CONCEPT Richtlijn herkenbare afvalscheiding buitenshuis VANG Buitenshuis, Rijkswaterstaat Leefomgeving, afdeling Afval & Materialen, 4 augustus 2015
Afvalscheiding buitenshuis Op steeds meer plekken in de (semi-) openbare ruimte, onderweg, op het werk, op school en in de vrije tijd kunnen bezoekers afval scheiden. Dat noemen we afvalscheiding buitenshuis (in tegenstelling tot scheiden van huishoudelijk afval thuis). Het doel van deze richtlijn is om beheerders van (semi-) openbare ruimtes te ondersteunen bij het verbeteren van het afvalscheidingsgedrag van bezoekers en gebruikers. Voorbeelden van (semi-) openbare ruimtes zijn: · · · · ·
Straten, pleinen en parken Winkelgebieden (winkelcentra, -straten, markten) OV-locaties (trein-, bus- en tramstations) Gebieden met vrijetijdsfuncties (sportvelden, recreatiegebieden, zwembaden, festivalterreinen) Parkeerplaatsen langs wegen
Partijen die buitenshuis afvalscheiding aanbieden communiceren daarover verschillend naar bezoekers. Omdat bezoekers op vele verschillende plekken in de openbare ruimte komen, krijgen zij daardoor steeds een andere boodschap mee. Om te komen tot meer uniformiteit zijn deze richtlijnen opgesteld. De richtlijn is geen voorschrift en laat ruimte voor maatwerk. Immers, de samenstelling van het afval verschilt per locatie en ook de bezoekers gedragen zich op elke locatie anders. Mensen doen andere dingen op een treinstation dan in een park en dat heeft invloed op hun weggooigedrag. Deze richtlijn reikt beheerders een aantal opties en tips aan voor meer herkenbare afvalscheiding buitenshuis.
Type gebruikers: passanten en blijvers De locatie is één van de belangrijkste zaken waarmee rekening moet worden gehouden. De locatie bepaalt immers in belangrijke mate het gedrag van de gebruikers. Hiervoor onderscheiden we twee typen gebruikers: ‘passanten’ en ‘blijvers’. ‘Passanten’ zijn gebruikers van de (semi-) openbare ruimte die slechts kort in op een plek verblijven, zoals bezoekers van een winkelcentrum, automobilisten op een verzorgingsplaats langs de snelweg, reizigers in een station, wandelaars in een park, etc. Onder ‘blijvers’ verstaan we gebruikers die langere tijd op één plek verblijven en daar ook vaker komen, zoals werknemers in een kantoor of leerlingen op school. Voor de ‘passanten’ gelden de volgende eigenschappen: ● ● ●
Kort op de locatie dus meestal niet in de ‘eigen’ bekende omgeving Primair bezig met andere zaken (reizen, winkelen, recreëren) Niet bewust bezig met afval scheiden op het moment dat afval ontstaat
‘Blijvers’, zoals medewerkers van een kantoor die hier (bijna) dagelijks aanwezig zijn, vallen buiten de scope van deze richtlijn. Hun gedrag is meer vergelijkbaar met het gedrag van mensen thuis.
1 | CONCEPT 4 augustus 2015 CONCEPT
Optimale gedragsbeïnvloeding voor afvalscheiding De eigenschappen van passanten vereisen dat alles gericht moeten zijn op duidelijkheid, snelheid en gemak. Anders dan bij afval scheiden thuis zijn er veel minder mogelijkheden om de bezoeker uitgebreid te informeren, motiveren of financieel te prikkelen. De faciliteiten en communicatie moeten gericht zijn op het moment dat het afval ontstaat. Omdat dit een kort moment is moet er dus extra ingezet worden op voorzieningen en communicatie die in één oogopslag duidelijk zijn en de gebruikers direct aansporen tot de gewenste actie. Wat maakt nu dat mensen niet scheiden? Gedragswetenschappers zien bij proeven met afvalscheiding buitenshuis vier zogenaamde ‘weerstanden’: · Gebrek aan informatie, mensen weten niet dat ze moeten scheiden · Gebrek aan kennis, mensen weten niet welk afval in welke afvalbak moet · Gedachte dat alles toch op een hoop komt en het toch niet gerecycled wordt · Vraag wat hun kleine beetje afval nu bijdraagt Voor de eerste twee factoren is het belangrijk dat op het moment van weggooien duidelijk is dat mensen hun afval moeten scheiden en hoe ze dat moeten doen. Hieronder geven we richtlijnen en suggesties voor herkenbare afvalscheiding. Voor de laatste twee weerstanden kunt u denken aan extra informatie waarin u laat zien wat er met het afval gebeurt (hoe wordt het gescheiden afgevoerd, welke nieuwe producten worden er van gemaakt) en dat vele kleine beetjes een grote hoeveelheid maken. Hier gaan we in de richtlijnen niet verder op in. Ideeën hiervoor zijn bijvoorbeeld communicatie via de kleding of het materieel van de schoonmakers, via een filmpje over het recyclingproces of via een poster met interessante weetjes over afvalscheiding en recycling. Bekijk bijvoorbeeld het filmpje ‘Afval scheiden. Dat scheelt een hoop’ van het AEB Amsterdam. Voor herkenbare afvalscheiding kijken we naar het proces van consumptie tot het weggooien. Dat kunnen we indelen in vier stappen, waarbij telkens verschillende momenten zijn om het gedrag te beïnvloeden. Bedenk hierbij dat alles een communicatiemiddel is: het product zelf, maar ook omgeving en de kleur, de vorm en de teksten en plaatjes op de afvalbak: 1. Aanschaf en consumptie · Communicatie bij aankoop · Informatie op product 2. Oriëntatie op afstand (15 meter) · Plaatsing bakken · Verschillende kleuren 3. Oriëntatie bij de bak (3 meter) · Stickers en borden · Duidelijke pictogrammen 4. Check voor het weggooien (1 meter) · Instructie · Inwerpopening 1.
Aanschaf en consumptie: aankoop en product
Op plekken waar afval geproduceerd en weggegooid wordt is het van belang om de gebruikers al vooraf te wijzen op het feit dat afval wordt gescheiden. Hierbij kan gedacht worden aan posters, informatieborden en filmpjes op digitale informatieborden. Zo wordt het de bezoeker van te voren al duidelijk dat er actie van hem verwacht wordt. Denk daarnaast aan informatie op producten zelf. Het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV) heeft voor verpakkingen de Weggooiwijzer ontwikkeld. De Weggooiwijzer bestaat uit een serie iconen die bedrijven op verpakkingen kunnen plaatsen om consumenten te helpen hun afval in de juiste bak of zak weg te gooien. De iconen geven aan tot welke categorie afval de verschillende onderdelen van een verpakking behoren. Er zijn vier basisiconen ontwikkeld voor glas, papier, plastic en restafval. Op de website van Milieu Centraal vindt u een overzicht van keurmerken en 2 | CONCEPT 4 augustus 2015 CONCEPT
Poster voor het raam bij een winkelier
Logo van Plastic Heroes op verpakking
Standaard pictogrammen van KIDV op verpakking
iconen die worden gebruikt op verpakkingen. Sommige beheerders kunnen invloed uitoefenen op de informatie die op de verkochte producten staat, bijvoorbeeld als één organisatie verantwoordelijk is voor zowel de verkoop van de producten als de afvalinzameling. Denk bijvoorbeeld aan festivals waarbij organisator de verkoop van voedsel en dranken en het inzamelen van afval regelt. 2.
Oriëntatie op afstand: kleuren en plaats bakken
Vanaf het moment dat de afvalbak gezien is door de bezoeker moet het duidelijk zijn dat de afvalbak bedoeld is om afval gescheiden in te zamelen. Dit moet de gebruiker al van veraf (circa 15 meter) kunnen zien. Plaats bakken Een overzichtelijke opstelling van de bakken op looproutes en bij rustplekken is belangrijk, zodat de verschillende opties voor het weggooien van afval in één oogopslag te zien zijn voor de gebruiker. Het CROW geeft in de Leidraad afvalbakken in de openbare ruimte voor 26 locatietypen richtlijnen voor de plaatsing van afvalbakken. Kies bij voorkeur een afvalbak waarbij alle bakken zichtbaar zijn. Een afvalbak waarvan niet alle kleuren tegelijk zichtbaar zijn verkleint de kans dat de gebruiker Afvalbakken op verzorgingsplaats Smalhorst langs de A28 op tijd signaleert dat de afvalbak bedoeld is om afval gescheiden in te zamelen. Hierdoor neemt bovendien de moeite toe die een gebruiker moet doen om afval in de juiste bak te werpen. Kleuren Het belangrijkste eerste signaal hiervoor zijn de verschillende kleuren van de afvalbakken, die de verschillende afvalstromen aanduiden. Aan de hand van de kleuren moet de gebruiker al een globaal idee hebben in welke bak hij zijn afval gaat gooien. Aanbevolen kleuren: ● Restafval: grijs (RAL 7012 of 7016) ● Papier: blauw (RAL 5010 of 5015) ● Kunststof of PMD1: oranje (RAL 2004 of 2008) ● Glas: geel (RAL 1023) ● Organisch afval: groen (RAL 6009, RAL 6011 of RAL 6017) 3.
Oriëntatie op locatie: stickers, borden en pictogrammen
Op dit moment wordt nog volop geëxperimenteerd met manier waarop duidelijk gemaakt kan worden aan bezoekers welk afval in welke afvalbak hoort. De richtlijn geeft hier tips en mogelijkheden op basis van de huidige ervaringen. De richtlijn wordt geüpdatet als er meer kennis beschikbaar is uit proeven waar het gedrag van bezoekers is onderzocht.
Bord boven bakken op een festival
Bord en stickers Als de gebruiker dichterbij komt (vanaf 3 meter), vormt een bord of een sticker met een duidelijke benaming van de afvalstroom en een pictogram een bevestiging voor welke soort afval men kwijt kan in de bak. Bij proeven van NS en ProRail en Rijkswaterstaat wordt voor papier nu bijvoorbeeld de benaming ‘schoon en droog papier’ en ‘schoon papier’ uitgeprobeerd. Een sticker op de afvalbak in de vorm van een pijl kan ook aansporen om het afval in de juiste bak te doen. Naast de grotere afvalstromen komen er in de openbare ruimte ook heel specifieke afvalstromen vrij die soms apart worden ingezameld, zoals peuken en kauwgom, kooltjes van barbecues, oud brood om 1
PMD = Plastic en Metalen verpakkingen en Drankenkartons. Zie ook paragraaf ‘Welke afvalstromen gescheiden inzamelen’. 3 | CONCEPT 4 augustus 2015 CONCEPT
Bord en stickers bij start Tour de France in Utrecht
broodoverlast tegen te gaan en bloemen en groenafval op begraafplaatsen. In deze richtlijn gaan we daar niet verder op in. Aanbevolen benamingen voor afvalstromen: · Restafval · Schoon papier · Plastic · PMD verpakkingen · Glas · Etensresten
Pictogrammen van ministerie van VROM uit 1997
Pictogrammen van pilot op Rotterdam CS
Pictogrammen van de Recyclemanager app
Pictogrammen De pictogrammen dienen eenvoudig, overzichtelijk en slechts voor één interpretatie vatbaar te zijn. Op dit moment is er nog geen algemene pictogrammen set die u kunt gebruiken. Het ministerie van VROM (nu IenM) heeft in 1997 een pictogrammen set beschikbaar gesteld. Deze wordt op diverse plekken in Nederland voor huishoudelijk afval gebruikt. In 2014 heeft een aantal afvalbedrijven en milieuorganisaties de Recyclemanager app gelanceerd met daarin pictogrammen voor de verschillende afvalstromen. Daarnaast worden nieuwe pictogrammen getest in pilots. Het doel is om binnenkort te komen tot een rechten vrije set van pictogrammen die goed blijken te werken voor passanten. Deze wordt dan downloadbaar en vrij beschikbaar gesteld. Bent u nu op zoek naar passende pictogrammen, neem dan contact met ons op. 4.
Check voor weggooien: instructie en inwerpopening
Als de bezoeker pal voor de afvalbakken staat (<1 meter) krijgt hij een laatste instructie voor het juist weggooien van zijn afval. Het weggooien van sommige producten kan door bezoekers als verwarrend en onlogisch worden ervaren. Een bekend voorbeeld zijn de papieren koffiebekers met een plastic coating, die niet bij het papier mogen. Instructies Het vermelden van duidelijke instructies op de afvalbak draagt er aan bij dat intuïtief onlogische producten toch in de juiste bak terecht komen. Hiervoor kunt u instructies gebruiken met visuele verduidelijking door middel van pictogrammen en tekst.
Instructie verzorgingsplaats Smalhorst langs A28
Bij proeven van Rijkswaterstaat en NS en ProRail worden nu instructies getest waarbij er op de bakken staat wat er wel en niet in mag, ondersteund door groene krullen (goed gedaan!) en rode kruizen (stop, niet doen). Instructie bovenop afvalbakken Rotterdam CS 4 | CONCEPT 4 augustus 2015 CONCEPT
Inwerpopeningen Het gebruik van specifieke vormen voor inwerpopeningen zorgt voor de bevestiging voor de gebruiker dat zijn ingezette actie om een bepaald soort afval in een bepaalde bak te deponeren, de juiste is. Het gebruik maken van een langwerpige gleuf voor oud papier maakt het deponeren van bijvoorbeeld een plastic flesje moeilijker en zorgt op deze manier voor negatieve feedback bij verkeerd afvalscheidingsgedrag. Er zijn nog maar enkele voorbeelden van het gebruik van inwerpopening. Voor papier is een langwerpige opening veelgebruikt. Voor plastic of PMD verpakkingen is bijvoorbeeld niet duidelijk welke openingen het beste werken.
Inwerpopeningen van afvalbakken bij Wageningen Universiteit en verzorgingsplaats Smalhorst
Welke afvalstromen gescheiden inzamelen? Om te bepalen welke afvalstromen u het beste gescheiden kunt inzamelen is het belangrijk om vooraf een goede analyse te doen. De vraag die centraal staat is: Hoe kan ik een goede kwaliteit van afvalstromen krijgen? Want die stromen kunt u gescheiden afvoeren en laten recyclen. Uw situatie analyseren De analyse van uw situatie kunt u doen aan de hand van de volgende vragen: 1. Wat is het doel van de afvalscheiding? 2. Wat voor afval komt er vrij? 3. Hoe kan het afval worden ingezameld en verwerkt? 4. Hoe gedragen bezoekers zich op uw locatie? 1. Wat is het doel van de afvalscheiding? Wilt u voornamelijk meer recycling, een goede uitstraling naar klanten of is ook de boodschap over afvalscheiding belangrijk, bijvoorbeeld om afvalscheiding thuis te stimuleren? Uw doel bepaalt mede welke afvalstromen u kiest, maar ook hoe u daar over gaat communiceren. 2. Wat voor afval komt er vrij? Het is verstandig om vooraf te bekijken waaruit uw afval bestaat. Dat kan via een visuele inspectie (bekijk het afval, maak foto’s) of via een sorteeranalyse door een gespecialiseerd bedrijf. Dat laatste geeft u inzicht in het gewicht en volume van de verschillende afvalsoorten. Daarmee kunt u beter bepalen hoe snel een afvalbak vol zal zijn en hoeveel u voor recycling kunt afvoeren. Daarnaast is het behulpzaam om te bekijken welke producten er in uw afval zitten die voor problemen kunnen zorgen bij de te recyclen afvalstromen. Denk aan papieren drinkbekers, servetten, samengestelde of gelamineerde verpakkingen. Zodat u daar in uw communicatie op in kunt spelen. 3. Hoe kan het afval worden ingezameld en verwerkt? Natuurlijk is het ook belangrijk om te weten welke stromen u kunt laten afvoeren en verwerken. Wat kunt u bronscheiden en wat zijn mogelijkheden voor nascheiden? U kunt misschien uw huidige contract aanpassen of u verkent de mogelijkheden bij andere afvalinzamelaars. Daarnaast is het goed om na te denken over uw eigen logistieke proces. Hoe en door wie worden de afvalbakken geleegd? Waar wordt het afval tussentijds gescheiden opgeslagen? 4. Hoe gedragen bezoekers zich op uw locatie? Als u meer weet over wat voor bezoekers er komen, wat ze bij u op de locatie doen en waar hun afval vandaan komt, kunt u beter bepalen waar u op moet letten bij het plaatsen van de afvalbakken en de communicatie. Komen mensen uit de buurt of zijn het buitenlandse toeristen? Komen ze er regelmatig of sporadisch? Willen ze het afval kwijt tijdens het wachten? Wat zijn looproutes?
5 | CONCEPT 4 augustus 2015 CONCEPT
Afvalstromen buitenshuis Papier en karton Papier scheiden is in Nederland goed ingeburgerd. In de (semi-) openbare ruimte komt relatief veel papier vrij (kranten, folders, verpakkingen, etc). Uit sorteeranalyses blijkt dat de ongesorteerde fractie voor circa 7-10% (van het gewicht) uit papier bestaat. Daarom lijkt het een logische keuze om dit ook hier gescheiden in te zamelen. Voor oud papier zijn strenge kwaliteitseisen van toepassing. Niet alle soorten oud papier kunnen gerecycled worden. Zo is gelamineerd (geplastificeerd) papier niet geschikt voor reguliere papierrecycling. Ook papier met etensresten en servetten zijn minder geschikt voor recycling2, terwijl deze juist veel vrijkomen in de openbare Gescheiden inzameling papier op ruimte bij de verkoop van etenswaren. Per locatie kan een Rotterdam CS afweging worden gemaakt of het zin heeft (op het gebied van milieu en kosten) om papier te scheiden. In een winkelcentrum is dit vanwege de consumptie van etenswaren minder logisch, terwijl het wel logisch is om voorzieningen te treffen bij bijvoorbeeld een station waar veel kranten worden gelezen. Als een substantieel deel van het afval uit recyclebaar papier bestaat, verdient het de voorkeur om dit gescheiden in te zamelen. Nascheiding is geen optie, omdat het papier dan teveel vervuild raakt. Kunststof of PMD verpakkingen? Het afval in de (semi-) openbare ruimte bestaat voor een groot deel van het volume uit kunststof. En dit kunststof afval bestaat voor het grootste gedeelte weer uit verpakkingen. Bij huishoudens worden kunststof verpakkingen in de meeste gemeenten in oranje Plastic Heroes zakken of containers ingezameld. Naast de kunststof verpakkingen, gooien passanten net als thuis ook andere verpakkingen weg, zoals blikjes en drinkpakjes. Bij huishoudens worden steeds vaker zogenaamde PMD verpakkingen (plastic en metalen verpakkingen en drankenkartons) gecombineerd ingezameld. Sorteeranalyses op ongescheiden ingezameld afval in de openbare ruimte wijzen uit dat (afhankelijk van de locatie) 20-35% van het totaalgewicht uit de gecombineerde PMD-fracties bestaat. Een bijkomend voordeel van het inzamelen van PMD in de openbare ruimte is dat diverse recyclebare afvalstromen tegelijk worden ingezameld, waardoor de hoeveelheid verschillende bakken verkleind kan worden. Hierbij moet wel gekeken worden de inzamelaar/sorteerder sorteermogelijkheden voor PMD heeft. Sinds begin 2015 zijn deze mogelijkheden sterk toegenomen en staat PMD volop in de belangstelling. Voor de inzameling van PMD bij huishoudens worden op dit moment verschillende kleuren gebruikt, zoals oranje, paars en geel. Hiervoor is dus nog geen standaard. Aangezien steeds meer gemeenten overgaan op het gecombineerd inzamelen van PMD in de bestaande containers voor kunststof, is het de verwachting dat oranje daar op termijn de standaardkleur zal worden. Wij adviseren daarom om nu voor de inzameling van kunststof of PMD verpakkingen buitenshuis uit te gaan van oranje en de ontwikkelingen in de gaten te houden. PMD inzamelen heeft vanwege deze voordelen de voorkeur, boven alleen kunststof verpakkingen inzamelen. Daarbij dient wel de afweging gemaakt te worden of het aansluit bij de lokale wijzen van inzamelen van huishoudelijk afval. Als in de gemeente geen PMD maar alleen kunststof wordt ingezameld, kan dit verwarrend zijn voor inwoners. Daar staat tegenover dat steeds meer gemeenten ook voor de inzameling van huishoudelijk afval overstappen van alleen kunststof naar PMD verpakkingen, waardoor de PMD-inzameling steeds gangbaarder wordt. Glas Op sommige plekken buitenshuis komt meer (verpakkings) glas vrij, bijvoorbeeld bij plekken waar regelmatig alcohol genuttigd wordt. Hierbij kan gedacht worden aan recreatiegebieden die vooral in de zomer populair zijn zoals zwembaden, recreatieplassen, stadsparken en het strand. Op deze plekken kan het interessant zijn om specifieke glasbakken onderdeel te laten zijn van de afvalbakken. Ook voor glas wordt aangeraden om een sorteeranalyse naar de samenstelling van het afval uit te voeren, zodat bepaald kan worden of dit inderdaad logisch is. In 2
Bron: Papier Recycling Nederland (PRN) 6 | CONCEPT 4 augustus 2015 CONCEPT
Afvalscheiding op het strand van Den Haag
bij ons bekende sorteeranalyses varieert het aandeel glas van 1 tot bijna 20%. Organisch afval Het gescheiden inzamelen van organisch afval ligt op de meeste plekken in de openbare ruimte niet direct voor de hand vanwege de beperkte volume van deze afvalsoort die op deze plekken vrijkomt of omdat bakken met organisch afval kunnen gaan stinken als ze niet vaak worden geleegd. Bij huishoudens komt organisch afval namelijk vooral vrij in de keuken (bij het bereiden van eten) en in de tuin (snoeiafval), maar in de openbare ruimte vinden deze activiteiten niet of nauwelijks plaats. In de buitenruimte bestaat het organisch afval voornamelijk uit etensresten en zakjes met hondenpoep. Op plekken waar veel etensresten vrijkomen, zoals een evenement, en waar de afvalbakken vaak worden geleegd kan het apart inzamelen van etensresten een mogelijkheid zijn. Zeker als de afvalstroom gecombineerd kan worden met het keukenafval van de horeca op het evenement. Een ander voorbeeld zijn begraafplaatsen: het grootste gedeelte van het afval dat op begraafplaatsen vrijkomt betreft bloemen en sierplanten die regelmatig ververst moeten worden. Op enkele begraafplaatsen is het al de praktijk om gescheiden voorzieningen voor verwelkte bloemen en planten aan te bieden. Deze stroom kan eenvoudig meegenomen worden met het al aanwezige ‘bedrijfsafval’ van begraafplaatsen, zoals maaisel en snoeiafval die ontstaan bij het onderhoud van het groen.
Gescheiden inzameling op een begraafplaats in België
Van afval naar grondstof, ook buitenshuis Thuis, onderweg, op het werk, op school en in de vrije tijd kopen en gebruiken we allerlei spullen en eten en drinken we. Daarbij ontstaan allerlei soorten afval, van diverse materialen en samenstelling. Als we dat afval thuis steeds meer scheiden, waarom dan niet buitenshuis? Het afval lijkt op elkaar en het is goed te recyclen. Hier is nog veel te winnen, want veel van dit afval wordt nog als restafval verbrand. Het ministerie van IenM zet daarom in het programma Van Afval Naar Grondstof (VANG) extra in op preventie en meer en betere recycling van afval dat buitenshuis ontstaat (project VANG Buitenshuis). In de beweging van afval naar grondstof zijn deze plekken daarnaast van belang, omdat iedereen er dagelijks komt. Als mensen scheiding en recycling van grondstoffen vaker tegenkomen, zullen ze eerder het afval in de juiste bak doen en zwerfafval voorkomen. Zo versterken we de norm: afval is grondstof, altijd en overal. Het meeste afval buitenshuis komt vrij in de bedrijven van de Kantoor, Winkel en Dienstensector (KWD). Daaronder vallen de openbare ruimte (in beheer van overheden), semi openbare ruimtes (in beheer bij bedrijven en maatschappelijke organisaties, zoals de vervoersbedrijven, scholen en sportclubs), winkels en kantoren. In het project VANG Buitenshuis onderscheiden we negen KWD-sectoren (overheid, onderwijs, vrije tijd, vervoer, winkels, horeca, handel, zakelijke dienstverlening, zorg), waarmee we de komende jaren gefaseerd samenwerken aan de halvering van de hoeveelheid restafval. Meer weten? Wilt u meer weten over afvalscheiding buitenshuis, communicatie en het beïnvloeden van gedrag? Of wilt ook aan de slag of uw huidige aanpak verbeteren? Neem contact op met Emile Bruls (
[email protected]) en Jacobine Meijer (
[email protected]) van Rijkswaterstaat Leefomgeving, afdeling Afval & Materialen. 7 | CONCEPT 4 augustus 2015 CONCEPT
Bedankt! Gelukkig zijn al vele organisaties bezig met proeven en onderzoeken. We willen graag iedereen bedanken die zijn ervaringen met ons heeft gedeeld. Concept verbeteren Dit concept sturen we aan diverse partijen die nu betrokken zijn bij proeven met afvalscheiding buitenshuis of bij de communicatie over afval: · · · · · · · · ·
Leden van de Werkgroep Landelijke Afval Communicatie (LAC) Gemeenten Almelo, Amsterdam, Utrecht, Bronckhorst en GAD en Circulus Berkel NS en ProRail Jaarbeurs Utrecht Green Events Ecobin en Bammens Mijksenaar Adviseurs van D&B, Antea en CREM OVAM
We vragen iedereen om uiterlijk vrijdag 28 augustus te reageren. In september passen we de richtlijn aan en op 1 oktober zetten we de eerste versie van de richtlijn op rwsleefomgeving.nl. Het is een groeidocument dat we blijven verbeteren op basis van nieuwe inzichten.
8 | CONCEPT 4 augustus 2015 CONCEPT
