaak dat doordat je zelf het idee hebt dat die norm d’r is, dat je zelf al anders bent of zo. Iedereen is anders dan die norm namelijk.
Frank:
Ja, goed, maar de een ligt dichter bij de norm en die kan er beter aan voldoen dan de ander. En… Het is heel triest maar ik heb altijd nog zoiets van mensen hebben altijd, de mensen die de norm zijn, hebben altijd een groep nodig die niet bij de norm hoort om zich beter te voelen. Of om die groep dan zielig te vinden of eh… He… Je hebt altijd een groep die is zielig en je hebt altijd een groep die is slecht……
229
Gesprek 11 Datum:
zaterdag 23 juli 2005
Duur gesprek:
± 55 minuten
Pseudoniem:
Devil
Leeftijd:
29
Geslacht:
Man
Opleiding:
MBO
Beroep:
Groepsbegeleider geestelijk gehandicapten
Woonplaats:
Arnhem
230
Esther:
Waar ’t mij om gaat is jouw dagelijkse ervaring met televisie. Het gaat echt voornamelijk om je eigen eh, ja, wat je kijkt, wat je leuk vindt. Vooral niet denken van: “Oh dat heb ik alleen, dat is niet interessant.” Vertel maar gewoon, ik kan het toch wel gebruiken, dus eh… Je mag eerst een beetje over jezelf vertellen. Wie ben je, wat doe je?
Devil:
Ik ben Devil. Ik ben 29 jaar. Ik werk als groepsbegeleider om een autistengroep in Arnhem, in Schaarsbergen. Dat doe ik al zes jaar, ja, en op zich vind ik dat nog steeds leuk, maar ik wil wel een keer wat anders. Ja, maar daar zit ik al eh, jaren mee, dus eh…… En op de een of andere manier blijf ik altijd plakken, dus eh…… Dus ergens heb ik dat toch nog het gevoel, ja ergens vind ik het dan toch nog wel leuk. Anders zou ik dan ook niet d’r blijven plakken of zo.
Esther:
En wat doe je in je vrije tijd?
Devil:
Vrije tijd eh…… Ja, dat weet je toch. [Lach]
Esther:
[Lach]
Devil:
Eh, beetje lanterfanteren. Ik vind het leuk om uit te gaan. Ik vind het leuk om mijn vrienden op te zoeken en gezellige avondjes, lekker in het park zitten als het mooi weer is. Ik bezoek heel graag concerten. Ik ben concertfreak die alles, overal heen wil als er wat te doen is. En eh…… Ik ben verslaafd aan strips lezen.
Esther:
Ja?
Devil:
Ja…… Vooral de Donald Duck, een erg leuk weekblad. Hhm… Internetten, doe ik ook graag. Ik zit bijvoorbeeld gigantisch te balen dat mijn internet nou al eh… weet ik het hoe lang plat ligt en geklooi.
Esther:
Echt waar?
Devil:
Ja, want ik volg alles via het internet… Zoals Kopspijkers en Papaul en eh Het Journaal en eh…
Esther:
Dat kijk je allemaal op internet?
Devil:
Ja.
Esther:
Echt waar? Kijk je wel eens televisie dan?
Devil:
Ja, ik heb televisie op mijn slaapkamer en daar zitten wel zeven zenders op en daar ben ik wel heel blij mee. En sinds kort een kat. Erg leuk.
231
Esther:
Maar, waarom kijk je televisie op internet dan? Wat is het leuke daar aan?
Devil:
Ehm…… Ja, handig, want eh, bijvoorbeeld Het Journaal en dat soort dingen, je hoeft het maar aan te klikken en je kunt meteen Het Journaal kijken en… Ik merk op internet staat ook altijd het laatste nieuws en zo en dat vind ik eigenlijk ook wel prettig. Dan heb je zo’n omroep.nl en daar staat bijna alles ook van de omroepen eigenlijk.
Esther:
Ook uitzendingen?
Devil:
Ja, Nova staat er op en Het Journaal staat er op en eh…… Kopspijkers wat ik erg leuk vind. Cabaretiers staan d’r op. Dat vind ik erg prettig.
Esther:
Kijk je veel televisie?
Devil:
Eh ja, de laatste tijd wat minder, omdat mijn huistelevisie kapot is en… Ja, af en toe in de slaapkamer een beetje soapjes kijken en… Daar kun je heerlijk bij ontspannen.
Esther:
Ja?
Devil:
Ja.
Esther:
En wat vind je. Heb je een favoriet programma?
Devil:
Goede tijden; slechte tijden. [Lach]
Esther:
Ja, is dat je lievelingsprogramma?
Devil:
Ja, vind ik erg leuk. Gaat nergens over maar, ja……
Esther:
Wat vind je er leuk aan?
Devil:
Nou, volgens mij is het meer een verslaving.
Esther:
Kijk je het al lang?
Devil:
Ik kijk het al vanaf dat ’t d’r op komt.
Esther:
Echt waar?
Devil:
Ja……
Esther:
En dat kijk je elke dag?
Devil:
Als ik, ja, ja in principe wel, maar ik kan ’t wel missen of zo. Het is niet zo dat ik er echt voor thuisblijf. Maar meer, dan ben ik bij iemand en als het kan dan is ’t om acht uur: “Mag ie aan?” dan kan ik even kijken.
Esther:
Maar wat is er leuk aan Goede tijden; slechte tijden?
232
Devil:
Ja, wat is er leuk aan, jezus, dat weet ik zelf eigenlijk ook niet echt. Verslaving denk ik, ja…… Hoe het met de mensen gaat in Goede tijden of zo, ja…… Ja…
Esther:
En ben je wel eens geraakt d’r door?
Devil:
Eh, nee, dat niet. Nee… Nee…
Esther:
Op wat voor een manier kijk je dan? Hoe……
Devil:
Zijn wel moeilijke vragen……
Esther:
Kijk je altijd geconcentreerd er naar?
Devil:
Eh nee, want ik doe ook nog allerlei dingen d’r vaak omheen. Ja. Of ik loop naar de keuken en ga wat pakken of eh… ik ben weer afgeleid of eh… Echt geconcentreerd kijk ik er niet naar. Nee.
Esther:
Heb je wel ’s dat je na als je hebt gekeken d’r nog over nadenkt?
Devil:
Weinig, want ik merk dat je het heel snel vergeten bent…
Esther:
Ja?
Devil:
Ja, d’r gebeurt zo veel…… Het gaat van de ene naar de ander die soap, dus eh, dus ’t is niet zo dat ik precies weet wat er allemaal gebeurd is daarna. Ja, af en toe wel maar. Ik weet wel hoe leuk ’t was.
Esther:
Wat vind je leuk? Wanneer is ’t leuk?
Devil:
[Stilte] De ruzie d’r in. De liefde. Wat zit er allemaal in… Iedereen gaat met iedereen en… Ja, ´t is soap. Vind ik grappig.
Esther:
Wie vind je leuk in Goede tijden?
Devil:
Wie vind ik leuk in Goede tijden…… Dat EO-meisje, die vind ik, die is zo ontzettend braaf. Sjors, dat is echt zo’n EO-meisje die in de serie zit en die is zo gaaf. Vind ik grappig.
Esther:
Want?
Devil:
Ja, gewoon heel ouderwets. Geen seks voor het huwelijk en zo, je moet eerst getrouwd zijn. Van die dingen waar ik niet echt in geloof, dus dan heb ik zoiets van: “Hé, zo kan ’t ook.”
Esther:
En denk je daar dan wel ’s over na? Dat je zoiets hebt van: “Hé, wat gek”? Of…
Devil:
Ja, ik kan ’t me moeilijk voorstellen. Ja. Ik bedoel als je iemand leuk vindt en weet ik ’t wat. Ja, of je bent heel gelovig en je gaat echt zo via die regels leven, dan kan ik best wel snappen dat ’t er gewoon niet bij hoort omdat het geloof het verbiedt. Maar ja, ik heb zoiets van ja, als je 233
iemand leuk vindt en weet ik ’t wat, dan……, ja, kun je toch niet wachten. Esther:
Denk je dat ’t realistisch is? Dat je ook dat soort mensen echt hebt?
Devil:
In je omgeving?
Esther:
Nee, gewoon in het algemeen.
Devil:
Ehm… Ja, ik denk ’t wel. Ja……
Esther:
Denk je dan dat je een beetje een beeld krijgt van wat voor mensen d’r nog meer zijn zeg maar, behalve wat jij kent.
Devil:
Ja, dat wel, ja. D’r zullen toch heel wat meer verschillende mensen zijn die heel anders denken of zo. Kijk ik vind het heel vanzelfsprekend van ik vind iemand leuk en ik ga d’r mee kussen en dan negen van de tien keer ga je ook wel ’s wat verder en dat soort dingen. Maar…, ik merk bij eh, bij zo iemand is dat toch allemaal anders…… Ja… Dat is dan ook mee taboe omdat het niet mag, ja…… Dat hoort echt bij het huwelijk en daarna……
Esther:
Wat kijk je nog meer op televisie?
Devil:
Kopspijkers vind ik erg leuk…… en dan vooral de bar. Al die uitspraken die in het nieuws zijn geweest die gaan ze dan allemaal behandelen. Vind ik erg leuk.
Esther:
Wat vind je daar leuk aan?
Devil:
Ja, d’r zit heel veel humor in. En alles wordt gepresenteerd met een grap en met een…… […]
Esther:
[..] Wat is je reden meestal om de televisie aan te zetten?
Devil:
Nou ik vind ’t ook wel ’s tijdverdrijf. Ja… En nieuwsgierigheid, zo van: “Hé, wat zou d’r gebeurd zijn?” En ook wel dingen willen weten. Want bijvoorbeeld met Londen [aanslagen] zat ik echt flink te balen dat ik eh…, maar zeven zenders had en dat ik niet het laatste nieuws kon volgen en m’n internet plat lag. Ik heb zoiets, ik wil wel weten wat er allemaal gebeurt in de wereld. Dus ik hoorde het van de buurvrouw, die had ’t er over, dus eh… Had ik zoiets van oh… Dus ik ben bij haar effe wezen kijken. Dus eh, ja. Maar dat vind ik dan wel belangrijk van het nieuws, dat je weet wat er in de wereld gebeurt. En dan heb ik ook af en toe zoiets van, als je dan aan ’t kijken bent naar al die beelden, van zo slecht hebben we het hier niet. Ik bedoel je hoort heel veel 234
mensen klagen, over dit en over dat en uh uh. Ik heb wel eens zoiets van: “Je hebt een dak boven je hoofd en eh, op zich ben je van heel veel dingen heel ver weg.” [Stilte] Esther:
En televisie als tijdverdrijf…
Devil:
Ja, ik zet ‘m ook wel ’s aan als eh, als ik me verveel…… Dan vind ik ’t erg leuk dat ‘k een flauwe serie kan kijken of eh… een leuk programma of weet ik ‘t.
Esther:
Wat voor flauwe series kijk je?
Devil:
Friends vind ik erg leuk… Ehm… Will & Grace…
Esther:
Ja?
Devil:
Ja…… Dus……
Esther:
Heb je wel ’s dat je daar nog over nadenkt als je dat hebt gekeken?
Devil:
Nee…, over soaps en series denk ik niet heel veel over na…… Als ik eh, als ik eh, documentaires kijk over de landen in Afrika of Londen gister dan, of is ’t alweer eergisteren, dan denk ik er wel over na… Ja……
Esther:
Ben je d’r dan veel mee bezig of?
Devil:
Ik merk wel dat ik eh, met m’n omgeving d’r over heb. Zo van hé. En mensen beginnen d’r vaak ook zelf over. Dus dat ‘s, dan heb ik zoiets van wow…… Hoe kun je in gods naam een bom in de metro leggen of weet ik ’t wat, ja…… Dat je daar heel veel mensen mee kwetst en pijn doet en ja, daar vallen gewoon ongelukken bij dus… Nee, dat vind ik wel erg. Ja…
Esther:
En word je wel eens ontroerd door televisie?
Devil:
Ehm… Ja, van de week. Had ik echt zoiets van wow. Ik was Oprah Winfrey aan ’t kijken en dat eh… Even denken, waar ging ’t ook alweer over… Nou, in ieder geval was er een vrouw en die had een kindje gekregen die had twee hoofdjes. Dus d’r was echt zo’n hoofd was aan het hoofd vastgegroeid, zonder lijf. En toen had ik echt zoiets van wow…… Ja…
Esther:
En dat kindje leefde nog?
Devil:
Het kindje leefde nog en die hebben ze later, hebben ze dat hoofdje hebben ze d’r eh, d’r af kunnen halen… En dat was heel bizar allemaal.
235
Ze lieten daar echt beelden van zien en toen had ik zoiets van wow… Ja… Esther:
Ben je daar daarna nog mee bezig dan? Praat je d’r over met anderen of?
Devil:
Ja hoor, want op werk dan, meestal zit ik wel zo in elkaar dan gaat dat met een lolletje of zo en dan gaat ’t zo van: “Nou, wat ik nou gezien heb bij Oprah Winfrey! Dat is echt. Mijn god. Dat dat bestaat of dat dat kan of… Heel bizar.” Ja, ja, dus op zo’n manier merk je wel dat dat blijft hangen en dat ik toch eh, ja, dat ik geboeid was en……
Esther:
Heb je gister televisie gekeken?
Devil:
Eh…, nee.
Esther:
Eergisteren?
Devil:
Ehm… Even denken… Volgens mij woensdag echt voor het laatst.
Esther:
Wat heb je gekeken, weet je dat nog?
Devil:
Ja, laatst was dat Oprah Winfrey met dat eh, met dat hoofdje. En Londen dan denk ik… Dan zit er inderdaad echt van te balen dat ik eh, dat ik effe niks kan. Ja ik kan wel wat, ik kan de krant gaan halen……
Esther:
Vind je het erger dat je Goede tijden; slechte tijden mist of dat je ’t nieuws mist?
Devil:
Ehm… Toch wel ’t nieuws… Ja…
Esther:
Ben je niet nieuwsgierig hoe het nou gaat in Goede tijden dan?
Devil:
Nee, ze hebben zomerstop. [Lach]
Esther:
Oh ja, tuurlijk. Dat is waar. En als ’t wel op televisie was geweest? Stel je voor dat als Goede tijden wel op televisie is en je hebt twee weken geen tv, wat mis je dan ’t meest?
Devil:
Ehm… Goede tijden mis ik niet zo… Nee, ’t is niet zo van, als ik ’t bewust een, twee weken niet kan kijken door een of andere omstandigheden dat ‘k eh, wat sommige mensen wel ’s doen van dan gaan ze mensen opbellen van kun je niet opnemen op de video en weet ik ’t wat… Nee… Ik eh, neem ook nooit iets op op video… nee… Maar daar is internet weer heel handig voor. Je kunt heel veel dingen d’r opzoeken en… Dus heel veel dingen hoef je echt niet op te nemen……
Esther:
En ehm…… 236
Devil:
Heb je d’r wat aan?
Esther:
Ja, tuurlijk heb ik ‘r wat aan…… Ehm… effe denken… Will & Grace, wat vind je daar leuk aan?
Devil:
[Stilte] Ehm… Wat vind ik er leuk aan… Ja, het gaat heel erg over relaties en weet ik ’t wat…
Esther:
Hmhm…
Devil:
Dat eh… Twee, twee d’r van die zijn homo. Eentje die vindt eh, ja die valt op mannen dan… En dan is er nog een vrouw bij… Jezus, zit heel raar in mekaar allemaal…
Esther:
Hmhm…
Devil:
Ken je ’t zelf of niet?
Esther:
Hmhm, ja, ik kijk het heel vaak.
Devil:
Oké. Het is gewoon geweldig.
Esther:
Ja?
Devil:
Ja……
Esther:
Wat vind je d’r leuk aan dan?
Devil:
Wat vind ik er leuk aan… Ja…… Dat zeg je wel erg vaak.
Esther:
Wat zeg je?
Devil:
Ik zeg, dat zeg je bij elke vraag, wat vind je d’r leuk aan…
Esther:
Ja, veel hè. [Lach]
Devil:
Ja, inderdaad…… Wat vind ik er leuk aan…… Ja, die hele foute, foute homo die d’r inzit die vind ik leuk.
Esther:
Hmhm. Wat vind je daar leuk aan dan?
Devil:
Ze zijn op zich als je het zo bekijkt vrij hard, vind ik, tegen elkaar… En ze tonen bijna geen emoties…… Ja. [Stilte]
Esther:
Komen d’r wel ’s serieuze onderwerpen in voor?
Devil:
…… Ik vind heel weinig.
Esther:
Ja?
Devil:
Ja……
Esther:
En in Goede tijden?
Devil:
Ja, daar komt op zich meer serieuze onderwerpen dan eh, dan in zo’n Will & Grace ja.
Esther:
Ja?
237
Devil:
Ja… Ik merk Goede tijden; slechte tijden gaat af en toe nog ergens over en Will & Grace gaat eigenlijk eh…, ja nergens over vind ik……
Esther:
Wat voor onderwerpen komen d’r in Goede tijden naar voren dan?
Devil:
Ehm… Eh… mensen gaan trouwen, mensen gaan dood, mensen verdwijnen, mensen gaan weg…… Het is eh, ’t is meer real life vind ik dan een Will & Grace wat ik gewoon leuk vind om te kijken……
Esther:
Vind je het realistischer dan Will & Grace?
Devil:
Ehm…… Ja, op zich wel… Ja…
Esther:
Ja? Hoe komt dat?
Devil:
Ehm… het gaat meer over allerhande dingen uit het leven. Is bij Will & Grace trouwens ook……
Esther:
Maar bij Goede tijden meer of…
Devil:
Ja, volgens mij wel meer…
Esther:
Heb je wel ’s dat je ontroerd raakt door Goede tijden?
Devil:
Ehm… ja, ooit een keer… Was of een begrafenis of iemand ging dood of weet ik ’t wat en toen had ik wel zoiets van: “Hé, dat heb ik ook meegemaakt of eh.” Ja… Dan heb ik zoiets van: “Hé, die uitzending vind ik niet zo eh, niet zo prettig.” Maar ja, dat kan volgens mij bij elke uitzending zijn… Dat ik geboeid raak.
Esther:
Ja, hoe zit dat dan?
Devil:
Ja, omdat je toch denkt van: “Hé, dat heb ik ook meegemaakt en dat is helemaal geen prettig gevoel.” En op de een of andere manier komen dan toch ehm, herinneringen boven…… Ja…
Esther:
En heb je dat bij Will & Grace of Friends bijvoorbeeld ook wel ‘s? Raak je daar wel ’s door ontroerd?
Devil:
Ehm… nee, dat niet……
Esther:
Door ’t nieuws?
Devil:
Door ’t nieuws wel.
Esther:
Ja?
Devil:
Ja……
Esther:
Hoe komt dat dan?
Devil:
Ehm…… Ja, omdat ik meer heb, zoiets van dat we meer moeten gaan helpen daar of zo eh… Ik doe d’r zelf ook heel weinig aan hoor. Ik steun wel een paar goede doelen en zo, omdat ik dat gewoon belangrijk 238
vind…., maar ik heb af en toe ’t gevoel als ik daar naar kijk dat wij zoveel meer kunnen doen voor die mensen en… Ik bedoel we volgen wel alles en we kijken wel alles en we vinden het allemaal bij elkaar allemaal heel zielig, maar in principe doen we d’r eh weinig voor. Heb ik af en toe ’t gevoel…… Esther:
Als je eh… Waar kijk je op een meer afstandelijke manier naar? Naar nieuws of naar een serie, Goede tijden; slechte tijden of…?
Devil:
Ehm… Afstandelijker kijk ik meer naar een serie… Ja…
Esther:
Hoe komt dat?
Devil:
Nou, omdat dat vaak allemaal nep is en gespeeld. En vaak wat je op het nieuws ziet en in de media, of ja, wat gebeurt, ja da’s gewoon echt…… Dus…
Esther:
Wat maakt dat uit?
Devil:
Ehm…… Nou omdat je dan echt over gevoelens spreekt en over oorlog en en moeilijke dingen en als ’t gespeeld is ja dan… vind ik minder echt…… Ik bedoel eh, nieuws en eh, da’s allemaal waar gebeurd… En dat is in een serie niet. Da’s in principe gewoon allemaal nep. Allemaal nagespeeld. Iemand verzint wat en. [Stilte]
Esther:
Wat zijn onderwerpen, zeg maar, in de samenleving die je, waar je… over nadenkt, je mee bezighoudt?
Devil:
Nou, zeg hoe het allemaal in de toekomst gaat en als je ziet wat er allemaal gebeurd is, links en rechts en… Nou Theo van Gogh bijvoorbeeld en dat soort dingen. Dan denk ik van wow… Dan heb ik af en toe zoiets van het komt allemaal wel heel dichtbij. Zo van eh… dat je af en toe amper eh ja, in sommige buurten of weet ik ’t wat, of zoals in Nijmegen met de Zomerfeesten, dat je echt moet uitkijken van wat je zegt en en dat je geen verkeerde mensen tegenkomt of of… Van die figuurtjes die ertussen lopen, van die opgefokte mensen en. Ik vind het wel gezellig, maar ik merk wel, dat houdt me wel bezig.
Esther:
Ja?
Devil:
Het is niet zo van. Het is niet zo erg dat ik er voor binnenblijf of weet ik ’t wat, maar ja, het houd je wel bezig. Dat je wel alerter bent voor eh, dan merk ik van eh, dat je tegenwoordig niet alles meer kunt zeggen of dragen of… Dat vind ik heel jammer… 239
Esther:
Ja… Zie je daar wel ’s wat van terug op televisie?
Devil:
Ehm……. Nou in principe wel, want als je kijkt naar nieuwsuitzendingen of als er iets gebeurd is in Amerika en weet ik ’t wat. En dan de president weer gaat eh, die dan z’n leuke woordje doet en dan op zo’n manier… Met een leuk muziekje d’r onder en eh…, een beetje zo van dan moeten we bang zijn en… Mensen worden daar gewoon bang gemaakt…
Esther:
In wat voor programma’s bijvoorbeeld?
Devil:
Eh… Nou als je af en toe CNN kijkt en wat ze allemaal daar in halen en en… Het is allemaal zo overdreven en bepaalde hoeken wordt het gefilmd en… dan een politiemacht d’r bij en dat filmen ze natuurlijk gelijk, want… Ja ik weet niet. En dan president Bush die dan gaat vertellen over eh… dat we bang moeten zijn en veiligheid en we moeten terreur aanpakken en. Mensen worden echt volgens mij banger gemaakt dan dat ’t eigenlijk eh…. Ja…
Esther:
Word jij bang gemaakt d’r door?
Devil:
Nee, nee…
Esther:
Nee?
Devil:
Nee, ik heb eh… Ik heb zoiets van ja, volgens mij is het gewoon bangmakerij…… Ik bedoel. En ik weet niet, ik heb zoiets van als dat de manier moet zijn dat mensen alerter worden en weet ik ’t wat, dan vind ik dat fout……
Esther:
Maar waar je je wel een beetje mee bezighoudt, wat je zegt, van als je in Nijmegen op straat loopt of zo of dat je niet alles kan zeggen…
Devil:
Ja, maar dat heb ik overal hoor. Dat is niet alleen Nijmegen.
Esther:
Nee, nee, nee, nee, maar
Devil:
Maar gewoon in het algemeen, als je ergens op straat loopt van dat je af en toe op moet passen voor je mening.
Esther:
Hmhm…
Devil:
Ja…
Esther:
Hoe kom je daar aan dan, die angst, dat besef?
Devil:
Nou, dat merk je wel eh, door bijvoorbeeld zo’n Theo van Gogh die die ook zei wat hij wilde en en die wordt dan door iemand die heel gelovig is wordt ie dan neergestoken. Dan denk ik van ja… En ik vind gewoon 240
niet dat eh dat iemand het recht heeft om iemand eh pijn te doen of eh, ook al is ’t eh, voor je geloof en… Iemand heeft niet het recht om iemand te vermoorden of eh, nee… Heeft niemand…… Esther:
En zie ja dat wel ’s terug op televisie?
Devil:
Hoe bedoel je?
Esther:
Nou, dat hele onderwerp. Dat je dus voorzichtig zou moeten zijn met je mening of de sfeer zoals ’t is…
Devil:
Jawel, dat komt wel ’s terug op tv… Volgens mij wel…
Esther:
In wat voor programma’s?
Devil:
Ik heb ’t wel ’s gezien bij Nova… Ik weet zo even geen programma’s op te noemen.
Esther:
Is het terug te vinden in Goede tijden?
Devil:
Mmm… Nee…… Nee… Nee, die onderwerpen snijden ze niet aan merk ik… Nee… Misschien zou ’t wel belangrijk zijn om dat eh… En ik denk inderdaad zo’n Goede tijden of zo, volgens mij zou dat best eh, nog een hoop dingen in kunnen stoppen, omdat de halve jeugd d’r naar kijkt…
Esther:
Hmhm…
Devil:
Van waarden en normen… En dat doen ze dan heel weinig.
Esther:
Ja?
Devil:
Ja……
Esther:
En andere series?
Devil:
[Stilte] En andere series… Ja, ook veel te weinig eigenlijk…
Esther:
Maar ‘t gebeurt wel of helemaal niet?
Devil:
Nou, volgens mij gebeurt het wel hoor. Of ik pik ze niet altijd op, dat kan natuurlijk ook……
Esther:
En eh… in Kopspijkers bijvoorbeeld?
Devil:
Jawel… Daar zitten wel waarden en normen in……
Esther:
Hoe, hoe doen ze dat dan?
Devil:
Ehm. [Stilte] Ja het is toch wel heel erg een nieuwsprogramma denk ik. Heel veel uit ’t nieuws, heel veel halen ze d’r uit. Ze spelen dingen na… Daar komen die dingen vanzelf wel in voor dan. Ja……
Esther:
Zet dat je wel ’s aan ’t denken?
241
Devil:
……Jawel…… Ja…… Inderdaad een Kopspijkers dat eh, bepaalde onderwerpen aan eh, aanpakken en dat je dan later zoiets hebt van: “Hé, daar wil ik wel meer over weten.”…… Een jaar geleden over die eh, Betuwelijn bijvoorbeeld, waar nog steeds niks wordt gedaan… En dat wordt dan nagespeeld door eh, de minister die dan komt en eh… Ja…… Dan ga je toch weer meer dingen lezen en dan krijg je van: “Hé, klopt dit eigenlijk allemaal wel?” [Stilte] En dat vind ik af en toe leuk aan Kopspijkers… dat je op dingen wordt gewezen zo van en later over dingen na gaat denken of dingen op gaat zoeken of… Ja…
Esther:
Als je kijkt hoe je je mening vormt, hoe doe je dat dan?
Devil:
…… Ik vorm mijn mening volgens mij heel erg door wat ik zie en wat ik hoor en… wat de mensen vertellen en wat ik mee heb gemaakt en…… Daar vorm je je mening denk ik door……
Esther:
Speelt televisie daar ook een rol in?
Devil:
Ja, ik denk ’t wel, omdat je door televisie en en… wordt je heel erg op de hoogte gehouden van wat er allemaal gebeurt en zich afspeelt in de wereld……
Esther:
Hmhm…
Devil:
En ik denk dat je daar een mening van krijgt……
Esther:
Van wat voor programma’s?
Devil:
Wat voor programma’s…… Ja, ik denk Het Journaal. Denk ik… Ja…
[Einde bandje]
Esther:
Ehm… Nieuws…, dat werkt in op je mening?
Devil:
Ja [Stilte]
Esther:
En andere programma’s buiten het nieuws?
Devil:
[Stilte] Films denk ik.
Esther:
Ja? …… Wat voor films?
Devil:
Ja, nou ja, niet echt films. [Stilte] Ja en ik denk met mensen omgaan, buiten de televisie om.
Esther:
Ja?
Devil:
Ja. Vrienden en vriendinnen en dat soort dingen. Wat andere mensen vertellen. 242
Esther:
Heb je wel eens iets gezien in een serie of iets buiten het nieuws, zeg maar, waarvan je zoiets hebt van: “He, daar wist ik eigenlijk nog niks van.” Of dat het je toch aan het denken heeft gezet over iets?
Devil:
[Stilte] Mmm [Stilte] Ik weet echt niks leuks…
Esther:
Ehm… Je beeld over mensen bijvoorbeeld, kan dat beïnvloed worden door wat je ziet in een serie?
Devil:
Jawel, ik denk ’t wel…
Esther:
Ja?
Devil:
[Stilte]
Esther:
Hoe dan?
Devil:
Hoe dan? [Lach] Ik wil niet meer. [Lach]
Esther:
[Lach] Bijna klaar.
Devil:
Bijna klaar. [Stilte] Ja, ik denk hoe iemand zich gedraagt in een serie…
Esther:
Ja?
Devil:
Ja…… Ja, ik denk wel dat ik zoiets heb van: “Nou, dat vind ik een prettig beeld of voel ik me wel door aangesproken, niet zozeer door aangesproken.” [Stilte]
Esther:
Heb je. Zijn er mensen op televisie die je heel erg leuk vindt of niet leuk?
Devil:
Weet ik zo niet. [Stilte]
Esther:
Mensen die je leuk vindt van tv?
Devil:
Eh… Spijker… Spijkerman vind ik erg leuk.
Esther:
Waarom?
Devil:
Ehm… Ja, z’n grappen en ook wel serieus, maar dan met een glimlach… En…… Man bijt hond, komen af en toe erg leuke onderwerpen voorbij.
Esther:
Hmhm…
Devil:
Maar dat heb ik een eeuwigheid niet gekeken hoor, dus als je daar vragen over gaat stellen dan zou ik het effe niet weten. En… Wat is nog meer leuk… Paul de Leeuw vind ik erg leuk.
Esther:
Ja, wat vind je leuk aan Paul de Leeuw?
Devil:
Ja, z’n liedjes, z’n humor en eh…… Ja toch, ja die volgt ook echt van alles. Een weerwoord. En hij weet precies wat er allemaal gebeurt en
243
wat in het nieuws is. Dus die onderwerpen pakt ie ook wel ’s aan in z’n uitzendingen. Esther:
Hmhm…
Devil:
Tja…… Dingen die nagespeeld worden. Vind ‘k echt leuk.
Esther:
Zijn er personages in series die je heel leuk vindt?
Devil:
Mmm [Stilte] Ja, CSI Miami vind ik erg leuk. Dat goed eh… Dat ze helemaal uit gaan zoeken van hoe een moord is gepleegd en……
Esther:
Is dat een realistische serie?
Devil:
Ja, omdat ze heel veel dingen laten zien wat in het echt ook op die manier gebeurt. Dus ’t is eh… Het is net echt als je dat zo ziet.
Esther:
Heb daardoor dat je d’r nog wel ’s over nadenkt of……
Devil:
Ehm… Jawel…..
Esther:
Hoe komt dat dan?
Devil:
Nou, omdat ik het vrij boeiend vind hoe ze dingen uit gaan zoeken en… Dan heb je zoiets van: “Wow, wat kan er toch veel.”
Esther:
Ja…
Devil:
Ja…
Esther:
Is het dan meer de technieken of wat er in gebeurt of…
Devil:
Ja, meer de technieken van hoe ze iets uitzoeken en hoe ze ergens achterkomen en… Het zijn vaak van die hele kleine dingetjes wat je dan eh… wat je dan niet ziet als een normaal mens…..
Esther:
Hmhm
Devil:
En waar hun dan wel weer naar kijken……
Esther:
En… Politici? Zijn er politici die je leuk vindt?
Devil:
……Ja, ik vind Balkenende een lachertje, maar [Lach]
Esther:
[Lach] Wat is er leuk aan Balkenende dan?
Devil:
Vreselijke Harry Potter en op de een of andere manier ja….. Ik vind het niet leuk of zo, maar meer leuk van dat ik het echt een lachertje vind. Hij komt gewoon heel komisch over. Ik heb nou niet, als ik naar hem kijk en hij zegt wat als er iets ergs gebeurd is, want dan doet Balkenende vaak ook een woordje… Ja, ik weet niet. Hij spreekt de mensen op een of andere manier niet aan vind ik…
Esther:
Zijn er ook politici die wel mensen aanspreken?
Devil:
…… Ja, ik vond eh… Ehm… Wim Kok geweldig, vind ik. 244
Esther:
Ja?
Devil:
Die kan mensen echt aanspreken en dat je echt geboeid raakt… Door z’n hele houding en dat soort dingen. Ook het gevoel dat hij in z’n woorden legt en… En als je dan naar Balkenende kijkt… Ja, alsof hij echt iets voorleest en het komt heel nep over. [Stilte]
Esther:
Hmmm Komt nep over… Maakt dat uit?
Devil:
Ja……
Esther:
Wat maakt het uit?
Devil:
Ja, je moet wel een eh… Ik vind als mensen iets vertellen op de televisie dan moet wel, moet je het wel op zo’n manier doen, vind ik, dat je, dat je toch wel geboeid raakt. Je moet wel als je iets ergs vertelt wat er gebeurd is…… Niet dat het lijkt van: “Ik lees iets voor en het is mijn werk en.”
Esther:
Gebeurt dat veel?
Devil:
Ehm…… Ja, vind ik op zich wel…
Esther:
Ja?
Devil:
Ja… Ik heb af en toe bij de regering zoiets van, dat ze maar iets heen doen. Dat ze ook heel weinig luisteren van, naar de mensen.
Esther:
Maar, hoe krijg je die indruk?
Devil:
Omdat er heel veel dingen worden gedaan eh, waar volgens mij bijna niemand mee eens is. Dan gebeuren die… Dan heb je wel wat politieke partijen die wel meer naar de mensen luisteren, zoals SP en Groen Links en… en daar ben ik dan wel heel blij mee. [Stilte]
Esther:
Denk je dat eh… amusementsprogramma’s invloed kunnen hebben op de publieke opinie?
Devil:
Ja
Esther:
Ja? Hoe dan?
Devil:
Ja, het is lekker makkelijk om naar te kijken. Je bedoelt nou even kijkcijfers toch?
Esther:
Nee, ik bedoel op de meningen van mensen
Devil:
[Stilte] ja, niet echt denk ik dan…
Esther:
Nee?
Devil:
Nee……
Esther:
Waarom niet? 245
Devil:
Ja, zo ‘n grote spelshow of weet ik ’t wat…
Esther:
Ja, of een serie of zeg maar als je kijkt naar alle programma’s behalve nieuws en actualiteiten.
Devil:
[Stilte] Ja, dan denk ik het wel, ja.
Esther:
Ja? [Stilte]
Devil:
Ik bedoel d’r wordt ook van alles nagespeeld en… Dingen uit het dagelijks leven dat pakken ze en… Ja, ik denk dat je wel je mening daar kunt vormen dan…
Esther:
Heb jij dat wel ‘s?
Devil:
Ehm…… Ja, vast wel denk ik……
Esther:
Vast wel, maar je weet niet zeker of…
Devil:
Denk ‘t wel [Lach]
Esther:
[Lach]
Devil:
Nooit zo over nagedacht eigenlijk. Nou kan ik straks over veel dingen nadenken ja, over wat je allemaal gevraagd hebt.
Esther:
[Lach] Misschien zet ik je meer aan het denken dan televisie. [Lach]
Devil:
Ja, wie weet.
Esther:
Maar wat heeft het dagelijks leven er mee te maken?
Devil:
Om je mening te vormen? Nou ik denk als je in Nijmegen gaat stappen en je gaat met verschillende mensen en je ziet de omgeving en… Ik denk dat je dan wel over dingen kunt na gaan denken van…
Esther:
En bij televisie, want je zegt dat series en zo wel invloed kunnen hebben, omdat het toch over het dagelijks leven gaat. Hoe zit dat dan? Wat maakt het uit dat het over het dagelijks leven gaat?
Devil:
Nou, van dat je ook echt ziet van wat er gebeurt en hoe het in het leven gaat. [Stilte]
Esther:
Als ‘t… Heeft dat iets met het realisme van tv te maken of?
Devil:
Ehm……Denk wel…
Esther:
Maar het meer, zeg maar… Ja, je zegt eigenlijk dat het belangrijk is dat iets over het dagelijks leven gaat. Dus een sience fiction film maakt minder indruk of zo…
Devil:
Ja, ik hou niet van sience fiction films.
Esther:
Iets anders wat niet zo realistisch is…
Devil:
Stomme tekenfilms… 246
Esther:
Bijvoorbeeld.
Devil:
Die vind ik niet echt realistisch nee.
Esther:
Maakt dat ook minder indruk?
Devil:
Eh ja, dan kijk je toch meer op een speelse manier dan een leuke serie of zo…… Met tekenfilms heb ik vaak zoiets van, tja, dat is gewoon leuk. En dan denk je er verder niet over na. Nee
Esther:
En bij series wel?
Devil:
Ehm… Misschien…… Ja, ook niet echt volgens mij. Af en toe als er iets boeiends gebeurt dan heb je zoiets van… Maar over ’t algemeen.
Esther:
Wat voor dingen gebeuren er die boeiend zijn?
Devil:
[Stilte] Jezus……
Esther:
Waar gaat het dan over?
Devil:
Ja, over relaties denk ik. Relaties, intriges, liefdes, eh… Dingen uit het leven zal ik maar zeggen. Dan vind ik het altijd wel boeiend. Ja……
Esther:
Wie is je lievelingsfiguur uit Will & Grace?
Devil:
Ehm…… Ik vind die homo geweldig!
Esther:
Welke?
Devil:
Die hele foute ehm…
Esther:
Jack?
Devil:
Jack ja……
Esther:
Wat vind je leuk aan hem?
Devil:
Ja, alles draait bij om eh, om rijkdom, om geld, hoe het er uitziet, zijn uiterlijk… Dat vind ik wel grappig. Daar gaat ie op zo’n hele grappige mietjes manier mee om, wat wel grappig is en leuk is… Ja……
Esther:
Vind je dat het een realistisch beeld is van homoseksuelen?
Devil:
Eh, nee. Nee, denk ik niet……
Esther:
Want?
Devil:
Ja, ik denk dat, eh, dat… Ik denk niet homo’s daar echt mee willen vergelijken. Alles wordt wel heel erg overtrokken.
Esther:
Denk je dat het jou een bepaald beeld geeft van homoseksuelen? Die serie?
Devil:
Eh… Nee, op zich niet nee. Nee. Nee.
Esther:
Hoe komt het dat het geen invloed heeft op je beeld van homoseksuelen? 247
Devil:
Alles wordt heel erg overtrokken door die Jack. Tot overdreven toe.
Esther:
En Will?
Devil:
Ik denk Will, die eh, ja da’s. Ik denk dat je daar een beter, eh, homoseksuelen meer mee kunt vergelijken.
Esther:
Ja?
Devil:
Ja. Die denkt wat meer na en die is wat meer bewust mee bezig volgens mij, in de serie, dan dat Jack dat is. Ja. [Stilte] En bij die Jack is het allemaal heel gespeeld.
Esther:
Wie is je lievelingspersoon uit Goede tijden?
Devil:
Oeh… Ja, die Sjors, vind ik geweldig. Ja. En voor de rest… Ik heb niet zo veel lievelingsfiguren denk ik.
Esther:
Als je Goede tijden hebt bijvoorbeeld, ben je dan nieuwsgieriger wat er met Sjors gebeurt dan met een ander of?
Devil:
Nee, dat niet…
Esther:
Wie vind je het meest gemeen?
Devil:
Eh… Ik vind die Ludo Sanders, die vind ik geweldig. Gewoon door en door slecht en ja… Af en toe zoiets van als ik toch een rol zou willen spelen bijvoorbeeld, dan zou ik zo’n rol willen. Ja.
Esther:
Wat is er leuk aan iemand die zo slecht is dan?
Devil:
[Lach] Ja, wat is er leuk aan… Je… Ik denk iets wat je zelf, omdat je zelf zo niet in elkaar zit, vind ik het heel leuk om te zien hoe slecht iemand kan zijn dan… Ja, zo gehaaid en… Ja…
Esther:
Denk je dat het realistisch is? Dat er echt zulke mensen zijn?
Devil:
Ik denk echt wel dat er zulke mensen zijn ja, die over lijken gaan en op zo’n manier. Ja hoor, absoluut. Ja……
Esther:
Heb je wel eens dat je je eigen ideeën herkent op televisie?
Devil:
Oh jee…….
Esther:
Of iets van jezelf?
Devil:
[Stilte] Ja, vast wel. Ik weet effe geen voorbeeld of eh… Nee…
Esther:
Oké… Ik vind het mooi.
248
E-mailcontact met Martha Nussbaum Van:
Martha Nussbaum
Datum:
dinsdag 5 september 2006 0:38
Aan:
Esther Hammelburg
Onderwerp: RE: Concerning the short talk we had in Groningen
Dear Ms. Hammelburg, I'm glad you wrote an e mail, because I lost your piece of paper. I try to reply below. Thanks for sending the abstract. All best, Martha Nussbaum
Dear Mrs. Nussbaum,
Last Wednesday I had the oportunity to hear you speak in Groningen. I also asked you about your opinion concerning popular culture and gave you a small note with some further questions. Wednesday there were a lot of people and not enough time to engage in a longer talk about this issue. You told me that you would do your best to answer my questions by e-mail.
Because my note was quikly written, I use this medium to write you a better letter. As well as I'm able in English, I might add.
With this e-mail I send you the English abstract of my thesis. It is not yet perfectly articulated, because I am still working on it. Nevertheless it gives an idea of my work. The thesis is the last work for my MA in televisionstudies at the University of Amsterdam. I used your book Upheavals of thought in eplaining the strenght of fiction for inducing compassion. As you can read in the abstract, I placed your theory in my evaluation of the post-modern discourse. I want to make clear that I explicitly note in my work that I don't consider you a post-modern thinker. Your work on empathy is just a beautifull articulation of the strenght of emotion and fiction and it fits well in the discourse I describe.
249
When using your theory for my project, a few points of critique/question came up.
First I noticed that when speaking about popular culture, you call it common and trivial. In my work the common/every day experience is worked out as a strenght of popular culture. Trivial is a different thing. It implies that it is not valuable or even vulgar.
I don't know what writing of mine you have in mind. Surely I don't recall making any such sweeping statement. Most valuable forms of culture have been or can be popular. I think that so-called high culture contains things that are wonderful and things that are silly or not very good, and so too with popular culture. I've often written about my love of the blues and jazz. I also love opera, which began its life as a popular art form in Italy. I have a huge interest in sports. In fact, while I am writing to you, I am also watching a tennis match on line, and if you look at tnr.com you will see my postings on the blog about the US Open tennis this week. I am a fanatical fan of baseball also, and the White Sox are dearly loved by me. So you are just wrong about what I think. What I don't like is works of art that treat human beings as of no dignity, for example violent pornography. That is what I've criticized.
The second point is your emphasis on universality. You show the strenght and potential of the personal, but constantly work towards the universal. I wonder if it isn't possible to value the personal and the universal as - equally strong and valuable - elements that play a role in the formation of the citizen.
Yes, it is possible, and that is what I hope I do.
One other point - in which both first points are combined - is your connection of 'high' culture with the universal. By focussing on more classical genres, you seem to argue the universal worth of fiction. The question comes to mind why 'high' culture works better for this than 'low' culture. As I'm sure you know, most 'high' forms of culture were often once 'low' culture. I understand that the value of fiction is better showm by using the classics, just because they
250
have kept their worth for so long. But reading your work the strenght of popular culture seems - in my eyes - underestimated.
I focus on classical music since that is what I am trained in, and I explicitly say, in Upheavals of Thought, that I would happily talk about jazz and blues if I knew the musical vocabulary to do so well. I make similar statements about film in Poetic Justice.
This week I am finishing my thesis. I would be honoured to include comments by you on the points above. I allready included your comment that the problem with television and popular culture is that it is held by commercial interests - as you told me last wednesday. I hope that you will be able and willing to send me a more specific reaction by e-mail. It would be fantastic if I could quote you in my thesis.
I was impressed when seeing you in Groningen. I find that you eloquently voice problems that our world copes with. This works inspiring and it motivates me. Your work gives me a view of what is possible when you put your hart and your head to something.
Kind regards, Esther Hammelburg
Van:
Martha Nussbaum
Datum:
donderdag 7 september 2006 22:21
Aan:
Esther Hammelburg
Onderwerp: RE: Concerning the short talk we had in Groningen
By the way, where did I make the statements to which you allude, saying that popular culture is "trivial" and "common"? I can't find any such statements in my writing, and I have a feeling that they might have resulted from someone else's inadequate account of what I say, or a bad translation.
251
Van:
Esther Hammelburg
Datum:
donderdag 7 september 2006 23:40
Aan:
Martha Nussbaum
Onderwerp: RE: Concerning the short talk we had in Groningen
I was also wondering if it had to do with the (Dutch) translation that I read. Rereading some parts, with a clearer idea of your view, made that I understood it a bit different now.
I plan on verifying the text in the original version of your book. My point of you using the term trivial stems from the Dutch translation of Upheavals of Thought. In chapter 1.5 you speak of the emotions experienced around the game of Todd Martin at the US Open. In the Dutch translation it says: 'Off course this was a trivial sadness and a trivial joy.' The word trivial is used more often in the book. I haven't yet verified if you use this word in the original version.
I do now understand the point better that everyday (and seemingly trivial) emotions can be linked to the personal. And that some of these emotions are connected to more general ethical views. This is in fact also the point I make in my thesis and the reason why I used and enjoyed your work.
It can be that I just misunderstood this part before. I must say that some words (like trivial) are like a red flag to me. This might cloud my understanding sometimes. I think this is caused by all my reading of pessimistic and condemning theory on television and popular culture.
My conclusion has obviously been to hastely made. I am just realy focussed on television. Because of your knowledge of other forms of culture, your focus is different. Seeing that popular culture 'misses' in your work and maybe reading to much 'between the lines', I thought you didn't have a positive view on this all together. In chapter 7 of Frontiers of Justice for instance you speak of the great amount of harmfull concoctions that are prominent in our popular culture (again in the Dutch translation). I should have bought the original version. It would have made this discusion easier. 252
Van:
Martha Nussbaum
Datum:
donderdag 7 september 2006 0:04
Aan:
Esther Hammelburg
Onderwerp: RE: Concerning the short talk we had in Groningen I did use the word "trivial" there, but it had nothing to do with popular culture. My point was that my relation to Todd Martin was utterly different from my relation to my mother. He was an object of temporary interest, whereas my mother was at the center of my life. The contrast was between the temporary focus on a person who is not a big part of one's life and the focus on someone who is a big part of one's life. The same point might have been made about a focus on a classical clarinet player, or an actor in Shakespeare.
253
