COLOMAPLUS
DRAAIBOEK: SLIMME MOBIELE SCHOOL
De Maeyer Yoni, Verbelen Gunther, De Decker Naomi, Jacobs Stijn
1
Inhoudsopgave
Inhoud Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 2 Algemene inleiding .................................................................................................................................. 2 Algemeen verloop.................................................................................................................................... 2 Infosessie begeleidende leerkrachten ..................................................................................................... 2 Workshop: Andersvaliden in het verkeer................................................................................................. 2 Workshop: Dode hoek ............................................................................................................................. 2 Workshop: Invloed van drugs en alcohol in het verkeer.......................................................................... 2 Workshop: OLC - Verkeersborden ........................................................................................................... 2 Workshop: EHBO ..................................................................................................................................... 2 Workshop: Getuigenissen verkeersslachtoffers ...................................................................................... 2
2
Algemene inleiding
Op dinsdag 7 mei en woensdag 8 mei 2013 zullen we met enkele studenten uit de Thomas More Hogeschool te Mechelen het project SMS (Slimme Mobiele School) in COLOMA plus voorstellen. Dit project wordt verspreid over twee dagen aangezien dit praktische voordelen biedt en de leerlingen zo meer tijd krijgen om bewust om te gaan met het thema. We trachten een veilige oefenomgeving te creëren binnen de school waarin verschillende thema’s aan bod zullen komen. We richten ons onder meer op onderwerpen zoals drugs en alcohol in het verkeer, het bieden van eerste hulp, dode hoek, … maar daarnaast hebben we ook aandacht voor andersvaliden in het verkeer; blinden maar ook mensen die zich in een rolstoel moeten verplaatsen. Op dinsdag 7 mei beginnen we met een introductie waarbij een contactpersoon van het Belgisch Instituut voor VerkeersVeiligheid (BIVV) kort de thema’s die aan bod zullen komen, zal overlopen. Vervolgens zullen we het algemene dagverloop meedelen. Nadien worden de leerlingen verdeeld om een zestal workshops te doorlopen. In een eerste sessie zullen de leerlingen kennis maken met het bieden van eerste hulp. Onder meer het verzorgen van een huidwonde en het handelen bij een flauwte zullen aan bod komen. Deze sessie zal begeleid worden door mensen van het Rode Kruis. De tweede workshop zal plaatsvinden in het Open Leercentrum waar leerlingen individueel of in groep zullen werken aan de verschillende verkeerssituaties. Denk hierbij maar aan de verkeersborden die we langs de weg terugvinden. Vervolgens worden de leerlingen gesensibiliseerd rond de invloed van drugs en alcohol op het rijgedrag. De verschillende soorten drugs zullen overlopen worden en er wordt stilgestaan bij de gevaren en risico’s die je kan lopen bij het gebruik van deze genotsmiddelen. Begeleider Naomi zal dit thema op zich nemen. De vierde workshop, die begeleid zal worden door Yoni, laat enkele aangrijpende getuigenissen zien van verkeersslachtoffers. Verschillende personen vertellen hun verhaal nadat zij betrokken waren bij een verkeersongeval. Even een moment voor de leerlingen om stil te staan bij de gevolgen… Tot slot zullen Gunther en Stijn de leerlingen bewust maken van het gevaar van de dode hoek en aandacht besteden aan andersvaliden. De leerlingen zullen onder andere een parcours afleggen waarbij ze de ervaringen van een rolstoelpatiënt of blind persoon zelf eens kunnen ondervinden. Indien je meer uitleg wenst rond de verschillende workshops, kan je doorbladeren naar de fiches waarin alle informatie verzameld staat.
3
Algemeen verloop Dinsdag 7 mei 2013 Uurrooster 08.30u 09.20u 09.20u 10.10u 10.25u 11.15u 11.15u 12.05u 12.55u 13.45u 13.45u 14.35u 14.45u 15.35u
Groep 1
Groep 2
Groep 3
Groep 4
Groep 5
Groep 6
Inleiding project.
WS 1
WS 2
WS 3
WS 4
WS 5
WS 6
WS 2
WS 3
WS 4
WS 5
WS 6
WS 1
WS 4
WS 5
WS 6
WS 1
WS 2
WS 3
WS 3
WS 4
WS 5
WS 6
WS 1
WS 2
WS 5
WS 6
WS 1
WS 2
WS 3
WS 4
WS 6
WS 1
WS 2
WS 3
WS 4
WS 5
Groep 1: 4 BIO (20 leerlingen) Groep 2: 3 BE + 3 BEC (14 leerlingen) Groep 3: 3 BIO + 3 FO2 (24 leerlingen) Groep 4: 3 FO1 (20 leerlingen) Groep 5: 3 HOT (24 leerlingen) Groep 6: 3 TO (17 leerlingen)
WS 1: Andersvaliden in het verkeer WS 2: Dode hoek WS 3: Invloed van Drugs en Alcohol WS 4: Verkeersborden WS 5: EHBO WS 6: Getuigenissen
Woensdag 8 mei 2013 Uurrooster 08.30u 09.20u 09.20u 10.10u 10.25u 11.15u 11.15u 12.05u
Groep 1
Groep 2
Groep 3
Groep 4
Groep 5
Groep 6
Afsluitmoment: De grote verkeersquiz
Afsluitmoment: De grote verkeersquiz
Afsluitmoment: De grote verkeersquiz.
Afsluitmoment: De grote verkeersquiz (+ prijsuitreiking)
De samenstelling van de groepen is nog te bepalen. Waarschijnlijk zullen de leerlingen 20 groepjes van 6 vormen aangezien het leerlingenaantal ongeveer op 120 ligt.
4
Infosessie begeleidende leerkrachten
Omschrijving: Ongeveer 2 weken voor de uitvoering van het project moet er een infosessie voorzien worden voor de leerkrachten die de groepen zullen begeleiden. De organisatoren lichten in een korte briefing de leerkrachten in over het verloop van de projectdagen. De leerkrachten krijgen allemaal een kopie van de planning en het draaiboek (eventueel digitaal). Materialen: 1. Lokaal met beamer. 2. PowerPoint. 3. Voldoende kopieën van planning (en eventueel draaiboek indien niet digitaal) Kostenraming: Niet van Toepassing Begeleiders: Minstens twee van de organisatoren. Doelstellingen: De begeleidende leerkrachten inlichten over hun functie en taken tijdens de projectdagen. Volgende aspecten komen aan bod (zie PowerPoint): -
-
-
Voorstellen van het project en de organisatoren. Verloop van de projectdagen (Dag 1: inleiding, workshops; Dag 2: Quiz). Dagstructuur (Pauzes) blijft bewaard! Overlopen van de workshops en beschikbare lokalen Regeling voor begeleiding van de groepen: Bij elke groep is altijd minstens één leerkracht aanwezig. Elke leerkracht begeleidt de klas waar ze dat uur les heeft bij de workshop waar die klas dat uur aanwezig moet zijn. Bij gecombineerde klassen moet minstens één leerkracht aanwezig zijn. In principe is enkel de workshop in het OLC zelfstandig. De leerkracht moet daar de groep wel zelf begeleiden indien nodig. Leerkrachten kunnen onderling wisselen als dat beter uitkomt (bv: bij een zuivere groepswissel binnen het project is het beter als elke leerkracht bij zijn groep blijft.) Functie bij de quiz: Jury (verbeteren antwoordbladen met behulp van verbetersleutels) Ophalen van antwoordbladen Algemeen toezicht Vragenronde
5
Workshop: Andersvaliden in het verkeer
Omschrijving: De leerlingen ondervinden in deze workshop zelf welke moeilijkheden andersvalide personen in het verkeer kunnen tegenkomen aan de hand van een begeleid blindenparcours en een rolstoelenparcours. Eventueel aangevuld met een verkenning rondom de school. Achteraf volgt een nabespreking rond de problemen die de leerlingen ondervonden hebben. Lokaal: Speelplaats L-blok Materialen: 1. Rolstoelenparcours + Rolstoelen 2. Hindernissenparcours en blinddoeken. Kostenraming: Het hindernissenparcours kan uitgestippeld worden aan de hand van stoepkrijt en kegels. De hindernissen zelf zijn onderdeel van de schoolinfrastructuur aangevuld met dagdagelijkse objecten. Het rolstoelenparcours kan op dezelfde manier uitgewerkt worden. Er bestaat echter ook mogelijkheid om een mobiel rolstoelenparcours te huren bij het VFG (€55 + €150 waarborg, www.vfg.be) of Mané (€70 + €300 waarborg, www.mane.be), deze dienen dan wel zelf opgehaald te worden. Begeleiders: Een leerkracht die de groepen begeleidt tijdens de parcours in samenwerking met de begeleidende leerkracht van de groep. Doelstellingen: Stam 4: Doorzettingsvermogen: De leerlingen blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven. Stam 5: Empathie: De leerlingen houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen. Stam 8: Exploreren: De leerlingen benutten leerkansen in diverse situaties. Stam 19: Samenwerken: De leerlingen dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 11: De leerlingen passen veiligheidsvoorschriften toe en nemen voorzorgen voor een veilige leef- en werkomgeving. Context 2 – Mentale gezondheid: ET 3: De leerlingen erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp.
6
Context 3 – Socio-relationele ontwikkeling: ET 2: De leerlingen erkennen het bestaan van gezagsverhoudingen en het belang van gelijkwaardigheid, afspraken en regels in relaties.
7
ONDERWIJSLEERSITUATIE
- VERWIJZING NAAR LESDOELEN
- LEERINHOUDEN De leerlingen kunnen:
GROEPERING
K
K C1: situaties bedenken waarin andersvaliden moeilijkheden ondervinden. (Inhouden zie verder) C2: een rolstoel op een veilige manier bedienen en begeleiden.
K
C3: een hindernissenparcours in een rolstoel of geblinddoekt afleggen met hulp van een begeleider.
G, P
DAS1: Lln ondervinden aan den lijve hoe moeilijk het is om zich met een beperking voort te bewegen.
DAS2: Lln zijn meer geneigd om hulp te bieden aan een andersvalide persoon.
T
K
ACTIVITEITEN LEERKRACHT Vertellen: Introductie - Begeleider (Bgl) stelt zichzelf voor en vertelt kort hoe de workshop in z’n werk zal gaan: Korte gezamenlijke toelichting waarna de lln in 2 groepen verdeeld worden en aan de slag kunnen op de parcours. OLG: Andersvaliden in het verkeer - Bgl vraagt de lln of ze voorbeelden kunnen bedenken van mogelijke problemen die mensen met een handicap in het verkeer zouden kunnen hebben. - Bgl legt het doel van de workshop uit: ervaren hoe het is om blind of in een rolstoel je te moeten voortbewegen.
LEER(LING)ACTIVITEITEN
MEDIA
I M I N G
2’ Lln luisteren naar de Bgl.
4’ Mensen die blind zijn, doof zijn, in een rolstoel zitten, … Lln geven voorbeelden van situaties waarbij ze zelf met andersvalide personen geconfronteerd werden. Lln stellen zich welwillend op om de beperkingen uit te proberen.
Demonstratie: Rolstoelbehendigheid - Bgl toont de lln hoe ze hindernissen kunnen nemen in een rolstoel en wijst hen op enkele veiligheidsregels.
Lln letten op, stellen vragen en helpen mee als de bgl hen dat vraagt.
Opdracht: Parcours - Bgl verdeelt de lln in 2 groepen: 1 groep start met het rolstoelenparcours, de andere met het blindenparcours. In de helft van de tijd wisselen de groepen. - Bgl laat de lln in paren het parcours afleggen. Er is steeds 1 andersvalide en één begeleider, na het parcours wisselen de lln van rol. - Als er tijd over is kan er een wedstrijd gehouden worden in estafettevorm. - Bij gebrek aan tijd worden de rolstoelbegeleiders geblinddoekt en beide parcours gecombineerd.
Lln verdelen zich over beide parcours en vormen paren. Eén leerling stapt in de rolstoel/blinddoekt zich en de andere fungeert als begeleider. Lln ondervinden de beperkingen aan den lijve en beginnen spontaan hun ervaring te delen met de anderen. Lln wisselen elkaar af en proberen met de veiligheidsmaatregelen in acht het parcours af te leggen. (lln in de rolstoel geven instructies aan hun blinde begeleiders)
Klasgesprek: Ondervindingen - Bgl vraagt de lln welke problemen ze ondervonden hebben en hoe ze er mee omgingen.
Lln delen hun ervaringen met de rest van de groep en beloven meer oog te hebben voor andersvaliden.
Rolstoel
Rolstoelen, blinddoeken, Parcours met hindernissen, chronometer,
4’
2x 15’
10’
8
Andersvaliden in het verkeer: Inhouden en Opdrachten. Bronnen: -
-
Beumer, S.T.A.G. (2001) http://www.andersmobiel.nl (digitale weergave van het boek Anders Mobiel uitgegeven door Revab B.V. in Nederland): Hoofdstuk 8: Basiscursus Rolstoelrijden, Hoofdstuk 10: Verkeer, Hoofdstuk 11: Omgang met gehandicapten. Rode Kruis (z.d) Rolstoelparcours in/en ons lokaal [On-line] Beschikbaar op http://tracing.rodekruis.be/downloads/startkabels_sociale/rolstoelparcours.pdf
Te behandelen vaardigheden: (voor meer toelichting met foto’s zie bijlagen) Rolstoelbestuurder: • Voorwaarts rijden (coördinatie met 2 handen). • Voorwaarts rijden met kwart, halve draai en hele draai. • Slalom rijden voorwaarts. • Achterwaarts rijden. • Het rijden over diverse weggesteldheden. • Helling op en af. • Balanceren op achterwielen. • Het rijden op 2 wielen. • Het op- en afrijden van een stoep. • Het achterwaarts van de stoep rijden. • (Valbreuk en overeind komen.) Plaats in het verkeer: Op voetpad, fietspad of rijbaan en onderhevig aan al deze specifieke regels. Rolstoel is een voertuig dus persoon is een bestuurder (en onderhevig aan alle reglementen) Zien en gezien worden! Tips voor begeleiders: -
Behandel de rolstoelgebruiker als een volwaardig persoon want dat is hij ook! Wees niet overgedienstig! Je kan hulp bieden, maar dring ze niet op. Wees voorzichtig op drukke plaatsen en in wachtrijen. Denk eraan dat je gezichtsveld hoger ligt. Als je tegen de gebruiker spreekt leun dan naar voren, dat is minder belastend. Communiceer over wat je gaat doen en overleg. Ga niet te snel. Ga achteruit een (steile) helling af, anders kan de gebruiker uit de rolstoel schuiven. Dompen: duw de handvaten omlaag en gebruik met de voet de trapbuis om de voorwielen op te heffen. Dit gaat makkelijker in beweging.
9
Mogelijk Parcours
Opdrachten Rolstoelparcours en –estafette Maak een parcours dat de leerlingen met een rolstoel moeten afleggen. Je kan gebruik maken van kegels, hellende vlakken (bestaande uit of gemaakt van stevige platen), smalle gangetjes (paaltjes met touwen of lint) , … of de aanwezige infrastructuur. Zet de deelnemers per twee aan een rolstoel: de ene is rolstoelpatiënt, de andere duwt. Om te voorkomen dat het een te wilde rolstoelrace wordt kan je de persoon die duwt blinddoeken. Hij moet dan op aanwijzen van de rolstoelpatiënten de juiste weg door het parcours zien te vinden. Om wachttijden te verkorten en om het parcours spannender te maken kan je een estafette doen.(eventueel op meerdere parcours). De eerste deelnemer vertrekt, doorloopt het parcours, keert terug met een item dat aan het einde opgeraapt moet worden laat bij aankomst de volgende vertrekken. De groep die als eerste alle items heeft opgehaald is de winnaar. Eventueel kan je timen ( bij één parcours) en strafpunten geven als iemand een item laat vallen. Blindenparcours en –estafette Hetzelfde systeem, kies een parcours met trapjes, verschillende ondergronden of hindernissen waar men over moet. De begeleider neemt de ‘blinde’ bij de arm en schouder. Om de moeilijkheidsgraad te verhogen mag de begeleider de ‘blinde’ niet aanraken.
10
Workshop: Dode hoek Omschrijving: De leerlingen ondervinden in deze workshop zelf welke beperkingen een bestuurder heeft als gevolg van de zogenaamde dode hoek. Na een korte theoretische uitleg, mogen de leerlingen zelf plaatsnemen in een auto om de dode hoek te ervaren. Er worden ook een aantal spelletjes gespeeld met dode hoek-brillen. Lokaal: Speelplaats L-blok Materialen: 1. 2. 3. 4.
Auto en stoepkrijt voor dode hoek Didactisch materiaal dode hoek Dode hoek-brillen. Spelmateriaal (Bal, lepels, kleine balletjes, kegels, …)
Kostenraming: Er moeten in principe geen kosten gemaakt worden. Indien mogelijk kan er in plaats van een auto een vrachtwagen gebruikt worden als deze op de school binnen kan rijden. Een dodehoekzeil kan dan gehuurd worden (eventueel via de sms-webshop). Gemeentediensten beschikken vaak ook over zulk een zeil. Het spel Roadskillz is verkrijgbaar bij het centrum voor Informatieve spellen of gratis bij de Mobiliteitsdienst van de Provincie Antwerpen. Begeleiders: Een leerkracht die de activiteiten begeleidt. Doelstellingen: Stam 4: Doorzettingsvermogen: De leerlingen blijven, ondanks moeilijkheden, een doel nastreven. Stam 19: Samenwerken: De leerlingen dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen. Stam 20: Verantwoordelijkheid: De leerlingen nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 11: De leerlingen passen veiligheidsvoorschriften toe en nemen voorzorgen voor een veilige leef- en werkomgeving. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 14: De leerlingen gebruiken eigen en openbaar vervoer op een veilige manier. Context 2 – Mentale gezondheid: ET 3: De leerlingen erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp.
11
ONDERWIJSLEERSITUATIE
- VERWIJZING NAAR LESDOELEN
- LEERINHOUDEN De leerlingen kunnen:
GROEPERING
K
K C1: het begrip dode hoek in hun eigen woorden uitleggen. (Inhouden zie verder)
C2: bij een personenwagen de dode hoek lokaliseren.
I, G
C3: bij een vrachtwagen de dode hoek aanduiden.
K
ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEER(LING)ACTIVITEITEN
Vertellen: Introductie - Begeleider (Bgl) stelt zichzelf voor en neemt de leerlingen mee richting de wagen.
Lln luisteren naar de Bgl.
OLG: Dode hoek - Bgl vraagt de lln of ze wel eens van het begrip ‘dode hoek’ gehoord hebben en laat eventueel door een leerling uitleggen (met aanvullingen). - Bgl laat de lln hun perifeer gezichtsveld testendoor hun armen te spreiden tot ze ze niet meer kunnen zien.
Sommige lln koppelen het begrip aan een eerdere ervaring met een dodehoekzeil. De lln letten op en beantwoorden de vragen van de bgl. Lln voeren de oefening uit.
Demonstratie: Dode hoek - Bgl laat de leerlingen plaatsnemen in de auto en laat andere lln plaatsnemen op verschillende plaatsen rond de auto om de dode hoek aan te tonen.
MEDIA
I M I N G
2’
Lln nemen plaats terwijl anderen rond de wagen bewegen en merken zo dat sommigen uit hun gezichtsveld verdwijnen.
OLG: Dode hoek bij vrachtwagens - Bgl verlegt de ervaring naar grotere voertuigen met de nadruk op vrachtwagens en de positie van zwakke weggebruikers t.o.v. deze wagens. - Bgl gebruikt de fiches vanuit het spel RoadSkillz als didactisch materiaal om een oefening op de dode hoek te maken samen met de lln.
Lln volgen de redeneringen van de bgl en stellen vragen. Ze vertellen zelf verhalen over de ervaringen met vrachtwagens. Lln zoeken de juiste situaties uit de fiches en controleren het antwoord met de dode-hoek-mal.
K
Opdrachten: Dode-Hoek-brillen - Bgl deelt dode hoekbrillen uit het spel RoadSkillz uit en legt het eerste spel uit. - Bgl laat de lln het spel spelen tot ze het moe zijn en begint dan aan een volgend spel. (Zie bijlagen)
Lln zetten de brillen op en herhalen de oefening over het perifeer gezichtsveld. Ze volgen de speluitleg. Lln spelen het spel met de dode hoek bril op.
K
Klasgesprek: Ondervindingen - Bgl vraagt de lln welke problemen ze ondervonden (Hoe kon je zeker zijn dat iemand anders je gezien had?)
C4: aandachtspunten formuleren voor veilig omgaan met de dode hoek en vrachtwagens in het verkeer. DAS1: De leerlingen ondervinden aan den lijve hoe moeilijk een beperkt zicht is. DAS2: De leerlingen zijn bereid een spel te spelen.
T
Lln delen hun ervaringen met de rest van de groep. Door oogcontact te maken!
auto, stoepkrijt
Situatiefiches RoadSkillz
Dod-hoekbrillen, spelmateriaal
5’
12
Dode hoek: Inhouden en Spelvormen. Bronnen: -
-
Vlaamse Stichting Verkeerskunde (2010) Lesfiche: Dode hoek [on-line] beschikbaar op http://www.verkeerskunde.be/sites/default/files/1ste2de_gr._dode_hoek_0.pdf Vlaamse Stichting Verkeerskunde (2012) Lesfiche: Dode hoek: een uitgewerkte leerlijn De fietsersbond vzw (2009) Handleiding ‘Goed gezien? [On-line] beschikbaar op http://www.fietsersbond.be/sites/default/files/Goed%20Gezien_handleiding_0.pdf Provincie Antwerpen (2012) Road Skillz. Leuven: C.I.S. [bordspel]
Aandachtspunten: (voor meer toelichting met foto’s zie bronnen) Levensreddende tips -
Maak altijd oogcontact! Kijk naar de chauffeur en controleer of hij terugkijkt. Heeft hij je gezien? Geef elkaar een teken met de hand. Ga nooit vlak achter een vrachtwagen staan. Je bent er helemaal onzichtbaar voor de chauffeur. Ga nooit net voor of naast de cabine van een vrachtwagen staan. Je verdwijnt helemaal uit het zicht van de chauffeur. Gaat een vrachtwagen rechts afslaan? Blijf ver genoeg achter de vrachtwagen. Geef veiligheid altijd voorrang. In bochten, op rotondes en kruispunten blijf je uit de buurt van de vrachtwagen. Voor een chauffeur is het ontzettend moeilijk om alles te zien rond zijn vrachtwagen.
Activiteit met de wagen 1. Laat een leerling plaatsnemen in de (bestel)wagen. 2. Laat hem de stoel afstellen, de correcte zithouding aannemen en de spiegels van de wagen correct instellen. Buitenspiegel: Draai de buitenspiegel naar buiten, zodat de uiterste kant van de wagen net niet meer zichtbaar is. De horizon die in de buitenspiegel te zien is, moet op 2/3 geplaatst worden. De dode hoek aan de rechterkant is groter dan aan de linkerkant. Binnenspiegel: De binnenspiegel zo plaatsen dat de linkerkant van de achterruit gelijk komt met de linkerkant van de binnenspiegel en de onderkant van de achterruit samenvalt met de onderkant van de spiegel. 3. Laat de andere leerlingen plaatsnemen rond de wagen op een plaats waar ze denken niet zichtbaar te zijn voor de chauffeur. Vraag de chauffeur af te roepen wie hij wel kan zien in zijn spiegels. Diegenen die hij niet kan zien kunnen geen oogcontact maken met de chauffeur en staan dus in de dode hoek. VARIANT: Enkele leerlingen beelden zich in dat ze een kind zijn. Vraag hen zich te bukken en laat de chauffeur opnieuw de namen afroepen van wie hij kan zien. Heel wat meer leerlingen zullen onzichtbaar worden en bevinden zich nu in de dode hoek.
13
VARIANT: Laat de leerlingen duo’s vormen en plaatsnemen rond het voertuig. Dit op zo’n manier dat de ene leerling in de dode hoek staat en zijn buurman zichtbaar is voor de chauffeur. De chauffeur roept de namen af van wie hij kan zien. De leerlingen die niet genoemd worden, staan in de dode hoek. Opdrachten/Spelletjes met de dode-hoek-brillen Spel 1: bal werpen Laat de leerlingen plaatsnemen in een kring. Geef 1 leerling de bal en laat ze om te wennen eerst gewoon wat naar elkaar proberen te werpen. Kies daarna 1 of 2 leerlingen uit die plaatsnemen in het midden van de cirkel. De leerlingen werpen de bal naar elkaar terwijl de anderen de bal proberen te vangen. Slagen de middelste spelers daarin dan komt de leerling die de bal het laatst geraakt heeft mee in het midden staan en gaat het spel verder tot de helft van de leerlingen in het midden staat. Spel 2: estafette Verdeel de leerlingen in een aantal teams (bv. Het resultaat van spel 1). Stippel met kegels een parcours uit (hindernissen zoals trapjes kunnen toegevoegd worden om de moeilijkheidsgraad te verhogen.) De eerste leerling vertrekt en moet het parcours afleggen, pas als hij terug bij de start is mag de volgende vertrekken. Het team dat het snelste alle spelers laat afleggen is de winnaar. VARIANT: Geef de leerlingen een lepel met een pingpongballetje in de mond. Als het balletje valt moeten ze het eerst terug zoeken voor ze verder mogen spelen of moeten ze terug naar het begin. Spel 3: Chinese Voetbal De leerlingen zetten zich in een kring, rechtstaand met de benen open en de voeten tegen elkaar. Ze proberen met de vuisten de bal door de benen van een andere speler te spelen. De eerste keer dat dit lukt moet de speler met 1 vuist verder spelen, daarna draait hij zich om en daarna ligt hij uit het spel. Speel verder tot slechts een paar spelers overblijven. Spel 4: Wimpelgevecht Verdeel de spelers in 4 groepen en geef elke speler een wimpel. Elke speler maakt de wimpel achteraan losjes vast aan hun riem/broek/rok, … De spelers proberen zo veel mogelijk wimpels te stelen van de andere teams. Als een wimpel gestolen is, blijft de speler staan tot hij bevrijd wordt. Men kan een teamlid bevrijden door oogcontact met hen te zoeken en een nieuwe wimpel te geven. Na enkele minuten stopt de spelleider het spel en het team met de meeste wimpels wint.
14
Workshop: Invloed van drugs en alcohol in het verkeer
Omschrijving: De workshop “Invloed van drugs en alcohol in het verkeer” tracht de leerlingen bij te brengen wat de invloed van drugs en alcohol op het verkeer kan zijn. Na een infosessie krijgen de leerlingen enkele stellingen voorgeschoteld waarop zij ‘waar’ of ‘niet waar’ moeten antwoorden. Vervolgens zullen zij hun keuze moeten verantwoorden. De leerlingen zullen wat meer bijleren over volgende zaken:
Verdovende middelen (alcohol, heroïne, GHB) Stimulerende middelen (cafeïne, nicotine, speed, cocaïne) Bewustzijnsveranderende middelen (cannabis, LSD, paddenstoelen, ketamine) Combinaties (XTC, vluchtige snuifmiddelen, smartdrugs)
Materialen: 1. Lokaal met beamer 2. PowerPoint Kostenraming: Niet van toepassing. Begeleiders: Een leerkracht zal deze workshop begeleiden in samenwerking met de begeleidende leerkracht van de groep. Doelstellingen: Stam 1: Communicatief vermogen: De leerlingen brengen belangrijke elementen van communicatief handelen in praktijk. Stam 5: Empathie: De leerlingen houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen. Stam 8: Exploreren: De leerlingen benutten leerkansen in diverse situaties. Stam 9: Flexibiliteit: De leerlingen zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden. Stam 10: Initiatief: De leerlingen engageren zich spontaan. Stam 13: Kritisch denken: De leerlingen kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken. Stam 18: Respect: De leerlingen gedragen zich respectvol.
15
Stam 20: Verantwoordelijkheid: De leerlingen nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving. Stam 22: Zelfbeeld: De leerlingen ontwikkelen een eigen identiteit als authentiek individu, behorend tot verschillende groepen. Stam 27: Zorgzaamheid: De leerlingen dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 8: De leerlingen schatten de risico’s en gevolgen in bij het gebruik van genotsmiddelen en medicijnen en reageren assertief in aanbodsituaties. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 10: De leerlingen participeren aan gezondheids- en veiligheidsbeleid op school. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 15: De leerlingen beseffen dat maatschappelijke fenomenen een impact hebben op veiligheid en gezondheid.
16
- VERWIJZING NAAR LESDOELEN
- LEERINHOUDEN De leerlingen kunnen:
ONDERWIJSLEERSITUATIE
T
GROEPEACTIVITEITEN LEERKRACHT
RING
K
2’ Lln luisteren naar de Bgl.
Instap: Introductiefilmpje
Filmfragment
C1: de hoofdzaken uit een filmfragment filteren.
- Bgl start een filmfragment rond de invloed van drugs en alcohol op het verkeer.
Lln bekijken en analyseren het filmfragment.
C2: in eigen woorden een filmfragment samenvatten.
- Bgl vraagt de leerlingen kort samen te vatten wat ze in het filmfragment gezien hebben.
Lln halen de belangrijkste zaken uit het filmfragment.
DAS 1: Lln uiten hun eigen ervaringen en gevoelens.
- Bgl vraagt naar de ervaringen van de leerlingen met drugs en alcohol.
Lln vertellen over hun ervaringen met alcohol en drugs.
K C3: de vier soorten drugs opsommen.
8’
PowerPoint
30’
Vertellen: Invloed van drugs en alcohol in het verkeer - Bgl vertelt over alcohol en de verschillende soorten drugs (verdovende -, stimulerende -, bewustzijnsveranderende drugs en combinaties). Hierbij komen enkele belangrijke zaken aan bod zoals de gevaren van drugs, kostprijs, …
C4: enkele voorbeelden van drugs geven.
MEDIA
Vertellen: Introductie - Begeleider (Bgl) stelt zichzelf voor en vertelt kort hoe de workshop in zijn werk zal gaan: Korte gezamenlijke toelichting.
K
LEER(LING)ACTIVITEITEN
I M I N G
Lln luisteren aandachtig naar de Bgl. Lln vormen een eigen mening over drugs en alcohol.
C5: de risico’s opsommen. K DAS 2: Lln formuleren een eigen mening ten opzichte van een stelling.
Stellingenspel
PowerPoint
- Bgl projecteert enkele stellingen waarop de lln met ‘waar’ of ‘niet waar’ moeten antwoorden.
Lln nemen een positie in ten opzichte van een stelling.
- Bgl vraagt de lln om hun antwoord te beargumenteren.
Lln formuleren een eigen mening.
-Bgl geeft meer uitleg bij de stellingen.
Lln luisteren aandachtig naar de Bgl.
10’
17
Workshop: OLC - Verkeersborden
Omschrijving: Deze workshop is in verschillende hoeken ingedeeld. Hoek 1: De leerlingen zullen aan de hand van een filmpje kennis maken met de verschillende soorten verkeersboden. Hoek 2: Op verschillende fiches zijn een aantal verkeerssituaties geschetst. De leerlingen bepalen of deze verkeerssituaties al dan niet veilig zijn. Hoek 3: Aan de hand van een tekst “Snelheid in het verkeer” gaan de leerlingen na wat de gevolgen kunnen zijn van te snel rijden. Uitbereiding: Als leerlingen hun hoek te snel afgewerkt hebben dan kunnen ze de resterende tijd gebruiken om een kruiswoordraadsel i.v.m. verkeersveiligheid te maken. Materialen: 1. Lokaal met beamer 2. Fiches verkeerssituaties 3. Tekst “Verkeersveiligheid” Kostenraming: Via de SMS-webshop werden verschillende fiches i.v.m. verkeerssituaties besteld. Deze kunnen jaarlijks opnieuw gebruikt worden. Begeleiders: De leerkracht die op dit moment lesgeeft aan deze klas kan de workshop begeleiden. De leerlingen hebben de leerkracht enkel nodig om de verbetersleutel te vragen. Doelstellingen: Stam 5: Empathie: De leerlingen houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen. Stam 8: Exploreren: De leerlingen benutten leerkansen in diverse situaties. Stam 9: Flexibiliteit: De leerlingen zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden. Stam 10: Initiatief: De leerlingen engageren zich spontaan. Stam 13: Kritische denken: De leerlingen kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken.
18
Stam 18: Respect: De leerlingen gedragen zich respectvol. Stam 19: Samenwerken: De leerlingen dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen. Stam 20: Verantwoordelijkheid: De leerlingen nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving. Stam 23: Zelfredzaamheid: De leerlingen doen een beroep op maatschappelijke diensten en instellingen. Stam 27: Zorgzaamheid: De leerlingen dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 8: De leerlingen schatten de risico’s en gevolgen in bij het gebruik van genotsmiddelen en medicijnen en reageren assertief in aanbodsituaties. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 10: De leerlingen participeren aan gezondheids- en veiligheidsbeleid op school. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 11: De leerlingen passen veiligheidsvoorschriften toe en nemen voorzorgen voor een veilige leef- en werkomgeving. Context 2 – Mentale gezondheid: ET 3: De leerlingen erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp.
19
ONDERWIJSLEERSITUATIE
T
- VERWIJZING NAAR
I
LESDOELEN
M I
- LEERINHOUDEN
N G
K
Verwelkoming: Jullie hebben al een of meerdere workshops afgelegd. In deze workshop is het de bedoeling dat we in kleine groepjes gaan werken. Deze ga ik zo dadelijk indelen. Vooraleerst enkele afspraken: - Je blijft in je groepje. - Als je de computer gebruikt ga je niet naar ongevraagde websites. - Heb je een vraag steek dan heel even je hand op en ik kom zo snel mogelijk langs.
C1: lln kunnen verschillende soorten verkeersborden herkennen.
K
7,5’
Lln gaan akkoord met de gemaakte afspraken.
Hoek 1: soorten verkeersborden
Filmfragment
http://www.youtube.com/watch?v=R4tZOlnkGSg In de eerste hoek werken de leerlingen aan de computer. Hier is het de bedoeling dat ze een filmpje (+/- 2 min.) gaan bekijken. Hierin komen de verschillende soorten verkeersborden met een korte uitleg aan bod.
Verkeersbord en
Op een tafel kleeft een A 3 blad. Dit A3 blad is geanimeerd opgemaakt en heeft lege vakken die gevuld moeten worden met kaartjes. Deze losse kaartjes moeten de leerlingen op de juiste plaats proberen te leggen. Ze verbinden de verkeersborden met de juiste benaming.
Lln bekijken het filmfragment aandachtig.
14’
A3Verkeersbord en
Lln voegen de verschillende soorten verkeersborden op de juiste plaats in.
20
ONDERWIJSLEERSITUATIE
T
- VERWIJZING NAAR
I
LESDOELEN
M I
- LEERINHOUDEN
N G
C2: lln kunnen verkeerssituaties interpreteren.
K
C3: lln kunnen een verkeerssituaite verwoorden aan een medeleerling.
C4: lln kunnen de gevaren van overdreven snelheid in het verkeer verwoorden.
K
C5: lln kunnen de gevolgen van overdreven snelheid in het verkeer verwoorden.
K
Hoek 2: Veilig of gevaarlijk De leerlingen krijgen bladen waarop verkeerssituaties afgebeeld staan. Dit zijn situaties op maat van de leerlingen. Het is aan de leerlingen om te bepalen of ze de afgebeelde verkeerssituatie al dan niet veilig vinden. Er liggen een aantal fiches. Om de beurt is één leerling de veiligheidsverantwoordelijke. Hij vertelt aa, de anderen waarom hij een verkeerssituatie al dan niet veilig vindt. De medeleerlingen kunnen dan eventueel opmerkingen geven. Hoek 3: Snelheid in het verkeer De leerlingen in deze hoek krijgen een tekst. Het is de bedoeling dat de leerlingen deze tekst lezen. Vervolgens krijgen de leerlingen een opdrachtenblad. Aan de hand van de tekst kunnen de leerlingen dit opdrachtenblad invullen. Hebben de leerlingen het volledig opdrachtenblad ingevuld, dan bieden de leerlingen zich met het volledig ingevulde opdrachtenblad aan bij de begeleidende leerkracht. Deze overhandigt de verbetersleutel aan de leerlingen. Uitbereiding: Leerlingen die hun hoek sneller afgewerkt hebben dan de voorziene tijdsduur kunnen werken aan een kruiswoordraadsel dat in functie van de andere hoeken werd opgemaakt.
Fiches verkeerssituat ies
14’
14’
Lln lezen aandachtig de tekst.
Tekst snelheid in het verkeer.
Lln vullen aan de hand van de tekst het opdrachtenblad in.
Opdrachten snelheid in het verkeer
Lln interpreteren de verkeerssituaties.
Lln vormen hun eigen mening over de verkeerssituatie.
Kruiswoordraa dsel Lln maken het kruiswoordraadsel.
21
Workshop: EHBO Omschrijving: De workshop “EHBO” leert de leerlingen de basistechnieken om mensen met lichamelijke problemen te helpen. De leerlingen zullen de volgende zaken leren tijdens deze workshop:
Wat te doen bij een ongeval? Hoe moet je handelen bij een flauwte? Hoe verzorg je een huidwonde?
Materialen: 1. Lokaal met beamer. 2. Boekjes in verband met EHBO. 3. Benodigde materialen worden voorzien door het Rode Kruis. Kostenraming: De kostprijs van een initiatie bedraagt 100 euro voor 3 uur + 25 euro per bijkomend uur. De werkboeken (maximaal 20), lesmateriaal en vervoerskosten zijn in de prijs inbegrepen. Begeleiders: Het Rode Kruis zorgt voor een begeleider. Doelstellingen: Stam 5: Empathie: De leerlingen houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen. Stam 8: Exploreren: De leerlingen benutten leerkansen in diverse situaties. Stam 9: Flexibiliteit: De leerlingen zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden. Stam 10: Initiatief: De leerlingen engageren zich spontaan. Stam 13: Kritische denken: De leerlingen kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken. Stam 18: Respect: De leerlingen gedragen zich respectvol. Stam 19: Samenwerken: De leerlingen dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen. Stam 20: Verantwoordelijkheid: De leerlingen nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving.
22
Stam 23: Zelfredzaamheid: De leerlingen doen een beroep op maatschappelijke diensten en instellingen. Stam 27: Zorgzaamheid: De leerlingen dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 8: De leerlingen schatten de risico’s en gevolgen in bij het gebruik van genotsmiddelen en medicijnen en reageren assertief in aanbodsituaties. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 10: De leerlingen participeren aan gezondheids- en veiligheidsbeleid op school. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 11: De leerlingen passen veiligheidsvoorschriften toe en nemen voorzorgen voor een veilige leef- en werkomgeving. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 12: De leerlingen roepen hulp in en dienen eerste hulp en cpr toe. Context 2 – Mentale gezondheid: ET 3: De leerlingen erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp.
23
Workshop: Getuigenissen verkeersslachtoffers
Omschrijving: De leerlingen bekijken tijdens deze workshop de film “En plots was alles anders…”. Verschillende verkeersslachtoffers doen hun verhaal na het slachtoffer te zijn van een verkeersongeval. Zowel mensen met een mentale handicap als mindervalide mensen komen aan het woord. Na de film zullen de leerlingen een klassikale reflectie houden met de leerkracht. Materialen: 1. Lokaal met beamer. 2. Werkblad (zie bijlage). 3. Film: “En toen was alles anders…” Kostenraming: Geen geraamde kosten. Begeleiders: Een leerkracht die de klas begeleidt tijdens de film en de reflectie. Doelstellingen: Stam 5: Empathie: De leerlingen houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen. Stam 18: Respect: De leerlingen gedragen zich respectvol. Stam 20: Verantwoordelijkheid: De leerlingen nemen verantwoordelijkheid op voor het eigen handelen, in relaties met anderen en in de samenleving. Stam 27: Zorgzaamheid: De leerlingen dragen zorg voor de toekomst van zichzelf en de ander. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 8: De leerlingen schatten de risico’s en gevolgen in bij het gebruik van genotsmiddelen en medicijnen en reageren assertief in aanbodsituaties. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 13: De leerlingen passen het verkeersreglement toe.
24
SCHEMA LESVERLOOP (BONDIGE WEERGAVE) ONDERWIJSLEERSITUATIE
- VERWIJZING NAAR LESDOELEN
- LEERINHOUDEN
T
GROEPERING
K
ACTIVITEITEN LEERKRACHT
LEER(LING)ACTIVITEITEN
MEDIA
Inleiden van de workshop De leerkracht legt het onderwerp van de workshop uit.
I M I N G
2’ De leerlingen luisteren naar de leerkracht.
Individuele opdracht: “En plots was alles anders…” C1: De leerlingen kunnen de hoofdzaken uit een filmfragment filteren.
K
C2: De leerlingen kunnen in eigen woorden een filmfragment samenvatten. C3: De leerlingen kunnen omschrijven hoe het voelt om slachtoffer te zijn van een verkeersongeval.
I K
Uitleggen opdracht: De leerkracht geeft de leerlingen de opdracht om de film te bekijken. De leerkracht zegt dat de leerlingen de vragen moeten oplossen bij de film. Uitvoeren opdracht: De leerkracht observeert en begeleidt de leerlingen. Verbeteren opdracht: De leerkracht bespreekt de film klassikaal. De leerkracht verbetert de opdracht klassikaal.
De leerlingen luisteren naar de uitleg van de leerkracht.
-werkblad -PowerPoint -film
3’
De leerlingen voeren de opdracht uit.
30’
De leerlingen bespreken de film klassikaal.
15’
C4: De leerlingen kunnen het belang van veiligheid in het verkeer beschrijven. DAS 1:De leerlingen uiten hun eigen ervaringen en gevoelens.
25
Quiz
Omschrijving: Woensdag 8 mei zal er een quiz plaatsvinden. Deze quiz bestaat uit verschillende rondes. In elke ronde worden er andere soorten vragen gesteld. -
Fotoronde Vraagronde Doe-ronde. Verkeersborden ronde Rebus ronde
Materialen: 1. Lokaal met beamer. 2. Vragen Kostenraming: / Begeleiders: De begeleiding van deze workshop gebeurd door de organisatoren van het project. De toezichthoudende leerkrachten kunnen de antwoorden van de verschillende groepjes ophalen. Doelstellingen: Stam 5: Empathie: De leerlingen houden rekening met de situatie, opvattingen en emoties van anderen. Stam 8: Exploreren: De leerlingen benutten leerkansen in diverse situaties. Stam 9: Flexibiliteit: De leerlingen zijn bereid zich aan te passen aan wisselende eisen en omstandigheden. Stam 10: Initiatief: De leerlingen engageren zich spontaan. Stam 13: Kritische denken: De leerlingen kunnen onderwerpen benaderen vanuit verschillende invalshoeken. Stam 18: Respect: De leerlingen gedragen zich respectvol. Stam 19: Samenwerken: De leerlingen dragen actief bij tot het realiseren van gemeenschappelijke doelen.
26
Stam 23: Zelfredzaamheid: De leerlingen doen een beroep op maatschappelijke diensten en instellingen. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 8: De leerlingen schatten de risico’s en gevolgen in bij het gebruik van genotsmiddelen en medicijnen en reageren assertief in aanbodsituaties. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 10: De leerlingen participeren aan gezondheids- en veiligheidsbeleid op school. Context 1 – Lichamelijke gezondheid en veiligheid: ET 11: De leerlingen passen veiligheidsvoorschriften toe en nemen voorzorgen voor een veilige leef- en werkomgeving. Context 2 – Mentale gezondheid: ET 3: De leerlingen erkennen probleemsituaties en vragen, accepteren en bieden hulp.
27
