Community Land Trust. Wonen op gemeenschapsgrond

Community Land Trust

Wonen op gemeenschapsgrond

Filmpje CLT

1. Wat is een CLT? • Community Land Trust • definitie: een verenigingsvorm die een (gemeenschaps)gronden verwerft, ontwikkelt en beheert • ambitie: een innovatief en sociaal woonproject waarbij betaalbaarheid , participatie en gemeenschapsvorming centraal staan

1.1 Principes CLT 1. scheiding tussen eigendom van de grond (CLT) en eigendom van de woning (bewoner) 2. duurzaam: middelen die een overheid in CLT investeert, worden telkens opnieuw hergebruikt 3. participatief: CLT wordt aangestuurd door bewoners, buurt + middenveld en overheid 4. C in CLT: community: sterk engagement naar de gemeenschap en de bewoners

Principe 1: scheiding tussen grond en Woning Bewoner is enkel eigenaar van de woning • ook betaalbaar voor lagere inkomens • beperkte maandelijkse bijdrage voor het gebruiksrecht op de grond

CLT is eigenaar of heeft gebruiksrecht op gemeenschapsgronden

PRINCIPE 2: PARTCIPATIE • bewoners bepalen mee het project (empowerment) • 2 rechtsvormen binnen 1 project  CLT VZW: bewoners + community  CLT TRUST: grondfonds

• beiden open ledenorganisaties, democratisch beheerd door  bewoners  middenveld en buurt  overheid

Mieke De Coninck

kandidaat-bewoner GENT

Misschien nog meer dan het verwerven van een eigen woning, is het effect van als mens mee aan tafel te zitten en samen oplossingen uit te werken een ongelooflijke opsteker voor mensen in armoede. We onderschatten als samenleving wat het met iemand doet om jarenlang je hand te moeten ophouden.

PRINCIPE 3: DUURZAAM

• subsidies verbonden aan de woning, keren terug naar de trust : subsidies inzetbaar voor volgende eigenaar uit dezelfde doelgroep • gronden blijven in eigendom van CLT: onttrokken aan de markt = eeuwigdurende betaalbaarheid of subsidieretentie

Principe 4: GEMEENSCHAP langdurige verantwoordelijkheid voor de gronden, haar bewoners en de buurt rond het project. • stewardship t.o.v. bewoners: informatie en vorming, advies i.v.m. renovatie en onderhoud en beschikbaar bij financiële problemen

• bouwt ook mee aan de gemeenschap in de wijk,  gemeenschappelijke ruimtes  delen van materiaal zoals fietsen of auto's,  bewonersoverleg en participatie aan lokale activiteiten

1.2 DOELGROEP lage inkomensgroepen (sociale huur en sociale koop) n.b.i. beneden 50.000 euro • objectief waarneembaar • algemeen aanvaarde standaard • nuances in erfpachtcanon Betaalbaar? • afbetaling, canon + herstellingen • streven naar 1/3 is de max • progressieve betaalbaarheidstoelage voor wie onder 30.000 euro zit • meerwaarde deels naar CLT

1.3 VOORDELEN voor bewoners combineert de voordelen van sociale huur (betaalbaarheid, begeleiding en zekerheid van wonen) met de voordelen van eigenaarschap • fiscaal voordelig + recht op premies • ‘sparen’ voor toekomst, voor kinderen • woonzekerheid: emanciperend en versterkend – klim op maatschappelijke ladder • keuzevrijheid over woning

1.4 VOORDELEN voor GEMEENSCHAP • volhoudbaar: subsidieretentie • antwoord op speculatieve immobiliënmarkt, tegengaan van gentrificatie, sociale stadsvernieuwing • eerlijker overheidssteun voor wonen  1,1 miljard euro steun voor fiscale aftrek nu vnl. midden en hoge inkomens (versus ongeveer 400 miljoen voor sociaal wonen)  toenemende kloof tussen eigenaars en huurders + groeiende ongelijkheid tegengaan

1.4 VOORDELEN voor GEMEENSCHAP • transitie: participatief en verbindend project collectief ontwikkelen  wonen en welzijn – wonen is meer dan huis !  overheid-bewoners-omgeving  netwerk tussen woonpartners : vb. Collectief Goed

• flexibele woonformule die meerdere variaties toelaat  noodkopers + CLT-light  meer of minder gemeenschappelijkheid  mogelijke integratie van andere functies

1.5 verschil sociale huisvesting • aanvullend op bestaande sociale huisvesting:  EMPOWERMENT en GEMEENSCHAPSOPBOUW participatief karakter en community - aspect  democratisering eigenaarschap: premies en woonbonus ook voor lagere inkomens (i.t.t. sociale huur)  subsidieretentie (eenmalige investering i.t.t. sociale koop)

2. VOORBEELD CLT-light Collectief Goed - Antwerpen • partners:    

CAW Antwerpen Samenlevingsopbouw Antwerpen de sociale verhuurkantoren Antwerpen de sociale huisvestingsmaatschappij De Ideale Woning

• renovatie tiental leegstaande sociale woningen i.s.m. met de toekomstige bewoners (grote gezinnen) • cvba-so Collectief Goed, verhuurt de woningen daarna aan betaalbare huurprijzen aan deze gezinnen via het SVK • http://collectiefgoed.be/

3. VOORBEELDEN GENT

VOORGESCHIEDENIS – CLT Gent • 2011: conceptontwikkeling in de schoot van lokaal sociaal beleid • 2012: pilootproject coöperatief ondernemen publicatie Blauwdruk (koop-huur-noodkoop) groep geïnteresseerde bewoners gaat van start

• 2014: conceptstudie Vlaamse bouwmeester - masterplan collectief wonen Meulestede opstart project Dampoort KnapT OP!

NIEUWBOUW- CLT KOOP MUIDE-MEULESTEDE (Gent)

 CLT-koop  conceptstudie Vlaamse bouwmeester 2014, 34 woningen  grond: sogent, stadsontwikkelingsbedrijf: intentie met CLT Gent vzw, erfpacht met trust volgt  recht van opstal met bouwheer: shm, gesprekken lopen: regelgeving is obstakel  financieel plan: opgemaakt door Hefboom  uit te werken: betaalbaarheidstoelage (Vlaanderen)

Bewonersgroep MUIDE MEULESTEDE • 12 kandidaat-bewoners in spaargroep + 12 in voortraject • 3-wekelijkse bijeenkomsten, vb. vorming rond eigenaarschap • werken project meer uit: bouwprogramma, toewijzing, reglementeringen, community werking,…. • groepsuitstappen: Eva Lanxmeer, Samenhuizen opendeurdag, ontspannende activiteiten,.. • spaargroep sinds oktober 2012 , reeds 13 000€ gespaard

Bewonersgroep

CLT- LIGHT: NOODKOPERS DAMPOORT (Gent) DAMPOORT KNAPT OP  i.s.m. SIVI, vereniging waar armen het woord nemen en OCMW Gent  renovatie woning 10 noodkopers  uitgestelde lening + recuperatie deel meerwaarde  CLT-light: geen scheiding grond en woning, wel subsidie-retentie, gemeenschapsvorming en stewardship RENOOSEC • sociaal collectief renovatieproject • verderzetten binnen klimaatneutraal stadsvernieuwingsproject?

MEER INFORMATIE  T. 09 279 27 33  E. [email protected] (0488 99 28 04)  [email protected] (0488 90 08 49)  www.cltgent.be  schrijf je in op onze nieuwsbrief  publicatie: Blauwdruk pilootproject Coöperatief Ondernemen: Haalbaarheidsstudie CLT, oktober 2012  publicatie: Stapstenen tussen huur en koop, verslag van een tweedaagse internationale studiedag in Gent in juli 2013 over CLT