Commerciële risico’s op sociale netwerksites
i
Ris i o ‘s Schokkende inhoud
Inhoudsrisico’s
Foute inhoud
Risico’s op sociale
Contactrisico’s
Cyberpesten
c
netwerksites
Commerciële risico’s
Ongewenste seksuele aandrang
Privacy
Inleiding
Sociale netwerksites zoals Facebook, Netlog,.. worden meer en meer gebruikt. Ze bieden dan ook zeer veel mogelijkheden op heel veel verschillende gebieden. Toch wekt de snelle groei in populariteit soms ongerustheid op met betrekking tot veiligheid en privacy. We lopen inderdaad enkele risico’s bij het gebruik van sociale netwerksites, die in onderstaand schema samengevat staan1:
In deze les gaan we de commerciële risico’s in detail bekijken. Wat bedoelen we hier juist mee? Op het einde van de les zouden jullie dit moeten begrijpen en zouden jullie moeten weten wat jullie kunnen doen om hier op een juiste manier mee om te gaan!
1 Vanderhoven, E., Schellens, T., & Valcke, M. (2014). Educational packages about the risks on social network sites: state of the art. Procedia - Social and Behavioral Sciences.
3
Huiswerkopdracht
Bekijk het profiel van Sexy_Julie. Los hierbij de vragen op. Duid dingen op het profiel aan om je antwoorden te verduidelijken en noteer je antwoord kort maar duidelijk op het vragenblad.
Sexy_Julie – vrouw 16 jaar
1263 vrienden
Mooie kleedjes aan -75% www.mooiekleedjes.com
Naam: Julie Kiekeboe
Thx Sofie! Bna gebuisd, ff gluren op u blad was
Geboortedatum: 20/12/2002
mega!
Woonplaats:
Tiensesteenweg,
205, 3000 Leuven E-mailadres:
[email protected]
Vind ik leuk - Reageren - Delen - 18 minuten geleden in de buurt van gent
3 personen vinden dit leuk
6
Interesses: feesten, leuke
dansen, paardrijden Ik heb een hekel aan: koffie en dikke mensen Over mezelf: Bruin haar, Blauwe
Hahahahaha, Caroline heeft zich vandaag weer mega belachelyk gemaakt! Wat een kalf! Vind ik leuk - Reageren - Delen - 20 uur geleden
3 personen vinden dit leuk
- 70% korting!
Sofie de paashaas Np! 6 minuten geleden - Vind ik leuk
jongens, modellenwerk,
Tot
Kortingen in de leukste café’s van Leuven www.groep-aan.be Mieke Vanelle vindt groep-aan leuk.
6
ogen, 1m62, 44kg, Schoenmaat: 38 Liefdesstatus: op zoek
Extra: SMS me op 0484/297 082
Supah party gisteren! Enkel wat dipsy...
Vind ik leuk - Reageren - Delen - zondag om 20:33 via mobiel
2 personen vinden dit leuk
Verdien
Is fan van: Caroline het kalf, Ik wil
Sofie de paashaas ROFL, dipsy?!
EXTRA CREDITS
Justin Bieber, Mijn school is een
zondag om 22:57 - Vind ik leuk
topschool., Boe aan de wekker!
Jeroen Boets Zo giechelen da gij deed!
om de leukste SPELLETJES te spelen!
een paard., Ik haat mijn leraar wiskunde!, Unicef, Quick Belgium,
Ni nrmaal!!!!! 18 uur geleden - Vind ik leuk
Schrijf een reactie...
4
1
Nog meer credits nodig? KOOP ZE HIER via sms, telefoon, kredietkaart,…
Vragen bij het profiel
1
2
3
Zie je reclame op dit profiel? Waarvoor?
Waar staat de reclame?
Is er iets speciaals met die reclame? Wat valt je op?
5
Vragen bij het profiel
4
5
6
Word je op dit profiel aangemoedigd om geld uit te geven? Op welke manier?
Zou de reclame die te zien is, toevallig over kleedjes en café’s in Leuven gaan ?
Heb je dergelijke reclame ook al op je eigen profiel gezien? Vind je dit erg?
Knip de volgende bladzijden uit je cursus uit op de stippellijn. Geef de uitgeknipte exemplaren aan een van je ouders, en vraag hem/haar om dezelfde opdracht uit te voeren. 6
Geef deze versie aan één van je ouders. Laat hem/haar dezelfde opdracht maken.
Opdracht ouders
Dit is het online profiel van Sexy_Julie. Gelieve bijhorende vragen op te lossen. Duid dingen op het profiel aan om je antwoorden te verduidelijken en noteer je antwoord kort maar duidelijk op het vragenblad.
Sexy_Julie – vrouw 16 jaar
1263 vrienden
Mooie kleedjes aan -75% www.mooiekleedjes.com
Naam: Julie Kiekeboe
Thx Sofie! Bna gebuisd, ff gluren op u blad was
Geboortedatum: 20/12/2002
mega!
Woonplaats:
Tiensesteenweg,
205, 3000 Leuven E-mailadres:
[email protected]
Vind ik leuk - Reageren - Delen - 18 minuten geleden in de buurt van gent
3 personen vinden dit leuk
6
korting!
Sofie de paashaas Np! 6 minuten geleden - Vind ik leuk
Interesses: feesten, leuke jongens, modellenwerk, dansen, paardrijden Ik heb een hekel aan: koffie en dikke mensen Over mezelf: Bruin haar, Blauwe
Hahahahaha, Caroline heeft zich vandaag weer mega belachelyk gemaakt! Wat een kalf! Vind ik leuk - Reageren - Delen - 20 uur geleden
3 personen vinden dit leuk
Tot
- 70%
Kortingen in de leukste café’s van Leuven www.groep-aan.be Mieke Vanelle vindt groep-aan leuk.
6
ogen, 1m62, 44kg, Schoenmaat: 38 Liefdesstatus: op zoek
Extra: SMS me op 0484/297 082
Supah party gisteren! Enkel wat dipsy...
Vind ik leuk - Reageren - Delen - zondag om 20:33 via mobiel
2 personen vinden dit leuk
Verdien
Is fan van: Caroline het kalf, Ik wil
Sofie de paashaas ROFL, dipsy?!
EXTRA CREDITS
Justin Bieber, Mijn school is een
zondag om 22:57 - Vind ik leuk
topschool., Boe aan de wekker!
Jeroen Boets Zo giechelen da gij deed!
om de leukste SPELLETJES te spelen!
een paard., Ik haat mijn leraar wiskunde!, Unicef, Quick Belgium,
Ni nrmaal!!!!! 18 uur geleden - Vind ik leuk
Schrijf een reactie...
1
Nog meer credits nodig? KOOP ZE HIER via sms, telefoon, kredietkaart,…
7
1 2 3 4 5 6 8
Vragen bij het profiel Zie je reclame op dit profiel? Waarvoor?
Waar staat de reclame?
Is er iets speciaals met die reclame? Wat valt je op?
Word je op dit profiel aangemoedigd om geld uit te geven? Op welke manier?
Zou de reclame die te zien is, toevallig over kleedjes en café’s in Leuven gaan ?
Heb je dergelijke reclame ook al op je eigen profiel gezien? Vind je dit erg?
Opdracht samen
1
Vergelijk samen met één van je ouders je antwoorden met zijn/haar antwoorden.
2 3
Waarover hebben jullie dezelfde mening?
Waarover verschillen jullie van mening?
Hoe komt dit denk je (bespreek met je ouder(s))?
Oude rs
HANDTEKENING
Handtekening van één van de ouders: Ik bevestig dat ik deze opdracht samen met mijn kind, (naam) gemaakt heb.
9
Opdracht stellingenspel
1 2 3 4 10
Akkoord of niet akkoord? Geef voor elke stelling aan of je akkoord bent of niet, en noteer kort waarom.
Bedrijven kunnen op geen enkele manier aan mijn persoonlijke gegevens geraken via mijn sociale netwerksite.
Het is niet erg als commerciële bedrijven mijn gegevens hebben.
De reclame op mijn profiel is specifiek voor mij bedoeld.
Mijn naam wordt soms gebruikt in reclame die aan mijn vrienden wordt getoond op hun profiel.
5
Ik speel soms spelletjes op mijn sociale netwerksite. Soms kan ik dan met echt geld dingen kopen om het spel leuker te maken.
Een voorbeeld Farmville spelen kost 12-jarige 1.000 euro Snapchat zwijgt na lek van gegevens 4,6 miljoen gebruikers Na een groot gegevenslek doet Snapchat, een toepassing voor het delen van foto’s en video’s, er het zwijgen toe. Onbekenden hebben op oudejaarsavond de pseudoniemen en telefoonnummers van 4,6 miljoen gebruikers gepubliceerd. Het bijzondere aan Snapchat, dat vooral populair is bij het jonge volkje, is dat de via die app verstuurde foto’s en video’s zichzelf maximaal 10 seconden na ontvangst verwijderen. Via Snapchat worden ook regelmatig pikantere beelden verstuurd, en net daarom is zo’n groot datalek bijzonder pijnlijk.
Het Laatste Nieuws, 02/01/2014
Een 12-jarige Britse jongen heeft ontdekt dat gratis internetgames niet altijd gratis zijn. Volgens de Britse krant The Guardian gaf hij op enkele dagen tijd meer dan 1.000 euro uit aan het ‘gratis’ Facebookspelletje Farmville. De Standaard 11/04/2010
Facebook drijft gerichte advertenties nog verder door Binnenkort kunnen adverteerders hun reclame op Facebook nog meer gaan focussen op de juiste mensen, zo meldt het sociale netwerk. Zo zullen ze nog specifieker kunnen doordringen tot het gedrag van de klanten. Mensen die bijvoorbeeld de website of mobiele app van een bedrijf bezocht hebben, zouden zo bijvoorbeeld over de streep kunnen getrokken worden met een toegespitste reclameboodschap.
De Morgen, 16/10/2013
11
Samengevat De media staan tegenwoordig vol berichten over sociale netwerksites. Uit bovenstaande voorbeelden kunnen we duidelijk de commerciële risico’s onderscheiden, die we in deze cursus behandeld hebben.
Sociale netwerksites delen soms je gegevens met externe bedrijven. Dit kan gebeuren
via toepassingen en spelletjes (je klikt dan op ‘toestaan’ voor je kan spelen, waarmee je
het bedrijf toestemming geeft om jouw persoonlijke gegevens te zien), of als je klikt op
advertenties.
leeftijd, je geslacht, je woonplaats, je status-updates, enz. (als je deze gegevens juist op je
profiel plaatst). Dit noemen we doelgerichte reclame. Op deze manier verhogen ze
de kans dat jij op zo’n advertentie klikt. Je sociale netwerksite krijgt hiervoor geld
van deze bedrijven.
Sommige sociale netwerksites doen aan sociale reclame. Ze plaatsen dan je naam
en/of profielfoto bij advertenties die je vrienden te zien krijgen. Op deze manier
verhogen ze de kans dat je vrienden op die advertentie zullen klikken. Je kan je account
zo instellen dat je niet toestaat jouw naam of profielfoto te gebruiken in advertenties.
Wil je weten hoe? Typ in www.youtube.com bijvoorbeeld ‘Facebook instellingen
advertenties’ in.
12
Sociale netwerksites tonen reclame die specifiek voor jou bedoeld is, op basis van je
Vaak word je op sociale netwerksites aangemoedigd om echt geld te gaan gebruiken
om dingen te kopen. Je kan bijvoorbeeld gratis spelletjes spelen, maar bepaalde
‘extraatjes’, of een meer uitgebreide versie van het spel kopen met echt geld. Let hier
heel goed mee op, voor je het weet doe je erg veel geld op. Koop nooit iets op het internet
zonder toestemming van je ouders!!
Wat te d oen?
Je kan je account zo instellen dat je niet toestaat jouw naam of profielfoto te gebruiken in advertenties. Wil je weten hoe? Typ in
bijvoorbeeld
‘Facebook instellingen advertenties’ in. Wees voorzichtig met het aanvaarden van voorwaarden van toepassingen en spelletjes (‘apps’). Koop nooit iets op internet (ook niet voor spelletjes) zonder toestemming van je ouders. Voor deze of andere algemene problemen kan je ook een mailtje sturen naar Weet dat de service van sociale netwerksites niet écht gratis is: je betaalt met jouw gegevens. Sociale netwerk aanbieders zien dan ook alles wat je typt en doet. Voor deze of andere algemene problemen kan je ook een mailtje sturen naar of surfen naar
waar je misdrijven
op of via internet (kinderporno, ongewenste reclame,..) kan melden.
13
Notities
14
Not i
ti
es
Colofon
ISBN: In aanvraag NUR: In aanvraag Bestel- & informatieadres: Vakgroep Onderwijskunde, Henri Dunantlaan 2, 9000 Gent
[email protected]
Omslag: BS Productions, Groot-Bijgaarden Vormgeving & opmaak: Cox Jael Druk: 2014 - BS Productions, Groot-Bijgaarden
Auteurs Vakgroep Onderwijskunde Ellen Vanderhoven, Tammy Schellens & Martin Valcke
Gedeeltelijk gebaseerd op lespakketten van Childfocus (www.clicksafe.be)
Deze publicatie kwam tot stand met steun van het Strategic Basic Research (SBO) programma van het Vlaams agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie (IWT), in de context van het SPION-project.
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze opgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.
15
