4-11-2015
Communicatie met de SOLKpatiënt
Congres ‘ SOLK, niet te verklaren? wel te behandelen!’ Zwolle, 04-11-2015
4-11-2015
4-11-2015
1
4-11-2015
Doelstellingen:
In gesprek met patiënt met SOLK Aandachtspunten Valkuilen Handvatten Metaforen Workshop!
4-11-2015
In gesprek met de patiënt met SOLK Filmpje
YouTube - Draadstaal -Terminaal of niet_ 26-4-2009.flv
4-11-2015
2
4-11-2015
4-11-2015
Communicatie over SOLK
Vraag eerst de klacht uit Bevestig dat de klacht reëel is Doorvragen zonder interpretatie Beschrijf onderzoeksbevindingen in positieve termen Ik hoor een normaal ademgeruis De laboratoriumuitslagen zijn goed Noem klachten niet ‘psychisch’ Maak wisselwerking soma en psyche aannemelijk Verklaringsmodellen Metaforen 4-11-2015
3
4-11-2015
Kapstok bij anamnese en inschatting ernst S = Somatisch: klacht C = Cognitief: wat denk je? E = Emotioneel: wat voel je? G = Gedrag: wat doe je? S = Sociaal: reactie/ gevolgen omgeving?
4-11-2015
Metaforen Zenuwstelsel intact, maar te scherp afgesteld – als
auto-alarm dat op kat reageert Lichaam
als computer: hardware intact maar software doet het niet goed
Lichaam als oververhitte motor: tegelijkertijd rem en
gaspedaal, daardoor controleverlies Langdurig
teveel uitgegeven (geld, energie), daardoor schuld. Oplossing: langdurig heel weinig uitgeven en blijvend aanpassen uitgavenniveau 4-11-2015
4
4-11-2015
Valkuilen bij SOLK:
Behandelaar dringt te snel eigen verklaringsmodel
op aan patiënt Behandelaar gaat te snel op 2e spoor Onzekerheid behandelaar> teveel aanvullend onderzoek> iatrogene schade Gevaar voor arts-patiënt relatie (gebrek aan vertrouwen) Iatrogeen bekrachtigen van de somatische fixatie
4-11-2015
Effectief geruststellen Timing: eerst erkenning bezorgdheid patiënt Dan onderzoek Duidelijke conclusies Benoem ervaring met deze problematiek Benoem in grote bewoordingen de ongerustheid
van patiënt Indien herhaalde geruststelling niet helpt, stoppen
en uitleggen waarom! 4-11-2015
5
4-11-2015
Benodigde vaardigheden: Aktief luisteren (doorvragen, serieus nemen,
erkenning) Gevoelsreflecties Samenvatten Timing (niet sneller lopen dan de patiënt) Voorwaarde: vertrouwen! Duidelijke boodschap durven geven
4-11-2015
Klanten, shoppers en klagers
Is het ooit wel eens minder erg? Klanten Benoemen behandelmogelijkheden Concrete afspraken c.q. verwijzing Shoppers Psycho-educatie Benoemen behandelmogelijkheden Afwachten of ze terugkomen voor concrete afspraken
4-11-2015
6
4-11-2015
Chronische klagers Begrenzen consultfrequentie Begrenzen invasieve diagnostiek en behandeling Begrenzen middelengebruik Begrenzen iatrogene schade Begrenzen kosten
4-11-2015
4-11-2015
7
4-11-2015
Oefening 1 Anamnese uitdiepen, doorvragen klachten Opdracht Vraag enkele minuten actief door over de klachten Valkuilen Bij veel klachten neiging tot inperken of bagatelliseren Snel komen met eigen interpretatie Tips Laat de klacht concretiseren, vraag naar details Vat zowel de klachten als de cognities en emoties van de patiënt samen Vat samen zonder af te zwakken
4-11-2015
Oefening 2 Samenvatten bevindingen Opdracht Vat bevindingen anamnese/lichamelijk onderzoek samen Valkuilen Zeggen dat je ‘niets gevonden’ hebt ‘Niets somatisch’ betekent ‘dus psychisch’ Bagatelliseren van de ernst van de klacht Tips Benadruk dat klacht reëel is Benoem normale bevindingen in positieve termen Vermijd termen die als ziektelabel gezien kunnen worden Leg nog geen link – loop niet voor de patiënt uit 4-11-2015
8
4-11-2015
Oefening 3 Effectief geruststellen Opdracht Patiënt geruststellen over betekenis klachten Als herhaald geruststellen niet helpt, expliciet stoppen Valkuilen Te snel geruststellen voordat patiënt verhaal heeft afgemaakt Geruststellen door te bagatelliseren Blijven doorgaan met geruststellen Tips Timing: eerst luisteren, dan onderzoek, dan geruststellen Geef ongerustheid patiënt versterkt weer Richt geruststelling specifiek op punt van ongerustheid patiënt Gebruik evt. metaforen 4-11-2015
Behandeling SOLK - basisprincipes Erkenning klachten Gezamenlijke probleemdefinitie Bespreken soma, psyche, psychosomatiek Cave eigen dichotoom denken! Richten op hanteerbaarheid, niet op genezing Multidisciplinair Integratie lichaamsgerichte en verbale technieken
4-11-2015
9
4-11-2015
Bronnen NHG-standaard 2013 Multidisciplinaire richtlijn Somatisch Onvoldoende
verklaarde Lichamelijke Klachten (SOLK) en somatoforme stoornissen 2010 Handboek somatisatie 2008 ‘Somatoform Disorders in General Practice’, De Waal et al, British Journal of Psychiatry 2004 Hasenbring 2001
4-11-2015
Vragen?
4-11-2015
10
4-11-2015
Da tu m
Welke klachten en hoe erg?
Activiteiten
Gedachten over de klachten
Di
Rugpijn hele dag
Ben het zat om steeds pijn te hebben
W o
Behoorlijk veel pijn in rug en billen
Met hinder toch gereden, niet in- en uitgeladen Me ziek gemeld, thuis rondgehangen
Do
Erg moe, rug zeurt
Uitgeslapen, helpt niets, rotdag
Ik wordt moe en ellendig van mijn klachten
Vr
Erge pijn in rug en bovenbenen
Met John gevist, filmafspraak afgezegd
John gaf adres van goede neurochirurg, iets voor mij?
Za
Ging wel
Zo
Stijve pijnlijke rug Weinig last
Met de kinderen gezwommen, eigenlijk best lekker Weinig gedaan, veel TV
Ma
Niks gedaan en toch veel pijn, er moet dus echt wat in die rug mis zitten
Weer gaan werken, met veel geloop, met Mickey gevoetbald
4-11-2015
11
