LV2007.19.1 blz 1/9
Commissie van de Nederlands Gereformeerde Kerken voor Categoriaal Pastoraat.
31 januari 2007,
Aan: de raden van de Nederlands Gereformeerde Kerken
RAPPORT Over de werkzaamheden in de periode 1 november 2003 tot en met 31 december 2006.
1. Samenstelling Commissie De Commissie werd ten tijde van het opstellen van het rapport gevormd door: Mr drs H.C.F. van den Berg, Dalfsen, voorzitter, CIO-M-vertegenwoordiger; Maj (KLu) drs P.M. de Goede, Dordrecht, secretaris/penningmeester; Kap (KL) mr M.H. Botts-Bottinga, Seedorf (D); Majmarns (KM) P.U. van ‘t Hoff, Beusichem; P.A. van Veelen, Heemstede; B. Verheij, Amersfoort, CIO-G-vertegenwoordiger; Mr L. Verheij, Voorburg, CIO-J-vertegenwoordiger. In bovengenoemde periode werd afscheid genomen van Lkol (KL) M.J.M. van den Brink, secretaris/penningmeester, te Apeldoorn, en van Prof Dr R.R. Ganzevoort te Utrecht. De Commissie zegt hun graag hartelijk dank voor hun inhoudelijke en praktische inbreng!
Voorstel 1. Wij stellen u voor: - de huidige leden van de Commissie te herbenoemen voor de komende 3 jaren, met uitzondering van br. van Veelen (zie sub 8, voorstel 5). - de Commissie de vrijheid te geven huidige (zie sub 4) en eventueel komende vacatures te vervullen, met goedkeuring achteraf door de volgende Landelijke Vergadering.
2. Categoriaal Pastores Voor zover de Commissie bekend zijn momenteel vier ambtsdragers uit onze kerken actief in één of andere vorm van categoriaal pastoraat. Het betreft: - Drs ds J. Kiers, Den Helder, werkzaam in de Gezondheidszorg; - Ds C. Smit, Culemborg, werkzaam bij het Ministerie van Defensie; - Ds J.D. Smit, Apeldoorn, werkzaam in de Gezondheidszorg (sinds 1 augustus 2006); - Mevr. J. Westerkamp- Stegeman, Houten, werkzaam bij het Ministerie van Justitie. Tijdens de rapportageperiode was ook ds W. H. Louwerse, Apeldoorn, actief als Krijgsmachtpredikant, tot aan zijn FLO op 1 oktober 2006.
LV2007.19.1 blz 2/9
3. Werkzaamheden Commissie De Commissie vergaderde in de verslagperiode 7 maal plenair op zaterdag, waaronder 1 maal “op locatie” te Schiphol, waar we te gast waren van ds Smit. Voor deze bijeenkomsten werden ook de in actieve dienst zijnde categoriaal predikanten uitgenodigd. Daarnaast vonden diverse besprekingen plaats, ter voorbereiding van het Beleidsdocument (zie sub 4) of met derden, waar slechts enkele leden van de Commissie aanwezig waren. Tevens vond in oktober 2005 een tweedaagse conferentie plaats samen met de deputaatschappen Geestelijke Verzorging van Militairen van de Chr. Ger. Kerken en de Ger. Kerken (Vrijgemaakt) en de krijgsmachtpredikanten van de drie kerkgenootschappen. (zie sub 9). Tijdens de plenaire bijeenkomsten brachten de aanwezige pastores verslag uit van hun werkzaamheden en bevindingen, wat in vrijwel alle gevallen leidde tot een inhoudelijke en zinvolle bespreking. Daarnaast rapporteerden de afgevaardigden naar de CIO-commissies over de besprekingen in de respectieve colleges. In de afgelopen periode bracht een lid van de Commissie een bezoek aan diverse betrokken pastores op hun werkplek. De Commissie heeft in 2005 de landelijke werving in de dagbladen Trouw, het Nederlands Dagblad en het Reformatorisch Dagblad voor nieuwe krijgsmachtpredikanten ondersteund door alle NGK-predikanten die qua gemeente-ervaring en leeftijd daarvoor in aanmerking zouden kunnen komen schriftelijk op de aanwezige vacatures te wijzen. Helaas heeft dit niet geleid tot uitbreiding van het corps aan NGK-krijgsmachtpredikanten. Met het functioneel leeftijdsontslag van ds Louwerse is het aantal NG krijgsmachtpredikanten gedaald tot één. De Commissie acht het een goede zaak als onze kerken breder vertegenwoordigd zijn in het pastoraat in de krijgsmacht en ze roept de kerken op om predikanten in haar midden met gaven voor deze vorm van pastoraat te stimuleren te reageren op toekomstige vacaturemeldingen. De Commissie is graag beschikbaar voor informatie en advies. Aan de Vertrouwens- en Advies Commissie NGK werd op verzoek advies uitgebracht over de formele status van een categoriaal predikant. Naar de mening van de Commissie is Artikel 11.2 duidelijk over de positie van Predikanten met een bijzondere opdracht.
4. Visie en beleid De Landelijke Vergadering verzocht de Commissie in 2003 “een samenhangende visie te presenteren op de begeleiding van alle categoriaal werkende ambtsdragers en op het overleg ter zake in interkerkelijk verband”. De Commissie heeft zich uitgebreid bezig gehouden met deze opdracht, daarbij inhoudelijk nadrukkelijk ondersteund door de predikanten, en heeft tijdens haar vergadering in september 2006 uiteindelijk het beleidsstuk “Visie en taakomschrijving” vastgesteld. Dit document is als bijlage toegevoegd aan ons rapport.
Voorstel 2 Wij stellen u voor dit beleidsstuk integraal te aanvaarden, zodat het als uitgangspunt kan dienen voor de in de komende periode te verrichten werkzaamheden.
LV2007.19.1 blz 3/9
5. Geestelijke Verzorging Gezondheidszorg. a. Werkzaamheden Predikant Ds J. Kiers is voor 8 uur per week als geestelijk verzorger verbonden aan de Geestelijke Gezondheidszorg Noord Holland Noord. De GGz biedt hulp bij psychologische of psychiatrische problemen. Bij psychologische problemen kan men denken aan problemen in opvoeding, werk of relaties. Bij psychiatrische problemen zijn er storingen in de zintuiglijke waarneming of de interpretatie van zintuiglijke prikkels: men ziet, hoort of interpreteert dingen, die anderen niet waarnemen. Men mist een goed contact met de realiteit. Geestelijke verzorging gaat over de zingevingvraag: waarom is dit alles mij overkomen? Wat is een zinvol bestaan? Wat zijn voor mij bronnen van troost, inspiratie of perspectief? De Geestelijk Verzorger behartigt zowel deze algemene vraagstelling, als de meer specifiek religieus-christelijke: wat doet mijn ziekte/probleem met mijn geloof, en wat doet mijn geloof met mijn ziekte? De band met de kerken is hierbij heel belangrijk, maar ook heel moeilijk. Belangrijk, omdat kerken een sociaal netwerk vormen, wat een probaat middel kan zijn tegen de eenzaamheid. Moeilijk, omdat mensen met psychologische of psychiatrische problemen op den duur nergens meer welkom zijn, doordat ze vaak grote moeite hebben zich aan de geldende verwachtingen aan te passen. De inhoud van het geloof kan soms heel helpend zijn: het besef dat God altijd nabij is geeft kracht en troost. Maar soms levert iemands geloof ook veel problemen op. In bepaalde kerken is er geen ruimte om de relatie met God zelf vorm te geven: het is slikken of stikken. Dat levert nogal eens mensen op die plichtmatig, angstig of neerslachtig in hun geloof staan. Ds Kiers is voorts voor 28 uur per week als geestelijk verzorger verbonden aan ’s Heerenloo Noorderhaven. Deze instelling ondersteunt mensen met een verstandelijke beperking. Die beperking kan variëren van mensen die in alles geholpen moeten worden, tot mensen die zelfstandig kunnen leven met 1 á 2 uurtjes ondersteuning per week. Geestelijke verzorging gaat ook hier over de vraag: wat is een zinvol bestaan? Veel aandacht gaat uit naar vieringen: wekelijks in de kerkdienst, of eens in de 6 á 8 weken in de woningen: zegenen, bidden, zingen, Bijbelverhaal zijn daarbij de vaste ingrediënten. Individueel wordt er aandacht besteed aan cliënten, die met crises te maken hebben: een ziekte, een overlijden, een verhuizing, een ruzie. Verder is er in themagroepen aandacht voor algemene levensvragen . Steeds belangrijker is de integratie met de plaatselijke kerken. Deze worden opgeroepen om te zoeken naar een ‘ronde’ kerk: Hoe kunnen mensen met een verstandelijke beperking volwaardig participeren in de geloofsgemeenschap? Niet als barmhartigheid, maar als rechtvaardigheid. De relatie met de Nederlands Gereformeerde Kerken is complex. Een deel van het werk heeft een seculier karakter. Geestelijke verzorging zet in bij de algemene vraag naar zin. En niet iedereen heeft daar een religieus antwoord op. Toch hoort niet-christelijke zingeving ook bij het werk van de geestelijke verzorger. Uiteraard gebruikt ds Kiers voor een ander deel van zijn werk wel zijn ambt als predikant, met name bij kerkdiensten en begrafenissen en individueel pastoraat. Soms zit de titel ‘dominee’ wel eens in de weg. Het roept de verwachting op dat hij gaat zeggen wat men geloven moet, of dat hij mensen beoordeelt of ze wel christelijk genoeg leven. Dat is niet de bedoeling. In de kerk gaat het om de vraag: hoe kan jouw geloof je helpen bij de moeiten die je nu meemaakt. Een positionering dus in het algemene domein van zingeving, als geestelijk verzorger. Binnen dat domein is er de mogelijkheid om gebruik te
LV2007.19.1 blz 4/9
maken van de ambtelijke waardigheid. Dus niet te gauw zeggen dat dit werk gebeurt namens de kerken; maar het staat er ook niet los van. Tevens is het de taak van ds Kiers om ook in het eigen kerkverband ondersteuning te bieden aan het proces van integratie van mensen met een verstandelijke of psychiatrische beperking.
b. Werkzaamheden CIO-G In 2006 is br. B. Verheij als vertegenwoordiger van de Nederlands Gereformeerde Kerken toegelaten als lid van het CIO-G. De ontvangst was bijzonder hartelijk. Naast het feit dat deze commissie met aandacht de ontwikkelingen rondom het zorgstelsel volgt, is een belangrijk punt de positie van de geestelijke verzorgers in de zorginstellingen ten opzichte van het kerkgenootschap van waaruit de ambtelijke status is geregeld. Binnen de desbetreffende beroepsvereniging (VGVZ) bestaat een sterke stroming om geestelijke verzorgers zonder kerkelijke zending te laten opereren. Deze ontwikkeling wordt veroorzaakt door het feit dat de werving van predikanten en pastores al vele jaren plaatsvindt zonder directe bemoeienis van plaatselijke kerken of (vertegenwoordiging van) kerkgenootschappen. Dit onderwerp zal ook in ons kerkverband nadere aandacht dienen te krijgen vanwege het feit dat inmiddels twee predikanten werkzaam zijn in zorginstellingen.
Voorstel 3. De commissie stelt de LV voor te (her-)bevestigen dat de CCP een actieve rol heeft te vervullen jegens hen die als ambtsdragers in de zin van artikel 11.2 van het AKS namens de NGK een bijzondere opdracht in de gezondheidszorg (gaan) vervullen.
Samen met Reliëf, Christelijke vereniging van zorgaanbieders, wordt gewerkt aan een “Manifest voor radicale vernieuwing van de zorg”. Het doel van dit Manifest is om ‘een omslag te bewerken in de zorgwereld naar terugkeer tot een caritatieve zorg op menselijke maat’. Een belangrijk aspect hierbij is de positie van de kerken in de zorgketen, gezien de ontwikkeling dat patiënten steeds korter in zorginstellingen verblijven en het categoriale pastoraat voor een deel van de patiëntenpopulatie minder bereikbaar is.
6. Geestelijke Verzorging Justitie a. Werkzaamheden Geestelijk Verzorger In de afgelopen periode was mevr. Jeannette Westerkamp-Stegeman actief als GV-er in het justitiepastoraat. Uit het verslag over haar werkzaamheden nemen wij het volgende over: “In het jaar 2006 is er veel geschoven in het corps van justitiepastores en het regiem in inrichtingen is versoberd en verscherpt. Veel gedetineerden zitten twee op één cel, er is geen avondprogramma meer, iedereen gaat om 17.00 uur achter de deur. Een dieptepunt dit jaar waren de vreemdelingenbewaring, de detentieboten en de brand op Schiphol. Er zijn imams opgeleid (voornamelijk door mensen van het protestantse justitiepastoraat) om het grote aantal moslims bij te staan. Zij hebben de plek ingenomen van een legertje tijdelijke justitiepastors. De vaste pastors kregen meer werk te doen in dezelfde hoeveelheid uren, vaak verspreid over meer dan één inrichting.
LV2007.19.1 blz 5/9
Ondanks dat heb ik ook dit jaar weer als tijdelijk justitiepastor kunnen werken in PI Nieuwegein, een huis van bewaring voor mannen. Individuele gesprekken, groepsgesprekken en om de week twee kerkdiensten. In de kerkdiensten wordt de muziek verzorgd door mensen uit de NGK te Houten en er is tevens een aantal vrijwilligers uit verschillende kerken aanwezig. Samen met een vrijwilliger ‘van buiten’ deden we een Alphacursus in zeer sobere vorm, i.v.m. het strakke regiem. Sindsdien is de gespreksgroep een Bijbelstudiekring gebleven, waar we zingen en bidden, ondanks het voortdurend komen en gaan van mensen. Er kwam veel enthousiasme toen een man vanuit een zeer wilde levensstijl radicaal christen werd en daarvan zo getuigde dat zelfs mensen die zijn boodschap verafschuwden positief over hem spraken. We sloten het jaar af met een preek van een andere gedetineerde over Psalm 23. Ook hij is of heeft op een bijzondere manier ‘gevonden’ en kan het zo goed verwoorden dat ik hem de preek heb toevertrouwd. Er werd ademloos geluisterd. Verder werd mijn jaar gekleurd door de diagnose lymfekanker. Ik heb een chemobehandeling en bestralingen ondergaan, maar dit ging zo gemakkelijk, dat ik gewoon door kon werken. Ik ben er zelfs niet moe van geworden. Op alle gebieden heb ik reden om dankbaar te zijn en dat ben ik dan ook bijzonder.”
b. Werkzaamheden CIO-J Steeds weer blijkt dat er onder gedetineerden een grote behoefte is aan begeleiding bij religieuze en existentiële vragen. Voor het justitiepastoraat liggen er heel bijzondere mogelijkheden om mensen te begeleiden bij de (weder-)opbouw van hun leven. Dat begint bij de wil tot levensvernieuwing. De justitiepredikant werkt in de inrichting niet op zichzelf, maar vanuit de gemeente. Hij is drager van een ambt dat wortelt in de kerkgemeente. Het CIO-J is de zendende instantie t.a.v. de protestantse geestelijke verzorgers binnen de instellingen van justitie. Br. L. Verheij vertegenwoordigt onze kerken in het CIO-J. In de verslagperiode heeft het CIO-J zich onder meer ingespannen om invloed uit te oefenen op ontwikkelingen die bedreigend waren voor het aantal predikantsplaatsen in de inrichtingen van Justitie. Zo was er in 2004 en 2005 tijdelijk sprake van een norm voor nieuw geopende inrichtingen van 1 geestelijke verzorger op 180 gedetineerden. Vanaf 1 januari 2006 wordt weer de oude bezettingsnorm van 1 op 90 gehanteerd. Een andere bedreiging vormde een voorstel van een aantal inrichtingsdirecteuren om af te stappen van de zgn. denominatieve inkleuring van het pastoraat. Het CIO-J heeft zich op het standpunt gesteld dat de Hoofden Geestelijke Verzorging zich hiertegen principieel dienden te verzetten. Daarnaast is geruime tijd sprake geweest van een mogelijke inkrimping van het aantal plaatsen voor geestelijke verzorgers van de traditionele denominaties ( Rooms Katholieken, Protestanten, Joden en Humanisten) ten gunste van de zgn. Overige Stromingen (Islam etc.). Inmiddels is een oplossing in zicht die niet leidt tot vermindering van het aantal plaatsen voor protestantse geestelijke verzorgers, maar mogelijk zelfs tot een kleine uitbreiding. Recentelijk heeft het CIO-J ingestemd met een voorstel om een flexibel vacaturebeleid te voeren en te onderzoeken in hoeverre predikanten op detacheringbasis vanuit de kerken kunnen worden aangesteld. Ook wordt onderzocht op predikanten, komende uit kerken die geen lid zijn van het CIO-J, bijvoorbeeld migrantenkerken, aangesteld kunnen worden. Vanuit de NGK is in de achterliggende periode geen predikant als geestelijke verzorger in vaste dienst werkzaam geweest in een inrichting van justitie. Wel is mevr. J. WesterkampStegeman op tijdelijke basis als geestelijke verzorger werkzaam geweest. Daarnaast waren verscheidene personen uit onze kerken werkzaam tbv. het justitiepastoraat zonder dat hen daartoe een officiële kerkelijke opdracht was verschaft.
LV2007.19.1 blz 6/9
7. Geestelijke Verzorging Militairen a. Werkzaamheden Predikanten Ds W.H. Louwerse was na de fusie tussen de diverse vormingscentra van de gezamenlijke diensten Geestelijke Verzorging te Huis ter Heide werkzaam aan het Opleidingscentrum voor de Koninklijke Marechaussee te Apeldoorn. De KMar heeft grofweg de volgende taken: recherche, algemene politiedienst, vreemdelingenzaken, paleiswacht en arrestanten/passantenwacht. Personeel van de KMar wordt niet alleen in toenemende mate uitgezonden naar conflictgebieden, maar heeft tevens een groeiende taak tbv vreemdelingenzaken. Niet alleen waar het uitzettingen betreft, maar ook, als uitvoerder van het beleid van de Minister van Vreemdelingenzaken, preventief aan de grens, bijv. op Schiphol. Ds Louwerse was het laatste jaar van zijn loopbaan bij de Krijgsmacht als Stafluchtmachtpredikant verbonden aan de Hoofdkrijgsmachtpredikant in een vooral bestuurlijk administratieve functie en heeft zich daarin vooral ingezet om een historisch gegroeide minder goede relatie tussen de Luchtmachtpredikanten en het zgn. Bestuurscollege te verbeteren. Ook ds C. Smit was de afgelopen periode na activiteiten bij het Explosieven Opruimings Commando van de Koninklijke Landmacht werkzaam binnen de KMar en wel op Schiphol. Hij werd daar o.a. geconfronteerd met uitzettingsvraagstukken, maar ook met de gevolgen van de verschrikkelijke brand in het cellencomplex op Schiphol-Oost in het Uitzettingscentrum voor uitgeprocedeerde Asielzoekers. Juist pastorale nazorg bleek van grote waarde te zijn. Binnen de KMar is een rapport van de Commissie Staal verschenen, waarin harde noten worden gekraakt over de cultuur van de KMar. Een tweede rapport is verschenen aangaande integriteit in en van de krijgsmacht. Reeds voor het verschijnen van deze rapporten is op initiatief van de GV op Schiphol een project gestart om in groepsbijeenkomsten het thema integriteit bespreekbaar te maken op de werkvloer. Samen met zijn RK en Hum. collegae heeft ds Smit hieraan mede vorm en inhoud gegeven.
b. Werkzaamheden CIO-M Het CIO-M vergaderde jaarlijks ca 10 maal en ontmoette daarnaast minimaal eens per jaar het RMO, de Rooms-Katholieke broeders. Namens de NGK is br. H.C.F. van den Berg lid van het CIO-M. Een afvaardiging van het CIO-M had jaarlijks, samen met de andere zendende instanties van Rooms Katholieke, Humanistische, Joodse en Boeddhistische huize, constructief contact met de Staatssecretaris van Defensie, drs C. van der Knaap. Zaken op de agenda van het CIO-M waren o.a. - de relatie tussen eigenheid en gezamenlijkheid in het werk van de diverse diensten Geestelijke Verzorging in de Krijgsmacht; - discussie over inhoud (zaak van de zendende instanties) en beleid (zaak van Defensie); - werving van nieuwe GV-ers in de Krijgsmacht; - vervulling van diverse vacatures in het Bestuurscollege; - de verdeling van de formatieplaatsen over de diverse denominaties; - het instellen van een Postdoctorale Onderzoeksplaats Protestantse Geestelijke Verzorging in de Krijgsmacht aan de TUK te Kampen; - “ de multiculturele krijgsmacht”; Jaarlijks organiseerde het CIO-M samen met het Bestuurscollege een tweedaagse conferentie voor alle Krijgsmachtpredikanten en CIO-M leden.
LV2007.19.1 blz 7/9
8. Dovenpastoraat De Landelijke Vergadering van 2004 besloot o.a. om te gaan participeren in het Interkerkelijk Doven Pastoraat (IDP) en droeg onze Commissie op deze participatie voor haar rekening te nemen. Tevens kreeg de Commissie de ruimte “om in overleg met het IDP te zoeken naar een dienstdoende predikant die in deeltijd de taak van pastoraal werker onder doven op zich neemt.” Een vertegenwoordiging van de Commissie heeft daartoe enkele gesprekken gevoerd met een vertegenwoordiging van het IDP. Het IDP is, kort gezegd, een samenwerkingsverband van de Protestantse Kerk Nederland en de Christelijk Gereformeerde Kerken. Er zijn drie predikanten (twee namens de PKN en één namens de CGK), werkzaam om, op basis van Schrift en Belijdenis, geestelijke verzorging te bieden aan de leden van hun kerkgenootschappen. Elke predikant werkt in een geografisch deel van Nederland voor alle doven van de aangesloten kerken. De predikanten werken nauw samen en leggen verantwoording af aan deputaten van de beide kerkgenootschappen. Onze kerken zouden kunnen toetreden tot dit samenwerkingsverband op basis van de volgende voorwaarden: - er wordt in overleg met het IDP een parttime NGK-predikant benoemd die samen met de huidige drie predikanten de zorg voor doven van alle aangesloten kerkgenootschappen in een bepaald gebied van Nederland voor zijn/haar rekening neemt; - de NGK zendt een waarnemer of deelnemer naar de gezamenlijke bijeenkomsten van de genoemde deputaten; - er wordt een bijdrage in de kosten van het dovenpastoraat geleverd, momenteel ca €1,00 per ziel per jaar.
Voorstel 4. De Commissie stelt de LV voor op basis van deze voorwaarden te gaan deelnemen aan het IDP.
De Commissie heeft zich ook de vraag gesteld of de opdracht van de LV om de participatie voor haar rekening te nemen in praktische zin goed uitvoerbaar is. De Commissie is tot de conclusie gekomen dat de aard van de Geestelijke Verzorging aan doven sterk afwijkt van die aan militairen, gevangenen en zieken. Doven kunnen namelijk, het zij erkend weliswaar met beperkingen, gewoon deelnemen aan het gemeentelijk leven, hebben in veel gevallen een “normaal” huiselijk leven en een “normale” beroepsuitoefening. De andere categorieën die aan de zorg van de CCP zijn toevertrouwd verkeren in het merendeel van de gevallen buitenshuis, en zijn vaak direct geconfronteerd met een acute crisissituatie. De aard van de GV is derhalve sterk afwijkend. Er is naar de mening van de Commissie te weinig synergie tussen deze twee vormen van GV om ze vruchtbaar in één commissie onder te brengen.
Voorstel 5. De Commissie stelt de LV voor om de participatie in het IDP op te dragen aan één of meer leden uit de NGK, die rechtstreeks rapporteren aan de LV.
LV2007.19.1 blz 8/9
9. Samenwerking met CGK en GKV. Evenals in de vorige verslagperiode vond er een gezamenlijke conferentie plaats van de Z.I. van de CGK, GKV en NGK en hun krijgsmachtpredikanten. Tijdens deze bijzonder geanimeerde en goedbezochte conferentie op 7 en 8 oktober 2005, werd op vrijdag een boeiende lezing verzorgd door Prof Dr G.C. den Hertog, hoogleraar aan de ThUK te Apeldoorn, over het thema Recht en Gerechtigheid. Op zaterdag werd door ds C. Smit onder de titel “Vervreemding” aan de hand van een zestal stellingen een referaat gehouden over het grote verschil in leef- en belevingswereld van de predikant die binnen de kerken werkzaam is en de predikant die daarbuiten werkzaam is in het categoriale pastoraat. Ds Smit signaleerde een zekere neiging in de kerken zich naar binnen te richten, in aandacht voor de individuele, persoonlijke relatie met God en zich af te wenden van de wereld/samenleving en haar vragen. De kerken lopen daarmee het risico op zoek te zijn naar antwoorden op vragen die slechts binnen de kerk worden gesteld en daarbuiten vooral antwoorden te geven op vragen die niemand heeft, waarbij de algemeen menselijke vragen in de samenleving niet of onvoldoende serieus worden genomen. Hij ervaart dat hierdoor de categoriaal werkende predikant die namens de kerken buiten de kerkmuren werkzaam is, onder spanning komt te staan. De spanning leidt vaak tot de ervaring van vervreemding, van hetzij het werkveld waarin zij/hij werkzaam is, hetzij (en dat ligt meer voor de hand) van de zendende instantie (de kerken) in haar kerkelijk leven en intra-kerkelijke cultuur. (zie sub 10). Ook overigens verliep de samenwerking tussen de drie kerken van de zgn. kleine oecumene binnen het CIO-M uitstekend. Recent is een uitnodiging ontvangen van de Deputaten van de CGK om samen met hen en de GKV één of meer activiteiten te ontplooien voor militairen (en evt. hun thuisfront), de zg. COGMA-functie.
10. De NGK in de samenleving De bovengenoemde lezing van ds C. Smit is voortgevloeid uit een aantal besprekingen tijdens de CCP-bijeenkomsten, waarin deze problematiek aan de orde werd gesteld. In toenemende mate ontstaat er een situatie waarin een GV-er in de krijgsmacht (en in andere vormen van categoriaal pastoraat?) in een spagaat geraakt. De zaken waarmee hij te maken krijgt in het contact met militairen van allerlei geestelijke snit wijken zover af van wat er binnen de kerkmuren gebeurt en waarvoor binnen de kerk belangstelling en aandacht bestaat, dat de GV-er dikwijls de indruk heeft dat hij in een andere wereld leeft, die de kerk geheel onbekend is. Tijdens de conferentie werd de zorg van ds Smit grotendeels gedeeld en onderschreven vanuit eigen ervaringen van de deelnemers. Daarbij werd overigens opgemerkt, dat de door ds Smit gesignaleerde en ervaren spanning niet voorbehouden is aan categoriaal werkende predikanten, maar dat deze spanning waarschijnlijk door veel leden van onze kerken wordt gevoeld. De Commissie heeft in een op de conferentie volgende vergadering besloten voor deze problematiek nadrukkelijk aandacht te vragen op de LV, aangezien het haars inziens een zaak is, die alle kerken aangaat.
Voorstel 6. De Commissie stelt de LV voor dat de NG- Kerken veel meer aandacht gaan besteden aan de relevantie van het christelijke geloof en de kerk met het oog op de samenleving.
LV2007.19.1 blz 9/9
De ervaringen van onze pastores in de gezondheidszorg en het justitiepastoraat leiden tot de conclusie dat de kerken een uitdrukkelijke opdracht hebben ontvangen om zich in te spannen voor mensen met een somatische, verstandelijke of psychiatrische beperking, alsmede voor hen die verblijven in een huis van bewaring of een gevangenis. Zoals de Heer omkeek naar mensen die niet in tel zijn, zo roept Hij ons op dat ook te doen. Dat vraagt expliciete aandacht, omdat deze mensen vaak niet in de gelegenheid zijn aandacht voor zichzelf te vragen. Het zijn mensen die gevonden moeten worden. Op dit gebied is er inmiddels via onze NG geestelijke verzorgers voldoende knowhow in huis; en die is beschikbaar voor alle kerken.
Voorstel 7. De Commissie stelt de LV voor zich (meer) in te zetten voor mensen met een somatische, psychiatrische of verstandelijke beperking en voor hen die in een huis van bewaring of andere PI verblijven, en daarbij nadrukkelijk gebruik te maken van de expertise die bij onze Geestelijke Verzorgers aanwezig is.
11. Afsluiting Meer nog dan voorgaande keren beveelt de Commissie het werk van alle categoriaal werkenden in de geestelijke verzorging in de voorbede van de kerken aan. De Commissie hoopt dat de kerken zich in toenemende mate bewust zullen worden van haar roeping om een zoutend zout te zijn in een meer en meer seculier wordende samenleving.
Namens de Commissie Mr drs H.C.F. van den Berg (voorzitter)
Drs P.M. de Goede (secretaris).
