Conferentie Voorkomen van Vechtscheidingen, Regio Arnhem

Conferentie Voorkomen van Vechtscheidingen, Regio Arnhem Verslag van 29 januari 2015 , concept 6-2-2015

Donderdag 29 januari bezochten zo'n 100 professionals, vrijwilligers en bestuurders de conferentie Voorkomen van Vechtscheidingen in het Stadhuis van Arnhem. De Nationale Kinderombudsman, onderzoekers, werkers uit de praktijk en ook jonge ervaringsdeskundigen gaven de deelnemers veel stof mee om over na te denken. Aan het einde van de bijeenkomst was iedereen ervan overtuigd dat de organisaties met elkaar een integrale visie moeten ontwikkelen en actie moeten ondernemen om vechtscheidingen zoveel mogelijk te voorkomen en om de effecten van vechtscheidingen op kinderen terug te dringen. Wethouder Hermine van den Berg van Renkum beloofde dat de gemeenten hier het voortouw in gaan nemen. De conferentie werd georganiseerd door een aantal initiatiefnemers vanuit De Raad voor de Kinderbescherming, Veilig Thuis, Lindenhout, Arnhemse Mediators Associatie (AMA) en de gemeente Arnhem. De aanleiding werd gevormd door het rapport 'Vechtende ouders, het kind in de knel, dat de Nationale Kinderombudsman Marc Dullaert begin 2014 presenteerde. Ook de veranderingen in de Jeugdzorg, waarbij de gemeenten sinds 1 januari 2015 een belangrijke rol hebben, vormden een belangrijke aanleiding.

Dagvoorzitter Henk Zomerdijk opende de conferentie zonder microfoon. Met zijn bulderende stem vertelde hij vanuit zijn eigen ervaringen, o.a. als oud-burgemeester van Duiven en voorzitter van de commissie Veiligheid van de VNG. Hij sprak over schrijnende situaties met gezinnen, als het soms al te laat was om nog in te kunnen grijpen. Dat scheidingen en huiselijk geweld daar vaak een rol bij speelden. Hij gaf aan dat de conferentie vooral bedoeld is om vooruit te kijken, om aandacht te hebben voor het voorkomen van vechtscheidingen en dat deze dag bedoeld is om een aanzet te geven voor een gemeenschappelijke aanpak.

Wethouder Martijn Leisink heette de deelnemers aan de conferentie welkom op een bijzondere plek. Pal boven de zaal waar het overgrote deel van de huwelijken in de gemeente Arnhem worden gesloten én pal tegenover het Paleis van Justitie waar veel huwelijken ook weer tot een einde komen. Hij vertelde ook over wat hij vlak voor Kerst op de school van een van zijn kinderen meemaakte. Dat een 'zeurend' kind uit de klas van de juf eiste dat het niet één maar twee kerststukjes wilde maken. De juf had daar niet voldoende materiaal voor

1

Verslag Conferentie Voorkomen van Vechtscheiding, Regio Arnhem

29 januari 2015

en wilde het kind dus niet verder helpen. Pas later realiseerde Martijn Leisink dat dit kind niet kon kiezen tussen de gescheiden ouders: welke moest zij nu het kerststukje aanbieden? Verder stelde Martin Leisink de vraag naar de rol van de overheid en zeker ook van de gemeente bij het voorkomen van vechtscheidingen. Hij vindt het belangrijk om daar met elkaar over te spreken en daar is deze conferentie dan ook nadrukkelijk voor bedoeld.

Marc Dullaert, de eerste Kinderombudsman van Nederland, gaf zijn waardering voor het feit dat gemeenten, mediators, zorgverleners en beschermers samen op lokaal / regionaal niveau aan de slag gaan om te onderzoeken hoe zij samen de problematiek van vechtscheidingen aan kunnen pakken. Hij ziet vechtscheidingen als een maatschappelijk probleem; 20% van de scheidingen verloopt problematisch. Niet het scheiden is een probleem, alswel de wijze waarop. Wanneer bij een scheiding macht en/of geweld in het geding is, wordt scheiden problematisch en wordt het een vorm van psychische mishandeling van het kind. Een kind kan nooit kiezen tussen twee ouders. Ouders zijn beiden primair verantwoordelijk, maar in het belang van de toekomst van het kind dient de overheid in te grijpen; dit Aan het begin van zijn inleiding is vastgesteld in de rechten van het kind. Marc Dullaert inventariseerde Marc Dullaert welke constateert diverse perverse prikkels in het Nederlands stelsel. partijen aanwezig waren. De lijst bleek Het huidige systeem werkt escalatie in de hand. Lang veel langer dan iedereen vooraf had procederen is lonend voor de advocatuur. Verder geeft hij aan gedacht. Dit geeft een goed beeld van dat vroegsignaleren en eerder ingrijpen loont. Daarom is zijn de actoren in het veld: wens dat mediation verplicht wordt voordat het Cliëntenorganisaties ouderschapsplan door de rechter wordt vastgesteld. Dit systeem Familierechtadvocaten is in Noorwegen en Engeland al geregeld in de wetgeving. Voer Gemeenten eerst 1-3 mediation-gesprekken, stel een goed ouderschapsplan GGZ op. Lukt dat niet stel dan een regierechter aan, zoals ze dat al in Humanitas Duitsland doen. Ook in de USA zijn gesprekken met scheidende Jeugdgezondheidszorg ouders wettelijk geregeld, eerst 5 gesprekken voeren. Jeugdzorg Op dit moment vindt Dullaert de ouderschapsplannen nog te kwantitatief ingericht: veel afspraken over welke ouder wanneer en hoe lang met het kind om mogen gaan. Beter zou zijn kwalitatieve afspraken op te nemen over de toekomst van het kind. Deze week heeft de SGP een amendement ingediend in de Tweede Kamer om mediation bij scheiding verplicht te stellen. Tot slot wijst Dullaert op de kosten van vechtscheidingen. De schade bij een kind is vaak groot en hij zou willen dat het SCP deze kosten beter in beeld brengen. Dat is immers ook voor de gemeenten nu van belang.

Kinderarts Kindercoaches en gezinstherapeuten Kinderrechter Mediators Maatschappelijk werk Politie Raad voor de Kinderbescherming Rechten gescheiden ouders Stichting Kindontvoering Veilig Thuis Villa Pinedo Vrouwenopvang Moviera Wijkteams

In Nederland ziet hij interessante programma's in ontwikkeling, waaronder Expeditie Scheiden, waarover Willy Martinus straks meer gaat vertellen. De familierechtadvocatuur is positief aan de slag gegaan. Er zijn pilots waarbij door de rechtbank een regierechter kan worden opgelegd. Er is inmiddels een Handboek voor gezinsvoogden. Het is belangrijk om kinderen te horen in de rechtszaal. Luisteren naar kinderen is een apart vak. Villa Pinedo verricht baanbrekend werk op dit vlak.

2


29 januari 2015

Ook geeft de Ombudsman aan dat meer bekendheid met de materie professionals anders doet handelen. Een voorbeeld is dat de politie bij crisis niet altijd handelt volgens de protocollen maar indien nodig ook buiten het boekje om handelt, bijvoorbeeld door Jeugdzorg te bellen. Hij roept in deze ook op om dat te blijven doen.

Marijke Elzinga noemt zichzelf deze middag een vreemde eend in de bijt, ze heeft niet dagelijks met vechtscheidingen te maken. Ze is voedingspsychologe en heeft een bureau LijfStijl. Ze vertelt over de invloed van eten op het gedrag van mensen en komt dan toch ook met voorbeelden van situaties waarin scheidingen een belangrijke rol spelen. Eetgedrag wordt bepaald door verwachtingen, het weer, gebeurtenissen, feesten, troost, door het drukke gezinsleven. Eetgedrag leidt tot emoties en frustraties en kan in veel gevallen onderdeel uitmaken van een conflict. Eten is volgens Marijke Elzinga meer dan iets in je mond stoppen. Eten is bepalend voor gedrag, voor het zelfbeeld. Eten kan mensen onzeker maken. Marijke geeft een voorbeeld van een man van 29 jaar die niets lust dat niet door zijn moeder is klaargemaakt. Ze wijst op de centrale plek van eten in een gezin; samen met de kinderen.; of 's avonds het moment op de bank met iets erbij, het moment dat ouders iets met elkaar hebben; als zij dan af wil slanken, voelt hij zich afgewezen omdat ze niet mee wil eten. Kortom: eten bepaalt mede wie je bent en hoe je je gedraagt.

Ed Spruijt is al meer dan vijfentwintig jaar scheidingsonderzoeker, naar eigen zeggen ziet hij wel veel cijfers en naar verhouding weinig echte mensen Ed Spruijt publiceert regelmatig over scheidingskinderen, geeft lezingen over de gevolgen van scheiding voor kinderen en doet mee aan de organisatie van congressen. Hij heeft negen belangen geformuleerd om verbetering voor kinderen in scheidingssituatie te brengen. 1. Laagdrempelige voorlichting en informatie over scheiding 2. Ouderlijke conflictbeheersing en communicatie primair 3. Professionals trainen in gespreksvoering met kinderen 4. Een verplicht gesprek voor de scheiding (uittrouwgesprek) 5. Een goed werkend ouderschapsplan fiscaal belonen 6. Gelijkwaardig ouderschap voor en kindwaardig ouderschap na de scheiding 7, Overal in het land groepsprogramma's voor scheidingskinderen 8, Kindvriendelijke interventies voor vechtscheidingskinderen 9. Richtlijn Scheiding en problemen van jeugdigen in alle gemeenten stimuleren. Op basis van onderzoek doet Ed Spruijt aanbevelingen voor de aanpak van vechtscheiding (waaronder voorlichting, verplichte gesprekken en meer aandacht voor de continuïteit in het leven van kinderen) . De genoemde belangen en de aanbevelingen zijn opgeschreven in het "handboek scheiden en kinderen".

Willy Martinus van Bureau Jeugdzorg Noord-Brabant nam het publiek mee met de Expeditie Scheiden; een tocht door het weerbarstige scheidingslandschap. Expeditie Scheiden is een methodiek in ontwikkeling, ontstaan uit een kwalitatief onderzoek, uitgevoerd binnen de Jeugdbescherming Breda. Belangrijkste uitgangspunten zijn: het kind centraal, verplichte gezamenlijke gesprekken met beide ouders, duidelijke kaders stellen en het aanbieden van scheidingseducatie. In het startgesprek met de gezinsvoogd krijgen de ouders gezamenlijk voorlichting over wat scheiden voor de ontwikkeling van kinderen kan betekenen. In de vervolgbijeenkomsten zijn beide ouders aanwezig, samen met eventuele hulpverlening, om te werken aan betere samenwerking als ouders. Advocaten zijn daar niet bij. Kinderen hebben individuele gesprekken met de jeugdbeschermer. De wensen en behoeftes van het kind worden met hun toestemming ingebracht in de gesprekken met ouders. Wanneer het kind emotioneel sterk genoeg is, kan hij zelf zijn gevoel in een gezamenlijk gesprek verwoorden. Kinderen krijgen desgewenst emotionele ondersteuning in een apart hulpverleningsprogramma. Voor BJZ Noord-Brabant is nieuw aan deze aanpak dat de focus niet ligt op het oplossen van de strijd, maar om vanuit de behoeftes en emotionele veiligheid van kinderen te komen tot het vormgeven van gezamenlijk ouderschap en zo mogelijk tot een snellere afronding van de OTS. De methode 3


29 januari 2015

wordt op dit moment beschreven en gemonitord en op termijn geëvalueerd. Positief signaal is alvast dat BJZ Noord-Brabant het aantal klachten in gezag- en omgangszaken ziet teruglopen. Doordat er intensief wordt samengewerkt met ouders en zij daadwerkelijk zelf aan de slag moeten, wordt er, althans zo laat het zich nu aanzien, eerder duidelijk wie het kind (emotionele) veiligheid kan bieden. De methode lijkt in eerste instantie vooral geschikt voor ouders die enige mate van reflectie hebben, en geen psychiatrische of gewelddadige bagage hebben.

Yolande de Best is mediator, pedagoog en ervaringsdeskundige. Ze heeft een succesvolle scheidingspraktijk, waarin kinderen centraal staan. De Best werkt met de kinderen met de bekende KIES methode. Naast haar werk als scheidingsmediator is ze is bekend uit de media, o.a. van het programma Echt Scheiden. De Best vertelt over haar laatste boek "Hun scheiding, mijn leven, 20 volwassenen over de scheiding van hun ouders". Scheiden: het lijkt zo gewoon. Tenslotte loopt een derde van alle huwelijken op de klippen. Maar zeker voor de betrokken kinderen is het feit dat hun ouders uit elkaar gaan nooit gewoon. Het kleurt hun leven, voor altijd. Maar hoe? Wat betekent de scheiding van je ouders voor de rest van je leven? In dit boek vertellen twintig volwassenen - mannen en vrouwen van 20 tot 82 jaar - op openhartige wijze hoe zij de scheiding van hun ouders destijds hebben ervaren en over de invloed die het op hun verdere leven heeft (gehad). Soms vond die scheiding plaats in hun kinderjaren, soms waren ze al ouder: de impact was altijd groot. Hun verhalen gaan over de verscheurdheid, het verdriet, de angst, maar ook de kracht die de scheiding van hun ouders in hun leven heeft gebracht. Een ontroerend, verrassend en herkenbaar boek voor (volwassen) kinderen van gescheiden ouders, maar ook een onmisbaar boek voor ouders die zelf gaan scheiden en die meer willen weten over de impact van een scheiding op het leven hun kinderen.

Villa Pinedo is hét podium in Nederland waar kinderen van gescheiden ouders hun ervaringen delen en volwassenen bewust maken van wat er in het hoofd en hart van kinderen met gescheiden ouders omgaat. Villa Pinedo werkt zo samen met jongeren aan gedragsverandering van ouders, in het belang van het kind. Kort gezegd: Villa Pinedo is een wake-up call voor ouders in scheiding. Tijdens de discussieersessie komen drie jongeren vertellen over hun ervaringen. Voor hen is het uitgangspunt dat scheiden altijd een vervelend proces is en door het geven van informatie willen zij dit proces iets minder vervelend maken. In de sessie wordt de basistekst van de resolutie besproken en aangevuld door de aanwezige deelnemers en door de jongeren van Villa Pinedo. De vraag waarmee de jongeren van Villa Pinedo de bijeenkomst openen is: - is een scheiding per definitie slecht? De vraag stellen is hem ook deels beantwoorden. De jongeren vinden dat een scheiding niet per definitie slecht hoeft te zijn. Soms is het ook een uitweg uit een situatie met veel stress en veel onzekerheid die voor kinderen ook belastend is. Een scheiding met veel ruzie en veel geweld is wel altijd slecht. De jongeren ontkennen ook de stelling vanuit de aanwezigen dat kinderen altijd willen dat ouders bij elkaar blijven of weer bij elkaar komen. Kinderen voelen vaak heel goed aan en weten daarmee ook wel dat het niet langer kan tussen ouders. Heel belangrijk is dat dit - op het niveau van het kind - bespreekbaar wordt gemaakt. Vraag ook aan het kind wat hij/zij wil. Doe hierbij aan verwachtingsmanagement. Niet alles is te realiseren. Volwassenen moet zich realiseren dat kinderen ALTIJD in een loyaliteitsconflict komen. Tip aan de ouders: breng samen een verhaal naar voren en hou je daar vervolgens ook aan.

4


29 januari 2015

Jan Willem Boeiink, advocaat en mediator, richt zich op de tools die advocaten en Rechtbank hebben inzake het voorkomen van vechtscheidingen. Hij benadrukt dat de rol van de advocatuur erg belangrijk is. Het is ‘knokken of overleggen’. Een vechtadvocaat maakt de situatie erger. Hij onderscheidt de volgende mogelijkheden: -

Mediator;

-

Overleg-scheiden. Hierin wordt in een team gewerkt. Behalve ouders zijn aanwezig een 2e mediator advocaat, een financieel mediator en een coach; bijvoorbeeld kindertherapeut. Hierin is geen sprake van een procedure, maar wordt de scheiding geregeld. Deze variant wordt niet vaak toegepast;

-

Viergesprekken. Allebei de ouders in aanwezigheid van beide advocaten. Doelstelling is om er samen uit te komen en een convenant op te stellen; en

-

Driegesprekken. Er is dan één advocaat (van één ouder) aanwezig.

Daarnaast zijn er: -

Piketmediator in gezag- e omgangszaken. Rechter verwijst ter zitting door naar een piketmediator. Direct beschikbaar dus.

-

Forensisch mediator via de rechter. Als er sprake is van een langlopend conflict met onderzoeksvragen (gericht op het systeem) wordt een forensisch mediator gevraagd advies uit te brengen, Ouderschapsonderzoek. Als er geen oplossing is, komt er toch een advies aan de Rechtbank.

-

Onderzoek door de Raad voor de Kinderbescherming

-

Bijzonder curator. Dit is vaak een advocaat, maar de tendens is dat dit vaker een gedragswetenschapper is.

Er volgt een levendige discussie over wat een goede advocaat is en vervolgens wordt de tekst van de resolutie doorgenomen.

Resolutie en afsluiting Tijdens de discussiesessies werd ook gesproken over een basistekst voor een resolutie. Aan het einde van de bijeenkomst inventariseerde Henk Zomerdijk bij de inleiders de opmerkingen en aanvullingen op de basistekst. Yolande de Best gaf uit haar groep mee: het belang van het trainen van professionals in vroegsignalering het beschikbaar stellen van standaardprogramma's op scholen, bijvoorbeeld het programma KIES Wijkteams bieden grote kansen om de vroegtijdig vechtscheidingen te signaleren, direct, maar ook via kennisverbreding naar andere signaleerders.

Villa Pinedo gaf de volgende punten mee: De stem van het kind moet altijd gehoord worden Professionele ondersteuning van kinderen dient onvoorwaardelijk te zijn Gehele sociale netwerk activeren: buren, vrienden, sportverenigingen, enz., dus niet alleen professionals een rol laten spelen.

Villa Pinedo doet een oproep: om ouders te ondersteunen en aan te spreken op hun verantwoordelijkheid Om werk te maken van een gemeenschappelijke visie Om altijd maatwerk te bieden, want iedere situatie is uniek Om iedereen die met vechtscheidingen te maken heeft een workshop bij Villa Pinedo te laten volgen.

5


29 januari 2015

Jan Willem Boeijink geeft aan: Laat deze conferentie niet het einde zijn, ook niet als er geen subsidie is voor het regionale initiatief Leer van andere gemeenten Goede communicatie via wijkteams Preventief werken op scholen

Tot slot krijgt wethouder Hermine van den Berg van Renkum de opbrengst van de conferentie aangeboden van de dagvoorzitter. Zij benadrukt dat ze onder de indruk is van alle verhalen over vechtscheidingen en de betrokkenheid van de deelnemers. Zij geeft ook aan dat de conferentie zeker geen einde is, maar een begin. Het onderwerp is te belangrijk om te laten rusten. Geen subsidie (van ZonMw) hoeft geen probleem, er zijn immers ook mogelijkheden via het regionaal Innovatiefonds of de middelen voor huiselijk geweld en kindermishandeling. De ontwikkelgroep gaat de opbrengst nu verder uitwerken en komt binnen korte tijd terug met concrete voorstellen. Ze dankt iedereen voor hun bijdrage aan deze geslaagde middag.

Aan het einde van de bijeenkomst gingen de deelnemers opgewekt naar huis. Ze zullen nog lang hebben na kunnen denken over alle informatie, want velen kwamen op de terugweg lange tijd vast te zitten in een groots verkeersinfarct rondom Arnhem.

6

Conferentie Voorkomen van Vechtscheidingen, Regio Arnhem

Recommend Documents