Colofon Wijkpredikant:
Ds. A. Sterrenburg, Schellinglaan 33 2271 VD Voorburg, telefoon 386 02 03 Scriba: M. Plugge, Park de Werve 3 2274 ET Voorburg, telefoon 387 79 25 Kerkelijk Bureau: Bruijnings Ingenhoeslaan 2 2273 KR Voorburg, telefoon 386 35 02 Website www.oudekerkvoorburg.nl
Rond de Oude Kerk Nr. 74, Kerst 2008
Redactie: Ds. A. Sterrenburg, Peter Boverhoff, Henk Keijzer en Alewijn Schouten Vormgeving: Han Lankhuijzen en Arjan van Mourik Advertentie acquisitie: Marius van Boven, telefoon 3863689 Inleveren kopij volgende nummer: vóór donderdag 26 februari 2009 E-mail:
[email protected]
Inhoudsopgave
God is in. Is Jezus uit? (Overdenking) Kerkdiensten in de Oude Kerk met Kerst en rond de Jaarwisseling Oude Kerk gaat digitaal Actie Kerkbalans 2009: een kerk is van blijvende waarde Voor FairClimate naar Brazilië Een terugblik op een seizoen Oude Kerk Open Bezoek aan de Centrale Gevangenis in Leuven Restauratie stucwerk Oude Kerk Laatste loodjes verbouwing Voorhof Adventproject kindernevendienst: “Verwachten is……..” Kinderkerstfeest 2008 Kerstconcerten in de Oude Kerk Bij de tijd Kerkdienstenrooster
Rond de Oude Kerk nr. 74
4 6 7 9 10 12 13 15 16 17 18 18 18 19
Pagina 3
God is in. Is Jezus uit? ‘Ik kan niets met Jezus.’ Dat hoor je mensen in de kerk steeds vaker zeggen. Tweeduizend jaar geleden heeft Jezus zich als weg naar God opgeworpen. Maar de huidige tijd lijkt het wel of men Jezus niet meer nodig heeft om in God te kunnen geloven. Heeft de boodschap de boodschapper overleefd? Toen ik bovenstaande regels las op een folder met de aankondiging van een symposium, dat in november in de Amsterdamse Westerkerk zou worden gehouden, herkende ik de vraagstelling meteen. Tot in de kring van mijn catechisanten blijkt men meer moeite met het geloof in Jezus te hebben dan in God. God als vraag Als je dan vraagt wie God voor hen is, dan krijg je al gauw antwoorden als ‘iemand/iets dat je kracht geeft’, ‘liefde’. Het blijft veelal vaag. Nu geeft het bijbels beeldverbod al aan, dat we de beelden die wij ons van God vormen niet mogen verabsoluteren, alsof we God daarin zouden kunnen vangen. Karel Eykman gaf als zijn weergave van dat gebod: ‘Denk niet, dat je alles van Mij weet als je voor je zelf een vastomlijnd beeld van Mij gemaakt hebt.’ Gods wezen is voor mensen ondoorgrondelijk. Maar dat betekent niet, dat er niets over God te zeggen zou zijn. Dat we niet zouden weten waar we met Hem aan toe zijn. Want Hij maakt zich aan ons bekend. Het is niet aan ons om te bedenken wie God is. Hij maakt zichzelf bekend. In zijn openbaring. Moeite met Jezus Misschien zit hier wel de diepste oorzaak van de moeite die men met Jezus heeft. Ik heb me afgevraagd waar die moeite met Jezus in zit. Komt het, zo vroeg ik me af, omdat men hem ziet als een onbereikbaar ideaal? We kunnen toch niet aan hem tippen. Zijn voorbeeld werkt alleen maar frustrerend. Is het dat? Of weet men niet zo raad met zijn lijden en sterven, hoe dat te verbinden met God en onze verzoening met God? Kan zijn.
Een god die wij ons denken. Maar ik denk dat de diepste oorzaak daarin gelegen is, dat men zich zèlf een beeld van God wil vormen, los van zijn openbaring. Temeer nu de pretentie van het Christendom, dat God zich in Jezus heeft geopenbaard en dat Hij de weg, de waarheid en het leven is, onder druk staat vanwege de aanraking met andere religies en openbaringsgodsdiensten. Waarom per se Jezus?
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 4
Per se Jezus? Ja, om te geloven, dat God zich in Jezus openbaart, zullen we ons toch eerst echt in Hem moeten willen verdiepen. Jezus zegt zelf tegen mensen die zijn gezag aanvechten: Als wat ik doe niet van mijn Vader komt, geloof me dan niet, maar als dat wel het geval is en u gelooft me toch niet, geloof dan tenminste wat ik doe (Joh 10:38). Bij Jezus zijn woord en daad één. Hij is een man uit één stuk. Wat hij zegt, zijn woorden van God, wat hij doet, zijn daden van God. Dat was voor zijn volgelingen zo overtuigend, dat ze over hem konden zeggen: Daar gaat God! Aan zijn leven lazen ze af hoe God het bedoelde. Aan hem ervaarden ze hoe God was. In hem ontmoetten ze God. En daarom openbaarde God zich voor hen in Jezus. Deze Zoon leek sprekend op zijn Vader: Hij was de Zoon van God. In het evangelie volgens Matteüs en Marcus komt een Romeinse centurio tot die overtuiging nota bene aan de voet van het kruis. Gods initiatief Als hij bij zijn dood Zoon van God was, dan moet hij dat altijd al geweest zijn, van zijn geboorte af aan, en zelfs al daarvoor. Vandaar dat in het evangelie volgens Matteüs verteld wordt over de verwekking van Jezus door de heilige Geest en Lucas zelfs een heel geboorteverhaal vertelt, waarin het zo wordt voorgesteld, dat het onmiskenbaar Gods initiatief is, deze geboorte. Het wonder van deze geboorte omschrijft de evangelist Johannes met de woorden: ‘Het Woord is vlees geworden en heeft onder ons gewoond.’ Wij geloven in een God die mens is geworden. De evangelist schrijft: ‘Niemand heeft ooit God gezien, maar de enige Zoon, die zelf God is, die aan het hart van de Vader rust, heeft hem doen kennen (Joh 1: 18).’ Jezus zegt in dat evangelie dan ook: ‘Wie mij gezien heeft, heeft de Vader gezien.’ Een ondenkbare God, maar wel een open boek Geloven in God zonder Jezus is voor een christen dan ook een onmogelijkheid. In Jezus toont God zijn gelaat. Dat Hij zich ons lot aantrekt, dat Hij daarvoor zelfs zo ver wil gaan door ons vlees en bloed aan te nemen. De Psalmdichter zei het al: “Wie is gelijk aan de HEER, onze God, die zeer hoog woont, en zeer laag neerziet, ..?” (Psalm113:5,6) En ’t is waar, dat past niet zo goed bij een God die wij ons denken. Wel aardig hoor, zo’n feest rondom een kindje , klein en teer, een stal met herders en zingende engelen, maar met ons idee van God heeft het weinig van doen. Maar als dat nu eens Góds idee is? Als Hij nu eens alleen zó God wil zijn, ónze God, een God die onze broeder is? Dan mag Hij weliswaar ondoorgrondelijk zijn, maar laat Hij geen twijfel over zijn bedoelingen met ons en onze wereld, geen twijfel omtrent datgene wat in zijn hart leeft. Dan spreekt dat armelui’s Kind in de kribbe in een stal boekdelen! Ja, dan is God niet vaag, maar een open boek, dat ons vraagt dat te lezen.
A. Sterrenburg
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 5
Kerkdiensten in de Oude Kerk met Kerst en bij de Jaarwisseling 21 december: 10.00 uur Vierde Advent Voor deze vierde zondag van de Advent is de lezing Filippenzen 4: 4-9. We vieren de Maaltijd van de Heer. De kindernevendienst vervolgt het project 'Lang verwacht en onverwacht'. Ds. A. Sterrenburg is de voorganger. Er is oppas voor de kleinsten. Na de dienst is er de mogelijkheid elkaar informeel te ontmoeten onder het genot van een kopje koffie in De Voorhof. Voor de jongeren staat de jeugdruimte open. : 19.00 uur Kinderkerstfeest Kinderkerstfeest, voorbereid door de leiding van de kindernevendienst, waarin een grote rol is weggelegd voor de kinderen. Jong en oud, van harte welkom!
24 december: 21.00 uur Jongerenkerstnachtdienst De jongerenkerstnachtdienst is een dienst samen met de Fonteinkerk, voorbereid met jongeren. Zij hebben er ook een belangrijk aandeel in. Voorganger in deze dienst is ds. S. H. Lanser. Deze viering is vooral gericht op jongeren. Maar ook voor deze dienst geldt: Jong én oud kan er heel wat aan beleven en is van harte welkom! : 23.00 uur Kerstnachtdienst De traditionele kerstnachtdienst, ook een dienst met de Fonteinkerk, wordt dit jaar geleid door ds. A. Sterrenburg. Wim Madderom, vaste organist van de Oude Kerk, bespeelt het orgel en medewerking wordt verleend door het Martiniensemble o.l.v. Jeroen Bosman. 25 december: 10.00 uur Feest van de geboorte van de Heer We vieren het hoogfeest van de geboorte van de Heer. We lezen het Kerstevangelie en Filippenzen 2, het lied van de Mensenzoon. Het adventsproject sluiten we met de kinderen van de nevendienst af in de kerk. Voorganger is de wijkpredikant. De cantorij zal het feestelijk karakter van de dienst onderstrepen met haar aandeel in de dienst. Er is kindernevendienst en voor de allerkleinsten is er oppas in De Voorhof. Na de dienst is er de mogelijkheid elkaar informeel te ontmoeten onder het genot van een kopje koffie in De Voorhof en voor de jongeren ook in de jeugdruimte. Tweede Kerstdag: 15.00 uur Kerstconcert in de Fonteinkerk Zie voor het programma verderop in dit blad ‘Concerten in de decembermaand’! Zondag 28 december: 10.00 uur Zondag na Kerstmis Voorganger in deze dienst is ds. A. Sterrenburg. Woensdag 31 december: 19.00 uur Oudejaar De oudejaarsavonddienst wordt geleid door ds. C. W. van der Meij van de Koningkerk. Donderdag 1 januari: 11.00 uur Nieuwjaarsbegroeting De ontmoeting is weer in de vorm van een brunch met declamatie en muziek (Wim Madderom aan de vleugel). Het is geen kerkdienst, maar een gemoedelijk samenzijn in de kerk, dat we wel openen en afsluiten met gebed en lied. Alle gelegenheid om elkaar persoonlijk een gezegend Nieuwjaar te wensen en samen te eten, voordat we ons op weg begeven naar de familie en vrienden die ons wellicht op zo'n dag verwachten. Bent u/ ben jij er deze morgen ook bij?
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 6
Oude Kerk gaat digitaal Sinds kort heeft de Oude Kerk een eigen website (www.OudeKerkVoorburg.nl ). Ieder die een beetje thuis is op internet kan daarop inloggen. En dat wordt al veel gedaan. We spraken met Els Beimers die met hulp van anderen de site heeft opgezet en die ook onderhoudt. Els, waarom een eigen website? Omdat we willen meegaan met de tijd. Het is belangrijk om informatie te geven die up to date is. Er was trouwens ook veel vraag naar. Er was wel een pagina op de website van het kerkelijk bureau maar die was erg simpel en totaal verouderd. Het werd dus hoog tijd daar wat aan te doen. We maakten eigenlijk een inhaalslag want alle andere wijken in Voorburg hadden al een website. We hebben toch de kerkbode (Kerkwijzer) waarin we alles over onze wijk kunnen lezen? Ja, maar de site gaat veel verder en dieper. We geven de historie weer. We vertellen alles over de orgels en de beiaard. Ook de actualiteit krijgt een plaats. Ik heb er zelf enorm veel van geleerd en opgestoken. Ik moest daarvoor in documenten duiken en met predikant, koster, organist en beiaardier praten. Wat staat nog meer op de site? Behalve wat ik al eerder noemde: de komende kerkdiensten, de kringen, jeugdwerk, diaconie, zustergemeente Halle, Pelikaanlezing, werving. Van alles! Maar niet iedereen kan met internet omgaan. Dat klopt, maar vergis je niet. Het zijn niet alleen de jongeren die bedreven zijn. Ook 50+ is de digitale weg ingeslagen. Zo ken ik een oudere dame die volledig meeleeft met het kerkenwerk, maar vanwege ziekte niet mobiel is. Via onze site maakt ze alles mee en blijft op de hoogte met het wel en wee. Ik was op vakantie in Spanje en nam een kijkje in de Oude Kerk. Ik kon zelfs een kerkdienst volgen. Dat is toch fantastisch! Hoe ben je aan het werk begonnen? Er was een werkgroep die een overkoepelende site van alle Voorburgse protestantse kerken maakt. Ik maakte van deze werkgroep deel uit en kwam van de andere wijken sites tegen. Het was gewoon te gek dat onze wijk daarin niet voorkwam. Dit was voor mij de aanleiding om te beginnen. Wie werkten er mee? Ik kreeg hulp van Jacques Plugge van de Opstandingskerk, die ook in de werkgroep zat. À propos: de site van de overkoepelende kerken is gestart op 16 november (www.protestantsegemeentevoorburg.nl). Ik ben zelf onder de indruk van het bureau Codewerk. Een paar, waarvan de man de ontwerper van de site is en de vrouw de foto’s leverde. Hoe lang heb je aan de opbouw van de website gewerkt? De inhoud en het ontwerp liepen samen op. Met alle onderzoek en speurwerk en afstemming heeft het ongeveer een jaar geduurd voordat de klus geklaard is.
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 7
Is het werk nu klaar of blijf je ermee bezig? Nee, het komt nooit klaar want je moet de informatie actueel houden. Ik pas de website elke week aan, want de diensten van komende zondag moeten vermeld worden en de activiteiten die komen. Gelukkig krijg ik hierbij hulp van onze jeugdouderling Fonger Wiersma die binnenkort zijn websteentje gaat bijdragen. Kunnen mensen ook reageren? Jazeker. Graag zelfs. De site vermeldt het mailadres voor contact. Als ze daar hun reactie of vraag naar toe sturen krijgen zij antwoord. Zijn er al veel bezoekers? Nou en of. Vooral de virtuele rondleiding staat erg in de belangstelling. Er staan drie panoramische foto’s van kerk en Voorhof op de site die draaien. Zo nemen bezoekers een kijkje in kerk en bijgebouw. Niet alleen leuk voor bezoekers maar ook wervend voor mensen en verenigingen die overwegen kerk of zaal te huren. www.oudekerkvoorburg.nl We danken Els voor deze toelichting en hopen dat velen nu aanleiding zien om de site te bezoeken. Vooral doen. En blijven doen. Henk Keijzer
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 8
Actie Kerkbalans 2009: een kerk is van blijvende waarde Zoals ieder jaar vindt actie Kerkbalans aan het begin van het kalenderjaar plaats. Begin 2009 zal dit gebeuren in de periode 19 januari tot en met 2 februari. Deze inzamelingsactie onder de leden van de diverse kerkgenootschappen is de belangrijkste bron van geldwerving. Het ingezamelde geld maakt het mogelijk dat christelijke gelovigen samenkomen in een bedehuis en activiteiten ontplooien ter versterking van het geloof en de gemeenschapszin. Daarmee biedt het geloof houvast voor tal van mensen in een wereld die voortdurend aan veranderingen onderhevig is. Vanuit die gemeenschap treden gelovigen de wereld tegemoet en laten in het dagelijks leven zien waarom zij het geloof nog steeds de moeite waard vinden. Om de geloofsgemeenschap levendig te houden is er een kader dat de kerkelijke gemeenten ondersteunt. Dat kader bestaat naast kerken en bijgebouwen die de diverse wijkgemeenten in staat stellen samen te komen, vooral uit predikanten, ouderlingen, diakenen en tal van vrijwilligers. Samen met de gemeenteleden spannen zij zich in om het eeuwenoude geloof op een nieuwe manier te verstaan en in praktijk te brengen, opdat dat niet versteend doch van deze tijd blijft. Het zal duidelijk zijn dat dit niet vanzelf gaat. De begroting van de Protestantse Gemeente Voorburg (PGV) voor 2009 geeft aan dat de kosten voor predikanten, kosters, organisten en gebouwen naar verwachting zo’n EUR 984.000,= zullen bedragen. De financiering van die kosten vindt vooral plaats door de opbrengst van de actie Kerkbalans. Voor 2009 is die begroot op EUR 505.000,=. Daarnaast denken de kerkrentmeesters EUR 40.000,= aan collecten en giften te ontvangen, EUR 123.000,= aan opbrengsten inzake de verhuur van gebouwen, EUR 122.000,= aan rentebaten en EUR 87.000,= aan overige baten (vooral de opbrengst van administratieve diensten van het kerkelijk bureau aan andere kerkelijke organisaties en instellingen). Er resteert dan een negatief saldo van EUR 107.000,=. Na 2008 wordt 2009 voor de PGV opnieuw een jaar met een niet-sluitende begroting. De Algemene Kerkenraad (AK) heeft daarom begin 2008 een serie gespreksronden met de diverse wijkgemeenten geëntameerd om gezamenlijk na te denken over structurele aanpassingen in de kerkelijke organisatie van de PGV. Inmiddels is onder leiding van de AK gestart met een uitwerking van de door de gemeenteleden aangedragen voorstellen. Pas in de loop van 2009 mag hier meer van worden verwacht. Ondanks het proces van bezinning op de toekomstige ontwikkeling van de PGV, is er de noodzaak voor continuering van de activiteiten van de PGV: de kerkelijke gemeente van Voorburg houdt niet op met het belijden, leren en uitdragen van
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 9
het christelijk geloof! Ondanks het feit dat in 2008 is gebleken dat onverwoestbaar geachte financiële kaders op hun kop zijn gezet en de koers van de PGV zelf ook toe is aan een herbezinning, blijft er de noodzaak om te geloven. De kerkrentmeesters vertrouwen erop dat de gemeente dezelfde mening is toegedaan en hopen dat het draagvlak voor de actie Kerkbalans 2009 binnen de PGV intact blijft. Wij vragen u daarom om opnieuw uw steentje aan de actie Kerkbalans bij te dragen, hetzij financieel, hetzij als vrijwilliger. De aanwezigheid van de PGV is van onschatbare waarde. Mocht u binnenkort het verzoek krijgen om aan de actie Kerkbalans mee te doen, in welke vorm dan ook, dan hopen wij dat u dat verzoek op waarde weet te schatten en u aangesproken weet. Uw steun is onontbeerlijk. Namens de kerkrentmeesters, Lieuwe Jousma
Voor FairClimate naar Brazilië In het kader van de FairClimate campagne van ICCO/Kerk in Actie ben ik afgelopen zomer samen met 6 andere studenten 12 dagen naar Brazilië geweest. Hier hebben we met eigen ogen het belang van de campagne tegen klimaatverandering en voor ontwikkeling kunnen zien. FairClimate draait, zoals de naam al zegt, om een eerlijk klimaat. Klimaatverandering en ontwikkelingssamenwerking kunnen niet los van elkaar worden gezien. De FairClimate campagne legt een link tussen deze twee problemen en probeert door oplossingen in Nederland maar ook in het buitenland ontwikkeling te stimuleren en het klimaat te verbeteren. Het basis principe hierbij is dat de Westerse wereld grotendeels verantwoordelijk is te houden voor de klimaatverandering maar dat ontwikkelingslanden er het meeste last van hebben. De FairClimate campagne steunt projecten in diverse (ontwikkelings)landen waaronder ook enkele in Brazilië. Dit zijn allemaal projecten die ontwikkeling stimuleren op een klimaatverbeterende (groene) wijze. In Brazilie hebben we gepraat met diverse mensen die nu al last hebben van de verandering van het klimaat of die bijdragen aan de klimaatverandering. Dit zijn bijvoorbeeld boeren die de Amazone kappen om de grond te gebruiken voor de veeteelt en sojaproductie voor de Nederlandse markt.
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 10
Maar ook met indianen die hun regenwoud steeds kleiner zien worden en met kleine boeren die moeite hebben zich aan te passen aan het veranderende klimaat en nog vele anderen. De meest sprekende voorbeelden zijn de indianen in het amazone regenwoud. De stam die wij bezochten is pas in de jaren zestig in contact gekomen met de buitenwereld. Zij leven nog zo dicht bij de natuur dat ze al aan kleine dingen kunnen zien dat het klimaat daadwerkelijk aan het veranderen is. Regenseizoenen die later en heftiger komen, vissen die eerder in het seizoen paren, zoetwaterschildpadden die bijna uitgestorven raken omdat ze geen voedsel meer kunnen vinden en nog vele andere voorbeelden. In Nederland kunnen we de klimaat-verandering nog wel aan, de dijken iets hoger maken, iets meer regen of warmere zomers, wij overleven het wel. Voor mensen in ontwikkelings-landen kan klimaatverandering een veel ingrijpender gevolg hebben. Deze mensen hebben dan ook onze steun nodig. Het is wellicht lastig om het verband te zien tussen iets korter douchen en een spaarlamp gebruiken en indianen in de Amazone of de verdroging in Mali, maar dit is er wel degelijk. Door hier actie te ondernemen en te zorgen voor een beter klimaat dragen we niet alleen bij aan een betere wereld hier, maar ook daar.
Een voorbeeld van ontbossing rond een zijtak van de Amazone.
Aart Jan van Sloten
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 11
Een terugblik op een seizoen Oude Kerk Open Dat de Oude Kerk vanaf mei t/m half september op zaterdagen open is voor bezoekers, is inmiddels wel behoorlijk bekend. Dat we inmiddels al weer het negende seizoen achter de rug hebben weten al minder mensen en bepaalt ons bij de uitspraak dat de tijd lijkt te vliegen. We hebben besloten om niet meer specifiek het aantal bezoekers te tellen. De afgelopen jaren varieerde dat tussen de 2500 en 3000. We hebben echter wel de indruk dat we een wat rustiger seizoen achter de rug hebben. Er waren dit jaar geen bijzondere activiteiten georganiseerd met een koor of muziekgezelschap. Ook was er geen specifieke tentoonstelling. Wel was er iedere openstelling een orgelbespeling. Daarvoor bestond in onze kring van meewerkende organisten ook weer grote belangstelling. Onze bezoekers komen er ook soms speciaal voor binnenlopen, maar meestal nemen de mensen het orgelspel ‘gewoon even mee’ in hun bezoek. Een gesprekje met de organist wordt dan wederzijds wel op prijs gesteld. De openstelling was weer mogelijk door de medewerking van ruim 20 vrijwilligers die drie tot zes keer per seizoen een kleine drie uur besteden aan de begeleiding van onze “gasten”. Lang niet altijd resulteert dat in een uitgebreid gesprek, maar vaak lopen de mensen even binnen en staan wel open voor een praatje. Daarbij zijn ook zeker bijzondere ontmoetingen met mensen die zelf, of via familieleden, vanuit het verleden toch een band met Voorburg of in het bijzonder met de Oude Kerk hebben. Open Monumentendag is altijd een ‘topper” met rond de 500 bezoekers, waarbij de “Open Toren” met een beklimming naar de speeltafel van Loek Boogert ook altijd mensen trekt. Bijzonder in dit kader is dat de Stichting Carillonconcerten een beeldverbinding tussen de kerk, het carillon en de speeltafel heeft gemaakt. Technisch gezien nog wel voor verbetering vatbaar, maar een prima initiatief. Wie weet kunnen we het grote beeldscherm ook nog meer gaan gebruiken om de website van Kerkelijk Voorburg of de Oude Kerk ook te laten zien. Met de gidsen en hopelijk ook nieuwe belangstellenden willen we op 13 december tussen 14.30 en 16.00 uur een bezoekje brengen aan de Oude Kerk van Rijswijk. Daar krijgen we een rondleiding en worden ook ervaringen uitgewisseld met de leden van de werkgroep die daar de open kerk al zo’n 15 jaar organiseert. Helaas hebben een paar gidsen laten weten vanwege hun leeftijd hun activiteiten te moeten beëindigen. Voor het nieuwe seizoen zijn we dus op zoek naar nieuwe medewerkers. Wie voor deze gezellige activiteit, die u per jaar echt niet veel tijd kost, wat tijd wil inruimen, kan contact opnemen met ondergetekende: Tel. 0704151115. E-mail:
[email protected]
Cor Hoek
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 12
Bezoek aan de Centrale Gevangenis in LEUVEN Op 3 november jl. werden voorgangers en vrijwilligers, werkzaam in het Huis van Bewaring te Scheveningen, uitgenodigd voor een tegenbezoek aan de Centrale gevangenis te Leuven, kortweg Leuven Centraal genoemd. Na een voorspoedige reis stopte de bus bij Leuven Centraal, een heel oud gebouw, dat aan de buitenkant meer op een groot klooster dan op een gevangenis lijkt.. We werden ontvangen in de Roefelzaal, een kindvriendelijke zaal met allerlei speelattributen, waar gedetineerden met hun bezoekende kinderen kunnen verpozen. De directeur, de heer Verschueren, die reeds vanaf 1979 in Leuven Centraal werkzaam is, heette ons persoonlijk welkom en schetste in heldere taal de historie van de gevangenis. Leuven Centraal werd in 1860 in gebruik genomen en huisvest op het ogenblik 335 veroordeelden. De gevangenis is hoofdzakelijk bestemd voor (zeer) lang gestraften, zware criminelen, die tot 10, 20, 30 jaar of levenslang veroordeeld zijn. Totaal werken er ca 250 mensen. De gevangenis is gebouwd rondom een centrale controlepost en heeft de vorm van een ster met zes vleugels. De gedetineerden kennen er een open deur regime, d.w.z. dat de celdeuren om 6 uur open gaan en om 20 uur gesloten worden. In de tussentijd wordt een maximale bewegingsvrijheid in de eigen vleugel gegarandeerd. Men kan bv. elkaar bezoeken in de cel. De zware ijzeren hekken bij de ingang van de vleugels, die uitkomen op de centrale controlepost , zijn dan meestal wel gesloten. In de loop van de dag wordt het ons duidelijk, dat de directeur een zeer betrokken mens is, met liefde voor de medemens, wie dat ook is en wat hij ook gedaan heeft en die, door het geven van verantwoordelijkheid aan de gedetineerden, daardoor veel meer vrijheid kan toestaan. Alleen vertrouwen kan het leven binnen wat kleur geven. Onder leiding van de directeur, bijgestaan door enkele vrijwilligers die deel uitmaken van een in de gevangenis werkzame groep van 35 personen, het zgn. “Beschermcomité”, werden we in de gevangenis rondgeleid. Ronduit huiveringwekkend was de aanblik van de bij hoge uitzondering gebruikte strafcel (isoleercel) waar we even in mochten. Een kleine muffe ruimte zonder ventilatie, met alleen een matras/deken op de grond en een soort oude w.c.pot ernaast. Even verderop bezochten we één van de vleugels van het cellencomplex. Het was een zeer indrukwekkende ervaring. Een lange gang met
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 13
aan weerszijden drie verdiepingen met cellengalerijen, een beeld dat ons uit films bekend voorkwam. Veel camera’s, veel traliewerk, veel cipiers, net zoals in de film…maar dan ècht. Vanaf de hogere galerijen stonden gevangenen ons gade te slaan….. Omdat er voornamelijk langgestraften verblijven, wordt er veel zorg besteed om hen maximaal te werk te stellen. Bijna alle gedetineerden werken dan ook en wel van 07.00 tot 11.45 uur en van 12.30 tot 15.15 uur. Er is een vrij ruime werkplaats waar men kabels maakt en ander stukwerk en daarnaast bevindt zich een hele grote loods voor houtbewerking en meubelfabrikage. Tijdens hun werk kon men vrijuit met de gedetineerden praten en beantwoordden zij onze vele vragen. Het geld dat zij met hun werk verdienen (bij fulltime werk € 220/maand), wordt op een individuele rekening gestort, waar zij vrij over kunnen beschikken. Ook konden we even een blik slaan in de grote professionele keuken, ook hier bemand door gevangenen. ’s Ochtends wordt daar het ontbijt klaargemaakt, tussen de middag de warme maaltijd met dessert en ’s avonds weer een broodmaaltijd, vaak met iets extra’s erbij: lasagna of kroketten. De maaltijden worden op cel gebruikt. Uiteraard ontbrak ook ‘de winkel van Sinkel’ niet, een door een langgestrafte beheerde winkel waar van alles te koop is, tot een vogelkooi toe om in de cel vogeltjes te kunnen houden. Verder toiletartikelen, rookwaar, potten en pannen (men mag op de cel met een gehuurde electrische kookplaat zelf koken en mede gevangenen uitnodigen)! en zelfs scharen waren er te koop. De kleine winstmarge op de verkochte producten wordt in een steunfonds gestort, geheel ten bate van de gedetineerden. Mensen die b.v. niet kunnen werken, krijgen uit dit fonds een maandelijks bedrag. Op de vraag of al deze mogelijkheden bij de buitenwereld de gedachte aan een ‘hotel’ zouden oproepen, antwoordde de directeur: “Hun straf bestaat uit vrijheidsberoving en vanuit die gedachte proberen wij de mensen zoveel mogelijk een normaal leven te laten leiden”. Ook werd de uitleenbibliotheek bezocht, geleid door een gedetineerde, die naar wij later hoorden levenslang had gekregen. Een zeer schrandere man die een duidelijke uiteenzetting gaf over het functioneren van de bibliotheek, die naast boeken ook CD’s en DVD’s in beheer had. Na het werk kunnen de gedetineerden terecht op een enorm grasveld, waar zij kunnen wandelen of sporten. Eenmaal per dag hebben zij recht op minimaal één uur ontspanning buiten de muren van het cellencomplex. Het stadhuis van Leuven
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 14
Er wordt gevoetbald en volleybal gespeeld, tegen elkaar of tegen teams van ‘buiten’ en 1x per jaar wordt er zelfs een heuse halve marathon gelopen binnen de gevangenis muren. Ook de jaarlijkse barbecue in de zomer is iets waar de gevangenen naar uitkijken. ‘Binnen’ is er de eigen theaterzaal waar vele activiteiten plaats vinden, zoals het Sinterklaasfeest met de kinderen en de kerstviering met partners en familie. De gedetineerden mogen 3x per week bezoek ontvangen. Een bijzondere vorm van bezoek is het “ongestoord bezoek” in een speciale ruimte waar men, met de mogelijkheid deze van binnen af te sluiten, “ongestoord” bezoek kan ontvangen, d.w.z. dat de gedetineerden daar 3x per maand hun vrouw, vaste partner of vriendin kunnen ontvangen. Tot slot: speciaal in de wintermaanden kan men aan een reeks vormende activiteiten deelnemen, zoals taal- en rekenlessen, computerlessen etc. Zeer onder de indruk van deze ‘vrije’ gevangenis en zijn directeur werd deze leerzame dag, die je niet onberoerd laat, afgesloten met een voortreffelijke lunch in de mensa van de Katholieke Universiteit en een stadswandeling o.l.v. een gids door het prachtige historische centrum van Leuven. Ernst van Dura Tineke Kranendonk
Restauratie stucwerk Oude Kerk Midden november is al het oude stuc van de binnenmuren met pneumatische beitels verwijderd. Een hele klus, die veel omvangrijker is dan oorspronkelijk de bedoeling was. Tijdens de werkzaamheden kwam men tot de ontdekking, dat er op allerlei plaatsen andere onderlagen tevoorschijn kwamen. Om tot een goed eindresultaat te komen is besloten al het stuc eraf te halen. Een volgende ontdekking was, dat er enkele delen van de oude muren in de loop der jaren doornat zijn geworden. In overleg met de heer Bakker, de firma Bekooij en de commissie kerkrentmeesters wordt bepaald hoe het werk allemaal aangepakt moet worden. De werkzaamheden zullen wat langer gaan duren, hoewel de firma Bekooij er nog steeds van uitgaat, dat het geheel geklaard gaat worden voor de Kerst. Door al het afhalen van het stuc ontstaat er een stofbende die u kunt zien in het koor. Het lijkt wel of daar een heel pak sneeuw ligt. Dat wij wel kunnen kerken is te danken aan de wekelijkse opstapeling van de stoelen na de vesperdienst op zondagavond. Op de maandagmorgen leggen de werkers daar weer de zeilen overheen. Veel veegen schoonmaakwerk wordt er zaterdagmorgen geleverd door een ploeg van zo'n 10 mensen. Niet alleen
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 15
door leden van onze wijkgemeente maar ook, zeer enthousiast, door vrijwilligers van de Hersteld Hervormde Gemeente. Het schoonmaken is behoorlijk veel werk. Daarom doen we geregeld een beroep op u om op de zaterdag te komen helpen. Gelukkig zijn er tot nu toe voldoende mensen bereid geweest om hulp te bieden, maar er kunnen nog steeds werkkrachten bij! Ondanks de tegenvallers zijn er ook leuke dingen bij deze activiteiten. Een fijne saamhorigheid met onze mede gelovigen van de HHG. Zo hoor je ook verschillende opmerkingen zoals: “Staat ons geloof ook niet heel ons leven in de steigers?” Als de witte voetstappen gevolgd worden, hoort men iemand zeggen: Wat is de juiste weg hier en in het leven? Je kan vele kanten op. Welke is de juiste ? Naar de kansel bijvoorbeeld?” Het blijven kerken in de kerk, die in de steigers staat, geeft ook een band. We zijn er allemaal bij betrokken. En als straks alles klaar is, dan houden we de diensten weer in een mooie Oude Kerk met sprankelend witte muren. Karel Verschoor
Laatste loodjes verbouwing Voorhof Zoals u ongetwijfeld heeft gemerkt gaan we gestaag door met onze activiteiten om alsnog de laatste gelden binnen te halen. Tot onze vreugde mogen we constateren dat de belangstelling voor de Pelikaanlezingen nog steeds erg groot is. En geen wonder. Het zijn immers telkens weer buitengewoon boeiende bijeenkomsten, waarin inleiders spreken die expert zijn op hun gebied. Zo hebben we in de afgelopen twee maanden geboeid geluisterd naar de heer Jaap Geluk, die als direct verantwoordelijke de stand van zaken met betrekking tot de HSL uit de doeken deed, naar mevrouw Jolanda Jousma, die alles weet over weefsel- en orgaandonatie en naar mevrouw Sytske de Cock, die een prachtige voordracht hield over de Russische schilder Ilja Repin. Op het moment dat u dit leest hebben we alweer genoten van de voordracht van ouddijkgraaf, de heer van de Berge, die mede met het oog op de waterschapsverkiezingen, ons inwijdde in de geheimen van het waterschap. Dit kalenderjaar zal tenslotte worden afgesloten met een lezing van de heer Frank van Blokland die ons op vrijdag 12 december alles gaat vertellen over huize Middenburg. Wat de concerten betreft kunnen we met genoegen terugkijken naar het concert van het Christelijk Residentie Mannenkoor. Traditiegetrouw in een stampvolle Oude Kerk. Zoals bekend zullen tot half december geen concerten plaats kunnen vinden in de Oude Kerk. Op dit moment wordt deze namelijk van binnen opnieuw gepleisterd en staat de kerk vol steigers. Wat ook wel weer z'n charme heeft. Zoals onlangs een gemeentelid verzuchtte: van mij mogen de steigers nog wel even blijven staan, ik vind het wel een mooi kunstwerk. Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 16
Ook de workshops waren erg succesvol. Zowel de vier (!) kralenworkshops, gegeven door mevrouw Jolanda Jousma, als ook de schilderworkshops van de heer Arjan van Gent en de beeldhouwbijeenkomsten van de heer Frans Kokshoorn waren volgeboekt! We kunnen alvast aankondigen dat het plan bestaat om ter afronding van onze activiteiten zo omstreeks april 2009 een muziekconcours voor amateurs te organiseren. Nadere berichten volgen nog. Noteert u tenslotte in uw agenda alvast de lichtjesavond op woensdag 24 december en de high tea die op zaterdag 10 januari 2009 van 16.00 tot 18.30 uur plaatsvindt. En u weet het: kaarsen en flessen wijn zijn nog volop te verkrijgen! Leuk voor sinterklaas en kerst. Jan Keijzer
Advent project kindernevendienst: “Verwachten is……..” In de weken van advent leven we toe naar het kerstfeest. Al eeuwenlang staan mensen in deze weken stil bij de verwachting van de komst van het licht in de wereld, het licht dat doorbreekt in het donker. We lezen in deze periode verhalen die gaan over verwachting. De verhalen laten iets zien van hoe het is om uit te kijken naar de Messias die komen zal. Met de kinderen ontdekken we wat er allemaal komt kijken bij verwachting. Verwachten is soms volhouden: altijd alert blijven overdag en in de nacht. Je kunt verwachting ook delen met andere mensen. Als we wachten op de Messias, vragen we ons ook af: wat voor mens zal hij zijn, waaraan zullen we hem herkennen? De jongste kinderen horen in hun eigen ruimte evangelieverhalen uit Marcus, Johannes en Lucas. Als verwerking gaan ze lantarentjes maken. Met de oudste kinderen lezen we de brieven van Paulus. Het is de bedoeling dat zij deze brieven gaan beantwoorden. Die brieven worden dan geplaatst op de website van de Oude Kerk!
Karin van Klaveren
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 17
Kinderkerstfeest 2008 Zondag 21 december vieren we met de kinderen het Kinderkerstfeest om 19.00 uur in de Oude Kerk. Noteer deze datum in de agenda! Het wordt weer een kerstfeest voor, door en van de kinderen! De leiding van de kindernevendienst wenst u en jullie een verwachtingvolle adventtijd! Adriënne, Jeannette, Jolanda, Marlous, Femke en Karin
Kerstconcerten Woensdag 17 december 20:00 uur: Kinderkoor Academie, locatie volgt Zaterdag 20 december 20:00 uur: Voorburgs Opera Koor, Fonteinkerk
Bij de tijd (meditatie bij de jaarwisseling) We gaan op weg naar Kerst, maar snel daarna naar de Jaarwisseling. Dan staan we – voorzover we het niet overstemmen met vuurwerk – stil bij de onomkeerbaarheid van de tijd. In veel christelijke gezinnen las men op Oudejaarsavond Psalm 90. Dat was zozeer traditie, dat de psalm bekend ging staan als de oudejaarspsalm. ’De jaren snellen ons voorbij als dromen. Wij zijn als gras, fris in het ochtendgloren, des avonds dor en alle glans verloren’, zo citeer ik enkele regels uit de berijming. Wat opvalt in de psalm is dat de dichter het vooral heeft over de schuld die wij mensen op ons geladen hebben, zodat wij vergaan door Gods toorn. ‘Wat hebben wij met de ons geschonken tijd gedaan?’, lijkt de dichter zich af te vragen. Ik denk, dat het geen kwaad kan, die vraag van tijd tot tijd aan onszelf te stellen. En waarom niet ook op oudejaarsavond, als er weer een jaar verstreken is. Niet om gefrustreerd te raken, omdat we ons dan bewust worden, dat veel van hetgeen we ons voorgenomen hadden niet gelukt is, maar wel om na te denken over wat anders had gemoeten en dus in het nieuwe jaar anders moet. En om oprecht schuld te belijden voor datgene waarin we alleen onszelf gezocht hebben. Ook – zeker in deze onzekere tijden – om ons te realiseren, dat we uiteindelijk niet alles in onze hand hebben, maar dat we in veel aangewezen zijn op factoren die buiten onze macht liggen. Niet om ons bang te maken en zo ons te brengen tot een vlucht in de armen van een hogere macht. Wel om juist dan te horen waar de psalm mee
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 18
begint: ‘Gij zijt geweest, o HEER, en gij zult wezen de zekerheid van allen die U vrezen.’ In alle onzekerheid over wat de tijd ons brengen zal, is er deze zekerheid: wij zijn in Gods ontferming opgenomen. Wij mogen bouwen op de vaste grond van zijn beloften en van zijn verbond. De dichter geeft daarmee meteen aan in welke richting we het voor de toekomst mogen zoeken. En wat we ook ten aanzien van wat voor ons verleden geworden is, en van degenen die we los hebben moeten laten, mogen geloven. Ik eindig dan ook met enkele dichtregels die troost in zich bergen voor diegenen die met weemoed en verdriet terugdenken aan wat was en niet meer komen zal: Er is een hand onder de tijd die wegdraagt van toeval en lot. Al wat mensen in liefde ontvalt, is voorgoed en ten goede geborgen bij God. A. S.
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 19
Kerkdienstenrooster
Ochtenddienst 10.00 uur
Avonddienst 19.00 uur (vespers tenzij anders vermeld)
2008 december 07 14 21
2de Advent ds G. Kalsbeek(Rijswijk) 3de Advent ds A. Sterrenburg 4de Advent, H.A. ds A. Sterrenburg
24
mw. ds A. Jacobi ds A.J.G. Dronkert(Den Haag) Kinderkerstfeest Kerstnachtdiensten: 21:00 uur ds S.H. Lanser 23:00 uur ds A. Sterrenburg
25
Kerstmorgen ds A. Sterrenburg
28
ds A. Sterrenburg
31
Kand. M. Pronk(Den Haag) Oudejaarsavonddienst ds C.W. van der Meij
2009 januari 01
Nieuwjaarsbegroeting (11.00 uur)
04
ds A. Sterrenburg
ds C.W. van der Meij
11
ds G.J. Wisgerhof (Amersfoort)
Kand. M. Pronk
18
ds A. Sterrenburg
ds Vonk
25
ds. A. Sterrenburg
Gebedsdienst voor de eenheid van de christenen
01
Werelddiaconaat ds A. Sterrenburg
ds S.H. Lanser
08
ds J. Vroegindewei (Amersfoort)
Kand. R. Pronk-v.Belle (Den Haag)
15
ds K.H. Wigboldus
ds A. Sterrenburg
22
ds A. Sterrenburg
ds. G. Kalsbeek(Rijswijk)
februari
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 20
maart 01
1stee zondag in de 40 dagen ds A. Sterrenburg
08
2de zondag in de40 dagen Vrouwengebedsdag ds mw H.Th.Vollebregt (Den Haag)
15
3de zondag in de 40 dagen ds A. Sterrenburg
ds T.H. van der Hoeven
22
4de zondag in de 40 dagen ds A. Sterrenburg
ds S.H. Lanser
29
5de zondag in de 40 dagen Ds P. Vis (Schipluiden)
ds R. Hanenburg(Den Haag)
Palmzondag ds A. Sterrenburg
ds A. Sterrenburg
Kand. M. Pronk(Den Haag)
april 05 09
Witte Donderdag ds A. Sterrenburg
10
Goede Vrijdag ds A. Sterrenburg
11
Stille zaterdag ds A. Sterrenburg
12
Paasmorgen ds A. Sterrenburg
19
ds A. Sterrenburg
ds C.W. van der Meij
26
ds P. Wapenaar (Voorburg)
ds T.H. van der Hoeven
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 21
Rond de Oude Kerk nr. 74
Pagina 22